You are on page 1of 118

CM NANG CHM SOC TRE 1

MUC LUC

DINH DNG THEO LA TUI ......................................................... 4


16 mon n cho tre 12 - 24 thang tui .................................................. 5
Thc n cho be 12-24 thang trong 1 tun ...................................... 14
19 mon canh cho tre trn 2 tui ........................................................17
23 mon mn cho tre trn 2 tui ......................................................... 29
CHM SOC CHUNG..............................................................................42
Phong tranh cn th hoc ng ......................................................... 43
X ly cac tn thng mt tre em.................................................... 45
Nhn bit sc khoe cua tre nho qua ting khoc ..............................47
oan bnh qua mt tre....................................................................... 50
Con st.................................................................................................. 51
CHM SOC GIC NGU ........................................................................54
oc truyn m khuya cho con.......................................................... 55
5 sai lm cn tranh khi cho con ngu ................................................. 57
Con ban khng chu ngu..................................................................... 59
Tp ngu theo gi gic ch trong 7 ngay............................................. 62

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 2

Thi gian ngu chp cua be ................................................................. 66


Tre con ln ln trong gic ngu ........................................................67

Gic ngu tre th va ta giy ................................................................ 68


Giup be ngu ngon................................................................................ 70
CHM SOC RNG VA MING............................................................ 72
Chm soc rng cho con ban nhn dp he .......................................... 73
Lch thay rng ..................................................................................... 74
Moc rng: iu g xay ra? Nn lam g?............................................. 75
Co cn anh rng cho a be mi tam thang khng?..................... 77
Bnh su rng ..................................................................................... 79
Tre moc rng........................................................................................80
Tre em di 2 tui anh rng th nao? Nut kem co hai g? ......... 83
Rng sa tre em .................................................................................. 84
It loang giup ngn nga chng su rng sm tre ...................... 86
Chng hi ming: Nguyn nhn va cach x tr ............................... 87
AN TOAN CHO BE ................................................................................ 89
Day tre t bit bao v khi co hoa hoan ............................................. 90
Chng t t tre s sinh.................................................................. 91
Khi be nut mt vt nho..................................................................... 93
chi phai phu hp vi tui cua tre.......................................... 96
S an toan tai nha ..............................................................................98
Chun b ng thoat him khi gp hoa hoan ................................ 99
Tm be an toan.................................................................................. 101
Tai nan thng gp........................................................................... 103

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 3

Ti nn lam g khi con ti nhet vt g o va tai hoc mui cua no?


............................................................................................................. 105

Sn chi an toan................................................................................ 107


Giup tre chi quanh nha an toan va bao am. .............................. 109
Ban cng an toan cho be chp chng bit i.................................. 113
Dung cu cp cu cn thit trong tu thuc gia nh....................... 114
An toan cho con khi i bi................................................................ 116

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 4

DINH D NG THE O LA TU I

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 5

16 mon n cho tre 12 - 24 thang tui

CHAO THT RAU MUNG (Mt chen y cho 245 calo)


Nguyn liu
- Gao 30g (3 mung canh vun)
- Tht heo nac 30g (2 mung canh tht)
- Rau mung 30g (3 mung canh)
- Du 10g (2 mung ca ph)
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:
- Gao vo sach, cho vao ni nc, nu nh thanh chao
- Tht heo bm nhuyn
- Rau mung xt nhuyn.
- Tht heo xao vi 1 mung ca ph du cho vao chao, sau o cho
rau mung vao. Nu cho chn tht, rau nm nm cho va n. Cho
chao ra chen, thm 2 mung ca ph du n trn u.

CHAO THT B O (Mt chen y cho 246 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh vun)
- Tht heo 30g (2 mung canh)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 6

- B o 30g (3 mung canh)


- Du n 10g (2 mung ca ph)

- Hanh, nc mm...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach Lam:
- Gao: vo sach, cho vao xoong, thm nc nu chao
- Tht bm nhuyn
- B o ct hat lu
- B o cho vao chao nu mm, phi hanh vi 1 mung ca ph
du cho thm, tht vao xao cho chn. Cho tht vao chao nm va
n, trut ra chen thm 1 mung ca ph du n.
CHAO CA CA RT (Mt chen y cho 233 calo.)

Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh vun)
- Ca nac 30g (2 mung canh)
- Ca rt 30g (3 mung canh)
- Du 10g (2 mung ca ph)
- Nc mm, hanh...
Cach lam:
- Gao vo sach, cho vao xoong thm nc, nu nh thanh chao.
- Ca luc chn, vt ra, p nc mm hanh tiu
- Ca rt ct hat lu tht nho
- Ca rt cho vao chao nu mm
- Cho ca vao nm nhat. Trut ra chen, cho 2 mung ca ph du
n.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 7

CHAO TRNG CA CHUA (Mt chen y cho 242 calo)

Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh y)
- Trng 50g (1 trng ga)
- Ca chua 30g (3 mung canh)
- Du 5g (1 mung ca ph)
- Nc mm, hanh...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:
- Gao vo sach, cho vao xoong thm nc, nu nh thanh chao
- Trng anh u long o, long trng.
- Ca chua: ct hat lu tht nho
- Chao nu nh cho ca chua vao, sau o thm trng, ao u,
nm va n, hanh vao nhc xung, thm 2 mung ca ph du n.

CHAO LN (Mt chen y cho 237 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh y)
- Tht ln 30g (2 mung canh)
- Ca rt 30g (3 mung canh)
- Du 10g (2 mung ca ph)

- Nc mm, hanh...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 8

- Gao vo sach, cho vao xoong thm nc, nu nh thanh chao


- Ln lam sach, tha vao chao luc chn, vt ra.

- Ca rt ct hat lu nho
- Ln a chn, g ly nac, p chut nc mm , xao vi hanh
phi 1 mung ca ph du.
- Ca rt cho vao chao nu mm.
- Cho ln vao chao nm va n. Trut ra chen, co th nm hanh
rm nu tre thch.

CHAO CH RAU MNG TI (Mt chen y cho 228 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh y)

- Tht ch 30g (2 mung canh)


- Rau mng ti 30g (3 mung canh)
- Du 10g (2 mung ca ph)
- Nc mm, hanh...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:
- Gao vo sach, cho vao xoong thm nc, nu nh than h chao.
- Tht ch bm nho
- Rau mng ti ra sach ct nho
- Tht ch xao vi 1 mung ca ph du, hanh
- Chao chn nh cho rau vao, si lai cho chn rau
- Cho tht ch vao chao, nm lai cho va n, muc ra chen thm
1 mung ca ph du n.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 9

CHAO GAN - CA CHUA (Mt chen y cho 247 calo)

Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh y)
- Gan 30g (2 mung canh)
- Ca chua 30g (1/2 trai nho)
- Du 10g (2 mung ca ph)
Cach lam:
- Gao vo sach, cho vao xoong thm nc, nu nh thanh chao.
- Gan ra sach ct nho, p chut nc mm
- Ca chua bo ht, ct ht lu
- Bc chao phi 1 mung ca ph du, hanh cho thm, gan, ca
chua vao xao qua.
- Cho gan, ca chua a chn nh, nm lai va n, cho hanh vao,
trut ra chen thm 1 mung ca ph du n.

CHAO U HU RAU NGOT (Mt chen y cho 256 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh vun)
- u hu 50g (1/2 ming nho)
- Rau ngot 30g (3 mung canh)
- Du 5g (1 mung ca ph)
- Nc mm, hanh...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 10

- Gao vo sach, cho vao xoong thm nc, nu nh thanh chao


- u hu ct ht lu

- Rau ngot ct nhuyn


- Cho rau ngot vao chao nu chn rau
- u hu vao, nm va n. Khi si lai, cho hanh trut ra chen,
thm 1 mung ca ph du n.

CHAO B O U PHNG (Mt chen y cho 291 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh vun)
- u phng 30g (2 mung canh y)
- B o 30g (3 mung canh)
- Nc mm, hanh...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:
- u phng: ngm nc nong, boc vo, gia hoc xay nhuyn
- Gao vo sach nu chao
- B o ct hat lu
- Cho b o vao nu vi chao
- Chao chn nh, cho u phng vao nu tip cho tht chn,
nm lai cho va n.

CHAO CUA B O (Mt chen cho 235 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh y)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 11

- Tht cua 30g (2 mung canh)


- B o 30g (3 mung canh)

- Du 10g (2 mung ca ph)


- Nc mm, hanh...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:
- Gao vo sach, nu nh thanh chao
- B o ct hat lu
- B o cho vao chao nu mm
- Phi 1 mung ca ph du hanh, xao tht cua. Cho vao chao nm
va n, thm hanh ngo nhc xung. Trut ra chen thm 1 mung ca
ph du n.

CHAO SN U HA LAN (Mt chen y cho 278 calo)


Nguyn liu:
- Gao 30g (3 mung canh y)
- Sn nac 100g (chng 5-6 ming)
- u Ha lan ti 10g (1 mun g canh y)
- Du 10g (2 mung ca ph)
- Nc mm, hanh cu...
Cach lam:
- Gao ngm nc 30, ly ci m b
- Sn cht ming nho
- u Ha lan ngm lt vo
- Cu hanh lt vo, ct mong, phi vang vi 1 mung ca ph du

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 12

- Sn nu vi nc hm mm, g tht nac, xe nho.


- Cho bt gao vao khuy vi nc sn hm tht xe, u Ha lan.
Nm lai cho va n. Cho ra chen.
- hanh phi ln, dung nong, thm 1 mung ca ph du n.

CHAO THT GA NM RM (Mt chen y cho 254 calo)


Nguyn liu:

- Gao 30g (3 mung canh vun y)


- Tht ga 30g (2 mung canh)
- Nm rm 30g (4-5 tai nm)
- Du 10g (2 mung ca ph)
- Nc mm, hanh ngo...
- Nc 300ml (gn 1 lon sa bo)
Cach lam:
- Gao vo sach nu chao
- Tht ga ct nho, nm xt mong
- Phi 1 mung ca ph du hanh xao tht ga, nm rm thm chut
nc mm it hoc mui it.
- Chao nu chn nh cho tht ga va nm rm vao, nu si ln va
nm lai cho va n, thm hanh ngo nhc xung, ch 1 mung ca ph
du n.

CM TAN CA PHA X (Mt chen cho 329 calo)


Nguyn liu:
- Cm nong, gao mm: 1 chen (50g gao)
- Tht heo nac 30g (2 mung canh)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 13

- Nm meo 3g (2 tai nm)


- Ca chua 1 trai

- Du n 10g (2 mung ca ph)


- ng 2,5g (1/2 mung ca ph)
- Hanh ngo, mui it.
Cach lam:
- Cm con ang nong, muc ra t, ly mung cng tan ngay khi
mi muc ra.
- Tht heo bm nhuyn p vi nm meo xt nhuyn, hanh cu,
mui it, 1 mung ca ph du n.
- Ca xt i bo ht.
- Dn tht vin vao 2 na trai ca.

- Dung 1 mung ca ph du chin ca a dn tht, t mt dn


tht chin cho chn vang, ri y np, nm 1/2 mung ca ph ng
cho chua chua ngot ngot. Cho chn ky 5 phut, nm hanh ngo.

CM XAY TEP RIM (Mt chen cho 314 calo)


Nguyn liu:
- Cm nong, gao mm 1 chen (50g gao)
- Tep a lt 30g (2 mung canh)
- Ca chua 1 trai
- Du n 10g (2 mung ca ph)

- ng 2,5g (1/2 mung ca ph)


- Hanh ngo, nc mm, mui it
Cach lam:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 14

- Cm mi nu chn ti cho vao may xay (loai may xay cua, xay
t) xay b
- Tep xt hat lu, ca bo ht xt hat lu
- Phi du n vi hanh, xao ca, bo tm vao xao, nm 1/2 mung
ng, mui, hanh ngo cho va n.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 15

Thc n cho be 12-24 thang trong 1 tun

6h30 9h 11h30 14h30 17h30 21h m


&
Sang
sm

Nui Sa 1 ly Chao Sa 1 Cm Sa 1 Bu
sao hoc bu ca 1 t ly hoc tan xu ly hoc me
tht me, che nho, bu me, mai, bu me,
T2 heo 1 chui u u che, canh b khoai,
chen, 1 tau hu, ao, banh,
banh ming yaourt cam 1/2 che
bng trai
lan 1
ming

Chao Sa 1 ly Cm Sa 1 Chao Sa 1 Bu
sn hoc bu xay ly hoc tht ly hoc me
ht me, tau tep bu me, heo, bu me,
T3 ga, hu, rim che, xoai 1 yaourt,
chui yaourt canh tau hu, ming banh
1 trai b o, yaourt. bng
nc lan
chanh
1/2 ly
nho

Bt Sa 1 ly Chao Sa 1 Cm Sa 1 Bu
c, hoc bu ga, ly hoc tan-cha ly hoc me
nc chui bu me, hp- bu me,

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 16

T4 cam yaourt 1 trai ly trai canh b 1 ly b


1/2 ly cy xay ngot, tan vi
nho u u 1 sa
ming

Banh Bu me Chao Sa 1 Cm Sa 1 Bu
gio 1 hoc trng ly hoc tan-ca ly hoc me
cai, yaourt, ga, bu me, chua bu me,
T5 sa che sng tau hu, pha x- banh
1/2 ly chui... sa 1 khoai canh canxi
ming ty mng
ti,
xaboche
1 trai

Banh Bu me Bt Sa 1 Chao Sa 1 Bu
m hoc c vi ly hoc gan ly hoc me
T6
chm banh cua, bu me, nm bu me,
sa, flan, chui che, b rm, b che,
trng yaourt... 1 trai xay xay 1/2 khoai
cut 3 ly nho
cai

Min Bu me Cm Sa 1 Chao Sa 1 Bu
ga, hoc 1 tan- ly hoc tht bo, ly hoc me
sa ly trai tht bu me, chui 1 bu me,
1/2 ly cy xay, bm tau hu, trai yaourt,
yaourt... xao banh banh
T7 u bo bng
que, lan
canh
khoai
m,
da
hu 1
ming
nho

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 17

Ph Sa 1 ly Banh Sa 1 Chao Sa 1 Bu
bo, hoc bu m, ly hoc ln, ly hoc me
CN
nc me, sup bu me, banh bu me,
cam chui, mng sng chui 1 yaourt,
1/2 ly banh cua, sa, che ming tau hu
canxi 1/2 ly chui nho
trai
cy
xay

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 18

19 mon canh cho tre trn 2 tui

1. CANH RAU DN - THT HEO (Mt chen cho 70 calo)


Nguyn liu:
- Rau dn 50g (1 nm rau)
- Tht heo 10g (1 mung ca ph)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Nc mm, mui, hanh...
Cach lam:
- Tht bm nho
- Rau dn lt ra sach, ct nho
- Hanh la lt ra sach, ct nho
- Bc xoong du vao i nong, cho tht vao xao s qua, thm
nc nu si ht bot
- Cho rau vao nu chn mm, nm va n, cho hanh la va du
n vao.

2. CANH CA CHUA TRNG (Mt chen cho 120 calo)


Nguyn liu:
- Trng vt 35g (1/2 trng)
- Ca chua 50g (1 mung ca ph)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 19

- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo

Cach lam:
- Trng anh tan u
- Ca chua ct ming nho
- Bc nc si, cho ca chua vao nm va n. Cho t t trng
vao ao u, cho hanh ngo va thm vao 2 mung ca ph du n.

3. CANH CAI TEP TI (Mt chen cho 72 calo)


Nguyn liu:
- Tep ti 20g (2 mung ca ph y)
- Cai ngot 50g (1 nm rau)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Nc mm, mui, hanh ngo...
Cach lam:
- Tep lt vo, gia nhuyn, p nc mm
- Cai, hanh la lt, ra sach, ct nho
- Bc nc nu si cho tep vao, ht bot. Sau o cho cai vao nu
mm, nm va n, nhc xung cho hanh la va du n vao.

4. CANH SUP (Mt chen cho 90 calo)


Nguyn liu:
- Tht bo 20g (2 mung ca ph)
- Susu, ca rt 50g (1/2 cu ca rt + 1/4 cu susu)
- Du n 5g (1 mung ca ph)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 20

- Nc mm, mui, hanh ngo...


