, .

39, 71-114
: 811.163.41' 282.2

monographic study

Novica Zivkovic

PIROT DIALECT

: O ,
(, 1987),
.
, .
.
, (, , , ,
, , , )
.
. ,
.
.
,
.

(1915-2002)
.
1997. . ,
.
,
.
,
,
, , a
.
,
, (
).
72

Abstract: Characteristics of Pirot dialect, concisely presented in the

end of the authors Dictionary of Pirot Dialect (Zivkovic, 1987), are
more closely described in this study. The author analysis sounds and
different vocal, consonant and sonant usage. He emphasizes the
existence of semi-vowel and its wide usage. He analyses the accent,
the word (noun, pronoun, adjectives, numbers, verbs, adverbs,
prepositions, conjunctions and particles) and its forms. He points out
the specific existence of post positive article. Beside that, he presented
the syntax characteristics of Pirot dialect. All described
characteristics of the language structure of dialect of Pirot and its
surroundings are illustrated by examples. A short summary of basic
characteristics of Pirot dialect is also given in the end, as well as
examples from the spoken and written literature.

: , ,
ey words: Pirot dialect, dialect, grammar

. :
, , , , , , .
24, , -
(s).
,
, , , , (
, ),
.
,
() s.

.
.
, , 13.
14.
.
,
.
 73
:
: , , , , , ;
: , , , , ,
, , , ;
: , , , ,
;
: , , ,
, , , ;
: ,
, , , , ;

(): , ,
, , , (
).
( , , , ,
, , , ), (,
, , , , , , ,
).
,
: > , > , > ,
> , > , > .
: > : > , >
, > (), > , >
; > : > , > ; > :
> , > , > , > ;
> : > , > , > ,
> , > .1

, ,
: , ,
, , ,
, .

: , ,
, .

1

,
: > , > , > , > , > ( ) ,
:
( , , .)
74

.
() ( , , ).
.
(), () (,
).
.
.

,
,
. 13. 14.
( > , > , > ),
.

.
.
, ,
,
.
(, -, -, -
, --, -, -), ( -, -, -
, -) (, ,
, , , , , ).

. ,
, , .

(, , , , , )
(, , , , , , , ,
, ).
(,
, , , , , , , ) .
 75

,
, (),
(, , ),
, ,
,
( , , , , , .)

.
, .
. : , ,
, ; : ,
, , ; :
, , ; :
, , , ,
; : , , , ;
: , .

,
. , ,
, , , , , , , , , , , .

,
, ,
.
:
> : , , , , ,
, , , , , (), ,
; > : , , , ; > : ;
> : , , ; > : , ,
, , , , ; > : ,
, ;
> : ; > : , ,
(), , ;
76

> : , , , , , ;
> : , , (): > : , , ;
> : ; > : (), ; > :
, , .

.
,
, .
,
: , , , , , , ,
, , , , , , , , ,
, .
,

: , , , , , ,
, .
,
(, , ,
), , .
,
(), ,
: > , > , > .

, .
,
. 16. , , .
, 18. ,

( 1836. ).
. ,
18. . 1792.
,
, , ,

.
 77
( )

.
:
: , , , , , , ,
, , , , , , , ;
: , , , , ,
, , , , ;
: , , , , , , .
, :
: , , , , ;
: , , , , , , ,
, ;2
: , , , , ,
.

(S)

(s),
.
,
. ,
() s.

.
, ,
,
,
.3 ,
,
(, ).
(s) ,
: s, s , s, s , s, s, s,
ss, s, s, s, s, s, s, s,
s , s, s , s , s, s, s ,
s.

2
,
, . , , .
> > , . , > >
.
3
s -
, .
78

(s) : ,
, .

,
, 14.
15. , ,
, , , , , , ,
, .
.

, , ,
: , , , , , ,
.

,
(),
.
,
.
:
: , , , , , , ,
;
: , , , ;
: , , , ,
, , , , , , ;
: , , ,
, , , , , , ,
, , , , , , ,
, ;
: , , , , .

, ,

,
, ,
, ,
, .
 79
, ,
, :
> : > , > , >
, > , > , > ,
> , > , > , > , >
;
> : > , > , > ,
> , > , > , >
, > ;
> : > , > , > ,
> , > , > ;
> : > , > , > ,
> , > , > , > ,
> .
, , :
> : > , > , > ,
> , > , > ;
> : > , > , >
, > , > , > ;
> : > , > (),
> .
, ,
, , ,
, : > > , > > , >
> , > > , > > ,
> > , > > ,
> > , > > , >
> .
, ,
, : > , > , > ,
> , > , >
.

