PRORAUN DEFORMACIJA PLOE OSLONJENE U JEDNOM PRAVCU P2/1

Odrediti maksimalni ugib ploe iz primera P1, uzimajui u obzir i efekte teenja betona.
Ukoliko je doputena vrednost ugiba prekoraena, predloiti zadovoljavajue reenje.

1 PRORAUN DEFORMACIJA POS 1

Ploa je dimenzionisana u primeru P1. Usvojena je debljina ploe dp = 18 cm, u donjoj zoni
je armirana armaturom R14/10 (Aa1 = 15.39 cm2/m), dok u gornjoj zoni nije predviena
armatura (Aa2 = 0). Ploa je u umereno agresivnoj sredini.
Oznaavanje pojedinih geometrijskih veliina koje se pojavljuju u proraunu je sprovedeno
na isti nain kao i u Priruniku za primenu Pravilnika BAB 87:
- oznaka I u eksponentu se odnosi na karakteristike neisprskalog, a oznaka II na
karakteristike isprskalog preseka;
- oznaka b u indeksu oznaava karakteristike betonskog preseka, oznaka a ka-
rakteristike armature dok se oznaka i koristi za karakteristike idealizovanog
preseka1;
- indeks 1 se odnosi na zategnutu, a indeks 2 na pritisnutu ivicu preseka.
Uobiajeno, povrine preseka se oznaavaju slovom A, momenti inercije slovom J, otporni
momenti slovom W a poloaji teita preseka slovom y.
Potrebne geometrijske karakteristike neisprskalog betonskog preseka i poloaj teita
ukupne armature u preseku dati su sledeim izrazima:
AbI = bd = 10018 = 1800 cm2/m
yb1 = yb2 = d/2 = 18 / 2 = 9.0 cm
b d 3 100 18 3
J bI = = = 48600 cm4/m
12 12
Aa1 = 15.39 cm2/m (R14/10) ; Aa2 = 0 Aa = Aa1 + Aa2 = 15.39 cm2/m
Poloaj teita ukupne armature u odnosu na gornju ivicu preseka, kao i poloajni moment
inercije armature u odnosu na teite ukupne armature, odreeni su kao:
ya2 = h = d a1 = 18 (2 + 1.4/2) = 15.3 cm ; Ja = 0

1.1 ELASTINO REENJE

Ugib u sredini raspona proste grede optereene jednako raspodeljenim optereenjem
q=g+p po itavom rasponu, uvodei u proraun moment inercije BRUTO BETONSKOG
PRESEKA, odreen je izrazom:
5 q l4 5 (6.5 + 4.0 ) 6.0 4
vb = = 8
= 11.610-3 m = 11.6 mm
384 E b J b 384 31.5 10 48600 10
6

1.2 PRORAUN UGIBA U TRENUTKU NANOENJA OPTEREENJA

1.2.1 Poetni ugib, ukupno optereenje

Posebno se mora sraunati ugib za stanje I (bez prslina) i za stanje II (sa prslinama).

1
Pod pojmom idealizovani popreni presek se podrazumeva presek koji se sastoji od najmanje dva
materijala, ije su mehanike karakteristike svedene na jedan (preovlaujui) uobiajeno beton

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN DEFORMACIJA PLOE OSLONJENE U JEDNOM PRAVCU P2/2

1.2.1.1 Stanje I (bez prslina) - ukupno optereenje

Ea 210
n= = = 6.67
E b 31.5
AiI = AbI + nAa = 1800 + 6.6715.39 = 1903 cm2/m

y iI2 = y bI 2 +
(y a2 )
y bI 2 n Aa
= 9 .0 +
(15.3 9.0 ) 6.67 15.39 = 9.34 cm
I
Ai 1903
Moment inercije idealizovanog preseka (beton + armatura) za stanje I odreen je izrazom:
( ) (
J iI = J bI + n J a + AbI y a 2 y bI 2 y iI2 y bI 2 )
JiI = 48600 + 0 + 1800(15.3 - 9.0)(9.34 - 9.0) = 52453 cm4/m
J bI 48600
k aI = = = 0.927
J iI 52453
Ugib u trenutku t=0 za ukupno (g+p) optereenje, za neisprskali presek (stanje I) iznosi:
v0I = kaIvb = 0.92711.6 = 10.7 mm
Da je itav nosa bez prslina, konstantne krutosti, proraunski elastini ugib usled
ukupnog, g+p optereenja, iznosio bi vg+p,0 = 10.7 mm.
1.2.1.2 Stanje II (sa prslinama) - ukupno optereenje
Poloaj neutralne linije se odreuje reavanjem kvadratne jednaine oblika:
s 2 + 2 n (1 + 2 ) s 2 n (1 + 2 2 ) = 0
Aa1 15.39 Aa 2 a2
1 = = = 1.01% ; 2 = =0 ; 2 = =0
b h 100 15.3 bh h
s 2 + 2 6.67 1.01 10 2 s 2 6.67 1.01 10 2 = 0
s 2 + 0.134 s 0.134 = 0 s = 0.305
II
x = sh = 0.30515.3 = 4.67 cm
AbII = bxII = 1004.67 = 467 cm2/m
x II 4.67
y bII = = = 2.34 cm
2 2