Cach lam:

- Tht bm nhuyn
- Susu, ca rt: got vo ct hat lu
- Bc xoong cho 1 mung ca ph du vao i nong, cho tht vao
xao s, vi 1 mung ca ph du, thm nc vao nu chn nh, ht
bot. Ln lt cho ca rt, susu vao nu chn mm, nm va n, nhc
xung cho hanh.

5. CANH B O NU TEP (Mt chen cho 70 calo)


Nguyn liu:
- Gan ga 20g (2 mung ca ph)
- Mp 30g (1/4 trai nho)
- Bun tau 1 nhum nho
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:

- Gan ga ra sach, ct ming nho


- Mp got vo ra sach ct ming nho
- Bun tau ngm mm, ct khuc.
- Bc xoong du vao i nong, cho gan ga vao xao s. Thm
nc nu. Khi si cho mp nu chn, cho bun tau vao, nm va n,
cho hanh la, nhc xung, thm vao 1 mung ca ph du n.

6. CANH U HU HE NU THT (Mt chen cho 100 calo)


Nguyn liu:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 21

- u hu 40g (1/3 ming tau hu nho)


- He la 50g (1 nm)

- Tht heo 10g (1 mung ca ph)


- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht bm nho p vi nc mm
- u hu xt khi vung
- Hanh la, he ra sach, ct nho
- Bc nc si, cho tht vao n khi si lai cho u hu, he vao.
Nm va n, cho hanh vao nhc xung thm du n vao.

7. CANH U HU CA CHUA (Mt chen cho 108 calo)


Nguyn liu:
- Tht heo 10g (1 mung ca ph)
- u hu 40g (1/3 ming tau hu)
- Ca chua 50g (1 trai va)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht heo bm nhuyn
- u hu ct khi vung

- Ca chua ct ming nho


- Hanh ngo lt ra sach ct nho

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 22

- Bc xoong nong, cho 1 mung ca ph du n vao xao tht, cho


nc vao nu si cho chn tht. Cho u hu, ca chua vao nm va n,
cho hanh ngo nhc xung.

8. CANH B AO NU THT (Mt chen cho 65 calo)


Nguyn liu:
- Tht heo 10g (1 mung ca ph)
- B ao 50g (10-15 ming nho)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht heo bm nhuyn, p nc mm.

- B ao got vo, ra sach, ct ming nho


- Hanh ngo lt ra sach, ct nho
- Bc nc cho tht nu n khi si, cho b ao vao nu chn,
nm cho va n, cho hanh vao nhc xung, thm 1 mung ca ph du
n.

9. CANH NGOT (Mt chen cho 71 calo)


Nguyn liu:
- Ca thac lac 20g (2 mung ca ph)
- Ca chua 50g (1 trai nho)

- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Ca p vi hanh, nc mm, tan u

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 23

- Ca chua, hanh la ra sach, ct nho


- Bc nc nu si, cho tng vin ca vao nu chn, cho thm ca
chua si lai ht bot nm va n. Cho hanh vao nhc xung thm
vao 1 mung ca ph du n.

10. CANH B O U PHNG (Mt chen cho 73 calo)


Nguyn liu:
- B o 50g (4-5 ming c 2 ngon tay)
- u phng 10g (1 mung ca ph y)
- Mui, ng...
Cach lam:
- u phng ngm lt vo, gia nhuyn

- B o got vo, ct ming nho


- Bc nc si, cho b vao nu mm, cho u phng vao nu
chn, nm cho va n.

11. CANH BP CAI NU THT (Mt chen cho 75 calo)

Nguyn liu:
- Bp cai 50g (2-3 la)
- Tht heo nac 10g (1 mung ca ph y)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht bm nhuyn, p nc mm
- Bp cai ra sach, ct si nho

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 24

- Hanh ngo lt ra sach, ct nho


- Bc nc nu si cho tht vao nu chn. Cho bp cai vao nu
si lai va chn, nm va n, thm hanh ngo nhc xung cho du n
vao.

12. CANH RAU MUNG NU CUA NG (Mt chen cho 96


calo)
Nguyn liu:
- Rau mung 50g (1 nm)
- Cua ng a gia 100g (chng 5 mung canh)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui, tiu...
Cach lam:
- Cho nc vao cua a gia va u nu 1 chen canh, thm
chut mui quy u lc qua ry bo xac.
- Rau mung lt ra sach ct nho
- Hanh ngo ra sach, ct nho
- Nu nc cua cho si u, bt la nho cua khng nat va
ong vang trn mt
- Cho rau mung vao nu tip cho rau chn mm, nm va n,
hanh ngo, nhc xung thm 1 mung ca ph du

13. CANH BU NU CA THAC LAC (Mt chen cho 60 calo)


Nguyn liu:
- Ca thac lac 10g (1 mung ca ph y)
- Bu 50g (chng 7-8 lat)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 25

- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh, ngo, nc mm, mui, tiu...

Cach lam:
- Ca thac lac p vi mui, tiu qut nhuyn
- Bu got vo, xt si nho
- Hanh ngo, lt ra sach, xt si nho
- Bc nc nu si, dung mung muc tng vin ca thac lac tha
vao, cho bu vao nu mm, nm cho va n, nhc xung thm vao 1
mung ca ph du n.

14. CANH CHUA THM (Mt chen cho 80 calo)


Nguyn liu:

- Ca nac 10g (1 mung ca ph y)


- Thm 30g (5-6 ming)
- Ca chua 30g (1/2 trai ca nho)
- Gia 20g (1 nhum)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Rau thm, hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Ca p hanh, nc mm...
- Thm bm nho
- Ca chua ct nho, gia ra sach
- Rau thm ct nho
- Xao thm vi chut mui ng, thm nc nu si
- Tha ca vao nu chn, nm va n

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 26

- Cho ca, gia vao. Khi si lai cho rau thm va nhc xung

15. B HM DA (Mt chen cho 128 calo)


Nguyn liu:
- B o 50g (5-6 ming c 2 ngon tay)
- Da nao 30g (3 mung canh y)
- Mui ng
Cach lam:
- B ct ming vung nho p chut mui ng
- Da nao vt ly khoang 1 chen nc dao
- Cho nc da va b nu si
- B mm, nm lai va n nhc xung.

16. MNG CHUA NU THT GA (Mt chen cho 67 calo)


Nguyn liu:
- Mng chua 50g (1 ot mng nho)
- Tht ga 10g (1 mung ca ph y)
- Du 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht ga ct ming nho
- Mng xa vi nc cho sach va bt chua
- Hanh ngo lt ra sach ct nho
- Bc nc nu si cho tht ga vao nu mm

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 27

- Cho mng vao nm lai va n. Khi si lai thm hanh ngo,


nhc xung thm 1 mung ca ph du n.
(Co th nu mng vi sn heo hoc ca)

17. CANH KHOAI M (Mt chen cho 110 calo)


Nguyn liu:
- Khoai m 50g

- Tep ti 10g (1 mung ca ph y)


- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh, ngo om, nc mm, mui...
Cach Lam:
- Tep lt vo ra sach, gia nhuyn vi u hanh, p vi chut
nc mm, tiu...
- Khoai m got vo, ra sach, ct lat, p dp nat
- Hanh, rau thm ra sach ct nho
- Bc nc va u nu canh, nc si dung mung cho tng
vin tep vao

- Cho khoai vao ao u vi bot


- Khoai chn, nm lai va n, cho hanh rau thm nhc xung
thm 1 mung du.

18. CANH CAI BE XANH NU CA THAC LAC (Mt chen cho


65 calo)
Nguyn liu:
- Ca thac lac 10g (1 mung ca ph y)
- Cai be xanh 50g (1 nm)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 28

- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh, ngo, nc mm, mui...

Cach Lam:
- Ca thac lac p mui tiu qut u
- Cai ra sach ct nho
- Hanh ngo ra sach, ct nho
- Bc nc nu si dung mung muc tng vin ca thac lac tha
vao.
- Cho cai vao nu mm nm va n, hanh ngo nhc xung,
thm 1 mung ca ph du.

19. CANH MP GAN GA (Mt chen cho 73 calo)

Nguyn liu:
- Gan ga 20g (2 mung ca ph)
- Mp 30g (1/4 trai nho)
- Bun tau 1 nhum nho
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach Lam:
- Gan ga ra sach, ct ming nho
- Mp got vo ra sach ct ming nho
- Bun tau ngm mm, ct khuc
- Bc xoong du vao i nong, cho gan ga vao xao s. Thm
nc nu. Khi si cho mp nu chn, cho bun tau vao, nm va n,
cho hanh la, nhc xung, thm vao 1 mung ca ph du n.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 29

23 mon mn cho tre trn 2 tui

1. THT KHO THM (Mang lai 134 calo)


Nguyn liu:
- Tht heo 50g
- Thm 50g (7-8 lat)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh la, ng, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht heo ct ming nho, p vi hanh toi gia nhuyn va nc
mau
- Thm ct ming nho
- Hanh la lt ra sach, ct nho
- Bc chao cho du n vao i nong, cho tht vao xao qua, thm
nc mm, chut ng n khi si tip cho thm vao tht.

- Thm chut nc, cho thm vao kho tip cho tht mm, nm lai
cho va n, hanh, du vao nhc xung.

2. TRNG CA CHUA CHIN (Mang lai 187 calo)


Nguyn liu:
- Trng vt 70g (1 cai)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 30

- Ca chua 50g (1 qua nho)


- Du n 5g (1 mung ca ph)

- Hanh, nc mm, mui...


Cach lam:
- Trng anh tan u vi chut nc mm
- Ca chua bm nho
- Hanh la lt ra sach, ct nho
- Bc chao nong, du vao phi hanh toi cho thm, xao vi ca
chua, cho trng vao trang mong n khi trng vang, tr u hai mt
trng. Cho ra da.

3. CA ST CA (Mang lai 141 calo)

Nguyn liu:
- Ca nac 50g (100g ca nguyn con)
- Ca chua 50g (1 trai nho)
- Du n 10g (2 mung ca ph)
- Hanh, nc mm, ng...
Cach lam:
- Ca ra sach p chut mui
- Ca chua ra sach bm nhuyn
- Hanh la ra sach ct nho
- Ca chin hi vang hay luc chn, g bo xng. Hanh phi vi
du cho thm ca vao xao, cho ca vao thm nc mm, ng, chut
nc mm va n. n khi si thm hanh ngo, du, nhc xung.

4. PAT GAN (Mang lai 120 calo)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 31

Nguyn liu:
- Gan heo 50g

- Du n 5g
- Mui gia v
Cach lam:
- Gan xay hoc bm tht nhuyn, p mui, ng, du, trn
u vi cu hanh, toi bm nhuyn.

- Dung khun hay da nhm thoa du, cho gan vao trai u ra,
em hp chn.

5. CA KHO (Mang lai 86 calo)


Nguyn liu:

- Ca nac 50g (100 ca ca xng)


- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh, nc mm, ng
Cach lam:
- Ca lam sach, p vi chut nc mm, hanh gia nhuyn, nc
mau
- Bc ca ln bp cho si ln, chut ng vao kho tip vi la
riu riu, nm lai va n, hanh vao nhc xung, thm 1 mung ca
ph du.

6. SU SU CA RT XAO THT (Mang lai 145 calo)


Nguyn liu:
- Tht heo 50g
- Su su 50g (1/4 trai nho)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 32

- Ca rt 50g (1/2 trai nho)


- Du n 5g (1 mung ca ph)

- Hanh ngo, nc mm, mui...


Cach lam:
- Tht heo xt mong
- Su su, ca rt got vo ct si nho
- Hanh lt ra sach, ct nho
- Bc chao ln bp, cho du vao i nong, tht vao xao chn,
cho ca rt vao xao tip, cho su su vao thm chut nc n khi chn.
Nm va n hanh vao, nhc xung.

7. THT TRNG HP (Mang lai 131 calo)

Nguyn liu:
- Trng 35g (1/2 trng vt)
- Tht 20g (2 mung ca ph)
- Bun tau 1 nhum, nm meo 3-4 tai
- Du n 4g
- ng, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht bm nhuyn
- Nm meo ngm n, xt nhuyn
- Bun tau ngm mm, ct khuc
- Trng anh tan u
- Tht, trng, bun tau, nm meo trn chung, thm mui, ng,
tiu, du n, ao u, cho ra khun a thoa du, em hp chn.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 33

8. XU MAI (Mang lai 117 calo)

Nguyn liu:
- Tht heo 50g (5 mung ca ph y)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, tiu...
- Hanh ngo, cu hanh, toi
Cach lam:
- Tht heo bm nhuyn, p hanh toi bm, nc mm, ng
- Hanh ra sach, ct nho
- Tht heo vt thanh vin tron, cho vao chen hanh ln, cho
du n vao. t vao ni cm va can hay chng cach thuy.

9. BU XAO TRNG (Mang lai 125 calo)


Nguyn liu:
- Trng 35g (1/2 trng vt)
- Bu 100g
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Trng anh tan u
- Bu got vo ct si nho

- Bc chao ln bp, phi hanh cho thm, bu vao xao va


chn, nm va n. Cho trng vao bu ao u, n khi trng chn
nhc xung.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 34

10. CA DN THT CHIN (Mang lai 145 calo)

Nguyn liu:
- Tht heo 50g
- Ca 100g (1 trai ln)
- Du n 6g
- Nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht heo bm nhuyn, p nc mm, ng, hanh toi bm
- Ca ct i theo chiu ngang, bo bt rut, ht ca
- Cho tht vao ca, em cht lai. Bc chao nong, cho du vao chin
ca chn vang tht, khi chin tr u 2 mt ca.

11. U C VE XAO TM (Mang lai 150 calo)


Nguyn liu:
- Tm tep ti 50g
- u c ve 100g
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tm tep ra sach, lt bo vo
- u c ve lt ra sach, ct lat mong

- Hanh lt ra sach, ct nho


- Phi du hanh cho thm, tep vao xao qua
- Cho u c ve vao xao tip vi chut nc cho chn, nm va n

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 35

- Rc hanh vao nhc xung.

12. MP XAO GAN (Mang lai 118 calo)


Nguyn liu:
- Gan 50g
- Mp 100g (1/4 trai)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Gan ra sach, ct ming nho, p nc mm
- Mp got vo, ra sach, ct ming nho
- Bc chao phi hanh, cho gan vao xao qua, trut ra chen.
- Cho mp vao xao chn, nm va n thm hanh, gan vao
trn u, xao lai cho tht chn nhc xung.

13. TRNG THT CHIN (Mang lai 130 calo)


Nguyn liu:
- Trng 30g (1/2 trng vt)
- Tht 20g (2 mung ca ph y)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:

- Tht bm nhuyn
- Trng cho ra chen
- Hanh ra sach xt nho

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 36

- Tht trng hanh trn chung, thm chut nc mm anh u.


- Bc chao du nong, cho trng, tht vao chin vang chn
tht. Tr qua b kia chin tip cho chn u 2 mt.

14. BP
CAI XAO (Mang lai 131 calo)
Nguyn liu:
- Tht heo 50g

- Bp cai 50g (2-3 la)


- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:
- Tht heo bm nhuyn hay xt si nho
- Bp cai ra sach, ct si nho
- Hanh ra sach ct nho
- Bc chao nong phi du hanh, cho tht vao xao va chn
- bp cai vao xao vi tht va thm chut nc
- Bp cai mm, nm va n, cho hanh nhc xung.

15. TRNG VT CHNG NM RM (Mang lai 111 calo)


Nguyn liu:
- Trng 30g (1/2 ht vt)
- Nm rm 30g (5 tai nm)

- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 37

- Trng anh tan u


- Nm rm got ra sach, che lam bn

- Hanh la ra sach, ct nho


- Bc chao nong phi hanh du, nm vao xao
- Cho nm rm vao trng, thm chut nc, hanh mui trn u
- Chng cach thuy hoc vao ni cm va can hp chn.

16. CA CHNG TNG (Mang lai 110 calo)


Nguyn liu:
- Ca nac 50g (100g ca nguyn con)
- Tng ht 20g
- Bun tau 1 nhum
- Ca chua 30g (1 trai nho)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Nm meo 5 tai
- Rau cn, cu hanh ty (1 cu nho), ng, tiu...
Cach lam:
- Ca lam sach
- Ca chua bm nho
- Bun tau ngm mm ct khuc
- Nm meo ngm nc, ra, ct si
- Cu hanh ty got vo ra sach, ct lat
- Rau cn ct khuc

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 38

- Ca cho vao t, cu hanh, tng ht, bun tau, nm meo, ca


chua, rau cn ln trn, thm chut ng, tiu va 1 mung ca ph du
n.
- em chng cach thuy cho ca chn.

