Temmuz - Aralk 2016 Yl 22 S ay 89 Fiyat 40 TL.

ISSN 1300-41 74

Bu de.Igi l'eni Trhj,re Stratejik Ar,7t1rma .iVfukezi tar,7iJndan f3fmlanmaktadJ1:

 Yeni Trkiy e
Yl 22 Say 88
Temmuz - Aralk 2016
Fiyat 401L '/ '

2 Ayda Bir Yaymlanr

Yksek stiare Heyeti

Justin McCarthy (Bakan) /Mark Almond /Mehmet Aydn/ Sabahattin Balc
Yakup Basmac/ Semavi Eyice/ Darhan Kdrali /Hayrettin Karaman
Kemal Karpat / erif Mardin/ Jean Lois Mattei / Rhoads Murphey
Kamil V Nerimanolu / Chester A. Newland
lber Ortayl/ Sadettin kten
skender Pala/ Norman Stone
Yayn Kurulu
Kemal iek (Bakan)/ Bilgehan Atsz Gkda (Koordinatr) /kr Halllk Akaln
akir Aka /Ahmet Akgndz /Aygn Attar/ Emin ark/ Abdurrahman Dilipak
D. Mehmet Doan/ enol Durgun/ Gonca Bayraktar Durgun/ Burhan Erdem
Tevfik Erdem / Mehmet Seyfettin Erol / Bnyamin .Erul
Hasa: Tahsin Fendolu / Glay Gktrk/ C. ~~ncer Imer
Ismail Kksal / Glay Mirzaolu / Esen Ozsan
Nail zta / Sami Sel~. / Ltfi ehsuvarolu
Adnan eneV Omer Turan
YT. Yaynclk Eitim Ltd. ti. Adna
Sahibi ve Genel Yayn Ynetmeni
Hasan Celal Gzel
Yaz leri Mdr
Murat Tazegl
Datm ve Abone Mdr
Zlfikar Mert
Dizgi
Ali Tatepe - Faruk Tatepe
Bask
Semih Ofset (312) 3414075
Genel Datm
Doan Datm-DPP A..

Basld Tarh
Ekim2016
Yayn Kodu
ISSN - 1300-4174
Yeni Trkiye Str.atejik Aratrma Merkezi
Hac Hasan Mahallesi Kahraman Ibad Hseyinli Sok. No: 22 Glba/Ankara
Tel: (312) 4414240-441 42 60 Faks: (312) 4414208
Web: www.yeniturkiye.com e-posta: yeniturkiye@yeniturkiye.com

Abone artlar
Bireysel: Yllk 250TL. Kurumsal: Yllk 500TL.
!BAN: TR34 0006 2000 1810 0006 2946 98 - Garanti Bankas ankaya b.
Yeni Trkiye hakemli bir dergidir. Dergimizde yaynlanan yazlarn btn sorumluluu yazarlarna aittir.
Kaynak gsterilmeden alnt yaplamaz .

