Professional Documents
Culture Documents
M hnh phn r chc nng c biu din thnh hnh cy phn cp.
V d v m hnh phn r chc nng ca chc nng tuyn nhn vin nh sau:
Tuyn nhn vin
Nhn v xem xt h s
Hnh 3.2. S phn cp chc nng ca cng vic tuyn nhn vin
3.1.3. c im v mc ch ca m hnh phn r chc nng
a. c im
M hnh phn r chc nng c cc c im sau:
- Cung cp cch nhn khi qut v chc nng
- D thnh lp
- Gn gi vi s t chc
- Khng a ra c mi lin quan v thng tin gia cc chc nng.
b. Mc ch
Mc ch ca m hnh phn r chc nng l:
- Xc nh phm vi ca h thng cn phn tch
- Cho php m t khi qut dn cc chc nng ca t chc mt cch trc tip,
khch quan, pht hin c chc nng thiu hoc trng lp
- To iu kin thun li khi hp tc gia nh thit k v ngi s dng trong
qua trnh pht trin h thng.
3.1.4. Xy dng m hnh phn r chc nng
a. Nguyn tc phn r cc chc nng
Trong qu trnh tip cn mt t chc theo phng php t trn xung (top-
down) ta nhn c thng tin v cc chc nng t mc gp (do lnh o cung
cp) n mc chi tit (do cc b phn chc nng cung cp). Cch phn r cho ny
l ph hp vi s phn cng cc chc nng ca mt t chc no .
Cch phn chia ny thng theo nguyn tc sau:
- Mi chc nng c phn r phi l mt b phn thc s tham gia thc hin
chc nng phn r ra n.
- Vic thc hin tt c cc chc nng mc di trc tip phi m bo thc
hin c cc chc nng mc trn phn r ra chng
Quy tc ny c s dng phn r mt s chc nng nhn c cn
ang mc gp. Qu trnh phn r dn thng c tip tc cho n khi ta nhn
c mt m hnh vi cc chc nng mc cui m ta hon ton nm c ni
dung thc hin n.
b. Cch tin hnh
Bc 1: Xc nh chc nng
Trong hu ht cc hon cnh, cc chc nng cha v chc nng con trong h
thng c th c xc nh mt cch trc gic trn c s thng tin nhn c
trong kho st.
mc cao nht, mt chc nng chnh s thc hin mt trong ba iu sau:
- Cung cp sn phm (VD: Pht hng)
- Cung cp dch v (VD: t hng)
- Qun l ti nguyn (VD: Qun l nhn s, bo tr kho..)
Bc 2: Phn r cc chc nng
Khi phn r cc chc nng cn phn r c th bc v thc hin vic phn r
chc nng theo cc nguyn tc phn r. Khi phn r mt chc nng thnh cc chc
nng con c th cn c vo mt s gi sau:
- Xc nh nhu cu hoc k hoch mua sm.
- Mua sm v/hoc ci t.
- Bo tr v h tr
- Thanh l hoc chuyn nhng
V d Chc nng t hng :
Gi v k hoch mua sm : Chn nh cung cp.
Gi v mua sm : Lm n hng
Gi v h tr :Cp nht kt qu thc hin n hng.
Vic b tr sp xp cc chc nng phi thc hin theo nguyn tc sau:
- Khng nn qu 6 mc i vi h thng ln, khng qu 3 mc i vi h
thng nh.
- Sp xp cc cng vic trn mt mc cng mt hng m bo cn i.
- Cc chc nng con ca cng mt m nn c kch thc, phc tp v
tm quan trng xp x nh nhau.
- Cc chc nng mc thp nht nn m t c trong khng qu na
trang giy, n ch c mt nhim v hoc mt nhm nhim v nh do
tng c nhn thc hin.
M hnh phn r chc nng cho ta mt ci nhn ch quan v h thng nn cn
to ra m hnh tt v t c s thng nht vi ngi s dng.
V d:
X l n hng
Nhn n Kim tra chi Kim tra chi Gom hng ng gi hng Giao nhn
hng tit khch hng tit mt hng theo n theo n theo n
Cng ty A
Ch : Trong thc t tn chc nng phi trng vi tn chc nng trong m hnh
phn r chc nng.
b. Lung d liu:
- nh ngha: L lung thng tin vo hoc ra khi chc nng
- Cch t tn : Danh t + tnh t
- Biu din : l mi tn trn ghi thng tin di chuyn
Ch : Cc lung d liu phi ch ra c thng tin logic ch khng phi ti liu
vt l. Cc lung thng tin khc nhau phi c tn gi khc nhau.
V d: Lung d liu biu hin vic tr tin mang tn l "thanh ton" ch khng
mang tn l "tin" hay "sec".
c. Kho d liu
Kho d liu l ni biu din thng tin cn lu gi, mt hoc nhiu chc nng
s dng chng.
