Professional Documents
Culture Documents
Chng 1
Trong hai thp nin va qua, cc cch tip cn nghin cu nhn rng n mc m cc nh
nghin cu gi y c nhiu chn la. i vi nhng ngi thit k mt xut hay k hoch
nghin cu, ti khuyn ngh nn theo mt khung thit k chung nh hng cho mi kha
cnh ca nghin cu, t vic nh gi cc quan im trit hc tng qut hm cha trong nghin
cu cho n vic thu thp c s d liu chi tit v thc hin qu trnh phn tch. Vic s dng
khung thit k cn gip cc nh nghin cu a vo k hoch ca h nhng tng c s s
vng chc trong ngnh ca mnh v c cng nhn bi c gi (v d nh hi ng khoa),
nhng ngi c v h tr xut nghin cu.
thit k mt xut nghin cu, ngi ta thng c nhng loi khung thit k no? Cho d
t liu nghin cu y ry cc loi hnh v thut ng khc nhau, ti s tp trung vo ba loi: tip
cn nh lng, tip cn nh tnh, v tip cn theo cc phng php kt hp (gi tt l tip cn
kt hp). Cch tip cn th nht c i vi cc nh khoa hc x hi v nhn vn t nhiu nm
nay, cch tip cn th hai mi ni ln ch yu trong ba hay bn thp nin va qua, v cch tip
cn cui cng hin vn cn mi m v ang pht trin v c hnh thc v ni dung.
Chng ny gii thiu vi cc c gi ba cch tip cn nghin cu. Ti ngh rng tm hiu
nhng cch tip cn ny, ngi vit xut nghin cu cn xem xt ba yu t ca khung thit
k: cc gi nh trit hc v iu g to thnh cc nhn nh tri thc (knowledge claims); cc qui
trnh nghin cu chung c gi l cc chin lc tm hiu (strategies of inquiries); v cc qui
trnh chi tit thu thp s liu, phn tch, v vit nghin cu, c gi l cc phng php
(methods). Cc cch tip cn nghin cu nh tnh, nh lng, v kt hp s b tr tng yu t
trong ba yu t ny mt cch khc nhau, v nhng im khc bit s c vch ra v tho
lun trong chng ny. Sau , chng ta s trnh by cc tnh hung tiu biu kt hp ba yu t
ny, tip theo l nhng l do khin ta nn chn mt cch tip cn ny so vi mt cch tip cn
khc khi thit k mt nghin cu. Tho lun ny khng phi l mt chuyn lun trit hc v bn
cht ca tri thc, nhng n s t nn tng thc hnh trong mt s tng trit hc hm cha
trong nghin cu.
BA YU T CA VIC TM HIU
Trong n bn u tin ca quyn sch ny, ti s dng hai cch tip cn - nh tnh v nh
lng. Ti m t tng cch tip cn theo cc gi nh trit hc khc nhau v bn cht ca thc
ti, nhn thc lun, cc gi tr, thut hng bin ca nghin cu, v phng php lun (Creswell,
1994). Mt vi din tin pht trin trong thp nin va qua dn n vic xem xt li quan
im ny.
tng ca Crotty (1998) xy dng nn mng cho khung thit k ny. ng xut rng khi
thit k mt xut nghin cu, ta xem xt bn vn :
1. Nhn thc lun no (hay l thuyt tri thc no bao quanh quan im l thuyt) s thm nhun
trong nghin cu (v d nh ch ngha khch quan, ch ngha ch quan)?
2. Quan im l thuyt no (hay quan im trit hc no) n cha sau phng php lun ang
xem xt (v d ch ngha thc chng v hu thc chng, ch ngha din gii, l thuyt ph phn
v.v)?
3. Phng php lun no (hay chin lc, k hoch hnh ng kt ni cc phng php vi kt
qu) s chi phi vic chn la v s dng phng php (v d nh nghin cu th nghim,
nghin cu iu tra kho st, dn tc hc v.v)?
