Professional Documents
Culture Documents
Dîroka Kelepora Mîrnişîniya Botan
Dîroka Kelepora Mîrnişîniya Botan
Tbn:
Ev destnivs ji hla seyday gewre Ebdilreqb Ysif gihaye dest min.
Komkirin amadekirina Mele Xelef Baf ye, bi tpn Ereb hatib
nivsandin. Li ser daxwaza seyday gewre Ebdilreqb Ysif, min ji tpn
Ereb veguhestin tpn Latn wek hatiye nivsandin rzkirin min da
apkirin belavkirin.
Dilawer ZENG
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 2
Bi hv me ko bi dil w be.
Dilawer ZENG
Dilawer ZENG
13-6-2003
)(
35
.
.
1994
.
) (
1977
.
1977 :
.
1977 -7 -2
) ( .
. 7 -6 7 -7
* 1940-1-1 1993-5-31 :
: ) (.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 7
* : )( . 98 -
1986 90 ) (.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 10
*
Sed Beg xal zdr b. er digel Bedir-Xan kir di Xabr
de hat kutin. Ji mrn Botan b. Serincek linik keleha Sed
Beg bi Qr hatiye siwaxdan, ev e j girek kevnar e.
-Kurn mele Xelef ev in: Edb, Bedridn, Mesd, Dostik,
Sekvan, Metn.
-Kin w ev in: Zibda, Znet, Lel-Xan,Sver, pexan, evn
(Newze ?).
-Wladeta mele Xelef 1-1-1940 de b. (Ebdilreqb Ysif).
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 12
1
- Twr: Twr hindek darikin li iyay Bota dibin. Berkn
twriyan mna berkn belaloka ne. Wext ku mirov ewan
berkn twryan dixw, ishal bi wan dib heta ku dibjin
ew berkn twryan dermanin ji bo pvedana maran. (Xelef
Remezan).
-Tevr=tewr=twr: Tevr li zozana zor in. Dark w mezin
nabin. Dibin qurs belav dibin. Manga temz berk w sor
dibin nayn xwarin,. Tehl in, derman ser ne. end
libek mirov daqurtn yan j hik bik, gava ser be merov
bixwe. Dark tevr Dermane bo a dewar Sitewr, hstir
mehn, hesp, gava berk w sor dibin ax rnbna hingive.
(Ehmed ysif Hesen Ziving-17-9-1994).
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 33
Ji gotink piyan:
Ew ca e, ji bo mirin ba e.
Her weha...
Ji gotinok piyan:
______________________________________________
*Ev gotinn Lavij her bi deng hunermend delal Ceml
ernex, me ber dest xwe nivsandiye.
Ji gotin piyan:
(Ava xwest, na hest)
______________________________________________
*Bel, ev her pnc kertik ji sitirana lavij, ya ku (Lavij)
derbara mirina Mihemed Beg de got her weha hunermend
delal (Ceml Mih) ji bo me kire diyar. Zor sipas.
Ji gotin piyan:
Nimj oxir, xwey xusir
Erd milk e, xwey heb hilke
Din ji xwe re neke mal e
Da t neb ji aqil vale
Mr got:
Te rast got, rastir bje.
xiko Malo got:
Wey wey, wey wey, kewgrvano, kewgrvan,
Lo, v bihar,
Wey, li te ribat avt erd celab,
Avte gulya dar,
Sed car bi eniya Mr xwe kim,
vdesta xiko Malo xwe b,
Li neqeba sing bera, li paxil Sit yar,
Wey wey, wey wey,wey wey,wey wey kewgrvano.
Mr got:
Te rast got, were ser rka rast.
xiko got:
Wey, van kewgra, kew hilgirtin
ne kewvedan,
Wey wey, du kew girtne, anne der
Dwanxan,
Sed cara bi eniya Mr xwe kim,
vdesta xiko Malo xwe b,
Li neqeba sing bera, li paxil, lo, Sitxan
Wey wey, wey wey,wey wey,wey wey kewgrvano.