, , ,

, , ,
, : , , ,
, , , , , , , , , , , ,
, , , , , , .

,
, ,
80

: > > , > > ,

> > , > > , > >
, > > , > > ,
> > , > > .
-
-, - ,
-: > > , >
> , > > , > > .
, 3. .
, ,
, : , !
:
, , !

, ,

,
, , , ,
.

.
:
> : , , , , , , , ,
, , , , , (), , ,
;
> : , , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , .

,
: , , , ,
, , , , , , .
,
(,
.),
:
> : ; > : , ; > : ,
, ; > : ; > : , , > :
, ; > : , ; > : , ,
; > : (); > : (); > :
, , , (), ; > : ,
, , (), ; > : ; > :
, > : , , , , (); >
 81
: ; > : , , ; > : ,
; > : ; > : ; > : ; > :
; > : ; > : , , ;
> : , .

.
, .
:
(): , , ,
, , , , ( ),
( ), ( ).
(): ,
( ), (), , , ,
(), (), , , .
(): , , ,
( ), ( ), ,
, (), (), (), (), (),
().

,
, :
, , ,
, ()4,
, , ,
(), , ,
.

,
, ,
,
,
,

4
- ,
.
82

.
,
.
,
, .
. ,
( | ).
:
: , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , , , ,
, , , , , , , (), (),
, , , ;
: , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , , , ,
, , , , , , , , ,
, , , , , , , , ,
, , , , , , , ;
: , ,
, , , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , , , , , , .
,
:
, , , ,
, , , , ,
, , , ,
, , , ,
, , .

( ),

, ,
()
.
: -, () -,
-, -, -,
-, -, -,
(-), - , -,
-, -, -, -
, -, -, -,
 83
-, - , -, -
, - , - .
,
. :

: (), (), (), (), ();

,
: > > , >
> ;
1.
: (), (), (),
(), (), (), (), (), ().
.

:
(), (1. ),
(), (1. ),
(), (),
(), (1. ),
(), (3. ),
( ), (),
( ), (),
(), (),
( ), ( ),
(), ( ),
( . ),
().
:
, , , ,
, .

.
, (
casus rectus) ( , casus generalis),

. , .
84

,
, , ,
(, , , ),
(, )
(, ).

()
, , ,
:5 1. 2. 3. 4. 6. 7.
( ).

:
. ,
, : 1. , 2.
, 3. , 4. , 6. ,
7. , .

-: 1. , 2. , 3.
, 4. , 6. , 7.
, .
-, , -
-.
- :

- -: , , ,
, , , , , , ,
, , , , , , (
), ( ),
( );
: , , ,
, , , , , , ,
, , , , , , ;

- -: , , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , .
,
: ,
, , , , , .

5
, (, ).
 85
- :

(, , , , )
( - > , - > ,
- > , - > );
-,
, : - >
, - > , - >
, - > ,
- > .
-
: , ,
, , , ,
, , .
,
: , , , ,
, .
, , ,
, , , , (
), , , ( ).
, , , ,
.
-
, , : 1.
, 2. , 3. , 4.
, 6. , . : , .
(), , , ,
, , , (
).
: , , , ,
, , , .
, -: , , ,
, , , , .
-
- (, )

: , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , ,
, , , .
-
, ,
86

: 1. , 2. , 3. ,
4. , 6. , 7. , .

: 1. , 2.
, 3. , 4. , 6. , 7.
, .

-, -, -:
, , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
;
, , , , ,
;
, , , , , ,
, , .

: 1. , 2. , 3.
, 4. , 6. , 7. ,
.
- (, ).
- -:
, , , , , ,
. . . (
).
, 1.
- (, )
-: , , ,
, , , , ,
, .

. ,
. ,
, .
:
-: , , , , , , ,
, , , , ;
-: , , ,
, ;
-: , ,
, , ,
, , ,
, , , , ;
 87
:
-: , ,
, , ,
, ;
-: , ,
, , ,
, , ,
, , ,
, , ;
-: , .
:
-: (),
(), (),
(), , , , ;
-: , ,
, , ,
, , ,
, ;
-: (),
(), ().
-, - -
,
( ):
, , ,
, , ,
, .

