BOJAN KRAUT STROJARSKI PRIRUCNIK DEVETO HRVATSKO ILI SRPSKO IZDANJE POTPUNO PRERADENO I DOPUNIENO A TEHNICKA KNJIGA, ZAGREBDosadanaiedania stoves dais asa psa inne tee toes Tai eas tom on on toae oe toe (as 108 12 PREDGOVORA PRVOM IZDANIU ‘Sirojarshi se srinlak — bio infer, thier ti mastor — 4 some ‘du demo uareie + mrogobojim. ponalcice breanin pod 1 nassmo dosad uporrebval sane pire. no mine fe para ore ridena bop sake cjene i nedoolng. tania strani jrita, Pesto Na Ssomenati dat privat me prutaju materje ma taka natin hake bbe poweban 23 na proksa ¢”™ Bo Je najenacanje we nema domatih Standard | drgih domaci propia ‘Da bh barem dtomice popumlo tu prasiny, odio stm ssi ova) pert, Priwinik trea doje wick pristupatan saga | vakome, pj toa oe ‘vam dept formal. Te daa opranilo opts. Zhog fa sm = pr ibara {ratva ello 21 ono So dnemo treba srojeckim Inexerin, thniarme it maisora, pat students tsar facing ehh tewihth ule {stor gradi a ta race supmieve sania mje bt lak. 2eli sam se ito ike pri’ nekoj sina Koran) sein. Zto ce Jednome hit eceg previ, 4 drugome prema, jednome ce neko poiole il preeho, 2 dragome pe Josostaro. ‘esra je owes privuikabrojant material jednakopotreban sa tp rere naobrasbe, 20 Thole i praten, Oral Je gadivo safto na nani Pessina sam pate poseio razio nauke@ mjerama i novia ha Tom pol, koje sada u soja, ednadtbe su veins. Tome Jew nokim podria omorudena | upotreba {ot skorienenihsasora mjera— rebicho {opis elorskog), ‘osama sil rehnthdsgrana poreba novoge, apralatnon suitor po Gr {te Teihote, koje su hoe uporebu Glorgiena santana mera tops) te lc, mason sam rebodisostam adnarajeihtoplinth tien. U ovo ‘prvi prot put w sro) nero woe obintene vere potpure Ltrolrske topline table. Kole sate sve wie prvatunne 1 ede Giorgio saat mjera. Tome Jet topline tet bind oleae rune e's clegannio,veliski Joab, utara, « rami 1934PREDGOVOR DEVETOM HRVATSKOM ILI SRPSKOM IZDANJU rio sovensko (1984), atin draga—hratsko il srpska (1956) inane ‘ovoga prima il je rasprsanow ok od po godin dana of pokes Koa Je bila pouadja za djlima te ste nae seojrke hterature, Ogjene dela, objaenew strani Esopisima i sopdeneosabno, taker so pote die da soba idan posts 0 ih Tom peikom ponovno moramo rahyakti rani Kole —Tiowih zavoda Litostoj uw Lubin | Indie lokomoia, stojeva mostra "Duro Dakovics Savonskom Brods, ko su ko naka omogach peo i rag idan print, Tskastwom seni «prvi anja jedi su nova sal dopunsnana iadanja- Djlo es dosed dever svensk te devethrvskompakh [adams doseploukapnnaklady od 290000 pimjraka. Na taj a em agosto fase prank se ite dolaniow uptcby ne sno aad ‘mesma, vee kao pomagalo pr nea Kako se vee rzabire pedgovorapevom iad piwik je of S038 pote tebao da pos ode lve she: Maa pomae stojankim srotnjacia po stu peaks ~ dacima,studen tia, tebsiganma 1 ndenerima ~minogim bron point stake potebim pr svakodaevaoe rad, = {2 jedstveno priate ve sakonitos 2a ove granesojasvavelisinskim Jednadzbama, 1) parodnim medwsobnim edoosm velins (je no {vnijeme prvog dala parce preranveoma smion sae) tog ‘alo pttebno pie na uprtebs Keren edna ‘Ue stim pnruni je vee u prom dans, 1954, ypornao Gao se suvremenim mjernim Jediicama (lda jot Giorgia santava fess) te objvio 1 tim jsimieama preratnane brojane podathe. Ti jis {sada medunaradnog sustavs esa SI) poseto fe priruikponebmu pata 0 ovom iadanj, koje je potpuno widladeno + Jogoslavesiim rakonom © mjernimjednicama t menina ‘Osim toga porta jeu sada sasjnowijim stanjom standardiace (JUS, 180, DIN). 4 dopunen je! protien vim poplin ‘Unovom rae vals posebno spomenut: proce dopuniene pola je matematis:potpune nanovnnapisana glib © essoyrim pojmoniaa Sport repuaaje t eletronke rade podtaks; nadopunjem post ® plasmin Warnama,pegled podrfa preobikovanj te koroae | pov Ne aati, w Da ses novim gradivom prirunik ne bi povesao preko prirtnog ope. ‘tom dadanja su toa table 9 potensjsne 1 Koren oj So ie ‘ij poten abog tioke upotrcberucih radunas) kao sposebntdoxatak ‘informatie i racunasva er f w priruikukluteno nove poplavie stb peut. ‘Naroitszabvalost dagyjem nakladi Springer Verage Berl Heldet bergNew York. | unit. prot de E. Sebi, Mo su dopastilapotrehy Podataka za talcevodene pare tls Properties of Water and Stam in SI ‘Unis (1969). Zatvalujem Jgoslovenskom saved 2 standardizes Beograd usta row »Devtecher Normenasichil-u Bet i prstanak pomoe pe upotes trojan podstaha i standard 7 pomoe pe cstanjanja rokopsa dutan sam zabvaltiw proom rea Konjenski ekeponent ° Vera ‘Taki eksponent (a > 0) (eayt = a Li eksponeni (2 > 0) (ayo 2a 1 ony cer faa (aime = at = Ya ao" = (sy a = ab #-(a ‘5 Neodkedeniiaraz: 1°, 0", 10, 212, 0. 2, 6 = =LOGARITME Lopanimiane fe racunska operas, prt Koj) teatime ehsponent it poonate poten cbaze a Broj be logrtam broja 2a hare @ (ade we 2 portion roe Za bilo Koj bazw a> 0.4 { ie acaane pte vont Priajer = lop 22'VE) = toga) = = tog? + Sage +ogb — log ~ 2oge 1 poste su dekadsi (Brigso) lgantmsshazom a = 10 5 pir Aogare s bazom a= e(e= 2718282.) ‘Deka (Beggs logan Ozmaeujemo ih ere ver leet gie=n Svaki ve deka lopaitm sas od 2) Rarabrervettbe (he bo rns), pte 1 oj odgovara meso) vrednewt pre brojkeu danom bro ib) mantise (decimal «logan. oj 2aredosijed bojak u danom twoje a potabina W tabicama aa sr 6 7 Primer (talen brojaka 642) | Prod toga fnnjy buon a= € = 2.718282 Ozeatujemo ih Yoga = In pe ne ‘Odnosdekadsih | prod lgsrtam Tew = 04343 iow In = 2.3026 gu lnraéunavane prod logaitama i dekadshih ts 642 = 2.3026 fg 642 = 2.3026 0.8075 = 1.8893 Prod loganim brojersod 1000 999 sbransuwtabicama mast. 819. ave se droge brojeve tatunavaj pomocu Into ~ 2.3026; In" = 230260 pe In 642 = 6.4646 Gi tblica) ts 6.42 = in (820100) = In 642 ~ In 10 = 6.4646 ~ 2 asoMantise dekadsh logan ier ° cae $a988 eoeee sunga reese ueszeRe Ga tw IRE Tae caw dee ar VaR TT Elcom oan anh GN UE am ae SS SS 15 [sain soins soz sane som Soae sou» Sener steze sre. Tow canis Gato cats cats Gans Gabe Sane 6a? Gale He SR Sb 8 8 RES BE EE