EXPOSICIN

INTERNACIONAL
ZARAGOZA
Do 14 de xuo ao 14 de setembro de 2008

Benvidos a Expo Zaragoza 2008

Benvidos, a un encontro nico.
de preto as ideas, recursos, p
que persoas, ONGs, em
internacionais e pases de t
sobre un dos elementos mis
Benvidos a compartir distinta
actuar, de resolver. Distintas
alternativas e de estudar sol
un futuro baseado no des
Benvidos a Espaa, un pas c
e a unha cidade que sabe da
presente e futuro, aberta e
preparada para recibir a mill
de todo o mundo, para poer e
nico. Un encontro para coecer
os, proxectos, e experiencias
, empresas, organismos
de todo o mundo expoern
mis prezados da vida: a auga.
stintas formas de pensar, de
intas maneiras de presentar
r solucins que nos aseguren
desenvolvemento sostible.
as con vocacin de anfitrin,
be da auga. Unha cidade con
a e hospitalaria que xa est
millns de persoas e de ideas
er en marcha un gran futuro...

Benvidos a Expo Zaragoza 2008

 [+] Tdolos representantes das Administracins Pblicas e do Estado apoian o proxecto Expo Zaragoza 2008

Benvidos a un gran pas aberto ao Un pobo acolledor que fixo da convivencia

mundo. Cheo de historia, que conta
coa experiencia de ter organizado
grandes citas internacionais como a
Expo Universal de Sevilla 92, os Xogos
Olmpicos de Barcelona 92 ou a
Conferencia da Paz de Oriente Medio
en Madrid.
Membro activo da Unin Europea, con
presencia destacada nos principais
organismos internacionais e que goza
dun alto nivel de desenvolvemento,
sendo actualmente a 8 economa do
mundo.
e da hospitalidade unha bandeira
como o demostra ser o segundo destino
turstico mundial, con mis de 55 millns
de visitantes por ano.
Un pas que non escatimou ningn tipo
de esforzo, brindando co gallo de este
encontro internacional tdolos medios
necesarios para que a Expo de Zaragoza
2008 resulte un autntico xito.
Benvidos a Espaa

Unha terra que sabe de encontros

de culturas e que asume o seu papel
de protagonista nas relacins entre
Europa e Hispanoamrica e entre
Europa e frica.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ESPAA | 07

Benvidos a unha cidade fundada nas ribeiras
dos ros Ebro, Huerva e Gllego, hai mis de
2000 anos.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA | 08

 Unha cidade asentada nun oasis fluvial rodeada
de un territorio semirido, preocupada polo mellor
aproveitamento dos recursos hdricos e que
presume de ser a sede do primeiro organismo de
planificacin e xestin integrada da cunca: a
Confederacin Hidrogrfica do Ebro.

A sa personalidade, a sa vocacin de anfitriona,

a sa situacin estratxica como punto de encontro
das rexins mis dinmicas de Espaa, o elevado
grao de internacionalizacin da sa economa, a
sa aposta clara polas enerxas renovables, as
novas tecnoloxas e a sa especializacin en
temas loxsticos, permitronlle organizar feiras e
eventos internacionais. Unha cidade acostumada
a recibir e acoller visitantes de todo o mundo que
desfrutan da sa arte, a sa natureza, a sa
historia e, por suposto, dunha hospitalidade nica,
cunha gran oferta hoteleira e gastronmica.

Benvidos a Zaragoza

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA | 09

Zaragoza
Pasado e presente
O legado cultural dos beros, romanos, musulmns, xudeus e cristins aflora na
cidade na que se espallan vestixios arqueolxicos e monumentos declarados
Bens de Interese Cultural. O foro, o teatro, as termas e o porto fluvial de poca
romana, as como a catedral de La Seo, primeiro templo romano, despois igrexa

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA | 10

Baslica do Pilar vista dende a Ponte de Santiago.

visigtica e mesquita musulmana, e finalmente catedral cristi; a Baslica do Pilar,

referencia mundial do culto mariano e centro neurlxico da cidade, o Palacio da
Aljafera de orixe musulmana, a Lonxa, os palacios renacentistas e barrocos, a
Ponte de Pedra e outros monumentos, destacan como pezas nicas dun pasado
cheo de historia.

Zaragoza hoxe unha cidade de 650.000 habitantes, capital da Comunidade

Autnoma de Aragn. Unha cidade moderna e dinmica, que brinda aos seus
cidadns unha excelente calidade de vida. Unha cidade en pleno proceso de
renovacin para acoller con plenas garantas esta Exposicin Internacional.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA | 11

Comunicacins
A cidade de Zaragoza dispn de excelentes comunicacins
grazas sa privilexiada posicin xeoestratxica dentro de
Espaa, sendo n importante do sistema xeral de estradas
do Estado contando con autovas e autoestradas que unen
Zaragoza coa rede europea de cidades.

Conta con tren de alta velocidade (AVE) con lias cara a

Madrid, Sevilla e Barcelona (prevista a sa posta en servizo
no ano 2007) e un renovado aeroporto internacional que se
atopa a tan s sete quilmetros do centro urbano.

Zaragoza e a auga
A cidade est situada xusto no punto onde confle o ro
Ebro cos seus afluentes Huerva e Gllego, dando lugar a
un espectacular contraste cromtico entre o verde das sas
ribeiras e o ocre dun entorno semirido.

O Ebro o ro mis caudaloso da Pennsula Ibrica, nace

preto da costa atlntica e desemboca no mar Mediterrneo
tras un periplo de 910 quilmetros ao sur dos Perineos. Os
romanos xa navegaron por el e os musulmns desenvolveron
un extraordinario sistema de regos para a agricultura. Mis
recentemente, no sculo XVIII, a Canle Imperial de Aragn,
concibida para a navegacin, supuxo a ampliacin das zonas
regables ao sur da cidade.

