Politechnika Krakowska

Wydzia Inynierii Ldowej

Instytut Materiaw i Konstrukcji Budowlanych
Zakad Konstrukcji elbetowych

KONSTRUKCJE MUROWE
WYKAD

MATERIAY ELEMENTY MUROWE I ZAPRAWA

Krakw, 2013 / 2014

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ELEMENTY MUROWE
uksztatowany element przeznaczony do wykonywania muru

RODZAJE:
- elementy murowe ceramiczne, zgodne z PN-EN 771-1
- elementy murowe silikatowe, zgodne z PN-EN 771-2
- elementy murowe z betonu kruszywowego (wirowego lub kruszyw lekkich),
zgodne z PN-EN 771-3
- elementy murowe z autoklawizowanego betonu komrkowego, zgodne z PN-EN
771-4
- elementy murowe z kamienia sztucznego, zgodne z PN-EN 771-5
- elementy murowe z kamienia naturalnego, zgodne z PN-EN 771-6

2
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ELEMENTY MUROWE

KATEGORIE:
- kategoria I system oceny zgodnoci 2+
- kategoria II system oceny zgodnoci 4

system 2+ - deklarowanie zgodnoci wyrobu przez producenta na podstawie:

a) zadania producenta:
wstpnego badania typu,
zakadowej kontroli produkcji,
bada prbek pobranych w zakadzie produkcyjnym zgodnie z ustalonym planem
badania, jeeli dodatkowo wymaga tego zharmonizowana specyfikacja techniczna,
b) zadania akredytowanej jednostki - certyfikacji zakadowej kontroli produkcji na
podstawie: wstpnej inspekcji zakadu produkcyjnego i zakadowej kontroli produkcji
oraz cigego nadzoru, oceny i akceptacji zakadowej kontroli produkcji;

system 4 - deklarowanie zgodnoci wyrobu przez producenta na podstawie:

a) wstpnego badania typu prowadzonego przez producenta,
b) zakadowej kontroli produkcji.

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ELEMENTY MUROWE

GRUPY (okrelenie grupy elementw murowych w zalenoci od procentowej

zawartoci otworw oraz ich kierunku po uoeniu elementu w murze):

- elementy murowe z autoklawizowanego betonu komrkowego, kamienia

sztucznego oraz kamienia naturalnego grupa 1

- elementy murowe ceramiczne, silikatowe, z betonu kruszywowego grupy 1-4

zgodnie z tablic 3.1 PN-EN 1996-1-1

4
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

Materia i ograniczenia dla elementw murowych

Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4
Elementy
(wszystkie
murowe Drenia pionowe Drenia poziome
materiay)
Objto ceramika > 25 ; 55 25 ; 70 > 25 ; 70
wszystkich silikaty > 25 ; 55 nie stosuje si nie stosuje si
otworw (udzia 25
procentowy w beton b > 25 ; 60 > 25; 70 > 25 ; 50
objtoci brutto)
kady z otworw 2, otwory kady z otworw 2, otwory
ceramika kady z otworw 30
chwytowe cznie do 12,5 chwytowe cznie do 12,5
Objto jednego
otworu (udzia kady z otworw 15, otwory
12,5 silikaty nie stosuje si nie stosuje si
procentowy w chwytowe cznie do 30
objtoci brutto) kady z otworw 30,
kady z otworw 30, otwory
beton b otwory chwytowe cznie do kady z otworw 25
chwytowe cznie do 30
30
Deklarowana 1.1 wewntrzna zewntrzna wewntrzna zewntrzna wewntrzna zewntrzna
grubo cianki nie ma ceramika 5 8 3 6 5 6
wewntrznej i wymaga silikaty 5 10 nie stosuje si nie stosuje si
zewntrznej (mm) beton b 15 18 15 15 20 20
ceramika 16 12 12
Deklarowana silikaty 20 nie stosuje si nie stosuje si
grubo zastpcza
a cianek nie ma
wewntrznych i wymaga
beton b 18 15 45
zewntrznych (%
szerokoci brutto)

a Grubo zastpcza jest sum gruboci cianek wewntrznych i zewntrznych mierzonych poziomo w danym kierunku. Ustalana jest na

podstawie bada typu i wymaga powtrnego okrelenia w przypadku wystpienia istotnej zmiany wymiarw elementu murowego.
b W przypadku otworw stokowych lub komorowych przyjmuje si redni grubo cianek wewntrznych i zewntrznych.
5

