Professional Documents
Culture Documents
159 306 1 SM
159 306 1 SM
ZET
Bu almada, emerkezli boru tipi bir s deitiricisinde srekli rejim artlarnda trblans akl farkl hacimsel
debilerindeki scak hava ile sabit debili souk suyun s transferi deerleri deneysel ve saysal olarak incelenmitir. Deneysel
olarak yaplan almada elde edilen Reynolds (Re) saysnn 2500 19200 aralnda oluan s transferi, Nusselt (Nu) says,
srtnme faktr ve basn kayplar, boyutlu sonlu hacimler tabanl FLUENT programnda analiz edilerek deneysel ve
saysal sonular karlatrlmtr. Deneysel ve saysal olarak elde edilen deerlerin birbirleriyle uyum iersinde olduu
grlmtr. Buna ilaveten saysal analizle elde edilen scaklk dalmlar, hz dalmlar ve basn dalmlar verilmitir.
Anahtar kelimeler: Emerkezli Borulu Is deitiricileri, Trblansl Ak, Basn D, Scaklk Dalm, Hz
Dalm.
345
Eref BAYSAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
zaman kazanmna katkda bulunmutur. Bylece hem Deneysel almann yrtlmesi iin ekil 2de
maliyet, hem de zaman bakmndan tasarruf edilmekte- grld gibi deney seti kurulmutur. Emerkezli bo-
dir. Bu almada emerkezli borulu tip bir s deitiri- rulu s deitiricisinin i borusunda scak hava ak, d
cisinin trblansl ak artlarnda hem deneysel hem de taraftaki boruda ise su ak olmaktadr. Is deitiricisi-
sonlu hacimler metoduna dayal CFD kod programnda nin i boru malzemesi bakr, d borunun malzemesi ise
boyutlu saysal zmleme yaplarak, sonular de- eliktir. Dtaki borunun d yzeyi ile ortam arasndaki
erlendirilmitir. s kayplarn minimuma indirebilmek iin 5 cm kaln-
lnda yaltm malzemesiyle kaplanmtr. Istcdan s-
2. MATERYAL VE METOT
caklk kontrol nitesiyle sabit scaklkta elde edilen
2.1. Sistem Tasarm hava, inverterle gc kontrol edilen krkl fan vasta-
syla s deitiriciye sabit debide gnderilmitir. Deney
Bu almada, konstrksiyonlar basit, hareketli
sisteminde havann giri ve kndaki basn prizleri
paralarnn olmay ve maliyetlerinin dk olmas
yardmyla, i boruda meydana gelen basn kayplar
nedeniyle ekil 1de gsterilen emerkezli borulu tip s
llmtr. Hava ve suyun giri ve k scaklklar,
deitiricisi kullanlmtr. Havann belirli debilerinde
bakr borunun yzey scakl, termokapllar ve data
srekli rejim artlarnda krkl fanla trblans etkisi
logger vastasyla bilgisayara kaydedilmitir. Hava ve su
arttrlarak iki akkan arasndaki s transferi hem de-
debileri deney setinde grld gibi srasyla dijital
neysel hem de saysal metoda dayal zmleme yapan
anemometre ve debimetre ile llmtr. Suyun sis-
bir paket programda modelleme yaplarak sonularn
temde sirklsyonunu salayabilmek iin pompadan
karlatrlmas amalanmtr. Hava debisinin artma-
faydalanlmtr.
syla birlikte i yzeydeki snr tabaka kalnl incelte-
rek, akkanlar arasndaki s transferi arttrlmaktadr. 2.2. Genel Denklemler
Sonuta, s deitiricilerinde trblansl ak salanarak
Saysal analiz ynteminde kullanlan sreklilik,
ayn boyutlarla daha byk miktarda s transferinin
momentum ve enerji denklemleri aada gsterilmitir.
elde edilmesinin mmkn olaca grlmektir. Bylece
enerji tasarrufu salanarak lke ekonomisine ve bu Sreklilik denklemi
alanda teknolojik yeniliklere katk yaplacaktr.
(ui ) = 0 (1)
Su k
D boru
boru
xi
Momentum denklemi
(ui u j ) = u j p
Scak hava giri Scak hava k
(2)
xi xi xi x
Su giri
j
Enerji denklemi
ekil 1. Emerkezli s deitiricinin ematik gsterimi
(u iT ) = k T (3)
x i x i C p x i
S IC A K L IK
KONTROL
N T E S
N V E R T E R
Y A L IT IM IS I D E T R C
D E B M E T R E B L G S A Y A R
DATA LOGGER
M ANOM ETRE
E L E K T R K L IS IT IC I
PO M PALI SU DEPO SU
D J T A L
ANEM OM ETRE KRKL FAN
346
EMERKEZL BORU TPL ISI DETRCLERNDE DENEYSEL VE SAYISAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
Deney sisteminde kullanlan s deitiricideki Sieder ve Tatenin (1936) Nusselt says forml
scak akkann verdii s, souk akkana transfer 0.14
edilmektedir. Paralel akl s deitiricide s miktar;
Nu = 0.027 Re 4/5
Pr 1/ 3
Q = m C p (Tg T )
.