Na actualidade Zaragoza est realizando un notable esforzo

por recuperar as sas ribeiras fluviais ao longo de mis de
30 quilmetros, co fin converter baleiros urbanos en
corredores verdes, cheos de actividade, creando unha nova
cidade en harmona cos seus ros.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA | 12

Praza de Espaa (Zaragoza)

A sa situacin
Zaragoza est situada no centro do cuadrante nordeste da Pennsula Ibrica, o
mis rico e poboado. Localzase nun punto practicamente equidistante das principais
cidades espaolas: Madrid, Barcelona, Bilbao e Valencia.

Santiago de Bilbao
Compostela
Huesca

ZARAGOZA

Barcelona

Madrid Teruel

Valencia

Sevilla

Mlaga

Santander Bilbao Donostia - San Sebastin

Vitoria-Gasteiz
Pamplona/Irua

Burgos
Logroo
Huesca Xirona
Palencia
Soria
Zaragoza Lleida
Barcelona

Tarragona

Segovia

Guadalaxara

Madrid
Teruel
DISTANCIAS
Cuenca Castelln de la Plana
Castell de la Plana 45 minutos
Toledo
60 minutos

Valencia 120 minutos

150 minutos

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA | 13

Expo
Zaragoza
2008
Expo Zaragoza 2008 pertence categora das
Exposicins Internacionais, Temticas ou Recoecidas,
que teen lugar entre das Exposicins Universais
e que son rexidas polo Bureau International des
Expositions (B.I.E.).

Son grandes encontros organizados en torno a un tema

concreto de interese universal.
Expo Zaragoza 2008 toma o relevo de AICHI 2005,
cuxo tema foi A Sabedora da Natureza e precede
que ter lugar en Shangai en 2010, que versar sobre
Mellor cidade, mellor vida.

En Zaragoza o tema escollido foi:

Auga e Desenvolvemento Sostible.

Unha mirada sensible, intelixente e intencionada sobre
un dos grandes desafos da Humanidade: a auga como
soporte da vida e como recurso estratxico para o
desenvolvemento humano, dende o compromiso tico
da sostibilidade e o reto da innovacin.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. ZARAGOZA EXPO 2008 | 15

 A organizacin
A Sociedade Organizadora
A responsabilidade sobre a Exposicin correspndelle ao Goberno de Espaa.
Para iso, o 18 de febreiro de 2005, creou a Sociedade Estatal Expoauga Zaragoza
2008, cuxo obxecto a xestin, promocin, organizacin e operacin da Exposicin
Internacional de Zaragoza.

Unha Sociedade Annima constituda pola Administracin Xeral do Estado (70%

do accionariado), o Goberno da Comunidade Autnoma de Aragn (15%) e o
Concello de Zaragoza (15%).

rgano executivo
O Consello de Administracin de Expoauga Zaragoza 2008 est rexido por un
Consello de Administracin presidido polo Sr. Roque Gistau Gistau. O organigrama
divdese en tres Direccins Xerais: Operacins e Contidos, Construcin e
Administracin e Recursos.

sa vez, o Goberno de Espaa nomeou como Comisario da Exposicin o Sr.

Emilio Fernndez Castao Daz Caneja, que asume a representacin directa do
Goberno de Espaa exercendo as funcins encomendadas a este cargo polo
Bureau Internacional des Expositions (B.I.E.).

ROQUE GISTAU GISTAU

Presidente

EMILIO FERNNDEZ - CASTAO

Comisario

EDUARDO RUIZ DE TEMIO BRAVO JERNIMO BLASCO JUREGUI JOS LUIS MURILLO COLLADO
Director Xeral de Construcin Director Xeral de Operacins e Contidos Director Xeral de Recursos e Medios

PRESIDENTE

Direccin Gabinete Presidencia Direccin Asesora Xurdica

Xefatura de rea Auditora Xefatura de rea Prensa

e Control Interno e Comunicacin

Xefatura de rea relacins

Institucionais

Direccin Xeral Operacins

Direccin Xeral Construcin e Contidos Direccin Xeral recursos e Medios

Adxunto ao D.X. Operacins e Xefatura

Xefatura de rea Proxecto de rea Temtica e Ambiente Xefatura de rea Contratacin e Compras

Xefatura de rea Edificacin Xefatura de rea Promocin e Marketing Xefatura de rea Recursos Humanos

Xefatura de rea Infraestructuras Xefatura de rea Relacin Xefatura de rea Finanzas e Contabilidade
con Participantes
Xefatura de rea Obras Especiais Xefatura de rea Sistemas
Xefatura de rea Operacins
Xefatura de rea Inmobiliaria
Xefatura de rea Comercial

Xefatura de rea Expografa

e Espectculos
 1 Ro Ebro

2 Pavillns Internacionais

3 Pavillns Autonmicos e de empresas 17

16
4 Pavilln de Espaa

5 Pavilln de Aragn 20 22
6 Palacio de Congresos 14 26
11

7 Pavilln ponte 25
12 13
8 Acuario fluvial
24
9 Prazas Temticas
21
23
10 Embarcadoiro 6
15
11 Torre da Auga 18

12 Canle de augas bravas

2
13 Acueducto

14 Xardns e hortas temticas 5

15 Ronda do Rabal 7

16 Soto de ribeira 27
8
17 Xardn botnico
1 9
3
18 Hotel
4
19 Barrio de La Almozara

20 Mini Golf 19

21 Centro termal

22 Centro de mergullo

23 Oficinas Expo 2008 e Secretariado

Internacional da Dcada da Auga das 10

Nacins Unidas

24 Comisara de polica

25 Equipamento

26 Centro de control tcnico Expo

27 Pavilln de iniciativas cidads

Recinto Exposicin Internacional Expo Zaragoza e Parque da Auga

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. O RECINTO | 20 Recinto Exposicin Internacional Expo Zaragoza y parque
pa del agua
O recinto Os catro subtemas xerais resmense da seguinte maneira:

