Professional Documents
Culture Documents
Wmfoia (
ish u m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
wxl 01 isg 50 f;la tla tla m%Yakhg ^1&" ^2&" ^3&" ^4& iy ^5& hk ms<s;=rej,ska ksjer fyda jvd;a
.e<fmk fyda ms<s;=r f;darkak'
idrj;% jdhq ksh;h R = 8.314 J K-1 mol-1
wej.dfrda ksh;h NA = 6.022 1023 mol-1
ma,Ekalaf.a ksh;h h = 6.626 10-34 J s
wdf,dalfha m%f.h c = 3 108 m s-1
1. N+ wjia:df mj;sk jdhquh mrudKqjl hq.au bf,lafg%dak y;rla muKla wvx.= jkafka my; lafjk
l=uk uQ,jHfha o@
^1& Ti ^2& Cr ^3& Fe ^4& Co ^5& Sn
8. H2O2 ys tla Tlaiscka mrudKqjla jgd bf,lafg%dak hq., cHd;sh yd uqyqlrKh ms<sfj<ska lafjkafka
my; l=uk ms<s;=frys o@
^1& fldal" sp3 ^2& p;=ia;,Sh" sp3 ^3& p;=ia;,Sh" sp2
^4& fldal" sp ^5& frh" sp
9. wd,sl udOHfha KMnO4 u.ska t;fkda,a (C2H5OH), weisla w,h (CH3COOH) njg TlaislrKh f
C2H5OH yd KMnO4 w;r ujq, wkqmd;h l=ula o@
^1& 3 : 2 ^2& 1 : 5 ^3& 4 : 5 ^4& 2 : 5 ^5& 5 : 4
OH
^2& CH CH CH CH2 OH
3
CH 3
^3& CH
3
CH CH2OH
^4& CH CH CH CH3
3 2
OH
H OH
^5& CH CH3
3
C C
( Ksp) 3
ZO1 24;=< >k Ag CrO ys djH;dj i|yd iq1 iq m%ldYkhla
2 , CaCl
-3 , BaF , Bacl
13. idkaKhMgbr TO
1y mol ZO dm 2 jk Na 2 2CrO 2 4 c,Sh djKhla
Ksp TO Ksp TO ZO
TO TO444ZO
2
4 ZO444
ZO 4
TO TO11134ZO
1 44 ZO 2 444
2 4 Ksp 11132
NaOH, ( Ag )
CrO
( Ksp C) 33O Ksp)))3 3
ZO4 Al (OH )2 (((Ksp Ksp
jkafka4 my; 4y 4)))2 4
Ksp (Ksp
(( Ksp4
ta j dhs k a l= u la o@ ^K hkq 2
ys 3
djH;d .= ;h f'&
ZO ZO
TO ZO 444ZO
sp
ZO ZO
ZO
TO 14
124ZO
BaF2 , Bacl2
Ksp Mgbr , CaCl , BaF , Bacl
1
1114
1111 2 4
Ksp
1 4
Ksp Ksp
Ksp 32242 4
Ksp))(11TO ZO
) ( Ksp ) Ksp
Ksp 111322122
3
3C24 O 2 22 2 2 2
( )
1TO ZO
(((( ))))
^1& ((Ksp 3
C
((( ))) )C)2123123OO
33
2 2 ^2& (Ksp 2 ^3&
3C 3C 22O
4O 42 44
C 2O 44NaOH, C O42 444 1
1
Ksp ZO ZO
)2 (((Ksp 4y )))ZO
Ksp 4 4441 (
4
2y
Ksp
4 4 44 Al (OH ) 4y
Ksp11122
1Ksp
ZO KspMgbr
111
2, CaCl
2,,,,BaF 2,,,,Bacl
2
KspMgbr Mgbr BaF Bacl 11112 2, CaCl , BaF ,,Bacl
3 2
Ksp TO 4ZO Bacl
222 4
1Mgbr 11Mgbr 2,,CaCl , CaCl
CaCl BaF
BaF Bacl
Bacl 1, ,CaCl , , ,
Ksp ( 2 42 42 C
)12 4 O 4
(
2
) Ksp MgbrMgbr
C O 2 CaCl 2 BaF
BaF 2 Bacl2 Ksp 1
4( Ksp
1112
^5& (Ksp
Ksp
^4& (Ksp Ksp44 )NaOH,
2 2 2 222 222 2 22
Ksp 2 )2423 22 22 22 Ksp4 22 2
Ksp
2
3 2
((
3 2
CC
))
2
O O42 Al OH
4y
)
NaOH,
3 2 2
Al OH
444 NaOH, ZO ( ) 44NaOH, 4y
NaOH, 24 41 Al Al((OH OH))2)222 , Bacl
BaF22,,Bacl
BaF Bacl22 2y NaOH,
Mgbr
2
Al
2 ,3CaCl2 , BaF
(OH 4y y4y
4y NaOH,
11 22 21,3CaCl
Mgbr AlAl(((OH
OH , )))222 2 , Bacl2
BaF
4y
2y
4y 1 2
Ksp Ksp
111
KspKspMgbr
2 2
Ksp Ksp 1112
BaF2222,,,Bacl 121, 13 CaCl2 , BaF2 , Bacl2
2
BaF Bacl
1222
C ( 2O )
4 4 3 34y 4 1
Ksp
Ksp2y y 4y
13
4y 44 11
y4y Ksp
2y
4y
y 2y
13
3
ZO
ZOZO Ksp 4
y
4 u Ksp 4y
4y 13 o@ y
TO
4y4y4yZO Ksp yy 1 11113 Ksp
33
15. my; l= la wd,s l K Cr O u.s k a Tla i l
s rKh fkdf
Mgbr ,K CaCl 3Ksp Cr 1,113BaF ,2Bacl
1
2O
14
Ksp Ksp
2 7
CCH KspO
22
Ksp 4y
2Ksp 4 3373 2^2& H 2S
2
BrKsp Ksp 4y
Ksp 33 3 ^4& NaBr
((( )))
3
22
^1& ZOC C O O CH
344 2y 4y
OH ^3& ^5& H2O2
2y
2 4
NaOH, 22
4y CH Al 2y
2y
2
2y
4y 3CH
(OH
132)OH 2
2
y 2y
2
y2y 13
Bacl
,Bacl
Bacl2222 Mgbr 2,,,CaCl
CaCl Ksp 21,11,1,3BaF BaF , Bacl Ksp 1113
Bacl Mgbr
Mgbr C2O242
( 2H )
Ksp
CaClKsp S 2 2333BaF222, ,Bacl Bacl222
K
Ksp Ksp Cr2O 373
NaOH, Ksp
Al
22y
Ksp
4yOH )
2y
2Ksp
Bacl2 NaOH,
NaOH,
,CaCl
Al 2y
Al yyy((OH
( OH
21,3BaF ))222 2 , Bacl2 yyyCH
[ 3 jeks mssgqj n,kak
Mgbr Br 2y2y
2 CH
1 OH
Bacl
, Bacl22 Ksp 1 Ksp 3 32
Bacl2 CH CH CH y CH OH CH CH OH
H CH 2O 3y3CH 32CH 1 222OH OH
3CH
2OH CH CH3CH CH2OH OH
Br
TO
TO 4 ZO
ZO 4
TO
TO 4 ZO
ZO 4
1
-3- 4 4 4 4 (
( Ksp
Ksp )
)
13
3