()
() . ,
.
.
()
, ,
.
: . ()
( () ); . (), ( ,
, ); . (), (
, , ); . () (
, ); . () (
, (
).
88

: . () (
); . (), ( ,
, ); . (), ( ,
, ); . ( ,
); . ( , ).
: . () ( );
. , ()
( , , ); .
(), ( , ,
); . () ( ); . () (
).
: . ( ), . ,
, , , ,
( , , ,
); . , ,
( , , ); . (
); . ( ).
,
( , );
. ( ), . , ( ,
, ); . , ( ,
, ); . ( ); . (
).
, (
, ); . (
); . , (
, , ); . , (
, , ); . (
); . ( ).
, , ;
. ( ); . , , ( ,
, ,
); . , ,
( , , , );
. ( ); . (
).
3. , , ,
, , ,
, : ( ),
( ), , , ( ),
( ), ( ), , (
).
( ).
 89
, ,

: , ,
, , , ,
, ,
.
, -, -, , -, - , -, -,
, -, - , , , , , :
, , , , ,
; , -, -, -, -, -, ( ,
, ).
, ,
, : () , ()
, . (
).
, , :
, , ()
, , ()
, , ()
, , ()
, , ()
, , ().

( , , , ),
, , , .
:
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, , .
,
, , :
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, , .
,
: ,
, , ,
.
90

:
, , ( );
: , , ( ,
); :
, (
); , , (
); , -
( ,
).

()

(
). - (-),
-, -, -, -, -
: , , , , ,
.
. , ,
( ) , ,
, ,
.6
, -
(), , ,
(
), , -()
-(): , ,
, ,
.
,
, -
,
(,
, ), .
,
. ,
. , 12. .


(. the, . der, di, das, . le, la, . lo,

6
, -,
- - (, ).
 91
la),
.
,
,
,
,
- .
:
: , ,
, , , ,
, ;
: () ,
, , ,
, ,
,
: () ,
() , ,
, ;
: , ()
, , ,
, .
: , ,
, ,
.

, : ,
, , ,
, .

- : ,
, , , .

-
, : , , ,
, .
-, -, -: , ,
, , , , , ,
, , , , .

92

: ,
, .
: ,
.

(, ).
() -
(-), -, - -, -, -
: () , () ,
, , ,
, , , ,
, , .
.

, ,
-() : .
/ () , . / ,
. / , . / ,
. / , . / .

,
: . / () , .
/ () , . /
() , . / () , .
/ () , . /
() .
,
: . /
, . / , /
, . / , .
/ , . / .


: .
, , ,
.
.

:
, , ,
.
 93

.
( ,
, .).
:
, , , () (), (),
(), (), (), (), (),
(), (), , , , ,
, , , , , ,
(), (, , , ) (), ,
, , .
, ,
: , ,
, .
: .
, , ,
, , : ,
.

: , .

: , .
.
, ,
. (
) ( ,
).
,
: , ,
.
- (),
-: , (
).
(),

: , ,
, , .
94

, ,
, .
,
.
:
( ), ( ),
( ). : ()
( ).
(, , , ,
), , , ,
,
.7

:
, , , , , , , , ,
.
, (-,
-) , , 3.
,
, : , , , ,
.

-, , ,
: , , , .
-, -: --
, -- , -- , --
.
, ,
, , ( -, ,
).
,
(, , , , , ) (, , , ,
, ). ,
((),
( )
( ? !).
: , , , , , .

7
,
(, 1905).

( ).
 95
(-) : , , ,
, , , , , , , .
: , , , , , .

( , ). ,
, : , , , .
,
: , (
), , .
:
- -
, - ,
, : ,
( , ,
, ) , .
- -
, 2. - -,
: , , , ,
, , , , , .8
,
, ,
, ,
: ,
, .

: ( ), (
), ( ), (
), ( );
, , , , .
.
,
.
1.
-, 1. -
-. : ,
, , , , ; , , ,
, , ; , , , , ,
; , , , , , .
() : ,
, , , , ( , , ,

8
, ,
. ,
- (, 1994).
96

, , ),
: ,
, , ,
, .
()
: , , , , , .

