You are on page 1of 11

iu tr ni mch cho nhng tn thng ng mch sau chn thng thn hay tn thng thn

do can thip y khoa.

Tm tt:

Thn l c quan d b tn thng hng th 3 trong chn thng, theo sau lch v gan. Phn
thng dng nh gi chn thng thn l phn ca Hip hi M v Phu thut Chn
thng (AAST). Phn ny nh gi tn thng thn da trn kch thc vt rch v s ln cn
ca n i vi rn thn. D ng-tnh mch v gi phnh l nhng tn thng mch mu do can
thip y khoa nh sinh thit hay phu thut trn thn chnh ch. Cch tip cn cc tn thng ng
mch thn thay i theo thi gian t hng can thip tch cc n theo di v iu tr bo tn,
hoc iu tr ni mch, bao gm phng php thuyn tc ng mch thn chn lc qua catheter
v t stent/mnh ghp stent. Trong bi vit ny, chng ti m t vai tr v cc mt k thut v
can thip ni mch trong iu tr tn thng ng mch sau chn thng hay tn thng do can
thip y khoa.

M u

Thn l c quan niu-sinh dc thng tn thng nht trong chn thng bng [24]. C ch chnh
gy ra tn thng thn l chn thng, do can thip y khoa, hay trong lc phu thut [9, 21]. Hu
ht cc tn thng do chn thng thng nh v khng gy nguy him ti tnh mng. Tn
thng thn c th c chia thnh cc loi sau: rch thn, dp thn, v tn thng mch mu
thn [9, 21, 23]. Tn sut tn thng mch mu thn do can thip y khoa ngy cng tng v cng
c nhiu th thut can thip nh phc hi ng mch thn hay t stent, cc th thut qua da
nh sinh thit, m thn ra da, tn si thn-niu qun, hay phu thut bo tn nephron [5, 6, 12,
19]. Cc du hiu hnh nh hc trong tn thng mch mu do can thip y khoa bao gm d ng-
tnh mch, gi phnh, bc tch ng mch, hay thot cn quang. Hu ht nhng tn thng ny t
lnh. Tuy nhin, chng c th gy chy mu lng nhiu, tiu mu gy nguy hi ti tnh mng hay
suy gim chc nng thn, v cn phi c x tr tc thi [5, 6, 12]. Ngy nay, cc hng tip cn
bo tn hay xm ln tn thiu ngy cng c a chung hn hng phu thut, bao gm th
thut thuyn tc ng mch qua catheter v t stent/mnh ghp stent [3-6, 8, 9, 12, 15, 17-21,
23]. T lu, iu tr ni mch l mt hng tip cn khng phu thut cc tn thng ng mch
thn v c nhiu li im nh hi phc nhanh, thi gian nm vin ngn v c th hot ng th
cht li nhanh chng. Mc ch ca bi vit ny nhm m t vai tr v cc kha cnh k thut ca
can thip ni mch trong vic iu tr cc tn thng ng mch sau chn thng v tn thng
thn do can thip y khoa.
Cn nhc chung v k thut

ln kt hoch iu tr, cn phi m t chnh xc ging mch mu, bao gm ng mch ch v


cc nhnh ca n, cng nh cn phi lm hnh nh hc chn lc thn b tn thng. Mt catheter
sheath introducer c s dng mt cch c h thng. nhng bnh nhn c ng mch xon
hay b x va ng mch, vic s dng mt sheath di (35 ti 45 cm) vi nh sheath c t vo
v tr xui dng t l m cho ng mch thn s to iu kin thun li cho vic t catheter
nhiu ln. Vic s dng catheter thng dng khu c 4 hoc 5 Fr v guidewire a nc khin cho
vic t catheter siu chn lc tr nn d hn v nhng thit b ny lm ta c th t vi catheter
ng trc vo catheter tip cn [6, 12, 19].