((
16. tla;rd c,Sh djKhl 'd ' f.dkqf uQ, Q jH folla wvx.= fld< ZO
ZOmeye;s
4 fidah ,jK ZO
ZO44 folla we;' thg
1
4
2 Ksp Ksp 122
H2O2 djKhla tla l< g Uqre meye;s wjlaf TO ZO4 yd ly meye;s C
C22O
(( 2
O 44djKhla )) ,ef' C (( C
2
Oa djKfha
)) 2
2 O 44 1
Iam4 hla
uq2, 4 ,jKj,
TO TO ZO ZO
1
Ksp
TO TO ZO ZO
3 4
wvx.= 'd ' f.dkqf uQ, ZO44 my; l=ukTO
( )
ZO4 4ZO
4 4
1 2, CaCl2 , BaF2 ,, Bacl
yels o @Mgbr 4 4 4 4 1
Q jH TOTO44fol
ZO tajd h
Mgbr 3 2 , CaCl2 , BaF BaclMgbr 4
3 2 , CaCl (
4
,Ksp
BaF Ksp
(Ksp ) 2 ,,
3 13
Bacl
)122 22 ( K(
122 22 , CaCl22 , BaF
4
Mgbr Ksp1Bacl
1
( Ksp
Ksp
ZO ZO 1 3 ( Ksp
2
ZO )
ZO
4)) yd
2
^1& TO Feyd Mn ^2& Mn yd Ni ^3& ZOFe yd Ni ^4& ( CrTO 4 ZO Ni ^5&Ksp Mn TO yd Cr
ZO
4ZO4 NaOH, Al4 (OH ) NaOH,
4
4
Al4 (OH ))(24y
ZO
ZO TO 4 ZO 2
2)132
1
3C O NaOH,
( ) 111 2 Al (OH )2 Ksp
Ksp
4
NaOH, Al OH 4y K
1 4
TO 44 ZO 1
Ksp
1
TOTO ZO
4 ZO44 ( Ksp ) 24 4 4
C2ZO C
O)24O3 413
2 Ksp 4 (
TOh 4 ZOls
ZO 4
4 i4s WIaK;ajhl N2C C22O
4
O+42 2
4
2O2(g) 13( Ksp Ksp )ZO C11332O(g)
1
( 2
) (Ksp
,Ksp
Ksp (( )) 22 2 ( Ksp
,s;;dks4h(;fha
C2ZO
(( )) 322 2
)CO24O4 411ixLHd;a
4Ksp
2 1
l 4w.h
17.
ZO
ZO
(g)
ZO 4( Ksp
) Ksp
2NO Mgbr 4 ,
4 hk iu;=
CaCl , BaF (s;Ksp
4
(4 Ksp, Bacl
fha 4) 1iu;=
) 3
Ksp ( Ksp
Ksp 1
)
)
3
3
u
Ksp
Ksp
122 1 2
21, CaCl 2 , BaF , Bacl
TO4ZO4C O
2 2 2 2 2
Mgbr , 2CaCl 2
2 , BaF 2,Ksp 21, CaCl 2 ,
2 ,
Mgbr Bacl
,2CaCl 2 , BaF 2 , ;fha
( ) Mgbr
2
BaF 2 Bacl
2Mgbr Bacl
1
4
2y
4 2
2 , CaCl 2 , BaF ( ) C
, Bacl 2211O C 1 2O
2
2
4 2
1
Mgbr ( ) 1
ZO100 la 2f42k" tu WIaKMgbr ( ) Mgbr ;ajfha ,, CaCl
CaCl
( Ksp u ) ,
1
,
NO3
BaF
BaF
Ksp
Ksp 4(g) ,, Bacl
1
Bacl
C
NaOH,
(12
O 21/2N (g)
)Al OH + Ksp
2O
Ksp
(g) hk24133 iu;= , ;
s 4y
fha 2
iu;= 413,s;;d Ksp ks Ksp
2y
h 4
1
2 2 2 K
)2Ksp
4
C
C22O ( ) 2
C2O224 22 2 22 2 242
( ) 2
( ) Ksp
Ksp
2NaOH, Ksp Al Al
4NaOH, Ksp
Ksp
22
3
1
4NaOH, (OH (OH
2
O
2 2 2
ZOixLHd;a 1 Al Al (OH )24y ,1Bacl
1 22
Ksp 1 44 NaOH, )22, BaF NaOH, (OH )2,4y 4
C24O42 Mgbr u442l , CaClw.h2 , l= BaF ula2 , Bacl f NaOH,
NaOH, o@ Al
Al OH
OH 1 2 1 Al (OH ) Mgbr
4 2 , CaCl 4y , BaclMgbr 4 , CaCl Ksp
2 BaF
( )
31
4y 4 Ksp
2 Mgbr , CaCl , BaF , Bacl Mgbr 2
, Ksp
CaCl (
4(
,
2
))Ksp
BaF Mgbr
, ( Ksp
Bacl ) , 3
CaCl , BaF 2
4y , Bacl Ksp
2 4
1 2
2
2
Ksp 2 2
3
2
C2^1&
O4 0.01 ( Mgbr 22 , CaCl22 , BaF
) , Bacl 22 2 2
Ksp
2
Ksp
1 1 12 Ksp 2 1 1
Ksp y
Ksp
1
1
Ksp
1
0.10 2 2 2 10.0 2
NaOH,
25.0 )11 )13 Al (OH )2Ksp Ksp 50.0 K
12 Ksp ) 13Al (OH )( (Ksp )y24y
^2& ^3& 1 ^4&
3 2 3
^5& NaOH, 2) )133 Al (OH
Mgbr2 , NaOH, Al (OH 4 TO
2
2 2 2
(Ksp
3
4y
Ksp
12
(2y 3
Ksp
1 1
CaCl2 , BaF 2 ,TO
TOBacl )42ZO 2
2 44((Ksp
2 11
Ksp)) 33 Al ZO(NaOH,
ZO
2 3
Ksp Ksp 221 31 4y
1
NaOH, Al OH 4 ZO NaOH, OHTO 2Ksp 4y Ksp 2y 2y
NaOH, Al ( OH ) Ksp ( 44)4y 4
4y 1 2 1 13
Ksp 1 1
2
NH2 ,3(CaCl , BaF2 , Bacl
Mgbr
(4y 2y
4 12
18.NaOH, Al (OH
Ksp
1
NaOH, ( Ksp
Al
Ksp 1 ( OH ) )
2
( ) + 3
4y Ksp
4
2y2
Ksp 4 1
y Ksp4 4 Ksp Ksp
2y 3 3
K
A -1 3NH NH 4 113
Ksp Ksp
2y Ksp
ys ixhq . u
a w,h 2
f' 13 1
331 31 3
1
C 2 4 4 4 1 Ksp C122O Ksp
Ksp Ksp
1
3 13 1 3
2O (( )) 2 Ksp
3 3 2
( Ksp
TO B) -41 ZO
Ksp 4 -, NH Cixhq
2 O 44. auNiauh3 f' C
Ksp 1133 Ksp 12 O ((2y
2y4 ))
Ksp1 3
Ksp 2y
2y
Ksp y
Ksp
2y 1 1
y y 13
NH 3 TO TO4 ZO 4 ZO Ksp yy2y
1
TOTO 3 3
Ksp Ksp
4 ZO
( Ksp
TO )ZO
3
KspKsp4
2
13
3
ys
4 4 2y
2
ZO
Ksp
4
Ksp 1
41 4y
3 4 13 2y 34
1
3 3
Ksp
134
2 ,, CaCl 2 ,, ,, Bacl Ksp
3
yd Mgbr BaF
Ksp 2 2 ,,NH ,, BaF ,
1 4 4
ZO44
ZO
ZO
Ksp 3 4 NO Mgbr CaClKsp
w;r 4
BaF
Mgbr
Bacl CaCl , Bacl Ksp 4y 4y 1
C4 - NH 4 sl2s%h Ksp 4y 4y
41
3 44 1 3 3
ZO
NaNH
ZO 2 2y
m% ; Mgbr