17. THM XAO MC (Mang lai 106 calo)


Nguyn liu:
- Mc tiu 50g (1 con nho)
- Thm 50g (5-7 lat)
- Ca chua 30g (1/2 trai)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...

Cach lam:
- Mc lam sach, ct ming nho
- Thm got sach, ct ming nho
- Hanh ra sach ct nho
- Ca chua ct ming nho
- Bc chao nong phi hanh toi, cho mc vao xao va chn
- Cho thm vao xao tip, sau o cho ca vao nm va n,
hanh vao nhc xung.

18. TM RANG (Mang lai 91 calo)


Nguyn liu:
- Tm, tep ti 50g
- Du n 5g (1 mung ca ph)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 39

- Hanh ngo, nc mm, ng


Cach lam:

- Tm ra sach, lt vo u ui
- Hanh ra sach ct nho
- Bc chao phi hanh thm, tm vao xao u, nm nc mm,
ng cho va n, rim la nho cho chn u, hanh vao nhc
xung.

19. GIA XAO GAN (Mang lai 141 calo)


Nguyn liu:
- Gan heo 50g
- Gia 50g (2 nm)

- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh, nc mm, mui...
Cach lam:
- Gan ra sach, ct ming va, p nc mm, tiu
- Gia ra sach rao nc
- Hanh lt ra sach, ct nho
- Bc chao phi u hanh, cho gan vao xao va chn
- gia vao xao tip, gia chn nm lai cho va n, thm hanh
tr6n u, nhc xung

20. SN NON RIM (Mang lai 128 calo)


Nguyn liu:
- Sn 100g (chng 5-6 ming bng 2 ngon tay)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 40

- Du 5g (1 mung ca ph)
- Nc mm, ng, hanh, cu toi...

Cach lam:
- Sn cht ming nho, p hanh toi bm nhuyn.
- Bc chao nong cho du va 1 mung ca ph ng thng cho co
mau vang nu
- sn vao xao tip cho u, thm nc mm, ng rim cho
thm sn, sau o thm chut nc rim tip cho tht mm va can bt,
nm lai va n la c

21. CAI BO XI XAO THT BO (Mang lai 117 calo)


Nguyn liu:
- Tht bo 50g
- Cai bo 50g (2 cy nho)
- Du n 5g (1 mung ca ph)
- Hanh ngo, nc mm, mui...
Cach lam:

- Tht bo ct lat mong nho, p hanh toi bm nhuyn


- Cai bo xi ra sach ct nho
- Bc chao nong cho 1 mung du vao xao tht bo
- Tht bo va chn, cho cai vao xao khi cai va mm th nm va
n, thm hanh nhc xung.

22. THT GA KHO SA (Mang lai 97 calo)


Nguyn liu:
- Tht ga 100g (chng 4-5 ming nho)

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 41

- Sa bm 2 mung ca ph
- Du n 3g

- Nc mm, ng
Cach lam:
- Tht ga ct ming nho
- Sa bm tht nhuyn
- Bc chao nong cho du vao xao vi xa
- Sau o tht ga vao xao tip cho tht sn lai cho chut nc
mm, ng kho tip cho tht chn mm, nm lai va n la c.

23. U HU DN THT ST CA (Mang lai 140 calo)


Nguyn liu:
- u hu chin 50g (1/2 ming nho)
- Tht heo nac 20g (2 mung ca ph)
- Ca chua 40g (1/2 trai)
- Hanh ngo, nc mm, ng
Cach lam:
- Tht bm nhuyn
- u hu ct ming va, xe ngang dn tht vao
- Ca chua bo bt ht, bm nhuyn
- Hanh lt sach ct nho
- Bc xoong phi du hanh cho thm, ca vao xao

- Cho t nc mm vao, khi si u hu dn tht, thm chut


nc, un tip cho n khi chn tht, nm va n, thm hanh nhc
xung

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 42

CHM S OC CHUNG

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 43

Phong tranh cn th hoc ng

Khi a b cn th, vic eo knh hoc dung thuc u khng th


ngn can bnh tin trin. Tt nay thng ch ngng hn khi ti 25 -
30 tui. Mt hoc sinh b cn th luc mi c phat hin phai eo knh
0,5 ip, th n 30 tui co th phai eo knh 2,5 - 5 ip hoc hn. V
vy, vic phong bnh co y ngha c bit quan trong.

Qua trnh hoc tp va giai tr thiu khoa hoc tui hoc sinh co
th anh hng xu ti kha nng iu tit cua i mt, dn ti cn th
hoc ng. Tt cn th co 2 biu hin chnh: hi tu cua mt tng
va truc trc sau cua mt dai qua gii han bnh thng. Hu qua la
th lc giam, mt khng nhn ro vt xa, ch thy vt gn.

Bnh cn th hoan toan co th phong c nu co s phi hp


tch cc gia hoc sinh, gia nh va nha trng. Sau y la mt s ch
dn cn c tun thu trong sinh hoat va hoc tp:

1. Gi ung t th ngi khi hoc:


Ngi thng lng, hai chn khep, hai ban chn ngay ngn sat
nn nha, u cui 10-15 . Khoang cach t mt n sach v trn ban
hoc la 25 cm i vi hoc sinh tiu hoc, 30 cm vi hoc sinh trung hoc
c s, 35 cm vi hoc sinh trung hoc ph thng va ngi ln. Thy c
giao va cha me hoc sinh phai thng xuyn nhc nh, khng cac
em cui gm mt, nghing u, ap ma ln ban hoc khi oc hoc vit.

2. Lp hoc, goc hoc tp phai u nhng iu kin cn


thit:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 44

- Kch thc phong hoc; cach sp xp ban gh, bang vit phai
phu hp vi la tui hoc sinh co th ngi ung t th va gi ung
khoang cach t mt n sach v.
- am bao u anh sang: ni ti nht khng di 30 lux, ni
sang nht khng qua 700 lux.
- Ch vit trn bang va trong sach v phai ro net, chiu cao t
nht cua ch vit la 1/200 khoang cach t mt ti ch. V du, khoang
cach t bang ti hoc sinh la 8 m th chiu cao ti thiu cua c vit
trn bang phai la 4 cm. Ch trong v phai co chiu cao t nht 1,75
mm cho khoang cach t mt n v la 35 cm.

- Khi oc sach bui ti, cn en u sang va co chup phan chiu.


Khng dung en ng neon, nn dung bong in dy toc.

- Khng vit mc o, mc xanh la cy. Khng oc sach co ch


qua nho in trn giy vang hoc giy en, v ty l tng phan gia ch
va nn qua nho, khin mt b mt.
- Duy tr mi tit hoc 45 phut, sau o ngh giai lao, a mt
nhn xa, ht co tht th giac ri mi bc vao gi hoc tip theo.

3. Bo nhng thoi quen co hai cho mt:


- Khng nm, quy oc sach hoc vit bai.
- Khng oc sach bao, tai liu khi ang i trn t, tau hoa,
may bay.
- Khi xem ti vi, video phai ngi cach xa man hnh ti thiu 2,5
m, ni anh sang phong phu hp. Thi gian xem cn ngt quang,
khng qua 45-60 phut mi ln xem.
- Khng t y dung knh eo mt khng ung tiu chun. Khi
eo knh cn tun thu hng dn cua nha chuyn mn.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 45

X ly cac tn thng mt tre em

Nu tre b mt vt tu (mep ban, canh ca, bong...) m vao


mt, nn khuyn tre tranh c ng mi va nhan cu v co th mt a
b tn thng nghim trong hoc v. Khng nn p thuc hoc
chm a nu khng co ch nh cua bac s nhan khoa.
Trong phn ln trng hp, khng cn bng mt. Nn cho tre
eo knh rm hoc knh bao h (hoc dung tm chn mt bng nha)
nu no khng e vao mi mt ang sng. Nn ghi chep y u v thi
gian va hoan canh xay ra chn thng. a tre n bac s chuyn
khoa mt kp thi x ly.

Vt tu khi tac ng vao mt co th gy tn hai cho mi, hc mt,


l ao, kt-giac mac, hoc gy xut huyt ni nhan, vim nhim, tng
nhan ap, chn thng thuy tinh th va vong mac, v nhan cu... Sau
khi b tn thng, mt tre co th sng phu va tnh trang nay se nng
dn ln trong 24-48 gi u. Sng co th lan ra sng mui hoc ln
vao mi i din, kem theo nn ma va cam giac choang ngt.
Sau y la cach giai quyt cac tn thng khac mt tre:

1. Tn thng do vt sc nhon:

Cac vt sc nhon co th ct, lam xc hoc choc thung cac cu


truc mt, gy cac tn thng nh rach mi, l ao va cung mac; rach
va xc kt-giac mac; rach va t ri cac c vn nhan, tn hai thn
kinh th giac. Cac bin chng co th gp la uc thuy tinh th, vim
ni nhan, xut huyt dch knh, bong vong mac...

Cach x tr:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 46

- Nu mi b rach, nhiu kha nng nhan cu cung tn thng


theo. Khi o, vic c ng mt va c gng bng bo co th lam tn hai
thm cho mt. Nn dung tm chn bao v bng nha (t nhe
nhang) nhm tranh e ep ln mt.

- Nu mt khuyt mi, nn c gng tm lai manh mi b t ri,


bao quan trong a lanh tin cho vic phuc hi v sau.
- Nu co th, nn gi lai vt gy chn thng nhm giup bac s
nhan khoa tham khao.
- Khng nn t c gng ly vt m vao mt ra v co th gy
tn hai thm cho mt. Hay vic o cho bac s nhan khoa.

2. Vt thng co d vt:
Rt nhiu d vt mc du gy kho chu nhng c mt dung
nap kha tt trong thi gian u. Moi chuyn se nghim trong hn khi
mt b nhim bn, nhim c sau o. Cac tn thng co d vt
thng khng nghim trong lm nu c x ly ung. Tuy nhin,
nhng d vt xuyn vao mt vi vn tc cao (nh manh vng ra t
may khoan, may mai, bua) co th gy tn hai nng cho cac mang cua
mt, xuyn su vao ni nhan va gy nhng hu qua kho lng (giam
th lc, vim loet hoc hoai t giac mac, chay mau, bong vong mac...).
Cach x tr:

- Nu bui bay vao mt, nn gi mi, ao mt vong tron va chp


mt. Thng th mt lat sau bui se chui ra ngoai cung nc mt.
- Khng nn c gng ly d vt ra bng tm bng, vt nhon, u
ngon tay v co th gy tn thng thm cho mt.
- D vt xuyn su vao mt vi tc cao co th khng gy mt
cam giac kho chu nao. V vy, ngay ca khi tre khng thy cm,
vng, cha me vn phai a tre n cac bac s chuyn khoa x ly
sm.
- Vic ly bui ra khoi kt giac mac (nu chung nm trn b mt)
co th thc hin moi c s y t. Nu co bt c tr ngai nao, nn n
c s chuyn khoa mt.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 47

- Cac d tt nm ngoc ngach se c phat hin va x ly tai cac


c s chuyn khoa bng thit b chuyn dung.

3. Bong hoa cht:


Ph bin nht la bong axit va kim (bong kim nguy him hn).
Cac tn thng nng va nho co th t khoi, khng anh hng n th
lc. Trng hp bong nng co th gy seo giac mac, glaucoma, vim
ni nhan, uc thuy tinh th, seo va bin dang mi.
Cach x tr:
- Nhanh chong loai bo hoa cht ra khoi mt bng dung dch
nc mui hoc nc sach, sau o nht thit phai a tre n cac c
s chuyn khoa ra bng dung dch c bit, am bao khng con
hoa cht kt d trong mt. em chai lo va nhan mac cua dung dch
gy bong n cho bac s bit va co hng x ly ung.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 48

Nhn bit sc khoe cua tre nho qua ting khoc

tre di 7 thang tui, tnh trang khoc mt luc ri lai nn, nn


mt luc ri lai khoc, chn co lai la biu hin cua chng au bung, be
cn c a n bac s kham. i vi tre 7 thang n 1 nm tui,
cha me cung cn ngh n chng nay khi thy be khoc thet ln, chn
co lai.

Ting khoc cua tre (nht la tre cha bit noi) la mt loai ngn
ng c bit. Mi kiu khoc u n cha mt "thng ip" ring.
Tre di 7 thang tui:
- Khoc the the nh xe vai, nghe gh ca ngi: Be au ming,
au tai, cn c a n bac s ngay.
- Khoc sa sa ma khng co nc mt: Be oi, cn c cho bu.
- C sc gao ln: Be cam thy ngi kho chu, cha me phai liu
cach ma vut ve.
- Va khoc va vn vai: Be bun ngu, nn xoa u hoc v
mng, be se ngu ngay.
Tre 7 thang n 1 nm tui
- Khoc khng to lm nhng nc mt gian dua, i khi thet to
ln: Ngi ln b khng kheo, lam be au; hoc qun ao co kim hay
vt nhon va nhng vt nay m vao be.
- Khoc to ma khng co nc mt, tay chn c co dui lun: Be
moi ngi, cn c xoa tay xoa chn.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 49

- Tht nhin chau may, rut c, run ry khoc thet: Be b ting


ng d di lam kinh s; nn m be i ni khac d.
- Khoc st mt, mt o gay: Mt hoc c th be co ch b au,
cn a n bac s kham va iu tr.
- Khoc a, hai mt lim dim, nc mt gian dua, ca quy lun:
Chn chiu khng m, khin be khng ngu yn c. Nn sa lai ch
nm hoc t be ra ch khac.
- Khoc a, hai mt lim dim, khoc co nhp cao thp nh ngi
hat: Be moi ngi hay do oi, khat ma khng ngu c. Nn cho tre
bu.
- Khoc a, hai mt rao hoanh, khng co nc mt, lc u
nguy nguy: Be bc mnh, nn ly chi d be.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 50

oan bnh qua mt tre

Bui sang ngu dy, nu tre co cam giac au va mt moi khi


nhan cu chuyn ng, mi mt mong nc, hay chay nc mt, co
th la tre ang b bnh cum thi ky u.
Nhiu bnh tt cua cac c quan trong c th co anh hng n
mt; thm ch triu chng u tin cua mt s bnh cung xut hin
mt. V vy, cha me co th oan bit bnh cua con va kp thi a i
kham da trn vic quan sat mt tre. Sau y la mt s biu hin
bnh ly mt:
- Hai mt nh co d vt, bong rat, cht dch tit ra nhiu, kt
mac xung huyt nghim trong, th lc giam: Co th tre b vim kt
mac cp do vi khun.

- L ng t c bit sang, co th anh vang hoc phan quang


mau trng, trng gn ging mt meo: Cn canh giac vi bnh ung
th vong mac. Nu khng c iu tr ngay, bnh co th lan truyn
n nao va toan thn, gy nguy him n tnh mang.

- Hai con ngi bng nhin bn to bn nho, chn thot: Co th


tre b bnh nao (co khi u so nao), cn i kham ngay.

- Nc mt lng trong, tre s anh sang, thch bong ti, khng


mun m mt ra, mt gp anh sang th nheo lai, mi sng o nhe,
cht dch tit ra nhiu, kt mac xung huyt, hoa mt, th lc giam ro:
Co th la du hiu bao trc tre se b ln si.
- Cung mac co mau da cam, m mt au o, chay nc mt: Co
th thy tre b vim gan th hoang an.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 51

Con st

St la mt du hiu bao ng c th co vn . tre em, st


thng i kem vi nhim khun (vim mang nao, vim tai gia,
nhim trung ng tiu, vim phi...) hay nhim siu vi (si...). Khi
xm nhp c th, cac vi sinh gy ra phan ng vim, la du hiu
khang cua c th. o la kt qua cua s giai phong ra nheu cht,
trong o co Interleukin I, tac ng ln trung tm iu nhit nao,
lam tng thn nhit gy st.
St co hai iu li cho c th:
- Lam giam s phat trin cua vi khun hay siu vi, do chung
rt nhay cam vi s gia tng nhit du tng t.
- Giup bach cu n b phn b nhim nhanh hn, vi trach
nhim cua ngi lnh c vu trang chng lai s xm nhp cua vi
trung. Trc khi co khang sinh, s khang cua c th va st la yu
t gn nh duy nht giup loai ngi vt qua nhng trn dch nguy
him nh dch ta, cum... Cho nm st biu hin tnh trang cua c th
ang chng lai vi khun, siu vi gy bnh, ch co nhng ngi qua
yu, khng u sc khang mi khng st khi b ly nhim.