J bII =
( )
b x II
3

=
100 4.67 3
= 849 cm4/m
12 12
yi2II = xII = 4.67 cm
( ) (
J iII = J bII + n J a + AbII y a 2 y bII2 y iII2 y bII2 )
JiII = 849 + 0 + 467(15.3 - 2.34)(4.67 - 2.34) = 14991 cm4/m
J bI 48600
k aII = II
= = 3.242
Ji 14991
Ugib u trenutku t=0 za ukupno (g+p) optereenje, za isprskali presek (stanje II) iznosi:
v0II = kaIIvb = 3.24211.6 = 37.5 mm

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN DEFORMACIJA PLOE OSLONJENE U JEDNOM PRAVCU P2/3

Da je itav nosa isprskao, konstantne krutosti koja odgovaraj preseku u sredini raspona,
proraunski elastini ugib usled ukupnog, g+p optereenja, iznosio bi vg+p,0 = 37.5 mm.
1.2.1.3 Poetni ugib u trenutku t=0 (ukupno optereenje)
Poto je ploa pod optereenjem g+p na jednom delu (u blizini oslonaca) u stanju bez prs-
lina, dok je u sredinjem delu u isprskalom stanju, potrebno je vrednosti ugiba sraunate u
takama 1.2.1.1 i 1.2.1.2, koje predstavljaju donju odnosno gornju vrednost koja se moe
javiti, na odreeni nain ponderisati (ovde: bilinearna metoda). Najpre je potrebno
sraunati moment pojave prsline Mr:
J iI J iI 52453 cm 3
Wi1I = = = = 6057
y iI1 d y iI2 18 9.34 m
MB 30 fbzm = 2.4 MPa (lan 51 PBAB 87)
0 .4 0 .4 kN
fbzs = fbzm 0.6 + 4 = 2.40 0.6 + 4 = 2.91 MPa = 0.291
d 0.18 cm 2
kNm kNm
Mr = M r = fbzs Wi1I = 0.291 6057 10 2 = 17.6 < M g + M p = 47.25
m m
1 = 1.0 (RA 400 / 500 ) 17.6
0 , g + p = 1 1 .0 1 .0 = 0.626
2 = 1 .0 ( t = 0 ) 47.25
Ukupno, poetni ugib u trenutku t=0 se dobija iz izraza:
v0 = (1 ) v0I + v0II
vg+p,0 = (1 - 0.626)10.7 + 0.62637.5 = 27.5 mm
Maksimalni ugib grede usled ukupnog, stalnog i povremenog optereenja, u trenutku na-
noenja optereenja (t=0), je vg+p,0 = 27.5 mm.
Da je optereenje koje deluje na konstrukciju kratkotrajno (to je sluaj sa povremenim
optereenjem), odnosno kada beton ne bi pokazivao svojstva teenja i skupljanja,
sraunata vrednost ugiba bi bila konana. Ovako, potrebno je zasebno proraunati trenutni
ugib usled stalnog optereenja i njegov prirataj u toku vremena.

1.2.2 Poetni ugib, stalno optereenje

Krutost, odnosno moment inercije, bilo u neisprskalom ( J iI ) ili isprskalom ( J iII ) stanju, je
funkcija dimenzija poprenog preseka i koliine i poloaja armature u preseku, nezavisno
od intenziteta optereenja. Stoga se deformacije usled stalnog optereenja lako dobijaju iz
proporcije:
1.2.2.1 Stanje I (bez prslina) - stalno optereenje
g 6 .5
v gI ,0 = v gI + p,0 = 10.7 = 6.6 mm
g+p 6 .5 + 4 .0