4. Cc phng php no (ngha l cc k thut v qui trnh no) m chng ta xut s dng (v
d nh s dng bng cu hi, phng vn, nhm tp trung v.v)?
Ghi nh nhng tng ny, ti khi nim ho m hnh ca Crotty nhm n ba cu hi trng
tm ca vic thit k nghin cu:
Hnh 1.1 Cc nhn nh tri thc, cc chin lc tm hiu thng tin, v cc phng php
dn n cc cch tip cn v qu trnh thit k
Cc yu t tm
hiu
Theo truyn thng, cc gi nh hu thc chng chi phi cc nhn nh v tri thc. Quan im
ny i khi c gi l phng php khoa hc hay lm nghin cu khoa hc. N cng cn
c gi l nghin cu nh lng, nghin cu thc chng/ hu thc chng, khoa hc thc
nghim, v ch ngha hu thc chng. Thut ng cui cng, ch ngha hu thc chng, lin
quan n t duy sau thc chng, thch thc khi nim truyn thng v s tht tuyt i ca tri
thc (Phillips & Burbules, 2000) v cng nhn rng chng ta khng th thc chng v nhng
nhn nh tri thc ca ta khi nghin cu hnh vi v hnh ng ca con ngi. Truyn thng hu
thc chng xut pht t cc tc gi th k 19 nh Comte, Mill, Durkheim, Newton, v Locke
(Smith, 1983), v gn y c trnh by khc chit bi cc tc gi nh Phillips v Burbules
(2000).
1. Tri thc c tnh cht phng on (v chng li nn tng) khng th tm thy s tht tuyt
i. Nh vy, bng chng c thit lp trong mt nghin cu lun lun khng hon ho v c
th sai lm. Chnh v l do ny m cc nh nghin cu khng chng minh cc gi thuyt l ng,
thay vo , h ch ra rng gi thuyt khng th b bc b.
2. Nghin cu l qu trnh a ra cc nhn nh ri lm mn thm hay b bt mt s cho cc
nhn nh khc tr nn bo m hn. V d, hu ht cc nghin cu nh lng bt u bng vic
kim nh mt l thuyt.
3. S liu, bng chng, v cc cn nhc duy l gip nh hnh tri thc. Trong thc tin, cc nh
nghin cu thu thp thng tin bng cc cng c da vo cc thc o do nhng ngi tham gia
hon tt hay theo cc quan st do nh nghin cu ghi nhn.
4. Cng vic nghin cu tm cch xy dng cc pht biu ng n ph hp, nhng pht biu c
th phc v cho vic gii thch tnh hnh ang c quan tm hay m t mi quan h nhn qu
ang c xem xt. Trong cc nghin cu nh lng, cc nh nghin cu a ra mi quan h
gia cc bin v sp t mi quan h ny theo cc cu hi hay cc gi thuyt.
5. Tnh khch quan l yu cu thit yu ca nghin cu, v v l do , cc nh nghin cu phi
xem xt cc phng php v kt lun xem chng c b thin lch hay khng. V d, cc tiu
chun v gi tr v tin cy l quan trng trong mt nghin cu nh lng.
Nhng ngi khc nhn nh tri thc thng qua mt qu trnh v tp hp gi nh khc. Ch
ngha kin to x hi (thng c kt hp vi ch ngha din gii (interpretivism); xem
Mertens, 1998) l mt quan im nh th. Cc tng xut pht t Mannheim v t cc cng
trnh nghin cu nh Xy dng thc t x hi (The Social Construction of Reality, 1967) ca
Berger v Luckmann v Tm hiu t nhin (Naturalistic Inquiry, 1985) ca Lincohn v Guba.
