SEIZMIKI PRORAUN PREMA EC8

Kod linearne dinamike analize konstrukcija se moe definisati

sa 3 svojstva: krutost (N/m), masa (kg) i priguenje.
Kod nelinearne dinamike analize potrebno je odrediti i silu
teenja kao i ponaanje nakon poetka teenja.
Krutost je mjera proporcionalnosti izmeu sile i pomjeranja.
Ako je konstrukcija pomjerena iz ravnotenog poloaja onda je
sila vraanja u ravnoteni poloaj vrijednosti krutost x
pomjeranje. Ova sila ubrzava konstrukciju nazad prema
ravnotenom poloaju. Pri tome dolazi do disipacije energije i
priguenja oscilacija. Priguenje se raunski definie preko
bezdimenzionalnog parametra priguenja.

c
= = 0.01 0.1 za graevinske konstrukcije
2 km

gdje je c koeficijent priguenja.

Dinamika ravnotea

Dinamike sile na sistemu sa jednom masom, oprugom i priguivaem

Kod zemljotresa sila se ne primjenjuje direktno na konstrukciju, ve je tlo
ispod konstrukcije izloeno promjenljivom pomjeranju.

Sistem sa jednom masom, oprugom i priguivaem izloen kretanju

nepomine okoline

1
Ako relativno pomjeranje izmeu mase i tla oznaimo: y = x - xg

Dakle, seizmiko pomjeranje tla rezultira slinom jednainom kretanja kod

primjenjene sile, samo u funkciji od pomjeranja relativnog u odnosu na kretanje tla
i sa funkcijom sile proporcionalnoj ubrzanju tla.
tla.
Kod sistema sa jednim stepenom slobode (SDOF system) bez priguenja
jednaina kretanja je:
je:

Prirodna kruna frekvencija je:

je:

Kod sistema sa priguenjem

priguenjem::

Uticaj priguenja na slobodne vibracije

2
3
Odogovor irokog spektra konstrukcija na odreeni zemljotres moe se sumirati
koritenjem spektra odgovora
odgovora..
Spektar odogovora predstavlja vrne odgovore SDOF konstrukcije na odreeni
zemljotres u funkciji od prirodnog perioda i faktora priguenja konstrukcije.
konstrukcije.
Kljuna prednost pristupa spektra odgovora je da se zemljotres koji se predstavlja u
vremenskom domenu predstavi tako da sadri i frekvenciju, to ini spektar odgovora
korisnim proraunskim alatom za definisanje buduih zemljotresa.

Kod kreiranja proraunskog spektra proraunavaju se spektri vie razliitih

zemljotresa, od kojih se potom radi anvelopa spektra.
spektra.
EC8
EC8 izdvaja dvije kategorije spektra:
spektra: TIP 1 za podruja visoke seizminosti Ms>5.5 i
TIP 2 za podruja srednje seizminosti Ms<5.5.
Unutar svakog tipa dati su razliiti spektri za razliite vrste tla.
Vertikalna osa je spektralno ubrzanje (vrno ubrzanje) elastine konstrukcije Se
podijeljeno sa proraunskim vrnim ubrzanjem tla tla tipa A, ag. Dijagrami su uraeni
za pretpostavljeno priguenje konstrukcije 5%.

4
Uz pretpostavku harmonijskog optreenja, razlikuju se tri reima odgovora
konstrukcije..
konstrukcije
Vrlo krut, kratak period konstrukcije jednostavno se pomjera sa tlom.
Za srednje periode deava se dinamiko pojaanje kretanja tla sa faktorom 2.5-3.0, a
kod dugih perioda konstrukcija se pomjera sporije od kretanja tla.
U podruju spektra izmeu TB i TC spektralno ubrzanje je konstantno. Podruje
izmeu TC i TD predstavlja podruje konstantne brzine, a preko TD podruje
konstantnog pomjeranja.

Iz dijagrama se moe vidjeti da u spektrima visoke seizminosti tip 1 pojaanje

spektra tei da se protee na irem podruju u odnosu na spektre srednje
seizminosti..
seizminosti
Isto tako se moe vidjeti da razliiti tipovi tla utiu na intenzitet pojaanja i podruje
protezanja.
Vertikalna osa je spektralno ubrzanje (vrno ubrzanje) elastine konstrukcije Se
podijeljeno sa proraunskim vrnim ubrzanjem tla tla tipa A, ag. Dijagrami su uraeni
za pretpostavljeno priguenje konstrukcije 5%.

5
Kod analize spektra odgovora elastinog SDOF sistema, generalno elimo odrediti
sile kojima je konstrukcija izloena i maksimalno pomjeranje.
pomjeranje.

Poinjemo sa odreivanjem prirodnog perioda Tn i faktora priguenja , nakon ega

se moe oitati spektralno ubrzanje Se. Tada je vrna sila
sila::

F = m Se
Ako spektralno pomjeranje SD definiemo kao vrno apsolutno pomjeranje koje
odgovara spektralnom ubrzanju Se tada mora biti kSD=mSe, to uz koritenje izraza,

vodi ka relaciji:
relaciji:
F T2 S T2
SD = = m S e n2 = e n2
k 4 m 4
Dakle, dok sila zavisi od mase, spektralno ubrzanje i spektralno pomjeranje zavise od
prirodnog perioda i faktora priguenja
priguenja..

Vano je zapamtiti da je spektralno ubraznje apsolutno (ubrzanje mase u odnosu na

tlo + ubrzanje tla), proporcionalno inercijalnoj sili, dok je spektralno pomjeranje,
pomjeranje mase relativno u odnosu na tlo, proporcionalno sili u opruzi.
opruzi.

Iako je elastini spektar koristan alat za proraun i ocjenu, s njim se ne moe raunati
na neelastino ponaanje za vrijeme zemljotresa.
zemljotresa. U praksi, apsorpcija energije i
plastina redistribucija mogu se koristiti za znaajno smanjenje proraunskih sila
sila..

Ovi efekti se u EC8

EC8 uvode kroz modifikaciju elastinog spektra u proraunski spektar
Sd.

6
 ANALIZA MDOF SISTEMA
Konstrukcije sa distribuiranom masom i krutosti trebaju se analizirati kao MDOF
sistemi.. Koriste se razne metode prezetirane u DINAMICI KONSTRUKCIJA
sistemi KONSTRUKCIJA..

Za sistem sa N stepeni slobode moe se napisati set jednaina kretanja u matrinom

obliku::
obliku
m&y& + cy& + ky = m1x&& g
gdje su m, c i k matrice masa, priguenja i krutosti dimenzija NxN, y je vektor
relativnog pomjeranja, a 1 je Nx
Nx11 uticajni vektor koji sadri jedinice za stepene
slobode u pravcu djelovanja zemljotresnog optereenja a ostatak su nule.
nule.

Jednaina kretanja kod slobodnih vibracija:

vibracija:
m&y& + ky = 0 (1)
Rjeenje ove jednaine ima oblik
oblik::

y = sin t
gdje je sopstveni oblik, koji je u funkciji poloaja unutar konstrukcije
konstrukcije..
Diferenciranjem i zamjenom u izraz (1) dobije se sistem homogenih algebarskih jedn:
jedn:

( k 2 m ) = 0

Sopstveni oblici etverospratne zgrade

esto se koriste aproksimativni izrazi za odreivanje osnovnog prirodnog perioda
viespratnih zgrada.
zgrada. Npr
Npr.. EC8
EC8 preporuuje za viespratne ramovske sisteme
sisteme::
T1 = Ct H 0.75
Ct = 0.085 za eline ramove
Ct = 0.075 za betonske ramove ili eline ekscentrino ukruene ramove
Ct = 0.05 za ostale tipove ramova
0.075
Ct = za zgrade sa smiuim zidovima (zidnim dijafragmama)
Ac

7
 MULTIMODALNA ANALIZA SPEKTRA ODGOVORA
Kada se odrede prirodne frekvencije i sopstveni oblici sistema moe se prei na
analizu odgovora konstrukcije pod primjenjenim optereenjem.
optereenjem.
Koritenjem superpozicije oblika oscilovanja set pomjeranja moe se izraziti kao
linearna kombinacija sopstvenih oblika:
y = Y11 + Y2 2...YN N = Y i i
Yi je poznak kao generaliziranii ili modalni pomak.
pomak. Modalni pomak je funkcija samo
vremena, dok je sopstveni oblik funkcija poloaja.
poloaja.
Prethodna jednaina omoguava transformisanje jednaina kretanja u set jednaina
u odnosu na modalni pomak
pomak::
MY&& + CY& + KY = T m1&x&g
Zbog svojstva ortogonalnosti modova M, C i K su dijagonalne matrice tako da
dobijamo N nepovezanih jednaina, odnosno svaki mod djeluje kao SDOF sistem i
nezavistan je od odgovora u ostalim modovima.
modovima. Svaki red pretodne jednaine ima
oblik
oblik..
M iY&&i + CiY&i + K iYi = Li &x&g
L
Y&&i + 2 iY&i + i2Yi = i &x&g
Li = m j ij , Mi = m 2
j ij
Mi j j

i sopstveni oblik, j stepen slobode konstrukcije

MULTIMODALNA ANALIZA SPEKTRA ODGOVORA

Li
&x&ij (max) = S ei ij
Mi

Li T2
yij (max) = S ei ij i 2
Mi 4
Li
Fij (max) = S ei ij m j
Mi
Ukupna horizontalna sila koja djeluje na konstrukcije za sopstveni oblik i.

L2i
Fbi (max) = S ei
Mi

8
 EKVIVALENTNA STATIKA ANALIZA MDOF SISTEMA
U nekim sluajevima je mogue aproksimirati dinamiko ponaanje razmatranjem
jednog sopstvenog oblika.
oblika.
Ako je T1 < 4Tc i objekat ispunjava uslove o regularnosti konstrukcije prema EC8
EC8
smicanje osnove moe se proraunati prema izrazu
izrazu::
Fb = mS e
preuzima vrijednost 0.85 za zgrade sa vie od dva sprata i T1 < 2Tc, inae je 1.0.