1.2.2.2 Stanje II (sa prslinama) - stalno optereenje

g 6 .5
v gII,0 = v gII + p,0 = 37.5 = 23.2 mm
g+p 6 .5 + 4 .0

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN DEFORMACIJA PLOE OSLONJENE U JEDNOM PRAVCU P2/4

1.2.2.3 Poetni ugib u trenutku t=0 (stalno optereenje)

1 = 1.0 (RA 400 / 500 ) 17.6
0 , g = 1 1 . 0 1 .0 = 0.397
2 = 1 .0 ( t = 0 ) 29.25

vg,0 = (1 - 0.397)6.6 + 0.39723.2 = 13.2 mm

1.3 PRORAUN UGIBA U TOKU VREMENA

Geometrijske karakteristike idealizovanog poprenog preseka (beton+armatura) se
sraunavaju na isti nain kao za stanje t=0, s tim da se u odgovarajue izraze umesto
modula deformacije betona Eb unosi korigovani efektivni modul Eb*.
= 0 .8
= 0.82.5 = 2.0
= 2 .5

Eb 31.5 E 210
E b* = = = 10.5 GPa n* = a* = = 20
1 + 1 + 2 .0 E b 10.5

1.3.1 Trajni ugib, stalno optereenje

1.3.1.1 Stanje I (bez prslina) - stalno optereenje)
Ai*I = AbI + n*Aa = 1800 + 2015.39 = 2108 cm2/m

y i*2I = y bI 2 +
(y a2 )
y bI 2 n * Aa
= 9 .0 +
(15.3 9.0 ) 20 15.39 = 9.92 cm
*I
Ai 2108
Moment inercije idealizovanog preseka (beton + armatura) za stanje I odreen je izrazom:
( ) (
J i* I = J bI + n* J a + AbI y a 2 y bI 2 y i*2I y bI 2 )
Ji*I = 48600 + 0 + 1800(15.3 - 9.0)(9.92 - 9.0) = 59035 cm4/m

k I = 1
n*
*I
Ji
[ ( ) (
J a + Aa y a 2 y iI2 y a 2 y i*2I )]
20
k I = 1 [0 + 15.39 (15.3 9.34 ) (15.3 9.92 )]= 0.833
59035
( ) (
v I ,g = k aI 1 + k I v b ,g = 1 + k I v 0I ,g )
Ugib u vremenu t usled stalnog optereenja, za neisprskali presek (stanje I) iznosi:
v Ig, = (1+0.8332.5)6.6 = 20.5 mm
1.3.1.2 Stanje II (sa prslinama) - stalno optereenje
Ai*II = AbII + n*Aa = 467 + 2015.39 = 775 cm2/m

y * II
=y II
+
(y a2 )
y bII2 n * Aa
= 2.34 +
(15.3 2.34 ) 20 15.39 = 7.49 cm
i2 b2 * II
Ai 775

J i* II = J bII + n* J a + AbII (y a 2 y bII2 ) (y i*2II y bII2 )

Ji*II = 849 + 0 + 467(15.3 - 2.34)(7.49 - 2.34) = 32039 cm4/m

k II = 1
n*
* II
Ji
[
J a + Aa (y a 2 y iII2 ) (y a 2 y i*2II ) ]
Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE
PRORAUN DEFORMACIJA PLOE OSLONJENE U JEDNOM PRAVCU P2/5

20
k II = 1 [0 + 15.39 (15.3 4.67 ) (15.3 7.49 )] = 0.202
32039
( ) ( )
v II ,g = k aII 1 + k II v b ,g = 1 + k II v 0II,g

Ugib u vremenu t usled stalnog optereenja, za isprskali presek (stanje II) iznosi:
v IIg, = (1+0.2022.5)23.2 = 35.0 mm

1.3.2 Trajni ugib u trenutku t (stalno optereenje)

1 = 1.0 (RA 400 / 500 ) 17.6
, g = 1 1 .0 0 .5 = 0.698
2 = 0. 5 ( t ) 29.25

vg, = (1 - 0.698)20.5 + 0.69835.0 = 30.6 mm

1.3.3 Trajni ugib, ukupno optereenje

Konana vrednost ugiba usled dejstva dugotrajnog (stalnog) i kratkotrajnog (povremenog)
optereenja dobija se kao trenutna vrednost ugiba od ukupnog optereenja, uveana za
prirast ugiba kao posledice dugotrajnog dejstva stalnog optereenja:
v g + p , = v g + p ,0 + (v g , v g ,0 )