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ELEMENTY MUROWE
WYMAGANE WACIWOCI wg PN-EN 771-1 do PN-EN 771-6
- wymiary i odchyki wymiarw,
- ksztat i budowa,
- wytrzymao na ciskanie,
- stabilno wymiarw (skurcz, pcznienie),
- wytrzymao spoiny,
- zawarto aktywnych soli rozpuszczalnych,
- reakcja na ogie,
- absorpcja wody,
- przepuszczalno pary wodnej,
- izolacyjno od bezporednich dwikw powietrznych,
- opr cieplny,
- gsto,
- trwao na zamraanie i odmraanie,
- substancje niebezpieczne.

Wartoci poszczeglnych waciwoci elementw murowych deklaruje producent na

podstawie bada typu przeprowadzonych przed wprowadzeniem materiau do
obrotu.
6
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ELEMENTY MUROWE

WYTRZYMAO NA CISKANIE - rednia wytrzymaoci na ciskanie

uzyskana z bada wymaganej liczby elementw murowych (patrz EN 771-1 do EN
771-6)

ZNORMALIZOWANA WYTRZYMAO
ELEMENTW MUROWYCH NA CISKANIE -
wytrzymao elementw murowych na ciskanie
sprowadzona do wytrzymaoci rwnowanego
elementu murowego w stanie powietrzno-suchym,
ktrego zarwno szeroko, jak i wysoko wynosz
100 mm (patrz EN 771-1 do EN 771-6)

Badania dowiadczalne:
Minimalna liczba prbek: 6 szt.,
Przygotowanie elementw: wyprawienie zapraw,
szlifowanie, sezonowanie
Przeliczenie wytrzymaoci redniej na
wytrzymao znormalizowan zgodnie z PN-EN
772-1 Zacznik A uwzgldnienie metody
sezonowania i wymiarw badanej prbki
7

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ELEMENTY MUROWE - DOBR Z UWAGI NA TRWAO

Tablica. B.1 PN-EN 1996-2 Dobr elementw murowych z uwagi na trwao
Elementy Elementy murowe z
Elementy Elementy ze Elementy z
Klasa murowe betonw kruszywowych Bloczki z betonu
murowe sztucznego kamienia
ekspozycji wapienno- zgodne z EN771-3 komrkowego
ceramiczne kamienia naturalnego
(patrz Tablica piaskowe zgodne z
zgodne z Kruszywo Kruszywo zgodne z zgodne z
A.1) zgodne z EN771-4
EN771-1 zwarte lekkie EN771-5 EN771-6
EN771-2
MX1 a Kade Kade Kade Kade Kade Kade Kade
MX2.1 F0, F1 lub Kade Kade Kade Kade Kade Kade
F2/ S1 lub S2
MX2.2 F0, F1 lub Kade Kade Kade 400 kg/m3 Kade Kade
F2/ S1 lub S2
MX3.1 F1 lub F2 / S1 Odporne na Odporne na Odporne na 400 kg/m3 Kade Skonsultuj si
lub S2 zamraanie/ zamraanie/ zamraanie/ z producentem
rozmraanie rozmraanie rozmraanie
MX3.2 F2 / S1 lub S2 Odporne na Odporne na Odporne na 400 kg/m3 Kade Skonsultuj si
zamraanie/ zamraanie/ zamraanie/ z producentem
rozmraanie rozmraanie rozmraanie
MX4 W kadym przypadku naley okreli stopie naraenia na dziaanie soli, zawilgocenie i cykliczne
zamraanie/rozmraanie oraz zasign opinii producentw zaprawy.
MX5 W kadym przypadku naley dokona oceny rodowiska oraz efektw wpyww chemicznych majc
na uwadze stenie, iloci dopuszczalne i szybko reakcji oraz naley zasign opinii producentw
zaprawy.
a Klas MX1 mona przyj tylko w przypadku, gdy podczas wykonywania muru lub kadej z jego czci nie bd

one naraone przez duszy okres czasu na dziaanie silnie niekorzystnych warunkw.
S0 do S2 kategorie zawartoci aktywnych soli rozpuszczalnych w wodzie
F0 do F2 kategorie odpornoci el. murowych na zamraanie i odmraanie 8
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA MURARSKA
mieszanina co najmniej jednego nieorganicznego spoiwa, kruszywa i wody, czasem z
dodatkami i/lub domieszkami, przeznaczona do wykonywania, czenia i spoinowania
muru