Mr got: W bavjin.
xiko Malo got:
Her Mr mino, m Gabar bi ripin e
Her Mr mino, her ripink hln li bin e
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 57
Mr got:
Feyde nak, w bavjin.
Dib, gava Mr weha ferman kir.
Dib, hemen end xulam rabn, ew bi eng xiko
Malo girtin, di w lata ser kelha Finik de avtin
xwar.
Dib, her ji qudreta Xud, xiko Malo li ser piy
xwe ket titek bi xiko Malo nehat.
Bel carek d, Mr gote xulaman: Herin xiko
Malo carek d bnin ve.
Dib, end xulam n, carek d xiko Malo ji bin
lat anne ve.
Dib, Mr bi melay re xeber da, got:
Seyda, tu dib ji bo i me xiko Malo di v lata
bilind de, me avte xwar titek p nehat?!.
Di bersiv de, melay got:
Mr min, ebay w, ber b ket.
Mr got: Da nexwe em d ebay w li te bikin, em
d ba li te meyze bikin, bma ka awe ebay te w
ber b bikev.
Di bersiv de, melay got: Na, Mr min qey qedera
Xud b, titek p nehat.
Mr got: Hemen bi w Qurana ku te xwend, em d
w ebay li te j bikin.
Dib, hemen xulam rabn eba ji xiko Malo kirin
ew eba li melay kirin, tehfek li melay xistin. Pa
ne bilindiya lat ssed meter heye. Bel, ba ber ebay
melay ket. H li hewa, mela bi derek ve ebay
w bi dera d ve .
Ji gotinn piyan:
Lo lo Mro, lo lo Bego
Lo lo Mro, lo lo Bego
Hoy, h ....
Xizmoka Bota
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 88
Wey, li minooooo
Dib, ya d, j l vegerand, got:
Way li min,
* * *
Li v d b sitiran
Li v d dibe hikayet
Li v d dib sitiran
Hey, li min,
Dib, kul xeman ez pr kirim,
Wey, de, hstir avan ez kor kirin,
De, gava, lawk min reben welat,
Xerbiyan xurbeta, ez ji br kirim,
Way li min, way li min, way li min, way li minooo
Her weha.....
Way li min,
Dib, han, sed cara bi min han,
Ji Qesir Dela heta Baf Ban Xan,
Remow Finik Mr Mehima,
Dileyzin, zal papaz her fincan,
Mr eref dibj, ez bibim bi xulama,
Her s bisk ehperxan,
Bel, siba v ax me silav e,
Li ser bka (Keiy) Misran,
Way li min, way li min, way li min, way li minooo
Dewran
Dewran
Dewran
Dewran
Ey dewran
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 117
Ez dimirim ro ez namirim,
Lawn Kurda li dora esker Ynan dizivirn,
Wek bazih baoka li meydan hildifirn,
Ordiya Ynan ji bin rakirin,
Qeral Ynan dibin adir zemt dikirin,
Dibin adir ser w jkirin,
Li sera dewleta Osmanl hediye kirin,
ehr Sitenbl ehrek di w de,
W roj sid iqbal ketiye kinar Xud de,
Lawn Kurda Turka bihev re lda,
Herba giran kete kinar di behr de,
ev ro hatiye,
Remo deng xwe li alema kiriye,
__________________________________________
-Bel, em siyadeta xwendevanan agehdar dikin ku hindke
gund Gurdila ye, dikev roavay bajar ernex bi
mesaheta 10 k.m aliy imal gund Drgul li herma ereta
Batwan.
-iyay Kre bi mesaheta 10 k.m dikev aliy imal bajar
Cizr.
-Derncoka Kre rka am ye, dikev nv iyay Kre, li
hindava gund Serav, li aliy rohelat Qesirka Gl.
Er, Mr mino,
Per, pera jor,
De, xwdanka lawk mala bav min,
Temam bi kespik mircan mor,
Bel, ro ser s evan ,
S rojan e,
awe, xwdana berxvan mala,
Bav min bor..