Do o, cac ba me khng nn ht hoang khi thy con st, phai


bnh tnh cp nhit theo doi, khng st qua cao.
- 36,6 C: nhit bnh thng cua c th tre t 5 n 9
thang. Ban ngay thn nhit co th dao ng mt chut, ban m thn
nhit co th hi tng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 52

- 37,8 C: nhit bnh thng cua tre s sinh cho n 1


thang tui.
- 38 C: nhit bnh thng cua tre vao cui bui chiu, sau
khi c th vn ng nhiu, n thc n nong hay tm nc nong. Tr
trng hp tre ang b nhim trung, mc nhit nay khng ang
phai lo ngai.
- T 38,5 C, 39,5 C tr ln: vt qua ngng nay co th
xem la st cao, co th gy co git, tre t 6 thang n 3 tui; tuy
nhin ch chim khoang 3% tre st. Cai chnh vn la iu tr nguyn
nhn st.

V vy, mi ba me cn co mt nhit k nha, o nhit mi


khi con st, ly ban tay t ln tran khng th o c chnh xac. Co
nhit k dung cho ngi ln va nhit k dung cho tre em. Co th t
nhit k trong thi gian t 3 - 5 phut cac v tr sau:
- Nhet vao hu mn: y la v tr tt v t b anh hng cac iu
kin bn ngoai. Nhng kt qua chm trong nhng trng hp thn
nhit tng nhanh.
- Cho ngm vao ming: kt qua thp hn t 0,3 - 0,6 C so vi
o hu mn va b anh hng bi iu kin bn ngoai.
- Cho kep vao nach: kt qua chm va t chnh xac do b anh
hng cua cac iu kin bn ngoai, nhng lai an toan, nht la khi em
be qua nho, nn s va vung vy co th lam gy nhit k.

Mt s iu cn lu y khi tre st:


- Cho tre ung nc nhiu ln, mi ln mt t bu lai lng
nc b tht thoat do tng nhit, ra m hi... y cung la bin phap
lam giam nhit .
- Khi thn nhit trn 39 C, lau tre nhiu ln vi nc m
(nc co nhit thp hn thn nhit cua tre nhng khng phai
nc lanh)
- Khng nn um tre, du la trn ng ch n bnh vin

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 53

- tre trong mi trng mat khoang 20 C, co may lanh


cang tt.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 54

CHM S OC
GI C NGU

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 55

oc truyn m khuya cho con

C mi ln k chuyn, tre hoc c t nht nm, bay t mi,


nhng con chuyn m cho tre thu vui oc sach th co ngi cho rng
phai ch n 8 hoc 14 tui mi lam vic o. Chnh trong nhng nm
u i, ngi ln phai la ngi trung gian gii thiu va lam cho tre
yu sach.

V sao phai oc truyn?


Thi gian oc truyn la thi gian thch thu cho cac bc cha me
day con, tao mt mi quan h c bit gia cha me va con cai, ng
thi lai mt n tng su m trong tr oc cua tre. Trai qua hn
na th ky, ngay hm nay ti vn nh nh in giong cua ba ti oc th
Luc Vn Tin ru ngu cho ti. Tt ca tre em, khng co ngoai l, u
mun c nghe oc truyn, oc i va oc lai va trao i vi ngi
ln v ni dung truyn. Cha me ng danh thu vui o cho c giao.
Vic cha me oc truyn cho con cai trong khun kh hai ngi chnh
la mt thu vui c bit.

Nhng cun sach u tin la mt phng tin cho tre


chuyn t ngn ng noi sang ngn ng vit. Cun sach t ng rt
phong phu, cu truc phc tap nhng ngi ln co quyn oc theo y
mnh mun, thm ch con "ba" thm nhiu cu khac nu thy rng
nhng cu trong sach la kho hiu i vi tre. Nhng hay coi chng v
nu cha me oc i oc lai sach nhiu ln th tre se phat hin nhng
ch ba ra va thng bt buc cha me phai oc ung theo sach. Mt
nhim vu khac cua ngi ln la phai lam cho sach d hiu bng cach
oc nh oc th, co giong trm bng. Ngi oc sach tt la phai bit

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 56

lam rung ng tm hn cua tre, lam tre bun, tre khoc hoc kinh
ngac tuy theo cu chuyn va theo cach oc.
Chon truyn g?
Truyn ngay nay khng thiu va co nhiu truyn rt hay.
Ngi ln nhiu khi tht kho chon. Cach tt nht la chon theo yu
cu cua con cai. Thch hp nht la chon truyn c tch va truyn thn
tin. Chnh ban thn ti, luc con con nho ti hay oc cho cac chau
nghe truyn Cy tre trm t, Lo nc thn. By gi cac chau co
nhiu sach, truyn trng mu giao. Ti thy ba chau thng oc
truyn Ba chu heo con va cac chau ti nao cung bt ba oc i oc lai.

Truyn thn tin chim mt ty l ang k trong sach thiu nhi


va rt b ch. Nhng truyn thn tin do bt ky tac gia nao k lai
u cp nhng xung t ni tm ma tre bit rt ro va giup tre
hiu bit. Truyn thn tin khng ngai noi n bnh tt, au kh,
gia nua, cht choc, ghen tung, thu hn va tnh ac... Nhng tt ca
truyn thn tin u kt thuc tt ep. Do o tre se hiu rng trn
ng i chung se con gp nhiu nguy him, nhiu th thach,
nhng cui cung se vt qua. Trong truyn c tch va truyn thn
tin, ngi chin thng thng la ngi nho be, nhng khn ngoan
va rng lng, khng bao gi la ngi manh va giau co. Trong truyn
bao gi cng ly cung chin thng.
Nhng hnh anh va minh hoa trong sach co tm quan trong c
bit, no khng n gian la minh hoa cho cu chuyn, ma chu yu
la bt mt v tre cha bit oc. Nhiu khi, vn ban ch gm co vai
dong ma hnh anh lai la phn chnh cua sach v vy hnh anh va
minh hoa ban thn chung phai co gia tr thng tin. Hnh anh phai
ep, d gy cam tnh, nhng hnh anh o cho phep tre em c oc
theo kiu cua mnh.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 57

5 sai lm cn tranh khi cho con ngu

Hu ht cac em be t sau 3 - 4 thang tui u co th ngu thng


gic sut m nu b me bit cach tao iu kin cho chung. Nhng
sai lm cua b me co th lam cho con mnh b thiu ngu. Kim lai
xem ban co 5 sai lm sau y khng:
L thuc vao thoi quen cua tre:
a be khoc khi ban cho no ngu vao bui ti, va mi ln nh
vy ban lai c lam cho no thoai mai no ngu cho nhanh, khng khoc
loc n ao. C nh th th no se khng bao gi t mnh ngu c. (D
nhin, nu be b au hay kho th ban phai giup no i ngu). Ln ti,
nu no khoc khi i ngu, ban c gng ch ng cam giac "xot con", c
lam mt vic g khac khng nghe thy ting rn r, thut tht cua
no. Khi no khoc tht s, hay i chng 5 phut ri hay vao d chau.
Ti hm sau, keo dai thi gian i o thanh 10 phut, va c th tip
tuc keo dai hn.

Hay cho n thm vao ban m:


Con ban tht s khng cn n thm ban m na khi chau a
nng 6 cn. Nu chau a nng hn th ma vn khoc oi n vao
khoang 2 gi sang th iu o a tr thanh thoi quen ri. Luc nay,
thay v vi vang m chau ra khoi ging cho n, ban hay th
chau t a mnh tr lai gic ngu.

u a cho be ngu:
Nu ban thng xuyn b con va u a cho no ngu, con ban se
b phu thuc vao canh tay ban, khng u a no khng th ngu. Nu

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 58

chau thng ngu guc khi ban cho chau mt bnh sa hay cho chau
bu, hay nhe nhang anh thc chau dy trc khi t no vao ging.
t be vao ging vi mt bnh sa:
Con ban hay ngu guc luc ang ngm vu sa. iu o co hai cho
rng cua chau, rng se b vang va chau d b su rng. Ngu vi bnh
sa trn tay cung lam tng nguy c ly nhim cac bnh v tai cua
tre.
Ln ln ngay va m:
Chau khng bao gi ngu sut m nu khng bit s khac nhau
gia bong ti va anh sang. Ban hay giup con t chc nhp ngu t
nhin. Hay gi cho phong be y anh sang vao ban ngay va trong ca
gic ngu chp ban ngay. Con bui ti th ng anh sang lot vao
phong.
C nh gi ngu
Cn phai tp cho tre ngu ung gic. Nh th se tt hn cho sc
khoe cua chau ma b me, nhng ngi thn trong gia nh cung t b
quy ry hn.
Khi mi sinh:
Trong sut 2 tun u tin sau khi sinh va i khi con keo dai
thm mt thi gian na, gic ngu cua be b cai bung chi phi.
Nhng em be con bu me cn n trong khoang t 2 n 3 gi, nhng
be c cho n theo cng thc th cac ba n cach nhau t 3 n 4
gi. Va sau o be ngu lu hn gia nhng ba n khi chung c 3, 4
thang.
6 tun tui:
Trc gi ngu be bu lu hn va bt u bo qua ba n m.
Hay an tm trc nhng thay i cua be v vic mt a tre tui
nay co nhng phan ng manh hay thc gic gia m la iu ht sc
bnh thng.
T 1 n 2 thang tui:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 59

Trong thi gian nay be t ngu vao ban ngay va thng ngu y
gic vao ban m. Tuy nhin, hu ht tre em tui nay vn cn
nhng gic ngu chp t nht t 1 n 3 gi mi ngay. Nhng gic ngu
ngn cua em be c chia u trong nhng khoang thi gian khac
nhau nhng nu con ban ngu nhiu hn 3 n 4 gi sut mt gic
ngu, hay anh thc be dy chau co th ngu ngon gic vao ban
m.

3 thang tui:
Tre a hnh thanh gic ngu n nh. y la luc con ban lam
quen vi gic ngu sau khi n. Luc u, iu nay co le kho khn nu
khng mun noi la kho thc hin c. Nhng ban hay lam cho chau
quen vi vic t chau vao ni khi chau va m mt ra sau gic ngu
chp trn tay ban. iu nay se lam cho chau quen vi gi gic ngu d
dang hn khi chau ln hn mt vai thang na.
4 thang:
thang nay, hu ht tre em khng thc dy oi n vao gia
m na. Chung ngu ngoan ca m.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 60

Con ban khng chu ngu

Vi nhng ngi mi ln chc b me, chuyn cho mt a con


nho i ngu khng phai la d. Ban khng th bit c chau sp thet
ln hay se khoc thut tht. Thi gian i ngu la mt cc hnh cho nhng
a tre mi bit i, nht la khi no phai ngu trn mt chic ging ln
thay v trong ni nh hi trc. Va tai sao lai phai ngu trong khi co
th nhay nhot trn ging?
Nn d th nao be ngoan ngoan i ngu? Cac nha chuyn mn
a nghin cu, phn tch va tranh lun. Kt qua la co nhiu phng
phap, thch hp cho mi loai tnh cach va tng giai oan phat trin
cua tre. Mt a be mi sinh cn c nm tay, trong khi mt a be
chp chng bit i th cn theo lch sinh hoat u n hng ngay, n
ngu co gi gic. Ho khuyn nn ap dung cach nao ma sau o ban
thy con mnh vui ve, thanh than sut ngay. Mi chuyn gia a ra
rt nhiu y tng giup tre i ngu ngoan. Hay xem va chon ra cach
phu hp vi ban:
- Hay kim tra n gian nhng sinh hoat hang ngay. Nu con
ban ang nm trn ging ngu va khoc, hay cong chau trn lng, noi
vi no: "Khng sao, khng sao! Me (b) thng con lm! Nhng by
gi la luc phai i ngu". ng nn b hay m chau mt cach u ym,
hay ri khoi phong nhe nhang ch ng qua cng quyt. i
khoang 5 phut sau kim tra lai xem chau ra sao. Lp lai vic nay
nhiu ln cho n khi chau ngu. Hay keo dai thi gian mi ln tr lai
trng chng chau.
- Cung c gi ngu quan trong cua con ban bng cach a gi
ngu vao k hoach nht nh. ng m, u a, ru chau hay chau

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 61

l thuc vao mt vt g o ngu. Nhng phng phap nay day


cho con ban bit vao ging ngu ung gi thay v ngu guc trn tay
ban. Nu no hay khoc vao ban m, hay bn canh con trong nhng
khoang thi gian tng dn (5 phut, 10 phut, 15 phut.) lam cho
chau yn tm rng ban khng i u mt ca.
- Nu chau khng chu trn ging, hay noi cho no bit rng
ban se ong ca. Nu be vn khng chu ln ging, hay ong ca va
gi nh vy khoang 1 phut (ng khoa ca). Nu chau be vn khng
chu tr lai ging, hay vao b chau ln ging ri ra ngoai va ong
ca trong 2 phut, 3 phut, 5 phut va c tip tuc nh th. Nn nh 5
phut la ti a cho bui ti u tin. Nu con ban t tr lai ging,
hay m ca, ng vin chau mt chut ri i ra ngoai ma khng vao
na. Nu chau vn nh th nhiu m lin tuc, thi gian ong ca co
th lu hn.
- C theo khun mu u n vao gic ngu ngay va m, ng
con ban mun ngu gi nao th ngu.
- Nu ban cung li va chu theo y con, no lai cang tr hoan gi
i ngu. Ban hay giup chau la chon: mc g va oc truyn g khi i
ngu. Hay nhng th o a chau vao gic ngu. Nu chau vn
khoc oi ban, hay i 10 phut trc khi t chau vao ging ri ra
khoi phong. ng ry la hay phat chau, nhng cung ng lai vi
chau. Chau be co th c gng gy chu y, v vy hay b chau tr lai
ging va ban ri khoi phong ngay khi chau nm xung. C bnh
tnh va kin tr, chau se sm nhn ra rng ban se khng vao na.
- Hay cng rn. ng vao ngay sau khi chau goi ban. Thay vao
o, hay goi chau va bao rng ban ang u o (trong bp, ang la
(ui) , ang oc sach...) va ban rt vui khi chau bit t i ngu, t ln
ging...
- Kin quyt lam theo ung lch i ngu a nh ra. Tre mi bit
i tht s cn s kin tr. Nhng cach thc khac giup con ban i ngu
la m chau u ym, gia v mnh cung ngu... Ban cung co th trai
ging, mc man cho ging bn canh nh bnh thng vn lam, tre
se ngu ngay khi ang nhn ban.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 62

Tp ngu theo gi gic ch trong 7 ngay

Sut thi gian con mi chao i, ban khng quan mt nhoc


lam nhng iu tt nht cho no. Nhng n tun th sau, ban thy
mt moi v s ln be thc dy ban m lai tng ln lin tuc. n
thang th ba, mi khi be thc dy, ban mt moi va gia v ngu, hy
vong ng xa mang sa lai cho be...

Nhiu bc cha me v v tnh a khuyn khch thoi quen ngu


khng ung gi cua tre. Nu con ban c 6 thang hay ln hn ma
vn thc gic mi ti th a n luc phai tp thoi quen ngu ung gi
cho be. Cac chuyn gia a lp mt chng trnh trong 7 ngay am
bao cho ban va con co gic ngu ngon sut m, t phai thc dy v
ting khoc cua tre.
Ngay 1: Bt u k hoach lam vic u n
Nhiu em be b xao trn gi gic gia ngay va m, chung ngu
chp lu vao bui chiu va thc dy chi vao ban ti. Co th khc
phuc c iu nay v tre em co th phn bit c ngay va m
nu tp cho chung:

Hay anh thc chau dy tht sm, coi o nh mt thoi quen


u n mi ngay. t ni be gn ca s va ven man che ln cao.
Anh sang t nhin se giup be co thoi quen sinh hoc.
Gi ngu ban m, nn bt u lam mt s vic u n mi khi
i ngu tao thanh thoi quen: Mc ngu cho be, oc truyn hay
hat cho be nghe, t be vao ging va tt ht en. (Vic oc truyn
hay hat giup h thng hoat ng va cam xuc cua be t t giam
xung).