Sila po spratovima
spratovima::

z k mk
Fk = Fb
z m
j
j j

SEIZMIKA ANALIZA PREMA EC8

Duktilnost i faktor ponaanja

Projektovanje konstrukcije tako da ostaje u elastinom podruju za vrijeme jakog
zemljotresa bilo bi neekonomino, odnosno morali bi se ispuniti veliki zahtjevi za sile.
sile.
Ekonominiji nain projektovanja je doputanje odreenih oteenja, te koritenje
duktilnosti konstrukcije kako ne bi dolo do kolapsa konstrukcije.
konstrukcije.
Duktilnost se definie kao sposobnost konstrukcije ili elementa da izdri velike
deformacije, iznad granice teenja, bez loma
loma.. U zemljotresnom ininjerstvu,
duktilnost se izraava preko ZAHTJEVA i PONUDE
PONUDE..
ZAHTJEVANA DUKTILNOST je maksimalna duktilnost koju iskusi konstrukcija za
vrijeme zemljotresa, koja je funkcija i konstrukcije i zemljotresa.
zemljotresa.
OBEZBJEENA DUKTILNOST je maksimalna duktilnost koju konstrukcija moe
postii bez sloma.
sloma. Mora se osigurati da obezbjeena duktilnost prekorauje zahtjeve
prorauna kapaciteta konstrukcije
konstrukcije..
Projektovanje duktilnosti podrazumjeva
podrazumjeva::
-Formiranje pl.
pl.zglobova u gredama, a ne stubovima
-Osiguranje odgovarajueg utezanja betona koritenjem zatvorenih uzengija na
manjem razmaku,
-Osigurati da elini elementi otkazuju na distanci od spojeva,
-Izbjegavati velike neregularnosti u konstrukciji,
-Osigurati da je vrstoa na savijanje znaajno manja od vrstoe na smicanje
smicanje..

9
Najjednostavnije se duktilnost definie preko pomjeranja
pomjeranja::
xmax
=
xy
Teenje konstrukcije ima efekat ogranienja vrne sile koju konstrukcija moe
prihvatiti.. Redukcija sile se u EC8
prihvatiti EC8 uvodi kroz faktor ponaanja
ponaanja::
Fel
q=
Fy

=q za T TC
TC
= 1 + (q 1) za T < TC
T
Ekvivalencija duktilnosti i faktora ponaanja sa jednakim
elastinim i neelastinim pomacima

Kod projektovanja konstrukcija uzimanje u obzir nelinearnog seizmikog odgovora

omoguava razne varijante analiza
analiza..
Najjednostavniji i najvie koriten je pristup koritenja linearne analize u datom
podruju sa proraunskim silama reduciranim sa globalnim faktorom ponaanja
ponaanja..
Ovaj pristup je pogodan za regularne konstrukcije gdje je neelastinost priblino
jednoliko raspodijeljena
raspodijeljena..
Kod sloenijih sluajeva neophodna je potpuna nelinearna analiza koritenjem
nelinearnog statikog pristupa (push over) ili nelinearne time-
time-history analize
analize..
Kod SDOF sistema za definisanje nelinearnog odgovora moe se provesti
aproksimativna analiza koritenjem duktilno-
duktilno-modifikovanog spektra odgovora
odgovora..
U EC8
EC8 ovaj spektar je poznat kao PRORAUNSKI SPEKTAR Sd

EC
EC88 proraunski spektar
odgovora za TIP
TIP11, tlo tipa C

10
Dakle, spektar ubrzanja Sd je spektar ubrzanja Se ekvivalentnog elastinog sistema
umanjen za faktor q.

Proraun spektra pomjeranja koritenjem proraunskog spektra:

spektra:

Fy Tn2 S d Tn2
S D (dukti ln o) = = mS d =
k 4 2 m 4 2
Dakle, odnos izmeu spektralnog pomjeranja i ubrzanja puta je vei za duktilne
sisteme u odnosu na elastine sisteme.
sisteme.
Seizmika analiza duktilnih sistema moe se provesti na isti nain kao kod elastinih
sistema, uz uzimanje spektralnog ubrzanja iz proraunskog spektra odgovora i
proraunskog pomjeranja uveanog za faktor duktilnosti .

Ovakva analiza je razumna za SDOF sisteme, dok se za MDOF sisteme mora

primjenjivati sa oprezom!
Kod regularnih konstrukcija moe se rei da e odgovor konstrukcije u plastinom
podruju biti slian odgovoru u elastinom podruju, ali kod konstrukcija gdje su
prisutne koncentracije teenja na pojedinim dijelovima konstrukcije ovaj postupak
moe rezultirati znaajnim proraunskim grekama! (Primjeniti metode nelinearne
analize..)
analize

11
12
13
14
15
 Nelinearna statika analiza
U proteklim godinama vladalo je veliko interesovanje za nelinearne statike,
pushover analize, kao alternativu prethodnom postupku sa duktilnosti modifikovanim
spektrima.. Kod ovog pristupa odgovarajue bono optereenje primjenjuje se u
spektrima
koracima na numeriki model.
model. Nelinearna analiza provodi se za svaki korak sve do
formiranja mehanizma kolapsa.
kolapsa. Pushover kriva (smicanje
(smicanje--pomak vrha) moe se
nacrtati.. Ona se esto odnosi na krivu kapaciteta koja opisuje deformacioni kapacitet
nacrtati
konstrukcije..
konstrukcije
Da bi se definisali zahtjevi konstrukcije izloene zemljotresu neophono je uporediti je
sa spektrom odgovora pri zemljotresu (zahtjevanom krivom) kako bi se dobilo vrno
pomjeranje (ciljno pomjeranje).
pomjeranje). Nelinearna statika analiza tada podrazumjeva
odreivanje sila u elementima i deformacija za tu taku
taku..

Vano je zapamtiti da pushover metoda nema rigoroznu teoretsku osnovu i moe biti
netana ako je netana pretpostavljena raspodjela optereenja.
optereenja. Npr.
Npr. raspodjela
optereenja se pretpostavlja obino na osnovu osnovnog sopstvenog oblika, a mogu
i vii sopstveni oblici uticati znaajnije.
znaajnije.Isto tako ako je raspodjela teenja nejednolika
ili dolazi do nejednolike promjene krutosti po visini
visini..

Osnovna razlika izmeu razliitih pushover analiza je u odabiru forme optereenja i

metode simplifikacije pushover krive za proraun.
proraun.

U EC8
EC8 daje se metoda data u nastavku...
nastavku...
Prvo se provedu dvije uporedne pushover analize koritenjem dvije razliite
raspodjele optereenja.
optereenja. Za proraunske svrhe usvaja se nepovoljnija varijanta.
varijanta.
U prvom koraku pretpostavlja se raspodjela ubrzanja proporcionalna osnovnom
sopstvenom obliku.
obliku.
Sila inercije mase k je:
je:
k mk
Fk = Fb
j
jm j

U drugom koraku pretpostavlja se raspodjela ubrzanja konstantna po visini:

mk
Fk = Fb
m j
j

Rezultat analize je promjena sile smicanja u funkciji od pomaka vrha d,

maksimalnog pomaka d*.

16
Ovaj sistem moe se transformisati u ekvivalentan SDOF sistem (F*-d*).
Fb d
F* = d* =

m j
j j

=
m j
j
2
j

Za odreivanje seizmikih zahtjeva iz spektra odgovora neophodno je

pojednostavljenje na ekvivalentnu elastino
elastino--perfektno plastinu krivu
krivu..
Optereenje teenja F*y je optereenje potrebno za formiranje mehanizma kolapsa
a pomjeranja teenja d*y je odabrano tako da se dobije ista povrina ispod
aktuelne i idealizirane krive.
krive.

Incijalni elastini period idealiziranog sistema odreuje se:

se:

m*d *y
T = 2
*
Fy*

Ciljno pomjeranje SDOF sistema pod projektovanim zemljotresom proraunava se:

se:
2
T*
d t* = S e
T * TC
2
2
T* 1
d t* = S e ( ) TC
q 1 + qu 1 T * T * < TC
2 u
n
Se
qu =
Fy*
m* = m
j =1
j j

m*

17
 Odreivanje ciljnog pomjeranja kod konstrukcija
sa dugim periodima

Odreivanje ciljnog pomjeranja kod konstrukcija

sa kratkim periodima

Kada se odredi ciljno pomjeranje idealiziranog SDOF sistema pomou izraza na

slajdu 33 moe se transformisati u originalni MDOF sistem
sistem..

PRORAUNSKI PRIMJER
PRESJEK TLOCRT
A B C D E F
15
B C D E
14
8
13
7
12
6
11
5
7 x 3.5

4 10
y
3 9
14 x 4.0

A F x
2 8
z
1
7
4.3

x
6

10 8.5 3 8.5 10 5

18
 PRORAUNSKI PRIMJER

Zgrada hotela sa holom u prizemlju i 7 spratova na kojima je centralni koridor i

sobe sa strana koridora.
koridora.