Auga, recurso nico

A crise mundial da auga non se debe exclusivamente a escaseza do recurso. ,
Espacioso e verde en boa medida, un desafo de gobernabilidade y de boa administracin que esixe
O recinto Expo 2008 cunha superficie de 25 hectreas, intgrase no Parque da un profundo cambio cultural. Un cambio que leva consigo a xestin integrada do
Auga. Un autntico pulmn verde da cidade de 130 hectreas, rodeado polo ro recurso na sa dimensin social, econmica, poltica e ambiental.
Ebro.
Auga para a vida
Accesible unha alegacin a prol do ser humano integrado en harmona co seu medio, en
Pensado para a comodidade dos visitantes, o recinto atpase a escasos 20 contraste coa visin do home dominador dunha natureza aparentemente inesgotable.
minutos a p do centro urbano e a 700 metros da estacin de tren e autobuses, A especie humana, intelixente, ten a capacidade e responsabilidade de vivir coa
perfectamente comunicado coas principais redes viarias da cidade. natureza e non contra esta.

Equipado
As paisaxes da Auga
O seu obxectivo consiste en descubrir, dunha forma intencionada, a imaxe, a
O recinto goza dos mis modernos equipamentos (galera de servicios) para
estrutura e o dinamismo do complexo sistema de relacins entre os ecosistemas
satisfacer as necesidades dos pavillns dos diversos participantes: pases,
naturais e a pegada cultural das civilizacins.
empresas e organizacins. Nas sas inmediacins atpase o Palacio de Congresos,
varios hoteis e un centro termal, e instalacins deportivas: canle de augas bravas,
piscinas e praias fluviais.
A Auga elemento de relacin entre os pobos
Anda que por veces orixe de conflictos, a auga tamn un importante catalizador
Un espazo creado especialmente para este acontecemento.
para a paz. A auga compartida con responsabilidade un vehculo de encontro
entre os pobos e os diferentes usuarios da auga.

Interior Torre da Auga

As exposicins
Expo Zaragoza 2008 desenvolve o tema xeral de Auga e Desenvolvemento Sostible
en 14 espazos expositivos:

3 pavillns temticos
5 prazas temticas
3 pavillns colectivos
Pavilln Espaa
Pavilln Aragn
Vista xeral do Recinto Expo
Pavilln de Iniciativas Cidads

Distribucin interior do pavilln

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. O RECINTO | 23 ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. AS EXPOSICINS | 24 de Amrica Latina
o encontro
Do 14 de xuo ao 14 de setembro de 2008
Durante estes tres meses, tempo estipulado polo BIE para este tipo de exposicins,
desenvolverase o programa da Expo Internacional de Zaragoza 2008.

Nese tempo, Zaragoza converterase nun lugar de encontro privilexiado, unha cita
ineludible a nivel mundial de cidadns interesados nun cambio cultural a prol dun
uso mis sostible da auga.

Estas datas no se escolleron ao chou.

Neste perodo cando mis turistas visitan Espaa. No ao 2005, dun nmero
total de 55 millns, mis de 25, fixrono nestas datas.

Entre xuo e setembro os das son mis longos e, polo tanto, disponse dun maior
nmero de horas de luz solar. As noites de vern invitan a sar e mis nun lugar
onde se desfruta da ra, a convivencia, o contacto humano.

As cerimonias de inauguracin e clausura coinciden cos cambios de estacin. A

de inauguracin, concretamente, co solsticio de vern. Un motivo mis para celebrar
unha gran festa con autntico sabor mediterrneo.

Para estar presente e coecer como ser o futuro, agardmolos a todos en

Zaragoza.

En Expo Zaragoza 2008.

Vista do Palacio de Congresos

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. O ENCONTRO | 17

O tema
A auga e a sa utilizacin de xeito sostible son elementos imprescindibles para
a vida, o desenvolvemento das comunidades humanas e a conservacin dos
espazos naturais.

Para facilitar a interpretacin do tema xeral da exposicin e transformalo nunha

ferramenta que permita a concepcin da oferta temtica e a orientacin tanto de
pases participantes, organizacins internacionais, comunidades autnomas
espaolas, empresas e organizacins non gobernamentais, o tema xeral
desenvlvese en tres subtemas nucleares e un cuarto transversal:

Auga, recurso nico

Auga para a vida
As paisaxes da Auga
A Auga, elemento de relacin entre os pobos

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. O TEMA | 18

 PAVILLNS TEMTICOS
Exposicin:
Auga, recurso nico
O Pavilln ponte unha das principais referencias da Exposicin. Facilita o acceso
peonil ao recinto dende o sur da cidade e da estacin Intermodal de Delicias, ao
mesmo tempo que alberga unha das grandes exposicins: Auga, recurso nico.

O proxecto arquitectnico obra de Zaha Hadid, e o seu vangardista deseo integra

as zonas de paso cos espazos expositivos, dispostos en dous niveis baixo unha
singular cuberta.