dfjka 3 Ksp
2y2 4y CaCl
3
iEfoa
2 BaF ' 2 Bacl 2
2 Ksp 1
Ksp 3 13 y
2
2
ZO
2 1
ZO
1 3
4y
3 2 1 2
Ksp 3 13 y
4y
3
Ksp
1
Ksp
ZO 4C 2Ksp TO
NaOH,
4 4
4 ZO iAl ((OH )13 Ksp TO ZO 4Ksp y Ksp
f,i ls%hKsp
13 24ymj;s
4 rK
sl NaOH, 4
y2Al k((OH 1 fkdyels h'
4
NH 1 N wju 1 3
3 2OH
2y
3 CH
3
23 OH
2 NaOH,Al OH 2y
11
yd mu' NaOH, Al OH
Ksp NaOH, Al
Ksp (Ksp
2y( ) 2, BaF
3 3
)2 NaOH, Al (OH (OH
)2 )2 3
SSy 13
2
2y Bacl22,CaCl 2 , Bacl H2y22Ksp
NaOH, Al , CaCl SSy 13
yd(OH 13 ,mu')2 ,Mgbr Mgbr 2 y 21 , BaF2 , Bacl
H
Hy22Ksp
3
OH, Al
OH, Al((OH
OH))22 ^3& 123C
Mgbr 2y
, CaCl D BaF H
br , CaCl , BaF ,
Ksp Bacl
2 2y 2 Ksp 2 2 yy
2
2
K Cr O
22 2 2
^4& A,Ksp B yd 1
133 C mu' NaOH, Al Ksp ( OH )2
1
NaOH, Ksp2
Al
2
OH
3 7
KBr 2K 222Cr
Cr O27O 7 KBr K
Cr 222Cr O27O
K Cr ( O ) Br
3
2y
NaOH, 13 Ksp Al
y OH K Cr22O O CH 2 32CH 7 2OH y Br
2
2 y 7
yB,( C yd)2D ish,a, K 22Cr
2
OH, Al (OH )2 Ksp ^5& 1A, y
f' y 2
CH
CH CH 3CH 2OH 2OH
77
y
i;H
CH CH 2OH NaBrN
NaBrN CH CH
NaBrN
NaBrN CH 3CH 2OH 2OH
Ksp K 3
2 Cr2O7 CHCH33CH CH22OH OH H 2Cr 3S K3 2Cr 2O7 K3 2Cr 2O7
y K 2Cr2O7 K O
K
K22Cr 22O iu ;e,s H H2H S2O 2 S2wjlafIamhla ,nd HH 2H S2O S2
2 2 7
X k
K yCrOCH Cr O77 l ixfhda. HBr 2S H CH2O23CH 2OH H CH 2O23CH 2OH
3CH 2OH
19. ldnks 2fok
HHh22SSf% m%;sldrlh CH 2 CH OH
meye w;r fgd,ka
2 2 CH
slCH 7 CH
33CH Tla22OH OH CH CH OH 3 2 Br N Br 2O 2NO Br N Br g 2 + 2O 2NO
K 2Cr m%;O
2 H
drh
2S
isyrKh lrhs' 3X h
Br22
Br
2 yelafla Br my; l=uk ixfhdaN.
NaBrN H2((2gg2))S+ 2O.
2 2$ixfhda +
2( g)) 2NON
2( gh o@
2( g22))((gg2))S+ 2O22((gg)) 2NO22((gg))
22(H
CH 3CH 7 OH
H S H 2
S NaBrN NaBrN NaBrN
H
H 2
22S S
2
NO NaBrN 11 N + O
NaBrN D1 22 N +O O22NO
1
CH 3CHBr 2OH
2
NO Br222((gg)) N 22((gg)) + ((ggBr
H2S A 2 NaBrN
NaBrN
Br
B Br H 2O2 C
H H O O
NO
H
)) 222( gg) 22 N 22( gg) + O22( gg)
Br H O 2O
2 ( ) ( ) ( )
H 2 S CHO Br
NaBrN 2
HH
2
OO HN2O2 + 2O 2NO 2
NH NaBrN2 2 2
NaBrN 2
NH
2
NaBrN CHO
Br2 COCH NNH COCH NH+22((aqaq2O
NaBrN 3 Ng)2(+2g((()aqaq2O
2 ) 2O 2NO 2NO
) 2O 2NO
2 2 2 2 2 2 2
) 2( g)2( g) 2NO
g g g
NaBrN N2( g2)N
( ) ( ) )+
NaBrN ) 2( g)2( g)3
Br2 H O N N 2O
2O 2NO
2NO N 2(g) + 2O2(1g) 2NO 2(H
22( gO (2H g( g)2)( gO )+ 2( g)2( g)
NaBrNH O 2 2
H O
22((gg)) ++ 22((gg)) H NO22(2(gO N + NH
NH O OH
)
OH
2
NH 2 OH 2
g))22( g) 2 2 g
NO NO 2 2 g 21 N 1 N +O O NH 2 OH 21 1
H22O22+ 2O 2NO O 2 g 2NO ( g)2NO 2 2 N2 N + O +2O
( ) ( )
NaBrN ON22((2gg())2+g()O ) 2O
2( g) ) ( ) 2NO
+ 2O 2 g)2( g) 2NO
2 2 2 2
(N
H 2O2O N NO O 2O1 2 N )
g+ 2 22( g g 2
2( g) ( ) 2NO
2NO 22()(g2g)()2g()g+ 2( g() ( g)2(2g()g)
NO 22 N2 O NNH
11 N ++O g+ 2 g + NH
N
2( g )
2O
2( g )
2NO N
( g) 22(gg+ 2O 2((gg)) 2NO
2
22((2gg())g()2 ) NH NH
NH
((gg)) + 2O122((gg)) 2NO22((gg)) ( ) C
24( g+)
N22COOH + ( ) ) 4
H O NO 3 NH
2 2 2 COCHNH
+
g g g
CH ( ) ( ) (aq)
NO
4
2(aq)22((aqg)) 2 N
CH 1 2OH +NH
2( g ) O
NH 4
2 N 22(gg) + O2(g) 2NO 1 2 N 2(g) + O2(g)
+
NH 2(aq) NH 2OH
aq) 2( g)
NHNH44++-3 NH NH
NH NH 4 3 4 OH NH
NH NH 4 3 4 OH
N2 H
+ + + +
NH 4+OH
aq)
2 32 2 32 2
20.NH 2(aq) NH
25 C NH
NH22+OH22
OH
idka Kh 0.1 mol NH dm OH H SO djK 100 2 4cm23la yd idka N COCHN H H
Kh 0.4 mol dm N
-3
N
KOH H H djK 100 cm3la
N NNH H44pH w.h l=ulaNNH
2 22 H COCH
2 NH 4+ 33-14
2 4 4 COCH
COCH
2 NH + 3 2 4 4
22H
4 2 47
NHY% 2OH 2 4g iEfok djKfha
H2f O mol2 dm-6) 2H 27O47 3
l< NH
NH 4+ o@ (25 C K2H
H COOH O 2=
7 10
O 7
H COOH OH
NH 2OHN22 H44 4
H 2 7
O COOH N2 H 4
w
COOH N
+
4
NH
+
22 77
NH^1& HH OO N H34
+
2 4
NH + N 4+ 10.0
N 22 HH
^2& 11.0 N H ^3& 12.0 2 ^4&
NH Kp
12.5
NH ^5&
NH Kp
13.0
NH
744 2 4
NH Kp 3 23 7
H O Kp H 2O 3 7