Rekabeti Yeni rnler
Gelitirme -
Neden & Nasl?
Paa Yayla~~
Rekabeti yeni rnler, iletmelerin arka-
sndaki itici gtr ve gnmz rekabet ortamn
da varlklarn srdrebilmeleri iin bir anahtar
326 konumundadr. Ksa rn evrim sreleri ile g-
nmzdeki olduka youn rekabeti ve belirsiz-
liklerle dolu pazar ortamnda yeni rn gelitirme
proses; sadece kaliteli ve hzl retimi salamakla
kalmayp ayn zamanda gelitirilen rnn yeni-
lki zellkler iermesini de temin etmelidir.
Yeni rn gelitirme; stratej; ynetim,
aratrma-gelitirme, retin, pazarlama ve karar
verme srelerini de ieren fikirlerin ve yenilk
lerin karmak alandr. Bu alan bilin ile tekno-
lojiyi veya yeniliki/k ile pazar ilikilendirmeyi
gerektir'r. Yeni rnler'n baars ounlukla yeni
rn gelitirme prosesine ve ynetimine baldr.
irketler, rnn fikir aamasndan pazara sunul-
masna kadarki tm sreler iin nasl etkin bir e
kilde yenilki olmay renmelidir. Buna ramen
yaplan aratrma ve incelemeler, irketler'n yakla-
k %40' rn gelitirmede herhangi bir somutla
trlm rn gelitirme prosesi kullanmadklarn
gstermektedir.
rn gelitirme proses; yeni rn gelitir
menin erken aamalarnda olduka nemlidir. Bu
proses; fikirlern gelitirmes; kavramn oluturul
mas, detaylarn ortaya konmas ve uygun zm-
leri deerlendirilmesi gibi btnlek faaliyetler-
den oluan karmak bir sretir. Uygun olmayan
bir rn gelitirme proses;- sadece rn yaam ev-
r'mi siireler'ni etkilemekle kalmaz, ayn zamanda
rn gelitirme srecinde baarszlklara da neden
olabilir.
Baarl rnlere dntrlebilen yeni
rn fikirleri birok farkl kaynaktan gelebilir.
Firmada yeni veya yeterince kullanlmayan kay-
naklar ile ieriden veya dardan firmaya iletilen
istek ve beklentiler baarl yeni rnlerin geliti
r'lmesi iin birer girdi olabilir.
1. Yeni rnle r Gelitirme
Tanm olarak rn gelitirme; aratr
ma-gelitirme aktiviteleri ile orijinal, iyileti
rilmi, deitirilmi veya yeni rnler tasar-
lama, retme ve pazara sunma prosesidir.
Buna gre yeni bir rn; tamamen yeni bir
pazar aar, yerleik bir rnn yerini alr veya
mevcut bir rnn snrlarn nemli lde
gelitirir.
rn gelitirme, bir iletmenin ge-
limesi iin nemlidir. Tm rnlerin snrl
kullanm mrleri vardr. Mteri beklenti-
lerindeki ve teknolojik gelimelerdeki hzl
art dolays ile firmalar rekabetiliklerini
korumak iin daha fazla rn daha ksa
srede pazara sunmak zorundadr. Bu ise
pazara sunma srelerindeki ksalma ve fir-
ma kaynaklarnn daha verimli kullanm ile
mmkn olmaktadr. Pazar olduka dinamik
olup, bugn ABD'nd eki firmalar cirolarnn
yandan fazlasn 1Oyldan daha ksa sre iin-
de piyasaya srd rnlerden elde etmek-
tedir.
Tm iletmeler iin yeni rn gelitir
me ve pazara sunmadaki baar, karllkla e
gelime ile llr. Byle olmasna ramen
baz firmalar dierlerine gre mterilerine
yeni ve yeniliki rn sunma konusunda ne-
den srekli olarak daha baarldrlar? Ye '
rn gelitirme ve pazara sunma birok fir-
ma iin en nemli proseslerden biri olma -
na karn ou firma iin en az nem veriler:
prosesler arasnda yer almaktadr.
Gnm zde lkeler birbirlerine so -
yal, kltrel ve ekonomik olarak sk bir
(*) Pro/ Dr., Mannara niverslesi Mhendis/k Fakltesi, Mak'na
hendislii Blimi
 kilde bal hale gelmekle birlikte bu ballk
byk lde ekonomik adan gl olan
lke ve lkelerin ulusal karlar dorultusun
da gelimektedir. Bir lkenin ekonomik a
dan bamsz olmas, o lkenin siyasi adan
tam bamsz olmasn destekleyen en nemli
faktrler arasnda yer almaktadr. Ulu nder
Atatrk'n de dedii gibi 'Bir tek eye ihtiya-
cmz var, tek bir eye; o da ok almaktr'.
2. rn Gelitirme Neden
Gereklidir?
Gnmzde pek ok ynetici yenilik-
ilie yatrmn firmann gelecei iin hatta
kalcln salamak iin nemli olduunun
farkndadr. Hatta bu, firmalar iin en nemli
varlk nedeni olarak grlmeye balanmtr.
Bugn rakip firmalarn bize en byk zarar
( 1) ok az rn farkllklarmz olmas ne-
deniyle pazarda sat yapabilmemiz iin bizi
fiyat drmeye zorlamas, bunun da firma-
mzn karn drmesi; (2) buna ek olarak
rakiplerin sahip olmadmz ekilde rnler
gelitirip pazarda kabul grmesidir. Bylece
rakiplerin daha dk rn sat fiyatlar veya
daha stn rn zellikleri bizleri her geen
gn daha da zorlar bir hale gelmitir. Firmalar
satlarnn daha yksek bir yzdesini ve kar-
llklarn yeni rnlerden elde etmektedir.
Yaplan almalar, firmalarn ortalama olarak
satlarnn te birini son be yl iinde geli
tirip pazara sunduu rnlerden elde ettiini
gstermektedir. En baarl firmalarda is bu
oran %50'lere kadar kmaktadr. Benzer e
kilde baarl firmalarn %33'nde yeni rn-
lere yaplan yatrmn geri dn sresi iki yl
veya daha ksa, yansna yaknnda ise yeni
rnlerde pazar paylarnn %35'lere kadar
ktn gstermektedir (Cooper, 2001)
Rekabeti olarak kalabilme,
Bir reticinin varln srdrebilmesi,
i bytme ve karll artrma,
rnlerin pazarda sorunsuz ve s-
rekli olarak taze kalmas
Mteri odakl rnlerin pazara su-
nabilmesi,
rn kalitesini iyiletirme, iilik ve
malzeme maliyetlerini drme,
Yeni bir i alan oluturma.
Birok ynetici yenilikilie, zellik-
le radikal yenilikilie, yaplacak yatrmn
firmann gelecekteki eliimi iin ve ayakta
kalabilmesi iin hayati derecede nemli oldu-
unun farkndadr. zellikle bu noktada en
nemli tehdit rakiplerden gelmektedir. Ge-
litirilen yeni rnlerde bir rn farkll sz
konusu olmayp rekabet iin fiyat indirimine
gidildiinde veya rakiplerde olup da firmada
olmayan yeni rnler sz konusu olduunda
bu durum ksa srede firma iin zarar verici
hal alabilmektedir. rnlerden elde edilen
karllklarda daha yksek oranlar istenemi-
yorsa, mteriler firmann rnlerinden ziya-
da rakip firmalarn rnlerini tercih ettikleri
iin toplam satlar dyorsa, rakiplerin ge-
litirdii yeni rnler firmann rnlerinden 327
daha dk fiyatl veya daha stn zellikli
olarak piyasaya srlyorsa, rn gelitirme
bata olmak zere firmada alan baarl
elemanlar firmadan ayrlarak rakip firmalara
geiyorsa, firmada daha kaliteli rnleri daha
dk fiyata piyasaya srecek ekilde retim
teknolojisine yatrm yaplamyorsa firma iin
alarm zilleri alyor demektir.
3. rn Yaam evrimi
rn yaam evrimi (ekil 1), r-
nn balang tasarm (AR-GE) aamasn
dan balayan ve rnn pazarda yok olma-
s aamas ile sonulanan bir periyottur. Bu
evrimin belli periyotlar mevcut olup bunlar
aratrma, gelitirme, pazara sunma, olgun-
lua ulama, dme ve pazardan silinme
aamalarndan olumaktadr. Her bir aama
hammaddede, paralarda, tasarmda ve paza-
ra sunumda birtakm deiikliklerden geer.
Genellikle rn yaam evriminin drt ana
