BAB 1 : BIANTARA

Biantar th sok dipatalikeun jeung seni nyarita. Sabab dina biantara th

sakapeung merlukeun gaya jeung omongan nu matak narik jalma ra nu
ngabandungannana.
Faktor nu ngalantarankeun biantara hiji jalma dipikaresep ku balara.
Sebuat ba TAMAN, singgetan tina:
o Tatag nyaritana : Nyarita bari tatag jeung ttla, henteu karagok atawa loba
ngarandeng
o Aktual Temana : Tema nu ditepikeun th kudu aktual, lain tma-tma nu geus
basi
o Munel Eusina : Eusina padet, loba pulunganeun atawa loba mangpaatna.
o Alus Basana : Alusna mah pinuh ku mamanis basa. Contona diselapan ku
babasan jeung paribasa, atawa bisa og ku kalimah-kalimah panilih (kata-kata
mutiara)
o Ngandung Wirahma : Omongan urang kudu diatur gancang kendorna, tarik
halonna, atawa luhur handapna
Aspek dina kagiatan biantara :
1) Nu Biantara : Jalma nu nepikeun biantara
2) Pangregep : Jalma nu ngaregepkeun biantara (audience)
3) Alat atawa media : Sarupaning alat jeung mdia nu ngabantu leuwih csna
kagiatan nepikeun biantara, diantarana: tempat nu ngeunaheun, suasana nu
genah, speaker, sound system, jeung nu sajabana.
4) Materi nu Ditepikeun : Bahan atawa eusi tina biantara nu hayang ditepikeun
Metode nepikeun biantara :
1) Impromtu : mtode biantara nu ngadadak. Euweuh persiapan sammhna
2) Ngapalkeun : mtode biantara nu sammhna matri diapalkeun heula
3) Naskah : biantara ku jalan maca naskah nu geus disiapkeun sammhna
4) kstmporan : biantar nu matrina dirangkum ngaliwatan catetan leutik
Babasan = Ungkapan
Conto babasan :
1) Panjang leungeun = sok maling (suka mencuri)
2) Hampang birit = dakan dititah-titah (mau aja kalo disuruh-suruh)
3) Hampang leungeun = babari tunggal teunggeul
4) Ngajejewt hat = nganyenyeri pisan
5) Heuras hulu (keras kepala) = mawa karep sorangan, susah di br
kritikan atawa nashat
6) Heuras genggerong = omonganana sugal
Paribasa = peribahasa
Contoh paribasa:
1) Jati kasilih ku junti = pribumi kalhkeun ku pendatang
 2) Ka cai jadi saleuwi, ka darat jadi salogak = salawasna babarengan, sauyunan
3) Lir gang katincak = ngadadak jempling
4) Kaciwit kulit ka bawa daging = ka bawa-bawa padahal teu pipilueun
5) Cikarak ninggang batu laun-laun jadi legok = ku leukeun diajar saeutik-saeutik,
lila-lila mah bakal bisa
6) Kabawa ku sakaba-kaba = kabawa kunu teu puguh (
7) Caina hrang laukna beunang =
8) Moro julang ngalepaskeun peusing = pagawean nu tos puguh ditinggalkeun

BAB 2: BIOGRAFI
Biografi sok disebut og riwayat hidup
Biografi eusina ngadadarkeun riwayat hirup hiji jalma, boh nu masih
jumeneng, boh nu geus maot
Riwayat hirup diperlukeun keur :
o Ngalamar pagawan
o Pangling-ngling kana jasa hiji jalma
o Dokumntasi sajarah
o Keur dijual ka masarakat
Biodata nyata tulisan ngeunaan idntitas hiji jalma sacara
spsifik/husus
Hal-hal nu ditulis di biodata:
1) Ngaran
2) Tempat tanggal lahir
3) Pagawan
4) Ngaran indung-bapa
5) Alamat
6) Jenis kelamin
7) Agama
8) Riwayat sakola
9) Riwayat pagawan
10) Prstasi
Biografi asalna tina kecap bio anu hartina hirup jeung grafis anu hartina
tulisan
Sacara timologi biografi nya ta tulisan riwayat hirup hiji jalma
Bdana biografi jeung biodata : lamun biodata ditulis sacara husus,
euweuh katerangan anu nguatkeun idntitas anu ditulis. Sedengkeun
biografi, riwayat hirup anu ditulis dieyeuban ku katerangan-katerangan
anu nguatkeun katerangan idntitas anu di tulis
Nu ditulis dina biografi :
 1) Ngaran
2) Tempat tanggal lahir
3) Pagawan
4) Ngaran indung-bapa
5) Alamat
6) Jenis kelamin
7) Agama
8) Riwayat sakola
9) Riwayat pagawan
10) Prestasi
11) Jeung saterusna
Tujuan nulis biografi :
1) Mr nyaho sacara kongkrit riwayat hirup hiji jalma ka masarakat
2) Tujuan konomi, supaya biografi di bukukeun sarta engkna dijual
ka masarakat
Jalma anu teu ditulis dina biografi nya ta jalma anu dianggap teu biasa
upama dibandingkeun jeung jalma kalolobaan
Mangpaat biografi :
1) Diajar jeung ngeunteung kana pangalaman hiji tokoh
2) Bisa maca gagasan jeung pikiran hiji tokoh
3) Biografi hiji tokoh bisa jadi dokumn sajarah
4) Maham hiji kajadian atawa peristiwa tina sawangan anu bda-
bda
Otobiografi (autobiografi) nya ta tulisan riwayat hirup hiji jalma nu
ditulis ku pribadina sorangan dina wangun karangan narasi

