PAU Cdigo: 03

XUO 2016

HISTORIA DE ESPAA

OPCIN A
ORIENTACINS: Os seguintes documentos permiten a realizacin dunha redaccin que tea por tema
central as relacins entre a Igrexa e o Estado dende a implantacin do liberalismo na dcada de 1830
ata a guerra civil. Nela debes abordar as seguintes cuestins: A desamortizacin eclesistica vinculada
implantacin do liberalismo; as mudanzas nas relacins Igrexa-Estado en funcin do carcter
conservador ou progresista dos distintos gobernos e rximes polticos; o aliamento poltico da Igrexa
na guerra civil. Lembra que non se trata de responder a preguntas illadas, senn de realizar unha
composicin coherente e argumentada, e que na avaliacin se tern en conta os coecementos, a
utilizacin dos documentos e a correccin da expresin escrita.

Doc.1.-Desamortizacin (1836):
Art. 1. Quedan declarados en estado de venda dende agora todos os bens races de calquera clase
que pertencesen s comunidades e corporacins relixiosas extinguidas (...).

Doc.2.-Constitucin de 1845:
Art. 11. A Relixin da Nacin Espaola a Catlica, Apostlica, Romana. O Estado obrgase a
manter o culto e os seus ministros.

Doc.3.-Constitucin de 1931:
Art. 3. O Estado espaol non ten relixin oficial (...).
Art.26. (...) O Estado, as rexins, as provincias e os municipios non mantern, favorecern, nin
auxiliarn economicamente as Igrexas, Asociacins, e Institucins relixiosas. Unha lei especial regular a
total extincin, nun prazo mximo de dous anos, do orzamento do clero.

Doc 4.-Carta colectiva dos bispos espaois en xullo de 1937:

Afirmamos, ante todo, que esta guerra foi provocada pola temeridade, os erros, se cadra a malicia
ou a covarda de quen puideron evitala gobernando a nacin conforme xustiza (...). Foron os
lexisladores de 1931, e logo o poder executivo do Estado coas sas prcticas de goberno, os que se
empearon en torcer bruscamente a rota da nosa historia nun sentido totalmente contrario natureza e
esixencias do esprito nacional, e especialmente opostos sentido relixioso predominante no pas (...).
A guerra pois un plebiscito armado (...), loita cruenta dun pobo partido en das tendencias: a
espiritual, do lado dos sublevados, que sau en defensa da orde, a paz social, a civilizacin tradicional e a
patria, e moi evidentemente nun grande sector para defensa da relixin; e doutra parte a materialista,
chmese marxista, comunista ou anarquista, que quixo substitur a vella civilizacin de Espaa (...) pola
novsima civilizacin dos soviets rusos.
 PAU Cdigo: 03

XUO 2016

HISTORIA DE ESPAA

OPCIN B
ORIENTACINS: Os seguintes documentos permiten realizar unha composicin sobre a evolucin da poltica
econmica durante o franquismo. Na redaccin debes tratar as seguintes cuestins: A etapa autrquica (contexto, obxectivos,
sectores estratxicos e resultados); a etapa desarrollista (razns e obxectivos, bases do crecemento econmico e balance do
mesmo). Lembra que non se trata de responder a preguntas illadas, senn de realizar unha composicin coherente e
argumentada, e que na avaliacin se tern en conta os coecementos, a utilizacin dos documentos e a correccin da
expresin escrita.

Doc.1.-Fundamentos y directrices de un Plan de saneamiento de nuestra economa, armnico con nuestra reconstruccin
nacional (1939), por Francisco Franco:
O problema mis grande que se lle presenta economa espaola o desnivel desfavorable da nosa balanza de pagos co
estranxeiro (...). Suprimilo ten que constitur a directriz principal da nosa poltica econmica, xa que, doutra maneira, se
producira o fenmeno de que a riqueza nacional contina a esgotarse nesta sangra de centos de millns que anualmente vai
vigorizar a economa dos pases exportadores (...).
Imponse nosa poltica comercial no exterior:
1. Suprimir importacins que non sexan indispensables.
2. Reducir aquelas que poidan ter un substitutivo ou permitan esta reducin.
3. Implantacin de novas industrias e regados que nos faciliten os produtos que hoxe importamos.
4. Intensificar as nosas exportacins, mesmo primndoas.