aamas aadaki gibidir. Ancak zel durum-
lar veya zel markalar bu kalb takip etmeye-
 bilir. Bazen bir rn sekteye urayp olgunluk
dnemine ulaamayabilir. Her bir pazar dik-
katli bir ekilde belirlenmelidir. rn yaam
evriminin her bir evresi deiiklik gstere-
bilir. Bu durum rne bal olup her bir evre
iin birka ay hatta yl olabilir.
rn pazara sunma zamannda ksal
malar ve teknolojik ilerlemelere bal olarak
rn yaam evirimlerinde ksalmalar yaan
maktadr. Bu yzden firmalar rekabeti ka-
labilmeleri iin cirolarnn nemli bir ksmn
yeni rnlerden temin etmek durumunda
kalmaktadrlar. Buradan hareketle u sonu-
ca varabiliriz: Yeni rn gelitirmede baarl
olan firmalar gelecekte dierlerine gre ok
daha avantajl konumlarda olacaklardr.
Pazara ulama
328
-!!
~
~ 1
J;
~ Adm 1 Adm2 1 Adm3 : Adm4
~ AR~GE Sreci : Pazara sunma Gelime
1
ekil 1. rn yaam evrimin admlar
(Ulrich ve Eppinger, 2015)
4. Baarl Bir Yeni rn
Gelitirmede Dorulama
Klna
Bu blmn amac urun tasarlama,
analiz, dorulama ve geerli klma kavramlar
konusunda genel bir bilgi vermektir. Burada
ama; ilgililere tasarm analiz etme konu-
sunda gerekli ara, teknik ve metodolojileri
aktarmaktr.
Firmalar rn gelitirdiklerinde iki e
kilde baarl olabilirler. Birincisi doru rn-
ler gelitirmek, ikincisi ise rnleri doru
gelitirmektir. Doru rnler retmek, rn
gelitirme srecinin her bir aamasnda geerli
klma faaliyetleri ile salanabilirken, rnleri
doru retmek ise bu srelerde dorulama
faaliyetleri ile salanabilmektedir. Bu yzden
doru rn retmek ve rn doru retmek
ayn kavramlar deildir.
rn gelitirme, birbirini takip eden
faaliyetlerden oluan bir proses olup do
rulama, bu prosesteki bir nceki srete ta-
mamlanan ilerin bir sonraki prosese geer-
ken hatal olup olmadn ve doruluunu
belirlemektir. Burada temel kabul, her bir
srete her zaman hata yaplabileceidir.
Ancak her bir srecin sonunda, dorulama
faaliyetleri ile bu hatalar bulunup ve ortadan
kaldrlabilir ve bir sonraki srece hatalardan
arndrlm bir ekilde geilir. 'Bu sayede hem
Rekabet sistemin doruluu ve gvenilirlii arttrlm
olur hem de hatalardan kaynaklanan maliyet-
ler minimize edilerek rnn pazara sunma
sreci ksaltl olur.
Dorulama ve Geerli Klma faaliyet-
leri tm gelitirme ve retim projelerinde
gerekletirilmekle birlikte bu konuda yap
lan tm faaliyetler ou zaman sistematik bir
1 yaklamdan uzak olarak yrtlmektedir.
1
zellikle gelitirme maliyetlerinin %50-60'
Doyum Dme
Dorulama - Geerli Klma - Test aktivitele-
rine veya gelitirme prosesi boyunca ve/veya
gelitirilen rnn yaam evrimi boyunca
ortaya kan hatalar dzeltmek iin harcan-
maktadr. Burada, rnn tm yaam evri-
ve Geerli mi boyunca yrtlen Dorulama - Geerli
Klma - Test aktiviteleri sistematik bir ekilde
ele alnp incelenecektir. Test aamasnda ise
Neyin test edilecei? Kinin test edecei? Nasl
test edilecei? Ne zaman test edilecei? ve Tes-
tin ne zaman durdurulaca? sorularnn doru
cevaplandrlmas nemlidir. Dier bir deyile
bir Dorulama - Geerli Klma - Test (DGT)
stratejisinin nasl seilecei ve nasl optimize
edilecei nemlidir.
Aadaki sorularn cevaplar dorula
ma ve geerli klma faaliyetlerine gz nne
alnmadr.
 Mteri ihtiyalar doru bir ekilde
belirlenmi midir?
Tasarm, mteri beklentilerini kar
lamakta mdr?
Tasarm yeterli nitelikte midir?
rn testleri, ihtiyalar doru bir e
kilde sorgulamakta mdr?
rn testleri, tasarm doru bir e
kilde sorgulamakta mdr?
Dorulama ve geerli klma ayn kav-
ramlar deildir. Dorulama, spesifikasyonlara
uyumu gsterirken Geerli Klma ise rnn
mteri ihtiyalarn karlayp karlamad yksek maliyetlerin olumasnn nne gee-
nn ortaya konmasdr. Dorulama ve geerli
klmada temel ama, rn gelitirme esna-
snda hatalarn bulunup ortaya karlmas ve
gerekli iyilemelerin nerilmesidir.
rn gelitirmenin firmalar iin ne-
mi her geen gn daha da bel'rginlemektedir.
rn yaam evrimleri her defasnda daha da
ksalmakta ve yeni rnler eskilerini bir kena-
ra itmektedirler. Yaplan aratrmalarda rn
yaam evrimleri son 50 yl
iinde %400'lere
kadar ksalm durumdadr. ABD'nde yeni
rnler firmalarn satlarnn %50'sini olu
tururken firmalar karlarnn da %40'n yeni
rnlerden elde etmektedir. Bugn iin ge-
linen noktay "Gelitir veya l" (Innovate or
Die) eklinde zetlemek mmkndr.
rn gelitirme hzndaki bu art ve
rn gelitirme sresindeki ksalmalar birok
sorunu ve riski beraberinde getirmektedir.
Yaplan aratrmalarda "yeni rnlerin" %60
ila %90'nn baarsz olduu grlmektedir.
Firmalarn rn gelitirme konusunda harca-
dklar kaynaklarn %46' snn boa gittii be-
lirtilmektedir. rnn baarsz olduu, bazen
rn pazara sunulduu anda fark edilmekte
bazen de rnn pazara ulamadan nceki
evrelerinde fark edilmektedir. Sadece pro-
jelerin yaklak %25 kadar baarl ticari bir
rn olarak raflarda yer alrken geri kalan
%75'lik ksm ise baarszlkla sonulanmak-
tadr..Buna ramen firmalar yeni rnler ge-
litirmek durumundadr.
Birok firma mteri ikayetler', mali-
yetli yeniden gzden geirmeler ve rnlerin
pazara sunumlarndaki gecikmeler dolays
ile zor durumda kalabilmektedir. Bu konuda
en nemli nokta, rn tasarm konusunda
etkili bir dorulama ve geerli klma prose-
sine sahip olunmamasdr. Tasarm prosesi
rn gelitirme srecinin en kritik paras
olduundan dijital tasarmlarda veya fiziksel
rnlerde mteri istek ve beklentilerinin
karlandndan emin olunmas, rn geli
tirmede gecikmeleri ortadan kaldracak ve
cektir.
rn gelitirmede temel amalardan bir
tanesi de tm tasarm ktlarnn tasarm g'rdi
ler'ni dorulamas gerektiidir. Aynzamanda
tasarlanan rnlerin mteri istek ve beklen-
tilerini karlamas gerekir. Bilhassa kullanc
ihtiyalarndan ok daha fazla tasarm girdisi 329
sz konusu olduunda rn gelitirmede hem
dorulama hem de geerli klma faaliyetleri
nemli hale gelmektedir. ou durumda rn
gelitirmede tasarm dorulama prosesi, yete-
rince nemsenmemekte veya yeterli detayda
gerekletirilmemektedir. rn gelitirmede
tasarm dorulama faaliyetleri, olmas gereken-
den daha dk seviyelerde ifa edildiinde
gelitirilmekte olunan rn adna pek ok
nemli frsatn karlmasna, rnn pazara
sunulmasnda gecikmelere ve rn gelitirme
maliyetinde arta neden olabilmektedir.
nceleri dorulama ve geerli klma fa-
aliyetleri genellikle rnn gelitirilip pazara
sunulmasndan nce rnn performanslar
nn kontrol iin get!kald ekl'nde yaplan
bir kontrol faaliyeti iken gnmzde modern
DG& T rn gel'tirmenin her b'r aamasnda
farkl ekillerde srdrlen birfaal'yet hal'ni al-