A crise dos recursos hdricos, as alternativas para o seu bo goberno e posibles

escenarios de futuro conforman unha exposicin suxestiva e vibrante que concle
subliando o significado da auga como Dereito Humano.

Exposicin:
Auga para a vida
A Torre da Auga unha das construcins emblemticas de Expo Zaragoza 2008.
O edificio supor un novo fito simblico e esttico para Zaragoza. Obra do arquitecto
Enrique de Teresa, destaca polo seu amplo zcalo na planta baixa e pola sa torre
acristalada de 78 metros. Transparente, slida e dinmica durante o da, convrtese
en faro luminoso durante a noite.

No seu interior ter lugar a exposicin Auga para a vida cuxo contido unha
alegacin a prol do ser humano como parte integrante da natureza.

A exposicin combina das miradas sobre a auga, unha contmplaa dende a sa

perspectiva natural (zcalo), e outra, dende a sa dimensin cultural (torre). Ao
final da ascensin polas ramplas da torre os visitantes atravesarn unha nube e
descubrirn o mellor miradoiro da Expo.

Vista da Torre da Auga

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. AS EXPOSICINS | 25

Exposicin:

As Paisaxes da Auga
O novo acuario fluvial est situado en pleno corazn do recinto de Expo Zaragoza
2008, xunto porta Ebro e o Pavilln de Espaa. Ten 1.600 m2 de mostra
accesible ao pblico e a imaxe exterior do edificio destaca polo movemento das
cascadas que caen dende a sa azotea, realzadas, durante a noite, por atractivos
xogos de luz.

O acuario fluvial de Zaragoza unha homenaxe aos ros, sa alma profunda e

sa fraxilidade oculta.

O visitante far un percorrido polos ecosistemas acuticos de cinco ros significativos

de outras tantas rexins xeogrficas da Terra: Nilo, Mekong, Amazonas, Murray
Darling e Ebro.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. AS EXPOSICINS | 26

Prazas temticas
Plaza 1
Inspiraciones acuticas
Espectculo relacionado con el tema general de la Exposicin Internacional, que
subraya sus vertientes ms ldicas e imaginativas en un gnero hbrido entre
el teatro de calle y los lenguajes teatrales ms contemporneas. La relacin del
ser humano con el agua es el argumento principal, en sus dimensiones de
escasez y abundancia, y su utilizacin como elemento dramtico se convierte en
el principal atractivo.

Praza 2
Praza Auga extrema
Localzase na fronte fluvial, nas inmediacins do anfiteatro. A instalacin ter un
total de 800 m2 de superficie expositiva nunha nica planta. O exterior simboliza
o instante no que unha onda rompe sobre a praia. Composta por materiais de
tons azulados translcidos, a cuberta desta praza filtrar e tinxir a luz natural
do exterior, xerando no seu interior a ilusin ptica das augas profundas.

Vista exterior da praza temtica Auga extrema

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. PRAZAS TEMTICAS | 27

O percorrido expositivo somerxer o visitante no significado da Auga Extrema, o
inevitable da sa existencia e da sa xestin adecuada como mtodo eficaz de
supervivencia do ser humano.
De seguido, o espectador acceder zona sensorial e derradeira da praza, onde
se vivirn as sensacins producidas pola Auga Extrema, experimentando un furacn,
tsunami ou gota fra.

Praza 3
Praza Sede
Unha montaa de sal sobre un volume inchable serve de pavilln e metfora da
sede. No seu interior o visitante desprazarase por unha serie de espazos onde
vivir experiencias directas en torno a esta problemtica actual.
O visitante descobre entre outras cosas que todo e todos temos sede, e cmo
posible obter auga bebible do ceo e do subsolo ou cmo a necesidade de auga
potable permitiu desenvolver tcnicas hidrulicas, cultura e coecemento.

Praza 4
Praza Oikos, auga e enerxa
Situada nas inmediacins do acuario fluvial e da praza temtica de Cidades de
Auga, conta cunha superficie de 845 m2 dividida en mdulos.

Nesta praza temtica ter lugar unha exposicin, divertida e suxestiva, que conduce
o visitante a un conxunto de experiencias que demostran a capacidade da auga
para producir e almacenar enerxa de forma respectuosa co ambiente, barata e
para todos, permitindo acadar altos niveis de benestar.

Recreacin da praza temtica Auga compartida

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. PRAZAS TEMTICAS | 28

 Praza temtica Sede

Praza 5
Praza Cidades de Auga
Situada ao carn do ro, esta instalacin expositiva caracterzase por un pavilln
aberto e transparente, cuberto por unha prgola e onde se representa a metfora
da complexidade urbana da cidade contempornea. A travs dunha rampla continua
o visitante acceder aos distintos espazos da exposicin ata chegar a un gran
miradoiro sobre o ro Ebro a unha altura de 7.40 metros.
Propense catro temas fundamentais: a auga como espectculo urbano, a
revalorizacin dos waterfront ou frontes de auga, ofrecer unha alternativa sostible
presenza da auga nas cidades e as innovacins en distintos aspectos da vida
coti.

Praza 6
Praza Auga compartida
Instalacin expositiva situada nas inmediacins do porto fluvial e do Pavilln de
Espaa. Ter 900 m2 de superficie expositiva, repartidos entre labirintos, pasarelas
e unha xigantesca representacin da cunca dun ro, elevada ata chegar aos 15
metros no seu punto ms alto.