N 2 H4 4 H 22O 77 COCH 3
NHNH233 7 H 23 7
Ord WIa 5p
21. H
H O O H O A
3
COCH 5pCOCH COCH 5p
COCH
5p
N 22H 47 NH
ixjD; moa O ;s h lg we;= < ;a
COCH33
COCH
lrk ,o >kh COCH
tla
COOH3
; K ;a j hlg
NH133 3
m;a l< g my; la
NH133 3
f jk iu;=,s;;djg
H t<f'
O NH3 NH 3 NH
H 2O 7 COCH NH33 COOH Kp
3 COOH ((COOH
Kp
KpCOCH )) 2 12
COOH (
( COOH
Kp
KpCOCH )
)
12
2
NH 3 COOH
COOH COCH 3 3
3 COCH
COCH33 2A(s) B(g) COCH + 2C(g) 5p
3 Kp Kp Kp Kp Kp Kp
NH 3 COOH KpKp
3 Kp Kp COOH Kp COOH
COCH fuysCOOH 3 B jdhqf iu;=,s;;d COOH wdxYsl mSvkh" my; COOH
5p la fjk l=u 5p k335pm%ldYfhka ksrEmKh 5p335p f o@
COCH 3COOH 5p5p Kp1 2 11132
1
Kp Kp Kp1 2 11132
( )
( ) 2
( )
COOH Kp Kp Kp 1 2 ( Kp (Kp Kp) ) 3 Kp Kp Kp
COOH ^1& 5p Kp ^2& ((Kp Kp
11
^3& (5p Kp ) 5p
Kp (
^5& 5p
( Kp ) ) 3
5p )) 22
Kp ^4&
4
Kp 5p 244 1 2
4 1 2
5p 1 2 Kp 3 Kp Kp
Kp Kp Kp
Kp
5p ( Kp) 1122 KpKp
1
(3 )133 (3 )1133Kp
5p. idka ( Kp
Kp ) (33Kp)djK
1
2
3 3
( Kp) 13 2
3 Kp Kp
1
3 Kp
-3
Kp Kp
1 HCl djK 100 KpKp
3
)122 Kp
22 Kh 1.0 mol dm NaOH 100 cm la yd tu idka K u we;s cm 1 1 la ;dm mjdrl
2
1
( Kpnkl Kp 3 3 2
1
Kp KpWIa1133K;aj fjkiKp
4
1 Kp Kp
23 Kp
Kp
23
3 3
3
Kp
3
( Kp) Y% l< g is jk KpKp
3 m
l=
3 1 -1
u
la f o@
2A 4 (4g) + 1B3 g C
2A 4 (4g) + 1B3 g C
Kpiu; 33 WiS
Kp
1
k l
s rK tka ; e,a
4 4
sh = -57kJ 4 mol
Kp
133 2A Kp ( g1) +1 B g C((gg)) 2A ( g1) +1 B
Kp g C((gg))
Kp
3
3 1
Kp
1
Kp 11 Kp Kp 1 Kp Kp
Kp Ys 100KJmol
4 1 50JK
3
1 1 43 3 1
= 4.2JKp 13 -1 1mol
3
100KJmol 1 50JK 1mol 1
13 3
3 djKfha 4 3 Iag ;dm Od;dj
Kp g2-1 K 100KJmol 50JK mol
1 1
4 100KJmol 50JK mol
1
1 KpKp 33
4
3
2 1
2cm-31+ B C 2 Kp
Kp 1 44 1
= 1.0g2A
2 2 13
Kp 3 >k;a
djKfha
4 Kp 113
3 jh 22 13 3 Kp
KpC g g g
2A2A B + g B C(gC) (g)^5& 2A 2A B + B CC
( ) 3 ( )
Kp 5.6 (g) (+gC g
4 13 Kp
^1& 3.0 Kp
2 C 3 ^2& 4.2
2A
2A
C
+ BBgg C
^3&
C((gg)) 100KJmol 2A + B C ^4& 6.8 2 1 ) (g) (+gC
2 ) g g ( g) ( g)
8.2
Kp 1 22 ((gg)) +
2 2( g) g 1 50JK ( g) 1mol
1100KJmol
100KJmol 2A(g1) + Bg50JK 50JK C(g) mol mol
100KJmol 100KJmol
2A(g) + Bg50JK 50JK C(g) mol mol
1 1 1 1 1 1
3 2A + B C 1 1 1 1 1 1
Kp 1100KJmol 50JK mol
2 2A B C
1
2A ( g) g ( g) 100KJmol
100KJmol
2A B
1
1
50JK
50JK C
1
mol
mol 1
1 +
2A((gg)) + +B C + g
2A2 +100KJmol Bgg C((gg)) 1 ( g) g ( g) ( g ) ( g ) [ 4 jeks mssgqj 1 n,kak1
50JK mol 1100KJmol 50JK 1mol 100KJmol 50JK mol
( g) Bg C( g) 1
1 1 1 1 1
djKhl 50.0 cm3la Y% l< g pH w.h 4la jQ iajdrl djKhla iEfoa' w< WIaK;ajfha HA ys
Ka = 1.0 10-6 mol dm-3 k Y% lrk ,o NaA djKfha idkaKh (mol dm-3) jkafka ka l=ula o@
^1& 1.0 10-3 ^2& 2.0 10-3 ^3& 1.0 10-2
^4& 1.5 10-2 ^5& 4.0 10-2
O
24. Cl CH2 CH2 C O Cl hk ixfhda.h jemqr c,Sh NaOH iu`. r;al< g my; l=uk
M, Y%Kh ,nd fohs o@ O
O
^1& Cl CH2 CH2 C ONa + HO Cl
O
O
^2& HO CH2 CH2 C ONa + NaO Cl
O
O
^3& HO CH2 CH2 C ONa + HO Cl
O
O
^4& HO CH2 CH2 C OH + HO OH
O
O
^5& HO CH2 CH2 C ONa + HO OH
O
25. A hkq jrKj;a" c,fha wdjH wldnksl ,jKhls' >k A iaj,amhla idka yhsfrdlaf,dala w, m%udKhl
djKh l< g ly meye;s Q djKh foka wjrK G jdhqj msg lrhs' Q djKh c,fhka ;kql l< g
m<uq j fld< meye wjidkfha ks,a meyehg yefr' G jdhqj fn%daka c,h ;=<g hejQ g fn%daka c,h
wjrK jk w;r" tys iEfok T djKh" fh laf,darhs djKh iu. P iq wjlafIamh fohs' P ;kql
khsla w,fha wdjH h' A h yelafla ka l=ula o@
^1& CuBr2 ^2& CuCO3 ^3& NiSO3 ^4& CuSO3 ^5& CuSO4
26. my; lafjk whk hq., w;ka wefudakshd udOHhl H2S hefuka fjka lr ykd .; fkdyels whk
hq.,h jkafka"
^1& Zn2+, Ni2+ ^2& Mg2+, Cd2+ ^3& Cu2+, Bi3+
^4& Cr3+, Co2+ ^5& Zn2+, Co2+
r1
27. A B+C (1)
r2
P Q+R (2)
by; 1 yd 2 m<uq fm< m%%;sls%hd f' t = 0 [A] = [P] f' t = ;;amr 12la jk g [A] = 2[P] f' ;;amrj,ska