Bylece DG&T sadece hasarlarn veya
mtr.
problemlerin raporland bir proses olrp.ak-
tan kp ok daha tesinde bir ara haline
gelmitir.
 Firmann st ynetimi yeni bir rn
gelitirmeye karar verdiinde iki nemli konu
n plana kar. Birincisi, retilecek doru
rne karar vermek (doru rn retmek);
ikincisi ise bunun nasl gerekletirileceine
karar vermektir (rn doru retmek) . Yani
gelitirilecek olan rnn dorulanmas ve
geerli klnmasdr.
Dorulama ve geerli klma, rn ge-
litirmede tasarmn ihtiyalar karladn
dan emin olma prosesidir. Dorulama, r-
nn daha nce ngrlen spesifikasyonlar
karladn kontrol ederek "rnn doru
ekilde retildii" ni; geerli klma ise rnn
amaland ekilde retilip retilmediini
kontrol ederek "doru rnnn retildii"
ni ortaya koyar. rn tasarmnda tipik "gir-
diler"; gereksinimler, 2D / 3D mekanik CAD
izimleri ve modelleri gibi tasarm ktlar,
elektriksel diyagramlar ve yazlm kodlardr.
Tipik "ktlar " ise tasarmn komponentleri
veya sistemin ihtiyalarn karlayp karla
330 madnn gsterimi, hasar modlarnn tanm,
zetlenmi test sonular ve tasarmn iyileti
rilmesi iin nerilerdir.
Dorulama ve geerli klma prosesi,
yeni rn gelitirmenin en nemli srele-
rinizden biridir. Hatalar rn gelitirmenin
erken evrelerinde bulup ortaya karmak
ve dzeltilmesini salamak hem daha kolay
hem de daha dk maliyetlidir. rnlerdeki
hatalarn %65'i dorulama gzden geirme-
lerinde ortaya karlrken %30'u da testler-
de ortaya karlmaktadr. Bu sre boyunca
retici deil rn deerlendirilir. Ayrca rne
ait eksiklikler ve aksaklklar belirlenir ancak bu
eksiklikler'n dzeltilmesi dorulamay gerek-
letiren ekibinin grev alan iinde deildir.
Dorulama ve geerli klma faaliyet-
lerinin amac, firma iinde bir gvenin olu
turulmas ve retilen rnlern doru olarak
retilmesinin ve doru rnler'n retilmesinin
salanmasdr. rn gelitirmede iyi bir ekilde
tasarlanm ve gerekletir'lmi bu dorulama
ve geerli klma prosesleri sayesinde daha ka-
liteli rnleri daha dk maliyette ve daha
ksa sre iinde pazara sunma frsat yakalan-
m olunur.
5. novasyon ve Trkiye' deki
Durumu
novasyon teriminin kabul grm tek
bir tanm olmayp kiiden kiiye deien ta-
nmlar sz konusu olabilmektedir.
novasyon; yeni dncelerin ekono-
miye dntrlmesidir
novasyon = teorik kavram + teknik
yenilik + ticari uygulama
novasyon; dnce gelitirme, tekno-
loji gelitirme, yeni (veya gelitirilmi) rn
veya retim yntemi veya ekipman retme
ve pazarlama aktivitelerinin ynetimidir.
novasyon ile byme i ie kavram-
lardr. Byme kuram iin keif ve bulu/
inovasyon sreci, yaam standardndaki uzun
vadeli iyilemeleri yaratan bir sre olarak da
tanmlanmaktadr.
ou zaman yaratclk, bulu (Inven-
tion) ve yenilikilik (novasyon) kavramlar
birbirinin yerine kullanlmaktadr. Bulu,
bulunmayan veya bilinmeyen bir eyin bu-
lunmas veya kefedilmesidir. Yenilikilik ise
yaratc fikirleri ve bulularn deer yaratan
formlara dntrlmesi iin zerinde d
nlm ve amal almalardr. Burada siste-
matk yenilkilk, belli bir ekilde sistematize
edilmi yenilikilik faaliyetleridir. novasyon,
proseslerle ilgili bir kavramken bulu ise daha
ziyade yeni bir ticari rne dntrlebilen
bir yenilik olarak deerlendirilmektedir.
rn gelitirmede yaratclk "Byk
fikirler oluturulma sreci" olarak zetlene-
bilirken inovasyon "Fikirleri ticari deerlere
dntrme sreci" eklinde zetlenebilir.
Bizler yeniliki olmak zorundayz, n-
k;
 1970-1995 yllar arasnda gelimi
ekonomilerdeki bymenin yardan fazlas
inovasyondan kaynaklanmtr (OECD).
Operasyonel mkemmellik yalnz
bana yeterli deildir. Operasyonel mkem-
mellik kapdan danya bir eylerin kmas
demektir ancak ileride "yeni" bir eyler k
masn salamamaktadr.
Maliyet kontrol yeterli deildir n-
k maliyetleri drme veya kontrol etme
sadece gemii srdrmemizi salar, gelece-
imizi yaratmaz.
2006' da dnyada en yeniliki ilk 25
irket 1995 ylndan itibaren yllk ortalama
%3.5'lik bir byme salarken S&P'nin ilk
1200 irketi sadece %0.4'lk bir byme sa
lamtr.
Deiim, ll ve belirli bir hzda
devam etmekte olup bu deiime ayak uy-
durmann tek yolu yeniliki olmaktan ge-
mektedir. 1930'larda S&P'nin ilk 500 irketi
nin ortalama mr 50 ile 70 yl arasnda iken
2000'li yllarda bu mr 25-30 yla dm
tr. Bu hzla srmesi durumunda 2020'lerde
S&P'nin mevcut irketlerinin %75'i artk var
olmayacaktr. Yeniliki olmayan firmalar pa-
zardan silinecektir.
Rekabet bizi beklemiyor.
novasyon bizi rakiplerimizden fark-
llatrmak iin bir yol sunmaktadr.
Mteriler yeni rnler beklemekte-
dir - mobil telefonlar, otomobiller, servisler,
elbiseler, vb. Mteriler yeniliki rnler iin
alveri yapar nk onlar modern dnyada
deerin burada olduunu kavram durum-
dadr. Mteriler inovasyonu sever.
novasyon yeni deerlerin yaratlma
snmmkn klmakta ve bu durum gelime
de farkllklara neden olmaktadr.
Birlemeler ve satn almalar yoluyla
irketler karllklarn ve pazar paylarn artr
makta, ancak bu yntem karmak olup zor-
luklarla doludur.
. Trkiye' de inovasyon konusunda u
an iin aadaki i birlikler mmkn olmak-
tadr:
niversite-Sanayi birlii
TBTAK-Sanayi birlii
Sanayi-Danmanlk Firmalar
Teknoparklar
Teoride bu . i birlikler mmkn ol-
makla birlikte uygulamasnda pek de baarl
olunduu sylenemez. Trkiye ekonomisi
dnyada byklk bakmndan 16. srada
iken; global rekabetilik endeksinde 53. sra
da, inovasyon endeksinde 53. srada, patent
sralamasnda 3 7. srada, buna ramen milli
gelirden AR-GE 'ye ayrlan pay %0.95 civa-
rndadr. Bu sralamay deitirmenin tek yolu
AR-GE ve teknolojik inovasyon yapmaktr.
stanbul Sanayi Odas'nn 1968 y
331
lndan itibaren yaynlamaya balad "Tr-
kiye'nin En Byk Sanayi Kurulular Lis-
tesi"nde .s adece 17 irket her zaman ayakta
kalmay baarmtr (Timeturk) . Bu kadar
dinamik bir yapnn birok nedeni olmakla
beraber ekonomik alkantlar, krizler ve dal-
galanmalarla birlikte firmalarn yeni rn ge-
litirmede kalc olamayan performanslarnn
da etkisini gz ard etmemek gerekir.
1993-2013 yllar arasnda ABD ni-
versitelerinden temel bilimler ve mhendislik
dalnda toplam 6110 Trk vatanda doktora
derecesi alm olup bunlarn 2704' mhen-
dislik, 3406's temel bilimler dalndandr. An-
cak doktora dereceli bu kiilerin sadece yars
Trkiye'ye dnmektedir (S~ience and En-
gineering Indcators, 2016). Bu da lke iin
nemli bir beyin gc kayb olup bu kiilerin
Trkiye'ye dnerek lke ekonomisine yk-
sek katma deer salama abalarna nayak
olmalarna tevik edilmeleri gerekmektedir.
 ,0.900 ''
\~
:o,100'