Ey l, day reben,
Gava evan herd destebiran,
Ev qiset gotin ji Mso re,
Lolo, her got ye..
Bel, Mso bersiva evan herd,
Destebiran, lolo, ho, day ye..
Got, eger ez neim kok,
Rojk, Mihemed Beg d zirt xwe bid,
W bj, Mso newra,
B kok lolo, bi temam ye..
Bel, Mso li nava kovex hat ,
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 146
Wey gemvano,
Gemiya Cizr, lolo, end rengn e,
Tu ber xwe bide xencera di dest,
Min de, lolo, cewher n e,
De, bel, ez ne mirim sax bim,
V var, ez di koka,
Mihemed beg, de, bikim lolo, qetl xwn e..
Ey l, day reben,
Msow kovex, li gemiya Cizr,
Derbas bwye,
Li benda rez Mra, lolo, qulb ye..
Ey lo, qista kok lolo,
Her kir ye..
Mehtervan celewa hesp Mso girt ,
Mso peya bwye..
Mso qista aliy kok lolo,
Her kir ye..
Silav li xelk civata hazir, w kir ye,
Kesk silava Mso venegirt ye,
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 148
Hoy em e
Bel,
Her li gora hizir brn me Elodno her w ax li
hindava qesra xwe pirek zorek girda b, her bi
ew zincr, pira zorek ser av dihate ragirtin, her li
alk Elo baca rka pira zorek distand, li alk baca
rka kelekvana ji kelekvanan distend. li ser gir
Kelh, li qewm xwe serf dikir her wisan bye...
Her wek awe zana rihsipiy Baf Mihemed
Remow Berho j her li gora hizir brn me qirar
dik dibj:
Her w wext ku Elodno hukumdar li keleha Baf
dikir. Her w ax Elodno li bin gir kelh li ser
ew tehta raser ava et qesra xwe kiri b. li
hindava qesra xwe li ser ava et Elodno pirek
Zorek j girda b, bi karna b, her li w al et
zincr bi w xirama teht mezin ve girda b. ser
zincr bi w xirama bin qesra xwe ve, girda b,
her li ser ava et, pira Zorek bi w zincr dihate
ragirtin. Her ji v al et, ji w al et, gel xelkn
herm misafir rwingiyn welat li ser ew pira
Zorek re derbas v al, w al et dibn.
Bel, her wek me got Elodno li d v pir di
qesra xwe de, li alk xerc xerac pira Zorek ji
misafir rwingiyan distand, li alk baca rka et
ji kelekvanan disitand, zdey ev end j gelek
gundn ew herm dibin Hukumdariya Elodno de
bn. her di herma Botan, di herma Tor de
Elodno gelek gund ji axaler maqlan deman
dikirin. hasila ewan gundan j disitend her di
kelha Baf de xwe mr li ber dest Elodno pir bn.
ew bixwe mna rek di kelha Baf de, li ber Mr
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 160
av hino, av hino
Mihemed Bego av hino
Ji gol pir dan du qumrno
Li Mr heram b rext zno
av beleko, av beleko
Mihemed Bego av beleko
Ji gol pir dan du ordeko
Li Mr heram bit rext eko
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 161
li zozan, li zozan
Qesra Elo li zozan
Li ar nekara srih dan
Elodno talan an
Wey l..,
Kelha Baf li belevan,
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 162
______________________________________________
Bel, her bi v end hikayetbj delal Mihemed Teyib
Bermir ev lstka Mran ji bo me bi daw an, em j ev
lstoka Mran dikin xelat ji bo gel xwendevann delal. Bimnin
bi xr xwe.
Cizra Bota.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 185
6-Hey lo Mro,
Dil mino gutegute,
_______________________________________________
*Ev sitirane ji zar Islam Qarqaravay bo min hatiye gotin.
ende hindek benda Xell Bakz j dibt bel ne bi dirust.