Cc tc gi gn y hn tm tt quan im ny l Lincoln v Guba (2000). Schwandt (2000),
Neuman (2000), v Crotty (1998), cng cc tc gi khc. Cc gi nh c a ra trong cc
nghin cu ny cho rng cc c nhn tm hiu v th gii ni h sng v lm vic. H xy dng
ngha ch quan v cc kinh nghim cc ngha hng ti cc i tng hay s vic nht
nh. Cc ngha ny thay i v a dng, a nh nghin cu n ch tm kim s phc tp ca
cc quan im thay v thu gn ngha thnh mt vi loi hay tng. Khi , mc tiu ca
nghin cu l da mt cch ti a vo quan im ca nhng ngi tham gia v tnh hung ang
c xem xt. Cc cu hi tr nn m rng v khi qut nhng ngi tham d c th xy
dng ngha ca mt tnh hung, mt ngha thng c hun c trong cc cuc tho lun
hay trao i vi nhng ngi khc. Cu hi cng m (open-ended) cng tt, v nh nghin cu
cn thn lng nghe nhng g ngi ta ni hay lm trong bi cnh sng ca h. Thng thng, cc
ngha ch quan ny c thng lng v mt x hi v lch s. Ni cch khc, cc ngha
ny khng ch n thun n su vo cc c nhn m cn c to thnh thng qua tng tc vi
ngi khc (v th gi l ch ngha kin to x hi) v thng qua cc chun mc vn ho v lch
s hot ng trong cuc sng ca cc c nhn. Nh vy, cc nh nghin cu xy dng thng
nhm n cc qu trnh tng tc gia cc c nhn. H cng tp trung vo cc bi cnh c th
ni ngi ta sng v lm vic nhm tm hiu bi cnh lch s v vn ho ca nhng ngi tham
d. Cc nh nghin cu cng nhn rng hon cnh ring ca h s nh hnh cch din gii ca
h, v h t t v tr ca mnh trong nghin cu cng nhn vic din gii xut pht t cc
kinh nghim lch s, vn ho v c nhn. Khi , d nh ca nh nghin cu l din gii ngha
m nhng ngi khc c c v th gii. Thay v bt u bng mt l thuyt (nh trong ch
ngha thc chng), nhng ngi tm hiu to ra hay trin khai mt l thuyt hay phng thc
din tin ca ngha.
1. Cc ngha c con ngi xy dng khi h tham gia vo th gii m h ang l gii. Cc
nh nghin cu nh tnh c xu hng s dng nhng cu hi m ngi tham d c th trnh
by quan im ca h.
2. Con ngi tham gia vo th gii v din gii th gii da vo quan im lch s v x hi
chng ta c sinh ra trong mt th gii vi nhng ngha n vi ta thng qua vn ho. V th,
cc nh nghin cu nh tnh tm hiu bi cnh ca nhng ngi tham d thng qua tham quan
bi cnh ny v ch thn thu thp thng tin. H cng l gii nhng iu h tm thy, cch l gii
nh hnh bi kinh nghim v nn tng ring ca nh nghin cu.
3. S khi qut c bn v ngha lun lun mang tnh cht x hi, pht sinh bn trong v bn
ngoi s tng tc vi cng ng con ngi. Qu trnh nghin cu nh lng nhn chung mang
tnh cht qui np, nh nghin cu to ra ngha t nhng d liu thu thp ti ch.
Mt nhm nh nghin cu khc nhn nh tri thc thng qua cch tip cn ng h/tham gia.