'O,icl

'oAOO
.3c
i.2Cl!J
.o,1
.o,C!tl: . . , " ,
~ ~~ wu ~~ ~~ ~ ~ - ~ ~~~~ ~~ ~ ~~-~ ~ ~~~~~A~~~
Dk

Orta
yi En yiler
ol

ekil 2'de 2014 yl esas alnarak Avru- ok altnda yer almaktadr (Tablo 1 ve Tablo
pa' da yenilikilik performans asndan l- 2). Ancak firmalar bu harcamalar AR-GE d
kelerin sralamas verilmektedir. Grafie ba- nda yapmaktadr. Dier bir nemli nokta ise
kldnda bu konuda en iyi lke svire olup yeni inovatif rnlerin satndan elde edilen
Avrupa ortalamasndan ok daha yksektir. performans gstergeleri asndan Trkiye iyi
Bunun yannda Trkiye yenilikilik asndan bir konumdadr. Buna ek olarak Trkiye'nin
Avrupa lkeleri arasnda dk performansl en nemli zayflklar arasnda patent ve li-
lkelerden biri olarak yer almakta olup 2007 sanslardan elde edilen yurtd gelirlerindeki,
ylnda O.16 olan yenilikilik indeksini yllk
kamu-zel bilimsel ortak yaynlarndaki, tes-
ortalama %6.98 artrarak 2014 ylnda 0.257 cilli tasarm ve tescilli marka konularndaki
332 ve 2015 ylnda 0.750 seviyelerine ykseltmi
yetersizlikleri yer almaktadr. Dier lkelere
tir.ekil 2.
Avrupa'da 2015 yl yenilikilik per-
gre dk performans deerlerine ramen
formans (European Union, 2015)
son yllarda hemen hemen tm kriterlerde,
Trkiye, firma yatrmlar hari dier zellikle firma yatrmlarnda, nemli iyile
tm gstergelerde ortalama AB deerlerinin meler elde edilmitir.

