B grupa

1.Makro i mikro elementi

Makroelementi C, O, H, N, P, K, Mg, Ca, S, (Na, Si)

Mikroelementi Fe, B, Mn, Cu, Zn, Mo, Cl, Ni

Zadnji otkriven element je Nikal, izraunavaju se u postotku na suhu tvar. eljezo je ponekad svrstano
u makroelemente zbog velike koliine (5-6 tisua mg po kg tla u crvenici). Mikroelementi se
izraunavaju u mg, a prisutnost makroelemenata u biljnom tkivu najee je vea od 0,1%.
Mikroelement Cl se n alazi kao klorid a ne klor kao element jer je u tom obliku plin.

2. 4 faze od koje se tlo sastoji i kakav je odnos zapremnina izmeu faza

vrsta faza-50% zapremnine ,anorganski dio 95% (primarni minerali 80% i sekundarni minerali
20%),organski dio (koloidi)

Tekua faza-25% zapremnine,otopina tla prvenstveno ioni i otopljeni O2 i CO2

Plinovita faza-25% zapremnine,zamjena plinova izmedu zivih organizama u tlu(korijen

biljke,bakterije, gljive,zivotinje i atmosfere,tako se organizmi tla opskrbljuju sa kisikom a disanjem se
oslobada CO2,sadrzi plinove (O2,N2,CO2,Ar)

iva faza-bakterije i aktinomicete i gljive

3.Koji od sekundarnih minerala ima najvecu sorpcijsku sposobnost i zasto

Vermikuliti iz smektitne grupe,manje bubre u vodi jer im je manji meulameralni razmak sto im
omogucava fiksaciju iona K,mogu biti dioktaedarske grade ili trioktaedarske dio Al moze biti
zamjenjen s Mg sto povecava negativni naboj i imaju veliku moc sorpcije,izmedu slojeva tetraedra i
oktaedra aluminija koji ne dopusta razmicanje kristalne strukture,odnosno bubrenje

4.Cimbenik kapaciteta i cimbenik intenziteta

Intenziteta (I)-predstavlja konc. hraniva u otopini tla,posebno znacajna hraniva za biljku najlakse
dostupna ioni i helati,mobilna faza

Kapaciteta (Q)-hraniva koja potjecu iz cvrste faze tla u otopinu tijekom vegetacije

Zajedno utjecu na ukupnu plodnost tla

5.Na koji nacin utjece reakcija na pristupacnost i topivost hraniva

Najbolja reakcija za topivost je slabo kisela do neutralna 4.5-5.5/6.2-7.2

Kisela-pristupacnost bolja za mikroelemente

Alkalna-pristupacnost mikroelemanata osim molibdena bitno slabija,u nedostatku

Reakcija je najznacajniji cimbenik topivosti hraniva

6.Koji su gradivni elementi a koji su aktivatori enzima

H,S,N,O,C,P a aktivatori K,Ca,Mg,Mn,Zn

7.Helati

Reverzibilni kompleksni spojevi organskih molekula a dvo- ili visevalentnim kationima,organska

molekula (helator) veze ion cesce kation te tvore stabilan spoj.Prednost helata u odnosu na ione je
njihova stabilnost i topivost u sirokom rasponu ph vrijednosti,malo su podlozni pretvorbi u teze
pristupacne oblike

8.Masovno strujanje (Mass flow)

To je pasivni transport,oznacava se kao strujanje vode i otopljenih tvari u porama tla,ima znacajnu
ulogu za hraniva koja se nalaze u otpini tla u visokim konc.te kad je visoka transpiracija.Vazno je za
Ca,Mg,B (za cvatnju i oplodnju)

9.Ionske crpke i bioloske membrane

Bioloske membrane su semi permeabilne(polupropusne),to je aktivan proces koji se temelji na

postojanju elektrokemijskog gradijenta izmedu unutrasnje i vanjske sredine,sve ionske crpke su ATP-
aze jer na sebe vezu molekulu ATP-a.Koliko kationa crpka ubaci u stanicu,toliko nekih drugih izbaci
van,oslobada se energija koja omogucava aktivnu zamjenu iona konkretno K i Na izmedu dijelova
stanice odvojenih membranom

Grupa A

1.Biogeni elementi i biljna hraniva

C,O,H,N,P,K,Mg,Ca,S,Fe,B,Mn,Cu,Zn,Mo,Cl,Ni

Biogeni,hranivi ili esencijalni elementi su kemijski elementi(npr. N,P,K),potrebni biljci no nisu u

elementarnom obliku biljci dostupni.Moraju biti u ionskom (NO3-,K+) ili u helatnom obliku.Iznimke su
jednostavije molekule (ure,borna kiselina...)