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 63

Ngay 2: Tip tuc lam nh hm trc


Nu be vn con oi n ban m th o la luc tt nht nhn
manh cho tre bit s khac bit gia ngay va m. Tin s Robert
Balard, giam c Trung tm sc khoe gic ngu tai Trung tm y t
quc gia Denver (My), noi: Hay cho be n thoai mai vao ban m
vi anh sang nhe, cho n chm, khng thuc hi, co nhac nhe cang tt.
Vao ban ngay, hay cho be n vao thi im be hoat ng cao nht,
khi ban chot let vao chn be chng han. Be se bt u hiu c s
khac bit o.

Tip tuc chu y lam cho be cam thy thoai mai vao bui ti. Tm
nhanh bui ti se giup be th thai va manh khoe. Cung nn tao thm
nhng ting ng nhe. Ting ku o...o... cua quat may hay mt may
truyn thanh b nhiu song lai rt tt cho cac em be. Ban co th
chnh cho ting o...o... nay nho dn va em be cung bt u ngu nhanh
hn.
Ngay 3: Ting khoc lai bt u
Hay ti luyn chnh ban thn ban na: Ti nay ban t chau
ln ging khi no vn con thc. o la iu quan trong nht ban phai
lam. Nu chau ngu trong long ban ri, hay anh thc sao cho khi be
va m mt la ban t ngay vao ni. D nhin be se khoc. Nhng ban
ng mm long b no ln khi nghe ting khoc, va be se nn.
Cac bc cha me thng rt st rut khi nghe ting khoc cua
con, nhng sau o be se ngu. Tre con t 5-6 thang tr ln d nhin se
pht y v ban thay i thoi quen cua no nn khoc la chuyn bnh
thng. Tre em di 5 thang thng khoc khoang 15-20 phut. Nu
chau co nhng biu hin khac, hay i n bac s kham nh ky cho
be. Thi gian u nn vi be 5 phut. Nhng mi ln vao trng
chng be phai tht mau, ng m en, m be ra khoi ging va cung
ng vao ni be chai sa.

Ngay 4: Khng be lam nung


m th ba qua la mt m dai vi ca ban va be. Mong sao ti
nay moi chuyn se sung se hn. Con cua ban se y thc mt chut
rng khoc khng em lai kt qua g ca. Mi khi be phan i, hay ch

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 64

khoang 10 phut ri hay tra li. Va cho du be lam bt c hanh ng g


cung ng chu thua va b no ln ma d ngon d ngot. Nu ban
khng kin nh, a be se lam nung, khoc dai hn, va m mai no
cung dai dng nh vy.

Ngay 5: Bt u n nh
Hu ht tre em bt u quen vi chng trnh t 3 n 5 ngay.
V vy ti nay co th la mt m may mn cho ban. Nu con ban vn
lam theo y no, hay keo dai thi gian, i n 15 phut ri mi vao xem
no ra sao. Mt s tre khoc v mun bit chc xem b me con o
khng. Nhng mt s khac khoc thi gan.

Nu bit ro ban la nguyn nhn cho tre khoc loc mi m th


mi khi be khoc, ban ng vao na. Nhn len qua khe ca no
khng thy ban.
Vn thng gp luc nay la cho n m. Khi be c 3-4
thang th co th khng cn n m na. Ban hay giam bt t t ri
ct hn ba n m. Khi mi ct ba n m, hay m con u ym
nhng ng hat, tranh anh sang ngay ca khi thay ta, t be vao ni
ngay khi be mun. Cang ln be cang t cn n khuya hn, v vy
chung khng co thoi quen thc gic.
Ngay 6: Ngu thng gic
Nghe tht la thch! Khng cn be quy ban cung t ng thc
dy trng chng no. Nn mc m cho be khoi lo be ap mn.
ng nn nong pha hong nhng g va at c. Khi be thc dy
khoc o e mt chut, c con ban t xoa du no. Ban cung cn phai
th gian, c thip i mt lat, rt tt cho ca ban va con.
Ngay th 7: Ban cung ngon gic
Khi con ban a chm dt thi ky bu sa me, thai cua no
cung thay i. im c bit la no se khng khng oi t n. C cho
no t n nhng thc n nh khoai ty tan nhuyn, thc n hm
chn, co th dung mung n. Ngoai ra nn b sung cac thc n
nh tht, ga, ca...

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 65

Ban a gianh lai gic ngu cho mnh va con tng cho con ban
mt mon qua c bit la thoi quen ngu theo gi, t ngu mt mnh. D
nhin, se co nhng tr ngai mi nh bnh tt, co mt a em, hay
phai ngu trong phong khach san... Hay bnh tnh thc hin lai k
hoach 7 ngay. Ln th hai nay, con ban se vt qua d dang v no a
c luyn tp.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 66

Thi gian ngu chp cua be

T gia 3 n 12 thang, hu ht tre em cn 2 gic ngu chp


mt ngay, mi gic keo dai khoang 30 phut n 2 gi. y la mt s
li khuyn cua cac chuyn gia:
- Hu ht tre em u co thoi quen ngu gic ngn vao bui sang
khoang 2 gi sau khi thc dy.

- Bui ti cho be ngu u th ban ngay cung cho be ngu chp


cung ch o.

- Mi ngay u cho be ngu ung theo gi, nn ghi ra gi gic


ngu nu cha quen.
- Khng nn con ngu chp thng xuyn trong chic gh y
cua tre em hay trong xe hi. Nu qua quen vi nhng th nay, chau
khng ngu c bt c ni nao khac.
- Khi con ban ang ngu, ng i nhon got chn hay s gy ra
ting ng khi ban don dep quanh nha. Nn chau quen vi vic
ngu trong ting n ao cua nhng hoat ng bnh thng ban ngay
nha.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 67

Tre con ln ln trong gic ngu

Cac bac s cho bit: ch trong 3 nm u tin tre a co 80%


lng t bao nao cn thit cho ca cuc i. Trong 3 thang u i,
nao chung phat trin 80% so vi 3 nm u. c bit, ch trong 30
ngay u tin sau khi sinh, lng t bao nao cua be at c 80% so
vi 3 thang u tin.

Thi gian be ngu la luc vo nao tng lng t bao nhiu nht
nn ngi ta thng noi tre ln ln v ca th cht va tinh thn trong
gic ngu. Ty l phat trin nao nh th khng bao gi lp lai ln th 2
trong i. V vy cac bac s nhi khoa khuyn cao:

- Nu be ngu khng thng gic, nhng chc nng sinh ly lin


quan n gic ngu se b ri loan. S phat trin tinh thn, v th, b
chm lai. Be khng hoc hoi nhanh va khng lanh li bng cac tre
bnh thng khac.
- Han ch cac nguyn nhn lam be thc gic: co th do be cam
thy qua lanh hoc qua nong, do ting n, do b y hi...

- ng be t khi ngu: di 2 tui be thng i tiu m, v


luc nay cha bit goi me nn be quen lun vi vic ai dm. Da be co
th b hm o, ni mun nc, nhim trung da.
- Th trng hin co nhiu loai ta giy cht lng cao, co th
giup be kh rao trong sut gic ngu m.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 68

Gic ngu tre th va ta giy

Cac thng k cho thy nguyn nhn chnh lam be thc gic ban
m la do ta t.
Duy tr mt gic ngu su va khng gian oan la ht sc quan
trong cho s phat trin cua tre.
Be se ln nhanh hn
Kt qua t nhiu nghin cu khoa hoc a ch ra rng cac kch
thch t tng trng chu yu c san sinh trong khi ngu, cung nh
o ma trong lng cua be tng gp 2 n 3 ln trong thang u tin.
Ty l phat trin nhanh nh th se khng xut hin ln th hai trong
cuc i con ngi. V vy, nu be c kh rao sut m, khng cn
phai thay ta la iu rt quan trong bao v gic ngu cua be.
Be se thng minh hn
Cac bac s con cho bit: ch trong 3 nm u tin tre a co 80%
lng t bao nao cn thit cho ca cuc i. Trong 3 thang u i,
nao chung phat trin 80% so vi 3 nm u. c bit, ch trong 30
ngay u tin sau khi sinh, lng t bao nao cua be at c 80% so
vi 3 thang u tin. Ta giy giup be ngu ngon thng gic, do o co
tac dung tch cc trc tip ti s phat trin tr nao cua be. Theo c
tnh, loai ta giy nh Pampers d dang thm hut ti 5 ln tiu cua
be.
Mt s thng tin co th ban cha bit v ta giy:
- Ta giy dung mt ln xut hin u tin trn th gii vao
nm 1956, do cng ty Procter & Gamble sang ch ra.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 69

- Tai sao co nhng loai ta giy ngn khng cho thm ngc?
Nh loi siu thm lam bng vt liu thm Absorbent Gel. Loi nay
thm hut tht nhanh va sau o gi cht long lai bn trong di dang
keo.

- Pampers hin la loai ta lot giy c cac bnh vin trn th


gii s dung nhiu nht.
- Tai Vit Nam, khuyn khch vic s ta giy thay cho ta vai,
trong 3 thang ti y (k t ngay 10-5-2002), Bnh vin Phu San T
Du TP.HCM se s dung Pampers cho tt ca cac em be sinh ra tai
bnh vin (do cng ty P&G tng, cac be c dung min ph).

- Hin nay cng ty P & G tai Vit Nam san xut ta giy cho th
trng trong nc va xut khu sang cac nc chu A. Gia thanh tai
Vit Nam giam n 35% so vi trc y. Vi gia ban mi, tnh ra ch
hn 2.000 ng cho mt ming ta.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 70

Giup be ngu ngon

Mt gic ngu dai gm co nhiu chu ky. Mi chu ky c coi nh


mt gic ngu nho. Gic ngu nho gm co cac giai oan ngu nhe, ngu
su va sau cung la giai oan gn nh tnh gic. giai oan nay, nu
b ting ng, anh sang, nhit qua cao hay qua thp... tac ng, be
se thc gic. Nu khng, be se bc qua mt gic ngu nho k tip tc
la ngu tr lai va c nh th cho ht tron gic ngu cua mnh. ngi
ln, gic ngu nho keo dai 100 phut, con tre di 5 tui thng ch
co 50 phut. Nh vy trong mt m a be se d b thc gic va co
th quy khoc n 5-7 ln. Ngi me cn phai thay i va xp t
cach ngu cho be.
tao cho be mt gic ngu tron ven, nn bt u tp cho be khi
be c vai tun tui. Moi a tre u rt thch cac cach v v thng
thng nh cho bu, ngm num vu cao su, bng b i ti i lui, luc lc
chi, ru hat... trc khi ngu. Tuy nhin t khi c 6 thang tui,
chung se ch chon mt trong cac cach v v trn. Nu ba me khng
bit cach v v thch hp, chung se kho ngu.
Nu co iu kin, nn t be ngu ni. Trong nhng m u, be
co th khoc quy rt nhiu ln trong m. Sau mt tun, be se t
bit ngu tr lai mt mnh khi b tnh gic ma khng cn me can
thip. Nn nh rng nu be a quen vi cach v v nao o, v du phai
c bng i ti i lui th ban phai lam vic y nhiu ln trong m,
be mi ngu c. Nu tp c cho be t ngu tr lai mt mnh, ba me
se ch phai chu ng nhiu trong tun u do be cha quen.
Ngoai ra ban cn lu y:

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 71

- Tao mi trng ngu tt: phong c, ch ngu yn tnh, thoang


mat.
- t be vao ch ngu ung gi du be con thc.
- Khi be khoc oi me th khng nn lu ma cn n sm
trn an be, tt nht bng li noi, vai c ch vut ve, nhng khng
nng nu qua mc.

- Khng la het, mng mo nu be quy khoc dai, cung ng bo be


vao ni nh mt bin phap trng phat.

Sau khi c tp luyn, nu be vn quy khoc nhiu trong m


th ngha la be tht s co vn kho chu hoc b au trong c th.
o la luc cha me phai quan tm can thip giup be.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 72

CHM S OC RNG V A M I NG

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 73

Chm soc rng cho con ban nhn dp he

a tre ln ln co ham rng u, ep, khoe, ban cn bit:


- Mi rng sa gi ch cho mt mm rng vnh vin sp moc.
- Nu v mt ly do nao o rng sa mt sm qua, hoc rung
chm qua th rng vnh vin co nguy c b moc lch ch va khng u
trn cung ham.
rng con ban c chm soc tt, ban co th a chau n
phong nha DENTA, 86 L Vn Sy, Qun Phu Nhun.
y co chng trnh chm soc, theo doi rng tre em t 4 n
15 tui:

- Theo doi va hng dn moc rng ung v tr trn cung ham


cho tre.
- Phong nga su rng cho nhng rng vnh vin mi moc.
- Chm soc rng nh ky
- Hng dn v sinh rng ming cho tre.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 74

Lch thay rng

Ham rng con ngi ln lt moc qua 3 thi ky:


1. Thi ky moc rng sa:
- Rng ca di: 8 thang
- Rng ca gia trn : 10 thang
- Rng ca bn trn: 12 thang
- Rng ca bn di: 14 thang
- Rng ci sa s 1: 16 thang
- Rng nanh: 18 thang
- Rng ci sa s 2: 20 thang
2. Thi ky moc rng vnh vin:
- Rng ci ln s 1: 6 tui
- Rng ca gia ham di: 6 tui
- Rng ca trn: 7 tui
- Rng ca bn: 8 tui

- Rng ci nho s 1: 9 tui


- Rng nanh: 10 tui

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 75

- Rng ci nho s 2: 11 tui


- Rng ci ln s 2: 12 tui

3. Thi ky moc rngkhn:18-25 tui.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 76

Moc rng: iu g xay ra? Nn lam g?

Moc rng va b nh rng la chuyn cua tt ca tre em. Tuy


nhin, trong qua trnh moc rng, mi a tre co mi phan ng khac
nhau. a th khoc, a th chay nc ming ra hay cho ban no thoc
tay v ming s rng. Ba Mai noi: "Ti khng cho chau bu c. Bn
ngay sau, chau moc 4 chic rng va chau bt u b au li khi ti
cho chau n."
giup ban va con ban vt qua nhng kho khn trong giai
oan nay, chung ti tra li mt s cu hoi tiu biu nht cua cac ban
v rng ming cua tre.

Ti thng nghe noi rng chn rng moc u tin. Nhng con
trai ti ch nhu ln hai chop rng. iu nay co bnh thng khng?

Con ban khng phai la mt trng hp duy nht nhng cung


khng hn la khng bnh thng. Rng cua tre khng phai lun lun
moc theo th t, mc du a s tre em hai chn rng nh ln trc
vao khoang 6 thang tui. Tip o rng dn dn xut hin ca hai
ham trn va di. Hu ht tre em co 8 cai rng khi chung tron 1 tui.

Tai sao con ti (8 tui) lai chay nc ming nhiu? Nguyn


nhn?
C th con ban tit ra nhiu nc bot hn do anh hng cua
vic moc rng va do be vn cha co kha nng nut.
Mc du nc dai co th lam cho con ban bt i ve ang yu,
nhng khng sao! Nn dung vai cotton mm thm nc bot cua
tre.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 77

Moc rng co gy tiu chay va st khng ?


Khi rng bt u moc vao khoang sau thang tui cung la luc
tnh min nhim ma tre nhn c t me bt u bin mt dn va
chau be phai t mnh chng lai cac bnh thng thng. V vy nu
con ban co ve m "do moc rng" th chc chn la chau ang mang
bnh. ng bao gi cho rng vic moc rng gy ra moi triu chng
xu tre. Nn n bac s xem co phai do nhng nguyn nhn khac
khng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 78

Co cn anh rng cho a be mi tam thang khng?

Cac bac s nhi khoa noi rng nn lam sach rng cho cac be c
tam thang tui (khi a moc c bn rng). Ban se hoi co cn phai
lam vy khng v my cai rng o lai sp thay. Du sp thay nhng
cung phai chm soc cho tt. Cac chuyn gia u khuyn rng cha me
co ch lam v sinh rng ming cho be trc khi rng cua be t
gay.
Khi rng mi bt u xut hin, hay dung loai ban chai anh
rng tht mm ban co th chai sach cho ca rng va li cua be. Khi
con ban c 1 tui, ban nn thm mt t kem anh rng danh cho
tre em b sung Fluor, co tac dung nga su rng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 79

Bnh su rng

Co nhiu bc cha me thch nhng ngi mu co ham rng ep


nhng khng h day cho con mnh cach bao v rng. ng bao gi li
la vic nhc nh con gi v sinh rng. Bnh su rng lun lm le
tn cng moi ngi! Su rng lam tiu men rng, nga rng va cac t
chc khng co t bao. Bnh khng t khoi.