(4) s
Re 1x10 4 (13)
Enerjinin korunumu ile scak akkandan boru
yzeyine aktarlan s miktar da aadaki gibi ifade Petukhovun Nusselt says forml
edilir.
Nu =
( f / 8) Re Pr
1.07 + 12.7( f / 8) (Pr 2 / 3 1)
1/ 2
Q = h A(T w Tb ) (5)
3000 Re 5 x10 6 (14)
Burada;
Srtnme faktr bantlar: Moody diyagram
Tb = (Tg + T ) / 2
(1944) bantlar
(6)
f = 0.316 Re 1 / 4
ve
Re 2 x10 4 (15)
T w = T w / 11 (7) f = 0.316 Re 1 / 5
Re 2 x10 4 (16)
ortalama s tanm katsays, A i borunun y-
zey alan, Tb havann ortalama scakl olup, ise Petukhov (1970) bantlar
f = (0.79 ln Re 1.64)
s deitiricinin i borusu yzeyinden, 0,5 mm de- 2
rinlikten ve onbir noktadan llm yzey scaklklarn
ortalamasdr. Ortalama s tanm katsays, Nusselt 3000 Re 5 x10 6 (17)
says, Reynolds says ve srtnme faktr iin aa-
kullanlmtr.
daki bantlar kullanlmtr.
2.3. Snr artlar
m .C p (Tg T )
h= (8) Yukardaki denklemlerin zmnde kullanlan
snr artlar aada verilmitir.
A T w Tb
Giri snr art
x = 0 , u 0 , v = 0 , w = 0 , T = Tg (18)
h Dhid
Nu = (9)
k k snr art
VDhid u v
Re = (10) = 0, = 0,
x (1, y , z ) x (1, y , z )
P w
f = (11) = 0 , P = Patm (19)
L V
2 x (1, y , z )
D 2 Ara yzey snr art
Deneysel sonularn dorulanmas amacyla boru y = 0,020
iindeki tam gelimi ak iin literatrdeki amprik ba-
T
ntlar Dittus-Boelter, Sieder Tate ve Petukhovun k = hh (Th Tw ) (20)
elde etmi olduu ifadeler kullanlarak dorulama ya- y 0,020
plmtr.
Nusselt says bantlar: Dittus ve Boelterin
(1930) Nusselt says forml
347
Eref BAYSAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
348
EMERKEZL BORU TPL ISI DETRCLERNDE DENEYSEL VE SAYISAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
Scaklk
(K)
a)
Scaklk
(K)
b)
Scaklk
(K)
c)
d)
ekil 7. Is deitiricide scaklk dalmlarnn hava debisine gre deiimi ( a) 8 m3/h, b) 20 m3/h, c) 32 m3/h, d) 48 m3/h )
349
Eref BAYSAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
Basn Basn
( Pa ) ( Pa )
a) b)
Basn Basn
( Pa ) ( Pa )
c) d)
ekil 8. Is deitiricide basn dalmlarnn hava debisine gre deiimi ( a) 8 m /h, b) 20 m /h, c) 32 m3/h, d) 48 m3/h )
3 3
350
EMERKEZL BORU TPL ISI DETRCLERNDE DENEYSEL VE SAYISAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
Hz (m/s)
a)
Hz (m/s)
b)
Hz (m/s)
c)
Hz (m/s)
d)
ekil 9. Is deitiricide hz dalmlarnn hava debisine gre deiimi ( a) 8 m3/h, b) 20 m3/h, c) 32 m3/h, d) 48 m3/h )
351
Eref BAYSAL / POLTEKNK DERGS, CLT 11, SAYI 4, 2008
Saysal hesaplamalardaki scaklk dalmlar 5. Durmu, A., Heat Transfer and Exergy Loss in Cut Out
incelendiinde, havann debisi 8 m3/hten 48 m3/he Conical Turbulators, Energy Conversion and
ykselinceye kadar giri ve ktaki scaklk fark Management, V.45, s. 785-796, 2004.
azalmakta, fakat suya geen s miktar artmaktadr. 6. ahin, H. M, Dal, A.R. ve Baysal, E., 3-D Numerical
Basn dalmnda, hava debisi artna paralel olarak i Study on the Correlation Between Variable Inclined Fin
borudaki basn kayb da art gstermektedir. Hz Angles and Thermal Behavior in Plate Fin-Tube Heat
dalmlarnda ise hava tam gelimemi ak formunda Exchanger, Applied Thermal Engineering, Vol. 27, pp.