Poto se radi o regularnoj konstrukciji moe se primjeniti pristup ekvivalentne

statike analize u koracima
koracima::
-Odreivanje vlastite teine i seizmike mase zgrade,
-Proraun ukupne sile smicanja u x smjeru,
-Proraun raspodjele horizontalnih sila i seizmikih momenata
-Razmatranje kako tip rama i razmaci utiu na sile u elementima

A) VLASTITA TEINA I MASA

Stalno optereenje

NIVO KROVA
-Ploa 56 x 20 x (0.15 x 24)
24) = 4032
4032kN
kN
-Zavrni slojevi 56 x 20 x 1.0 = 1120
1120kN
kN Ukupno
Ukupno:: 5152
5152kN
kN

NIVO 2-7
-Ploa 56 x 20 x (0.15 x 24)
24) = 4032
4032kN
kN
-Zavrni slojevi 56 x 20 x 1.0 = 1120
1120kN
kN
-Vanjski zidovi = 1729kN
1729kN
-Unutranji zidovi = 1315+
1315+666 = 1981
1981kN
kN Ukupno
Ukupno:: 8862
8862kN
kN

19
NIVO 1
-Sredinji toranj kao nivoi 2-7 = 8862
8862kNkN
-Krovna terasa 56 x 20 x (0.15 x 24 24)) = 4032
4032kN
kN
-Zavrni slojevi 56 x 20 x 1.0 = 1120
1120kN
kN
-Vanjska glazura 2 x (56+ 40) x 4.3 x 0.4kN/m2 = 330
56+40) 330kN
kN Ukupno:
Ukupno: 14344
14344kN
kN

UKUPNO:: G = 72668 kN
UKUPNO
Korisno optereenje

NIVO KROVA 56 x 20 x 2.0kN/m2 Ukupno:: 2240

Ukupno 2240kN
kN
NIVO 2-7
-KORIDOR ((
((56
56 x 3)+(8 )+(8.5 x 8)) x 4.0kN/m2 = 1080
)+(8.5 x 4)+(8 1080kN
kN
-SPAVAE SOBE (( ((56
56 x 20) 270)) x 2.0kN/m2 = 1700
20)-270 1700kN
kN Ukupno
Ukupno:: 2780
2780kN
kN
NIVO 1
-Sredinji toranj kao nivoi 2-7 = 2780
2780kN
kN
-Krovna terasa 56 x 20 x 4.0 = 44804480kN
kN Ukupno
Ukupno:: 7260
7260kN
kN

UKUPNO:: P = 26108 kN
UKUPNO

Seizmika masa odreuje se u skladu sa kombinacijom optereenja:

optereenja:

G + E ,i Q = G + 0.3Q = 72668 + 0.3 26180 = 80522kN

NIVO KROVA G + E ,i Q = 5824 kN Masa 593

593..7tona

NIVO 2-7 G + E ,i Q = 9696 kN Masa 988

988..4tona

NIVO 1 G + E ,i Q = 16522 kN Masa 1684

1684..2tona UK
UK.. 8208
8208..3tona

B) UKUPNA SILA SMICANJA

Prvo se definie proraunski spektar odgovoraodgovora.. Za usvojeno podruje visoke

seizminosti (Tip 1) i tip tla C, spektralni parametri su:
su:
S = 1.15,
15, TB = 0.2s, TC = 0.6s, TD = 2.0s
je:: agR = 3.0m/s2
Referentno vrno ubrzanje tla je

je: I = 1.0, tako da je proraunsko ubrzanje tla:

Faktor vanosti za zgrade je: tla:
ag = IagR = 3.0m/s2

20
 2 .5
Rezultantni proraunski spektar za q = 1 i q = 4 Sd = ag S
q

Razmotrit e se 3 mogue varijante ramova

ramova::
-elini ram
-betonski ram
-dvojni sistem (betonska jezgra sa betonskim ili elinim skeletom)
ELINI RAM
Prirodni period:
period: T1 = Ct H 0.75 = 0.085 28.80.75 = 1.06 s
Proraunski spektar u podruju TC T1 TD :
2.5 TC
Sd = ag S
q T1
2.5 0.6
S d = 3.0 1.15
4 1.06
= 1.22m / s 2

Fb = mS d = 0.85 8208 1.22 =

= 8,515kN (10.6% tez.zgrade )

21
BETONSKI RAM
Prirodni period:
period: T1 = Ct H 0.75 = 0.075 28.80.75 = 0.93s
u
q = 3.0
1
u je faktor optereenja koje uzrokuje nestabilnost kroz otvaranje plastinih
zglobova, 1 je faktor optereenja na granici teenja
2.5 0.6
q = 3.0 1.3 = 3.9 S d = 3.0 1.15 = 1.43m / s 2
3.9 0.93
Fb = mS d = 0.85 8028 1.43 = 9,954kN (12.4% tez.zgrade)

DVOJNI SISTEM (BETONSKA JEZGRA SA BETONSKIM ILI ELINIM

RAMOM)
Prirodni period:
period: T1 = Ct H 0.75 = 0.05 28.80.75 = 0.62s
u
q = 3.0 q = 3. 0 1. 2 = 3. 6
1
2.5 0.6
S d = 3.0 1.15 = 2.32m / s 2
3.6 0.62
Fb = mS d = 0.85 8208 2.32 = 16,176kN ( 20.1% tez.zgrade )

22
C) RASPODJELA OPTEREENJA I PRORAUN MOMENATA
z k mk
Fk = Fb
z m
j
j j
Tabela na bazi sile Fb = 1000 kN

Odnos ukupnog momenta u temelju i ukupne sile smicanja daje efektivnu visinu
rezultantne bone sile:
sile: :

19265
heff = = 19.3
1000

Ukupna bona sila za razliite tipove ramova

Svi prorauni su provedeni za normalnu duktilnost

duktilnost.. Ako se konstrukcija projektuje sa
visokom duktilnosti DCH vei je q faktor a time manje seizmike sile
sile..
To znai kod elinog rama redukciju seizmikih sila 3838%%, a kod betonskih ramova i
dvojnih ramova cca
cca.. 33%
33%.

23
OSNOVNI PRINCIPI SEIZMIKOG PROJEKTOVANJA ZGRADA
Osigurati otpornost konstrukcije na zemljotres sa povratnim periodom 475 god
god..

Principi seizmikog projektovanja:

projektovanja:

1. Jednostavnost konstrukcije jasan tok i prenos seizmikih sila od krova do

temelja
2. Uniformnost, simetrinost i konstrukcijska rezerva (statika neodreenost)
varijantni tok sila

3. Otpornost i krutost u dva pravca

4. Torziona otpornost i krutost

5. Ponaanje tavanica kao krutih dijafragmi

6. Adekvatno temeljenje
Vaan je izbor lokacije objekta sa aspekta parametara kretanja tla pobuenog
potresom!
Nekada nije mogua znaajna dislokacija objekta, ali je vano razmotriti profil tla sa
aspekta moguih otkaza kroz otvaranje rasjeda, nestabilnost kosine, likvifakciju,
diferencijalna slijeganja
slijeganja..

Izbor forme konstrukcije!

Najprikladniji materijal i forma konstrukcije zgrade zavise od raznih faktora,
ukljuujui relativne trokove, dostupnost lokalnih kadrova, uticaja okoline, trajnosti,
arhitektonskih zahtjeva itd.
itd.
Seizmiki aspekt
elik ima veliki koeficijent odnosa izmeu vrstoe i mase, te time jasnu prednost u
odnosu na beton
beton.. Isto tako je lako postii duktilnost elemenata u smislu savijanja i
smicanja.. elini ram moe biti visoko duktilan.
smicanja duktilan. Problem postizanje adekvatnog
seizmikog odgovora spojeva!
elini ram ukruen spregovima ima manju duktilnost ali bolju vrstou i krutost na
horizontalne uticaje, to ujedno slui i za zatitu nekonstruktivnih elemenata
elemenata..

Beton je nepovoljan sa aspekta odnosa vrstoe i mase, ali je isto tako ispravnim
projektovanjem mogue postii izvrsnu duktilnost na savijanje, duktilnost pri pritisku
moe se postii odgovarajuom armaturom utezanja presjeka
presjeka..

24
 Evaluacija regularnosti u tlocrtu i po visini

Da bi se tlocrt objekta klasificirao kao regularan mora ispuniti zahtjeve

zahtjeve::

1. Priblino simetrina raspodjela masa i krutosti

2. Kompaktan oblik pri emu je linija vanjskog ruba objekta uvijek konveksna i
zatvara maksimalno 5% praznog prostora
prostora..
Povrina izvan tlocrta A2

Poligonalna linija koja

opisuje gabarite
A2 objekta

Povrina tlocrta A1

A2

3. Tavanica mora biti dovoljno kruta u svojoj ravnini da bi osigurala ravnomjernu

raspodjelu horizontalnih sila u vertikalne elemente
4. Odnos due i krae stranice do 4.
5. Torzioni poluprenici moraju prelaziti veliinu 3.33 x ekscentricitet izmeu centra
masa i centra krutosti
krutosti..
6. Torzioni poluprenici r moraju biti vei od poluprenika inercije mase ls , inae se
objekat klasificira kao torziono fleksibilan i q vrijednost betonskih zgrada se
znaajno reducira
reducira..
Centar krutosti

xcs
(xEI y ) y cs
( yEI x )
EI y EI x
Torzioni poluprenici

( x 2 EI y + y 2 EI x ) ( x 2 EI y + y 2 EI x )
rx = ry =
( EI y ) ( EI x )

Poluprenik inercije mase predstavlja korijen odnosa polarnog momenta inercije

mase tavanice u odnosu na vertikalnu osu u centru masa i mase tavanice
tavanice..

25
 Da bi se objekat po visini klasificirao kao regularan mora ispuniti zahtjeve
zahtjeve::
1. Svi elementi koji preuzimaju vertikalno optereenje proteu se cijelom visinom
zgrade od krova do temelja.
temelja.
2. Masa i krutost su konstantni po visini objekta ili se reduciraju sa odreenim
gradijentom bez naglih nejednolikih promjena.
promjena. Prema EC8
EC8 preporuuje se da se
zgrade, kod kojih je masa ili krutost jedne etae vie od 70 70%
% manja od
prethodne etae ili je manja od 8080%
% prosjene vrijednosti tri prethodne etae,
klasificiraju kao neregularne
neregularne..
3. Kod zgrada sa ramovima otpornim na moment bona otpornost pojedinih
spratova ne smije disproporcionalno varirati izmeu spratova.
spratova. EC8
EC8 preporuuje
da se zgrade klasificiraju kao neregularne ako je varijacija vea od 20%
20% izmeu
susjednih etaa
etaa..
4. Objekti sa naglim redukcijama izmeu spratova generalno se smatraju
neregularnim, ali se mogu klasificirati kao regularni ako redukcija irine objekta
nije vea od 10%
10% izmeu pojedinih etaa.
etaa.

PRORAUNSKI PRIMJER
PRESJEK TLOCRT
A B C D E F
15
B C D E
14
8
13
7
12
6
11
5
7 x 3.5

4 10
y
3 9
14 x 4.0

A F x
2 8
z
1
7
4.3

x
6

10 8.5 3 8.5 10 5

26
Pomjeranje vrha objekta u X smjeru za silu 1000kN
1000kN je 7.35
35mm,
mm, a u Y smjeru
7.14mm
14mm.. Zaokretanje vrha objekta za moment 1000
1000kNm
kNm je 8.18
18EE6 rad.
rad.