Vic chn la vt liu thuyn tc l rt quan trng trong vic iu tr cc tn thng mch mu
hiu qu. Vt liu c la chn da trn nhng c s nh sau: v tr, kch thc, mu dng chy
ca mch mu s b bt tc, sn c ca vt liu, v kinh nghim ca nh hnh nh hc can thip
[4]. Mch mu qua da bng thuyn tc chn lc bng xon kim loi l la chn u tin trong
iu tr chy mu ng mch thn. Thuyn tc siu chn lc cng xa cng tt gi tn thng
nhu m mc ti thiu, t nht l phi ngang mc ng mch gian thu. iu ny c th c
thc hin bng vi catheter v vt liu thuyn tc l vi xon kim loi. Khuyt im chnh ca thuyn
tc bng xon kim loi l phi cn nhiu hn mt xon kim loi c th bt tc , v do lm
tng chi ph v thi gian ca th thut. V nhng l do ny, cc vt liu thuyn tc dng lng nh
keo n-butyl cyanoacrylate (NBCA) hay Onyx c th rt hu ch. Mui cyanoacrylates c u im
l nht thp nn d tip vo nhng catheter nh v xon nhiu vng. Vic s dng keo NBCA
nhng bnh nhn huyt ng khng n nh ang rt c quan tm v n cho php cm mu
nhanh hn nhng loi vt liu thuyn tc khc [4-6, 18].

Chn thng mch mu thn


Tn thng thn xy ra khong 1-5% s bnh nhn b chn thng [2]. Chng thng c xc
nh trn hnh nh chp ct lp vi tnh v phn theo AAST thnh 5 phn khc nhau (Hnh 1):
1 = dp thn hoc mu t khng lan di bao thn m khng c rch nhu m, 2 = mu t
chu thn khng lan hoc rch v thn (<1 cm) m khng c thot nc tiu, 3 = rch v thn
(>1 cm) v khng c thot nc tiu, 4 = rch v thn lan vo h thng ng gp (ghi nhn trn
hnh nh hc l thot mch cn quang) hoc tn thng ng mch hoc tnh mch phn thu (ghi
nhn trn hnh nh hc l nhi mu phn thu) hoc tn thng ng mch hoc tnh mch thn
chnh cng vi mt khi mu t khu tr, 5 = thn v nt, t la cung thn, hoc huyt khi
ng mch thn chnh [9]. iu tr cc tn thng thn do chn thng bng phu thut v khng
phu thut l vn vn cn ang tranh lun nhiu nm nay. Theo truyn thng, cc tn thng
thn cao s c iu tr bng m thm st hoc phu thut ct thn. Tuy nhin, vi nhng
tin b v x l hnh nh ct lp vi tnh v cc k thut xm ln ti thiu, iu tr khng phu thut
tr thnh tiu chun mi [8]. Ch nh thuyn tc ng mch qua catheter sau chn thng
khc nhau mi trung tm. Trong nhng trng hp c chn thng m xuyn, thuyn tc ng
mch qua catheter thng l phng tin thay th phu thut u tay. i vi chn thng, vai
tr tng i ca vic iu tr ch i, thuyn tc, v phu thut c th ph thuc v tn
thng v tng trng ca bnh nhn [23]. Thng thng, thuyn tc c thc hin iu tr
cc tn thng thn phn thp v cc tn thng m xuyn c pht hin trn hnh nh ct
lp vi tnh (Hnh 2). Vic s dng liu php ni mch trong ng cnh chn thng thn 5 v
huyt ng bt n vn cn l vn ang tranh ci, vi cc bo co y mu thun t thnh cng
hon ton hoc tht bi hon ton [7, 8, 13, 22]. Tuy nhin, thuyn tc ng mch qua catheter
cng ngy c thc hin nhiu trung tm x tr cc tn thng thn phn cao. Mt lot
cc tiu chun lm sng c xut lm cc nhn t chnh d on nhu cu thuyn tc
thn, bao gm phn AAST, c ch tn thng, tnh trng n nh ca bnh nhn trn lm sng,
cc tn thng tng phi hp, bi v trn hnh nh ct lp vi tnh c th c nhiu du hiu khc
nhau, nh chy mu ng mch ang tip din, kch thc vin khi mu t chu thn, v s mt
lin tc ca mc Gerota. 3 ch nh sau y nn xem xt phu thut: chy mu gy nguy him ti
tnh mng, t la cung thn ( 5), v khi mu t sau phc mc khng khu tr ang lan rng
[9]. Thuyn tc ng mch qua catheter c th gim t l phu thut ct thn ln ti 78% i vi
tn thng 4 v 83% vi tn thng 5 [23]. Tuy nhin, i vi nhng tn thng 4 v 5
th c th phi cn can thip ni mch ln th hai iu tr chy mu ti pht. Da trn
nhng khuyn co ny, mch mu chn on v thuyn tc tr thnh hng tip cn iu
tr trong vic x tr tn thng thn do chn thng. Hai liu php ni mch chnh c a ra
bi cc nh hnh nh hc can thip l thuyn tc v t stent cc ng mch thn b tn thng.
Thuyn tc ng mch siu chn lc c th c s dng nhng ca rch ng mch thn, d
ng-tnh mch, gi phnh bng nhng vt liu thuyn tc khc nhau [1, 10, 11, 14, 16, 25]. Lin
quan ti iu tr bc tch ng mch thn, cc nghin cu gn y ng h vic t stent ni mch
iu tr cc vt rch lp o trong m nhng vt rch ny gy ra bc tch hoc hp lng (Hnh 3,
4) [15, 18]. Trong trng hp rch ng mch gn, stent ph (covered stents) c th c s
dng.
Hnh 2. Thuyn tc tn thng ng mch cp cu sau chn thng mt ph n 51 tui. (A)
Thot mch cht cn quang (tn thng dng ging gi phnh) nhnh di xa-cc, mch mu
chn lc cho thy ang chy mu tip din (mi tn); (B) thuyn tc chn lc ng mch nui bng
vi xon kim loi c th tho ri; (C) mch mu chng cho thy bt tc hon ton v chn lc
nhnh ang chy mu, khng cn chy mu.