EU28 PE BG CZ OK ! DE EE IE EL ES FR HR rr CI LV 1 LT LU HU

Firma yat n ml an
bh.!.!JJ!!..ktOrUn~ARGE h.![.g_~ ta r (GS~_'!)_ _ _ ~ ,~- 1. a _ ~.4.Q._ j ,QL_ .l~ lii._. .o...n_ ~ 4.4 ,,., n n__ .o.ae
2 . 1.2ARGEOs lnovatlf harca ma la r !Clronun %sH n:o IU'I Ao n'7-:: o:u ':l.: ':: ~ r.:. .'.7 9~ :-J :o .,: 1.10 lnA ,.,~-
B aA l a ntl ar&glriimcl ll k l 1

,/,.,, ' .,
An te l ekt e l Va rl k l ar

~!--- ~~!- '" 1.,;.... ~ .Q,.lL_ .tL

""' ""' IJ.7
ML
"'"'
Q..!!Q_
''"'
!1 ,;IL J,QL
,,.., ,.,.
JJ._
14?

""' ., ,.," ~ .14

~..JJlj;._v-"Y.UQ[....<!l).!"1J.wo!8~to..11.0lllL~ll.ll .'!!!, _ .4.ful. ..__. Jl,L_.

<Q._ ....-. 4..L_....,L :;,1_ .!..!!_~~~;-wA._ L_ .>M _ lll~-- __IJ.,J_ !~J __ J&_.
3,~~;'e.~'1::~.!!_~~~~":!!~!~---- ~,L ~L- .~.L ~~-- ~.L ~L !!+ ~~-- ~~ll.-- ~:- !~L ~-,~!- ~~-, !~!-- ~ ~-- 1 ~~-
Ekoranik el<iler
~t.12~:~~=-=tff~1:t;~;!,~j} ___ -~~~-- ~~'~-- -~L- ~~,i- ~~J____ ~~'~-- -~'~-- -~~Ll-- ;!'~-- !!"~- -~ "e_--- ~"-}-- ~+- .~,2_ __ ~'~-- -;~fL- .~.1 -. 1 !~~~ ----
h:~ - "' 3.-.. .. h fT,..J,,_ .,....,,., .,....,....,...., %.IJ AO A'7 '>il ~5 . 2 1:11 42.5 '71: 1 "I 17.6 13.3 Afi 35.6 14.2 '7'1 il l 'lll 11

~!ll.Y.<i.n.!mLl<l.nl.J2:<.~_ RL !Ll_ ~..._ tM_ ,;.__ l;!.Q__ ,_ i J__ fil- ~"- JJ,5 ' '"" 111.0 " 15.Q__ ;._ __ ~.J!___ ;./,_
. .
. .S. .YJ<t.~11<1aiJltM .Y.O... lonlol!rltUG.SMtl.%oiL ... __ ,_ ML. 0,L,_ Q, Q__ .OJ,L..Q.1.0_ .i l.iL.... Q,Q!_ .e __. Q.QL_ O,QL,_ Q,4_ _ O.!!L ..O.lL. Q.OJ_ .. O.OL .. MI. LL_. o.e~-

Tablo 1. lkelerin 2015 yl inovasyon peiformanslar (European Union, 2015)

{:i~3--g~~!~~~~-~~=~1i':."~~~llf~-.?:~-~-r;~-;9' ~-~-- ~.P......... ~~..1..-... !P-.. ! :L_. . ~~........ ~!-.. ~9L- - ~-' ~-. - r~~l -.. !,;t __ - ~!..!---- 4U -- r~!!-- r!~ - ~!-L- r!!'~--
Ak, m kemm me l ve ekici a ra trma sis t e m ler

~~~~:antatm'4 ~<t i!P .!J4- ~: ~ ;~ RQ t ~?: : ~~: ... "" : :~ 1111'> ::

11
1~
1.2.3 AB c1, nctan tk>klorl 60f'1'nciler (TOf*m~nn ~!'.!._ .i?.~L .a.._ .24.~ .9.0. _ .u_ u __ 2.0_ a, :" ' Q ~.o_ JO...B__ ~.&__ aJ.L- DO..L ._ [.3.9_

Fi n ans ve destek

Fi rm a y;t n m l an
2. 1.1 1 '1 .. k! OrOndeAAGE hD ea m : l r GSM <;"
Q.9_ 1.2.Q._ .O.t8. ___ .0.. :41L Oc-- 0.3:0_ .0.!6_ .o..1.9._. !UL Q..li...._ .O.~-
.~.:.!.:!.M.Q.~.Q.!lM.Y!!!H:~.ts..J!!!ll!.!:!..l.tr.2.P..1!..'L'!...!L_ .L l!.4..._
Bal:l a nt l ar & g l rLl m clltk
7? J K0Blle<deytoilik~I\
~,~-'ff'-
10: '1 11 IA? llil U.~
,.
.
z.11omu_,_;.._,..r_.o.u!!>nJl1oLI.mllv O!lJlll!........._ .ill,L .. l ,L __ UQ, L n ..L . ~L-- j,,.._, .__ IQ,L_ ..1_ .L..L j!Q,1.__ ]j.i__ fil2_ 1J.L_ 211!.L M _ !'iL-

~:~::..~to v .. o kl".,~- '"'"' ,,. = ,., = ~ I'

~~~!!1~~n~ecil!f.~.~~Y..ucn:el0:1tt.1.l!M!..QM1 ~!-
.. "

Y anil"k Her
..a..L~
'll&tl fMur

.ufu.tdf.IM..LAmOIUL~11Y!!an.-;;;:::;:;rle
. ..