Quan im ny pht sinh t thp nin 80 v 90 t nhng c nhn cm thy cc gi nh hu thc
chng p t nhng l thuyt v qui lut c cu khng ph hp vi nhng c nhn v nhng
nhm b gt ra bn l x hi hoc khng gii quyt tho ng nhng vn cng l x hi. Theo
dng lch s, mt s tc gi c tinh thn ng h/ tham gia (hay tinh thn gii phng) da vo
cc nghin cu ca Marx, Adorno, Marcuse, Habermas, v Freire (Neuman, 2000). Gn y hn,
ta c th c cc cng trnh nghin cu ca Fay (1987), Heron v Reason (1997), Kemmis v
Wilkinson (1998) i theo quan im ny. Ch yu, cc nh nghin cu ny cm thy rng ch
ngha kin to khng i xa ku gi mt chng trnh hnh ng nhm gip nhng
ngi b gt ra bn l x hi. Cc nh nghin cu ny tin rng vic tm hiu cn phi an xen vi
chnh tr v chng trnh hnh ng chnh tr. V th, vic nghin cu nn bao hm mt chng
trnh hnh ng ci cch c th lm thay i i sng ca nhng ngi tham gia, cc th ch
hay t chc ni cc c nhn ang sng hay lm vic, v i sng ca nh nghin cu. Hn na,
nhng vn c th cn gii quyt cp n nhng vn x hi quan trng ca thi cuc,
nhng vn nh tng quyn, bt bnh ng, p bc, thng tr, c ch, v c lp. Cc nh nghin
cu c tinh thn ng h thng bt u bng mt trong nhng vn ny lm tiu im nghin
cu. Nghin cu ny cng gi nh rng nh nghin cu s tin hnh trn tinh thn cng tc
khng lm nhng ngi tham gia b gt ra bn l x hi thm na nh mt h qu ca vic
nghin cu. Theo ngha ny, nhng ngi tham gia c th gip xy dng cc cu hi, thu thp
s liu, phn tch thng tin, hay c khen thng v tham gia vo cng vic nghin cu. Ting
ni ca nhng ngi tham gia tr thnh ting ni thng nht ku gi ci cch v thay i. S
ng h hay ku gi ny c th nhm mang li ting ni cho nhng ngi tham gia ny, nng cao
Quan im nam n bnh quyn ch trng v a ra nhng tnh hung kh khn khc nhau
ca ph n v cc th ch lm khun kh cho cc tnh hung ny. Cc ch nghin cu c th
bao gm cc vn chnh sch lin quan n thc hin cng bng x hi i vi ph n trong
nhng bi cnh c th hay tri thc v cc tnh hung p bc ph n (Olesen, 2000).
Cc bi din thuyt phn bit chng tc lm pht sinh nhng cu hi quan trng v vic kim
sot v kin to tri thc, c bit l tri thc v con ngi v cc x hi da mu (Ladson Billings,
2000).
Cc quan im theo l thuyt ph phn quan tm n vic trao quyn cho con ngi vt
qua nhng rng buc p t cho h bi sc tc, giai cp, v gii tnh (Fay, 1987).
L thuyt ng tnh luyn i tp trung vo nhng c nhn t nhn l ng tnh n, ng tnh
nam, lng gii, hay chuyn i gii. Vic nghin cu c th t th hin khch quan hn, c th
quan tm hn n cc phng tin tn gio v chnh tr, v c th truyn t ting ni v kinh
nghim ca nhng c nhn b nn (Gamson, 2000).
Tm hiu v ngi khuyt tt nhm n ngha ca vic bao gm trong nh trng v bao
quanh cc nh qun l, nh gio v cc bc ph huynh c con em khuyt tt (Mertens, 1998).
1. Hnh ng tham gia c tnh quy (recursive) hay bin chng (dialectical) v tp trung vo
vic mang li s thay i trong thc tin. Nh vy, cui cc nghin cu ng h/ tham gia, cc
nh nghin cu a ra mt chng trnh hnh ng thay i.
2. Dng nghin cu ny tp trung vo vic gip cc c nhn gii thot chnh h khi nhng rng
buc nhn thy trong truyn thng, trong ngn ng, trong cc qui trnh lm vic, v trong cc
mi quan h th lc trong bi cnh gio dc. Cc nghin cu ng h/ tham gia thng bt u
bng mt quan im quan trng v nhng vn trc trc trong x hi, nh nhu cu tng quyn.