Auga Compartida substite o mapa poltico polo da Cunca Fluvial, e rompe os

lmites establecidos polo tiralias da historia, a poltica ou os intereses econmicos.
O obxecto principal a transmitir son as implicacins e oportunidades que ofrece
o concepto de cunca hidrolxica como unidade de xestin. Fronte s divisins
poltico-administrativas do territorio, proponse a xestin integral da cunca e a
responsabilidade compartida dos diferentes usuarios.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. PRAZAS TEMTICAS | 29

Pavillns de
Participantes
A zona destinada aos pavillns de participantes no recinto da Exposicin Zaragoza
2008 est dividida en varios sectores:

Pavillns de pases participantes

Pavillns institucionais
Pavillns das Comunidades Autnomas
Pavillns de empresas
Pavilln de iniciativas cidads

Pavillns de pases participantes

Cada pas participante mostrar as achegas propias ao tema xeral da Exposicin:
Auga e Desenvolvemento Sostible.

Pavillns institucionais
Expo Zaragoza 2008 conta coa presenza dos pavillns institucionais:

Pavilln de Espaa
Promovido pola Sociedade Estatal de Exposicins Internacionais (SEEI), o seu
deseo inspirouse nos espazos e a luz das plantacins de chopos tan frecuentes
nas ribeiras do ro Ebro. O seu arquitecto, Francisco Mangado, deseou unha
gran cuberta sustentada por un bosque de piares que configura o soportal de
acceso ao edificio conformando un conxunto no que se trata de artellar unha
nova exposicin sobre a arquitectura bioclimtica. Neste ter lugar a exposicin
Auga e Innovacin.
Pavilln de Aragn
Neste pavilln ter lugar a exposicin dedicada ao tema Aragn, diversidade de
paisaxes, onde o Goberno de Aragn amosar a importancia da auga e a sa
incidencia na Comunidade Autnoma e os usos que desta realizaron as distintas
civilizacins.

Pavilln de Iniciativas Cidads

Situado nunha posicin moi cntrica, xunto s prazas temticas e nas marxes do
Ebro, os seus contidos reflicten a vitalidade innovadora da sociedade civil para
afrontar os desafos da Auga e o Desenvolvemento Sostible. Un pavilln aberto
participacin tanto de organizacins cidads locais como s de mbito nacional
e internacional.
A forma e o funcionamento do pavilln inspranse en elementos do tradicional
porrn. Os materiais empregados son naturais: palla, bamb e barro.

Palacio de Congresos
Este edificio, de sorprendente perfil quebrado e variable de lias ascendentes e
descendentes, combina a forza e a presenza da luz natural coa sa integracin
no terreo.

No seu interior, alberga un auditorio para un total de 1.450 espectadores, concibido

para poder independizar platea e entreplanta, o que d lugar a das reas para
1.000 e 450 espectadores e usos diversos.

Durante o tempo de celebracin da Exposicin Internacional, o

palacio contar cunha rea de exposicins con acceso
independente, que permitir o seu uso para actos
simultneos, acollendo, ademais das recepcins
oficiais, as actividades de Tribuna da Auga
e certas actividades da programacin
de espectculos.

Fachada do Pavilln
de Aragn
Tribuna da Auga
A Tribuna da Auga un piar bsico, xunto coas instalacins expogrficas e os
espectculos, de Expo Zaragoza 2008. Est concibido como un espazo de reflexin
e dilogo en torno ao tema Auga e Desenvolvemento Sostible, dende a innovacin
no que se invita a participar comunidade cientfica, institucins, organismos
internacionais, estados, operadores e xestores da auga, as como a todo o pblico
en xeral.

O obxectivo principal da Tribuna da Auga consiste en contribur xeracin dunha

nova conciencia social e poltica que adopte uns valores renovados en torno ao
goberno e uso sostible da auga. Para isto, organzanse unha serie de actividades
estruturadas en torno a tres eixes que se retroalimentan:

Xeracin de coecemento:
Foro Permanente de Auga e Sostibilidad: espazos de debate abertos ao pblico
no que participan recoecidos expertos e divulgadores, onde se tratarn os
principais desafos actuais na xestin da auga. Teen lugar os terceiros martes
de cada mes dende xuo de 2006 ata marzo de 2008.

Semanas temticas. Seminarios nos que expertos debatern e reflexionarn

sobre os diferentes retos globais sobre os recursos hdricos. Organizarase unha
semana temtica por mes ata o final da Expo 2008, cun total de 6 semanas.

Encontros. Son eventos organizados por ONGs, universidades e axentes sociais

en xeral, entidades do mbito poltico e da xestin, da ciencia e a investigacin,
da empresa, da cooperacin e o desenvolvemento, da arte e a cultura, do ambiente,
do deporte e os espectculos, da sade, etc. que, coincidindo cronoloxicamente
coas semanas temticas, aportarn novos enfoques sobre os temas tratados.

gora. Espacios abertos participacin dos visitantes de Expo 2008, onde se

poder interactuar directamente cos expertos (as 930 preguntas) ou como onte
nas diferentes sesins (Tribuna Aberta).

Eventos Paralelos. Antes e durante a Expo 2008 diferentes organismos e

asociacins internacionais (UNESCO, OMS, Foro Rosenberg, ) celebrarn en
Zaragoza eventos que enriquecern a bagaxe analtica e de reflexin da mostra.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. TRIBUNA DA AUGA | 32

Vista interior do Palacio de Congresos e sede da Tribuna da Auga

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. TRIBUNA DA AUGA | 33

Estruturacin do coecemento xerado e existente:
Plataforma de Informacin e Comunicacin, que estruturar de forma coherente
todo o coecemento e a informacin existente sobre innovacin na xestin sostible
da auga, traballando en rede con outras plataformas similares en todo o mundo.