.
-, -, -, -, -,
-, - 3.
( -): , , , ,
, ; , , , ,
, ; , ;
.
() ,
: (), (),
(), (), (), (), (), (),
(), (), (), (); () ,
() , () , () ,
() , () , ,
, .

,
: , ,
. :
, , .


-:
, , ,
.
(3.
)
: , , , ,
, . ,
: , , () ,
() .
,
,
: ,
, , , , .
, .
.
 97

: , , ,
, , , , , , .
(), : , , , ,
, . , .
-, -: , , , ,
, ; , ; , ; , .9
, ,
, , , , , (, ) , , , , ,
(, ).

, , , , , , , , ,
- ( ),
: , , , , ,
, , , , , , ,
, , , , , , ,
, , , , , , .10
,
- : , ,
, , ,
.
- -
( > > > )
:
, , .

; .
, , , , , ; . ,
, , , , ; . . :
, , .
;
. , , , , , ; .
. :
, , , , , .

9

( ) , .
10


:
, . (, 1905, . 151).
98

, , .
. , , , , , , ,
, ; . , , , ,
, ; , , , ,
, ; , , , ,
, ; . , ,
; . . ,-,-, ,-,-, ,-,-.
: - , -
, - , -
, - .
. , , , ,
, ; . , , , , , ; .
. , , .
, , , ,
, ; . , , , , ,
; . ; . . , ,-.
, , ;
, , , , , ;
, , , , ,
; . ; . . ,-,-.
, , ; .
(), , , (),
(), (): .
(); . . ,-,-.
:
( ), ( ), (
, ), ( , ),
( ), ( ),
( ), ( , ),
(, ), ( ),
(), (, ).
. .
: . , , ;
. ( ), , , ; .
, , , , , ; .
; . . ,-,-; . .
( ), ( ).
, . . , , ;
. ( ), , , ; . ,
, , , , ; . ; .
. ,-,-; . . .
. (
).
 99

; . , , , ,
, ; . ( ), , ,
; , , , , , ; .
, , , , , ; .
; ; . . ,-,-; ,-,-.
: .
. , .
.
; . ,
, , , , ; .
, , , , , ;
. ; . . ,-,-.
.
. , , , , , ();
. , , , , , ;
. ; . . ,-,-; . .
().


; : , (), ,
, , ; : ,
, , , : ,
; , .
; . , , ,
, , ; . , , , , ,
; . (2. 3. . ), , , ; .
; . . ,-,-.
( ) . ,
, , , , ; .
, , , , ,
: . , , ,
, , ; . . .
, :
. : , , , ,
, ; . ( ), , ,
; . ; . . ,-,-.
: , , , , , ;
. , , , , ,
; . ; . . ,-,-.
: . , , , ,
, ; . , , , , , ; .
; . . ,-,-. , .
100

; . , , , ,
, ; . (2. 3. . ), , , ;
. , , , , , ; .
; . . ,-,-. , .

, .
:
: , , ( ),
(, ), (, ),
(), (), (), ,
(), (), (), (),
(, ), (,
), (, ), , ,
( ), , (), (),
( ), , (), (), ( ),
, (), , , (),
( ).
: (, ), (),
(, ), (),
(), - ( ), - (), - (),
(), -, - (, ), -, - ().
: ,
. :
(), (), (, ), -
(): - , -
: , , (
-).
: (, ),
(), (, , ):
, (, ) (), ,
(), (, : ),
(: ), (),
(, ), (, ),
(, ), - (, , -),
( , , ), (),
(, : ), (
, ), (), ( ),
(, ), (, :
 101
), (, : ), (, ,
).
: , , ,
, , , , ; : , ,
; : , , (),
(), ( ), ( ,
); : (), , ,
(), ().
: (
, ), (, ),
(, ), (, ), (),
(, ), (), (, ),
(), (, ) (, ),
(, ), , - (,
).

: ; -
, , ,
, .

,
, .
, , :
, . :
, . : , , (
, , ,
).
, , , , ( ,
, , , ).
: (, ),
( ): , ,
.
, ,
( , ) , (
, ).
, (
, ) (
, ). ,
: ,
.
102

:
, , , ,
, , , , .11
, ,
: , , , , ,
.

.
:
, .
: ,
, . ,
: , .
- : ()-(), ()-
(): , ,
. (), ,
( , )
( , )
( ,
).
, ,
,
: , , ,
, , ,
, , , .

, ,
,
,
.