Krutost X = 1000/
1000/7.35E
35E-3 = 136
136EE3 kN/m
Krutost Y = 1000/
1000/7.14E
14E-3 = 140E
140E3 kN/m

Torziona krutost = 1000/

1000/8.18E
18E-6 = 122
122EE6 kN/m/rad
122E 6
rx = = 29.5m 0.3rx = 8.9m
140E 3

122 E 6
ry = = 30.0m 0.3ry = 9.0m
136 E 3
Dakle udaljenost centra masa i centra krutosti mora biti do 9.0m!

Poluprenik inercije mase za pravougaoni oblik je:

je:

56 2 + 20 2
ls = = 17.2m < rx < ry OK!
12
Konstrukcija nije torziono fleksibilna!

ISPUNJAVANJE PRETHODNIH USLOVA ZNAI DA E

PERIODI PRVIH MODOVA OSCILOVANJA U X I Y SMJERU
BITI DUI OD PERIODA PRVOG TORZIONOG MODA.
MODA.

27
 Koncept programiranog ponaanja

EC8
EC8, Dio
Dio11, 2.2.4.1, 2(P)

IDEJA duktilna karika tee pri optereenju manjem u odnosu na optereenje

otkaza krte karike

OSIGURATI
- Da je u ramu stub jai od grede,
- Da je greda jaa na smicanje nego na savijanje
M Rc 1.3M Rb

- elini spreg se izvija prije stuba

KONCEPT PROGRAMIRANOG PONAANJA JASNO IDENTIFICIRANJE KOJI

ELEMENT KONSTRUKCIJE TEE, A KOJI OSTAJE ELASTIAN ZA VRIJEME
ZEMLJOTRESA..
ZEMLJOTRESA

PANJA!
DETALJI KONSTRUKCIJE ZA PRENOS SILA I DISIPACIJU ENERGIJE!

28
 PROJEKTOVANJE BETONSKIH KONSTRUKCIJA

STABILNE, POUZDANE DISIPATIVNE PERFORMANSE U PRETHODNO

DEFINISANIM KRITINIM PODRUJIMA.
PODRUJIMA.

PROJEKTOVANJE DETALJISANJE KRITINIH ZONA STABILNO

PLASTINO PONAANJE IZBJEGAVANJE MOGUEG KRTOG OTKAZA
(SMICANJE ILI PRITISAK BETONA, IZVIJANJE ARMATURE)

KLASE DISIPACIJE
Niska (DCL) bez histerezne dukilnosti, otpornost na zemljotres postie se
iskljuivo vrstoom konstrukcije
Srednja (DCM) gdje je prilino visok nivo plastinosti doputen, pa je
projektovanje i konstruisanje prilagoeno zahtjevima

Visoka (DCH) gdje je dozovoljeno vrlo veliko neelastino podruje

propraeno sloenim proraunom i konstruktivnim zahtjevima

OVDJE JE POSVEENA PANJA KLASI DCM KOJOJ PRIPADA VELIKA

VEINA NAIH OBJEKATA
OBJEKATA..

Proraunski koncept

OSIGURATI TEENJE PRI SAVIJANJU PRIJE OTKAZA NA SMICANJE

OSIGURATI JAE STUBOVE I SLABIJE GREDE (IZBJEI OTKAZ MEKANE
ETAE)

NEOTEENA BETONSKA JEZGRA UNUTAR UZENGIJA

PREVENCIJA IZBOAVANJA PODUNE ARMATURE

OGRANIENJE ZATEUE ARMATURE PRI SAVIJANJU KAKO BI SE

SPRIJEILO PUCANJE BETONA U PRITISNUTOJ ZONI

29
 Tipovi konstrukcije
RAMOVSKI (OKVIRNI) SISTEMI sistem koji prihvata 65%
65% i vie ukupne sile
smicanja

V4
DUKTILNI SISTEM ZIDOVA
projektovan tako da je odgovor
na seizmiko optereenje kao V3
vertikalna konzola koja tee V4
iznad krutog temelja
temelja.. Duktilni
zidovi se dijele na nepovezane i V2
povezane..
povezane V3 Vi = P
Boe sile prihvataju se kroz Pz
M TOT = M 1+ M 2+ Pz
reaktivni moment i reaktivnu V1
smiuu silu zidova V2
pojedinano, te reakcije M2
momenta koji preuzima sistem.
sistem. Pz
Intenzitet ovih reakcija zavisi V1
od sile smicanja koja se moe sila
jih
prenijeti kroz veznu gredu.
gredu. M1 n
tra
nu
ku
kra

V4
Tipovi konstrukcije
V3
V4

V2
DUKTILNI SISTEM ZIDOVA sistem se kvalificira kao
V3
Pz
sistem povezanih zidova ukoliko se povezivanjem
M

V2
V1 smanjuje moment u temelju pojedinanih zidova min min..25
25%%
Pz
M2 u odnosu na nepovezane zidove.
zidove.
V1 Isto tako kod povezanih zidova se disipacija energije
sila
jih
M1
un
utr
a
n
odvija i kroz teenje veznih greda tako da se vezani zidovi
k
kra
mogu projektovati sa manjim inercijalnim silama
silama..

SISTEM VELIKIH LAKO ARMIRANIH ZIDOVA sistem kod kojeg se

pretpostavlja da se disipacija energije ne deava histerezom u plastinim
zglobovima nego kroz ljuljanje ili odizanje temelja, pretvarajui kinetiku
energiju u potencijalnu energiju mase konstrukcije koja se disipira preko
obrtanja zida kao krutog tijela.
tijela. Koristi se kod tekih industrijskih
konstrukcija..
konstrukcija
DVOJNI SISTEMI (SA DOMINANTNIM RAMOVIMA(OKVIRIMA) ILI ZIDOVIMA
vertikalno optereenje dominantno se prenosi okvirima, dok boe sile
prihvataju ramovi i zidovi.
zidovi. Konstrukcija se klasificira kao DVOJNI SISTEM SA
DOMINANTNIM RAMOVIMA ako ramovi preuzimaju vie od 50 50%
% ukupne sile
smicanja..
smicanja

30
TORZIONO FLEKSIBILAN SISTEM sistem kod kojeg je poluprenik inercije
mase vei od torzionog poluprenika.
poluprenika. To mogu biti dvojni sistemi ili sistem
zidova koji su svi koncentrisani blizu centra zgrade
zgrade..

SISTEM OBRNUTOG KLATNA sistem gdje je 50% 50% mase koncentrisano u

gornjoj treini visine konstrukcije ili gdje je disipacija energije koncentrisana
u dnu pojedinanih elemenata.
elemenata.
Uobiajeni primjer je jednospratni ram, gdje se ne ubrajaju ramovi sa
normaliziranom aksijalnom silom d do 0.3.
N Ed
d =
Ac f cd

Faktor ponaanja za objekte od betona

FAKTOR PONAANJA faktor redukcije inercijalnih sila dobijenih iz

elastinog spektra odgovora za proraun nelinearnog odgovora konstrukcije.
konstrukcije.

FAKTOR u/l predstavlja odnos izmeu bonog optereenja koje uzrokuje

nestabilnost konstrukcije i optereenja pri kojem dolazi do prvog teenja u
bilo kojem elementu.
elementu. (od 1.0-1.3, max
max.. 1.5)

31
 Proraunski koncept programiranog ponaanja
Proraunski koncept programiranog ponaanja ini osnovu filozofije
projektovanja duktilnih konstrukcija prema EC8
EC8.

Moe se objasniti analogijom sa lancem, predstavljenom od strane Paulay

Paulay--a
1993.
1993.

1 2 3 4
F F

F F F
Fu
Fy

1 2,3,4 2,3,4

y u1=20y y y

Kod standardne proraunske procedure proraunska sila je ista u svim

karikama, nema rezerve vrstoe, kapacitet teenja svih karika je isti
isti.. Sistem
ne moe preuzeti silu veu od Fy, pri kojoj dolazi do otkaza krute karikekarike..
Stoga je kod standardne proraunske procedure ukupno poveanje duine
lanca pri otkazu:
otkazu:
u = 4 y
Kod koncepta programiranog ponaanja neke karike se projektuju da se
ponaaju duktilno.
duktilno. Ostale karike se projektuju sa veom vrstoom tako da
ostaju u elastinom podruju za vrijeme plastinih deformacija duktilne
karike.. Dakle, krte karike moraju se projektovati na maksimalnu silu duktilne
karike
karike nakon teenja, sila Fu.
Prema ovoj proceduri ukupno poveanje duine lanca pri otkazu je:je:

u = 3 y + u1 = 3 y + 20 y = 23 y
Kod AB elemenata potrebno je projektovati tako da se odvija teenje pri
savijanju (duktilna karika) (zona plastinog zgloba), izbjegavajui bilo kakav
tip otkaza na smicanje ili otkaz pri aksijalnom pritisku (krte karike) i
projektovati da ostatak konstrukcije ostaje u elastinom podruju do
otvaranja plastinog zgloba.
zgloba.

32
Programiraju se kritina podruja u konstrukciji koja ograniavaju inercijalne
sile (proraunsko zemljotresno optereenje modifikovano sa odgovarajuim
faktorom ponaanja q) koje se prenose na ostatak konstrukcije
konstrukcije..

U kritinim podrujima potrebna je znaajno vea duktilnost u odnosu na

ostatak konstrukcije, tako da su proraunska pravila i pravila konstruisanja
usmjerena na osiguranje:
osiguranje:
-Dovoljne sposobnosti rotacije presjeka i
-Spreavanja lokalnog izvijanja pritisnute armature
Uslovi se postiu posebnim pravilima armiranja u kritinim podrujima,
posebno u dnu stuba, unutar greda/stub vora i u rubnim elementima
duktilnih zidova, to zavisi od faktora lokalne duktilne krivine .

= 2q0 1 T1 Tc
= 1 + 2( q0 1)Tc / T1 T1 < Tc

SEKUNDARNI KONSTRUKTIVNI ELEMENTI MOGU SVOJOM KRUTOU DA

POVEAJU FREKVENCIJU OSCILOVANJA KONSTRUKCIJE, ODNOSNO
POVEANJA INERCIJALNE SILE
SILE..