Posta en prctica do coecemento:

Realizacins e proxectos demostrativos. Recompilacin e promocin de experiencias
e proxectos en curso relacionados coa sostibilidade e a xestin da auga, que
resulten de interese. Esta rede contar co apoio de diferentes administracins
pblicas da rea mediterrnea e o seus contidos sern extensibles a outras reas
do mundo. As experiencias seleccionadas exporanse noutras das actividades da
Tribuna, e incorporaranse Plataforma de Informacin e Comunicacin.

Como eplogo ao coecemento reunido pola Tribuna da Auga, durante as ltimas

semanas da Expo 2008 celebrarase un Encontro Internacional sobre Auga e
Desenvolvemento Sostible que dar lugar a unha declaracin de conclusins
titulada: Carta de Zaragoza para a Sostibilidade e o Bo Goberno da Auga. A Tribuna
da Auga, unha vez rematado o perodo Expo, deixar o legado dunha fundacin
permanente destinada a converterse nun referente internacional en materia de
auga e desenvolvemento sostible.

Zaragoza, Sede do Secretariado das Nacins Unidas

para a dcada da auga (2005-2015)
Zaragoza pasar a converterse nun lugar de especial importancia mundial para
reflexionar e debater sobre a auga. Tanto pola propia celebracin da Expo 2008
e a sa fundacin permanente, como pola designacin desta cidade como sede
do Secretariado das Nacins Unidas para a Dcada da Auga (2005-2015), que
leva por ttulo: A auga, fonte de vida.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. TRIBUNA DA AUGA | 34

programa de
cultura e
espectculos
Con mis de 3.400 actividades concertadas de cultura e espectculos, Expo
Zaragoza 2008 contar cunha diversa programacin dirixida a todo tipo de pblicos
e en diferentes horarios. Os pases participantes tamn programarn os seus
propios acontecementos, aportando mis interese e variedade mostra. Expo
2008 ser un espazo de intercambio e comunicacin entre os pobos, unha gran
festa que supor unha experiencia inesquecible para o visitante e un legado
esperanzador para xeracins vindeiras. O seu programa divdese en varios grupos:

Grandes eventos.
Son espectculos que a Expo encargou a diferentes artistas nacionais e
internacionais. Inclen un espectculo nocturno (tdalas noites s 23:00 horas
na ribeira do ro Ebro); a Cabalgata, que a partir das doce do medioda percorrer
o recinto; o espectculo especial situado na praza Inspiracins Acuticas, que
ter seis pases diarios; as como os espectculos deseados para as festas
concretas de xullo e agosto. Grandes eventos dedicados muller, ao lume e aos
deportes acuticos.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. PROGRAMA DE CULTURA E ESPECTCULOS | 35

Pequenos espectculos de animacin
Accins teatrais relacionadas tematicamente coa auga, levadas a cabo por pequenos
comandos de animacin ao longo de todo o da co fin de entreter ao pblico e
organizar os fluxos de visitantes no interior do recinto.

Balcns animados
Ao longo do da, levarase a cabo unha atractiva e variada programacin en distintos
recintos tematizados: balcn das msicas, balcn das Artes Escnicas, o
balcn dos Nenos e o balcn das Culturas.

Inspiracins acuticas
Espectculo relacionado co tema xeral da Exposicin Internacional, que Sublia
a sas vertentes mis ldicas e imaxinativas nun xnero hbrido entre o teatro de
ra e as linguaxes teatrais mis contemporneas. A relacin do ser humano coa
auga o argumento principal, nas sas dimensins de escaseza e abundancia,
o seu emprego como elemento dramtico convrtese no principal atractivo.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. PROGRAMA DE CULTURA E ESPECTCULOS | 36

EXPO Noite.
Unha variada oferta que ten lugar en diversos lugares do recinto e que comezar
s 22:30 horas e se alongar ata as tres da madrugada. Incle, ademais das
ltimas actuacins do da nos balcns animados, as actuacins no anfiteatro
do ro Ebro: noites musicais onde se programarn intrpretes de tdolos estilos
musicais; e o balcn do flamenco, que conta cunha programacin de artistas
novos de flamenco.

Como complemento de todo isto, no Palacio de Congresos e no Auditorio de

Zaragoza (situado fra do recinto Expo 2008), haber unha programacin especial
que acoller a grandes compaas de teatro e de danza clsica e contempornea,
grandes orquestras e intrpretes musicais, etc.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. PROGRAMA DE CULTURA E ESPECTCULOS | 37

O smbolo
Un logotipo unha mascota, gaadores de concursos nos que participaron artistas
de gran prestixio, son o smbolo e a imaxe da Exposicin Internacional Zaragoza
2008.

Dous elementos creados coa misin de comunicar a todo o mundo o carcter

dunha Expo que nace coa vocacin de ofrecer, partindo dun dos elementos
fundamentais da orixe da vida, as grandes solucins para o futuro.

O logotipo
A auga e a cidade nunha combinacin
de grafismo e deseo. Un gran Z realizado
en auga que envolve o nome de Expo
2008, a cidade organizadora e o ano
de celebracin. En canto s cores, o
azul e a transparencia da auga combinan
co amarelo e o vermello, colores das
tres Administracins organizadoras.

A mascota
Fluvi o nome deste personaxe de deseo
amable, simptico, tenro e expresivo
que representa a mascota oficial da
Expo Zaragoza 2008. Trtase dunha
forma simblica, a gota, a parte positiva
da auga. A sa personalidade orixinal
e inconfundible. E a sa misin ser
a de representar, nas sas distintas
aplicacins, a imaxe da Expo 2008 por
todo o mundo.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. O SMBOLO | 38

Voluntariado e
participacin
Dende el primeiro momento os cidadns de Zaragoza e doutras moitas partes do
mundo amosronse entusiasmados pola Expo 2008, tanto na fase de candidatura
como na actual de organizacin. Atendendo a esta ilusin e compromiso, a
organizacin conta cun programa que ten previsto formar a uns 15.000 voluntarios.