11
.
(, 1993), ( ,
, ).
 103
. , ,
(, , , )
, : ,
, ; , ,
. , ,
: , .
(, ,
, , , , , , , ),
( , , , ).
: ( ), -
( ), - ( ), -, - ( ),
-, - , - ( ), -, -
( ).

, , , ,
: , , ; .
, ,
: , ,
. : ,
, . ,
, , : , ,
, , .
(),
, , : ,
. , , :
? ! , : .
: ? .
, : , .
(
), , (
). ( ,
) , ( , ).
,
( ), ( ,
) , (
, ).
,
( , , ; ,
; , ; , ;
, , ; , , ).
104

,
,
. , ,
, ,
.
:
, : , , ,
, ;
, : (), (, ), (, ),
(, ), (), (),
();
, , , ( ): (),
, , , , ,
, ,
;
: (), (), (),
(), (), ();
, , : , , ;
: (, ), (), ,
(), ( , ),
(), ().
: --, --
, --, --, --, --, -,
-.

,
. ,
()
(),
(, ) ,

, .

, ,
: ( ),
( ), (
), ( ),
( !...!),
, , : , , .
 105
.

,
.
.

( ,
).
, ,
.
:
, .
()
:
,
, ,
,
.
: , ,
-.


: , , ,
, , ,
, , .
,
.
,
.
.
:
: ,
, , ,
;
: , ,
, , ;
:
, , ,
, ,
;
: ,
, , ;
: , , ,
.
106

: ,
, - , , ,
, , .
:
, , ,
, , .
( ),
: , ,
.
,
:
, ,
, , .
,
, ,
: ,
.

.
, ,

(),
: , ,
, , ,
, , ,
.

, , , :
, ,
, -.
,
, :
, , ,
, .

: ,
, ,
.
,
,
: , ,
.
 107
,
(
, , , ),
,
( , ,
, ).

:
, , ,
, .
(
, , ),
: , , , , ,
.

: , ,
, , .


:
, , , , .

. ,
: ,
, , , ,
, , , .
. :
: , ,
, , ;
, , , , , , :
, , , ,
, -,
;
: ,
, , ;
, : , ,
, .

: ,
, , .

, : , ,
.
108

:
, , , ,
.
( )
( ), , ,
, , , ,
.

--

:
1. , ,

(, , , ).
2. : , , .
3. : , , .
4. (, , ),
, , : , , , , , .
5. : , ,
, .
6. (s): s, s, ss.
7. : ,
, .
8. : , , , ,
, , .
9. , , ,
, : , , , , , , ,
.
10. , , ,
: , , , , , .
11. , , ,
, , , .
12. , , :
, , , .
13. ,
()
. .
14.
- -: , , , , ,
, .
15. - -:
, , , .
 109
16. 3.
: , , : ,
, , :
, .
17. : -, -, -, -, -, - (,
, , , , )
, ,
.
(), (), (),
(, ),
( , ).
18.
: , , .
19. :
( ), ( ).
20.
, ,
(, , , ,
, ).
21.
( , ).
22. : ,
.

, , ,
,
,
?
,
,
,
,
,
,
,
.12

12
1 1899,
. , ,
110

, ,
?

, ,
: , !

,
,
.
(, 1968, . 17)

,

?
,

?

,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
.
(, 1968, . 63)

,
- ,

,
, (, 1968, . 13),
( ).
 111
,
,
,
,
,
,
- ,
.
(: , )

, ,
,
,
,
:
,
,
.13
6

, , , .
.
, .
, .
, .
, .
, .
.
, .
, .
, .
, .
.
, .
, , .
,
.14

13, 14
5 6 .

( ).
112

, ,
. ,
. , : !
. , : !
. , : ! ,
: ! . ,
. .
, : ,
. , .
. , ,
: ! ! ,
. , ,
. : ! !
. ,
. : ! ! !
, .
.
,
.
, ,
.
.
( , 1996, . 317)

, , ,
?
- . - .
- . !...

. ,
. , .
!...
(, 1969, .53)
 113

, . (1905). , ,
.
, . (1993).
. , 3, 23-28.
, . (1994). ,
- .
, 37 (1-2), 75-81.
. (1996).
, 22, 317.
, . (1969). : , , , ,
.
, . (1968). , :
: (), , .

/ Received on 20.06.2014.
/ Accepted on 09.09.2014.