U EC8
EC8 ovaj problem se specificira tako da se doprinos sekundarnih
elemenata u bonoj krutosti uzima do 15 15%
% od krutosti primarnih elemenata
elemenata..
Ukoliko sekundarni elementi ne ispunjavaju ovaj zahtjev potrebne su neke
druge mjere.
mjere. Npr
Npr.. fleksibilni spoj sekundarnih i primarnih elemenata
elemenata..

Pored ogranienja krutosti projektant mora voditi rauna o potrencijalnim

lokalnim efektima:
efektima:
-Lokalna promjena predvienog toka sila to moe dovesti do prekoraenja
predvienih optereenja u pojedinim elementima
elementima..
-Ojaavanje pojedinih dijelova elemenata (stubovi sprijeeni zidanim
zidovima do odreene visine stuba) spreavaju duktilni odgovor na savijanje
to moe rezultirati krtim smiuim lomom
lomom..

33
UTICAJ KRUTOSTI

-Odreivanje inercijalnih sila

-Ogranienje oteenja
-Ocjena znaajnosti P- efekta

Zadnja dva uticaja odnose se na ogranienje zaokretanja spratova, to vodi

ka manjem povratnom periodu pri zemljotresu, to utie na koeficijent
osjetljivosti relativnog spratnog pomjeranja .
U oba sluaja relativni pomak izmeu spratova de,r odreen iz linearne
analize mora se uveati sa faktorom ponaanja pomjeranja qd, da bi se dobilo
relativno plastino pomjeranje dr. Ako je period odgovora konstrukcije T>Tc
qd=q.
=q.

Prilikom prorauna potrebno je odrediti efektivne krutosti na savijanje i

smicanje kroz faze otvaranja prslina.
prslina.

Ako se ne odreuje redukcija krutosti direktno kroz push

push--over analizu, EC8
EC8
doputa da se usvoji efektivna krutost 50
50%% poetne krutosti
krutosti..

Paulay and Priestly predlau veu redukciju krutosti grede nego stuba, kao
refleksija koncepta slaba greda/jak stub i doprinosa optereenja na pritisak
stubova..
stubova

Koeficijent osjetljivosti relativnog spratnog pomjeranja definie se pomou

izraza::
izraza

Ptot d r
=
Vtot h
Ptot je ukupno gravitaciono optereenje na etai i etaama iznad
Vtot je ukupna seizmika sila smicanja koja djeluje na svakom spratu

Ako je max < 0.1, P- efekat se moe zanemariti.

zanemariti.

Ako je max > 0.3, ram nije dovoljno krut i potrebno je traiti drugo rjeenje.
rjeenje.

Za 0.1 < < 0.2, P- efekat moe se uzeti kroz poveanje sila u analizi sa
faktorom 1/(
/(11 - )

Za 0.2 < < 0.3, neophodna je analiza uticaja drugog reda

reda..

34
 KONCEPT KONSTRUKCIJE
REDUKCIJA FAKTORA q UKAZUJE NA MANJE POGODNU KONSTRUKCIJU I
NEREGULARNU KONSTRUKCIJU
KONSTRUKCIJU..

KONTROLA MEUSPRATNIH POMJERANJA KANJAVA FLEKSIBILNIJE

KONSTRUKCIJE..
KONSTRUKCIJE

NAIN PRIHVATANJA SEIZMIKIH SILA

SILA.. KRUTOST RAMOVA?

JAKI STUBOVI PONEKAD (ESTO?) SUPROTNO OD ARHITEKTONSKIH

ZAHTJEVA

UKRUENJA STUBOVA (ZIDOVI TREBAJU PREUZETI 50

50%% UKUPNE
SMIUE SILE)

Projektovanje ramova klase DCM

U KRITINIM ZONAMA DOZVOLJENA JE SAMO

REBRASTA ARMATURA I BETON KLASE C16
16//20
ILI VEE.
VEE.

35
 EKSCENTRICITET TEINICE GREDE U ODNOSU
NA TEINICU STUBA DO 1/4bC (ADEKVATAN
TRANSFER MOMENATA)

bgrede bstuba + hgrede

2bstuba
(EFEKTI DOBRE PRIONLJIVOSTI ARMATURE
UNUTAR GREDA/STUB VORA - PRITISAK)

DIMENZIJA POPRENOG PRESJEKA STUBA

TREBALA BI BITI MIN.
MIN. 1/10 UDALJENOSTI
PREVOJNE TAKE I KRAJA STUBA, AKO JE >
0 .1 .
Efektivna
povrina cvora, Aj

na h
x si ,
b Vi ora
cv
x

Efe
ir ktivn
ina a
cv
ora
, w w = (b+h) (b+2x)

PRORAUN EFEKTA OPTEREENJA PRVO PRORAUN EFEKATA VEZANIH

ZA NELINEARNO DUKTILNO PONAANJE, POTOM POMOU KONCEPTA
PROGRAMIRANOG PONAANJA PRORAUN EFEKATA KOJI SE MORAJU
PRIHVATITI U LINEARNOM PODRUJU
PODRUJU..

Plastifikacija Plastifikacija
grede grede

Greda A Cvor
Greda B
Stub

36
RAMOVSKE(OKVIRNE) KONSTRUKCIJE POETAK PRORAUNA JE DOKAZ
NOSIVOSTI NA SAVIJANJE U PREDVIENIM PODRUJIMA TEENJA
TEENJA.. SILE
SMICANJA ODREUJU SE IZ KAPACITETA NOSIVOSTI NA SAVIJANJE.
SAVIJANJE.
Pretpostavljena
lokacija
pl.zgloba pri
DOKAZ NOSIVOSTI NA SAVIJANJE savijanju

Gki + E ,i Qk ,i
E ,i = 2,i ln
Su=1.2G+(1.0 ili 0.5)Q+0.2S
UOBIAJENE STAMBENO
STAMBENO--POSLOVNE M+
ZGRADE:: G+
ZGRADE G+00 .3 Q
M-
V V
UKUPNA SILA SMICANJA = SILA
SMICANJA IZ RAVNOTEE "T"
MOMENATA PRI OTVARANJU
PLASTINIH ZGLOBOVA + SILA
SMICANJA OD VERTIKALNOG
OPTEREENJA
M -+ M+ Su l n
Vu =
ln 2

KONCEPT JAK STUB/SLABA GREDA:

GREDA:

M R ,c 1.3 M R ,b

37
 Vcol
SILA SMICANJA U STUBU

h IZ RAVNOTEE HORIZONTALNIH SILA

DOBIJE SE PRORAUNSKA SILA
SMICANJA U VORU
VORU::

Vcol
M pr -,A M pr +,B T pr,A = 1.25As- fy
Cpr,B = T pr,B
lc A s-
Ve2,A Ve1,B
M pr -,A M pr +,B

Cpr,A = T pr,A A s+
T pr,B = 1.25As+fy

Vcol

Vcol h
+ (V e 2, A+Ve1, B )
M pr , B + M pr , A 2
Vcol = +
lc lc

OBAVEZNA ANALIZA LJULJANJA U OBA PRAVCA

Gravitaciono
opterecenje
+
M pr
-
M pr

Bocno opt.
desno
+
M pr

-
M pr
Uticaj Nosivost

Bocno opt.
lijevo
+
M pr

-
M pr

KOD VEIH RASPONA SA VEIM VERTIKALNIM OPTEREENJEM - IZBJEI

38
OGRANIENJE NORMALIZIRANE AKSIJALNE SILE PRITISKA:
PRITISKA:

N Ed
d = 0.65
Ac f cd

OGRANIENJE DA BI SE IZBJEGLI EFEKTI PUCANJA ZATITNOG SLOJA

BETONA I OGRANIENE DUKTILNOSTI ELEMENATA POD VISOKIM
AKSIJALNIM NAPREZANJEM
NAPREZANJEM..
DVOOSNO SAVIJANJE MOE SE ANALIZIRATI ZASEBNO SVAKI PRAVAC UZ
REDUKCIJU JEDNOAKSIJALNOG MOMENTA NOSIVOSTI 30
30%%.

DETALJI PROJEKTOVANJA KRITINIH PODRUJA

(ZONA DISIPACIJE ENERGIJE)
GREDE
DUINA KRITINOG PODRUJA:
PODRUJA: lcr = hgrede (2hgrede) Vrijednost u zagradi ako su
vertikalni elementi prekinuti na spoju.
f ctm
MINIMALNA ZATEUA ARMATURA
ARMATURA:: min = 0.5
f yk
(izbjegavanje krtog loma) du cijele
grede mora biti zadovoljen uslov
Uzengije h/4
8db (poduna ipka)
s
24db (uzengija)
225mm
s h/4
100mm

50mm max Uzengije preklopa

2h

39
MAKSIMALNA ZATEUA ARMATURA (osiguranje teenja armature)
armature)::

0.0018 f cd
max = '+
sy , d f yd
USLOV LOKALNE DUKTILNOSTI:
DUKTILNOSTI: As ' 0.5 As

PREKLOPI ARMATURE U KRITINOM PODRUJU

PODRUJU..

Uzengije h/4
8db (poduna ipka)
s
24db (uzengija)
225mm
s h/4
100mm

50mm max Uzengije preklopa

2h

PANJA NAPONI PRIANJANJA UNUTAR VORA GREDA/STUB VELIKA

PROMJENA NAPREZANJA UNUTAR VORA OD POZITIVNOG DO
NEGATIVNOG OGRANIENJE PROMJERA IPKI KOJE PROLAZE KROZ
VOR
d bL f 1 + 0.8 d
7.5 ctm
f yd 1 + 0.5
UNUTRANJI STUBOVI
hc
max

d bL f
7.5 ctm (1 + 0.8 d ) VANJSKI STUBOVI
hc f yd

40
 UTEZANJE BETONSKE JEZGRE AKTIVIRANJE TROAKSIJALNOG
NAPONSKOG STANJA, SPREAVANJE IZVIJANJA PODUNE ARMATURE,
OBEZBJEENJE LOKALNE DUKTILNOSTI

c
c2,c (DCH) cu2,c (DCH)
c2,c (DCM)
fck,c (DCH) Minimalna armatura utezanja DCH
(wd=0.12)
fck,c (DCM) Minimalna armatura utezanja DCM
(wd=0.08)

fck
cu2,c (DCM)
Neutegnut
beton

c2=0.002 cu2=0.0035

ZAHTJEVI UTEZANJA (ENGL.