1 ;~:---- ~~ -~ - .~
~" _8!1 ""
. !-- t.~~- Q.~ ~H- j,.~-
.,, .,, '> "~ ...

,., lru
,,.,
..
,,
ru ~.
-- ''""

;;~~kl!Y_QQvnlg;m.~1;.Hf.!;~~ .~e- ~- ~A'- ~~.._L-l~1s7 1."',7 ~:~ 1 ~.s- _4.t..e_ 1 ~._4 -~lf 1 ~-- ~+-~
=>.....l'.l....,,.,.._,,..,._,....,.,,.llO!!dUGSMtl- QM_ .Q.2L.... ),]..__ Q~- QJ>.._ o,pz_ IM!L ~,.12_ Q.l)J _ L3ll_ LLW_ lll.!ll,_ --..o...._LO.L_ 3JL..lll.OL_ Q.@_

Tablo 1: lkelerin 2015 yl inovasyon performanslar (European Union, 2015) (devam)

....
lnsMKaynuklan 18

-
22 - 1-
153 ! -

-..
1. l . 2YOksek(}Orenirnl tmamlayannOl.s(%)
- 7.f t
1.1.3 Orl OAreUml t.am111ml1ynn 2024yara nilfus I") 2.ft 1
az
l
Ak, mOkemmmel ve ekld aratrma slstem l e r
1.2.1 Ulutlaraa bilirn11I ortak yayrtan(H 1000 ~iti)
1.2.lf:nr;d.Uhllllll llk'll.IO'tl)"Y .. .,ti!lmnl....clitler{Tc* "' ,.. ....,,,, "'....S..n)
211 - -
,,.1
11
1 . 2.3A8d,oo.nooctor. O(l.rencllerCTQPlarndok\onl.., n '!hl)
1 f O 83 - 1,ft l
Fi nan'
1.3 .1 IC.a mu
w

Flrmayatrmla n

2 .1 .l
destek
nktrUndOAAGE.hn:.amaln(GSMS"}

.3.2 Glrl ~mHrmyesl y11 ur ml a r

ldek OrOn d eAAGf ha'"'.aml.at

(GSMS")

(GSM5")
1
== -
1
-
. - ue '
4At6

-
~1
......
1ft
+-r--- a11 "U9'1 -
---- 333
2.1.2 ARGEDJI lno111tlfharumlar (Oronun "si) 33 . . . .
B;Alant1ar & 11lrflmdllk

141 ,; 711 - 41
.s, ,,. 1
1

. . ...
!u---t

--.,.1
2.2.3 Kamu - azer &k.:lr yaynW (t-.r 1 mrtyon nuW ta,naJ

" 1.3"

,! ~
125~1~
Antetekt Oe l Varlklar

2.3.1 PCT palenlbafvvrulan{Hor 1 milyon GSM H iin) 4,Mlo

2.3.2 ToplumH l tonrlsrd PCT pBnt bqvunlan(tl<lr ....... GMI ..)
- ~
,..,.
::
2.3.3 Manca nciUeri (HM 1 milyon GSMH iin)
2.3.4 r ..arm TMCillerl (Har 1 milyon GSMH iin}
-
.
Yenikllet
3.1 .1 OrOnveyOreyenllOl.ygulyen KOBl'er (Kobllerin%11)
i 1111 --
.
3.1 .2 Partama rg0111. y&nlllklar uyguayan KOB t er (Koblltn %al)

.,,...,,,. .....
3.1 . 31Hw1am hlllbOyOyenlmlarnyenlliklklfr1&f

3.2 . 1 Bllgl-yoQunlBallyelortlelslhdam(Tcplamltlhdmn%l) 118a

715 ,_

119
...,..
1A"'I
3 .2 .2 Orta & yOkse k teknoh:JI Oril n O lhru t rr.,,..,,,_voo ..nlhJ
1 - -1.1.
T,1111'
i -
3.2. 3Bllgl-yoQunh!zm e111\raca~ {Toplam servltltvact'ln%l)

-
3.2.4 Fpaur iin yeni 119 lma iin yeni lnov11HOtOnlefln satt(Clro %l)

3.2.5 Yurt d.,rdr Osant 11e paent gellnerl (GSMH '!l.sl) f o ' o,.,.. 1
o 100
1 - jAB'ye gre greceli performans 1 1 1 1- ! Gelime oraru 1

Tablo 2. 2015 yl iin Trkiye'nin AB lkeler'ne gre greceli performans (Burada AB'nin
performans 100 olarak alnmtr) (European Union, 2015)

Tablo 3'te de gsterildii zere Gney Mevcut verilerin nda rn gelitir

Kore, ABD ve Japonya gibi lkeler AB ortala- me ve AR-GE konularnda aadaki noktalar
nem kazanmaktadr:
masnn zerinde bir performans sergilemek-
tedir. Bu lkeler arasndaki en hzl iyileme u ana kadar yaptklarmz yapmaya
ise yine %4.8 ile Gney Kore'de gerekle devam edersek deimemiz ok zor.
mitir. Bu oran, AB ortalamas olan %2,4'n Klasik AR-GE yaklam sonu ver-
epeyce zerindedir. miyor.
 niversiteler akademik ykselmeye s olanlara verilmesi bu noktada ayrca bir
dnk AR-GE modelini benimsemeye de- nem kazanmaktadr.
vam ediyor.
. . .,, . 6.Sonu
.
'
0,'7$9'
o.746 i
1
Genlerini iyi yetitirebilen, onlara sa-
o.702
.
1

:0,6~3,, hip kp su yzne karabilen, en iyi eitim

1. I

1

1
~ oAo.s
0,301
0,457

1
r 1
lerini aldrtarak toplumun hizmetine sunabi-
len ve onlarn arkasnda durabilme baarsn