Nguyn nhn:
- Do bm sinh, do hnh th: ranh, lom trn mt nhai d b su
- Do thc n: nht la ng- ngun thc n cua vi khun
Triu chng:
T hoc but khi ung nc nong qua hoc lanh qua, sau o la
au.
Phong bnh:
- Chai rng thng xuyn vao bui sang hoc ti, chai rng
ung cach bng ban chai lng mm, chai mt ngoai, mt trong va
mt nhai, trn va di. Nn cm ban chai quay bn mi lm v
pha li, chai ky ra li va c rng.
- Suc ming, nn suc ln cui vi nc che (che ti, che hat,
nc vi) trong vai phut v che co nhiu flo.

- Nn tp cho tre t tui mu giao thoi quen chai rng, tranh


n banh, keo gia cac ba n. Nu n nn suc ming ngay.

- Dung nc may, mui n, sa cha flo, dung kem anh rng


co flo giam c 30% su rng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 80

- Dung cht nha phu ln mt nhai.


iu tr:

Khi b su rng cn iu tr sm bng khoan rng, tram rng.


Cn iu tr sm, khng i rng au mi cha.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 81

Tre moc rng

Khi con tre bt u moc rng, nhiu bc cha me thng hay lo


lng do khng nm ro hin tng moc rng cac be cung nh cach
x tr, phai lam sao be co mt b rng tt. giup cac bc phu
huynh khoi lung tung khi con bt u moc rng sa, bac s ao Th
Yn Thuy (Trung Tm Dinh Dng TPHCM) co mt s li khuyn
nh sau:
Thng thng, luc tre khoang 6 - 8 thang tui th bt u moc
rng sa. Be co th b st nhe (khoang 38 - 38.5 C), chay nc
ming nhiu, thng a tay vao ming cn hoc ly li lim phn
nu pha trc. Be co th i cu phn nhao, st 3 - 4 ln trong ngay,
quy khoc, bing n... Cac du hiu nay thng xut hin ri t ht
trong vong 3 - 7 ngay. Tuy nhin cung co be khng co du hiu g xay
ra khi bt u moc rng.
- Nu be st ti 38.5 C tr ln th co th dung thuc ha st,
liu lng t 10 - 15mg Paracetamol cho 1 kg cn nng, ung cach
nhau mi 4 gi. Nu be ch st nhe di 38.5 C th khng cn ung
thuc.
- Be di cu phn st nhiu ln trong ngay, nhng nu lng
phn, lng nc ra t th khng cn ung bu nc ma c cho tre n
ung bnh thng se t ht. Nu be i phn nhiu nc hoc qua
nhiu ln, cha me nn mang con n bac s.
- Hay mang tre n bac s nu be quy khoc, khng chu n keo
dai hn tun l co nguy c gy chm tng cn, sut cn. Nu tre ch
n t trong vai ba ngay th co th khng cn i kham.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 82

giup be co mt rng tt, khng b su, cha me cn lu y:


- Gi v sinh rng ming tt: sau khi cho tre n th nn suc
ming bng cach cho be ung mt t nc loc, lau rng bng khn
mm hoc chai rng sau khi n. Nn lam thng xuyn va lin tuc
mi ngay.
- Han ch cac thoi quen xu tre: n banh keo thng xuyn,
khng chai rng trc khi ngu, tt ngm nm vu gia, mut ngon tay...
Nhng thoi quen nay co th lam di lch ham rng, gy mom hoc h.
- Dinh dng y u va hp ly, c bit la cht canxi trong sa
ngay trong giai oan mang thai cho n sau khi sinh.
- Khng t y mua khang sinh cho con ung phong nga vang
rng vnh vin do thuc.

- a tre i kham rng nh ky mi 6 thang sm phat hin


cac bt thng va x ly kp thi.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 83

Tre em di 2 tui anh rng th nao? Nut kem co hai


g?

Toi biet o cac nuoc khac (va mot so nha si o VN) khuyen khong
nen dung kem co Fluor cho tre, cac kem danh rang san xuat o nuoc
ngoai cho tre em cung deu ghi ro "Fluor free". Vay co nen cho tre
dung kem co Fluor hay khong? Tai sao co va Tai sao khong?

- Co th s dung kem anh rng co fluoride cho tre em, nhng


an toan ch nn dung cho tre trn 2 tui va lng kem anh rng
cho mi ln chai rng nhiu nht la bng hat u Hoa Lan.
- Tre nn chai rng di s theo doi cua phu huynh tranh
trng hp nut kem anh rng.
- Nu nut fluor trong nhiu ngay co th gy nhim mau rng,
nu nut mt lng ln fluor co th gy au bung, nn ma va nhim
c fluor.
- Tre di 2 tui co th cho tre chai rng vi nc sach hoc
dung gac lau sach rng sau khi tre n hoc bu.
- Hin nay nc ta a co chng tnh fluor hoa nc ung, o
la ngun cung cp fluor an toan va hiu qua giupphong nga su
rng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 84

Rng sa tre em

Tai sao rng tre con hay b su hn rng ngi ln? Lam th
nao tranh su rng cho tre con?
Rng tre con hay b su hn rng ngi ln v nhng ly do sau
y:
- Tre em v sinh rng ming kem: nhng manh vun thc n,
cac cht bt ng... bam trn b mt rng se b vi khun trong
ming lam ln men thanh acid. Acid se pha huy men rng, gy su
rng.
- Tre con thng n banh mt keo ngoai cac ba n chnh.
- V rng sa co bung tuy to hn rng vnh vin nn khi b su
rng d b vim tuy. iu tr rt t hiu qua.
- Rng sa co cu tao kem bn chc hn rng vnh vin.
Do o mun tranh su rng cho tre con, cn chu y hai yu t.
- Th nht la cu tao rng sa c bn chc: iu nay phai
c thc hin t kh be con la bao thai trong bung me cho n luc
thay rng.
Khi co thai, me khng c dung khang sinh co sc t vang nh
Tetracyclin, Doxycillin. i vi be th phai tranh dung thuc khang
vim co nhn Corticoid nh: Prednisone, Dexamethason,... khng
c dung khang sinh Tetracycline, Doxycillin v se lam rng d b,
rng b vang.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 85

Thc n tre con phai cung cp y u sinh t A, C, D, cac mui


khoang, calcium, magnesium,... giup rng phat trin, cht flour
giup cho cu tao rng bn vng. Cac sinh t va mui khoang trn co
trong cac loai rau, qua, cu, tht, ca, tep, trng, sa, thc n bin nh:
ca, cua, nghu, so... Cn cho be n y u cac loai thc n bng cach
thay i mon hang ngay. Nu chau ch n tht, khng n tep, ca, rau,
cu... th cu tao rng khng bn ma s phat trin cua be cung kem,
co th a n suy dinh dng.
- Th hai la gi v sinh rng ming. tranh tao ra cht acid
lam h men rng, phai giup tre gi cho ming sach, khng con manh
thc n hay cht bt ng dnh trn rng, bng cac cach sau:
Dung ban chai nho (loai danh cho tre em), lng mm va kem anh
rng khng cay dung cho tre con, tp cho tre chai rng sau cac ba
n va trc khi i ngu. Luc u tre co th khng chu, nhng c kin
nhn, tre se quen dn.
Trong luc tre cha u rng, ch mi moc vai cai, th dung gac
qun quanh ngon tay ra cac b mt cua rng sau khi n. Nu tre
con bu bnh ban m, th sau khi bu sa phai cho be bu nc ra
sach rng ming. Tc la, mun tranh su rng cho tre con, phai tp
cho be co thoi quen gi v sinh rng ming. Chnh thoi quen tt nay
se giup be gi gn ca rng sa ln rng trng thanh sau nay.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 86

It loang giup ngn nga chng su rng sm tre

Nghin cu cua cac nha khoa hoc tai Trung tm Y cua ai hoc
Puerto Rico cho thy, lau rng va li bng dung dch it 10% mi
thang mt ln giup giam ang k ty l su rng sa tre nho.
Su rng trong nhng nm u i anh hng rt xu ti s
phat trin rng sa tre em. Thu pham chnh dn ti su rng la vi
khun Streptococcus mutans.
Nhom nghin cu a tin hanh th nghim trn 83 tre
tui 12-19 thang. Tt ca cac chau u khoe manh, khng b su rng
va u cho kt qua dng tnh vi Streptococcus mutans. Trong thi
gian nghin cu, ngi ta cho cac chau bu bnh cha sa hoc nc
qua (nhng ung co th gy su rng) khi ngu tra va ngu m.

Cac em be c chia lam 2 nhom:


- Nhom 1: Gm 39 tre, c lau rng va li bng dung dch it
10% mi thang 1 ln trong vong 1 nm.
- Nhom 2: Gm 44 tre c lau rng ming bng nc tra
khng ng.
Kt qua cho thy, sau 1 nm, ty l tre khng b su rng
nhom 1 la 91%, so vi 54% nhom 2.
Theo cac tac gia, vic s dung cac cht dit khun tai ch se
giup giam ang k ty l su rng tre co nguy c cao.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 87

Chng hi ming: Nguyn nhn va cach x tr

Rt nhiu ngi ln va tre em b chng hi ming. iu nay


can tr cuc sng ca nhn (tht bai v tnh cam, c lp v xa hi)
cung nh thanh cng trong ngh nghip cua ho. Nguyn nhn gy
hi ming co rt nhiu, nhng 70% trng hp la do rng ming.
Trong trng hp nay, mui hi sinh ra khi vi khun ky kh
phn huy cac axit amin hoc axit beo t do trong khoang ming (v
du thc n tha, nc bot, t bao ming), tao thanh cac hp cht lu
huynh d bay hi.
Cac yu t tao iu kin cho s tn tai cua vi khun ky kh bao
gm:
- Thc n tha khng c lam sach.
- Tng nng protein trong ming: do loet ming, vim li, tn
thng nha chu su, su rng, rng gia khng phu hp hoc b hong,
rng moc lch, li bn, chng kh ming (do thiu nc hoc dung
thuc).
xac nh ngun gc cua mui hi, co th yu cu ngi bnh
bt mui, ngm ming, ngng th vai giy ri m ming va vn khng
th. Nu mui xut hin th thu pham chnh la rng ming. Con nu
mui la xut hin khi ngi bnh bt mm, thi ra ngoai qua l mui,
th nguyn nhn lai la ngoai ming.
Cac bin phap x tr bao gm:
- X ly cac nguyn nhn gy th hi nh: chm soc cac rng
su, thay rng gia b hong, iu tr bnh nha chu...

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 88

- Tng cng v sinh rng ming: y manh vic anh rng,


cao sach bn li, dung dung dch sat trung ming.
- Thay i thoi quen n ung (giam bt toi, hanh, cac cht gia
v, ru).
- Giam hut thuc la va tin ti bo hn.
- Dung u nc, nht la khi i ngu lam giam mui khi thc
dy.
Cac nguyn nhn ngoai ming:
- Bnh tai mui hong: vim mui, vim xoang, vim amian co
hc, u mui hong.
- Bnh phi: vim ph quan, vim phi.
- Bnh ng tiu hoa: trao ngc da day - rut, thoat v ben.
- Thc phm: Cac thanh phn bay hi (ru, hanh, toi...) i qua
ng tiu hoa vao mau ri i ra ngoai qua hi th.
- Mt s trng hp c bit:
Tnh trang nhim toan va tng ng huyt bnh nhn tiu
ng tao nn cac mui xton.
Tnh trang tng ur mau trong suy thn cung i kem mui
amonic trong hi th.
Hi th cua bnh nhn suy gan co mui hi rt c trng.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 89

AN T OA N CH O B E

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 90

Day tre t bit bao v khi co hoa hoan

tranh nhng tai hoa nay, cac bc phu huynh khng nn


nhng vt d chay gn tm tay tre. Ngoai ra, cn chu y nhng iu
sau:
- Khng tre chi la va nghch cac in. Nn day chung
bit cach s dung in chnh xac va an toan.

- Day cho cac em bit mt s bin bao d chay va nhng in


nguy him khng c t y s dung.

- Trng hp nha cao tng, rap chiu phim, siu th, nn ch


cho tre ng thoat him an toan khi co chay xay ra. Trong nhng
ngay ngh, ban nn a ra tnh hung nha b chay va ch cho tre cach
thoat ra ngoai an toan.
- Vi tre ln hn, bn canh vic day ng thoat him, nn noi
vi chung s in thoai bao chay. Cung nn cho mt vai s in thoai
cua ngi thn thit khi cn th goi cp cu.
- Nhc con la khi co chay th khng n nau trong gm ban, gm
ging hay nha kho ong kn ca, nh th se d b ngat.
- Nu b chay t ngoai th khng c m tay nm v nm ca
rt nong, tre co th b bong. Hay ly chn, khn qun ao chn vao
khe ca va ti nc lanh lam t lin luc nhng dung nay.

- Khi thy chay, khng c chay ln ch cao hn ma phai


xung ch thp.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 91

- Sau khi thoat khoi ni b chay th phai chay ra xa, khng c


quay tr lai. Nu chng may b ben la ln ngi th phai ln xung
t my vong dp la ri chay tip.
- Trng hp nguy cp co chay ma khng bit chay vao u th
nn vao bung tm, cht ca, ng thi dung khn tm tm t chn
vao cac khe, lin tuc ti nc vao khn phong la lan ti gn.
Sau o xa nc y bn tm va ngm mnh trong o, ch ngi n
cu.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 92

Chng t t tre s sinh

Chng t t ch cai cht bt ng, cha giai thch c cua tre


s sinh.
Nhng trng hp tre em b cht bt ng thng xay ra trong
thi gian di mt nm tui. Nguyn nhn cua hin tng nay vn
cha xac nh c ro rang, nhng hu qua chc chn la mt ni
bun v han cho b me cua be va cung la nim day dt khn ngui
cho nhiu thy thuc.
Cht bt ng c nh ngha la cai cht ti vi mt chau be
ang manh khoe, ma khng tm c nguyn nhn xac ang. Nhiu
b me bng thy con mnh mt sc, ngi mm nhun, a tt th t
bao gi khng ai hay bit ngay trong ni cua be. Mt s t trng
hp, be lai hi tnh lai khi c cp cu bng cac phng phap phuc
hi s hoat ng cua tim va s h hp.
Hin nay, nganh y hoc mi tam d oan nh sau: Khi ngu,
nhp th cua cac chau khng u, co nhng khoang thi gian ngng
th qua lu gia 2 ln ht vao (lu qua 20 giy) lam suy yu ca hoat
ng cua tim. Hoc trong b may tiu hoa, co th xay ra s lu thng
ngc chiu cua cac cht t da day v ng thc quan, gy ra nghen
th.
Nhng dc phm co tnh cht an thn, gy ngu cung co th la
nguyn nhn, v anh hng ti s h hp.
T nhng d oan trn, ngi ta a ch ra nhng may canh
chng cac chau be khi ngu. May c t tai ging cua chau be; khi

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 93

thy thi gian ngng th cua chau be luc ngu lu qua mc cho phep,
may t ng phat hiu bao ng cho ngi ln bit.
Hin tng cht t ngt cua cac chau be hin nay vn con la
mt tai cac bac s tai nhiu nc quan tm, nghin cu.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 94

Khi be nut mt vt nho

Con ti a l nut mt vin bi nho. Co nguy him khng? Ti


phai lam g?
Nu chau khng th noi vi giong bnh thng co ngha la chau
khng th c. Hay goi xe cp cu hoc tm cach a chau n bnh
vin gn nht. Nhng trc ht hay cho chau nm xung, mt tay
nm cht t ln phn mm gia rn va xng sn, tay con lai
trn tay kia va bt u va nhn bung chau sau n mi ln cho n
khi chau th lai u va ho. i vi be con nho th tt nht la ban nn
quy gi sat ban chn cua chau va thc hin ng tac nh trn, n
nhanh nhng ng qua manh.