(ENGL. CONFINEMENT)
-UZENGIJE dw,min
w,min.. = 6mm
-RAZMAK UZENGIJA smin = hw/4, 2424d
dw, 225
225mm,
mm, 8dbL
-PRVA UZENGIJA NE SMIJE BITI NA VEOJ UDALJENOSTI OD 50
50mm
mm OD
POETKA GREDE
-UZENGIJE MORAJU IMATI DUINU ANKERISANJA U BETONSKU JEZGRU
10d
10dw

Uzengije h/4
8db (poduna ipka)
s
24db (uzengija)
225mm
s h/4
100mm

50mm max Uzengije preklopa

2h

41
 15cm
B B

A B A

6 du 8cm

A B
6 du

h1
14 - h x
15cm S 0 = 4 + 10cm
3

h 1 /4
S1 h 2 /4
S1
l0 6d u
S0

S2
6d u
S2
Zateuci

15cm
preklop

S1

h1
h2
l0
l c/6
45cm

l0
S 1 /2

42
 STUBOVI

DUINA KRITINOG PODRUJAPODRUJA::

h1 l0 = max
max.. Hc, lc/6, 0.45
45mm
14 - hx
15cm S0 = 4 + 10cm
3
CIJELA VISINA STUBA SMATRA SE KRITINIM
PODRUJEM AKO JE JE::
h1/4
-hc/lc < 3
S1 h2/4
l0
S1
6du
-Kod konstrukcija sa zidnom ispunom ako je
S0 stub u prizemlju, ako je visina zidne ispune
S2 manja od visine stuba, ako je zidna ispuna
S2
6du samo sa jedne strane stuba
stuba..
Zateuci

15cm
preklop

S1
PRAVILA ZA PODUNU ARMATURU:
ARMATURU:
h1
- procenat armiranja 1-4%
h2
l0
l c/6
-Simetrian presjek simetrino armiran
45cm -Najmanje jedna ipka armature na svakoj
l0 stranici presjeka
S1/2 -Duina ankerisanja odgovara punom
zatezanju i uveava se za 50 50%% ako je stub
zategnut za bilo koju kombinaciju seizmikog
optereenja..
optereenja
-Nema preklopa u kritinom podruju

PRAVILA ZA POPRENU ARMATURU:

ARMATURU:
- minimalan promjer 6mm
h1 -Maksimalan razmak b0/2, 175
175mm,
mm, 8dbL
14 - hx
15cm S0 = 4 +
3 10cm-Maksimalan razmak utegnutih podunih ipki
200
200mm
mm
-Duina ankerisanja uzengija u betonsku jezgru
h1/4
min
min.. 10
10ddw
S1 h2/4
S1
6du
-wd,min =0.08 (osim za konstrukcije sa malom
l0
S0 duktilnosti (q 2) izloenoj malom naprezanju
na pritisak (d<0.2)
S2
6du
S2
Zateuci

15cm
preklop

S1

h1
h2
l0
l c/6
45cm

l0
S1/2

43
KOLIINA POPRENE ARMATURE U KRITINOM PODRUJU (mehaniki
zapreminski procenat armiranja uzengija za utezanje presjeka)
presjeka)::

bc
wd 30 d sy , d 0.035
b0

UNUTAR VORA GREDA/STUB PREDUSLOVI ZA POSTIZANJE

ADEKVATNE OTPORNOSTI NA SMICANJE SU:
SU:
- ADEKVTANA PRIONLJIVOST ARMATURE I GREDA KROZ OGRANIENJE
PROMJERA IPKI (VIDI SLAJD 80
80))
-MINIMALNO JEDNA IPKA NA SVAKOJ STRANICI POP.
POP.PRESJEKA STUBA
-UZENGIJE STUBA VODITI KONTINUIRANO KROZ VOR

44
 Projektovanje duktilnih zidova klase DCM
KRUTOST NA SAVIJANJE POSTIE SE SA DVA RUBNA ELEMENATA, DOK
REBRO IZMEU PRIHVATA SMICANJE.
SMICANJE.

USLOV DEBLJINE REBRA ZIDA

ZIDA:: b > hs/20
20,, min
min..15cm
15cm (hs svijetla spratna
visina)

IRINA RUBNOG ELEMENTA:

ELEMENTA: bw > 20 20cm
cm (Ako je duina rubnog elementa lc
ograniena do 2bw i 1/5lw onda je bw > hs/15
15.. Ako rubni elementi prelazi
ogranienje onda je bw > hs/10
10..)

45
 ZA POSTIZANJE ADEKVATNIH SEIZMIKIH PERFORMANSI ZID MORA
RADITI KAO VERTIKALNA KONZOLA GDJE JE SAMO DOPUTEN RAZVOJ
PLASTINOG ZGLOBA U DNU (USLOV KINEMATSKE KOMPATIBILNOSTI
ZIDOVA I RAMOVA).
RAMOVA).
C zida = zida . L zida C stuba = stuba. . L stuba

zida stuba

zida stuba

ZID STUB

L zida L stuba
zida stuba
Lzida >> Lstuba C zida >> C stuba zida >> stuba
zida stuba

DA BI ZID RADIO KAO VERTIKALNA KONZOLA DUINA MORA BITI

ZNAAJNO VEA OD VEZNE GREDE. GREDE. TAKO VAE OGRANIENJA DUINE
ZIDA
ZIDA::
- Za nie zgrade lw,min = 1.5m
- Za srednje i visoke zgrade lw,min = 2.0m

DA BI SE IZBJEGLA EVENTUALNA PLASTIFIKACIJA IZNAD PLASTINOG

ZGLOBA U DNU EC8 EC8 PROPISUJE ANVELOPU PRORAUNSKOG
MOMENTNOG DIJAGRAMA.
DIJAGRAMA.

46
 U SMISLU IZBJEGAVANJA OTKAZA NA
Vvrha zida Vdno zida /2 SMICANJE ANALIZIRA SE: SE:
-Uticajni moment savijanja u dnu za koji je
proraunata armatura na savijanje.
savijanje.
-Mogua varijacija distribucije inercijalnih
sila u nelinearnom podruju
podruju..
-Efekti viih modova oscilovanja.
oscilovanja.
VEd
2/3 hw
Uvecani dijagram
smicanja
PREMA EC8
EC8 MJERODAVNI DIJAGRAM
SMIUIH SILA PREDSTAVLJA SMIUE
SILE DOBIJENE IZ ANALIZE UVEANE SA
Dijagram iz analize
uticaja
FAKTOROM 1.5.

U SLUAJU DVOJNOG SISTEMA SA

1/3 hw
ZNAAJNIM UDJELOM RAMOVA NA
OPENITO PONAANJE GORNJIH
Vdno zida SPRATOVA KONSTRUKCIJE EC8
EC8
PROPISUJE ANVELOPU SMIUIH SILA SA
SLIKE..
SLIKE

VERIFIKACIJA VRSTOE KOD DUKTILNIH ZIDOVA

- Fleksijska armatura treba biti koncentrisana na krajevima zida.

zida. Ovo je
najefikasnija raspodjela sa stanovita duktilnih deformacija
deformacija..

- Minimalan procenat armiranja u rubnim elementima 0.5%.

-Kod trodimenzionalnih elemenata nastalih povezivanjem vie zidova, za

potrebe dokaza na savijanje efektivna irina pojasa sa svake strane rebera
mora biti:
biti:
- aktuelna irina pojasa
- pola rastojanja susjednih rebara
- 25%
25% visine zida iznad promatranog nivoa N Ed
d = 0.40
Ac f cd

47
 KONSTRUKTIVNE MJERE DUKTILNOSTI

- Ako je d 0.15 i 0.15 d 0.20 (q faktor reduciran 15

15%%) nije potrebno
projektovanje duktilnosti rubnih elemenata, poprena armatura se odreuje
na osnovu EC2
EC2.
- Ako je d > 0.20 duktilnost plastinog zgloba pravougaonih zidova postie se
utezanjem rubnih elemenata zida kroz EC8EC8 paragrafe i to:
to:

- Visina utegnutog rubnog elementa

2l w
h za n 6 sp.
hcr = max[l w , hw / 6] i hcr = s
2hs za n 7 sp.

lw duina zida
hw ukupna visina zida od temelja
hs svijetla visina sprata

- Duina utegnutog rubnog elementa

lc 0.15l w ili 1.5bw

Rubni element se mora prostirati kroz zonu gdje aksijalne dilatacije prelaze
beton: cu
vrijednost za neutegnuti beton: 2 = 0.0035
cu2 0035..

Duina rubnog elementa:
elementa: xu 1 cu 2
cu 2,c

48
Vrijednosti iz prethodnog izraza mogu se odrediti:
odrediti:

xu = ( d + v )
l wbc
b0
cu 2,c = 0.0035 + 0.1 wd

Asv f yd
v =
hc bc f cd
bc
wd 30 ( d + v ) sy , d 0.035
b0
bc irina rebra
hc najvea dimenzija rebra
Asv vertikalna armatura rebra
faktor lokalne duktilnosti

- Koliina armature za utezanje

Mehaniki stepen armiranja armature za utezanje

utezanje::
bc
wd 30 ( d + v ) sy , d 0.035
b0
Minimalna vrijednost je : wd = 0.08

49
 Projektovanje za klasu duktilnosti DCH
- Minimalna klasa betona C20/
20/25
- Moe se koristiti samo armatura klase C
- Kod prorauna greda na smicanje pretpostavljeni nagib pritisnute dijagonale
450
- U odnosu na DCM normalizovana aksijalna sila redukuje se sa 0.65 na 0.55
za stubove, a 0.4 na 0.35 za zidove.
zidove.
- Zahtjevi utezanja proiruju se na duinu 1.5lcr za stubove prve dvije etae
etae..

- Minimalna vrijednost vd poveava se sa 0.08 na 0.12

12..
- Maksimalno rastojanje podunih ipki redukuje se sa 200
200mm
mm na 150
150mm
mm..