by; 1 yd 2 m%%;sls%hdj,g wod<j A yd P ys wrO j ld, jkqfha ms<sfj<ska"
^1& 2 yd 3 h' ^2& 4 yd 3 h' ^3& 3 yd 4 h' ^4& 6 yd 8 h' ^5& 3 yd 2 h'
28. mudj 4.157 dm3 jk Ndckhla ;=< 300 K He, O2 yd Mg ujq, 0.01 ne.ska ;nd we;' Mg imQrKfhka
oykh lr Ndckh uq,a ;;a;ajhg m;a l< g Ndckfha uq mSvkh fldmuK f o@
^1& 6.0 103 Pa
^2& 7.5 103 Pa
^3& 8.0 103 Pa
^4& 9.0 103 Pa
^5& 18 103 Pa
30. 100 cm3l c,Sh djKhl we;s X k lD kdYlh ksiaidrKh lr bj;a lr .ekSu i|yd Tng B;r
100 cm3 la imhd we;' B;r m%udKh iudk wkqhd; ksiaidrK folla i|yd Nd; lf<a k wjidkfha
c,Sh djKfha b;s jk X m%;sY;h jkafka l=ula o@ (B;r yd c,h w;r X ys jHdma;s ix.=Klh 18 f'&
^1& 1.0 % ^2& 2.0% ^3& 5.0% ^4& 10.0% ^5& 20.0%
wxl 31 isg 40 f;la tla tla m%Yakh i|yd we;s (a), (b), (c) yd (d) hk m%;spdr y;r w;=frka" tlla
fyda je .Kkla fyda ksjer h' ksjer m%;spdrh$m%;spdr ljfr hs f;dard .kak'
OH
(a) CH2COOH yd PCl3
O
(b) HOCH2CH2CH2CH2NH2 yd PCC
O O
II II
(c) H C CH2CH2CH2 C NH2 yd (i) LiAlH4 (ii) H2O
(d) BrCH2CH2CH2C C H yd NaNH2
35. X yd Y hk f,day bf,lafg%davj,ska ie" iu; ;;a;aj hgf;a mj;sk oHq;a-ridhksl fldaIh i,lkak'
E Y2+/Y = - 0.14 V yd E X2+/X = 2.57 V k" my; l=uk j.ka;sh$j.ka;s i;H f o@
(a) fuys X bf,lafg%davfha isg Y bf,lafg%davh olajd bf,lafg%dak .uka lrhs'
(b) Y ys TlaislrKh is f'
(c) X bf,lafg%davh lef;davh f'
(d) fuys Ecell = 2.23 V f'
37. fnkaiSka yd tys jHq;amkakj, khsfrdlrKh ms<sn| j i;H jkafka my; l=uk j.ka;s$ j.ka;sh o@
(a) th bf,lafg%ds,sl wdl,k m%;sls%hdjls'
(b) fnkaiSkaj,g jvd YS>%fhka fgdBka khsfrdlrKhg Ndck f'
(c) fuys iEfok w;rue ldfndlegdhkj, (+) wdfrdamKh ia:dk.; fuka tu whk ia:dhS f'
(d) fnkaiSkaj,g jvd YS>%fhka laf,dafrdfnkaiSka khsfrdlrKh is lrhs'
38. khsrcka wvx.= ixfhda.j, ridhkh inkaO my; l=uk j.ka;s$ j.ka;sh i;H f o@
(a) NH3 j,g n, Niauhla fuka u w,hla f,i o l%shd l< yels h'
(b) NCl3 c,fokfhka w,hla yd Niauhla iEfoa'
(c) NH4 Cl yd NaNO3 Y%Khla r;a lsfuka N2O ms<sfh, l< yels h'
(d) HNO2 yd HNO3 hkq khsrcka idok b;d m%n, Tlafidw, folls'
39. i,ar c,Sh NaOH iu m%;sl%shd lrjQ g ,efnk M,$ M,h fudkjd o@
-7-
(a) Na2 S (b) Na2SO4 (c) H2O (d) Na2S2
O3 P\ZHJMTTXIKGRGNVNDKOYXTMOEGE\
40. my; wegjqqu fhdod .kska hlv uqjl b;d by< .=Kd;aul Ndjfhka lshq; ug wfma
a CId flfr
wdf,a mhla ' istu l%%shug
ls dj,sh inkaO j
wfmaCId flfr' tu l%%shdj,sh inkaO j my; l=uk m%%ldY$m%ldYh i;H f o@
(a) hlv uqj iemhq fldaIfha Ok w.%%hg inkaO l< hq;= h'
B
(b) A i|yd AgNO3 djKhg jvd [Ag(NH3)2]NO3 djKhla
iqiq f'
(c) Nd; lrkq ,nk Odrdj uqf mDIaG fCI;%%M,hg ork wkqmd;h
A djKh
l=vd h hq;= h'
(d) B i|yd hlv f,dayh fhdod .; hq;= h'
(a) KOYXTMLHPKTIOGD,IKD2NZKJLQN
(b) A i|yd AgNO[ 7 jeks mssgqj n,kak
djKhg jvd [Ag(NH3)]NO
3
(c) 1GOUNTQN2GUGMXTIP',D*I&,0
(d) B i|yd hlv f,dayh fhdod .; hq;= h'
-7-
wxl 41 isg 50 f;la tla tla m%Yakh i|yd m%ldY fol ne.ska bm;a lr we;' tu m%ldY hq.,hg
fydka u .e<fmkqfha my; j.=fjys lafjk m (1), (2), (3), (4) yd (5) hk m%;spdrj,ska ljrla hs
f;dard W;a;r m;%fhys W; f,i ,l=Kq lrkak'
by; Wmfoia imsKavkh
***
w'fmd'i' ^W'fm<& Wmldrl iuka;%Kh - 2016
Wmfoia (
* A fldgfia m%Yak ish,a,g u ms<s;=re fuu m;%fha u imhkak'
* B fldgfika m%Yak folla o" C fldgfika m%Yak folla o ne.ska f;dardf.k m%Yak y;rlg ms<s;=re
imhkak'
idrj;% jdhq ksh;h R = 8.314 J K-1 mol-1
wej.dfrda ksh;h NA = 6.022 10 TO 23 ZO -1
4mol4TO4 ZO4
1 1
( Ksp) ( Ksp
3 4 ) 4
1
3
( Ksp
1 1
ZO
C O
2
NaOH,C O 2
Al OH
m%Yak y;rg u ms<s;=re fuu m;%fha u imhkak' ^tla tla ( 2 42 )( 2 4 NaOH,
m% 4 Y k
a h i|yd ) ( )Al2 (OH )2 Ksp
ks h ; ,l= K q m% u
dKh
4 4y4 4y
1 10
2
ls ' &
(CaCl
Ksp
3
2 ,)2Bacl
, BaF