Nu chau vn th c, ho, va khoc hoc th kho khe co ngha


la be cha gp nguy him cht ngi tc th. Kh quan se nhanh
chong phat hin va thch nghi vi tnh trang ach tc ng kh, phi
se ly khng kh qua khe hep con lai. ng c tm cach khac nh
y bt ng tin, vin bi hoc trai nho a l nut phai ra ngoai va
cung ng vut c y no ra ngoai. Nhng c gng nay i khi lai
mang lai kt qua ngc lai s mong i, vt b nghen se tut vao su
hn, tnh hnh cang t hai hn hoc lut su vao kh quan. Hay mang
chau n bnh vin cang nhanh cang tt.
Nu phat hin ra chau a nut vt la nhng chau khng co th
hin g khac thng th co le vt a tri tut xung bao t. Tuy nhin
ban cn n gp hoc goi in thoai cho bac s hoi han v trng
hp cua be. i khi vt be nut vao la ng xu, thuc hay mt s vt
khac khng tt cho sc khoe hoc gy hai v sau th tt nht la phai
cho be nn ra.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 95

Bac s se lam g?
Nu may mn, vt c nut vao b mc lai hai cuc amian
hay su hn mt chut. Bac s se dung nhp gp no ra trc khi be
khoc toang ln v s hai. Nhng nu vt o nm su hn th phai
dung n ng soi kh quan. y la mt ng deo co gn nhp va mt
cai knh nho c s dung nh ngon tay kheo leo bac s co th
quan sat kh quan va thy ro nhng g ang din ra. Trong trng
hp nay, chau be cn c gy m va tin trnh din rt an toan va
n gian. Tuy nhin, mt s t trng hp, vt chau be nut vao qua
to va lam kh quan b cng ra ht mc th phng phap duy nht la
phai phu thut. Nhng chau a phai phu thut gp vt b
nghen va cha me cua chau cam thy rt kinh khung khi nhc n ca
phu thut nay, nhng ni lo lng va s hai cua ho chng thm thap
vao u so vi cam giac nhe nhom khi vt la a c ly ra.
Co cach nao gi khng cho tre ng tay may bo moi th vao
ming?
Khng co cach nao tht s hiu qua. Bon tre thch nhet moi th
vao ming mai cho n khi chung c 4 tui, du ban co cn dn kem
ca rn e v mi nguy him no se gp phai nu c tip tuc to mo nh
vy nhng ri no ch nghe bn tai nay ri cho qua bn tai kia. S cn
thn phong la cach giai quyt hiu qua nht. Ban cn bit nhng
vt nao thng gy tnh trang trn la ng xu, bi, hot dogs loai nho,
cac loai u, ht iu, nho, bp rang, ca rt, ming tht ln... ng
nhng vt nay trong tm vi cua chung.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 96

chi phai phu hp vi tui cua tre

Mi loai chi u c ch tao cho mt la tui, y la iu


u tin phai phai ngh n khi chon mua mt mon chi nao o
cho con, va cung ng qun xem xet s phu hp cua chi vi kha
nng cung nh trng thanh cua chau. V du nh, i vi nhng
chi co vt bn ra th nht nh la khng th cho cach chau di 4
tui ung vao va cha hn cac chau 6 tui a u khn kim soat
c tro chi nay. Cung ging nh vic cac chau 3 tui thng cho
moi th vao ming bt k vt o nong hay lanh, cng hay mm.

Nn chon nhng chi co kch thc to i vi nhng be di


3 tui chau khng th bo vao ming c. Tuy nhin cung phai
quan tm n trong lng cua mon chi, nu chi o kha nng
co th lam cho chau b dp chn, dp tay th ng mua v nha.
Tm nhng chi co th xp gon vao vi nhau: thu nhi bng
phai c khu ky cang. Khng nn chon nhng chi co nh nut,
ch con long thong ra ngoai, hoc c trang im dy ruy bng, v
tre se tay may thao chung ra va cho vao ming.
Liu con ban co u ln chi hay khng? Khi n tui cho con
tp chay xe ap, phu huynh thng mua xe ln hn voc dang cua con
v ho n gian cho rng Con mnh ln nhanh lm, mua xe ln hn
th nm sau khoi phai mua na, tit kim c chng nao hay chng
ny. Ho t nng v vn tai chnh hn la quan tm n vic con
mnh khng u cao, u ln iu khin cai xe ap o.
Chon chi tt. Nhng chi cua anh ch lai cho em hoc
nhng chi c mua t nhng ca hang ban cu thng hay b
cu rach hoc b s cng co th se co hai cho tre. Kim tra chi mi

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 97

cung nh chi cu xem no co nut khng, mt lam bng g, pin nh


th nao, nhng phn phu bng nha ra sao, xem ky liu tre co th
bt ri va nhai hoc nut trong.
chi c trang tr bng n hoc co mang mt dai lua dai
hn 12 cm? Mt si vai dai d dang qun quanh c a tre va lam
chung t vong v ngat th. Thn trong vi nhng chi cua a tre
ln hn. B chi gia nh cua tre nm tui co ca in thoai vi
cai dy nha ni ng noi dai long ngong, nhng rt may sau nay
cac nha san xut a thay i mu ma phu hp vi xu th hin ai
cung nh tranh rui ro cho tre, in thoai i kem trong b chi
nay la in thoai khng dy.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 98

S an toan tai nha

Ban co th han ch ti a cac s c rui ro trong nha nu thc


hin nhng cach phong nga n gian va an toan.
- gh nhun, ni boc vai va ni my trn nn nha, cach xa
ca ra vao, lo si hoc mt ban tt ca cac vt nhon.
- Che cac cht cm in trn tng khng s dung ti.
- t en ban, in thoai va dy in ngoai tm vi cua tre.
- Dung khn lot tt hn dung khn trai ban v tre co th se keo
rt khn trai ban.
- t tm chn chn ca bp ngn tre khng bo n nhng
ch nay.

- cac vt dung s cu ni thun tin, d ly nht i vi


ban.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 99

Chun b ng thoat him khi gp hoa hoan

Theo thng k cua nhiu nc trn th gii, chay nha la ke git


ngi nguy him nht. a co s in thoai cua i cu hoa, chung
bao chay vn cha u, ban phai chun b mt li thoat an toan. Sau
y la nhng bc chun b:
1.Thit k va nh hng ro rang u la ca chnh va u la
ca phu. Khi la bung chay d di va chn mt ng ra ca
chnh, ban se khng b hoang ht v con co ca phu thoat ra ngoai.
2. Tao mt li thoat him an toan. Khi nha b la tn cng th
suy ngh duy nht la tm cach thoat ra khoi nha cang nhanh cang
tt. ng chn ch c ly cho bng c cua cai hoc giy t. Nan lai
goi in thoai cho i cu hoa ch lang ph thi gian quy bau thoat
ra khoi am chay, tt nht la c thoat ra ngoai, goi nh in thoai
cua ngi hang xom hoc nh ho goi.
3. Ren luyn ky nng phong chay cha chay cho moi thanh vin
trong gia nh va ca ngi giup vic.

4. Nu nha ban co hai lu tr ln, hay mua thang co th mang


vac, di chuyn c. Khi gp s c, ban co th thoat ra bng ca s
ma khng s b nga, nhng cung phai chc rng moi ngi trong nha
u phai bit ch thang va lam cach nao s dung no.
5. Nu ban sng trong toa nha cao tng hoc khu chung c, khi
co am chay, ng bao gi di chuyn xung di t bng thang may
v ban bit ro tnh trang hn loan khi co s c, va ban d b mc ket
trong thang may do b cup in.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 100

6. nh trc im tp trung - mt ni an toan bn ngoai nha,


ni ma moi ngi co th tp trung o va kim tra s ngi trong
gia nh a thoat ra ngoai ht cha.
7. Nh rng khng nhng la ma khoi va hi c cung co th
dn n t vong, chung anh ban nga guc trc khi ban b la tn
cng. tranh b ngp v khoi, di chuyn ra ngoai bng cach bo, mt
tay gi m em be t sat bung.
8. Khi toc hoc qun ao b ben la dng lai, nm xung va ln
ngi qua lai hoc ln tron. ng qun day nhng a tre ky thut
nay. Nu ban bn canh con khi qun ao cua no bt la, hay chup
ly chn p trum nhanh ln ngi no dp tt la.
9. Trc khi m tung ca chnh nn kim tra tay cm cua canh
ca xem no co qua nong khng. Nu tay cm b nong do ngon la
ang bung ln d di pha sau, hay thoat ra bng ca khac. Nhng
ngi sng lu mt co th thoat ra ngoai bng ca s. i vi
nhng ngi sng cac tng trn, tuy khng th nhay xung t qua
ca s nhng ho co th chui ra ngoai, ng tranh la trn mai vom
va d dang c nhn vin cu hoa tm thy.
10. Day cho con ch n tru nu chung b ket lai trong phong,
dn con chui xung gm ging va nm sat xung san nha v gm
ging la ni u tin nhng ngi lnh cu hoa mt n khi tm
kim nhng ngi con ket lai.
11. Trn ng thoat ra ngoai nu phai vt qua mt hanh
lang y khoi, hay nm xung va bo. V cang di thp va gn ca
th khng kh tng i thoang hn.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 101

Tm be an toan

i vi nhiu gia nh, tm cho be la nhng giy phut ua gin


vui ve cua me con, tuy nhin ban ng nn mt canh giac i vi
nhng nguy him lun rnh rp. Hay sm day tre cn thn vi nc
va khi tm cho chung th ng qun nhng li khuyn sau y:
- ng bao gi ri mt khoi a be du ch la mt phut. Nu khi
ang tm cho chau ma co ngi goi ca hoc chung in thoai
reo rt lam ban st rut th hay ly khn tm qun cho chau khng
b lanh va m chau cung ra m ca hoc tra li in thoai.
- ng t be vao bn tm hoc chu tm trong khi vn ang
cho nc chay vao (nhit nc se thay i va mc nc dng ln
nhanh).

- Kim tra an toan cua bn tm trc khi cho be vao tm:


trang b tham tm bng cao su hut nc nho xung khi bc ra
khoi bn tm, tranh trn trt va bt voi nc tranh lam be b
thng khi va cham vao.

- Kim tra nhit nc tm khoang t 29 C 30 C la


va mc du be thng thch tm va chi ua trong nc mat hn la
nc m.
- Khi tm cho nhng be t 0 n 6 thang tui th mc nc
khoang t 5cm 7 cm, va ng cho nc cao hn qua tht lng ( t
th ngi) i vi be ln hn.
- Nhng a be a co th t ngi, l thoat nc ay bn tm
se ban ranh tay hn nhng lun mt n chau be.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 102

- Day cho chau cach ngi trong bn tm.


- Dung xa bng tm, du gi va u nu khng da cua be b kh
hoc ni mun nho li ti lam be nga ngay, kho chu. Cac loai du tm
cung co th dn n nhim trung ng tit niu.
- Ch nn gi cho tre sau cung tranh tnh trang chau lai phai
ngi trong nc y bot xa phong cua du gi va iu nay cung dn
n nhim trung ng tit niu.
- ng cho chau cham vao tay cm cua voi nc. Mc du khi
con qua be chau khng u sc m voi nc nhng khi ln thm mt
chut chau co th thc hin c va ban cung tng tng c iu
g se xay ra.
- ng bao gi bo mc be (iu nay rt quan trong nn chung
ti phai lp i lp lai). Tre co th cht ui mc du mc nc thp
hn 2,5 cm va trong vong 60 giy.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 103

Tai nan thng gp

Du ban co t con mnh vao lng knh bao am an toan cho


con th chng my chc thng be cung se p v knh thoat ra va
tt nhin knh v th no chng th nao thoat khoi canh chay mau.
Tht vy, i vi cac chau nho, du ban co ngn nga, co cn thn n
u th tai nan vn c xay ra.

Sau y la mt s tai nan ma tre t 7 thang n 1 tui thng


gp phai:
- B phong: y la mt trong nhng tai nan thng gp nht
tre con. Phong co th la do chay nng, bp than, en du, thuc la,
ban ui, nc nong trong ni nu cm, nc ung, nc tm....
- B thng u: do b nga t trn trn gh cao, ging, ac
trong nha, cu thang...
- B nghen: do mc nghen thc n hoc nut vt to vao ming.
- B ngat th: do b dy, ca vat, dy ruy bng, qun ao, vt dung
trong nha co dang si dai... xit c.

- B au mui: b chay mui do mt vt b nghen mui, b nga sp


va p mt xung b mt cng, b chi co th phong bay trung vao
mui hoc cung co th b anh nhau va b ban m vao mt.
- Nhng vt b mc ket trong mui nh nhng vin a, vin soi
nho, thuc vitamin, hat tiu, hat u hoc bi xe ap....

- Nhng vt ct va try xc gy ra do mong tay (mong tay cua


chnh no hoc cua nhng a tre khac), b meo hoc cho nui trong

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 104

nha quao, vt nhon, ung phai nhng nhanh cy nhon cha ra ngoai
trong vn.
- Gay xng hoc bong gn: b nga do chi qua manh tay. Tre
con d b gay xng hn ngi ln do gn ch cac khp xng cua
tre co mt vung kha mm goi la sun tng trng.
- B dp: nhng vt bm en di da do va cham manh hoc
nga.
- Vt t cua cn trung, kin, ong.
- B cng c: thng xay ra khi tre bt u ngay chi th thao.
- B trt khp: do t ngt keo manh mt canh tay cua tre hoc
nm hai tay tre cho no xoay tron va chn nhc hng khoi mt t.
Nhng c ng nay se lam cng tay b trt khoi khp ni.
- au mt: do bui, cat, con thiu thn....bay vao mt tre.
Khi mi sinh cho n 6 thang:
- Trong ging ngu: b bo cht ban tay va tay chn, b nghet th
do b trum chn qua cht hoc b gi e ln mt...gy ra triu chng
t t tre nho.

- Tai nan xe.


- B bong do nc tm nong qua 500 C.
Tai nan thng gp cua tre t 7 thang n 1 tui:
- Hay leo treo va b nga.
- B phong do to mo cm iu thuc cua ngi ln ang hut, do
lam ca ph, dy in hoc cm in.
- B nghen do nut chi hoc nhng vt nho nho.
- Ngat th do t qun cac dy co chiu dai hn 12 cm quanh c.
- B nhng canh st cua chi hay vt dung, nhng manh v
cua thuy tinh ct chay mau.

- Tai nan t khung tp i, gh y hoc nga g....

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 105

- Nga va p u vao canh cua ac trong nha.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 106

Ti nn lam g khi con ti nhet vt g o va tai hoc


mui cua no?

Trc ht ban phai bnh tnh va c lam tre an long la khng co


chuyn g cn phai s hai. Nguy him nht la thay v c gng ly
nhng vt tre nhet vao mui hay vao tai bng nhp ban lai y chung
vao su thm. Nu vt th con nm ngoai, cha su lm, co th
thy c va tre chu ngi yn th ban co th dung nhp gp no ra.
Tuy nhin, tt hn la nn a tre n bac s v chc chn la ho
chuyn nghip hn, khe leo hn va co y u dung cu hn.
Nhng nu, vt nm trong mui hoc tai cua be khng phai la
hat u ma lai la cn trung th moi vic lai khac. Mt con ong nho
hoc con rui chui vao l tai hoc l rn se lam cho be s hai c bit
la nhng tre nho. Ban co th git v khach khng mi ma n nay
bng cach ra tai hoc mui cho be bng cn, nc khoang hoc nc
sach bnh thng cung c, v khach y se nhanh chong b knock
out ngay va ri ra ngoai.
Tre nho co thu vui la nhet moi th t vt co dang hat cho n
ca ht bp rang b vao mui hoc vao tai. Kh ni, sau khi nhet cac
vt o vao mui hay vao tai, no chng tm, thm ch chng nhn
bit iu bt thng g ang xay ra. Bng chng u tin la be b
chay mui, nc mui co mui va c bit la ch b chay mui mt bn.
Hoc khi tre phan nan la co cai g ky ky trong tai cua no (se khng co
trng hp chay nc tai), no khng nghe ro. Hay kim tra xem co
g nm trong tai chung khng. Cung co th ban khng thy ro vt
bn trong, tt nht la mang be n bac s.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 107

Sn chi an toan

Khi con ban a ln, no mun chng minh tnh c lp, s manh
me cua mnh va no bt u leo treo, chay nhay. Sn chi la ni th
nghim ly tng cho tre, nhng nn y nhng nguy him ang
quanh qun u o, lun co th gy thng tch va i luc con co th
gy ra thng tch sut i, cho du o la ch chi trng, sn nha
th, cng vin, khach san, ni ngh mat, hay nhng nhng trung tm
chm soc tre. Van trt co th b cong, cai xch u b gay, san trt
qua cng, va thit b leo qua cao. Trong thc t, mi nm cac bnh
vin iu tr khoang 200.000 be b thng trong luc vui chi, trong o
b thng tch la do thit b trong sn chi khng c tt, va hn
mt na la do te xung b mt cng cua sn chi. Mc du lun co
ngi trng coi con ban nhng kho ma bit c nhng thit b, dung
cu con ban ang chi co ang trong tnh trang an toan khng.
Nhng iu cn chu y sn chi:
- Nhng ch goc nhon, mep nhon trn nhng thit b chi co th
ct t hoc m vao da. Mep, mom kim loai va nhng b phn bng
g phai tron tra, nhn. Co mt s b mt kim loai (nh van trt) co
th nong chay da vao nhng ngay nng gt.