PRORAUNSKI PRIMJER
PRESJEK TLOCRT
A B C D E F
15
B C D E
14
8
13
7
12
6
11
5
7 x 3.5

4 10
y
3 9
14 x 4.0

A F x
2 8
z
1
7
4.3

x
6

10 8.5 3 8.5 10 5

50
Nosiva konstrukcija je dvojnog sistema.
sistema. U poprenom smjeru su
ramovi na rasteru 8.0m.
Unutar ramova u osima 1,7,9 i 15 su zidovi dok su ramovi otporni na
momente u osama 3,5,11 i 13.
13.
Zidani zidovi su izolirani od ramova tako da ne utiu na krutost
osnovnog sistema.
sistema.
Na svim etaama glavni stubovi ramova otpornih na momente su u
osima B,C,D i E, a na nivou 1 i u osima A i F.
Podune grede u osama A, B, C, D, E i F su kontinuirane grede.
grede.

Osnovni konstruktivni elementi su:

su:
Ploe debljine 150
150mm
mm
Ramovi sa zidovima zidovi debljine 350 350mm,
mm, grede 450
450xx600
600mm,
mm,
stubovi prve 4 etae 750
750mm,
mm, a ostale 4 etae 600
600mm
mm..
Momentni ramovi grede 450
450xx750
750mm,
mm, stubovi prve 4 etae 750mm,
750mm, a
ostale 4 etae 600mm
600mm..
Sekundarne poprene grede na srednjim ramovima 350x
350x500mm,
500mm, podune
grede 350x
350x600mm
600mm..

51
Armatura klase C sa fyk=500
500MPa,
MPa, a beton C30/
30/37.
37.

Zatitni sloj armatura grede 45mm,

45mm, stubova i zidova 30mm
30mm..

Ploe su dimenzionirane za preuzimanje gravitacionog optereenja i

armirane su sa 12

OCJENA q FAKTORA
q = q0 k w

q0 = 3.0 u / 1 DCM + dvojni sistem u / 1 = 1.2

q 0 = 3. 0 1. 2 = 3. 6
Faktor koji uzima u obzir dominantni oblik loma kod konstrukcija sa
zidovima:
zidovima:
hw 28.8
1+ 1+
lw 3.5 = 3.06 > 1 (k = 1)
kw = = w
3 3

q = 3. 6 1. 0 = 3. 6

52
 SEIZMIKE SILE PO NIVOIMA

NIVO 8 3448kN
3448kN
NIVO 7 4592kN
4592kN
NIVO 6 3952kN
3952kN
NIVO 5 3328kN
3328kN
NIVO 4 2720kN
2720kN
NIVO 3 2112
2112kN
kN
NIVO 2 1456kN
1456kN
NIVO 1 1384kN
1384kN
Vukupno = 22992
22992kN
kN
Vramovi = 8218
8218kN
kN
Vzidovi = 14774
14774kN
kN
V zidovi Konstruktivni sistem je dvojni
= 0.64 0.5 0.65
Vukupno sistem sa dominantnim
djelovanjem zidova.
zidova.

P- EFEKTA I MEUSPRATNOG POMJERANJA

VERIFIKACIJA P-
P- efekat ne mora se uzeti u obzir ako je za sve spratove zadovoljen
uslov::
uslov
Ptot d r
= 0.10
Vtot h

53
de prosjean horizontalni pomak u nivou pojedinih etaa

der relativan pomak izmeu pojedinih etaa zasnovan na

proraunskom spektru odgovora
dr = qd.der relativan pomak izmeu pojedinih etaa za modifikovani
spektar odgovora (uzimanje u obzir duktilnosti)

faktor redukcije (EC

(EC88, 4.4.3.2 (2))

PROJEKTOVANJE ZIDNIH ELEMENATA

Sluajni torzioni efekti uzimaju se kroz izraz (EC
(EC88, izraz 4.12)
12):
x
= 1 + 0 .6
L
x rastojanje promatranog elemenat od centra masa upravno na
pravac zemljotresa

L rastojanje izmeu dva meusobno najudaljenija elementa

upravno na pravac zemljotresa

Uticaji dobijeni u zidovima uveavaju se sa faktorom .

Za unutranja zidna platna

platna:: x=4
x=4m, L=56m, = 1.04
L=56m,

Za vanjska zidna platna

platna:: x=28
x=28m,
m, L=56m, = 1.3
L=56m,

54
Povrina uticaja na zid
zid::

8.0

A2 A1

5 d

d = 3.5 + (8.5-3.5)/2
)/2 = 6.0m Gk,TORNJA = 67186kN
67186kN
48m2, A2 = 5 x 8 = 40m
A1 = 6.0x8.0 = 48m 40m2 Gk,TERASE = 5482kN
5482kN
ATORNJA = ATERASE = 1120m2
1120m 0.3Qk,TORNJA = 6510kN
6510kN
0.3Qk,TERASE = 1344kN
1344kN

UNUTRANJA NORMALNA SILA U UNUTRANJIM ZIDNIM

PLATNIMA::
PLATNIMA
48 40
N uk . = (67186 + 6510) + (5482 + 1344) + 1288 = 4690kN
1120 1120
Vl.
Vl.teina zida i
pripadajuih greda
UNUTRANJE SILE DOBIJENE OD SEIZMIKOG OPTEREENJA:
OPTEREENJA:
M = 19793
19793kNm
kNm
V = 1847
1847kN
kN
N = 1217
1217kN
kN
UVEANE FAKTOROM :
M = 19793 x 1.04 = 20585kNm
20585kNm
V = 1847 x 1.04 = 1921kN
1921kN
N = 1217 x 1.04 = 1266kN
1266kN

55
Za maksimalan ekscentricitet prema EC2
EC2 - h/
h/30
30::

Varijanta 1 maksimalna sila N

N Ed = 4690 + 1266 = 5956kN
3 .5
M Ed = 20585 + 5956 = 21282kNm
30
Varijanta 2 minimalna sila N

N Ed = 4690 1266 = 3097 kN

3 .5
M Ed = 20585 + 3097 = 20947 kNm
30

DIMENZIONIRANJE NA SAVIJANJE

Kontrola normalizirane aksijalne sile

N 5956 103
= = = 0.243
bhf cd 350 3500 20

< 0. 4 Proraunska normalna sila zadovoljava ogranienje

za DCM konstrukcije

> 0 .2 Neophodan proraun rubnih elemenata

Armatura u rubnim elementima:

elementima:

As ,uk = 42630mm 2 = 2 21315mm 2

56
Minimalna duina rubnog elementa

0.15l w = 0.15 3.5 = 0.525m

1.5bw = 1.5 0.35 = 0.525m
Proraunska duina rubnog elementa

h0 = xu 1 cu , 2

cu 2 ,c
cu 2 = 0.0035
cu 2,c = 0.0035 + 0.1 wd

xu = ( d + v )
l w bc
b0
Varm.utezanja f yd
wd 30 ( d + v ) sy , d
bc wd =
0.035
b0 Vbet . jezgre f cd

Za zatitni sloj betona 45mm

45mm i uzengije promjera 10mm
10mm minimalna
dimenzija betonske jezgre je
je::
b0 = 350 2 45 + 10 = 270mm
bc = 350mm
Faktor duktilnosti krivine je
je::

= 2 q 0 1 = 2 3 .6 1 = 6 .2
435
syd = = 0.002175
200000
Minimalna armatura rebra:
rebra:
As ,v , min = 0.002 Ac = 0.002 350 1000 = 700mm 2 / m
(usv.. 210/
(usv 10/200
200mm,
mm, 785mm2/m)
785mm
f yd ,v 785 435
v = v = = 0.049
f cd 350 1000 20

57
 wd = 30 6.2 (0.243 + 0.049 ) 0.002175
350
0.035 = 0.118
270
cu 2,c = 0.0035 + 0.1 0.118 = 0.0153
3500 350
xu = (0.243 + 0.049 ) = 1325mm
270
0.0035
h0 = 1325 1 = 1022mm
0.00153
Prijedlog rubnog elementa
26 32 2 25

45
16
76

76

76
16
45

45 80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

16

DIMENZIONIRANJE NA SMICANJE

cw bw z 1 f cd
Nosivost pritisnute dijagonale VRd =
cot + tg
f ck 30
1 = 0 .6 1 = 0 .6 1 = 0.528
250 250
z = 0.9d = 0.9(0.9 3.5) = 2.835m

1 cot 2.5

1.0 350 2835 0.528 20

VRd = = 3613kN
2 .5 + 0 .4
1.0 350 2835 0.528 20
VRd = = 5239kN
1+1

VEd = 1.5 2401 = 3602kN < 3613kN

58
Ako je VEd>VRd za cot
cot=2.5 pronai ugao za koji je VEd<VRd .
As
Nosivost zategnute dijagonale VRd , s = z f ywd cot
s
cot = 2.5
As 3602 10 3
= = 1,17 mm 2 / mm = 1170mm 2 / m
s 2835 435 2.5
(usv.. dvosjena 10/
(usv 10/125
125mm,
mm, 1256mm2/m)
1256mm

Minimalna horizontalna armatura u zidu

zidu::

0.25 Asv ,min = 0.25 785 = 197 mm 2 / m

Ash ,min =
0.001 Ac = 0.001 350 1000 = 350mm / m
2

Za zid sa aksijalnom silom pritiska predlae se usvajanje nagiba

38
pritisnute dijagonale 380, a kod zida sa aksijalnom silom
zatezanja =450. (IZBJEGAVANJE EVENTUALNOG KRTOG OTKAZA NA
SMICANJE)

As 3602 10 3
= = 2,282mm 2 / mm = 2282mm 2 / m
s 2835 435 cot 38

(usv.. dvosjena 16/

(usv 16/175mm ili 12
175mm 12//100 mm)
100mm

59
DETALJI ZA POSTIZANJE LOKALNE DUKTILNOSTI

Visina plastinog zgloba gdje se postavlja armatura utezanja:

utezanja:

hcr = max[l w , hw / 6] = max[3.5,28.8 / 6] = 4.8m

hcr 2l w = 2 3.5 = 7 m

hcr 2hs = 2 4.3 = 8.6m

Efekat utezanja

60
 Efekat utezanja
Faktor efikasnosti utezanja
HORIZONTALNI PRESJEK
(odnos najmanje efektivno
Armatura kojoj nije
sprijeceno bocno Neutegnut beton utegnute povrine i povrine
pomjeranje betonske jezgre)

= n s
n smanjenje utegnute povrine
Armatura nije kroz efekat luka u horizontalnoj
Utegnut beton aktivirana kroz ravnini
tapni mode (TIE).
VERTIKALNI PRESJEK s smanjenje utegnute povrine
kroz efekat luka u vertikalnoj
Utegnut ravnini
beton
Neutegnut
Kod primjene spiralne armature
beton n=1.