Bab 3 : Kasajarahan
1. Gografi nyata istilah nu aya hubungannana jeung tempat/patempatan.
2. Istilah gografi th sacara umum dibagi dua, nyata istilah gografi di darat jeung nu
aya hubungannana jeung cai.
3. Gografi di darat misalna gunung, pasir, kawah, tutugan, lamping, jrrd.
4. Gografi nu aya patalina jeung cai misalna walungan, sungapan, wahangan, situ,
balong, kulah, mpang, basisir, laut, muara, leuwi, jrrd.
5. Walungan nyata wahangan gede.
6. Babad th carita nu ngandung ajn sajarah.
7. Dayeuh hartina kota.
8. Lembur nyata padumukan jalma di luar kota anu diwangun ku sawatara imah.
 9. Punduh nyata jalma nu ngurus jeung ngolah kampung.
10. Karuhun hartina jalma nu ngarundaykeun urang.
11. Padumukan hartina tempat cicing.
12. Pasir hartina gunung leutik.
13. Punclut bisi dihartikeun jadi mumunggang, puncak, sisi, atawa bagian nu
pangluhurna.
14. Lamping hartina sisi gunung.
15. Sungapan hartina tempat ngocorna cai ti solokan.
16. Tatar nyata wilayah.
17. Walungan nyata wahangan nu ged.
18. Kamalir nyata susukan.
19. Pulow nyata tanah daratan nu kakurilingan ku cai atawa laut.
20. Tegalan nyata lahan paranti pepelakan.
21. Kulah nyata balong leutik.
22. Dano hartina situ.

Bab 4 : Pangalaman
1. Supaya jalma lian hayang ngabandungan pangalaman urang, pangalaman
dicaritakeun kudu pikaresepeun ti mimiti bubuka, eusi, jeung panutupna kudu matak
pikaresepeun, ditepikeun kalawan runtut, mak basa nu jntr, kaharti, jeung sopan.
2. Supaya pangalaman nu dicaritakeun th runtut kudu nangtukeun poko-poko pikiran
nu rk ditepikeun heula terus dimekarkeun jadi carita nu lengkep.
3. Interjksi atawa kalimah panyeluk mangrupa salahsahiji fungsi kalimah anu gunana
pikeun ngbrhkeun rasa atawa mosi panyaturna, misalna rasa gumbira, nalangsa,
kagt, geuleuh, reueus, jst.
4. Kalimah panyeluk biasana ditungtungan ku tanda panyeluk (!).
5. Rupa-rupa kalimah panyeluk :
a. Kalimah salam
Nyata kalimah nu eusina ngbrhkeun kasaametan, biasana wangunna
matok.
Dipak waktu patepung jeung jalma lian.
Contona :
- Wilujeung wengi, Ina!
- Wilujeung, Bu!
b. Kalimah panggentra (vokatif)
Nyata kalimah panyeluk kanggo nyebut ngaran, gelar, sesebutan,
pangkat, atawa ngagentraan jalma lian.
Contona :
- Ina!
- Gusti, Nu Agung!
- Copt!
c. Kalimah anteuran
 Nyata kalimah nu ngbrhkeun rasa panyaturna, biasana patali jeung
kanyeri, kareureus, kakeuheul, antusias, jst.
Contona :
- Hy, Ina meni geulis!
- Parman, anjeun th ka mana!
6. Conto kalimah wawaran nyata Po isukan mah sakola th libur.
7. Alat musik asli ti Subang nu cara makeunna ditiup nyata tolat.
8. Ganas khas Sunda disebut Si Madu.
9. Saba Budaya. Saba nyata pindah.
10. Lahirna alat musik tolat th ka inspirasi ku empt-emptan.

WARNA-WARNA
Beureum = Merah
Biru = Biru
Bungur, Gandaria, ungu = Ungu
Bodas = Putih
Hejo = Hijau
Hideung = Hitam
Koneng = Kuning
Kayas = Merah muda
Kulawu = abu-abu
Coklat = Coklat

ARAH MATA ANGIN

Utara : Kaler
Barat : Kulon
Selatan : Kidul
Timur : Wetan

KOSAKATA TUBUH
INDONESIA SEDANG ALUS
Kepala Sirah Mastaka
Rambut Buuk Rambut
Kening/Jidat Tarang Taar
Mata Panon Soca
Pipi Pipi Damis
Hidung Irung Pangembung
Bibir Biwir Lambey
Gigi Huntu Waos
Dagu Gado Angket
Telinga Ceuli Cepil
Tangan Leungeun Panangan
Perut Beuteung Patuangan
Kaki Suku Sampeyan