1
2 2 , Bacl
3
X, Y2ydZKsp
1
4wdjr
Ksp
1
;s;d Ksp
21
1
2
Ksp
la jk w;r 2 2
Mgbr , CaCl , BaF , Bacl 2y h 2y
j.=f d f.dkqjg wh;a wkqhd; uQ,jH ;=kls' fNaOH, 2 NaOH, Al OH2 )Al
uQ,(jHj, 2OH ) 2CI mrudKq
2 ( idfma 4yial O4y
1
Ksp
1 1
ish Ksp Ksp 3
2 3 l 2
ka
NaOH, Al4 (OH
) 4y Ksp
1 1
4 r Em Tlafidwekdhkj, iQ;% Ksp
1 1 1 31
( Kspwjia ) (:Ksp
3
60g wvq h' T yd Z hk uQ,jHj, by< u TlaislrK 3
dj,g) 2wkq 3 Ksp 2
Ksp 2
y y
2y 2y
1 1
ZO4 ienE
3 3
(i) X uQ,jHfha Ksp
ZO4 ixfla;h ....................................................... 3
4
Ksp
1
Ksp
1
y y
1
Ksp 3
1 31
(ii) TOTO4 ZO Ksp yevfhka
Ksp hqla; f'
3
4TO ZO
2
yd(C
ZO2O44 )(4C2O4 )
2
whk ....................................................... 3
3
2y y
4y 2y
TO ZO Ksp
1
4y 3
(iii) ZO44 whk 4ZOdjKhl
ZO Mgbr 4 2 , CaCl
Mgbr2 ,2 ,BaF
CaCl 2 , Bacl
2 , BaF2 2 , Bacl2
idka Kh mud;sl j ks rKh lsu i|yd ..............................................
4y
1 1
RC2ysO4by<
(iv) (Mgbr )Mgbr
2 , CaCl
u22,Tla
,BaF
CaCli2sl, 2Bacl
, BaF
rK 2 2 , Bacl2
wjia:dj ......................................................
Cr O K Cr O f'
Ksp2y K2Ksp 1
2 7 2
3
1
2 7 3
(v) Mgbr
NaOH,
R 2 , CaCl
Al (u
NaOH, OH2 ,Tla
BaF
)Al , Bacl
OH CH CH CH OH
y 3y 2 3CH 2OH
ys by< i(2sl rK ) 2wjia:djg wkqrEm Tla fidwekdhk 1 djKhl idkaKh Ndr;sl j
2 2 Ksp 3
NaOH,
ks rKh Al ls(OH
u i|yd
)2 .......................................................
K 2Cr
y 2OH7Kwhk 2 SCr O H S
djKhla Nd; l< yels h'
2 2 72
(vi) ....................................................... iQ;%fhka hq; iBr BrOH jKh lsfuka TO TO4 ZO
Ka 2Tla
CH Cr 2O7CH
3CH
hs2OH
2
vhCH
3
c,fha
22
whk 4
CH
H 2 S3CH NaBrN
H2OH
NaBrN ZO4
2S
djKhla ,nd .; yels h'
(vii) Q ys m<uq whkSlrK Yla;sh" R ys m<uq whkSBr S HYla
Hl22rK Br2O;
2
2 shg H 2jvd
O2 .......................................(C2O42 )h'
(viii) wd,sl" Ndial" WNh.= yd WiSk hk Br NaBrN
,CIK
2
NNaBrN g) + 2O
2(ie,l+ N 2g"
( g) +2O X2NO( g) 2
2ys ( g) 2NO
by< u2(gTla )Mgbrisl,rK CaCl , BaF , Bac
2 2 2
NaBrN
H 2O2 NO
wjia:djg wkqrEm Tlaihsvh ........................................ Hf'
22O( g)2 NO 1 N +1ON
22( g)2( g) 2 2( g2)( g) + O2( g) NaOH, Al (OH )
2
H
N 22(Og)2+NH 2O
N 22((gg)) + 2O 2NO 2( g) 2NO2( g)
2( g )
2(aq) NH
2(aq)
^,l= K q 2.4hs &
N
NO 2( g ) + 2O
NO 21(2g)N 2NO
+1O N22(2g((g)g)) + O2(g)
2( g) NH OH 2( g) 2NH ) 22OH
(b) (i) Tlaif,a whkfha (C2O42-) yd vhskhsrcka fgfrdla 2 ihs
(2g wKq 2fjys (N O ) ia jHQy
NO2(g) 2N 2(g) + O2(g)
1 2 4
w`kak' NH 2 (aq)
NH
NH 4 +2
(aq)
NH 4 +
NH
NH
2OH NNH H OH N H
2( ) 22 42
aq
22 4
NH 24OH + H 2 7
NH
2 O 4+
H 2O 7
NH
N 2 H4+4 NH N 23H 4 NH 3
N2 H
H 2
O4 COCH
7
H 2O 73 COCH 3
NHO3 COOHNH 3 COOH
2 7
H
NH 3 Kp
COCH 3COCH 3
Kp
C 2O 42- 5p 5p N 2 O 4
COCH
COOH3COOH 1 1
Kp ( Kp Kp) ( Kp)
2 2
COOH [ 2 jeks mssgqj n,kak
5p Kp
Kp 5p Kp
5p 2 3 3
1 1
Kp
( ) ( ) Kp 2
1
-2-
(ii) by; jHQy mok lr .kska Tlaif,a whkh ia:dhS j mej;Sug;a N2O4myiqfjka khsrcka
vfhdlaihs (NO2) njg >gkh ug;a fya;=j meye,s lrkak'
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
^,l=Kq 1.9hs&
(c) J yd K" p f.dkqjg wh;a tl u ldKavfha tlsfklg hdno j msys wf,day uQ,jH folls' J
uQ,jHfhka J3 wKql iQ;%fhka hq;a" ;s%mrudKql wKqjla iEfok w;r" J yd K uQ,jHj,ska KJ2
wKql iQ;%fhka hq;a ixfhda.hla iEfoa' J3 yd KJ2 wKq iudk yevfhka hqla; h'
(i) J yd K uQ,jH ykd .kak'
J - .....................................................................
K - .....................................................................
(ii) J3 yd KJ2 wKqj, yevh l=ula o@ ..................................................................................