- Nhng ke h u ut u hay tay chn lot vao cung la


nhng cai by nguy him. V th, cac chn song bng kim loai hoc
phai co khoang cach tng i hoc phai sat kht nhau. Vai li cung
la mt nguy him kho lng.
- Dy cap, dy in va dy thng co th ngang chn be. Nn
dep gon cac loai dy o ra khoi ch cac be ang n ua, hoc sn mau

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 108

tht sang cac be d dang nhn thy. Nn don sach nhng tang a
ln, sc va cac r cy nh ln.
- Cac thit b, dung khng c vng vai khp sn chi...
- B mt sn qua cng. Te t trn cao xung mt phng bng
b tng hay mt t cng co th b gy tay, chn hoc b chn thng
u. Mt nn tt nht la c lam bng nhng cht liu an hi, co
th la lp t bi, mat ca, cat, soi mn, hoc nhng ming m cao
su.
Gi an toan cho be khi vui chi:
- Lun giam sat cht che khi be chi ngoai sn. Nu sn chi co
qua nhiu tre em ang chi th nn chon mt sn khac vng hn v
se d cho ban quan sat con hn. Cn thn vi nhng tro chi be cha
thanh thao hoc co kha nng xay ra s c. V du nh con ban thch
chi cu tut nhng lai khng bit cach cham t tt nht (b up mt
xung t) th ban phai co mt di on con.
- Cho be mc nhng loai qun ao thch hp (va vn va thoai
mai). Qun ao rng va ca nhng loai qun ao bnh thng co th bam
vao cac dung cu chi, d b vng. Nu con ban thch mao him hay
tng b te nng trc o th ban phai xem xet va bt con i mu an
toan.
Thit b, dung cu va tro chi phai phu hp vi tui cua be:
Tt nhin, cac em ln ln va trng thanh khng ging nhau,
sau y la mt s hng dn chung theo doi cac thit b c bit
sn chi. Thch hp nht vi cac em nho di 3 tui la loai thit b
nho. Tre di 5 tui nn c tht dy tranh b te. Nhng em ln
hn a co u sc khoe t iu chnh ch ngi va gi mnh khng
b te ra ngoai. Nhng mn th duc cn leo treo rt hp vi tre em 6
tui hay ln hn. Cac em nho hn kho iu khin thit b cho an
toan. Giam sat cht che cac em di 8 tui trn xch u xoay. Nhng
em nho hn d b mt thng bng khi thit b xoay nhanh. Dung cu
van bp bnh cung rt tt danh cho tre 8 tui hay ln hn, Nhng
nu tre nho hn lai mun chi th loai nay th chc chn phai quan
sat cac em cht che khi leo ln thit b chi.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 109

Khi thit b chi b s c:


Trc ht phai n nhng ngi chu trach nhim giam sat sn
chi, ni co thit b gp s c. V du, Nu sn chi nm trn t cua
thanh ph, th hay goi n cac cng vin giai tr hoc cac b phn co
lin quan. Nu trng, i gp hiu trng hoc giam th. Ban cung
nn quan tm t chc mt nhom sa sang sn chi ni ban ang
c tru. Cho du ban co thc hin hay khng th cung ng lam ng
trc nhng nguy c v an toan ang rnh rp. Nu vn khng c
kha quan, nn n mt sn khac chi an toan hn.Trc ht phai
n nhng ngi chu trach nhim giam sat sn chi, ni co thit b
gp s c. V du, Nu sn chi nm trn t cua thanh ph, th hay
goi n cac cng vin giai tr hoc cac b phn co lin quan. Nu
trng, i gp hiu trng hoc giam th. Ban cung nn quan tm t
chc mt nhom sa sang sn chi ni ban ang c tru. Cho du
ban co thc hin hay khng th cung ng lam ng trc nhng nguy
c v an toan ang rnh rp. Nu vn khng c kha quan, nn n
mt sn chi khac an toan hn.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 110

Giup tre chi quanh nha an toan va bao am.

Cac bc cha me thng hay lo lng v vic con mnh b bt coc


hoc b hanh hung, nhng nhiu ngi lai bo qua nhng trng hp
e doa n s an toan va sc khoe cua con mnh ngay tai nha cua
mnh v tre em t 1 4 tui lai co th d dang b bong, cht ui,
ngp th, trung c, hay b nga hn la b ngi ngoai hanh hung.
Hin nay trn th trng co ban nhiu thit b an toan cho tre. Tuy
vy, ban nn nh rng cac thit b o vn khng hoan toan thay th
c s chm soc cua ban. Do vy thit b gi tre tt nht vn la s
giam sat cua ban.

Mun cp n vn an toan cho tre th chc ca cun sach


cung khng noi ht c. Trong ni dung bai nay ch gii thiu mt
s phng phap gi tre an toan nhm giup ban bit cach phai lam g
trc khi con ban ra i, trc khi con ban bit bo, va trc khi con
ban bt u chp chng bit i.

Ban phai nng niu con trn tay tht cn thn khi con con nho.
y trng chng khi no bt u bit i v luc nay be hay leo treo
tm nhng th co th chi c. Cung nn chu y n bt ky khoang
trng nao ma no co th chui vao, co th lam ca chn lai. Nn
khoa cn thn hoc chuyn sang nhng ni be khng th cham n
cac loai co th gy c hoc bt ky nguy c nao khac ct don cac
loai dung dch, thuc, vitamin, dao, nhng vt nho co th lam cho tre
d b ngp, mc nghen, v.v.
Khi con ban a ln hn, ban phai xem lai nhng bin phap
phong nay co con thch hp na hay khng. Nn nh vic chm soc
tre phai c y thng xuyn, v du nh cai ca nho trn u

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 111

cu thang bao v cho tre 1 tui, coi chng tre 2 tui co th leo qua
c.
phong nhng th ac trong nha.
Theo Uy Ban An Toan San Phm Tiu Thu th ch trong 4 nm
(t nm 1982 n 1986), cac phong cp cu bnh vin a nhn iu
tr khoang 4.880 ca tre b thng do ngn keo tu, ti vi va k sach va
p; trong o 11 em di 5 tui a t vong do nhng tai nan nay.
Nhng vt ln va nng trong nha thng rt nguy him hay
cai cht ln tng nhng th ban co th lam c, va y lui vao
trong hoc chuyn chung tranh xa khoi tm vi cua cac em. Sau khi
bit bo, cac em thng hay li keo nhiu th. Va khi bit cach leo,
phai trng chng cn thn.

Lp t ca.
Hu ht cac bc cha me u y lp ca bao h hoc nhng
thit b an toan cn thit khac. Ban co th m ca ra bn ngoai cho
thoang kh trong khi ang trng con bn trong nhng vn co th
chn khng cho con bo ra cu thang hoc chui vao phong tm, nha
bp.

Tuy nhin, ban cung cn lu y rng co mt s loai ca bao h


lai co th gy nguy him cho tre. Noi chung, hay tm nhng loai cng
ma con ban khng th t m c, nhng phai la loai cng ma ban
phai m d dang.

Hay chon loai ca co chn song thng ng va co man li cng


chn khng cho con ra khoi pham vi gii han. Nn lp ca bt
ban l vao tng (tt hn loai cng y) u cu thang - nh th
an toan hn. Lp thm mt cng na bc thm th ba tnh t di
ln.
Phong tranh la.
Nu co iu kin th nn lp t h thng bao khoi phong ngu
va mt cai gn nha bp. Kim tra hang thang xem chung co b h
khng, va thay pin hang nm. H thng bao khoi hoat ng tt se
giam ty l t vong v hoa hoan c mt na. Nu nha co lo si,

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 112

nn t bnh cha chay gn o, va t no trong tnh trang hoat ng


tt hoc kim tra theo hng dn cua nha san xut. Nn cho con ban
bit nhng nguy him v la va cho con bit cach phong tranh la.
Phong tranh cht ui.
ng qun mt n cac x cha nc hoc cht long. Ch
cn ngi mt khng trng chng cac em khoang 1 2 phut, cac em
cung co th b cht ui vi lng nc ch cao khoang 5 cm. y la
mt iu kho tin nhng lai thng hay xay ra vi tre bi v cac em
nng u. Nu b mt thng bng (thng nh th) trong khi ang
mai nhn vao phong v sinh hay nhn vao x nc, cac em b chui u
vao va khng ra c.
Lp ca s chc chn.

Nhng si dy mc rem ca i luc cung to ra rt nguy him v


trong khi chi gin be di 5 tui v tnh dung dy o sit c.
Nhng em nho hn, thng khoang 10 15 thang tui, c t nm
trong ni gn ca s va cac em hay vi tay keo si dy.

y thng xuyn n cac cht cua s phong tranh trng


hp ca s b long sau mt thi gian s dung.

Chun b tnh hung xu nht.


Trc khi s c xay ra, hay kim tra trong nin giam in thoai
tm s in thoai khn cp va nhng thu tuc cn thit. Tm nhng
s in thoai co lin quan n giai quyt nhng trng hp ng c.
Va xac nh s in thoai thch hp goi khi ban cn nhn vin y
t. Dan s in thoai hoc thng tin nay ln nhng ch d nhn thy
nht.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 113

Ban cng an toan cho be chp chng bit i

Ban cng thng gy nguy him cho be, nghim trong nht la
be co th ri xung hoc ket nhng chn song. Nu chn song cua
ban cng la ngang hay thng ng rng hn 10 cm th cn phai thay
i. Ban co th che nhng chn song o lai bng ming rao bng
nha, vai hoc cac cht liu thch hp khac. Tranh s dung inh
ghim nh cac ming chn v nu tut ra co th gy nguy him.
Che chn song lai rt quan trong v co tac dung can con ban khoi treo
ln.

Thu hep khoang cach gia cac chn song. Nu ban cng co cu
thang dn xung bn di th nn lam mt cai cng nho chn lai.
Cng phai c cai cht cn thn tranh cac be co th m c.
ng ac ngoai hanh lang sat ngay ban cng, nu khng
be se to mo treo ln nhn ra bn ngoai va co nguy c b nga xung.
Ngoai ra, nn gn thm cht moi ca ra vao, ca s i ra li
ban cng hay sn sau. Cht ca phai v tr xa khoi tm vi cua be.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 114

Dung cu cp cu cn thit trong tu thuc gia nh

Mt khi co chuyn g xay ra th chung ta khng gi c bnh


tnh va cung khng co u oc nao nh bng bng u, thuc bi
ch nao... nu ta khng sp xp moi th vao ni thch hp.
Co cn phai trang b nhiu loai hp dung cu cp cu?
iu nay con tuy thuc vao ban. Co th ban cn nguyn mt b
ln dung nha, mt b nho bo trong v, mt b bo trong xe...
ng con ban ung vao cac dung cu cp cu v co th se gy nguy
him.
Tn va s trong trng hp cp cu cn nh: Nn ghi danh sach
va anh s cac loai dung cu dan bn ngoai tu thuc d dang kim
soat. Ngoai ra cung nn ghi thm cac a ch lin lac cn thit nh:
- Bac s.
- Bnh vin nhi gn nht
- Canh sat, cu hoa a phng, hoc t nht la hai ngi hang
xom thn nht (trong trng hp ban cn giup ngay).
Ban cung cn dan nhng thng tin nay ln tu lanh s dung
khi cn va ngi giup vic (bao mu) bit.
Cac dung cu cn co trong tu cp cu:
- Nhit k dung cho tre s sinh / tre em (dung kep ngon
chn, kep nach hoc ngm ming).

- Thuc giam au co cht dch khng cha Aspirin (theo ch dn


cua bac s).

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 115

- Thuc ra Clamin hoc kem Hydrocortition (1/2 phn trm)


thoa ln nhng vt cn cua cn trung va thoa ln cac vt ban, oxy
gia lau sach cac vt t, vt try xc.
- Du xanh, du cu la...
- Cn lam sach nhit k, kep va keo...
- Nhp bt ve va nhng manh vun khac, keo nhon.
- Thuc ra thoa ln da chng nng, thuc giam sng.
- Thuc chng chay mau cam (giam sung huyt).
- Dung cu hut mui, hut am.
- Loai bng dan c trn moi kch thc va hnh th.
- Mt cun gac dan vt thng, bng keo ca nhn, bng gon
kh trung.
- Xa phong nc ty nhe (hu ht cac loai xa phong ty mui va
khang khun u manh i vi lan da nhay cam cua be).
- Xy-lanh truyn hoc tach, mung dung cho tre ung thuc.
- Mt dung cu boc c ha li kim tra chng sng hong.
- Tai liu hng dn cach x ly cac trng hp cp cu.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 116

An toan cho con khi i bi

Khi bit i mt mnh, con ban tr nn t chu tng i va sn


sang quy mt mnh. Trong b bi, ch cn mc nc 10 cm la tre co
th gp nguy him. tui o, khi b trt te, sc manh c bp cua
tre con qua yu co th ngoi u ln khoi mt nc. Tre cung qua
nho co th nn th trong giy lat va co th b cht ui.

V vy, vic giam sat moi luc moi ni la rt cn thit. Canh giac
cao khi con mnh xung nc khng co ngha la ngi gn o cm
sach oc hoc tranh lun vi ban be. S co mt theo kiu nay tao ra
mt s an toan gia tao. Ban khng c ri mt khoi con mnh du ch
mt giy.

T 2-3 tui, a tre hiu c nhng giai thch n gian va


nhng iu cm, ai loai nh: B h trn lm, con ng chay v co
th te xung h y, ng xung di nc ma khng co me hoc
cha i kem. Nh vy, ban phai thng bao cho con mnh bit nhng
nguy him cua nc.
Mt bin phap hiu qua khac la day tre hoc bi cang sm cang
tt. Nhng phai lu y rng con ban ch bit phi hp cac ng tac tay
chn tui 4-5.
Du tre khoang 8 tui, a y thc v nhng nguy him trong khi
tm nhng chung cung d mt canh giac. Ban hay nhc lai nhng
bin phap c ban nht cn phai nm:
- i tm t nht hai ngi. Trong trng hp cn thit (mt
moi, vop be, kho chu...), tre co th tr giup ln nhau.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 117

- Xung nc t t giup c th lam quen vi khac bit nhit


(c bit la sau khi tm nng qua lu hoc n y bung).
- Ln khoi nc ngay khi cam thy mt hoc lanh.
Giup tre hiu c nhng nguy him khi tm bin: V s an
toan cua con ban, hay chon nhng bai bin trung tm co giam sat
hn la nhng bai bin vng ngi hoc nhng vung bin tach bit.
Thng thng, tre a t lp c th khng thch ban c leo eo theo
sau mi khi tre xung nc. Thay v vy, ban hay yu cu tre ch tm
trong khu vc co lc lng cu h giam sat. Khi tm co s dung phao
th phai lu y rng song bin se d anh giat phao i. Tt ca nhng
thng tin nay u cn thit cho s an toan cua tre.
Cac thit b bi danh cho tre co rt nhiu loai. Nhng nguyn
tc c ban nht la chung phai ap ng cac tiu chun v an toan.
Nhng du sao i na, ban cung ng qun rng nhng thit bi h tr
nay vn khng th thay th vic giam sat cht che.

http://www.ebooks.vdcmedia.com
CM NANG CHM SOC TRE 118

http://www.ebooks.vdcmedia.com

You might also like