Biljna hraniva elementi ishrane,odnosno kemijski elementi i molekule cije podrijetlo moze biti
anorgansko i/ili organsko ovisno o tome potjecu li iz minerala Zemljine kore ili su produkti razgradnje
zive tvari (humusa,zetvenih ostataka,organskih gnojiva...)Postoje mineralna i organska gnojiva.

2.4 kriterija po kojem je neki element biogeni

I. Bez tog elementa poremecen je normalan rast i razvoj biljke

II. Njegova funkcija nije zamjenjiva s drugim elementom
III. Element mora biti direktno ukljucen u ishranu biljke i metabolizam-ima specificnu fiziolosku
ulogu
IV. Mora biti potreban najmanje za dvije biljne vrsta da bi se smatrao neophodnim

3.U kojim oblicima biljka prima hraniva

Ionskom,helatnom a moze biti i u molekularnom obliku npr. elementarni dusik (leguminoze-kvrzicne

bakterije na korjenu)
4.Cimbenici koji utjecu na pristupacnost hraniva

mehanicki sastav tla

fizikalna svojstva tla
reakcija tla (ph tla)
oksido-redukcijski procesi u tlu
kolicina hraniva u tlu (cimbenici intenziteta i kapaciteta)
kolicina zamjenjivog aluminija
kolicina fizioloski aktivnog vapna
odnos izmedu pojedih hraniva u tlu
vlaga u tlu
temperatura tla

5.Navedite faktore koji kontroliraju kolicinu minerala u biljci

I. Genetski uvjetovan potencijal za primanje pojedinog mineralnog gnojiva

II. Pristupacnost biljnih hraniva u hranivom mediju (tlu)
III. Starost biljke

6.Ionske interakcije

To su odnosi izmedu pojedinih elemenata,a mogu biti:

Antagonizam-kompeticija izmedu iona istog naboja,kompeticija nastaje izmedu iona slicnih fizicko-
kemijskih osobina(valencija i dijametra),cesca je pojava u kationa,brzi kationi neutraliziraju negativne
naboje pa se smanji privlacna sila i ulazak ostalih kationa,uslijed nedostatka nekog kationa u otopini
tla biljka prima drugi kation no taj nemoze obavaiti njegovu fiziolosku funkciju (npr.NH4+ inhibira
primanje K+,Ca2+,Mg2+,a Ca+2 djeluje na smanjenje Cu+2 ili Cd+2

Antagonizam aniona rijedi nego kod kationa,no NO3- se brzo prima pa stoga teze ulaze ostali anioni
(Cl-,SO4-,H2PO4-)

Sinergizam-povoljan utjecaj jednoga hraniva na primanje drugoga npr. magnezij na fosfor i OH- na
MoO4-

7. 3 nacina pritjecanja hraniva do korjena

Hraniva u tlu mogu biti transportirana do korijena biljke:

Difuzijom-cestice difundiraju od vece konc. prema manjoj bez obzira radi li se o otopinama ili
plinovima,vazna je kad je slaba transpiracija

Masovnim strujanjem vode (mass flow)-vazan kad je visoka transpiracija

Intercepcijom (kontakta zamijena)

8.Ulazak hraniva u apoplazmu biljke

Apoplast je prividno slobodan prostor,to je pasivni nacin usvajanja,nije membranski nacin,na taj
prividno slobodan prostor otpada 4-6% ukupne zapremnine korijena,apoplast grade celulozne
mikrofibrile

9.Teorija prenosioca (carrier theory)

Unutar membrane postoje ionofore (specificne organske molekule) koje imaju sposobnost prelaska
kroz membranu i prenosenja iona.