* * * *
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 189
Best Beleka wa bi ov e,
Li milk ov e, yek batov e,
Min heyfik mixabinat e,
Kutine Bedir Xezal, ew baran tov e,
* * * *
Yl yl,
rk deta Rihay Kin Ms,
Ser ar Tirk by bi heyrano,
Yl, yl, yl, yl,
Gir Sirc girk w li wo,
Nifsiy dewlet hate bin kon Hemo,
Dib: Hemo, were ser quro
Bikne itiko,
Bide ba gumrik salan salo,
Xwe bike taba axa axelern di dino,
Li xwe nerake fermaneke dewleto
He bar hukmat himl riss e, bar xwo,
Du xort Gtika Berz bide eskeriyo,
Dema nifsiy dewlet wulo dibje,
Kin Ms rab ser kabeko
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 191
____________________________________________
Cell Cell, Zargotina Kurdn Sriy, Jna N1989,s26-
38.(D.Zeng).
*
Ev her du strann ha ji strann cih Botan in ji wext
Hakiman in. Herdu j aret bi hin kirdeyn tarx ve didin.
K.Ronah, sal:1, hejmar: 8-iriya pan 1942. (D.Zeng)
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 199
Mr siwar b Cizr
Gel xulamino bikin ra tekbr
Me v sib er e ser Kehnqr.
Mr siwar b li ro
Koma xulama li po
Ra tekbr bi des Xudo.
i adira li xabro
Dy tifinga bye tenro
V sibek kutine hac Yexmro.
i adira li merx da
Sed Beg xwe berda, li av da
Wey sed car sihetnexwe be, El qalikan tifing l da.
Xwey r sedef im
Hawar e Mr hawar e Mr
Hawar e lo!
Xwey r sedef im
zdnr Beg Botan e.
Ez Xelef bi v me
Hawar e Mr hawar e Mr
Hawar e lo!
Ez Xelef bi v me
zdnr Beg Botan e.
Xwey r bi zv me
Hawar e Mr hawar e Mr
Hawar e lo!
Xwey r bi zv me
zdnr Beg Botan e.
B gumguma dahol
Hawar e Mr hawar e Mr
Hawar e lo!
B gumguma dahol
zdnr Beg Botan e.
Xwe er e li qeleqol
Hawar e Mr hawar e Mr
Hawar e lo!
Xwe er e li qeleqol
zdnr Beg Botan e.
*
Min ev stran ji ber kasta hunermend Cemal Sedn wergirt
.(D. Zeng)
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 205
*
K. Hawar.Sal:1. Hejmar:9. 30 lon1932. R:4-5.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 206
Koer Botan
Koer Botan
*
K. Hawar. Sal:1. Hejmar:10. 23 iriya ber1932.R:3.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 208
*
K.Hawar. Sal:9. Hejmar:29. 10 Hizran 1941. R:3,4,5.
*
Me hing wehid da b xwendevann xwe ko drokiya w
lavij ji wan re bidin zann.
Der heq v lavij riwayet tvel in. Kovara El mecelet el
betrirqiye el siryaniye di hejmara xwe a ean, sala 1939an
heyvn kanna pan Sibat de dibje:
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 209
-2-
Ev lavij Hac Cindiy Erih gotiye:
-3-
Nriyo! te v semax,
Devra Efino Hejale kursiy Awal e.
Avdana w hati b ser kaniya ax.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 214
Nriyo ! te v kemn,
Devra Efino Hejale kursiy Awal e.
Avdana w hati b Hirekn.
Hing mi zan Mehmed beg x nrvana namne;
Lewma qentar nriya dixweyin li Feran.
Herekol Azzan
*
K. Hawar. Hejmar:34. Sal:9. 15 iriya pn 1941.R:4-13.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 217
Cexrefya siyas
teklata era Jliyan
Era jliyan li ser erd lk vedibe. Di v erd de neh
hevrke yan mintiqe hene. Di her hevrk de end
gund hene. Ev in hevrkeyn jliyan: Deta Miar,
Mendekeran, Lfn Nwiyan, Roy Jliyan, Lod,
Navkura Basan, Mala jorn, Mala jrn, Drya
Kuran.