3. Dng nghin cu ny c tnh cht gii phng ch n gip tho gng cm cho con ngi
thot khi nhng rng buc ca cc c cu bt cng v bt hp l lm hn ch s t pht trin v
t quyt nh. Mc ch ca cc nghin cu ng h/ tham gia l to ra tho lun v tranh lun
chnh tr thay i c th xy ra.
4. Dng nghin cu ny c tnh thc tin v cng tc v l cng vic nghin cu c hon
tt cng vi nhng ngi khc ch khng phi v nhng ngi khc hay i vi nhng
ngi khc. Trn tinh thn ny, cc tc gi c tinh thn ng h/tham gia cng hp tc vi nhng
ngi tham d nh nhng ngi cng tc nng ng trong cc nghin cu ca h.
Mt quan im khc v cc nhn nh tri thc xut pht t nhng ngi theo ch ngha thc
dng. Ch ngha thc dng pht sinh t nghin cu ca Peirce, James, Mead, v Dewey
(Cherryholmes, 1992). Cc tc gi gn y bao gm Rorty (1990), Murphy (1990), Patton
(1990), v Cherryholmes (1992). C nhiu dng thc dng. Phn ln, cc nhn nh tri thc pht
sinh t cc hnh ng, tnh hung, v cc h qu hn l t cc iu kin tin l (nh trong ch
ngha hu thc chng). C mt mi quan tm v cc ng dng, hay v nhng g c tc dng, v
cc gii php ca vn (Patton, 1990). Vn , ch khng phi phng php, l quan trng hn
c, v cc nh nghin cu s dng mi cch tip cn tm hiu vn (txem Rossman &
Wilson, 1985). Nh mt nn tng trit hc ca nhng nghin cu theo nhiu phng php kt
hp, Tashakkori v Teddlie (1998) v Patton (1990) truyn t tm quan trng ca vic tp trung
ch vo vn nghin cu trong nghin cu khoa hc x hi v sau s dng cc cch tip
cn a nguyn suy ra tri thc v vn . Theo Cherryholmes (1992), Murphy (1990), v l
gii ring ca ti v cc tc gi ny, ch ngha thc dng mang li nn tng cho cc nhn nh tri
thc sau y:
Nh vy, i vi nh nghin cu theo cc phng php kt hp, ch ngha thc dng m ra cnh
ca cho nhiu phng php, cc quan im nhn v th gii khc nhau, v cc gi nh khc
nhau, cng nh cc hnh thc thu thp v phn tch d liu khc nhau trong nghin cu theo cc
phng php kt hp.
Cc chin lc tm hiu
nh lng nh tnh Kt hp
Cc thit k th nghim Tng thut Ni tip
Cc thit k phi th nghim nh Hin tng hc ng thi
iu tra kho st Dn tc hc Chuyn ha
Cc l thuyt c s
Cc nghin cu tnh hung
Trong nghin cu nh tnh, s lng v loi hnh tip cn cng tr nn th hin r rt hn trong
thp nin 1990. Hin c nhng quyn sch tm tt cc loi khc nhau (nh 19 chin lc do
Wolcott, 2001 trnh by), v cc qui trnh hon chnh cho cc cch tip cn tm hiu nh lng.
V d, Clandini v Connelly (2000) xy dng mt bc tranh v nhng g cc nh nghin cu
tng thut lm. Moustakas (1994) tho lun cc nguyn l trit hc v cc qui trnh ca
phng php hin tng hc, v Strauss v Corbin (1990, 1998) trin khai cc qui trnh ca l
thuyt c c s. Wolcott (1999) tm tt cc qui trnh dn tc hc, v Stake (1995) nhn din cc
qui trnh ca nghin cu tnh hung. Trong quyn sch ny, cc v d minh ho s rt ra t cc
chin lc sau y:
Nghin cu tng thut l mt hnh thc tm hiu trong nh nghin cu tm hiu cuc
sng ca cc c nhn v yu cu mt hay nhiu c nhn k chuyn v cuc i ca h. Thng tin
ny sau c nh nghin cu k li hay c sp xp li theo nin i tng thut. Cui
cng, ngi tng thut kt hp cc quan im t cuc i nhng ngi tham gia vi quan im
t cuc i ca nh nghin cu trong mt bn tng thut c din gii (Clandinin & Connelly,
2000).
