novasyon_GIDA2000 11.4.

2017 17:31 Page 1

kapak

Gda ve ila sektrnde

inovasyonla farkllamak
Sadece rekabet etmede deil, tketiciye fayda reten inovatif zmler
tketicinin rn satn almada kararlarna olumlu etki edecektir. rnlerin
farkllatrma sonucunda tketicinin zihninde oluacak olumlu tutum, sonraki
alverilerinde firma lehine karar verme ile sonulanacaktr.
r. Gr. Metin AKBULUT
Bandrma Onyedi Eyll niversitesi
Bandrma MYO, Bandrma, Balkesir

T
m sektrlerde rekabetin artt
gnmzde, firmalar
farkllaabildii lde, tketici-
lerin tercihlerine bir alternatif ola-
bilmektedir. Portera gre bir iletme
rekabete orijinal stratejiden birini
semek durumundadr. Bu stratejiler
maliyet liderlii, farkllatrma ve
odaklanmadr. Dk fiyatl rn
sunarak ya da rnde farkllama
yaparak tketicinin daha yksek bir
bedel demesini salayarak rekabet
etmek durumundadr. Bu alternatifleri
deerlendirmeyen iletmeler rekabet
etmede ve mteriyi iknada
zorlanacaklardr (Altunk vd, 2014).
letmelerin pazarda rekabet stnl
elde edebilmeleri ve varlklarn
srdrebilmeleri farkllatrlm ve
tketiciye fayda oran yksek rnler
sunmaktan geecektir. Gda ve ila sek-
trnde fiyatla farkllamak olduka
zordur. rnler birbirine benzemekte
hatta birok rn ikame rn
durumundadr. nc markalar rnde
yenilikler yaptka, alternatif markalar
kendilerini yenileme zorunluluu his-
setmektedirler. Aslnda firmalar yeni-
liki zmlerle rekabet etme imkn
bulabileceklerdir. Sadece rekabet
etmede deil, tketiciye fayda reten
inovatif zmler tketicinin rn satn
almada kararlarna olumlu etki edecek- firma, kalite, fiyat, saygnlk veya kullanc, sebep, ama, deer veya
tir. rnlerin farkllatrma sonucunda fonksiyon temelinde kendilerine farkl fiyat, kiilik ve duygudur.
tketicinin zihninde oluacak olumlu konum edinmilerdir. Farkllamann sonucu konumlandrma
tutum, sonraki alverilerinde firma Konumlandrmak iin bir strateji iken arac ise inovasyondur. novasyon
lehine karar verme ile sonulanacaktr. oluturmal, oluturulacak strateji reka- (yenilik) rnlerde ya da retim sre-
Firmalarn hedefe, pazara uygun bet avantaj yaratmal, marka ile birlik- lerinde oluturulan deiikliklerle
yrtt pazarlama faaliyetleri te bir alg oluturmal, sonucunda da yaam kalitesini arttran, kullananlarn
yukarda bahsettii farkllatrmasna marka imaj ve itibar edinilmelidir hayatlarnda deiiklik yapan gelimedir.
tketici de markalar arasnda kendine (Erdil vd, 2010). Yenilik ayn zamanda, ekonomik ve
yer edinecek ayn konumlanacaktr. Konumlandrmada uygulanacak pek sosyal fayda oluturan, kltrel ortamn
Marka konumlandrma, hedef pazara ok strateji bulunmaktadr. Bunlar; bir rn olan sreklilii olan
uygun bir ekilde pazarlama faaliyet- zellik, fayda, problem zme, reka- deiikliklerdir (Uzkurt, 2008).
lerinin kullanlmasn ierir. Pek ok bet, firma itibar ve imaj, hedef Oslo klavuzunda yenilikler konusunda
30
gda 2017
novasyon_GIDA2000 11.4.2017 17:32 Page 2
deerlendirmede rn, sre, organiza-
syon ve pazarlama yenilikleri zerinde
durmaktadr.1 Bu yenilikler;
e rn yenilii: Mevcut zellikleri veya
ngrlen kullanmlarna gre yeni olan
ya da nemi derecede iyiletirilmi mal
ve hizmetin ortaya konulmasdr (rn
mrn, dayanakln artran ambala-
jlar, hibrit aralar).
e Sre yenilii: Tehizat, yazlmlar
veya yeni teknikler
gerekletirilen tamamen yeni ya da
nemli derecede iyiletirilmi retim,
teslimat ve sunum yntemidir (Mobil
bankaclk, akll lojistik takip sitemleri).
e Pazarlama yenilii: rn tasarm ve
ambalaj, konumlandrma, pazarlama
iletiimi veya deme yntemlerinde
nemli deiiklikleri ierir (Sosyal
medya pazarlama).
eOrganizasyonel yenilik: yeri organi-
zasyonun da firma be kurumlarla
kurduu ilikiler yenilikleri ya da
iyiletirmeleri kapsar (ERP-Kurumsal
kaynak planlama).
Gda ve ila sektrnde inovatif
zmler rn ve sre ynetiminde
firmalarn farkllamasna
konumlandrmada rekabeti artracak bir
alandr. Akll ambalaj aralar, etkin ve
srdrlebilir bir gda gvenlii iin
izlenebilirlik istemlerinin
edilmesinde temel aralardan biri
olacaktr. Son Kullanma Tarihinin
geerliliini denetleyerek doru
koullarda saklanmayan rnlerin
tketilmelerini engelleyebilecek; rn-