-1-
Deta Miar
Li Deta Miar hevdeh gund hene:
Gir Hesn- Gundek bi dar ber e. 60 mal t de
hene. Ava kehniya w bo e. Gund di ser kehniy re
ye. Li dora kehniy seyrangahek heye bi nav Derav
Miember. Hezar mr dikarin di bin siha darn w de
rnin. Darn w spndar, zergoz, inar, t, bizo, ben,
maz ber ne. Hatina wan bi zehf spndar e.
andiniyn wan n av penb, kunc maik in. n
bej j ceh, genim, nok, nsk kizin in. Ava kehniya
gund di Qad re dibore dikeve row Babs.
Li pita gund xank heye j re dibjin Ol. Ev der di
zeman Ber de asgeha gund b.
*
Tan kirin ev e: Ji darn b, ber, spndar an mazyan
stnine zirav ditnin, binn wan didin erd, sern wan j didin
tehta ikeft (xan be girsan) wan li rex hev disekinnin.
Zelamek hoste bi ivikan wan stnan bi hev re dihne
midek dihle heta ko hik bibin. pa tewek her li ry
wan didn. Ev j dibe texltek dwar.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 222
*
Di cihn Botan de xan li gora tebeqn xwe bi nav dibin.
Navko- yektebeq. Ol- dutebeq. Qesir- Stebeq.
*
Gelo nav yewnan bi i away l bye. Heye ko ji wext
Ksnefon. Li hejmara: 32, rpel 4 fedkirin. Kardx welat
Kardxan.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 223
-6-
Navkura Basan
Di Navkur de ar gund hene:
Basan- Ber 100 mal t de hebn. L ro 10-15 mal
l mane. Gundek dm e. Di dora gund de birkin
hene. Li ber van birkan titin dinin; titineke xwe l
dibe. Di cih Botan de titina Basan mehr e.
Rzen gund zehf taze ne. Kehniya gund j heye.
Milan- Gundek dm e. 30 mal t de hene. Ava wan
ya vexwarin ji br ye. Li dev gund hinek dehln
wan hene. Di bin gund re cihek heye dibjin Ser
Herex. Kehniyeke mezin l heye. Ava kehniy die
heta Tanz. Pern av hem spndar in.
Dwik- Li ser tixb era Kver e. 20 mal t de
hene. Kehniya gund heye. Av bejiyn w j hene.
Drawid- An Dra Dawid. Dikeve rojhelat Basan.
Gundek kiik e, titin rezn w ba zehf in.
Herekol Azzan
*
K.Hawar. Sal:11. Hejmar:56. 15 Trmeh 1943. R:5.
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 244
M. E. Bot
Pgotin 5
Jna Mele Xelef Baf 7
Serphatiya Mele Xelef 11
Mihemed Beg Mr Botan efno Hejale 14
Sitirana Efno Hejale 39
Sitirana Efno Hejale 44
Sitirana Lavij derbara Mihemed Beg Mr Botan de 48
xiko malo 51
xiko Malo 52
Banger Hot 60
Mihemed ah Mr Botan Eya Bzar Beg 63
Sitirana Mihemed ah, Mr Botan Eya Bzar Beg 81
Peyzok 87
Xizmoka Bota 89
Xizmoka Bota 110
Dunya bi erx felek e 112
Binyata sitirana Kre 130
Ev end kertik ji sitirana Kre ne 134
Msa Kovex 136
Hoy em e 154
Elo Dno (kelha Baf) 156
Mr Svdn bab r Beg (kek Bedir-Xan Beg) 165
Sitirana Mr Svdn 174
Xulam Bedir-Xan Beg (nukte=pkenok) 176
zdnr Beg Botan 177
na Mr Svdn 184
Sitirana Bedir-Xan Beg 185
Bedir-Xan Beg 188
er Best Beleka 198
er Kehnqr 200
Ez Xelef im 202
Mr Mar 205
Droka kelepora mrniniya Botan ------------------------------------------------------- 248