Cc qui trnh ni tip nhau, trong nh nghin cu tm cch gii thch hay m rng cc
pht hin ca mt phng php ny bng mt phng php khc. iu ny c th lin quan n
vic bt u bng mt phng php nh tnh nhm mc ch gii thch, ri tip theo bng mt
phng php nh lng vi mt mu ln nh nghin cu c th khi qut ho cc kt qu
cho mt dn s. Nh mt s la chn, vic nghin cu c th bt u bng mt phng php
nh lng trong cc l thuyt hay khi nim c kim nh, tip theo l mt phng php
nh tnh lin quan n vic tm hiu chi tit bng mt vi tnh hung nghin cu hay cc c
nhn.
Cc qui trnh ng thi, trong nh nghin cu hi t cc s liu nh tnh v nh lng
nhm trnh by mt phn tch ton din v vn nghin cu. Trong thit k ny, nh nghin
cu ng thi thu thp c hai dng s liu khi nghin cu, ri ho nhp cc thng tin thnh mt
bn din gii cc kt qu chung. ng thi trong thit k ny, nh nghin cu cng t mt dng
s liu vo trong mt qui trnh thu thp dng s liu khc ln hn nhm phn tch cc cu hi
khc nhau hay cc cp n v trong mt t chc.
Cc qui trnh chuyn ha, trong nh nghin cu s dng mt lng knh l thuyt (xem
chng 7) nh mt gc nhn bao qut trong mt thit k bao gm c s liu nh lng v nh
tnh. Lng knh ny gip mang li mt khung thit k cho cc ch ang c quan tm, cc
phng php thu thp s liu, v cc kt qu hay thay i c d on t nghin cu. Trong
phm vi lng knh ny c th l mt phng php thu thp s liu lin quan n mt cch tip
cn ni tip hay ng thi.
Yu t chnh th ba trong mt cch tip cn nghin cu l cc phng php thu thp v phn tch
s liu c th. Nh th hin qua bng 1.3, tht l b ch khi ta xem xt mt tp hp y cc
kh nng thu thp s liu trong mt nghin cu bt k v t chc cc phng php ny theo mc
bn cht xc nh trc, s dng cc cu hi m hay ng, v trng tm l phn tch d liu
bng s hay khng bng s. Cc phng php ny s c trin khai chi tit hn t chng 9
cho n chng 11 nh cc phng php nh tnh, nh lng v kt hp.
Cc nhn nh tri thc, cc chin lc, v cc phng php cng gp phn lm cho mt cch tip
cn nghin cu c xu hng l nghin cu nh tnh, nh lng, hay kt hp. Bng 1.4 trnh by
s phn bit c th b ch trong vic chn la cch tip cn cho mt xut nghin cu. Bng
ny cng bao gm cc thng l thc hnh ca ba cch tip cn s c nhn mnh trong cc
chng cn li ca quyn sch ny.