(iii) J3 wKqfjys im%hqla; jHQy w`kak'
L
iEnE ixfla; Nd; lrka" by; wKqfjys"
I. jvd;a u ms<s.; yels ia jHQyh wkak'
.....................................................................................................................................................
^,l=Kq 4.5hs&
(d) (i) my; we;s ixfhda. tajdfha iyixhqc ,CIKh je jk wkqms<sfj<g ,shkak'
MgBr2, CaCl2, BaF2, BaCl2
............................................................................................................................................................
(ii) my; we;s ixfhda. tajdfha c,djH;dj je jk wkqms<sfj<g ,shkak'
NaOH, Al(OH)3, Ca(OH)2, Ba(OH)2
............................................................................................................................................................
^,l=Kq 1.2hs&
^uq ,l=Kq 10.0hs&
2. (a) ldur WIaK;ajfha wjrK jhla f,i mj;sk" X k wldnksl ixfhda.fha ;dmdxlh" c,fha
;dmdxlhg jvd je h' X ysret<sh yuqf jdhqjla msg lrka myiqfjka fhdackh f'
(i) X ykdf.k tys ridhksl iQ;%h ,shkak'
...................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
(iii) X ixfhda.hg wd,sl udOHfha fuka u Ndial udOHfha o Tlaisldrlhla fuka u
Tlaisydrlhla f,i o yeish yels f' X wd,sl udOHfha yd Ndial udOHfha
TlaisyrKh ug w< ;=,s; wrO whksl ilrK ,shkak'
wd,sl udOHfha
....................................................................................................................................................
Ndial udOHfha
....................................................................................................................................................
(iv) X my; ixfhda. iu. is lrk m%;sls%hd i|yd ;=,s; whksl ilrK ,shkak'
wd,sl udOHfha Ag2O iu.
....................................................................................................................................................
Ndial udOHfha CrCl3 iu.
....................................................................................................................................................
^,l=Kq 3.4hs&
(b) (i) my; i|yka m%ldY fya;= olajka meye,s lrkak'
I. ldKavfha my<g hk g CIdr f,dayj, m%;sls%hdYS,;dj je jk kuq;a" ye,ckj,
m%;sls%hdYS,;dj wvq f'
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
(A) ............meye;s djKhl m;=f,a (B) ............ meye;s wjlafIamhla l .; yels h'
fuu djKh hka;ka Ndial lsf (C) ............ meye;s wjlafIamhla o ,eK'
II. c,Sh KI djK iaj,amhlg wd,sl FeCl3 djKfhka jemqr m%udKhla yd CHCl3 tl;=
lr fydka l,;k ,' ia;r fjka jQ miq CHCl3 ia;rfha (D) ............jrKhla lsh yels
h' fuu Y%Kh ;=<ska fndfyda f,djla SO2 jdhqqj nqnq,kh lrka fydka l,;k ,'
kej; ia;r fjka jQ miq CHCl3 ia;rfha jrKh (E) ............ jk nj;a" c,Sh ia;rh (F)
............ meye;s we;s nj;a ksCIKh l< yels h'
III. by; I yd II fldgiaj, my; tla tla wjia:d f fmkajk ksCIKj,g w<
ridhksl fYaIh ,shd olajkak'
(A) .......................................................... (B) ...........................................................
(C) .......................................................... (D) ...........................................................
(F) ........................................................... ^,l=Kq 4.6hs&
(c) my; oelafjk ixfhda. c,h iu`. olajk m%;sls%hd i|yd ;=,s; ridhksl ilrK ,shkak'
P4O10, SiCl4, SbCl3, AlN
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
^,l=Kq 2.0hs&
^uq ,l=Kq 10.0hs&
jHh Gf / kJ mol-1 S / J mol-1 K-1
CO(g) - 137 197.5
CO2(g) - 394 213.7
H2(g) 0 130.6
- 229 188.7
H2O(g)
(i)
25 C by; m%;sls%hdjg w< G .Kkh lrkak'
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
^,l=Kq 1.2hs&
(ii)
G2
G1
ixY=oaO x ixY=oaO
m%;sls%hl ixhq;sh M,
[ 6 jeks mssgqj n,kak
-6-
(v) G1
yd G2 ys w.hka fudkjd o@
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
^,l=Kq 0.4hs&
(vi) m%;sls%hdf kE u ixhq;shlg w< .sia Yla;s fjki" Gr my; inkaO;dfjka
,ef'
Gr = G + 2.303 RT log K
fuys K hkq iu;=,s;;d ksh;hhs' moaO;sh .;sl iu;=,s; wjia:df "
A B C
D E F
G H I
^,l=Kq 3.6hs&
(b) my; we;s m%;sls%hdj, H, I, J, K, L yd M hk m%;sldrl^h& $ W;afm%arl^h& ^iqiq ;;a;aj wef;d;a
tajd iu`.& my; we;s fldgqj, ,shkak'
O
(i) CH CH CH H CH3 C CH3 I CH3 CHOH CH3
3 2 3
O OH
(ii) CH CH OH J K
3 2 CH3 C O CH2CH3 CH3 C CH2CH3
CH2CH3
CH3
CH2Cl CH3 CH3
(iii) L M Cl + O
O O
O
Cl
H I J
K L M
^,l=Kq 2.4hs&
(c) (i) my; we;s ixfhda.h HBr iu. m%;sl%shd lsf ,efnk M,j, jHQy A yd B f,i we;s
fldgq ;=< wkak'
CH3
O CH C CH3
A B
(ii) by; M,hka ,ndfok w;r ue whk foflys jHQy ms<sfj<ska my; X yd Y fldgq ;=<
w|skak'
X Y
(iii) by; (ii) ys Tn iska w|sk ,o jHQy fol w;ka jvd ia:dhs jHQyh l=ula o@
.....................................................................................................................................................
(iv) by; (i) ys w|sk ,o A yd B jHQy w;ka m%Odk M,h l=ula o@
.....................................................................................................................................................