lerin tazelik durumu belirlenebildii
iin, gda kaynakl zehirlenmeler
engellenerek hem tketicinin salnn
korunmas hem de ekonomik
kayplarn nne geilebilmesi
mmkn olacak; retici ve tketici
problemlerine etkili zmler sunula-
bilecektir (ksztepe vd, 2015).
Havalarn snmasyla birlikte en nem-
li besin elerimiz olan beyaz ve
krmz ette hijyen ve souk zincir
kapak
kurallarna daha fazla riayet edilmesi
gerekmektedir. Dnyann en gelimi
et entegre ve kesimhanelerine sahip
olan lkemizde, rnlerin retimi
aamasnda gsterdiimiz baary re-
tim sonras kurallara uygun ekilde
depolama datm ve pazarlama
aamalarnda gsteremiyoruz.
reticinin istedii artlarda muhafaza
edemediimiz her bir rn, retime ve
pazarlamaya kadar olan dnemde bir
kayba uruyor. Hepimizin bildii gibi;
bir zincirin salaml en zayf halkann
salaml kadardr. Bunun neticesinde
gda zehirlenmeleri gibi istenilmeyen
sonularla karlaarak hem salk gider-
leri, hem retimden son ana kadar yaplan
emek ve maliyet artar ayrca bu sebepler- mteri memnuniyeti salanamamaktadr.
le rnn marka deerinin dmesine Sorunlar karsnda retici nakliye-
neden olabilmektedir. ciye/nakliyeci depocuya/depocu mar-
Avrupada ve dier gelimi lkelerde ketiye/marketi mteriye kabahat bul-
nihai tketiciyi bilgilendirme amal makta. Oysa yazmzn banda
indikatr etiketleri et/balk ve tavuk belirttiimiz gibi bir zincir onu tutan
gibi rnlerin paketlerinde yaygn en zayf halkann gc kadar salamdr
olarak kullanlmaya balanmtr. Bu TBTAKn yapm olduu
yoluyla etiketlerle, tketici kendisine gelinceye aratrmaya gre, lkemizde kayplarn
kadarki srete rnn istenilen en ok paketleme ve nakliye
muhafaza artlarnda korunup aamasnda yaandna iaret
korunmadndan emin olarak gnl edilmekte olup;
rahatl ile alabilir. lrn souk zincirde tanmazsa yzde 9,5,
Zaman-scaklk indikatr etiketlerinin lUygun ambalajda satlmazsa yzde 9,
kullanlmas ile besinler gvenilir yer- lSoukta sergilenmezse yzde 13lk
lerden ve satn alma ilkelerine uygun kayp yaanyor. (http://www.hurriyet.
olarak alnr, daha iin banda hem com.tr/yazarlar/vahap-munyar/kotu-
besin gvenlii hem de ekonomik yn- kosul-domates-kaybini-9a-katliyor-
den yarar salar. Bu sayede tketici; 40375735, Eriim Tarihi:30.02.2017)
e Besinlerinizi gvenilir kaynaklardan
Milyarlarca liralk kaybn yaand bir
satn aldn rn daha alrken fark eder. durumda, rnlerin paketlerine
e Gvenli olduundan emin olduu yaptracamz kk etiketlerle rn-
besinleri satn alr. lerin kontroln salayarak ayn zaman-
* Et, tavuk, st, balk gibi potansiyel da da bu kayplarn nne geebiliriz.
ve riskli besinlerin 4 - 4,5 Clerde Sanayicimizde rettii rnn hangi
depolandndan emin olur. aamada/nerede/nasl muhafaza edildiini
e Etlerin muhafazadan kaynakl kurular seviyesinde verecei bir bedelle
yapsnn bozulmam olduunu, renk, kontrol edebilir, markasn korur, rn
koku ve grnmnn normal kayplarn minimize edebilir ve rnnn
ticari deerini ykseltebilir. r
tesis
olduunu anlar,
e Fabrikalarda hazrlanm ekliyle 1
Oslo Klavuzu,(2005) Yenilik Verilerin
eline getiinden emin olur. Toplanmas ve Yorumlanmas in lkeler, OECD
eBalk alrken de; kendine has kokusu- ve Eurostat Ortak Yaym, TUBTAK
nun olmasna, pullarnn parlak, gz- Kaynaklar
lerinin berrak ve hafif kabark, lALTUNIIK, R., vd, Pazarlama lkeleri ve
solungalarnn kapal ve koyu krmz Ynetimi, Beta Yaynlar, 1. Bask, stanbul, 2014.
renkte olmasna dikkat etmesine gerek Erdil, T. S., & Uzun, Y. (2010). Marka Olmak.(2.
Bask). stanbul: Beta Yaynlar.
kalmadan etikete bakarak anlayabilir. lksztepe, G., & Beyazgl, P. (2015). Akll Ambalajlama
lkemizde her ne kadar rnlerin Sistemleri ve Gda Gvenlii. Frat niversitesi, Salk
zerinde muhafaza artlarnda (-18 Bilimleri Veterinerlik Dergisi, 29(1), 67-74.
C/+2 C/+4 C gibi) koruyunuz lOslo Klavuzu,(2005) Yenilik verilerin
Toplanmas ve yorumlanmas iin ilkeler, OECD
ibaresi yer alsa da st, et/balk/tavuk
ve Eurostat Ortak Yaym, TBTAK
lUzkurt, C. (2008). Pazarlamada deer yaratma
gibi potansiyel riskli besinleri bu
artlarda kmlatif olarak kontrol ede- arac olarak yenilik ynetimi ve yeniliki rgt
cek bir mekanizmamz olumadndan kltr. stanbul: Beta Basm A..
31
gda 2017