C xu hng hay thng thng Cc cch tip cn nh tnh Cc cch tip cn nh lng Cc cch tip cn kt hp
S dng cc gi nh trit hc ny Cc nhn nh tri thc theo quan im Cc nhn nh tri thc hu thc chng Cc nhn nh tri thc thc dng
kin to/ ng h/ tham gia
iu tra kho st v th nghim
Tip ni, ng thi, v chuyn ha
Trin khai cc chin lc tm hiu ny Hin tng hc, l thuyt c s, dn tc
hc, nghin cu tnh hung, v tng
thut
Trin khai cc phng php ny Cc cu hi m, cc cch tip cn mi Cc cu hi ng, cc cch tip cn xc C cu hi m v ng, c cc cch tip
xut hin, d liu thng tin bng ch nh trc, d liu bng s cn mi xut hin v xc nh trc, c
(khng phi s) hay hnh nh s liu v phn tch bng s v bng ch
S dng cc thng l thc hnh nghin T nh v chnh mnh Kim nh hay xc minh cc l thuyt Thu thp c d liu nh tnh ln nh
cu ny, khi cc nh nghin cu hay cc cch gii thch lng
Thu thp ngha ca nhng ngi tham
gia Xc nh cc bin s nghin cu Trin khai mt c s l lun kt hp
cc phng php
Tp trung vo mt khi nim hay hin Lin h cc bin s trong cc cu hi hay
tng duy nht gi thit Tch hp s liu vo cc giai on tm
hiu khc nhau
a cc gi tr c nhn vo nghin cu S dng cc tiu chun v gi tr v
tin cy Hin th bc tranh v cc qui trnh trong
Nghin cu bi cnh ca nhng ngi
nghin cu
tham gia Quan st v o lng thng tin bng s
Trin khai cc thng l thc hnh ca c
Xc nhn tnh chnh xc ca cc pht S dng cc cch tip cn khng thin
hai loi nghin cu nh tnh v nh
hin lch
lng.
L gii d liu Trin khai cc qui trnh thng k
Xy dng mt chng trnh hnh ng
thay i hay ci cch
Hp tc vi nhng ngi tham gia
Hnh 1.2 Bn cch kt hp ca nhn nh tri thc, chin lc tm hiu v phng php
Tip cn nh lng: cc nhn nh tri thc hu thc chng, chin lc tm hiu thc
nghim, v cc thc o thi tin kim (pre-test) v hu kim (post-test).
Trong tnh hung ny, nh nghin cu kim nh mt l thuyt bng cch nu c th cc gi thit
rt gn v thu thp s liu xc nhn hay bc b gi thuyt. Thit k th nghim c s dng,
trong thi c nh gi c trc v sau khi x l thc nghim. S liu c thu thp bng
mt cng c thu thp s liu, gip o lng thi , v thng tin thu thp c s c phn tch
bng cc qui trnh thng k v kim nh gi thit.
Tip cn nh tnh: Cc nhn nh tri thc xy dng, thit k dn tc hc, v quan st hnh
vi.
Trong tnh hung ny, nh nghin cu tm cch xy dng ngha ca mt hin tng t quan
im ca nhng ngi tham gia. iu ny c ngha l nhn din mt nhm c cng vn ho v
nghin cu cch thc nhm pht trin cc phng thc hnh vi chung theo thi gian (v d nh
dn tc hc). Mt trong nhng yu t chnh ca vic thu thp d liu l quan st hnh vi ca
nhng ngi tham gia thng qua tham gia vo cc hot ng ca h.
Tip cn nh tnh: Cc nhn nh tri thc tham gia, thit k tng thut, v phng vn vi
kt thc m.
Tip cn theo cc phng php kt hp: Cc nhn nh tri thc thc dng, thu thp s liu
nh tnh v nh lng ni tip nhau.
Nh nghin cu thc hin vic nghin cu da vo gi nh rng vic thu thp cc loi d liu
khc nhau s gip tm hiu vn nghin cu mt cch tt nht. Nghin cu bt u bng mt
cuc iu tra kho st tng qut nhm khi qut ho cc kt qu cho mt dn s, ri trong giai
on hai, s tp trung vo cc cuc phng vn nh tnh vi kt thc m nhm thu thp quan
im chi tit t nhng ngi tham gia.
ng trc ba cch tip cn, nhng nhn t no nh hng n vic chn la mt cch tip cn
ny so vi cch tip cn khc thit k mt xut nghin cu? C ba vn cn nhc i
n quyt nh ny: vn nghin cu, kinh nghim c nhn ca nh nghin cu, v c gi ca
bo co nghin cu.