Cch t tn kho d liu nh sau : danh t + tnh t. Tn kho phi ch r ni
dung d liu trong kho.
Kho d liu c biu din bng cp ng thng song song cha tn kho cn
ct gi.
V d 1: biu din kho ha n nh sau:
Ho
n
Quan h gia kho d liu, chc nng v lung d liu c biu din nh sau:
e. Tc nhn trong
- L mt chc nng hoc mt h thng con ca h thng ang xt nhng c
trnh by mt trang khc ca m hnh.
Mi s lung d liu u c th bao gm mt s trang, thng tin truyn gia
cc qu trnh trn cc trang khc nhau c ch ra nh k hiu ny.
- Tn: ng t + b ng
- Biu din:
+ Mc khung cnh:
n vay
Tr li Hot ng
Khch vay tn dng
Hon tr
+ Mc nh:
2. Thu
Hon tr n D liu n
+ Mc di nh:
Biu lung d liu mc di nh gii thch chc nng 1 Cho vay
1.1 n vay
1.2
Nhn n kim tra Duyt vay
n
Khch vay T chi vay
duyt S n
1.3
Cho vay Tr li n
2.2
Ghi nhn tr
Tr ng hn ng hn
Hon 2.1
Khch vay S n
Xc nh loi
tr hon tr
Tr sai hn 2.3
Ghi nhn tr
3.2.6. Chuyn t m hnh lung d liu vt l sang m hnh lung d liu
logic
Vic chuyn t m hnh lung d liu vt l sang m hnh lung d liu
logic c tc dng sau:
- Xc nh nhu cu thng tin mi chc nng
- Cho mt thit k s b v thc hin chc nng
- L phng tin giao tip gia ngi phn tch thit k v ngi s dng
- Lun c hai mc din t vt l v logic. Mc vt l tr li cu hi nh th
no, mc lgc tr li cu hi lm g.
Trong thc t ngi ta thy rng vic to ra mt m hnh lung d liu cho h
thng thc di dng vt l khng c li v nhng l do sau:
+ Tn nhiu thi gian v tiu tn ngun ti nguyn pht trin d n mt cch
khng cn thit. C th xem qu trnh ny l vic sao chp cng vic ca
k thut vin iu tra, sao chp tt c nhng g ang thc hin hin ti.
+ Khi to ra m hnh th phi to ra nhng iu chnh tng trng cho n, x
l n nh m hnh logic, kt qu l h thng mi ch n thun l tin
hc ho h thng c vi rt nhiu li m ci ta cn cui cng l m hnh
DFD logic.
M hnh lung d liu logic loi b nhng rng buc v cc yu t vt l, m
hnh ny ch quan tm chc nng no l cn cho h thng v thng tin no l
cn thc hin cho chc nng .
Cc yu t vt l cn loi b l:
+ Cc phng tin, phng thc: t ng, th cng, bn phm, mn hnh,..
+ Cc gi mang thng tin: cc tp, chng t
+ Cc chc nng x l gn vi cc cng c hay cch thc ci t c th
+ Tin hnh cc loi b v chnh n li cu trc. Loi b: loi b cc ngn
t, hnh v biu din cc phng tin, gi mang tin,.. gi li cc chc
nng v ni dung thng tin
* Ch :
+ Nn xy dng m hnh logic cn c bng cch iu chnh m hnh logic
thc ti.
+ Khng c s phn chia r rt gia logic v vt l. M hnh cng phn r
mc thp th cng thm nhiu yu t vt l.
+ Cng gi cho m hnh ca mnh c logic nhiu nht khi i su vo chi
tit cng tt.
3.2.7. Chuyn t m hnh lung d liu ca h thng c sang m hnh lung
d liu ca h thng mi
- Giai on ny c ngha v cng quan trng nh hng to ln n s thnh
cng ca h thng mi.
- Trong giai on ny nh qun l v nh phn tch phi hp tc cht ch
tm cch ho hp c cu t chc, nhn thc c vai tr ca my tnh thay
i h thng c.
- chuyn t m hnh lung d liu ca h thng c sang m hnh lung
d liu ca h thng mi trc tin phi xc nh cc mt yu km cn ci
tin, thay i trong h thng c.
- Cc yu km ch yu do s thiu vng gy ra : thiu vng v c cu t chc
hp l, thiu vng cc phng tin hot ng t dn n hiu qu hot
ng thp, chi ph hot ng cao.
- Xem li m hnh lung d liu
+ Nu thiu vng th b sung
+ Nu tha th loi b
+ Nu thay i bt u t mc nh
* Khoanh vng vng s c thay i
* Gi nguyn cc lung vo v lung ra ca vng
* Xc nh chc nng tng qut ca vng
* Xo b m hnh lung d liu bn trong vng c khoanh, lp li cc
chc nng t mc thp nht.
