P U F E R I (regulatori)

(kiselinski-bazni)
RASTVORI SLABIH KISELINA I
NJIHOVIH SOLI ILI SLABIH BAZA I
NJIHOVIH SOLI KOJI SE OPIRU
PROMENI PH VREDNOSTI PRI
DODATKU MALIH KOLIINA KISELINA
ILI BAZA I PRI RAZBLAENJU

HAaq + H2O(t) <=> H3O+aq + A-aq

dodatak OH-pomera ravnoteu >
dodatak H3O+ < zasnovano na efektu
zajednikog jona

Uticaj dodate kiseline(baze) rastvoru pufera

najbolje se shvata na primeru:
Po 10 cm3 1 mol/dm3 HCl je dodavano u:
a) 100 cm3iste vode, pH = 7
b) 100 cm3 rastvora koji sadri 1mol/dm3 HA
i 1mol/dm3 A-, pKk =7. Nai pH u oba
rastvora nakon dodatka kiseline.
Na poetku pH je bio u oba rastvora 7,0.
a) u istoj vodi + 10cm3 1M HCl
[H3O+] =10cm3 1mol/dm3 / 110cm3 = 0,091
pH = 1, 04 (VELIKI SKOK!!!)
b) dodatak 10 cm3 HCl u pufer (HA i A- )
reaguje sa konjugovanom bazom A- ,
pretvara je u kiselinu HA, ostaje 0,09 mola A-
i 0,11 mola kiseline
pH = pKk+ log [A-]/[HA]= 7+log0,09/0,11
pH = 6,91
Promena je svega 0,09 , a bez pufera 5,96!!!

Primer: CH3COOH i CH3COO-.

Dodatak jake baze neutralisae siretnu kiselinu:
CH3COOH (aq) + OH-(aq) CH3COO-(aq) + H2O (aq)
Dodatak jake kiseline neutralisae se acetatom:
CH3COO-(aq) + H+(aq) CH3COOH (aq)
Iznos jake (baze)kiseline koji se moe neutralisati
puferom zove se puferski kapacitet
Poto je konc.pufera obino velika [H+] se moe
izraunati iz izraza za ravnoteu uz predpostavku da se
koncentracije konjugovanih kiselinsko-baznih parova
ne menjaju znatno.
Primer: Koliki je pH pufera koji se sastoji od po 0,100
mola CH3COOH i CH3COO- u 0.100dm3 vode?
Ravnotea:
CH3COOH(aq) CH3COO-(aq) + H+(aq)
Ka = 1.8x10-5 (25 oC)

CH3COOH CH3COO- H+
[ ]o 1.00 M 1.00 M --
[ ] ~0 ~0 x
[ ]eq 1.00 M 1.00 M x

[H+][CH3COO-]
Ka = -------------
[CH3COOH]
1.8x10-5 = [H+] (1.00 M) / (1.00 M)
[H+] = 1.8x10-5
pH = -log(1.8x10-5) = 4.74
Ako su koncentracije slabe kiseline i njene
konjugovane baze iste pH rastvora = pKk.
ta se deava nakon dodatka 10.0 cm31.00 M
HCl u pufer?

CH3COOH CH3COO- H+
(1.00 M)(0.010dm3)
molovio 0.100 mol 0.100 mol
= 0.010 mol
(molovi) +0.010 -0.010 ~ -0.010
0.100+0.010 0.100-0.010
molovi rav x
=0.110 =0.090

[H+][CH3COO-]
Ka = -------------
[CH3COOH]

1.8x10-5 = [H+] (0.090) / (0.110)

[H+] = 2.20x10-5
pH = -log(2.20x10-5) = 4.66
Kako se pravi pufer?
1.Meanjem slabe kiseline i soli njene
konjugovne baze
2. Meanjem slabe kiseline i dovoljno jake baze
da se deo slabe kiseline neutralie
3. Meanjem slabe baze i dovoljno jake kiseline
da se neutralie deo slabe baze
pH pufera ne zavisi od apsolutnog iznosa
konjugovane kiseline i baze, ve od
njihovog ODNOSA
HENDERSON-HASSELBACHOVA JEDINAINA

Izvodi se iz izraza za Ka ili Kb

Polazei od kiseline pH = pKk + log [A-]/[HA]
Polazei od baze pH = 14-(pKb + log [HA] / [A-])
Ukupan iznos 100ml 1M HCl je u porcijama od
10 ml dodavan u : a) istu vodu, pH = 7
b)rastvor koji sadri 1M HA, 1M A-, sa pKk = 7.
Amino kiseline (imaju NH2 i COOH grupu) su amfoliti
(ukupno naelektrisanje jednako je zbiru + i -
naelektrisanja), a za konstante se navode pKk i pKb.
Zbog dipolarnog karaktera ponaaju se kao PUFERI u
oblasti svojih pKk. Glicin NH2CH2COOH ima dev puferne
oblasti, pKk =2,34 i pKb =9,60.
Proteini imaju pKk u neutralnom intervalu, pa su puferi
velikog kapaciteta u oblasti od pH 2-13 (mnogi procesi u
organizmu oslobadjaju H+ :ia, rad miia, ekscitacija,
ekskrecija, itd). U eliji puferi proteina bazirani su na
histidinskim imidazol grupama. pH krvi reguliu proteini
plazme (hemoglobin deluje kao pufer oko pH 7).