Hnh 3. X tr ni mch mun cho tn thng bc tch ng mch thn sau chn thng mt
ngi n ng 63 tui. (A) Cc du hiu cho thy bc tch thnh dng khng bt tc ca ng
mch thn xa bn phi v tn thng gi phnh hnh thnh th pht; (B) mch mu sau khi t
stent ph mch vnh cho thy ng mch thn bnh thng.
Hnh 4. Chy mu tip din sau ghp thn mt ngi ph n 46 tui. (A) Mch mu chn lc
cho thy thot mch cn quang ang tip din t phn thn ca cc di nhnh ng mch phn
thu trn thn ghp; (B) t mnh ghp stent mch vnh chn lc; (C) Ngng chy mu hon ton
trn mch mu sau th thut cho thy chc nng ng mch chnh vn c bo ton.

Tn thng mch mu thn do can thip y khoa

Tn thng vng lng di, nht l vt m, sinh thit thn qua da, hay cc phu thut bo tn
nephron c th gy ra nhng tn thng mch mu v t gy ra nhiu bin chng khc nhau
[2, 5]. Thuyn tc l liu php ph hp cho nhng ca nh vy.

Trong giai on cp

Vi gi sau chn thng, v c th khng cm mu c nn c th dn ti tnh trng sc. ng


mch cp cu thng s cho thy ng mch b tn thng v ch ang thot mch. Vic bt
tc ng mch b tn thng bng cc ht tr, cc vt liu c th ti hp thu, keo hoc vi xon kim
loi da trn hnh thi hc ca tn thng (Hnh 5). Thng s cm mu thnh cng. Mt s
trng hp chy mu ti pht c bo co khi s dng vt liu ti hp thu [4]. Trong nhng
trng hp ny, cn lp li thuyn tc cm mu. Nhi mu thn t nhng can thip trn
thng khng thy trn hnh nh hc hoc khng ng k. K thut ny khng my tch cc v bo
tn c nhu m thn [6].
Hnh 5. Gii phnh ln trong nhu m thn tri sau phu thut bo tn nephron mt bnh nhn
58 tui. (A) Hnh nh ct lp vi tnh cho thy khi gi phnh trong thn tri; (B) t catheter siu
chn lc vo nhnh ng mch nui v gi phnh; (C) kt qu sau khi thuyn tc chn lc ti phnh
v ng mch nui bng Onyx cho thy tn thng hon ton b xo m km nhi mu nh
vng v.

Hnh 6. Tiu mu lng ln km sc gim th tch 2 gi sau khi sinh thit thn qua da mt ph
n 56 tui. (A,B) S hin din ca d ng mch-i thn trn phim mch mu thn cp cu
km vi ho nhanh khoang tit niu; (C) thuyn tc bng vi xon kim loi hai mch mu bt
thng gy ra tiu mu; (D) bt tc hon ton l d v ngng chy mu trn phim mch mu
sau thuyn tc.