Taj prenosioc moze biti protein,enzim ili lipidna tvar,a vazno je da mogu stvarati lipidno topive
komplekse s kationom,nastaje kompleks ion+prenosioc koji prelazi lakse membranu,a za isti
prenosioc konkurira vise iona koji su kemijski slicni pa vlada kompeticija npr.Cl-,Br-,K+,Na+,Li+

Jo neto vazno iz druge prezentacije

Cimbenici koji utjecu na brzinu pritjecanja iona difuzijom do korjena

1. Konc. pojedinog iona u otpini tla-ovisi o kapacitetu tla iz kojeg se hraniva oslobadaju u
otopinu tla,neke biljne vrstemogu snizavati i odravati nisku konc na povrsini korijena pa
se kod nizih konc. dobro razvijaju
2. Mobilnost iona-ovisi o naboju i velicini samog iona,o strukturi i velicini hidrodinamicke
sfere (vodnog omotaca),najslabije pokretni fosfatni ion a najmobilniji nitratni
3. Intenzitet primanja iona-pojedine biljne vrste primaju brze pojedine ione,njihova
koncetracijau otopini se smanjuje a otopina se razrijeduje nastaje prazan prostor sink
pa se hraniva brze premijestaju ka korijenu iz okolice
4. Vlaga tla-vise se iona veze jer vlazna opna koja okrizuje cestice sve tanja,u suhom tlu je
nizi koeficijent difuzije
Kako ce hraniva nosena vodom uci u biljku ovisi o nekoliko cimbenika:
1. Konc.otopine tla-sto je konc. veca vise hraniva ulazi u korijen
2. Intenzitetu primanja-veci intenzitet primanja brzi tranport do korijena
3. Vlaga u tlu-ukoliko nema dovoljno vode nema ni strujanja hraniva,kok prevelike kolicine
mogu povecati ispiranje hraniva
4. Intenzitet transpiracije-uvijetuje intenzitet dolazenja i ulaska vode u korijen,pa o tou ovisi
i ulazenje hraniva u korijen(nosi ih voda)

Primanje hraniva intercepcijom

Na povrsini korijena se luce H+ ioni (luci ih mtabolizam biljke),kako korijen raste dolazi u kontakt
s koloidima tla i mijenja katione vezane na koloidima za H+ ion,reakcija moze ici u pozitvnom (u
normalnim tlima se H+ sa korijenovih dlacica mijenja s kationima iz tla) i u negativnom smjeru za
biljku (u kiselim tlima kad je u otopini tla previse H+ iona tada dolazi do odlazenja kationa s
korijena je rih vodik izbija i zauzima njihovo mjesto)
Metabolizam korijena je vrlo vazan kod kontaktne zamjene
CO2 teorija-objasnjava kada u kontaktnoj razmijeni sudjeluje i Co2
H2CO3- difundira na H+ i HCO3-
 Biljka luci CO2 koji u tlu reagira s vodom nastaje ugljicna (karbonatna)
kiselina H2CO3 koja disocira na H+ ione u tlu i tako oslobada s tla
katione prema korijenu biljke
Donanov zakon (ravnoteza)

Pojavljuje se kada odredena kemijska specija nemoze proci kroz polupropusnu membranu i zbog toga
uzrokuje nejednoliku raspodijelu elektricnog naboja s jedne i druge strane polupropusne membrane i
to je jedan od nacina usvajanja hranjiva iz tla. To je nedifuzijski zakon pasivnog usvajanja u biljku.

Druge nedifuzijske teorije pasivnog usvajanja

1. Lipoidna teorija-usvajanje se odvija uz pomoc ionofora spojeva razlicite kemijke grade i
mase
IONOFORE-su spojevi koji u svoju kemijsku gradu mogu ubaciti odredene ione na nacin
da ionima oduzmu njihovu hidrodinamicku sferu (vodni omotac) i ubace ih u svoje
hidrofobne depove
2. Ultrafiltracijska teorija-pretpostavlja postojanje otvora (kanali,pore) razlicite velicine u
membrani kroz koje prolaze molekule razlicitog promjera
3. Apsorpcijska teorija-aktivni transport na temelju ATP-a,inhibitori su CO,arsenid i
sl.,usvajanje hraniva obavlja na temelju razmjene iona sam prelazak membrane i ulazak u
stanicu
Aktivni transport
1. Teorija prenosioca-ionofore
2. Ionska crpka-enzim ATP-aza
3. Pinocitoza-invaginacija plazmaleme (membrane),ulegnuce a za taj proces je potreban
ATP,nakon ulaska u citoplazmu ili se ugraduju u organske spojeve ili se gibaju sami ili
vezani na molekule suprotnog naboja ili odlaze kroz topoplast u vakuolu i sluze kao
rezerva