* Thnh lp kho d liu v lung d liu cn thit.
- Sa li m hnh phn r chc nng theo m hnh lung d liu.
- Kim tra li cc m hnh d liu iu chnh li cho hp l.
V d: H cung ng vt t
- Nhc im: thiu kho hng thng dng
+ Tc chm v c khu i chiu th cng
+ Theo di thc hin n hng cn nhiu sai st
+ Lng ph do i chiu th cng
- Sa m hnh lung d liu
+ B sung: Kho cha vt t
+ Sa li m hnh lung d liu ca h thng
3.2.8. Hon chnh m hnh lung d liu
Khi hon thnh s lung d liu cn kim tra v tnh y v nht
qun ca n. Phi lm cho s n gin, chnh xc v logic nht c th c.
Nn trnh xy ra cc tnh hung sau:
- Tnh hung 1: Hiu ng mt tri bng sng tc l mt chc nng c qu
nhiu dng vo, ra. Cch khc phc tnh hung ny nh sau: Gom nhm hoc
phn r tip mt s chc nng cha hp l.
- Tnh hung 2: Thng tin i qua mt chc nng m khng b thay i
Cch khc phc tnh hung ny nh sau: xo b chc nng khng bin i thng
tin.
Nu xut hin mt chc nng c cc chc nng con khng c lin quan v d liu
(khng c dng thng tin ni b gn vi nhau hoc khng s dng kho d liu
chung) th vic phn b s phn r chc nng l cha hp l, lc ny cn phi
xem xt li.
V d
QL
1 2
CU HI N TP CHNG 3
1. Mc ch ca m hnh phn r chc nng
2. Cc nguyn tc xy dng m hnh phn r chc nng
3. Cc dng m hnh phn r chc nng
4. Cc thnh phn ca m hnh lung d liu
5. Cc qui tc, trnh t xy dng biu lung d liu
6. Lp m hnh lung d liu cho chc nng qun l khch hng v qun l
phng tin ca h thng qun l bn xe
7. V s phn r chc nng v s lung d liu cho h thng sau
H thng cung ng vt t cho cc phn xng trong mt nh my.
C cu hot ng: Nh my t chc ba b phn thc hin vic cung ng
vt t cho cc phn xng
B phn mua hng:
- Thc hin vic mua hng theo d tr ca cc phn xng, s dng mt
my tnh c ci t h thng t hng. Khi nhn c d tr t mt
phn xng, h t hng tm thng tin v nh cung ng trn c s dng
tp nh cung cp c cha thng tin v cc nh cung cp cng vi vt t
ca h. Sau khi thng lng vi nh cung cp, h t hng s in ra mt
n hng gi n nh cung cp, mt bn sao ca n hng c lu
trong tp n hng. Ch : Mi mt hng trn bn d tr ch do mt
nh cung cp cung ng. Mi n hng c th cha nhiu mt hng do
nhiu phn xng d tr. Trong n hng khng c thng tin v phn
xng d tr mt hng v vy h t hng cn phi ghi li mi lin quan
gia cc d tr vi cc n hng, thng tin c t trong tp d
tr/n hng.
B phn pht hng:
- C nhim v nhn hng t nh cung cp gi n ri pht hng cho cc
phn xng. B phn ny cng s dng mt my tnh ring c h
nhn/pht hng. Hng ho c nh cung cp gi ti c km theo phiu
giao hng c xp vo kho. Ni dung ca phiu giao hng c lu
vo tp nhn hng.
Ch : Mi phiu giao hng c th cha nhiu mt hng khc nhau, c
t t nhiu n hng khc nhau cho nh cung cp . V vy trong phiu
pht hng phi ghi r n t hng yu cu cho mi mt hng.Thng tin
trn phiu giao hng khng c thng tin v ngi s dng hng (Phn
xng), b phn pht hng cha bit ngay c a ch pht hng m phi
qua b phn i chiu n hng v d tr.
B phn i chiu th cng:
- C nhim v i chiu cc thng tin tm ra a ch pht hng. Hng
ngy hng b phn pht hng in ra mt danh sch nhn hng trong ngy
gi cho b phn i chiu. ng thi, hng ngy b phn i chiu
nhn mt danh sch n hng t b phn mua hng. B phn i chiu
s khp hai loi danh sch ny tm cc phn xng d tr lng
hng nhn v. Sau khi i chiu, b phn lp mt phiu i chiu gi
cho b phn nhn hng b phn ny tin hnh pht hng cho cc
phn xng. Ngoi ra b phn i chiu nhn ho n t nh cung cp,
i chiu vi hng v v danh sch n hng nu khp thng bo cho
ti v thanh ton tin, ngc li nu khng khp th trao i li vi nh
cung cp.