es Ss a ae Se See Ss as Ea Ea EERE EE SB 18 Su sai Se 2S) ftp BS Ste ST SS SU 2 Ss ie Sos SO SA HS oe 2 Sm as a a {Se Ses Ses Sn Oe Ses Se Sat at SURE SR Ae Sa a ie aL ae ies Ss Sie ie Se Se Se be Oe SEIS Si SBR A BS AE A a fe Ss Si SG Sie Si Co cist ise 5GONOMETRUSKE FUNKCUE U pravokutnom a trou atete ~stramce a uz pray kt Bipotendea~aranen cnet avo, "Trigonomtiske funkcje kota a su ome = * aranien pravokutnog toketa sinus sing= le tangees tana al Kesius ora = bie otangens. cot = ble Vijednosttrigonometishih fonkijakutowa od O* do 90° sabrane sa ‘tabla asin cos aa sr 124 13,028 tan cot nate 14 in 1. Vriednost wigonometrisiih funk Sette potrebnihkutora eee] wr | wr Te 0 | a6 x iw | ‘Teigonometniske funkle u tatitim padrujms kutova ona (ree) nea [away eu) nee ‘Omorn odnod trgonometiskihfnkcle tina=sinakosa coe = VI= sina ‘Teigonometeite funk dala kutors 8) ~ sina 0058 + cos asin 8 f) = con aco sin sn fh tana + wang coacotp tan (at cole s B= Za = Bid tan 2ar= 2 tan a(t ~ tan?a) (ot 2a = eotta = 1) eat Nile et! Qsinta= 1 ~ cor 2 Low'as t+ co 2@ sin a+ sin = Ben 252 cog SEB sin ~ sn = 2 cos eagle sta + con B= cone —conf snot eos a 5 tun @ * tn p= cota t cor 2 sin asin B= ~cos (a + B) + 0s (a ~ A) sin a cos f= sin +f) + sin (a B) 2 cos acos P= cos (a+ f) + 25 (a ~ fh‘Tigooometike funkele: sinus od 0° do 45% kotinus of 45* do 90° ‘Telgenometrtke fumble: sinus od 45° do 90", Koss od O° do 45 | hossse seat Otseie sind eto: o.oeas iesre | ae planus Ogasiy O74008 npeeae sano sent vie Wionsse. Gahite anise Goeise Ronis | aS O7s4n1 O7s661 G75H81 OG reOK1 Oe22" O7eKI7 Ga 7eeOd | porte (osaes Gaosas Gamers @tever fauss fr \oveans roto! year agrier nvr 020s ODIs WE /Oltes tines te cakes use Clams Sine! |e Qaisis ag? DADzK OazaI) M257? OazraL CERIO j en |e ktwey Gacoas tiganta taeess ates) Cass sae e88e8] Blawg) Gun be Ged Gee fea le Seed see SEY Ret Sas i eae : cant tee y |eeas Saas emt Cra Gas SADT SG GREE ae gael ieee ee ee ee ee ee ee Hr.) cape Sasese Gang ass ada Gace) ie | Pe ete saas re test g Sea aoe Be GEM GE GRE See Site sie | He (gee oars aye BE See Be |eishe nites Gass Rassst sien denoe besos |S & me? Nes G30Iee ggezie ages gees Se Ss Te a tas Ga 2 Sa Ge Spal Ske He Jaien Sin Gast Sis a tee ee Pao Sos Gea Spat wee Sees Geass Saas Ga Sie | eo me ieee te tes Pereerr ry o a w‘THemometriibe fnkcle: tanges od 0° do 48, kotangens of 45° do 90° ‘Tgonomeerie fmkete: tangens od 45° do 7, Kongens of 0 do 4S* gaint aie ae a Hee tee tae as ies ia iam On ty JONzEs! SERS ASHES Racias Qpstam Que700 oer: eh LES Hinge BGR ESS Ester (Ries GIS Bie dine Sia Sie fie Heal Bee Gee bad Bee cat fitoae Glow Sona 208s GSReRs doues Nagas Watson 148301 Lapa 7330 Lauase Sas a Ges Ge eae fae 1S (a Ua Rae ie Sho Rs Ghar Gee fine He Be Wah ah IER aR US Gage Quoms Cagis une ames Gagale Baars Hom isin ee dase dasest hatr Font (Ee ee Se ee ee ae Shel 22s Zieh Ua USSR IS se SHS hibop Qyhery lige Biles Stagg aes Sin Soe Siow) Sonne qoute Giom a3ite| See Soe Eee Hes Be Bee I SES REE LSh GAS GA SMS Fe Lee On Aa aE [BSS Gout a iy cumlnradunavane scenic tors tok ©) Kosokum okut at Bt ys 180 sina = sin (B+ 7) cma = eon (B+) Sinwsov poutak alsin «= sin Kosinusow powisk a = BE + c= 2h cos a= cota = anf ‘ising nad hipotemszom h = abe Ptagorin poutak a + 6? = a + 6 = Bab con y Pomato ino Pojekesi poutsk a= Dos y +e cos 8 ab ca Veer pa ecuy seco tan a = ab cx bomasacof tan B= bia —— Vina (nnd stranicom c) A= a sin B= Bsn a bavene sin a= ae Fema] Tati whe coa= Poe = a VRbe coe f= (a 4c sf = ie on Veo cos a= be coy ee +b sin B= be pao a ye Is (a+ ba aluna-acta haacma Ca VEE = tabomy cceuee Bo 90-0 lana = esin yb ~ aoe 9) tan f= bain yla ~ Boos 7) a= bangs bea h B= 140" (a+9) = beosa f= ora peers b= (@2)sin 2a Gefen ee eran de cewe Bn 90a 1 rea retenje za: e = b sin 1) Jednakosranint rokus sin B= (60) sin re yar + a= Be m=or sin isin (B+ 7) sin sn (8 + 9) a= 10-4 9 he BNF = 0.8660LIKOVI 1 TELA Povrine | ops hora A povntina, tO opeeg 1. Trak a = Sconce one Koti hy Vem nae he asa pth io) rn ROBE MAAC, a) Bly Cl Visa ee =a atbee UB" absin'y = 1/242 Sin = 12 bein A212 len 30+ Abe Fa) + a Pl 2, Cemeroku Sirance wb. (. ) Diagonals D Kotovi a: B. (9.3), vin Keadeat anor Pravokutnik a+ b= ha = 90 ORlety DAVEE On be bnesine Paralelogram «+ b+ ha + 90° = ah = absina ORIG dhe being Taper at beetdtno abterd — h=dsing 3. Vitek (pigs) Broj stranica Zbrojunstarjihkutova 180° (n — 2) Povsin odedujemo astalanem vdekuta natok, Ope zhoj sh 4. Pravin vieku sm stranica Sredtn kot 29-= 2a G(rad) Povrina 1A = niet) cot Ope Oa ne Promber opiane krutnie D = aha @ Promerupaane krufnice = aan Pravin tikow @eoT a ~wokut ws or | was! adeat za as: peterokut mse | 172050 Ssterokut mis air | 23910 comeronat | 8 | um 22° Sznte | Polumjer _promer d (0 = drm = de (= dolna kates) Kvn jetak tojecak Polumyer rsdn kat ¢ (ad) Late rg Teva = 2rsin ‘Visina odsjetka (1 cm} Povrtina obesha A, = 21g ~ sing) Kevtn ienae 3 Vani ¢unutaraiplumer Rr anh unutaripromjer D. A= (Re Px = (De = dds sti vjenac inne 9 = R= ‘siednipolumier © = (R + #12 6, Elpse Poluos a,b ‘Aah on aye Var) Litera UniePovrinevolumen ite volumen, obujam. Ay ~ posing osnavke (baze). Ay ~ posing ‘Plata, A opoie(akupms powtina). A ~ stuna Pravokuniparalelepiped sa stranicama a b, Vveabe a= Rab tact be) Dingoasis Va oP Kock Bridom Diagonale Uspravn aja spolumjerom r Supivajak s polumjersma Rin Va (Rr )ah Aya (RA Sup valk stankom stjentom, Debalina sjenke = Rr Seed potumjer = RE Kadena ptamid a sraicom osnovke ‘ut aizmedu osnovke i pobotke tina = 2ha Pkracena kvadratn paid tranicama os Visin pramide b= halo ~ b) siraniceosnovkeo, b Greben © Va (e+ abhi _ FS Ap=(e + ONR AB + OVE Seo 5. Sota : 1 ah r~ polumer omovke 4 fas 3 NP ; Miao ' Prkraeni stots Rr ~ polumjer osnovki Vilas ARR) dy Toc mene Ld LN ml 6. Kiger, pier Anak! = 20) Keglin beta jek ‘sina odsetka (kalo) t polumjerkuline paraete a= Vir volumen odgeeha Vo = ah (R = 3) wolumen sjetka v= Lakh = 2.0086 8H powrsing plata odjetha ay = 2aRhKOMBINATORIKA Geometrist nit Bro) perma (poredaks) ram rai elements ee ag. oat Piya n= 123.00 = dae =a = komt ro permuted Kojima jem sh ‘Suma n anova geometriskorniza Pin) = 2 aot Bro) kombinaciamelemanats 0g razed te ponniane inn =("] = gtr ema Konan sme nerd ~ sponavianom Kn) =| rj arin element grates ~ bez ponusanin vin) = ("Jet = = sponajanem Vn) =f NIZOVI1 REDOVI Nits ai ai di at Redigtatat . tia ey na 5 ome ir wo(l 29) = 2 p= s eat da 2a 3d. 0t = po ay tet ~ Cay ~ ait — 1) Bont tar =f Suma meaovaartmetickog ia Bia +a) = Fie, +o Do “ Nee wune 421424654. ¢n= 2m) nin + 2H 1) Ain oy 2 = reali br)DETERMINANTE Determianta 2, rede Determinanta 3 red = austen ayy ~ an 08) ~ a4 han eu aed + Vajedaostdeterminante mtg red inadunamotako, da skalaro pomno ‘mo Kojigod redak i stupc sasabdetrminantama tg etka i supe ap Vrijednost determinant ene mje ko zokrenemo determinant oko eavnesijagoale (a 180) Ako su u determinant da ret il da stops jednak ii proporcionan, ‘nlednost determinant jedaka enh MATRICE cupnia) Vektorom ] (« Maia A dimenaije mm ims ie rodaka i tac Diije su matrcejedmake, ako imaje jednake dimenae + odgovariuce clement ednake, Mites ina kjugod dimes, ash su nem eloment 0 ara mofemo matric smo ednakihdimenah: 0 B= [bale A+B lan balan Matricu A ~ [aly x mati 8 skalarom & (elim brojem) tko, da sak clement mat pomnotimo »& FA = [adhe LUmnotak marca A [ulm nt 8 = [lp Je matice C2 A8=lealnp ale je ca = a De * 3 Ba ny Tz elemenata matrice A = [amy motemo krtanjem sedaka ik tupace ‘wort determinante sh redo. Ie dobivamo transponirany matrcu A redom zapitemo rete u supe i stupce u retke (by = 64) "Aka jem = ms matics je Honda, Srako je kvadrstno} mats pide tena determinants jednakog sata. Matrica A je regula, ao je term tanta raza od 0. ‘Keadrna matncaesimetrién, ako je A" = A nesimeuitna, ako je A” A Matrics A = [ala Je 108 tanga, ako je bar jednadeterminanta 10g eda matice rain od 0, a sve eredne determinant pas ednake 0. Rang matric se ne mien, ako = medusobno zaminino dvastopea (dv retks) Clemente nkog supa (tk) pomnatimo bojem k (k #0) = Srapac (eed) pommotino prolzvoljaim brojem te gx pribroimo k dew ‘om (stupen)Ftk[APSOLUTNA I SREDNIA VRUEDNOST Apsclutns viednort, Defi apsolune veednost al realaog bros « gash Apsolutn vrjednst Kompleksnog broja a definirana je ednadgbom a+ Vara 4 Va amet bi 2a proline Komplekane brojeve a vie apt = aie fee — BIS ta + BS te + ym Popreineveijednost Za m rel bojeva aya: dy bi ~ animes prowek A ~ harmonic prsiek BINOML Gexopads (tates. ecut{t)aits (2) eee er) Perera ree} a2 ohS tes aye Fab +b) ALGEBARSKE JEDNADZBE Aenadiba nog sopaia ima uopsegeKompleksni brojeva n kona. Konienetakve jade ode Oa41 gs a> Oa Logantaske funk inverme eksponcassi funk Kaine nice Sinus Kosinus Tangens Kongens 2a faz kate pomaknutasnusoida yarn (e+e) Krivalapriguenog traf untae v9 T= 2xe Loatamshidekrement Aen tua i yn su ondinate dra sedi Citlometnne fanksje ‘Arka snus ArkusKoxinut Ars engens Aru Korangens yeuesnx |) y= vcore wetane ) y=atecotr Ciklomeritke su fankife inves kuti funk, Med aja posto shjedece vee: aresin (=2) = ~are sia swetan (-2) = ~are tans seca) =x" aes Meco (on) nares iperboine fnkcle Sinus higerbolnt Tangenshperbotns aes poten BE SESE Koss hipeooh one iin peace ot yoene= BE Cnmone vee med peti ekcama oie =e = 1 Sus y)eshrayseechy Tee = Ue) ch Us ty) =chechy 2 sheshy ater 1= Uses) . Sirezanrehe wer = (hd — 12 tho = chie + she his = (e242DERIVACUA FUNKCUE | Derivacia funky = (x) v took x Osnovna pravila dervirana ie) ofa) = ts) = ¥t0) fern} cowl) = kame Iced otayh = weebtey + ete Icevwcait = [o'er — acerca bteen ase = wd ve) len 3.3006 9 Dien Fok y= f(x) ts xje y= Faye =f Osovne prvi pi raunanj derencla Hots) +o] = a= de aa) l= wen « eed desma ee ae etic = ote eed Deca vies roa ‘Ako es) desivaia unkee y= fs, ada je deriva drops cd (deuga derivacija) a a) = [y= ¥ = aya Dervaja tog rea anki fe) Pee) = oy Devivacjaparametaeh dane fnkeije Za funkein x = xt), ¥ = 9) ge je parameta, bit ce yc) = (ONC) I) 9) — £09 COPS prem je toekom oznatena deans Fankeve sobtvom na parsmett Geometriso mateje dervacietunkije Derivaia funk (2) jednuks je Koei yy jentu athlon tangent na Kn 0) w eh Fis) = tana Tangent na krvaj le) ¥ took P 90) Normals na rival fs)» teks Py (5.9) yams [Urea = 0) Ekuremne vnjednostifankse fl) bite toes ee fe U2) = imaksimum (A) (rq) =) Pte) <0 siimum (B). fe) =O Puel > Inflekis funk fe) ce bit woe (©) nie © pageo in Pato Za brat y= fa) su = polunjer kraicezaljenost eres el Toontiate sets krutnicezaksibenot Pardee Parcsnn deriva Parsininn deriva fankie x= fx) — np. po val x= atunamo tako, da pecan sasablu deriitam, dok neznisne varjsla y ptm matron koralanton Parjnn derivacn pox funk Parjalna deriva po y funk dete fiuy) sie t= fle) fie + ary) fle) im Lita AY) = fle») Derivacieimplctne Funke y (2), zadanejednaazbom g(s.9) = 0 "0 [2 Totanidiferencial fone 2 veIsTEcRAL tet et neve Ieper tna=00)= 10 ee He = fe ‘Osnovoa provi 28 iratonavanje neodredenogintegrala Proraunanieduljine aka kev povrkine tke Iles) = vale = fate # fen sve za jam y=. Hee Fae snare Parana intgraca (megrata per partes) ‘Dina tka skrivle f u(e)v = wx) 62) ~ fof) se fVTRyF ae w= Varo Nekioxnovn nepal Povekina A lik ame aks kev osx {tx = ax +C a= freer nde a Min + 4c { (isyde= Ins + ¢ vain je zadanaparmetarkh jade = evn + C A. yay, WEES Sean eee a naka sv fins de= sine) ¢C f (hin ide = cot + C —— Joinede= noose tC f (eos abde stan ¢ fF feorrdrsane + C fUNT=aP bem aresina + C : ovina A ka fiunede=-mneosr + [hie e)}de=acunes ¢ ’ Jeotrde=insine eC f(NFm ape ina te =u) + 4 Uodenje nove igre variable ° Sanne iru ezadana polar Korda Teh = fot] 509 oe 19). a5 956. Prime Daiji uk Kou Jase den feupnyenyue brine ee nat Par Jetde= (line +C fsinnede = (tn) corns + € Povetna A ies nest de= (ino e+ #yde =) fm +t] = (2) aren 2) #C aederatunavanjepovrsine:volamena rotcisih tela Rotacsko tlo nasal rotacjom kev y = fs) oko on 2 4 Sb Porting A rotaciskog tela A= anf ty? ae Volumen ¥ rotaciskog tela Ve aiytae Gldinova pravis Povtina A rotastog tela jedaaha je umnosku ufjne aka kee ope Kutnice fo props Fe jen tte T A= 206 Volumen V rotaciskog tela jednak je umasu poveineplohe ay ipod kre 1 paca hte oj optujetedtte T ‘etiteatini, kove 4 [Numer interac esto teh iratunat wijedaostodredenop integra ge je fk le) ‘adanau oli abies sk ne oanajcio sien neodredei impel, Interval (a, 6] podijeino na m jednskih delovaSrne h = (6 ~ an Konitnetocke Koga podiategrai itt Dk aay b kh ri gem viet: x5 =a. x4= B fled) = ye aie Jos nada ee setae ‘Vides ategral Deostraki integra Deosrui integral funkie f(t, ») ma pode D ieratunavamo yenadsbom site yne by = fe Fe ny “Teasformacin dvosrukog integrals polarne fF yb ds = ff fr cos ring dr ovina pode Dy A= ff dey ‘Volumen tel sto ga nad podratjem Domeduju pote, dane jednadthams (9) im re akny) ey) weaned = fp ke 9) ~ ste yi aedy Trost egal ‘rostuki imegral funk fle, ys 2) aa podruju V iratunavamo jed- radtbom sie ones yae= ac F8 Fy Transformacj tostrakog integral u polare (kugline)koordinate i rareogem® — y=remgsind® §— zarsing {0 fl, y, hdr dy de = iff frcorg son. reosgsin8rsing)Pconedrdg dtDIFERENCUALNE JEDNADZBE. Diferencinnajednadsba s ase variablama fleyde = a8 pte rete Sflewe = f eords + C Homogena diferencia edna y=] Retavamo je sonia Ont ste }har-|—1 a+ near irnn eat eda pee tee tn) = Stee ‘ Momepena deena end 2. rode Konstantin hoetijnina Rjckenje pomacu otkads peo karaktersiéa jena pie sen dierenisinejedoade evo je oKoenina fy kata stigne jednadtbe: ft is A ~ ra el jess Get + st yy ~ edna rele oj: ky = hy = ke c+ Cone" 2g — Ronjgiano kompletan brojev: hy ~'e 2 Nehomogen lincarmedifereniine jednadbe 2 rea erase metodom sanjace kona VEKTORI Salar su veltnepotpuno ezedene sro jednim poatkom (ape. vreme, suas, adn, ener temperature td). ‘Sealresunacvemo simbelima, mp. Velior su veline. odredene itenstetom (apsoltaom vrjedoot) i smjcromm (apr. sa, moment, Orin, breaje i). "Vektore canatujems anakor ina sinbola, ap i dbl simbolom, np. a; geomctki sh priazsjemo onjntiranin dusinama™ Veiton mops hit stobodn il vezant. Slobodn ¥ vektod mops oma u sojem seri paruleioo kare god poston, howe beats ote bi svaks tock w prostona (opr. moment pare sa). Veta Se vektOn. Imogu pomiea samo wsvojem snr, anihvo Peaite mote samo eka {oeka na prin u Koj del (opr sl, Ratna being) ~ Vile sla Koj ‘ehj wo] tot eu slobodn velton, a ako dela urazitin toekama, to sera vekton ‘pola vniednos vektoraa|~ ae dutioa kojom prikazyjemo vektor ‘Ako je vektor satan svoj Homponentama (Koorinatama) ijt Vehtor a= (44,0) 1B = (bn by.) edna, sk su im jdaake sve omponente aah eb aah Radi vekior je velo, koji vod od hoordinatnogs ihodits 0 do tthe Puprosiors 2 enadijeno guar +~ OP [Ncgove koordinate sui Roowinat totke Pay.) [=r evP Ee [Ako vektor rzatvar soxima koordinats atove a. ty, it ce smerni kosins vektora r‘Daesinne | odusimanje vektora Vektote eame | odusimamo po zakon pralelograms Zivoj wears 4 =a +b Koordinate 2beoja # = (fp 8) 88 sath ary Raalka vektora d= @— Koondiate rate d= U, a=6—h 4-45 4-0), babe at bienanh 0-0-0009) Montene vektora ne veltoreshalarom m, kot proiavoin ralan bro} Vektor ma lei na itm pravcu kao i vektor a 4 egovs je apsolutnn edna Za.m>0 vebioi ai me so ton mista 2a m=O vektori a i mas svproQnog smi 9) Stolarn’ produkt dai vektora a fb je sklar ab = 4b, +58, + 0/6, ~ || Bl cona «je hut edu vektoria a ib; dobivamo aa ie A cose = aba) ab= be lat Benes be a0, ob=|ei|b xan: ab-0 ©) Vekaorsk produkt vai vekiora ab je vektor koji sto komo na ravnin vektora a. Njezona tpolutns vjedost Jedoaka je porn pall rama, omedenoga vektorima a 5. Vektore ima Stn, oreden po praia dsnovojnog Vika. Kooidinatevektonkop prodkta€~ (eG 6.) SH cn ahah mab F axb=-bxa at b)Xenaxetbxe Poveins A. koja oredyjy vekton ab ie ewokut A= 12le x bl aa paraelogeam A £2) Mito produ vektora a, Bee kal Apslutna sieiost jean prota jd je volumenu Vparlelo peda, Koneruranops nad vekionma a, Bie w postr V= labo 4) Rastalanje vetora w rani} prostora (45 4) 1 (be eB) is paraees (a b+ 0) tade Ako vekton Cee hoes njnowo rami asta woke se stairs vektore sje su mn skala, rede jednadebama: b= eb 0 [Ako vekton a,b nis sto rami (jeans produkt (be) 0) tas svat Getvr vektor du prostony rastujamosobtKe = mas nb + pe djs staan mm podtedenjednadtbama ma tebe Adeca) eho (abe)state prostrw Duljina ka s prosorne kevahe x = x0). ¥ = 900, 513 B proratunavam jednadsbots “feria Ako je kev dana jednadthama y = yx) z= c(e), bite duljn ake sae <2) jednaka Jip? ee ae Za brivlju dan u vektorskom obit jednad2bom =H = (a0). 919. 0) #= (etn. 949. ee) bate: Inflekskazaksivjenoet, tora raksvjnost Stalarna | vektonk poli Slalamo pole w= als 9.2) Vettorsko pote ¥ = (Xe, 9.2), Yor ys 2) Zle. 9) Operator deriva (eaten: = (2.-£. J Gradient stlarnog pola je veto poe (ee oy ae] =O Diverencia vektorshog pola Ve sklaro pole, dredeno jednaditom ax, a, Rotor vekiorstog po Vj veltonko pale, odredenojednatom 22. av ax az ov _ ox! ave vv = Vektorsko je poli V ptensaio, ako jeizvedeno ka gradient salamogs pola v= ade Vektorsko je pole ¥ slenoidain (bez ivora) ako je div V = 0. Vektonto pole V nema vlogs, ako je fot Y= 0. Beaveotno je Verto poe smo fda, ako je poten. "Vektorsko ple ¥ je harmonic (Laplaceovo), ako wae nema ni iver, ti vga, Tad porto avo skalarb pofjew kod koje Je Devine ategracs velo funk Defic vebtorske fare a) reaie vara jee derive ese ta pt salam on. esac oj anit vekiora frat) nda} = mal) = AB) Desvaia slang proukta fender = @(0K0 + C08) Devvasavelttop prota ac) x Ha = at) x 9 + a) <9 Vekior a()s Komponen X, 4 Z (jeu Sale fuk) = 1X. 10. 200) imadeseasiy (9 = 1X0, 70.20) Funk as) Oe parce deivace 2x, 2, 22) aren er ‘otan diferencia de = at + 08 DNeodreden integral vekorke funkje a) = (C0. 0), 200) dan je estado at) ak = (JX49 de, YO) $209) 1 odkeden integral za a = «=f jednadtbor fauy a (fx a. fv 6 fz)