Trong giai on hu cp
Vn chnh ca giai on hu cp l tiu mu dai dng qua s hnh thnh ca mt d ng-tnh
mch (Hnh 6). iu ny rt thng xy ra sau sinh thit thn, v thng n s t ng trong mt
vi ngy. Nu nh n vn tn ti hn mt tun th c th gy kh khn cho vic hi phc. iu tr
qua da bao gm gy bt tc mch mu bt thng l nguyn nhn gy tiu mu [19]. Mu mt
thng t v thng lin quan ti ng mch ngoi bin. Thuyn tc c th c thc hin bng
cc ht tr v 1 hoc 2 vi xon kim loi. Lot do nm lu c th xut hin vo ngy th 10. Cc
mu ng ngn mu chy ni m kim c th b tch ri lm xut huyt nng t ngt, tnh trng
ny c th nghim trng nu nh bnh nhn khng cn c theo di. iu ny cng ng trong
giai on cp, thuyn tc cp cu c bit hu dng v n cm mu v nga bin chng [5, 6]

Bin chng mun

D ng-tnh mch v gi phnh kh thng gp, v t l mi mc ca chng tng cng vi s ln


can thip qua da, sinh thit thn v cc th thut phu thut. D ng-tnh mch xy ra sau 15%
s ca sinh thit thn, nhng ch 4% ko di vi thng. Hu ht u t lnh [2, 5]. D ng tnh
mch cng c th xy ra sau phu thut ct thn nu nh ton b cun mch mu c ct chung
vi nhau. Quyt nh c khi phc tn thng ny hay khng ph thuc vo dng mu chy qua l
d (suy tim, tng huyt p), nguy c v trong trng hp gi phnh ln, v tiu mu ti pht.
Trong mt s trng hp nht nh, cc l d c khi phc nhm to iu kin cho nhng ln
sinh thit k tip. Hnh thi hc ca l d phi c kho st k trc thuyn tc (Hnh 7). S lin
thng gia ng mch v tnh mch , hoc gi phnh nu c l mc tiu chnh ca th thut bt tc.
K thut chnh l vic t cc xon kim loi (Hnh 8). Mt nt bt tc i khi cng c t vo
ng mch ang cp mu [4]. Cc gi phnh khng thng thng c bt tc bng xon kim loi.
Trong hu ht cc trng hp u c th bo tn ging mch mu xui dng v hu ht nhu m
thn. Thuyn tc l iu tr chn la cho nhng l d nh vy. Khng cn nghi ng g rng l kt
qu thuyn tc tt hn nhiu so vi kt qu sau phu thut. T l mi mc ca bin chng l thp
i vi i ng chuyn nghip [2, 6].

Hnh 7. Tng huyt p ng mch trng din mt bnh nhn 43 tui 1 nm sau sinh thit thn
d ghp qua da. (A) ng mch chn lc: c l d ng-tnh mch ln nhnh phn thu cc
trn ca ng mch thn trn thn ghp v gi phnh (mi tn mu en) km shunt ng-tnh
mch ng k (u mi tn) v y tnh mch sm (mi tn mu trng). Lu s vng mt ca
hnh nh thn (nephrogram); (B) Phim mch mu chng sau thuyn tc chn lc ng mch
n bng xon kim loi 0.035 inch: bt tc hon ton cung ca ti phnh v l d, ci thin hnh
nh thn ; (C) Phim mch mu sau thuyn tc (pha nhu m): nhi mu thn < 10% vng nhu
m thn (mi tn)

Bin chng

au

Cn au thng khi pht sau thuyn tc v c th ko di t 1 ti 5 ngy tu thuc vo th tch


nhu m b nh hng. Lc iu tr d ng-tnh mch th gn nh bnh nhn khng au. Bnh
nhn phi c iu tr au hp l trc v sau th thut [23]

Tng huyt p

Thng gp tng huyt p ng mch thong qua v c th ko di ln ti 24 gi. C nguy c tng


huyt p vnh vin khi c tn d m thn thiu mu m khng phi l nhi mu.

Suy thn

Thc hin cc th thut c km theo cc cht cha i-t c th gy suy gim chc nng thn. Bnh
nhn phi c ung nc y trc bt k th thut thuyn tc no [17].