(v) ta wkqj m%Odk M,h ,ndug w< m%;sl%shd hka;%Kh ,shd olajkak'
^,l=Kq 4.0hs&
^uq ,l=Kq 10.0hs&
5. (a) 27 C A jdhqj" oDV Ndckhla ;=< 3.6 105 Pa mSvkhla hgf;a mj;S' 200 Cg jvd by<
WIaK;ajj, A jdhqj my; lafjk m Nd.sl f,i >gkh f'
2 A(g) 2 C(g) + P(g) + Q(g)
fuu m%;sls%hdj my; lafjk mshjr follska is f'
A(g) B(g) + C(g) I
2B(g) P(g) + Q(g) II
by; I m%;sls%hdj 100 C g jvd by< WIaK;ajj, is jk kuq;a" II m%;sls%hdj 200 Cg jvd by<
WIaK;ajj, muKla is f'
by; A jdhqj wvx.= Ndckh 227 Cg r;a lr moaO;sh iu;=,s; ug bv yk ,' iu;=,s;
iuia; mSvkh 1.0 106 Pa o 227 C II m%;sls%hdjg w< iu;=,s;d ksh;h 0.25 o f'
(i) 227 C >gkh ug fmr A ys wdrNl mSvkh .Kkh lrkak'
(ii) 227 C A, B, C yd P j, iu;=,s; wdxYsl mSvk .Kkh lrkak'
(iii) moaO;sfha WIaK;ajh CIl j 127 C olajd wvq l< g" P yd Q ys ujq, m%udK fkdjkia j
mej;=k w;r" iuia; mSvkh 7.4 105 Pa h' 127 C P ys wdxYsl mSvkh .Kkh lrkak'
(iv) 127 C A, B yd C jdhqj, iu;=,s; ug fmr wdxYsl mSvk .Kkh lrkak'
(v) 127 C A, B yd C ys iu;=,s; wdxYsl mSvk .Kkh lrkak'
(vi) 127 C I iu;=,s;;djg w< Kp .Kkh lrkak'
(vii) 227 C I iu;=,s;;djg w< Kp = 4 105 Pa k" b m%;sls%hdj i|yd H ys ,l=K
wfmdaykh lrkak' ^,l=Kq 7.5hs&
(b) (i) oHq;a-fokh ms<sn| erff.a kshu ,shd olajkak'
(ii) oHq;a-ridhksl fldaIhl yd oHq;a-fok fldaIhl is jk ridhksl ls%hdj,sfha m%Odk
fjkial ;=kla i|yka lrkak'
(iii) wls%h bf,lafg%dav Nd; lrka meh 1l ld,hla mqrd 10Al oHq;a Odrdjla 0.5 mol dm-3 HCl
djK 1.0 dm3la ;=<ska hjka" oHq;a-fok mCIKhla is lrk ,'
I. wefkdav m%;sl%shdj" lef;dav m%;sls%hdj yd iuia; m%;sls%hdj ,shkak'
II. f i|yd fhd .kakd mCIK wegjqfuys k lrk ,o o< rEm igykla wkak'
III. by; mCIKfha Tn iska lrkq ,eh yels ksCIK folla ,shkak'
(iv) mCIKh wjidkfha djKfha is jk pH fjki .Kkh lrkak' .Kkfha Tn iska
lrk ,o Wml,amk lsisjla fjf;d;a" i|yka lrkak'
(v) by; mCIKh ixjD; moaO;shl is lrk ,oafoa k" moaO;sfha is jQ tkafg%dams fjki .ek
jrKh lrkak'
(vi) Wla; mCIKh wjika fuka miq 0.40 mol dm-3 NaOH djKhlska 1.0 dm3la djKhg
tl;= lr" h<s oHq;a-fokh wrUk ,' fuu mCIKh wdrNfha is h yels wefkdav
m%;sls%hd yd lef;dav m%;sls%hd ,shkak'
^erf ksh;h = 96 500 C mol-1& ^,l=Kq 7.5hs&
^uq ,l=Kq 15.0hs&
D
12.5 25 50 VHCl
benzaldehyde C C CH CH3
O
CH3
O
ridhksl jH ,hsia;=j
;kql NaOH, Al2O3, Zn/Hg, idka HCl, H2O, CH3CH2CHO, Mg, h<s B;r" PBr3
^,l=Kq 5.5hs&
O H
(c) t;hska tl u ldnksl ixfhda.h f,i f.k yhlg wvq mshjr .Kklska CH C N CH2CH3
3
hk ixfhda.h ixiaf,aIKh lrk whqre olajkak' ^,l=Kq 3.5hs&
Br
(d) CH3CH2CH CH3 hk ixfhda.h CH ONa iu`. m%;sls%hd lrjQ g ,eh yels ish u M,j,
3
8. (a) my; olajd we;s m%;sls%hd mmdh i,lkak' tys u.ska >k jH o" u.ska djK
o" u.ska jdhq o ksrEmKh lr we;'
l ly wjrK ,d ly fld<
idka ;kql
HCl + HCl
iu`. K2Cr2O7
kegu B
A C D E
I F + G
ks,a
J ;o ks,a
C D H
(i) A, B, C, D, E, F, G, H, I yd J hk m%fNao ykd f.k tajdfha ridhksl iQ;% ,shkak'
(ii) D ;kql NaOH djKhla iu. olajk m%;sls%hdj i|yd ;=,s; ridhksl ilrKh ,shkak'
(iii) C ;kql HCl djKhla yuqf K2Cr2O7 iu. olajk m%;sls%hdj i|yd ;=,s; whksl
ilrKh ,shkak' ^,l=Kq 5.0hs&
(b) Q keue;s nkaika ,a,g ,s,ela jrKhla fok >k ,jKh ;dm fhdackh l< g ;o meye;s
>k ixfhda. foll Y%Khla yd X jdhqj ,enq' by; >k Y%Kh Ndial c,Sh djKhlg
tl;= l< g fld< meye;s djKhla (R) yd wjlafIamhla (W) ,enq'
(i) Q ,jKh ykd .kak'
(ii) Q ys ;dm fhdackhg w< ;=,s; ridhksl ilrKh ,shkak'
(iii) R djKhg w,hla tl;= lr" Ndial;dj wvq lsf by; W wjlafCIamh yd Q ys
wekdhkh kej; iEfoa' fuu ls%hdj,shg w< ;=,s; whksl ilrKh ,shkak' fuys Tn
wfmaCId lrk ksCIK o i|yka lrkak'
(iv) W wjlafCIamh >k NaBr iu`. Y% lr ;kql H2SO4 w,fhka wd,sl lrkq ,ef'
tg lsh yels ksCIK i|yka lrka fuu m%;sls%hdjg w< ;=,s; ridhksl ilrKh
,shkak' ^,l=Kq 3.0hs&
(c) S hkq FeSO3 yd FeSO4 wvx.= c,Sh djKhls' S djKfhka 50.0 cm la yd 0.20 mol dm-3 H2O2
3
A C jdhqj
l=vd isre k ,o
fnda;,a uQh
lg m<,a Yd, fnda;,h (G)
B
whsia YS; c,h
(i) fuys A yd B f,i Nd;hg .; yels jH folla k lrkak'
(ii) D f,i k lr we;s djKh ieu i|yd" c,h yereKq g" oHd.drfha Nd;hg .; yels
jH fol k lrkak'
(iii) C jdhqj ksmojd .ekSu i|yd" yqkq.,a wuqjHhla f,i fhd .kska fid,af l%ufha Nd;
jk l%uh" rEmfha olajd we;s l%ufhka fjkia jkafka flfia o@
(iv) F ixfhda.h k lrkak'
(v) G fnda;,h ;=< is jk m%;sls%hd i|yd ;=,s; ilrK ,shkak'
(vi) my; lafjk tl tlla" ls%hdj,sfha ldrhCIu;dj je lsug fya;= jkafka flfia hs
meye,s lrkak'
I. D djKh isyska isre ;=<ska jeiaiSug ie,eiau
II. D djKh yd C jdhqj m%;sm%jdy f,i .uka lru
III. G fnda;,h ;=< we;s djKh isis,a lsu
(vii) F >kfhka wjika M,h ,nd .ekSug w< ;=,s; ilrKh ,shkak'
(viii) fidah ldnfkaj, Nd; folla i|yka lrkak'
(ix) fid,af l%ufha wdrNl m%;sls%hl yd wjika M, my; lafjk iuia; m%;sls%hdfjka m%ldY
flfr'
***