Doc.2.-O historiador J. L. Garca Delgado valora as a poltica autrquica:

O significado ltimo desa pobreza de resultados durante a etapa inicial do franquismo ten unha dobre dimensin: por unha
banda, supn o remate do proceso de crecemento moderado pero mantido que se prolonga en Espaa durante o ltimo terzo do
sculo XIX e o primeiro do XX; por outra banda, ocasiona o ancheamento da fenda que separa a traxectoria de Espaa
respecto doutros pases europeos; unha diferenza que, en ritmos de crecemento e de produto real por habitante, se ampla
enormemente durante eses anos. Non se esaxera, por conseguinte, cando se sita nese decenio dos anos corenta a pasaxe mis
negativa da nosa historia econmica e contempornea, coa cruenta eliminacin dos partidos polticos e organizacins de clase,
con rxida disciplina laboral e drstica fixacin de salarios, con mutilacin das liberdades individuais e a perda, nuns casos, e
marxinacin noutros, dun capital humano irrecuperable. En suma, o fracaso econmico correu entn paralelo regresin
poltica e social.

Doc.3.-Decreto-Lei de 20 de xullo de 1959, coecido como Plan de Estabilizacin:

Ao remate da Guerra de Liberacin, a economa espaola tivo que se enfrontar co problema da sa reconstrucin, que se va
retardada naqueles momentos pola insuficiencia dos recursos (...) como consecuencia da contenda.
A guerra mundial e as repercusins que trouxo consigo aumentaron estas dificultades e pecharon gran parte dos mercados e
fontes de aprovisionamento normais (...).
Superadas aquelas circunstancias, chegou o momento de iniciar unha nova etapa que permita colocar a nosa economa nunha
situacin de mis ampla liberdade, de acordo coas obrigas asumidas por Espaa como membro de pleno dereito da OECE. A
maior flexibilidade econmica que se establecer gradualmente non supn en ningn caso que o Estado abdique do dereito e da
obriga de vixiar e fomentar o desenvolvemento econmico do pas.

Doc.4.-O Seat 600, un dos emblemas do desarrollismo:

Doc.5.-Emigracin exterior entre 1951 e 1980:
ANOS AMERICA EUROPA
1951-60 668.003 -----
1961-70 232.221 779.592
1971-80 51.663 447.794

Doc.6.-Evolucin do nmero de turistas, 1961-1973:

ANO N (MILLNS)
1961 7,4
1964 14,1
1967 17,8
1970 24,1
1973 34,5
 PAU Cdigo: 03

SETEMBRO 2016

HISTORIA DE ESPAA

OPCIN A

ORIENTACINS: A partir dos documentos que seguen debes compor un texto sobre a transicin poltica democracia.
Na redaccin, debes abordar as seguintes cuestins: O inicio do proceso por unha va reformista; o proceso constitunte e a
Constitucin de 1978; as dificultades (terrorismo, golpismo); a chegada do PSOE ao poder. Lembra que non se trata de
responder a preguntas illadas, senn de realizar unha composicin coherente e argumentada, e que na avaliacin se tern en
conta os coecementos, a utilizacin dos documentos e a correccin da expresin escrita.

