Sultann Klc: Osmanl Silah thalat, 1854-1914

19. yzyln banda Osmanl mparatorluu, silahlanma retiminde kendi kendine yeterliydi
ancak 1914 ylna kadar geen srede yerel askeri birlik ve denizcilik retim kapasitesi,
imparatorluun neredeyse tamamen ithalata baml hale gelmesine neden oldu. Bu sre
zarfnda yerli retim olanaklarn tevik etmeye ynelik giriimler baarsz olmasna ramen,
Osmanl mparatorluu dnyadaki silahlanmann en nemli pazarlarndan biri haline geldi.
Peki retim kapasitesindeki bu ykm neden ortaya kt ve neden Osmanllar teknolojiyi
yerelletirmek yerine ithalata yneldi? Yabanclarn teknolojiyi ge aktarma hevesi, Trkleri
eski teknoloji savunma mallarn ithal etmeye ve Osmanl sava endstrilerinin geliimini
nlemeye mecbur mu brakt? Avrupa silah reticileri Osmanl'y baml klmak iin bilinli
bir strateji mi uygulad? Deliller nda bakacak olursak son sorunun cevab olumsuzdur.

Herhangi bir yabanc plan yerine, Osmanlnn d silah tedarikilerine balanmasna neden
olan sreci d ve i faktrlerin etkileimi ile daha doru bir ekilde bakmak gerekir. Darda,
hzl teknolojik deiimi salayan gler ve uluslararas silahlanma pazarnn geliimi, son
teknoloji savunma tehizatnn hzl bir ekilde satn alnmasn finansal adan salam bir
seim haline getirdi. Bu dnemde Sultan Abdlhamid'in (1876-1909) siyasi ve kiisel kararlar
iten ie, Trk siyasetinin seyrini derinden etkiliyordu. Bu makale, yerli savunma sanayilerinin
erozyonunu anlamak iin kilit olarak yabanc maniplasyonundan ziyade Trk ajanlnn
nemini vurguluyor. Ayrca, Osmanllar silahlanma retiminde kendi kendine yetmeyi
baaramam olsalar da, Trkiye silahlanma konusu nitelikli bir baarya sahip olmalyd; zira
mali imknlar snrl olmasna ramen Osmanl Devleti hzl ve nispeten yksek kaliteli
ekipman almtr.