Hi chng sau thuyn tc

Hi chng ny gn nh khng th trnh khi trong trng hp ph hu m thn, bao gm cc


triu chng bun nn, nn i, st v au bng. Thng thng nng ph thuc th tch m nhi
mu. Hi chng ny thng i km vi tc rut do lit rut. Xt nghim sinh ho c th cho thy
tng bch cu. Hi chng ny thng thuyn gim sau vi ngy sau khi iu tr triu chng [6, 7].

Tiu mu

Sau thuyn tc c th c tiu mu mc trung bnh. iu ny c lin quan ti nhi mu do xut


huyt v thng s ht trong vng 24 ti 48 gi.

Nhim trng

C nguy c xy ra cc t bng pht ca nhim trng tim n c sn, iu ny c ngha l nh can


thip hnh nh hc phi nm r bnh n ca bnh nhn. Xt nghim t bo-vi khun hc phi
c thc hin thng quy trc khi can thip, tr trng hp phi thc hin th thut khn
cp: nhim trng ng niu hin ti khng kim sot l chng ch nh ca thuyn tc ng mch
qua catheter. Cc bong bng kh nh c tm thy trn hnh nh ct lp vi tnh sau can thip
nhng bnh nhn nhim trng. Thng nhng bong bng kh ny xy ra t ngy th 3 ti ngy
th 16 sau thuyn tc. Chng khng nht thit gi mt p-xe, nhng chng c th tng ng
vi nhi mu v trng bnh thng [5, 6].

Thuyn tc sai ch
Lun c th xy ra vi bt k loi vt liu no. Lun c ri ro ng k thuyn tc phi do xon kim
loi, ht tr vnh vin hay keo trong trng hp d ng-tnh mch. C th ly vi xon kim loi
bng li theo k thut Lasso hoc bng phu thut [4].

Cc bin chng khc

Cng ging nh cc th thut ni mch khc, thuyn tc v t stent lun mang theo ri ro hnh
thnh khi mu t ti im m kim, bc tch ng mch, huyt khi, v ng mch, thuyn tc
xa, phn ng phn v, sc, qu ti dch v suy thn.

Kt lun

Tom li, trong mt vi thp k gn y, thuyn tc ng mch qua catheter tr thnh liu php
u tay iu tr chn thng thn c phn AAST thp v cng ngy cng tr nn thng dng
vi cc tn thng thn phn cao hn. Thuyn tc ng mch qua catheter i din cho cc
bin php can thip an ton v hiu qu cm chy mu ng mch tt trong ng cnh tn
thng mch mu thn do can thip y khoa, v c th gim t l bin chng v t vong lin quan.
Mc ch chnh ca vic thuyn tc l n nh huyt ng cho bnh nhn. Vi bt c ch nh no,
thuyn tc ng mch thn cn c hi chn bng tip cn a chuyn khoa c th thit lp k
vng v cc mc ch trn lm sng.