1806-1816, 2007.
s deitiriciye sabit hzla girmekte ve dzgn bir ak
yapsna sahip olmasna ramen, boru iinde oluan 7. Promvonge, P., Eiamsa-ard, S., Heat Transfer
trblansla birlikte ak hznda art grlmtr. Enhancement in a Tube with Combined Conical-nozzle
Inserts and Swirl Generator, Energy Conversion and
TEEKKR: Bu almaya 07/200711 Management, 2006.
numaral Bilimsel Aratrma Projesi erevesinde maddi 8. Yakut, K., Sahin, B., Canbazolu, S., Performance and
destek salayan Gazi niversitesi Rektrlne ve Flow-induced Vibration Characteristics for Conical-ring
ayrca Hocam Prof. Dr. H. Mehmet ahine Turbulators, Applied Energy, V. 79, S. 65-76, 2004.
katklarndan dolay teekkr ederim. 9. Yakut, K., Sahin, B., The Effects of Vortex
5. SEMBOLLER Characteristics on Performance of Coiled Wire
A Alan, m2 v Hzn y ynndeki bileeni, m/s Turbulators Used for Heat Transfer Augmentation,
Applied Thermal Engineering, V.24, 2004.
Cp zgl s, J/kg.K wHzn z ynndeki bileeni, m/s
10. Akansu, S.O., Heat Transfer and Pressure Drops for
D ap, m Younluk, kg /m3 Porous-ring Turbulators in a Circular Pipe, Applied
f Srtnme faktr Dinamik viskozite, N.s/m2 Energy, V.83, 2006.
Ort. s tanm katsays, W/m2K 11. zceyhan, V., Conjugate Heat Transfer and Thermal
Stress Analysis of Wire Coil Inserted Tubes that are
Kinematik viskozite, m2/s Heated Eternally with Uniform Heat Flux, Energy
k Is iletim katsays, W/m.K Conversion and Management, V. 46, 2005.
L Uzunluk, m Alt indisler 12. Incropera, F. P. ve DeWitt D. P., Fundamentals of Heat
. and Mass Transfer, John Wiley &Sons, Inc., New York,
m Ktlesel debi, kg/s b ortalama A.B.D., 1996.
Nu Nusselt says k 13. Ahn, S.W., The Effect of Roughness Type on Friction
p Basn d, Pa g giri Factors and Heat Transfer in Roughened Rectangular,
Re Reynolds says h hava International Communication of Heat and Mass
Transfer, 28: 933-942, 2001.
Pr Prandtl says hid hidrolik
14. Erek A., zerdem B., Bilir L., lken Z., Effect of
T Scaklk, K s su Geometrical Parameters on Heat Transfer and Pressure
u Hzn x ynndeki bileeni, m/s w yzey Drop Characteristics of Plane Fin and Tube Heat
Q Is miktar, W Exchangers, Applied Thermal Engineering, 25: 2421-
2431, 2005.
V Hz, m/s
15. Kim, C.N., Jeong, J., Youn, B., Evaluation of Thermal
6. KAYNAKLAR Contact Conductance Using a new Experimental-
1. Durmu, A., Kurtba, ., Glimen, F., Durmu, A., Akm numerical Method in Fin-tube Heat Exchangers,
Ortamna Yerletirilen Kesik Konik Trblatrlerin Sabit International Journal of Refrigeration, 26: 900-908, 2003.
Yzey Scaklna Bal Bir Tpde Is Transferi ve 16. Kotciolu, ., Blkba, A., Dey Dikdrtgen Kesitli
Ekserji Kaybna Etkisi, DE Mh. Fak. Fen ve Bir Kanalda Farkl Kanatkl Yzeylerde Is
Mhendislik Dergisi, C.4, S.3, 2002. Transferinin ncelenmesi, DE Mhendislik Fakltesi
2. Argunhan, Z., Yldz C., Dairesel Kesitli Bir Borunun Fen ve Mhendislik Dergisi, 5 (2): 89-102, 2003.
Giriine Yerletirilen Delikle Sabit Kanatkl Dnme 17. Lee, K., Kim, W., Si, J., Optimal Shape and Arrangement
reticinin Is Geii ve Basn Dne Etkileri, of Staggered Pins in the Channel of a Plate Heat
Pamukkale nv. Mh. Fak. Mhendislik Bilimleri Exchanger, International Journal of Heat and Mass
Dergisi, C.12, S.2, s.217-223, 2006. Transfer, 44: 3223-3231, 2001.
3. Eiamsa-ard, S., Promvonge, P., Enhancement of Heat 18. Romero-Mendez, R., Sen, M., Yang, K.T., McClain, R.,
Transfer in a Tube with Regularlay-spaced Helical tape Effect of Fin Spacing on Convection in a Plate Fin and
Swirl Generators, Solar Energy, v.78, 2005. Tube Heat Exchanger, International Journal of Heat and
4. Neshumayev, D., Ots A., Laid, J., Tiikma, T., Mass Transfer, 43: 3951, 2000.
Experimental Investigation of Various Turbolator Inserts 19. Ylmaz, M. ve ara, O.N., Is Deitirici Seimi,
in Gas-heated Channels, Experimental Thermal and Fluid Mhendis ve Makine, 41(490), 24-37, 2000.
Science, V.28, 2004.
20. DiNenno, P. J.; Drysdale, D.; Beyler, C. L.; Walton, W.
D., The SFPE Handbook of Fire Protection Engineering,
3rd Edition, Natl Fire Protection Assn., 2002.
352