Thit k theo cc phng php kt hp s gip ta thu tm tt nht c hai cch tip cn nh tnh
v nh lng. V d, nh nghin cu c th mun va khi qut ho cc pht hin cho mt dn
s, li va xy dng mt quan im chi tit v ngha ca mt hin tng hay khi nim i vi
cc c nhn. Trong nghin cu ny, trc tin nh nghin cu tm hiu mt cch tng qut
bit cc bin s no s c nghin cu, ri nghin cu cc bin s vi mt mu ln gm
nhiu c nhn. Nh mt s chn la, trc tin nh nghin cu cng c th iu tra mt s ln
cc c nhn, ri tip theo bng mt vi ngi trong s h tm hiu ngn ng v ting ni c
th ca h v ti nghin cu. Trong nhng tnh hung ny, u im ca vic thu thp s liu
nh lng vi kt thc ng v s liu nh tnh vi kt thc m xem ra b ch ta am hiu
thu o v vn nghin cu.
c gi
TM TT
iu cn nhc s b trc khi thit k mt xut nghin cu l vch ra khung thit k nghin
cu. Ba cch tip cn nghin cu c tho lun trong chng ny: nghin cu nh lng,
nghin cu nh tnh v nghin cu theo cc phng php kt hp. Khung thit k bao gm cc
gi nh trit hc v nhn nh tri thc, cc chin lc tm hiu, v cc phng php nghin cu
c bn. Khi ta kt hp cc gi nh trit hc, cc chin lc v cc phng php, ta s c cc
khung thit k khc nhau thc hin nghin cu. Vic chn la cch tip cn no s dng
da vo vn nghin cu, kinh nghim c nhn, v c gi ca nghin cu.
Bi tp vit
du hiu cho thy l do bi bo theo mt cch tip cn ny m khng phi l nhng cch tip cn
khc.
BI C THM
Cleo Cherryholmes so snh thuyt thc dng vi nghin cu khoa hc truyn thng. im mnh
ca bi bo l v s trch dn n cc tc gi v thuyt thc dng v lm sng t cc phin bn
khc nhau ca thuyt thc dng. Cherryholmes nu r quan im ca ng thng qua ch ra rng
thuyt thc dng c dn dt bi cc h qu d on, s min cng k mt cu chuyn tht,
v tng cho rng c mt th gii bn ngoi c lp vi t duy ca chng ta.
Crotty, M. (1998), The Foundations of social research: Meaning and perspective in the
research process. London: Sage.
Kemmis, S., & Wilkinson, M. (1998). Participatory action research and the study of
practice. Trong tc phm ca B., Atweh, S. Kemmis, & P. Weeks (hiu nh), Action
research in practice: Parnerships for social justice in education (trang 21-36). New York:
Routledge.
Stephen Kemmis v Mervyn Wilkinson trnh by mt bi vit tng quan xut sc v nghin cu
tham gia. Mt cch c th, h lu su tnh nng chnh ca cch tip cn nghin cu ny v tho
lun cch thc hin nghin cu hnh ng nh th no cp c nhn, x hi hay c hai cp
.
Yvonna Lincoln v Egon Guba trnh by nim tin c bn v nm h bin th nghin cu khc
nhau trong nghin cu khoa hc x hi. H m rng vic phn tch trc trong n bn u
tin v bao hm ch ngha thc chng, hu thc chng, l thuyt ph phn, ch ngha kin to,
v h bin ho tham gia. Mi h bin th c trnh by theo bn th hc (ngha l bn cht thc
t), nhn thc lun (ngha l lm th no ta bit iu ta bit) v phng php lun (ngha l qu
trnh nghin cu). H bin th tham gia b sung thm mt h bin th na cho cc h c
trnh by trong n bn u tin. Sau khi trnh by ngn gn nm cch tip cn ny, cc tc gi so
snh chng theo by vn , nh bn cht tri thc v cch thc tch lu tri thc.