1. Breyer BN, McAninch JW, Elliott SP, Master VA. (2008), Minimally invasive endovascular
techniques to treat acute renal hemorrhage. The Journal of urology, 179(6), 2248-52; discussion
53.
2. Ierardi AM, Floridi C, Fontana F, Duka E, Pinto A, Petrillo M, et al. (2014), Transcatheter
embolisation of iatrogenic renal vascular injuries. La Radiologia medica, 119(4), 261-8.
3. Loffroy R. (2017), N-Butyl Cyanoacrylate Glue: The Best Hemostatic Embolic Agent for
Patients with Acute Arterial Bleeding. Cardiovasc Intervent Radiol, 40(8), 1290-1.
4. Loffroy R, Guiu B, Cercueil JP, Krause D. (2009), Endovascular therapeutic embolisation: an
overview of occluding agents and their effects on embolised tissues. Current vascular
pharmacology, 7(2), 250-63.
5. Loffroy R, Guiu B, Lambert A, Mousson C, Tanter Y, Martin L, et al. (2008), Management of
post-biopsy renal allograft arteriovenous fistulas with selective arterial embolization: immediate
and long-term outcomes. Clinical radiology, 63(6), 657-65.
6. Loffroy R, Rao P, Kwak BK, Ota S, De Lin M, Liapi E, et al. (2010), Transcatheter arterial
embolization in patients with kidney diseases: an overview of the technical aspects and clinical
indications. Korean journal of radiology, 11(3), 257-68.
7. Sangthong B, Demetriades D, Martin M, Salim A, Brown C, Inaba K, et al. (2006),
Management and hospital outcomes of blunt renal artery injuries: analysis of 517 patients from
the National Trauma Data Bank. Journal of the American College of Surgeons, 203(5), 612-7.
8. Santucci RA, Fisher MB. (2005), The literature increasingly supports expectant
(conservative) management of renal trauma--a systematic review. The Journal of trauma, 59(2),
493-503.
9. Santucci RA, McAninch JW, Safir M, Mario LA, Service S, Segal MR. (2001), Validation of
the American Association for the Surgery of Trauma organ injury severity scale for the kidney. The
Journal of trauma, 50(2), 195-200.
10. Bardin F, Chevallier O, Bertaut A, Delorme E, Moulin M, Pottecher P, et al. (2017), Selective
arterial embolization of symptomatic and asymptomatic renal angiomyolipomas: a retrospective
study of safety, outcomes and tumor size reduction. Quantitative imaging in medicine and surgery,
7(1), 8.
11. Bent C, Iyngkaran T, Power N, Matson M, Hajdinjak T, Buchholz N, et al. (2008), Urological
injuries following trauma. Clinical radiology, 63(12), 1361-71.
12. Bittenbinder EN, Reed AB, editors. Advances in renal intervention for trauma. Seminars in
vascular surgery; 2013: Elsevier.
13. Brewer ME, Strnad BT, Daley BJ, Currier RP, Klein FA, Mobley JD, et al. (2009),
Percutaneous embolization for the management of grade 5 renal trauma in hemodynamically
unstable patients: initial experience. The Journal of urology, 181(4), 1737-41.
14. Chow SJ, Thompson KJ, Hartman JF, Wright ML. (2009), A 10-year review of blunt renal
artery injuries at an urban level I trauma centre. Injury, 40(8), 844-50.
15. Dobrilovic N, Bennett S, Smith C, Edwards J, Luchette FA. (2001), Traumatic renal artery
dissection identified with dynamic helical computed tomography. Journal of vascular surgery,
34(3), 562-4.
16. Hagiwara A, Sakaki S, Goto H, Takenega K, Fukushima H, Matuda H, et al. (2001), The role
of interventional radiology in the management of blunt renal injury: a practical protocol. Journal of
Trauma and Acute Care Surgery, 51(3), 526-31.
17. Ierardi AM, Duka E, Lucchina N, Floridi C, De Martino A, Donat D, et al. (2016), The role of
interventional radiology in abdominopelvic trauma. The British journal of radiology, 89(1061),
20150866.
18. Lee JT, White RA. (2002), Endovascular management of blunt traumatic renal artery
dissection. Journal of Endovascular Therapy, 9(3), 354-8.
19. Loffroy R, Abualsaud B, Delgal A, Guiu B, Kermarrec I, Michel F, et al. (2010), Role of
percutaneous arterial embolization in renal pathology. Progres en urologie: journal de l'Association
francaise d'urologie et de la Societe francaise d'urologie, 20(3), 161-71.
20. Lorelli DR, Kralovich KA, Seguin C. (2001), The impact of pre-existing end-stage renal
disease on survival in acutely injured trauma patients. The American surgeon, 67(7), 693.
21. Mani NB, Kim L, editors. The role of interventional radiology in urologic tract trauma.
Seminars in interventional radiology; 2011: Thieme Medical Publishers.
22. Natarajan B, Gupta PK, Cemaj S, Sorensen M, Hatzoudis GI, Forse RA. (2010), FAST scan: is
it worth doing in hemodynamically stable blunt trauma patients? Surgery, 148(4), 695-701.
23. Ramaswamy RS, Darcy MD. (2016), Arterial Embolization for the Treatment of Renal
Masses and Traumatic Renal Injuries. Techniques in Vascular and Interventional Radiology, 19(3),
203-10.
24. Titton RL, Gervais DA, Boland GW, Mueller PR. (2002), Renal trauma: radiologic evaluation
and percutaneous treatment of nonvascular injuries. American Journal of Roentgenology, 178(6),
1507-11.
25. Toutouzas KG, Karaiskakis M, Kaminski A, Velmahos GC. (2002), Nonoperative
management of blunt renal trauma: a prospective study. The American surgeon, 68(12), 1097.

You might also like