Z.M. ZWYKA (Z.M. OGLNEGO PRZEZNACZENIA) z. m. dla ktrej nie okrela si

szczeglnych waciwoci
Z.M. LEKKA z. m. projektowana o gstoci w stanie suchym nie wikszym ni
1300kg/m3, zgodnie z PN-EN 998-2
Z.M. DO CIENKICH SPOIN z. m. projektowana z kruszywem o maksymalnym
uziarnieniu nie wikszym ni zalecane (d<2mm, spoiny wsporne 0.5-3.0mm)
Z.M. PROJEKTOWANA z. m., ktrej skad i metoda wytwarzania zostay wskazane
przez producenta w celu osignicia wymaganych waciwoci (podejcie ze wzgldu
na waciwoci uytkowe)
Z.M. PRZEPISANA z. m. wykonana wedug wczeniej okrelonej receptury, ktrej
waciwoci wynikaj z ustalonych proporcji skadnikw (podejcie ze wzgldu na
receptur)
Z.M. PRODUKOWANA FABRYCZNIE z. m. dozowana i mieszana w warunkach
fabrycznych
Z.M. WYTWARZANA NA MIEJSCU BUDOWY z. m. skadajca si z okrelonych
skadnikw, dozowana i mieszana na budowie

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA MURARSKA
Zaprawy klasyfikuje si odpowiednio do ich wytrzymaoci na ciskanie i oznacza liter
M i wytrzymaoci na ciskanie w N/mm2, n.p. M5.

Tablica. 1 PN-EN 998-2 Klasy zaprawy

Klasa M1 M 2,5 M5 M 10 M 15 M 20 Md
Wytrzymao
na ciskanie 1 2.5 5 10 15 20 d
[N/mm2]
d jest wytrzymaoci na ciskanie wiksz ni 20 N/mm2, deklarowan przez producenta
jako wielokrotno liczby 5

Dla zapraw murarskich wg projektu wytrzymao na ciskanie powinna by

deklarowana przez producenta.

10
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA MURARSKA
Zaprawy murarskie przepisane, oprcz oznaczenia symbolem M, powinny
mie okrelony skad objtociowy skadnikw, np. 1:1:5
cement:wapno:piasek.
Tablica. NA.3 PN-EN 1996-1-1 Rodzaje i symbole odmiany zapraw murarskich dla
okrelonych proporcji skadnikw
Proporcje skadnikw (mierzone
Symbol objtociowo)
Rodzaj zaprawy
odmiany
cement wapno piasek
A 1 - 2
Cementowa B 1 - 3
C 1 - 4
D 1 0,25 3
Cementowo- E 1 0,5 4
wapienna F 1 1 6
G 1 2 9
H - 1 1,5
Wapienna I - 1 2
J - 1 4
11

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA MURARSKA

Tablica. NA.4 PN-EN 1996-1-1 Klasy wytrzymaoci zaprawy murarskiej M i przypisane

im symbole odmiany zapraw [N/mm2]

Symbol Klasa wytrzymaoci na ciskanie

Rodzaj zaprawy odmiany
M 0,25 M 0,5 M1 M 2,5 M 5 M 10 M 15 M 20
A 20
Cementowa B 15
C 10
D 15

Cementowo- E 10
wapienna F 5
G 2,5
H 1
Wapienna I 0,5
J 0,25

12
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA MURARSKA
WYMAGANE WACIWOCI wg PN-EN 998-2
wiea zaprawa:
- czas zachowania waciwoci roboczych,
- zawarto chlorkw (0.1% Cl suchej masy zaprawy),
- zawarto powietrza,
- frakcja kruszywa (zapr. do cienkich spoin),
- czas korekty (zapr. do cienkich spoin).
Zaprawa stwardniaa:
- wytrzymao na ciskanie,
- wytrzymao spoiny pocztkowa wytrzymao charakterystyczna muru na
cinanie,
- absorpcja wody,
- przepuszczalno pary wodnej,
- gsto,
- wspczynnik przewodzenia ciepa,
- trwao (odporno na zamraanie i odmraanie),
- reakcja na ogie
Wartoci poszczeglnych waciwoci zapraw deklaruje producent na podstawie
bada typu przeprowadzonych przed wprowadzeniem materiau do obrotu.
13