Os voluntarios son o altofalante da Expo 2008, sensibilizando e promovendo a

Exposicin Internacional en mltiples eidos. Tamn son os ollos da Expo
encargados de atender, axudar e informar aos visitantes detectando calquera
incidencia para resolvela con rapidez, aportando un plus de calidade. Os voluntarios
son tamn o valor engadido da Expo ao ser unha peza chave na atencin aos
visitantes en lugares especficos, segundo a experiencia e as preferencias cada
un dos voluntarios.

Por outra banda, as persoas que por non contar con dispoibilidade horaria
suficiente lles resulte imposible ser voluntarios pero desexen colaborar con Expo
2008, podern inscribirse como simpatizantes.

Expo 2008 conta sa vez cun programa de participacin aberto a multitude de

entidades interesadas en contribur ao xito do evento.

Para mis informacin, inscricin e informacin sobre o programa de voluntariado

e participacin dirxase a:

Oficina de Atencin ao Voluntariado

Calle Ponzano. Local 1
Zaragoza
Telfono: 902302008
Correo electrnico: voluntariado@expo2008.es.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. OS VOLUNTARIOS | 39

obxectivos
ambientais da
Expo 2008
En coherencia co tema central da Expo Zaragoza 2008, a organizacin do evento
est realizando un esforzo para optimizar os recursos dos que dispn e minimizar
o seu impacto negativo sobre o medio (procrase un custo ambiental tendente a
cero). Para coordinar e xestionar a proposta ambiental da mostra, creouse a
Axencia de Recursos Ambientais da Expo 2008, cos seguintes obxectivos:

Uso eficiente da auga. Introduciranse sistemas de aforro de auga en tdolos

edificios, servizos pblicos e rego das zonas verdes da mostra, acadando unha
reutilizacin total da auga, includa a da choiva.

Utilizacin de materiais respectuosos co medio. Utilizacin masiva nas construcins

de materiais reciclados e madeiras certificadas, dando prioridade no uso aos
materiais autctonos e susceptibles de ser reciclados.

Uso eficiente da enerxa. Os edificios e as instalacins da Exposicin Internacional

estn deseados con criterios ambientais, utilizando enerxas renovables. Dentro
do recinto Expo empregaranse vehculos ecolxicos, facilitando o acceso dos
visitantes a p, en bicicleta ou mediante transporte pblico.

Control de residuos. Realizar unha recollida selectiva de tdolos residuos xerados

antes, durante e despois da Expo 2008 sometndoos a controis exhaustivos que
aseguren a adecuada xestin dos residuos xerados.

Indicadores ambientais. Creouse un sistema de xestin ambiental para facer un

seguimento durante todo o proceso antes e durante a Expo 2008. Tamn se
introduciron criterios ambientais en tdolos pregos de contratacin.

Rescate dos recursos consumidos para a cidade de Zaragoza. A Expo supor para
a cidade a recuperacin e adecuacin das ribeiras do Ebro, as como a creacin
dun novo gran parque.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. OBXECTIVOS AMBIENTAIS DA EXPO 2008 | 40

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. OBXECTIVOS AMBIENTAIS DA EXPO 2008 | 41
Consorcio
Zaragoza Expo
2008 e plano de
acompaamento
O Plano de Acompaamento da Expo Zaragoza 2008 resulta do convenio de
colaboracin entre a Administracin Xeral do Estado, a Deputacin Xeral de Aragn
e o Concello de Zaragoza para financiar a Exposicin Internacional de Zaragoza
2008 (decembro de 2005) impulsado polo Consorcio Expo Zaragoza 2008. A sa
funcin principal a de coordinar as actuacins das distintas Administracins
Pblicas nos proxectos includos no Plano de Acompaamento da Exposicin
Internacional, as como a supervisin e o seguimento xeral do proxecto. Ademais,
encrgase da execucin do programa de apoio a acontecementos de excepcional
interese pblico de acordo coa lexislacin sobre rxime fiscal das entidades sen
fins lucrativos e dos incentivos fiscais ao mecenado.

Este Plano un conxunto de proxectos e investimentos urbansticos que teen

como obxectivo estender os beneficios da celebracin da Expo 2008 a toda a
cidade e o seu territorio metropolitano. Trtase de actuacins sectoriais con
vocacin integradora, que se poden localizar no plano que se achega. O esforzo
inversor global (sen inclur os aloxamentos) sitase en torno aos 1.000 millns
de euros.

O Parque da Auga O Ebro

Un gran parque equipado, de 130
hectreas, situado no meandro de
Ranillas, xunto ao recinto de Expo 2008,
no que adquirirn un gran protagonismo
os usos relacionados coa auga.
O Ebro converterase na ra principal
de Zaragoza. Para iso, rexeneraranse
uns 30 quilmetros de ribeiras urbanas,
potenciando as actividades ldicas e o
achegamento dos cidadns ao ro.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. CONSORCIO E PLANO DE ACOMPAAMENTO | 42

O Gllego, o Huerva e a
Canle Imperial de Aragn
O resto dos ros e a Canle tern
importantes actuacins urbansticas. Entre
o Gllego e Huerva recuperaranse outros
20 quilmetros de ribeiras. Destaca a
actuacin sobre a Canle, onde se
recuperarn preto de 20 quilmetros
dende o aeroporto ata A Cartuxa Baixa.
primeira lia de proximidade, a lia de
metro lixeiro norte-sur ou a segunda
estacin do AVE.
Aloxamentos
Vila Expo sern zonas habilitadas
especialmente para o aloxamento de
participantes e visitantes da mostra
internacional.