vg+p. = vmax = 27.5 + (30.6 - 13.2) = 44.9 mm

L 600
v g + p, = v max . = 4.49 cm > v dop. = = = 2 cm
300 300
Kako je prekoraen doputeni ugib, definisan lanom 117. Pravilnika BAB 87, potrebno je
korigovati neki od parametara.
vb = 11.6 mm - elastino reenje, bruto betonski presek
vg+p,0 = 27.5 mm - trenutni ugib, ukupno optereenje, t=0
vg+p. = 44.9 mm - trajni ugib, ukupno optrereenje, t
Kako je doputena vrednost ugiba znatno prekoraena, trebalo bi debljinu ploe poveati
minimalno 3 44.9 20 = 1.31 puta, to daje dp = 1.3118 = 24 cm. Meutim, poveanje deb-
ljine ploe sa 18 na 24 cm poveava i intenzitet stalnog optereenja za 1.5 kN/m2, to do-
datno poveava raunski ugib. Istovremeno, vea dimenzija ploe zahteva manju koliinu
zategnute armature, ime se dodatno poveava koeficijent kaII koji uvodi u proraun uticaj
isprskalosti preseka (smanjuje se Aa1, poveava h - po oba osnova poveava se kaII). Sto-
ga dimenzija od 24 cm sigurno nee biti dovoljna bez usvajanja dosta vee koliine arma-
ture od potrebne za zadovoljenje graninog stanja nosivosti.
Rezultati varijantnih prorauna su prikazani tabelarno, radi lakeg poreenja. Najpre je plo-
a podebljana na 24 cm, uz usvajanje armature potrebne prema graninom stanju nosi-
vosti (oekivano, doputeni ugib je prekoraen). Zatim je za istu debljinu ploe usvojena
neto vea koliina armature, dovoljna da se ugib nae u doputenim granicama. Na kraju,
ploa je podebljana na potrebnih 28 cm, uz usvajanje armature potrebne prema graninom
stanju nosivosti. Kao definitivna je usvojena je trea varijanta (ploa 24 cm, armatura
R16/10, osenena kolona u tabeli na sledeoj strani).
Naravno, umesto ovde sprovedenog prorauna geometrijskih karakteristika idealizovanih
preseka u neisprskalom odnosno isprskalom stanju, mogu se koristiti i odgovarajui dija-
grami (Prirunik za primenu Pravilnika BAB 87, Tom II, Prilog 3.4: Koeficijenti za proraun
krivine elementa pravougaonog preseka izloenih sloenom savijanju). Sa ovih dijagrama
Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE
PRORAUN DEFORMACIJA PLOE OSLONJENE U JEDNOM PRAVCU P2/6

se, u funkciji procenta armiranja zategnutom armaturom, oitavaju vrednosti koeficijenata

kaI, kaII, kI i kII, za ije se proraunavanje troi najvie vremena. Kod odreivanja uticaja
teenja, dijagrami su konstruisani za mlade ( = 3), stare ( = 1) i betone ume-
rene starosti u trenutku nanoenja optereenja ( = 2).
Ukoliko se koriste dijagrami za proraun koeficijenata, nije potrebno sraunavati moment
inercije idealizovanog poprenog preseka J iI i odgovarajui otporni moment Wi1I ve mo-
ment pojave prsline Mr treba sraunati sa vrednou otpornog momenta Wb1.

dp cm 18 24 24 28
2
g kN/m 6.5 8 8 9
p kN/m2 4 4 4 4
Mg kNm/m 29.25 36 36 40.5
Mp kNm/m 18 18 18 18
Mu kNm/m 79.2 90 90 97.2
h cm 15.3 21.4 21.2 25.4
Aa,potr. cm2/m 14.38 11.17 11.28 10.06
/ea 14/10 12/10 16/10 12/10
Aa,usv.
cm2/m 15.39 11.31 20.11 11.31
JbI cm4/m 48600 115200 115200 182933
vb,g+p mm 11.57 5.58 5.58 3.81
I
Ji cm4/m 52453 121659 125945 192475
kaI 0.927 0.947 0.915 0.95
I
vg+p ,0 mm 10.72 5.28 5.10 3.62
II
Ji cm4/m 14991 24445 38093 35404
g+p, t=0

kaII 3.242 4.713 3.024 5.167

II
vg+p ,0 mm 37.52 26.30 16.88 19.67
Mr kNm/m 17.6 29.2 30.8 38.8
0,g+p 0.626 0.459 0.43 0.337
vg+p,0 mm 27.51 14.93 10.17 9.03
I
vg ,0 mm 6.64 3.52 3.40 2.50
II
vg ,0 23.23 17.53 11.25 13.62
g, t=0

mm
0,g 0.397 0.189 0.146 0.043
vg,0 mm 13.22 6.17 4.55 2.98
*I
Ji cm4/m 59035 133465 144351 210132
kI 0.833 0.867 0.809 0.874
I
vg ,t mm 20.46 11.16 10.28 7.98
g, t

*II
Ji cm4/m 32039 56646 82078 83584
kII 0.202 0.147 0.196 0.135
II
vg ,t mm 34.95 23.99 16.77 18.23
t,g 0.698 0.594 0.573 0.521
vg,t mm 30.58 18.79 14.00 13.32
vg+p,t mm 44.87 27.55 19.62 19.37

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE