ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARININ

GELM VE MEVCUT DURUMU

Prof. Dr. Ahmet Hayri DURMU

M.. ktisadi ve dari bil. Fak. r. yesi

Uluslararas Muhasebe Standartlar Komitesi (IASC)nin Tantm

Uluslararas Muhasebe Standartlar Komitesi (International Accounting Standarts Commitee)

29 Haziran 1973 tarihinde eitli lkelerdeki muhasebe rgtlerinin anlamas sonucu ortaya
kmtr.(1) Anlama nsz, 1975de yaymlanm, Mart 1978de gzden geirilmitir.
Gzden geirilmi anlama ve tzk, Ocak 1983de gzden geirilmitir. Gzden geirilmi
anlama ve tzk, Ocak 19683de yaynlanmak zere, Kasm 1982de imzalanmtr(2) IASC
ana tz 11 Ekim 1992de tekrar revize edilmitir. (3)

Uluslar aras Muhasebe Standartlar Komitesinin temel amac uluslar aras muhasebe
standartlar nn hazrlanmas ve yaymlanmas olarak zetlenebilir.

IASCnn, uluslar aras muhasebe standartlarna ilikin almalar, birok ulusal ve uluslar
aras rgtler tarafndan da desteklenmekte ve harmonizasyon almalar srdrlmektedir.

Bunlarn balcalar unlardr:

Avrupa (Topluluu) Birlii, EFTA, OECD, FEE(4) , AFA(5), CAPA(6), AAC(7), IAA(8), Birlemi
Milletler-ISAR(9), Dnya Bankas, GATT, GATS(10), Blgesel Kalknma Bankalar, ICMG(11),
IOSCO(12), INTOSAI(13), IAAER(14), FREI(15), NAFTA, ICFTU(16), WCL(17), IBA(18), FAZS(19),
TIAVSC(20).

(1)
ABD, Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Japonya, Meksika, Hollanda, ngiltere, rlanda
(2)
Preface to Internatonal Accounting Standards, Ocak 1983
(3)
International Accounting Standars Committee, Constitution, 11 th Oct. 1992
(4)
FEE- Federation Des Expert Comtables Europeens.
(5)
Asean Federation Of Accountants
(6)
Confedaration of Asian and Pasific Accountants
(7)
African Accounting Council
(8)
nteramerican Accounting Assocation
(9)
Intergovernmetal Working Group of Experts on International Standards of Accounting and Reporting
(10)
General Agreement on Trade in Services
(11)
nternational Capital Market Group.
(12)
nternational Organization of Securities and Commissions.
(13)
nternational Organization of Supreme Audit Institutes
(14)
nternational Organization of Accounting Education and Research
(15)
Financial Executives nstitute
(16)
International Confederation of Free Trade Unions
(17)
World Confederation of Labour
(18)
International Banking Association
(19)
Financial Accounting Stardards Board
(20)
International Assets Valuaiton Stardards Committee
IASC nin ynetim yeri IASC kurulu tarafndan belirlenmektedir(21). Bu kurulularn bir ksm
ayn zamanda IASC nin danma kurulu yeleridirler.

Uluslararas Muhasebeciler Federasyonu (IFAC)n Tantm

Uluslar aras Muhasebeciler Federasyonu (International Federation of Accountants), 1977

ylnda, Mnihde yaplan 11. Dnya Muhasebeciler Kongresi (World Congress of
Accountants)nde, 49 lkeden 63 muhasebe rgtnn katlmyla kurulmutur.(22) IFACnrn
temel amac, muhasebe mesleini dnya apnda koordineli ve harmonize standartlarla
gelitirmek olarak zetlenebilir.

Uluslararas Muhasebe Federasyonunun ye kurulu says 110a ulamtr. Bunlar 82 lkeyi

temsil etmektedir. Toplam ye says 1.2 milyonu gemitir.(23)

IFACn ynetim yeri New Yorktur.

lkemizde, Trkiye Muhasebe Uzmanlar Dernei bu rgtn kurucu yesidir. Bu yelik

1979 ylnda Bakanlar Kurulunun ald bir kararla onaylanmtr. TRMOB ise 1994
ylnda bu rgte ye olmutur.

IFAC, Uluslararas Muhasebeciler kongresini dzenleme grevini de yrtmektedir. Her 5

ylda bir bu kongre yaplmaktadr. 14nc Kongre Ekim 1992, Washington D.C.de
yaplmtr.

IFAC ana szlemesi, 11 Ekim 1992de deiiklie uramtr.(24)

IFAC bnyesinde 5 adet teknik komite almaktadr. Eitim Komitesi, Meslek Ahlak
Komitesi FMAC(25) Finansal ve Ynetim Muhasebesi Komitesi, IAPC(26) Uluslar aras
Denetim Uygulamalar Komitesi, PSC(27)Kamu Kesimi Komitesi faaliyet gstermektedir.

IFACn IAPC tarafndan yrtlen, Uluslar aras Denetim Standartlar (International

Standards on Auditing ISA) almalar bulunmaktadr. Bunlarn says 30dur. Bunlar 1992
ylnda, IOSCO tarafndan(28) nemli lde tannmtr.

IFACn FMAC tarafndan yrtlen finansman muhasebeye ilikin almalar da

bulunmaktadr.

Uluslar Aras Muhasebe Standartlar Komitesi ile Uluslar Aras Muhasebeciler

Federasyonunun likisi, Karlkl Taahhtler

Uluslar Aras Muhasebe Standartlar Komitesi ile Uluslar Aras Muhasebeciler Federasyonu
arasnda, 1982 ylnda yaplan bir anlama (29) ile almalarn koordine edilmesi karar

(21)
IASCnin ynetim yeri ilk tzkte Londra olarak belirtilmiti. 1992de yenilenen tzkte bu deitirilmitir.
(22)
Gene R.Barrett: Journal of Accountancy, January 1992,s.3
(23)
Ibid: Attachment 2.
(24)
IFAC Ordinary Meeting of the Assembly, Oct. 11, 1992 Washington
(25)
Financial and Management Accounting Commitee
(26)
International Auditing Practices Committee
(27)
Public Sector Commitee
(28)
International Organization of Securities Commissions
(29)
Intarnational Accountancy Profession Agreement, Mexico City, Mexico, October 1982
alnmtr. Ayrca bu anlama ile Uluslar aras Muhasebe Federasyonu yeleri, ayn zamanda
Uluslar aras Muhasebe Standartlar komitesi yeleri olduu kabul edilmitir.(30) Bylece her
iki kurul, bir meslek rgtnde bir at altnda toplanm olmaktadr. Bu anlama ile uluslar
aras muhasebe standartlarnn hazrlanmasnda IASC tam yetkili klnmtr(31). yelik
ykmllkleri konularnn ise IFAC tarafndan yrtlmesi kararlatrlmtr.

Her iki rgt, bu anlama ile amalarn, glerini, yeliklerini, ykmllklerini birlikte
srdrmeyi kabul etmilerdir.

Her iki rgt, bu anlama ile amalarn, glerini, yeliklerini, ykmllklerini birlikte
srdrmeyi kabul etmilerdir.

Uluslararas Muhasebe Standartlar Komitesinin Amalar

Uluslar aras Muhasebe Standartlar komitesi tznde, bu amalar yle belirlenmitir(32)

1) Finansal tablolarn sunulmasnda uygulanmas gerekli muhasebe standartlarn, kamu

yarar asndan formle etmek ve yaynlamak, ayrca bu standartlarn dnya apnda
kabuln ve uygulanmasn desteklemek,
2) Genellikle finansal tablolarn sunulmasyla ilgili dzenlemelerin, muhasebe standartlarnn
ve yntemlerinin gelitirilmesi ve uyumlatrlmas iin almak

IASCnin alma Yaps

IASCnin Kurulu: (IASC Board)

IASCnin ileri, tam gn alan bir kurul tarafndan yrtlr. Kurulda 13 lke IFAC yesi
olan profesyonel muhasebecilik birimleri ile 5 yl iin temsil edilir(33). Kurula tercihan asgari
3 gelimekte olan lkeden atama yaplr. Ayrca, profesyonel muhasebe meslek rgt
olmayan fakat finansal raporlama ile ilgili olan ve IASC tarafndan belirlenen en fazla 4
organizasyon da bu kurulun yeleridir(34). Danma Grubu (Consultative group)

Finansal tablolarn esas hazrlayclar ve kullanclarnn birounu temsil eden uluslar aras
rgtlerin katlmyla danma grubu oluur. Danma grubu, IASC Kurul
temsilcileriyle dzenli toplanr, muhasebe standartlaryla ilgili sorunlar tartr.

Standart Hazrlama Komitesi(35). (Steering Committees)

Standart hazrlama komiteleri, belirli bir muhasebe konusu ile ilgili yayn hazrlamak iin 4
ye lke temsilcisinden oluturulur.

(30)
I4ASC/IFAC Mutual Commitments, intraduction.
(31)
Ibid. Mad. A/1
(32)
IASC, International Accounting Standarts Committee Constitution, Mad.2.
(33)
International Accounting Stardards Committee Constitution, Mad.3.
(34)
bid. Mad.12.
(35)
Akdoan, N.: Uluslar aras Muhasebe Standartlar Komitesi Amalar ve alma Usulleri (eviri),
TRMOB, ubat 1992, s.7
Ulusal Standart Koyma Kurulu ile liki ve birlii

IASC, ye lkelerin ilgili kurulularyla yakn iliki iinde almaktadr. Ayrca standartlarn
uyumlu hale getirilmesi ve deiik uygulama sorunlarn tartmak amacyla o lkelin ulusal
standart hazrlama birimleriyle de temas edilmektedir.

Uluslararas Muhasebe Standartlar le Ulusal Muhasebe Standartlar ve Dzenlemeleri

Uluslar aras muhasebe standartlar komitesi, bu standartlar dnyada etkin olarak

uygulanabilecek basitlik ve anlalabilirlikte yapmaya almaktadr. Ayrca ortaya kan
uygulama sorunlar karsnda gncelleme ihtiyac knca bunlar yerine getirilmekte ve
revize standartlar yaynlanmaktadr. IASC bu yollarla, deiik lkelerin farkl muhasebe
standartlar yaynlanmaktadr. IASC bu yollarla, deiik lkelerin farkl muhasebe standartlar
ve muhasebe politikalarn, mmkn olduu lde uyumlu hale getirmeye almaktadr. Bu
abalar sonucu Uluslar aras Muhasebe Standartlar kullanan ve bunlara uyan lke says
sratle artmaktadr.

Ancak btn bu abalara ramen, birok lkede, ulusal muhasebe standartlar ve muhasebe
dzenlemeleri vardr. Bunlar o lkenin mevzuat koyan birimleri veya profesyonel muhasebe
rgtleri tarafndan konulmutur.

Bazen konular, uluslar aras muhasebe standartlar ile az ok farkllklar gstermektedir.

IASC tarafndan yaynlanm uluslar aras muhasebe standartlar, bir lkenin ulusal muhasebe
standartlarn ve muhasebe dzenlemelerini inemez, bunlar nemsiz grmez. IASC
yelerince stlenilen ykmllkler, Uluslar aras Muhasebe Standartlar ile her adan
uyumlu olunan yerlerde, bu durumun aklanmasn gerektirir. Ulusal dzenlemelerin, uluslar
aras muhasebe standartlarndan farkl olmay gerektirdii yerlerde, o yerin IASC yeleri,
uluslar aras muhasebe standartlar ile uyumun yararlar hakknda ilgili yetkilileri ikna iin
gayret gsterirler.

Belirli bir uluslar aras muhasebe standardnn uygulanabilirliindeki herhangi bir snrlama, o
standardn uyguland tablolarda aklanr. Uluslar aras muhasebe standartlarnn maddi
olmayan kalemlere uygulanmasna allmaz.

Uluslar aras Muhasebe Standartlarnn Revizyonu

Uluslar aras muhasebe standardnn yaymlanmasndan sonra eer belli bir konu zerinde
ihtiya ve grler ortaya karsa gerekli revizyon yaplmaktadr. IASC, srekli olarak,
uygulama uyumu ve gncelletirme ihtiyacna gre standartlarn etkinliini yeniden gzden
geirmektedir.

lk standard 1974de kabul edilmi olup, 1.1.75de yrrle girmitir. lk standartlarda,

serbest seeneklerin daha fazla olduu grlmektedir. Bu duruma, ilk standartlarn kabul
edilebilirliini artrmak iin bavurulmutur. Ancak bu durum, finansal bilgilerin
karlatrlabilirlik durumunu azaltmt(36)

Bu nedenle standartlarn revizyonu ile bu durumun giderilmesine allmaktadr.

Yaynlanm 31 uluslar aras muhasebe standardnn 10 tanesi revize edilmitir.
(36)
IASC Annual Review 1993, s.4.
Revize standartlarda, muhasebe uygulamasnda daha az serbest seenek tannmtr.

IASCyi Tanma ve Destek

IASCnin uluslar aras muhasebe standartlar ile ilgili yaptrm gc yoktur. IASCnin
abalarnn baars, onun kendi yetki snrlar ierisinde hareket eden deiik ilgi gruplarnca
almalarnn tannmas ve desteklenmesine dayanmaktadr.

IASCnin almalar aada gruplarca tannmaktadr.

- Danma grubuyla ilikili olan finansal kurulular, finansal yneticiler ticaret birlikleri,
iverenler, menkul kymet borsaclar ve finansal analizciler,
- Ekonomik birlii ve Gelime rgt (OECD), birlemi milletler
IASCnin almalar aadaki gruplarca desteklenmektedir:

- Profesyonel muhasebe meslek rgtlerini temsil eden Uluslar aras Muhasebeciler

Federasyonu (IFAC). Bu rgt, IASC tarafndan kabul edilmi uluslar aras muhasebe
standardn yaynlayarak, bunlarn uygulanmas konusunda hkmetleri ve ilgi gruplarn
ikna iin gayret gstererek bunlarn her bakmdan geerli olduu konusunda denetileri
ikna etmek iin gayret gstererek destekler.
- Ulusal menkul kymet borsaclar, birok nemli i merkezinde IASCnin almalarn
uzun sredir desteklemektedir.
- Asya ve Pasifik Muhasebeciler Konfederasyonu, Avrupa Muhasebeciler Birlii, amerikan
Muhasebe Kurumu.

Uluslar aras Muhasebe Standartlarnn dnya apnda kabul grmesinin kazandrd

yararlardan dolay, ulusal ticarete uygunluundan, karlatrlabilirlik ve uyum kolaylndan
dolay, uluslar aras muhasebe standartlarn kullanan lke says giderek artmaktadr.

Bu sayede, finansal tablolarn kalitesi iyileecek ve artan dzeyde karlatrlabilirlik

salanacaktr. Btn dnyada, finansal tablolarn gvenirlii ve kullanl artacaktr.

Uzun vadede, uluslar aras ortak muhasebe finansman dili (international Accounting financial
esperanto) zerinde anlamaya varlacana inanan grler vardr(37)

IASCnin alma Yntemleri

Bir muhasebe standardnn oluturulabilmesi iin, finansal tablolarn hazrlayclarnn,

denetilerin ve kullanclarn grlerinin alnmas esas benimsenmitir.

Bu esas erevesinde, bir standardn olumas, yaklak 3 yl alan aadaki aamalardan

geer:

- IASC kurulu, uluslar aras muhasebe standardna ihtiya duyduu bir konuyu seer.
- Bu konu bir standart hazrlama komitesine aktarlr.
- IASCnin btn yelerine durum iletilir, bu konudaki grlerinin ve gznne alnmasn
istedikleri hususlarn bildirilmesi istenir.
- Standart hazrlama komitesi gerekli almay yapar ve IASC kuruluna hazrlad gr
sunar.
(37)
Walter Schuetze, IASC Insight, Dec. 1992, s.7.
- Standart hazrlama komitesi, IASC kurulunun grlerini alr ve nerilen standardn ham
taslan hazrlar.
- IASC kurulu bu ham tasla gzden geirmesinden sonra bu taslak grleri alnmak
zere btn ye kurululara gnderilir.
- Grler alndktan sonra, standart hazrlama komitesi, yeniden gzden geirilmi bir
taslak hazrlar. Bu taslak, kurulun en az te ikisinin(38) onay ile n taslak haline dnr.
Bu n taslak yine btn ye kurululara gnderilir, uygun sre tannr(39), (genellikle 6 ay)
bu sre iinde gr bildirmeleri istenir.
- Standart hazrlama komitesi, gelen grleri gz nne alr, yeniden gzden geirilmi bir
taslak hazrlar, onay iin kurula gnderir.
- Taslak, kurulun en az drtte ounluu (40) ile onaylanrsa, uluslar aras muhasebe
standard haline gelir.
- Standart ngilizce(41) olarak yaymlanr, btn ye kurululara gnderilir.
- ye kurulular, bu standard kendi ulusal dillerine evirirler ve yaymlayarak kendi
yelerine iletirler.

Finansal Tablolarn Uluslararas Boyutu

amzda teknoloji her alanda, zellikle iletiim alannda, ok hzl gelimektedir. Bunun da
etkisiyle halkn ve ilgi gruplarnn finansal tablolara ilgisi ulusal snrlar aarak, uluslar aras
boyuta ulamtr.

Firmalar finansal tablolar, bilgi iletiimi asndan bir tr iletiim arac olarak kullanrlar.
Yatrmclar, ii gruplar, kredi kurumlar, resmi daireler ve birok dier birimler, finansal
tablolar bilgi ana kayna olarak kabul ederler. Gnmzde finansal tablolarn bu amala
kullanlmas da giderek artmaktadr.

Uluslar aras pazarlardaki yatrmclar deerlendirmelerini yaparken, bu deerlendirmede

dayanak aldklar bilgilerin, o lkenin muhasebe ilkelerinin kullanlm olmasyla derlenmi
olduundan ve mene lkeye baklmakszn dierleriyle karlatrlabilir olduundan emin
olmaldrlar. iler, mevzuat hazrlayan, resmi kurumlar gibi ilgili gruplar, finansal tablolar
bunlarn ancak ilgili, uluslar aras karlatrlabilir standartlara dayandrlm olmalar halinde
kabul edilebilir olarak dikkate alrlar(42).

Yaymlanm Finansal Tablolar

Finansal tablolar terimi, bilano, gelir tablosu, kar ve zarar hesab, fon ak tablosu, finansal
durumdaki deiim tablosu, dipnotlar-aklamalar ve finansal tablolarn btnleyicisi olarak
tanmlanan dier tablolar ve dkmanlar ierir.

Bu finansal tablolar firmann kendi ihtiyac iin hazrlanyorsa, i ynetim amalarna en

uygun olacak ekilde, ok deiik yollarla dzenlenebilir.

Ancak, bu finansal tablolar baka kiiler iin dzenleniyorsa rnein hissedarlar, alacakllar,
alanlar, kamuoyu iin, bu durumda uluslararas muhasebe standartlarna uygun olmaldr.

(38)
International Accounting Standards Committe Constitution, mad. 12/d
(39)
Ibid, mad. 13/a
(40)
Ibid. Mad. 12/e
(41)
Ibid. Mad.13/d
(42)
IASC, Objectives and Procederus, 1983, s.1
Muhasebe Standartlarnda Ortak Uluslararas Yaklam

Muhasebe ilkeleri ve standartlar, bir ok lkelerde fakllklar gsterebilmektedir. Finansal

tablolarn hzla uluslararas ilgi boyutuna ulamas, muhasebe ilke ve standartlarnn uyumlu
duruma getirilmesini zorlamakta, bir adan gerekli klmaktadr.

IASC, deiik yolar nererek (43) ortak uluslar aras yaklam salamay mit etmektedir.

IASC, ikna yolu ile yaklam salamay ilke edinerek almaktadr. yelerinden bu ynde
her trl destei beklemektedir. Bunun iin muhasebe mesleinin toplumda sahip olduu
nemli yer ve saygnlk, ikna arac olarak kullanlmaktadr.

Uruguay Round grmeleri, globallemeye byk katk salamtr. Globalleme ise,

muhasebe standartlarnda ortak uluslar aras yaklam gerekli grmektedir. Bylece,
globalleme sreci, uluslararas muhasebe standartlarna hzl yaklam salayc etkenlerden
biri olmutur.

(43)
IASC, Objectives and Procedures, s.2,3,
Yaymlanm Uluslararas Muhasebe Standartlarnn Listesi ve Konular

No Uluslararas Muhasebe Standardnn Ad

Yrrlk
Tarihi
1 Muhasebe Yntemlerinin Aklanmas 1.1.1997
2 Tarihi Maliyet Sistemi inde Stoklarn Deerlendirilmesi ve Sunulmas 1.1.1976
3 Birleik (Konsolide) Finansal Tablolar 1.1.1977
4 Amortismanlarn Muhasebeletirilmesi 1.1.1997
5 Finansal Tablolarda Aklanmas Gerekli Bilgiler 1.1.1997
6 Deien Fiyatlar Karsndaki Muhasebe Uygulamalar 1.1.1978
7 Finansal Durumda Deimeler Tablosu 1.1.1979
8 Olaanst ve nceki Dnem Kalemleri ve Muhasebe Yntemlerindeki
Deiiklikler 1.1.1979
9 Aratrma ve Gelitirme Faaliyetlerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1980
10 Bilano Rakamlarndaki Koullu Belirsizlikler Bilano Tarihinden Sonra
Meydana Gelen Olaylar 1.1.1980
11 naat Szlemelerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1981
12 Gelir Vergilerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1981
13 Dnen Varlklarn ve Ksa Vadeli Borlarn Sunuluu 1.1.1981
14 Finansal Bilgilerin Blmlere Gre Raporlanmas 1.1.1983
15 Deien Fiyat Seviyelerinin Etkilerinin Yanstan Bilgiler 1.1.1983
16 Duran Varlklar, Tesis ve Donanmn Muhasebeletirilmesi 1.1.1983
17 Kira Szlemelerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1984
18 Haslatn Tanm 1.1.1984
19 Emeklilik Haklarnn Muhasebeletirilmesi ve Finansal Tablolar Aklamas 1.1.1985
20 Devlet Subvansiyonlar ve Devlet Yardmnn Aklanmasyla lgili Muhasebe 1.1.1984
21 Kur Deimelerinin Etkilerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1985
22 letme Birlemelerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1985
23 Finansman Giderlerinin Muhasebeciletirilmesi 1.1.1986
24 lgili Taraf lemlerinin Kamuya Aklanmas 1.1.1986
25 Yatrmlarn Muhasebeletirilmesi 1.1.1987
26 Emeklilik Yardm Planlarnn Muhasebeletirilmesi ve Raporlanmas 1.1.1988
27 Birleik (Konsolide) Finansal Tablolar ve Bal irket Yatrmlarnn
Muhasebeletirilmesi 1.1.1990
28 lgili irket Yatrmlarnn Muhasebeletirilmesi 1.1.1990
29 Heperenflasyonlu Ekonomilerde Mali Raporlama 1.1.1990
30 Banka ve Benzeri Finans Kurumlarnn Finansal Tablolarnn Aklanmas 1.1.1991
31 Ortak Giriimlerdeki Ticari likilerin Mali Raporlanmas 1.1.1992
 Uluslararas Muhasebe Standartlarnn Gncel (Mevcut) Listesi ve
Yrrlk Tarihi

No Uluslararas Muhasebe Aklama Yrrlk

Standardnn Ad Tarihi

1 Muhasebe Yntemlerinin Aklanmas Yeniden formatland 1.1.1995

2 Stoklar Revize edilmi eklidir 1.1.1995
3 Birleik (Konsolide) Finansal Tablolar ptal edildi 1.1.1995
4 Amortismanlarn Muhasebeletirilmesi Yeniden formatland 1.1.1995
5 Finansal Tablolarda Aklanmas Gerekli
Bilgiler Yeniden formatland 1.1.1995
6 Deiken Fiyatlar Karsndaki
Muhasebe Uygulamalar ptal edildi
7 Nakit Ak Tablosu Revize edilmi eklidir 1.1.1994
8 Dnem Net Kar veya Zarar Temel
Hatalar ve Muhasebe Yntemlerindeki
Deiiklikler Revize edilmi eklidir 1.1.1995
9 Aratrma ve Gelitirme Maliyetleri Revize edilmi eklidir 1.1.1995
10 Bilano Rakamlarndaki Koullu
Belirsizlikler ve Bilano Tarihinden
Sonra Meydana Gelen Olaylar Yeniden formatland 1.1.1995
11 naat Szlemeleri Revize edilmi eklidir 1.1.1995
12 Gelir Vergilerinin Muhasebeletirilmesi Yeniden formatland 1.1.1995
13 Dnen Varlklarn ve Ksa Vadeli
Borlarn Sunuluu Yeniden formatland 1.1.1995
14 Finansal Bilgilerin Blmlere Gre
Raporlanmas Yeniden formatland 1.1.1995
15 Deien Fiyat Seviyelerinin Etkilerini 6 nolu standardn yerine
Yanstan Bilgiler konuldu
Ayrca yeniden formatland
16 Duran Varlklar, Tesis ve Donanm Revize edilmi eklidir 1.1.1995
17 Kira Szlemelerinin Muhasebeletirilmesi Yeniden formatland 1.1.1995
18 Haslat Revize edilmi eklidir 1.1.1995
19 Emeklilik Hakk Maliyetleri Yeniden formatland 1.1.1995
20 Devlet Subvansiyonlar ve Devlet
Yardmnn Aklanmasyla lgili
Muhasebe Yeniden formatland 1.1.1995
21 Kur Deimelerinin Etkileri Revize edilmi eklidir 1.1.1995
22 letme Birlemeleri Revize edilmi eklidir 1.1.1995
23 Borlanma Maliyetleri Revize edilmi eklidir 1.1.1995
24 lgili Taraf lemlerinin Kamuya
Aklanmas Yeniden formatland 1.1.1995
25 Yatrmlarn Muhasebeletirilmesi
26 Emeklilik Yardm Planlarnn
Muhasebeletirilmesi ve Raporlanmas Yeniden formatland 1.1.1995
27 Birleik (Konsolide) Finansal Tablolar 3 Nolu standardn 1.1.1990
Ve Bal irket Yatrmlarnn yerine konuldu
Muhasebeletirilmesi

28 lgili irket Yatrmlarnn 3 nolu standardn 1.1.1990

Muhasebeletirilmesi yerine konuldu
Ayrca yeniden formatlan 1.1.1995
29 Hiperenflasyonlu Ekonomilerde
Mali Raporlama Yeniden formatland 1.1.1995
30 Banka ve Benzeri Finans Kurumlarnn
Finansal Tablolarnn Aklanmas Yeniden formatland 1.1.1995
31 Ortak Giriimlerdeki Ticaret likilerin
Mali Raporlanmas Yeniden formatland 1.1.1995

n Taslaklar
Henz uluslar aras muhasebe standardna dnmemi 2 n taslak vardr.

n Taslak 48: Finansal Aralar

Bu n taslak, Ock 1994de yaymlanmtr. IASC Kurulu, bu projeyi iki aamada
tamamlamaya karar vermitir.

Birinci aamada; 1995de aklama esasna dayal standard tamamlamak. kinci aamada,
tahminen 1966da tanma ve uygulama esasna dayal standard tamamlamak.

n Taslak 49: Gelir Vergisi

Bu n taslak Ekim 1994de yaymlanmtr. IFACa kurulularca, 31 Mays 1995e kadar

yorum gnderilebilecektir.

Karlatrlabilirlik ve Islah
IASC, 1987ylnda, uluslar aras muhasebe standartlarndaki uygulanabilir seenekleri
azaltmak veya kaldrmak iin almalara balamtr. Bununla ilgili olarak Ocak 1989da
taslak 32 yaymlanmtr. Bu taslakla ilgili grler, kritikler alndnda, birok standardn
revizyonu ihtiyac olduu anlalmtr.

Bu standartlar, ayrca u amalar dorultusunda slah edilmitir.

- Standartlarn yeterli lde detayl ve tam olduundan emin olunmas,

- Aklamalarn yeterli olduundan emin olunmas,
- Finansal tablolarn hazrlanmas ve sunulmasnn, ana yapya uygunluu asndan gzden
geirilmesi,
- Tam aklama gereklerinin salanmas,
- Her standardn formatnn revize edilmesi.

IASC kurulu, Kasm 1993de, bu proje almalar sonucu 10 revize standart yaymlad (44) 7
nolu standart ise daha nce revize edilmiti. Bylece revize edilmi standartlarn says 11e
ulamtr. Yrrlk tarihi 1 Ocak 1995 olarak belirlenmitir. Revize standartlar, eski
standartlarn yerine geecektir.

(44)
2,8,9,11,16,18,19,21,22 ve 23 nolu standartlar bu proje programnda revize edilmitir.
 Revize Edilmi Standart unlardr:

No Standardn Ad Aklama Yrrlk

Tarihi
2 Tarihi Maliyet Sistemi inde
Stoklarn Deerlendirilmesi ve Standart No,2 Stoklar adn
Sunulmas alarak eski standard revize etmitir 1.1.1995
7 Finansal Durumdaki Deimeler Standart No 7-Nakit Ak Tablolar
Sunulmas adn alarak, eski standard
Revize etmitir. 1.1.1994
8 Olaanst ve nceki Dnem Standart No:8- Dnem Net Kar
Kalemleri ve Muhasebe Yntemle- veya Zarar, Temel Hatalar ve
rindeki Deiiklikler Muhasebe Yntemlerindeki
Deiimler adn alarak, eski
Standard revize etmitir. 1.1.1995
9 Aratrma ve Gelitirme Faaliyet- Standart No:9- Aratrma ve Gelitir-
lerinin Muhasebeletirilmesi me Maliyeleri adn alarak eski
standard revize etmitir. 1.1.1995
11 naat Szlemelerinin Muhasebe- Standart No:11 naat Szlemele-
letirilmesi ri adn alarak, eski standard revize
etmitir.
16 Duran Varlklar, Tesis ve Donan- Standart No:16- Duran Varlklar
mn Muhasebeletirilmesi Tesis ve Donanm adn alarak, eski
standard revize etmitir. 1.1.1995
18 Haslatn Tanm Standart No:18- Haslat adn alarak
eski standard revize etmitir. 1.1.1995
19 Emeklilik Haklarnn Muhasebe- Standart No:19- Emeklilik Hakk
Letirilmesi ve Finansal Tablolarda Maliyetlerini adn alarak, eski
Gsterilmesi standard revize edilmitir. 1.1.1995
21 Kur Deimelerinin Etkilerinin Standart No: 21- Kur Deiimle-
Muhasebeletirilmesi lerinin Etkileri adn alarak, 1.1.1995
eski standard revize edilmitir.
22 letme Birlemelerinin Standart No:22- letme Birleme-
Muhasebeletirilmesi leri adn alarak eski standard
revize edilimitir. 1.1.1995
23 Finansal Giderlerin Standart No:23- Borlanma Maliyet-
Muhasebeletirilmesi lerini adn alarak eski standard
revize etmitir . 1.1.1995

Yeniden Formatlanm Standartlar

IASC kurulu, karlatrlabilirlik ve slah projesinde ele almad 18 standart iin yeniden
formatlama almas yapmtr. Bu standartlarn yeniden formatlanm versiyonu, Kasm
1994de kabul edilmi ve yaymlanmtr.

Yeniden formatlanm standartlarda eski standartlardaki orijinal metinlere gre, ze ilikin

deiiklik yaplmamtr. Yeni formatlanm standartlarda uygulamada kullanlan baz yeni
termonolojiye yer verilmi ve btn karlkl atflar gncelletirilmitir.
Yeniden formatlanm standartlar, eski standartlarn yerine gemektedir.

Yeniden formatlanm standardn, eski standarda intibak iin, nerelerde deiiklik yapld
bir tablo halinde, her standarda eklenmitir.

Yeniden Formatlanm Standartlar unlardr.

No Standardn Ad Aklama Yrrlk

Tarihi
1 Muhasebe Yntemlerinin Aklanmas 1.1.1995
4 Amortismanlarn Muhasebeletirilmesi 1.1.1995
5 Finansal Tablolarda Aklanmas
Gereken Bilgiler 1.1.1995
10 Bilano Rakamlarndaki Koullu Belir-
sizlikler ve Bilano Tarihinden Sonra
Meydana Gelen Olaylar 1.1.1995
12 Gelir Vergilerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1995
13 Dnen Varlklarn ve Ksa Vadeli Borlarn
Sunuluu 1.1.1995
14 Finansal Bilgilerin Blmlere Gre
Raporlanmas 1.1.1995
15 Deien Fiyat Seviyelerinin Etkilerini
Yanstan Bilgiler 1.1.1995
17 Kira Szlemelerinin Muhasebeletirilmesi 1.1.1995
20 Devlet Subvansiyonlar ve Devlet Yardmnn
Aklanmasyla ilgili Muhasebe 1.1.1995
24 lgili Taraf lemlerinin Kamuya Aklanmas 1.1.1995
25 Yatrmlarn Muhasebeletirilmesi 1.1.1995
26 Emeklilik Yardm Planlarnn Muhasebe-
letirilmesi Raporlanmas 1.1.1995
27 Konsolide Finansal Tablolar ve Bal Bu Standart 3 nolu
irket Yatrmlarnn Muhasebesi Konsolide Finansal
Tablolarn yerine gemi
Daha sonra yeniden format-
lanmtr. 1.1.1995
28 lgili irket Yatrmlarnn Muhabele-
tirilmesi Bu standart, 3 nolu Konsolide
Finansal Tablolarn yerine
Gemi daha sonra yeniden
Formatlanm 1.1.1995
29 Hiperenflasyonlu Ekonomilerde Mali
Raporlama 1.1.1995
30 Banka ve Benzeri Finans Kurumlarnn
Finansal Tablolarn Aklanmas 1.1.1995
31 Ortak Giriimlerdeki Ticari likilerin
Mali Raporlanmas 1.1.1995

Eskisinin iptal ederek yenilenen standartlar

IASC, 1.1.1978de yrrle giren 6 no.lu standard iptal etmi, yerine 1.1.1983re yrrle
giren 15 no.lu standard koymutur. Daha sonra 1.1.1997de yrrle giren 3 no.lu standard
iptal etmi yerine 1.1.1990da yrrle giren 27 ve 28 no.lu standartlar koymutur. Bunlar,
revizyon ve yeniden formatlama deiikliklerinin dnda, nc tr deiiklik niteliindedir.
Bu tr deiiklikler tablo halinde aada gsterilmitir.

No Standardn Ad Aklama Yrrlk

Tarihi
3 Birleik (Konsolide) Mali Tablolar Bu Standart kaldrld, yerine 27
ve 28 no.lu standartlar kabul
edildi Daha Sonra bu standartlar
yeniden formatland. 1.1.1990
6 Deien Fiyat Karsnda Bu standart kaldrld, yerine
Muhasebe Uygulamalar 15 no.lu standart kabul edildi.
Daha sonra bu standart yeniden
formatland 1.1.1983

Trkiyede Uluslararas Muhasebe Standartlar Uygulamas

lkemizde, Trkiye Muhasebe Uzmanlar Dernei, ve TRMOB, IFAC/IASCin

yeleridirler. IASCin tz gerei, ye kurulular, uluslar aras muhasebe standartlarnn
uygulanmasn salamak bunlarn yaygnlamasn salamak bunlarn yaygnlamasn
salamak iin aba gsterirler. Bunun iin, mevzuat koyan birimlerle grme yapmak, onlar
uluslar aras muhasebe standartlarnn uygulamas ynnde yasal dzenleme yapmalar
ynnde ikna etmek grevleri vardr.

IASCnin, standartlar zorla uygulatma yetkisi olmad ise daha nce belirtilmiti. lgilileri
ikna yoluyla, zaman iinde uluslar aras muhasebe standartlarna geiin salanaca
beklenmektedir.

Trkiyede zellikle yabanc sermaye yatrmlar, ok uluslu ilikiler, uluslar aras muhasebe
standartlarn uygulanmas ynnde zen gstermektedir. Finansal tablolarn hazrlanmasnda,
uluslar aras muhasebe standartlarna daha da nem verildii gzlenmektedir. Hatta bazlar
ayrca tamamen bunlarn uygulanmas sonucu oluturulan ali tablolar hazrlatmaktadrlar.

Sempozyumun teki bildiri konularna girmemek iin, daha ayrntya inilmemitir.

Avrupa Topluluu Ynergeleri

Avrupa Topluluu, topluluk iin ngrd muhasebe sisteminin yapsn ve uygulamaya

konulmasnda esas alnacak ilkeleri ve kurallar, drdnc, yedinci ve sekizinci ynerge ile
belirlemitir. Hem uluslar aras muhasebe standartlaryla ilikisi hem de lkemizle ilikisi
asndan, bu ynergelere deinmekte yarar grlmtr. Bu ynergelerden 4. ve 7.
ynergeler, mali tablolar ile konsolide mali tablolarn dzenlenmesine ilikin muhasebe
standartlarn kapsamaktadr. Bu ynergelerin uygulanmas ye devlet iin zorunlu
bulunmaktadr. ye devletler uygulamakta olduklar muhasebe sistemlerine, uyumlatrma
almalar yoluyla, sz konusu ynergelerde belirtilen ilke ve kurallara uygun bir yap ve
ierik kazandrmakla ykmldrler. Bu durumda, sz konusu ynergede yer alan esaslar,
Topluluun muhasebe sistemini belirlediinden, bu esaslar ksaca Avrupa Topluluu
Muhasebe Sistemi olarak ifade edilebilir.
Bu ynergelerin lkemizde uygulanmakta olan muhasebe sistemleri ile karlatrlmas,
uyum almalar, Trkiye XII. Muhasebe Eitimi Sempozyumunda, sempozyum konusu
olarak tartlmt.

Bu ynergelerdeki dzenlemeler uluslar aras muhasebe standartlarndaki dzenlemeler ile

tam uyumlu deildir. Bunlarn uyumu iin almalar srdrlmektedir.

Trkiyedeki Muhasebe Standartlarna Genel Bak

lkemizin, muhasebe alannda, nce Fransann, sonra Almanyann daha sonra ise A.B.Dnin
etkisinde kald gzlenmektedir.

DTYDKnn 1964 balatt almalar sonucu, 1968te Tek Dzen Genel Hesap Plan
oluturulmas, bu mali tablolarla desteklenmitir. Daha sonra SPK hesap plan ve mali
tablolar uygulamaya girmitir. Daha sonra , Maliye Bakanl (26.12.1992de) Muhasebe
Sistemi Uygulamalar Genel Tebliini kararak yeni dzenlemeler getirmitir. TRMOBda
muhasebe standard almalarn srdrmektedir. Ayrca TTKnu, eitli maddeleriyle,
muhasebe alannda dzenlemeler koymutur.

Ksaca belirtilen bu durumdan da anlalaca zere muhasebe alannda TTK, Vergi Mevzuat,
SPK mevzuat dzenleyici hkmler koymutur. Bunlar zaman zaman birbiriyle zt
dzenlemeler olmaktadr. Ayrca btn bu dzenlemelerden bazlar, uluslar aras muhasebe
standartlaryla da ters debilmektedir. Bu dzenlemeler sonucu Trkiyede tablolar, zellikle
bilano;

- TTKna uygun bilano : Ticari Bilano

- Vergi kanunlarna uygun bil. : Vergi Bilanosu
- SPK ve mevzuatna uygun bil. : SPK Bilanosu
- Uluslar aras muhasebe standartlarna
Uygun bilano : Bilano

Olmak zere eitlilik gstermektedir.

Bu bilanolarn sunulduu ilgi gruplar fark olmaktadr. Bu ilgi grubuna sunulan bilanoyu,
baka ilgi grubu kabul etmemektedir.

Muhasebe bilimine gre ise, bilano tektir. Bu iktisadi kiiliin, belirli bir andaki varlk ve
borlarn gsteren bir tablodur. Buna vergi gzl, TTK gzl, SPK gzl ile de
baksak ayn eyi grmek durumundayz. Aksi takdirde gzlk saymzn artma tehlikesi
vardr.
EK:

Uluslar aras Muhasebe Standartlarnn, revize edilmi durumu, itibariyle listesi

(ngilizce)

International Accounting Standards

IAS 1 Disclosure of Accounting Policies

IAS 2 Inventories
IAS 4 Depreciation Accounting
IAS 5 nformation to be Disclosed in Financial Statements
IAS 7 Cash Flow Statements
IAS 8 Net proit or loss for the preiod, findamental Errors and Changes in Accounting
Policies
IAS 9 Research and Development Costs
IAS 10 Contingencies and Events Occurring After tehe Balance Sheet Date
IAS 11 Construction Contracts
IAS 12 Accounting for Taxes on Income
IAS 13 Presentation of Current Assets and Current Liabilities
IAS 14 Reporting Financial Informaion by Segment
IAS 15 Information Reflecting teh Effects of Changing Prices
IAS 16 Property, Plant and Gquipment
IAS 17 Accounting fon Leasses
IAS 18 Revenue
IAS 19 Retirement Benefit Costs
IAS 20 Accounting for Government Grants and Disclosure of Government Assistance
IAS 21 The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates
IAS 22 Business ombinations
IAS 23 Borroxing Costs
IAS 24 Related Party Disclosures
IAS 25 Accounting for Investments
IAS 26 Accounting and Reporting by Retirement Benefit Plans
IAS 27 Consolidated Financial Statements and Accounting for Investments in
Subsidiaries
IAS 28 Accounting for Investments in Associates
IAS 29 Financial Reporting in Hyperinflationary Economies
IAS 30 Disclosures in the financila statemenets of Banks and Similar Financial
Institutions
IAS 31 Financila Reporting of Interests in Joint Ventures

EK:
Uluslar aras Denetim Standartlar Listesi (ngilizce)

International Standards on Auditing

ISA 1 Objective adn Basic Principles Governing an Audit
ISA 2 Audt Angagament Letters
ISA 3 (superseded by ISA I)
ISA 4 Planning
ISA 5 Using the Work of Another Auditor
ISA 6 Risk Assessment and Internal Control
 Addendum 1, EDP Characteristics and Considerations
ISA 7 Control of the Quality of Audit Work
ISA 8 Audit Evidence
Addendum 1, Additional Guidance on Observation of Inverntory, Corfirmation
of Inverntory, Confirmation of Accounts Receivable and Inquiry Regarding
Litigation and Claims
Addendum 2- Additional Guidance on Long Term Investments and Segment
Information
ISA 9 Ducumentation
ISA 10 Using the Work of an Internal Auditor
ISA 11 Fraud and Error
ISA 12 Analytical Procedures
ISA 13 The Auditors Report on Financial Statemenets
ISA 14 Other Information in Documents Containing Audited Financial Statemenets
ISA 15 Auditing in an EDP Environment
ISA 16 Computer Assisted Audit Techniques
ISA 17 Related Parties
ISA 18 Using the Work of an Expert
ISA 19 Audit Sampling
ISA 20 (Superseded by ISA 6)
ISA 21 (Data of the Auditors Report; Events After the Balance Sheet Date; Discovery
of Facts After the Financial Statemenets Have Been Issued
ISA 22 Representations by Management
ISA 23 Going Concern
ISA 24 Special Purpose Audit Reports
ISA 25 Metariality and Audit Risk
ISA 26 Audit of Accounting Estimates
ISA 27 The Examination of Prospective Information
ISA 28 First Year Audit Engagement Opening Balances
ISA 29 The Assessments of Inherent and Control Risks and Their Impact on
Substantive Procedures
ISA 30 Knowledge of the Business

SONU:

Bu bildiride uluslar aras muhasebe standartlarn oluturan kurulular, standartlarn hangi

aamalardan geerek oluturulduu akland.

Uluslar aras muhasebe standartlarnn yararlar akland.

31 Uluslar aras muhasebe standardndan 11 tanesinin revize edildii, 2 tanesinin yrrlkten

kaldrld, bir ksmnn ise yeniden formatland belirtildi. Bu deiikliklerle,
standartlarnn uygulanmasndaki serbest seeneklerin saysn azaltmak veya bunlar
kaldrmak yoluyla, mali tablolarda birlik ynnde almalara hz verilmektedir.

IASC, muhasebe uygulamalarn dnya apnda uyumlu hale getirmek iin almalarna hz
vermitir, bir ok muhasebe rgt ile koordineli almalar yapmaktadr. Bunun iin dnya
apnda kabul edilip uygulanabilen muhasebe ilkelerini ortaya koymak iin almaktadr.
Bunu aabilmek iin nnde, politik, milliyetilie dayal bloklamaya dayal, sosyo
ekonomik yasal, muhasebe mesleinin yeterince rgtlenmi olmas, muhasebe meslei
yelerinin formasyon eksiklii gibi engellerle bulunmaktadr.

Dnya apnda uyumlatrma almalar sonucu, finansal tablolar tek dil ile, muhasebe dili
ile ifade edilmi olacaktr. Bylece finansal tablolar da normlara kavumu olacaktr. Finansal
tablolarn karlatrlabilirliini, gvenilebilirliini, anlalabilirliini, konsolide edebilirliini
salayacaktr.

Aydn AYAYDIN

Sayn Durmu tebliinde standartlarn eksiklikliini yaratt, baka sorunlarn bulunduunu,

muhasebe verileri uluslararasnda bir l olarak verilmeli, uluslar aras muhasebe standartlar
komitesinin var olduu bu komiteyi destekleyen 16 uluslar aras rgtn bulunduunu ayrca
uluslar aras muhasebe federasyonunda, Trkiye muhasebe uzmanlar derneinin de birtakm
kuruluu olduunu, almalara katldn ve 1982 ylna her iki rgtn yelerinin
birbirleriyle birleerek tek at altnda toplandn ama her iki kuruluun ayr ayr grevler
stlendiini aklad.

zellikle lkemizde Avrupa Birliine geiin sz konusu olduu bu ortamda Trkiye dev
kurulular arasnda muhasebe standartlarnn artk yerlemesinin art olduunu vurgulad.
Kendilerine teekkr ediyorum. imdi de Sermaye Piyasas Kanunu mevzuatnda muhasebe
ve raporlar konusundaki tebliini sunmak zere Sayn brahim KURBANa sz veriyorum.