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA MURARSKA
WYTRZYMAO NA CISKANIE
rednia wytrzymao na ciskanie uzyskana z bada okrelonej liczby prbek
zaprawy murarskiej po 28 dniach sezonowania

Badania dowiadczalne wg. PN-EN 1015-11:

Prbki: powki belek160mm x 40mm x 40mm
Minimalna liczba prbek: 6szt.,
Przygotowanie prbek: formowanie, sezonowanie.
Wyznaczenie wytrzymaoci redniej z wynikw otrzymanych dla szeciu prbek z
dokadnoci do 0.1 N/mm2

14
 KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA - DOBR Z UWAGI NA TRWAO

Tablica. B.2 PN-EN 1996-2 Dobr zaprawy z uwagi na trwao
Klasa ekspozycji Rodzaj zaprawy w poczeniu z dowolnym rodzajem elementw murowych,
(patrz Tablica A.1) klasyfikowanych zgodnie z B.1(2)
MX1 a,b P, M, lub S
MX2.1 M lub S
MX2.2 M lub S c

MX3.1 M lub S
MX3.2 Sc
MX4 W kadym przypadku naley okreli stopie naraenia na dziaanie soli, zawilgocenie
i cykliczne zamraanie/rozmraanie oraz zasign opinii producentw poszczeglnych
skadnikw zaprawy.
MX5 W kadym przypadku naley dokona oceny rodowiska oraz efektw wpyww chemicznych
majc na uwadze stenie, iloci dopuszczalne i szybko reakcji oraz naley zasign opinii
producentw poszczeglnych skadnikw zaprawy.
a Klas MX1 mona przyj tylko w przypadku, gdy podczas wykonywania muru lub kadej z jego czci nie bd

one naraone przez duszy okres czasu na dziaanie silnie niekorzystnych warunkw.
b Zapraw P mona przyj tylko w przypadku zabezpieczenia elementw murowych, zaprawy oraz konstrukcji

murowej przed wchanianiem wilgoci i mrozem.

c W przypadku ceramicznych elementy murowe kategorii S1, stosowanych z uwagi na zawarto soli

rozpuszczalnych, w rodowiskach o klasie ekspozycji MX2.2, MX3.2, MX4 i MX5, zaprawa powinna by odporna
na korozj siarczanow.
P zaprawa dla murw naraonych na sabe dziaanie czynnikw zewntrznych; M - zaprawa dla murw
naraonych na rednie dziaanie czynnikw zewntrznych; S - zaprawa dla murw naraonych na silne dziaanie
czynnikw zewntrznych
15

KONSTRUKCJE MUROWE - WYKAD

ZAPRAWA
Zalecenia:
Zalecenia wg PN-90/B-14501
Rodzaj Konsyste Marka
Przeznaczenie zaprawy
zaprawy ncja, cm zaprawy
bez ogranicze c 6-8 M4-M12
Fundament w gruntach podmokych cgl 6-8 M4-M7
w gruntach suchych w, cw 6-8 M0.6-M1
bez ogranicze c 6-8 M4-M12
pomieszcze o wilgotnoci powyej 66% oraz w
pomieszczeniach podlegajcych wstrzsom i mury poniej cw 6-8 M4-M7
izolacji poziomej pooone w gruntach nasyconych wod
ciany
z przewodami dymowymi oraz z gliny i ulobetonu cgl 6-8 M2-M4
nadziemne none w budynkach do 2 kondygnacji cw 6-8 M2-M4
wypeniajce oraz nadziemne none w budynkach
w 6-8 M0.3-M1
jednokondygnacyjnych
c M12-M20
Filary none, uki i sklepienia (obcione) cw 6-8 M4-M7
cgl M4-M7
Mocowanie
do robt kamieniarskich c 4-12 M4-M7
elementw
kotwicych i do
wykonywania zalewki
do innych prac c 4-12 M7-M15
lub podkadu

16