Fleksijska
armatura

26 32 2 25

45
16
76

76

76
16
45

45 80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

16

1 b i
2
[ (
1 2 80 2 + 160 2 + 80 2 + 160 2 + 80 2 + 170 2 + 85 2 + 170 2 + 3 76 2 ) ]
n = i
= = 0.826
6b0 h0 6 270 1024

s s
= 1
125 125
s = 1 1 1 = 0.72
2b0 2 h0 2 270 2 1024

= 0.826 0.72 = 0.59

61
Prema EC
EC88:

wd 0.118
0.59 wd = 0.118 wd = 0.2 wd , min = 0.08 5.4.3.2.2(9)

wd za usvojeni detalj rubnog elementa

Unutranje uzengije promjera 10mm
10mm

3398736mm 2 / m 435
wd = = 0.267
1024 270 1000 20

Unutranje uzengije promjera 8mm

2693304mm 2 / m 435
wd = = 0.21
1024 270 1000 20

26 32 2 25

45
16
76

76

76
16
45

45 80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

16

Dodavanje poprenih ipki za

aktiviranje fleksijske armature
po visini

80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

62
 Manje utegnuta zona

80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

Mogue rjeenje preklapanjem uzengija.

uzengija.

Naprezanje efektivnog utezanja

e = x y

Dobro rjeenje slini intenziteti naprezanja utezanja u dva

ortogonalna pravca koliina armature utezanja priblino jednaka u
oba pravca
pravca..
Aswx
swx =
s by

Aswx
swy =
s bx

63
 26 32 2 25

45 10
16
76

76 8
76
16
45

45 80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

16

157
210 Aswx = 157 mm 2 swx = = 0.00465
125 270
481
110 + 88 Aswx = 481mm 2 swy = = 0.00376
125 1024

10

80 80 80 80 80 80 80 85 85 85 85 85

157
210 Aswx = 157 mm 2 swx = = 0.00465
125 270
681
110 + 128 Aswx = 681mm 2 swy = = 0.00532
125 1024

64
RASPORED FLEKSIJSKE ARMATURE

Dobro rjeenje koncentriranje armature blie rubu zida vei

kapacitet nosivosti na savijanje, vea duktilnost redukcija
pritisnute zone
zone..

PROJEKTOVANJE ZIDA IZNAD PLASTINOG ZGLOBA

524 1801
5792

20.925
1 28.8
669.1 972
2487 1658
28.8/3=9.6

7.875 3041 2027

3601 2401
MSD
Uveanje M i T u cilju osiguranja da zid iznad plastinog zgloba
ostane u elastinom podruju uzimajui u obzir nepouzdanosti
dinamikog ponaanja.
ponaanja.
Dijagram se uveava iznad visine:
visine:
a1 = d cot usv. = 3150 2.5 = 7875mm = 7.875m

Vdnozida 3602
Vvrhzida = = = 1801kN
2 2

65
 PROJEKTOVANJE ELEMENATA RAMA

GREDE

1. Dimenzioniranje na savijanje

2. Uticaji smicanja izvedeni iz kapaciteta na savijanje

[ ]
VE , d = Vg + Rd M Rd , gore + M Rd , dole / l s

3. EC
EC22 Dokaz nosivosti na smicanje izvedeno iz kapaciteta na
savijanje

Razmak uzengija u podruju veih naprezanja na smicanje

s = min{hw / 4;24d bw ;8d bl }
4. Kontrola zahtjeva lokalne duktilnosti
Maksimalni koeficijent armiranja zategnutom armaturom:
armaturom:

max = '+0.0018 f cd /( sy , d f yd ) ' 0.5

66
67
 Ogranienje prenika podunih ipki koje prolaze kroz vor greda -
stub kako bi se prevenirao lom usljed gubitka prionljivosti:
prionljivosti:

d bL 7.5 f ctm 1 + 0.8 d

hc Rd f yd 1 + 0.75k d ( ' / max )

STUBOVI

1. Definisanje kritinog podruja

lcr = max{hc ; lcl / 6;0.45}
2. Definisanje kritinog podruja
M Rc 1.3M Rb

(Ako zidovi preuzimaju vie od 50%50% od ukupne sile smicanja ne

mora se ispuniti ovaj zahtjev.
zahtjev. Razmisliti?)

3. Kontrola normalizirane sile pritiska

d < 0.65 za DCM
4. Kontrola nosivosti na ekscentrini pritisak

68
5. Kontrola nosivosti na smicanje

[ ]
VE , d = Rd (M Rb / M Rc ) M c ,vrh + M c , dno / lcl

Uvodi se sa aspekta da e se teenje desiti prvo u gredi ime se

onemoguava razvoj veih momenata u stubovima.
stubovima.

6. Detalji

U kritinom podruju za DCM stubove razmak uzengija

uzengija::

s = min{b0 / 2;175;8d bl }

Razmak izmeu dvije susjedne podune ipke,

pridrane uzengijama, moe biti max
max.. 200
200mm
mm..

6. Armatura utezanja
Moraju se zadovoljiti uslovi:
uslovi:
bc
wd 30 d sy ,d 0.035 i wd 0.08
b0

OGRANIENJE OTEENJA
Maksimalan relativni pomak spratova za konstrukcije koje sasre
nekonstruktivne elemente, a koji ne utiu na deformacije
konstrukcije je
je:: 0.01h
01h (visina sprata)

Za konstrukcije koje sasre nekonstruktivne elemente vezane za

nosivu konstrukciju je
je:: 0.005
005h
h (visina sprata)

VANO proraun to realnijeg perioda oscilovanja! (npr.

(npr. 0.5 x EcIg)

69
NEREGULARNA KONSTRUKCIJA

OSNOVA PRIZEMLJA

70
OSNOVA 1., 3. I 5. ETAE

OSNOVA 2. I 4. ETAE

71
TEINE
STALNO OPTEREENJE
-Optereenje ravnog krova 86kN/m2
7.86kN/m
-Optereenje etaa 5.68 kN/m2
68kN/m
-Optereenje prizemlja 5.68 kN/m2
68kN/m
-Zidovi od siporeks bloka 5.00
00kN/m
kN/m

KORISNO OPTEREENJE
-Optereenje ravnog krova 50kN/m2
1.50kN/m
-Optereenje etaa 2.75 kN/m2
75kN/m
-Optereenje prizemlja 4.00 kN/m2
00kN/m

MJERODAVNA KOMBINACIJA OPTEREENJA

G + 0.3Q = 21991kN

MASA PO ETAAMA
Krov 412
412..4t
2-5 348
348..7t
1 391
391..9t

72
UKUPNA SEIZMIKA SILA
Proraunski spekatr odgovora za podruje visoke seizminosti
Ms>5
Ms>5.5. (Tip 1) i tlo tipa C (duboki depoziti gustog ili srednje gustog
pijeska, ljunka ili krute gline sa debljinama nekoliko desetina
metara) NSPT = 15-
15-50,
50, Cu = 70-
70-250
250kPa
kPa::
S=
S=1
1.15,
15, TB=0.20s,
20s, TC=0.60
60s,
s, TD=2.00
00ss

Referentno vrno ubrzanje tla agR = 3.0m/s2.

(EC8,3.2.1(3) Referentno maksimalno ubrzanje tla, odreeno od
(EC8
strane nadlene nacionalne organizacije.....
organizacije.....))

Faktor vanosti za zgrade I = 1.0.

Proraunsko ubrzanje tla ag = 1.0 x 3.0 = 3.0m/s2.

DVOJNI SISTEM

T1 = Ct H 0.75 = 0.05 18.6 0.75 = 0.45s

EVALUACIJA REGULARNOSTI U TLOCRTU I PO VISINI

* Kompaktna konfiguracija u osnovi

PPOL. 315.88
= = 1.09 > 1.05 X
PTLO . 289.11

* Tavanice su krute AB ploe

* Odnos due i krae stranice je do 4.0

* Konstrukcijski ekscentricitet
e0 x = 60cm < 0.3rx = 664cm
e0 y = 47cm < 0.3ry = 558cm
* Svi elementi koji preuzimaju
vertikalno optereenje proteu se
cijelom visinom zgrade

73
 * Mase i krutosti su priblino konstantne po visini X

* Nema bitne varijacije bone otpornosti po

spratovima

* Nema znaajne redukcije irine objekta

NEREGULARNA KONSTRUKCIJA MULTIMODALNA ANALIZA

(Npr. STODOLA-
STODOLA-VIANELLO)
Broj modova koji se analiziraju:
analiziraju:

N = 3 n = 3 5 = 6 .7

PRVI TON DRUGI TON TRECI TON

1,0 1,0 -1,0

0,873 0,370 0,436

0,741 -0,212 1,208

0,607 -0,703 0,899

0,471 -1,040 -0,345

0,337 -1,117 -1,323

CETVRTI TON PETI TON

1,0 -1,0

-1,752 1,673

-1,062 1,035

1,644 -1,619

1,238 -1,246

-1,438 1,409

E E = E Ei
2

74
 MULTIMODALNA ANALIZA SPEKTRA ODGOVORA

Li
&x&ij (max) = S ei ij
Mi

Li T 2
Li = m j ij , Mi = m 2
j ij

S ei ij i 2
j j
yij (max) =
Mi 4
Li
Fij (max) = S ei ij m j
Mi
Ukupna horizontalna sila koja djeluje na konstrukcije za sopstveni oblik i.

L2i
Fbi (max) = S ei
Mi

Univerzitet u Tuzli, RGGF,

Univerzitetska 2, Tuzla

Ua nauna oblast: Graevinarstvo

Docent
Dr.sc.Damir Zenunovi, dipl.in.gra.
Kabinet 24

www.damirzenunovic.hpage.com

e-mail: damir.zenunovic@untz.ba
damir.zenunovic@gmail.com

75