Doc.1.-Logo de ser designado Presidente do Goberno polo Rei, Adolfo Surez dirxese ao pas (6 de xullo de 1976):
A meta ltima moi concreta: que os gobernos do futuro sexan o resultado da libre vontade da maiora dos espaois, e para
iso solicito a colaboracin de todas as forzas sociais (...).
A Coroa ten a vontade expresa de acadar unha democracia moderna para Espaa, unha democracia na que a liberdade, a
xustiza, a participacin, a paz e a cultura sexan o froito do esforzo de todos e o resultado do que todos se beneficien.
Doc.2.-Lei para a Reforma Poltica, aprobada polas Cortes o 18 de novembro de 1976:
Art.1.1. A democracia no Estado espaol basase na supremaca da lei, expresin da vontade soberana do pobo.
2. A potestade de elaborar e aprobar as leis reside nas Cortes. O Rei sanciona e promulga as leis.
Art.2.1. As Cortes compense do Congreso dos Deputados e do Senado.
2. Os deputados do Congreso sern elixidos por sufraxio universal, directo e secreto dos espaois maiores de idade.
3. Os senadores sern elixidos en representacin das entidades territoriais. O Rei poder designar para cada lexislatura
senadores en nmero non superior quinta parte dos elixidos.
Doc.3.-Na campaa para as eleccins de xuo de 1977, o candidato de UCD, Adolfo Surez, pronuncia o seguinte
discurso:
Prometemos volverlle a soberana ao pobo espaol, e pasado ma exrcea.
Prometemos normalizar a nosa vida poltica, xestionar a transicin en paz, construr a democracia desde a legalidade, e cremos
que, coas lxicas deficiencias, o conseguimos.
Prometemos que todas as familias polticas poderan ter un lugar nas Cortes, e o mrcores poden acadalo (...).
Podo prometer, e prometo, intentar elaborar unha Constitucin en colaboracin con todos os grupos representativos nas Cortes,
calquera que sexa o seu nmero de escanos (...). Podo prometer, e prometo (...), dedicar todos os esforzos a acadar un
entendemento social que permita fixar as novas lias bsicas que ha seguir a economa espaola nos vindeiros anos (...). Podo
prometer, e prometo, un marco legal para institucionalizar cada rexin segundo as sas propias caractersticas.
Doc.4.-Constitucin de 1978:
Art.1.1.-Espaa constitese nun Estado social e democrtico de Dereito, que propugna como valores superiores do seu
ordenamento xurdico a liberdade, a xustiza, a igualdade e o pluralismo poltico.
1.2.-A soberana nacional reside no pobo espaol, do que emanan os poderes do Estado.
1.3.-A forma poltica do Estado espaol a monarqua parlamentaria.
Art.2..-A Constitucin fundamntase na indisoluble unidade da nacin espaola, patria comn e indivisible de todos os
espaois, e recoece e garante o dereito autonoma das nacionalidades e rexins que a integran e a solidariedade entre todas
elas.
Art.3.1.-O casteln a lingua espaola oficial do Estado (...).
3.2.-As outras linguas espaolas sern tamn oficiais nas respectivas Comunidades Autnomas de acordo cos seus Estatutos
(...).
Doc.5.-Mensaxe de Juan Carlos I, emitido por radio e
televisin na madrugada do da 24 de febreiro de 1981:
Ante a situacin creada polos sucesos desenvolvidos no Doc.6.-Resultados das eleccins xerais de 1982:
Palacio do Congreso, e para evitar calquera posible
confusin, confirmo que ordenei s autoridades civs e PARTIDOS ESCANOS
Xunta de Xefes de Estado Maior que tomen as medidas PSOE 202
necesarias para manter a orde constitucional dentro da
legalidade vixente ().
AP-PDP 106
A Coroa, smbolo da permanencia e unidade da patria, non UCD 12
pode tolerar de xeito ningn accins ou actitudes de CIU 12
persoas que pretendan interromper pola forza o proceso PNV 8
democrtico (). PCE 5
OUTROS 5
 PAU Cdigo: 03

SETEMBRO 2016

HISTORIA DE ESPAA

OPCIN B

ORIENTACINS: Os seguintes textos deben permitirche facer unha redaccin sobre o movemento obreiro en Espaa
desde as sas orixes ata a crise da Restauracin. Na composicin, e atendendo contextualizacin dos documentos, debes
tratar cando menos as seguintes cuestins: razns e reivindicacins obreiras; formas de organizacin e loita; caracterizacin
ideolxica das principais organizacins obreiras. Lembra que non se trata de responder a preguntas illadas, senn de realizar
unha composicin coherente e argumentada, e que na avaliacin se tern en conta os coecementos, a utilizacin dos
documentos e a correccin da expresin escrita.