: 0,194
1 ve kararlln gsterebilen topluluklar er-
". 0,190 1 ge baarl olup dzle kacaklardr; aksi
1 1
0,176 1 davrananlar ise ynlendiren ve ynetenler
-
r:-::a
.
0,077 1
1
I 1
1 . deil, ynlendirilen ve ynetilenler olacaklar-
o,ooo o,~oo o,400 '
o,600 o,aoo 1,000 dr. yi bir eitim-retim gren, yetitirilmi
bir gen kuak hem ani bir srama yaparak
Tablo 3. Baz lkelerin 2015 yl yenilik- toplumda hak ettii yerini alacak hem de ait
ilik performanslar (European Union, 2015) olduu topluluu en iyi ekilde temsil edip
koruyup kollayacaktr.
Yaplan hzl renip katma deerli
yeni rnler retmesi gerekmektedir. Globalleen dnyada ayakta kalabilip
gelimi lkeler arasnda yerimizi olabilmenin
Hzl AR-GE 'yi Trkiye'ye tantmak en nemli n koulu almak ve retmektir.
iin yeni bir yol haritas gereklidir. Yakn zamana kadar ihracatmzn nemli bir
334 ksmn oluturan tarmsal ve hayvansal rn-
Klasik AR-GE 'den rekabeti, hzl
ve etkili AR-GE 'ye geilmelidir (Bu da yeni ler, son yllarda yerlerini endstriyel rnlere
brakmtr. Bugn iin 140 milyar dolar ci-
AR-GE anlay ve teknolojik inovasyonla
varndaki ihracatmzn %93'ten fazlasn sa-
olacaktr.).
nayi rnleri oluturmaktadr. 2012 ylndaki
Firma dinamik ve iddial bir dn toplam ihracatn sadece %10'unu oluturan
me hazr olmaldr. 14.5 milyar dolarlk ksmn tarmsal rnler
olutururken Cumhuriyet'in ilk yllarnda bu
Btenin en etkin ekilde kullanl oran %100'e yaknd.
mas gerekmektedir.
2023 ylnda 500 milyar dolar olarak
Mteri, arkasnda AR-GE olan mar- hedeflenen ihracatmza Almanya'nn uan
kalar tercih etmekte ve bu markalara g- ki ihracatnn 1.4 trilyon dolarn zerinde
venmektedir (Trkiye'nin marka yaratama- olduu gz nne alnarak baklrsa, bu he-
masnn altnda yatan nemli bir gerek de defimizin ok anlaml ve nemli olduu bir
budur). kez daha anlalmaktadr. Almanya, 1 kg ih-
racat rnn yaklak 4 dolardan satarken
Teknoloji transferi ve imitasyon ze-
lkemizde bu deer 1.6 dolar civarndadr.
rine kwulu bir AR-GE politikas markay par-
Bu, lkemizde daha hzl bir ekilde katma
latabilir ve glendirir.
deeri daha yksek rnlere gemek zorun-
AR-GE ile marka ilikisi iin niver- da olduumuzu gstermektedir. Bunu sala
site sanayi ibirlii gereklidir. mann yolu ise daha ok almakla birlikte
teknolojiyi yakndan takip ederek dnya ile
Bilhassa kamu kaynaklaryla destekli yarabilen zel sektr kurumlarndan ge-
projelerde nceliin endstriyel uygulama- mektedir. Trkiye, bu noktada bir yol ayn-
mndadr: Kaybetmekte olduu ucuz iilie
dayal rekabet avantajndan yenilikilik yolu
ile retkenliini artrma, katma deerini yk-
seltme, pazarlarn geniletme yoluna gei
aamasndadr.
lke olarak aratrma-gelitirmeye ay-
rlan kaynaklarn gayri safi milli gelirin bugn-
k deeri olan %1 'lerden gelimi lkelerdeki
gibi %2.5'lara ykseltilmesi, niversite-sana-
yi ibirliinin gelitirilerek lke kaynaklar
nn daha rasyonel bir ekilde kullanlmas,
toplum ve birey olarak lks tketimlerden
tasarrufa daha fazla ynelinmesi ilk etapta
zerinde durulmas gereken noktalardandr.
Bunu gerekletirmek ise ancak kiisel baz-
da, devamnda aile baznda ve nihayetinde de
toplumsal bir aba ile mmkn olabilir.
Toplumsal seviyenin ykselii, sistemli
ve kararl bir ekilde ok almay baarm tr/2009/07/26/42-yilda-ilk-500-e-giren-17-sirket-kaldi.
toplumlarda ak seik gzlenebilmektedir.
Gelecek seimleri deil gelecek nesilleri d-
nen politikaclarmzn i banda olmas
her ne kadar seilmilerin temel dsturu ol-
mak zorunda olsa da bu dnce yapsnda
olan kiilerin bulunup ne karlmasnda bir
birey olarak sorumluumuz olduu gz ard
edilmemelidir.
Kaynaklar
[1] Yayla, P., "Yeni rn Tasarlama ve Gelitir
me" Marmara niversitesi, Mhendislik Fakltesi, Ma-
kina Mhendislii Blm, Ders Notlar, 2016
[2] Cooper, R. G., "Winning at New Products
- Accelerating the Process /rom Idea to Launch", 3rd Ed.,
Persues Publishing, Carnbridge, MA, 2001
[3] European Union, Innovation Unon Score-
board 2015
(http://ec.europa.eu/DocsRoom/docu-
ments/9965/attachments/1/translations/en/renditions/
pdf (Eriim tarihi: 07 .09.2016)
[4) Ulrich, K, T. ve Eppinger, S.D., "Product
Design and Development'', 6th Edition, McGraw-Hill,
2015
[5] Timeturk, (http://www.timeturk.com/
html) (Eriim tarihi: 07.09.2016)
[6] Science and Engineering Indicators, 2016
(https://www.nsf.gov/statistics/2016/nsb20161/
335
uploads/1/nsb20161.pd) (Eriim tarihi: 07 .09.2016)