Accesos ao Recinto Expo Equipamentos Culturais

A Ronda do Rabal, a ponte do Terceiro
Milenio, a renovacin da Avenida de
Ranillas, o telecabina ou os aparcadoiros
son algns dos proxectos que facilitarn
a accesibilidade ao Recinto da Expo.
A oferta cultural da cidade verase
incrementada co Espazo Goya, a nova
Escola de Arte, a ampliacin do Museo
Pablo Serrano, o Teatro Fleta e o
Paraninfo

Infraestruturas de Outras actuacins

transporte
Entre os proxectos que mellorarn a
mobilidade de Zaragoza e o seu entorno,
destacan infraestruturas como o peche
do Terceiro e Cuarto Cinturn, a variante
da N-II en Santa Isabel e o ramal norte
do Actur; a mellora e ampliacin do
aeroporto, a estacin de autobuses, a
Entre outras actuacins remodelaranse
novos espazos urbanos, mellorarase
o mobiliario e o alumeado pblico, o
subministro e saneamento de auga,
construirase un novo cmping e un
parque agrcola, e realizaranse melloras
no Galacho de Juslibol e na accesibilidade
a La Alfranca.

RECINTO EXPO
AP
te Z 40

68 AP2
Parque del Agua
Ronda Es

Estacin
Intermodal Ebr
Delicias o
Casco
Histrico

AP2

AP
68

0 1 5
km

Plano de Acompaamento

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. CONSORCIO E PLANO DE ACOMPAAMENTO | 43

Post Expo
O compromiso de Expo Zaragoza 2008 non remata na clausura da propia
Exposicin. O desexo de ir aln no tempo, expresando a vontade de que a
cidade, os seus habitantes e os seus visitantes poidan desfrutar dun conxunto
de elevado nivel urbanstico e ambiental.

O recinto
Converterase nun parque cultural e cientfico que convivir cos usos deportivos
e de parque natural da rea adxacente. Nese espazo tern lugar tanto actividades
propiamente culturais como outras de carcter popular e de lecer.

Os pavillns internacionais
sern espazos modulares destinados a oficinas e servizos. Pretndese priorizar
as os usos correspondentes a terciario avanzado e espazos produtivos de
primeiro nivel, obxectivo fundamental que se sustenta na elevada calidade do
entorno urbanstico e arquitectnico.

As exposicins temticas
o Pavilln Ponte, o Acuario e a Torre da Auga, as como o Pavilln de Espaa,
converteranse en equipamentos culturais de escala metropolitana.

O Palacio de Congresos
Continuar co seu uso como centro de convencins de ltima xeracin.

O Pavilln de Aragn
Ser destinado como sede dunha consellera do Goberno de Aragn. Os espazos
comerciais e de restauracin, as como os establecementos hoteleiros, ampliarn
a oferta global da cidade.
En definitiva, despois do 2008, Zaragoza contar cun novo gran parque equipado
no que se producir unha atractiva combinacin de elementos didcticos e de
lecer, culturais e universitarios, en coexistencia cos usos terciarios do espazo
empresarial adxacente.

Benvido a un futuro que comeza o 14 de setembro de 2008.

Benvidos Post Expo Zaragoza 2008.

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. POST-EXPO | 44

ExpoZaragoza2008. Auga e Desenvolvemento Sostible. POST-EXPO | 45
RECINTO EXPO Prazas temticas 14 Pavilln de comunidades autnomas 21 Anfiteatro
Portas 7 Auga extrema e empresas 22 Gradas espectculo fluvial
1 Porta da Torre da Auga 8 Sede 15 Pavillns participantes
2 Porta do Pavilln Ponte 9 Oikos 16 frica subsahariana Outros edificios e espazos
3 Porta do Ebro 10 Auga compartida 17 Amrica latina 23 Palacio de Congresos
11 Auga e cidade 18 Comunidade do Caribe 24 Oficina Expo
Pavillns temticos 19 Pavilln de iniciativas cidads 25 Oficinas direccin xeral de
4 Torre da Auga Pavillns construcin
5 Pavilln Ponte 12 Pavilln de Espaa Espazos Escnicos 26 Centro de visitantes
6 Acuario Fluvial 13 Pavilln de Aragn 20 Inspiracins acuticas 27 Aparcadoiro de autobuses
PA R Q U E D A A U G A ARREDORES 50 Subestacin elctrica Set 132 Kv
28 Edificio de cabeceira 41 Ponte do Terceiro Milenio 51 Edificios hoteleiros
29 Canle reguladora 35 Embarcadoiro 42 Avenida da Ronda do Rabal 52 Hotel Iberus
30 Acueducto 36 Centro termal 43 Avenida de Ranillas 53 Barrio do Actur
31 Balsas e canles de 37 Soto natural 44 Avenida de Pablo Ruiz Picasso 54 Barrio da Almozara
navegacin 38 Illa dos paxaros 45 Pasarela peonil Praia dos Anxos 55 Embarcadoiro Expo 2008
32 Canle de augas bravas 39 Porta do parque 46 Ponte da Almozara 56 Bulevar da Estacin Intermodal
33 Invernculo 40 Captacin de augas 47 Centro acutico polivalente 57 Clubes deportivos
34 Pavilln de baos 48 Comisara de policia 58 Ponte da autoestrada (Z- 40)
49 Edicicio central de fro-calor 59 Ro Ebro