Doc.1.-A destrucin das mquinas. O exemplo da Fbrica de Tabacos da Corua recollido en El Pas. Diario de
Pontevedra (13 de decembro de 1857):
O luns 7 do actual houbo un pronunciamento de mulleres na fbrica da Palloza desta cidade (A Corua). Parece que
no canto dos cigarros que antes se facan nesta fbrica, estn agora ensaiando a construcin doutros de diferente feitura e ()
crearon un taller de pitos cunha mquina para picar o tabaco. Como ambas operacins son novas, non se prestan nin acomodan
a elas as cigarreiras, porque non saben facelos, tardando tanto en elaboralos que a penas sacan a terceira parte do xornal que
adoitaban (). Alporizronse aquelas catro mil mulleres, arremetendo contra os xefes e empregados do establecemento,
destrundo todo o tabaco (), racharon e fixeron anacos as mquinas novas (), tirndoas ao mar, o mesmo que os mobles,
papeis, libros de caixa e efectos que atoparon nas habitacins do director.

Doc.2.-En setembro de 1855, El Eco de la Clase Obrera publicaba a seguinte peticin s Cortes:
Seores Deputados das Cortes Constituntes:
Hai anos que a nosa clase vai camiando cara a sa runa. Os salarios minguan. O prezo dos comestibles e dos cuartos
mis alto. As crises industriais sucdense. Temos que (...) mandar ao taller as nosas donas con prexuzo da educacin dos
nosos fillos, sacrificar a estes mesmos fillos a un traballo prematuro.
xa gravsimo o mal, urxe o remedio, e agardmolo de vosoutros. Non pretendemos que ataquedes a liberdade do
individuo, porque sagrada e inviolable; nin que matedes a concorrencia, porque a vida das artes; nin que carguedes sobre o
Estado a obriga de socorrernos, porque coecemos os apuros do Tesouro. Pedmosvos unicamente o libre exercicio dun
dereito: do dereito de ASOCIARNOS.
Hoxe concdesenos s para favorecernos nos casos de enfermidade ou de falta de traballo; concdasenos en adiante
para opoernos s desmedidas esixencias dos donos dos talleres, establecer de acordo con eles tarifas de salarios, procurarnos
os artigos de primeira necesidade a baixo prezo, organizar o ensino profesional e fomentar o desenvolvemento da nosa
intelixencia, atender a todos os nosos intereses.

Doc.3.-Neste artigo publicado en setembro de 1872 en La Defensa de la Sociedad, advrtese do perigo que para a orde
establecida supn a Asociacin Internacional de Traballadores (AIT):
Proba en verdade que atinxe a reis e pobos, a sacerdotes e profanos, ao cidadn humilde e ao elevado magnate,
relixin, moral, propiedade, ao traballo; autoridade, liberdade, paz pblica; patria, familia, seguridade persoal;
orde, ao goberno, economa poltica; e en fin, a todas as entraas da vida da humanidade. Tremendo retroceso habera sufrir
esta se en tal proba sasen vencidos os principios tutelares da sa existencia e desenvolvemento!
E vencidos sairan se os nimos rectos, se os homes dos que os seus intereses morais e materiais estn ameazados, se
as clases lextimas cegamente combatidas, non abrisen a tempo os ollos para ver e evitar o abismo onde empurra sociedade
enteira esa tempestade de erros (...), polglota e cosmopolita, que se titula a Asociacin Internacional.

Doc.4.-En marzo de 1917, este Manifesto conxunto da UGT e a CNT propn a folga xeral, que sera definitivamente
convocada en agosto:
O proletariado organizado chegou as ao convencemento da necesidade da unificacin das sas forzas nunha loita
comn contra os amparadores da explotacin erixida en sistema de goberno. E respondendo a este convencemento, os
representantes da Unin General de Trabajadores e os da Confederacin Nacional del Trabajo acordaron por unanimidade:
Primeiro: (...) co fin de obrigar s clases dominantes a aqueles cambios fundamentais de sistema que garantan ao pobo o
mnimo das condicins decorosas de vida e de desenvolvemento das sas actividades emancipadoras, imponse que o
proletariado empregue a folga xeral, sen prazo definido de terminacin, como a arma mis poderosa que pose para reivindicar
os seus dereitos.
 CONVOCATORIA DE XUO
Con carcter xeral, e anda que a cualificacin sexa outorgada de maneira global (0-10), na avaliacin teranse en conta
os seguintes aspectos: presentacin e comprensin xeral do tema abordado, elaboracin persoal deste utilizando os
documentos propostos e respondendo s cuestins presentadas nas orientacins, e coecementos especficos sobre os
asuntos que deben ser tratados. Transversalmente, valorarase a capacidade do alumno/a de realizar unha redaccin
clara, coherente e con certo rigor conceptual.
OPCIN A
Como tema que abordar, as relacins Igrexa-Estado como un asunto recorrente na Espaa contempornea. Dbese dar
resposta s cuestins formuladas nas orientacins:
-O carcter cambiante da relacin en funcin da maior ou menor sintona poltica entre as das partes.
-A desamortizacin de Mendizbal entendida como ruptura co Antigo Rxime neste mbito, comentando a perda de
poder econmico e poltico que implica para a Igrexa e a confrontacin entre esta e o novo Estado liberal.
-A Constitucin de 1845, que -seguida polo Concordato de 1851- mostra a reconciliacin entre Estado e Igrexa
posibilitada pola hexemona do moderantismo durante o reinado de Isabel II.
-A instauracin dun Estado laico en 1931, non aceptado pola Igrexa e xunto coas reformas noutros mbitos factor
explicativo da sa postura a prol dos sublevados en 1936, e do protagonismo que a Igrexa ter na conformacin do
franquismo.
OPCIN B
Como tema que abordar, a evolucin da poltica econmica durante o franquismo, as como dos seus resultados,
caracterizando basicamente as das etapas e integrando na redaccin a resposta s cuestins mencionadas nas
orientacins:
-A etapa de autarqua, que debe ser contextualizada (posguerra, illamento internacional...) e tratada nos seus obxectivos
e resultados, mencionando os sectores considerados estratxicos.
-A etapa desarrollista: as razns do cambio, os seus obxectivos e as bases do crecemento econmico dos anos sesenta
(emigracin, turismo, investimentos estranxeiros...).
Deben ser valoradas as referencias concretas a instrumentos polticos, lexislativos ou institucionais que se realizan en
cada etapa (INI, Plan de Estabilizacin, Planes de Desarrollo...).

CONVOCATORIA DE SETEMBRO
Con carcter xeral, e anda que a cualificacin sexa outorgada de maneira global (0-10), na avaliacin teranse en conta
os seguintes aspectos: presentacin e comprensin xeral do tema abordado, elaboracin persoal deste utilizando os
documentos propostos e respondendo s cuestins presentadas nas orientacins, e coecementos especficos sobre os
asuntos que deben ser tratados. Transversalmente, valorarase a capacidade do alumno/a de realizar unha redaccin
clara, coherente e con certo rigor conceptual.
OPCIN A
Como tema a abordar, a transicin democrtica dende o seu inicio por unha va reformista ata a sa consolidacin,
exemplificada na vitoria socialista en 1982. Na resposta s cuestins, e valndose dos documentos, dbense tratar as
seguintes:
-Caracterizacin da opcin reformista adoptada fronte s aspiracins inmobilistas e rupturistas.
-A celebracin das eleccins de 1977, que marca o inicio do proceso constitunte, comentando os trazos esenciais da
Constitucin de 1978.
-As dificultades que o proceso enfrontou dende posicins extremas (golpismo, terrorismos).
-O triunfo electoral socialista en 1982, que simboliza a consolidacin do rxime democrtico na medida en que
posibilita a alternancia no poder.
Valoraranse aportacins especficas sobre elementos como a posicin da monarqua no proceso, o papel de destacados
lderes como Adolfo Surez ou Felipe Gonzlez, ou a caracterizacin bsica das principais forzas polticas do momento
e da sa actuacin.
OPCIN B
Como tema a abordar, a evolucin do movemento obreiro dende as sas orixes ata a crise da Restauracin, dando
resposta no seu desenvolvemento s cuestins mencionadas nas orientacins:
-As razns derivadas da nova conflitividade social entre burguesa e clase obreira que o avance da industrializacin
propicia.
-As reivindicacins obreiras nos mbitos sociolaboral (condicins de traballo, dereito de asociacin, xornada, traballo
feminino e infantil, salarios...) e poltico, destacando neste ltimo o papel da conflitividade obreira na crise da
Restauracin.
-A evolucin das formas de loita e organizacin obreira: ludismo, asociacionismo, internacionalismo, sindicalismo.
-A caracterizacin das principais organizacins de traballadores (UGT, CNT), destacando o protagonismo do
anarquismo e do socialismo como tendencias ideolxicas predominantes no movemento obreiro.