394781

19.
YYDA OSMANLIYI ZYARET EDEN YABANCI

YAZARLARIN ESERLERNDE OSMANLI HALK
HAYATININ DERLENMES
MER AYBAR
Doktora Tezi
Ortaretim Sosyal Alanlar Eitimi Ana Bilim Dal
Yrd. Do. Dr. Selahattin TOZLU
2015
(Her Hakk Sakldr)

T.C.
ATATRK NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS
ORTARETM SOSYAL ALANLAR ETM ANA BLM DALI
TARH ETM BLM DALI
19.YYDA OSMANLIYI ZYARET EDEN YABANCI YAZARLARIN

ESERLERNDE OSMANLI HALK HAYATININ DERLENMES
(Compiling Ottoman Folk Lives n Works of

ForeignerAuthersWhoVisitOttomanEmpire in the19th Century)
DOKTORA TEZ
Meri AYBAR
Danman: Yrd. Do. Dr. Selahattin TOZLU
ERZURUM
Temmuz, 2015
i
KABUL VE ONAY TUTANAI
Yrd.Do.Dr.Selahattin TOZLU danmanlnda, Meri AYBAR tarafndan
hazrlanan 19.yy.da Osmanly ziyaret eden yabanc seyyah ve yazarlarn eserlerinde
Osmanl halk hayatnn derlenmesi balkl alma ..//.tarihindeyaplan
savunma snav sonucunda baarl bulunarak jrimiz tarafndan. Orta retim Sosyal
Alanlar EitimAna Bilim Dalnda doktora tezi olarak kabul edilmitir.
Bakan : ... mza:
Danman: mza:
Jri yesi : mza:
Jri yesi : mza:
Jri yesi : mza:
Yukardaki imzalarn ad geen retim yelerine ait olduunu onaylarm.
.. /../....
Prof. Dr. H. Ahmet KIRKKILI
Enstit Mdr
ii
TEZ ETK VE BLDRM SAYFASI
iii
ZET
DOKTORA TEZ
19.YYDA OSMANLIYI ZYARET EDEN YABANCI YAZARLARIN

ESEERLERNDE OSMANLI HALK HAYATININ DERLENMES
MER AYBAR
2015-139 sayfa
Bu alma 19.yyda Osmanl devletini ziyaret eden seyyahlar ve yazarlarn

seyahatnameleri ve dil eserlerinde varsa halk hayatna ait tabirlerin derlenmesi amacna
ynelik yaplmtr. Bu ama dorultusunda bu eserlerde geen halk hayatna ait alet-
edevat isimleri, ahs isimleri, hayvan isimleri, yemek ve yiyecek adlar, meyve ve
sebze isimleri, bitki isimleri, sayg szckleri, hitap ekilleri, dua ve beddualar, atasz
ve deyimlerin aratrlmas ve filenmesi eklinde alma yrtlmtr. alma
yrtlrken betimsel yntemin alt basama olan olay incelemesi ynteminden ve
tarihsel yntemden faydalanlmtr. ncelikli olarak alma dorultusunda
faydalanlacak kaynaklarn yani seyahatnamelerin ve dil eserlerinin derlemesi yapld.
Daha sonra bu eserler ierisindeki yukarda bahsedilen inceleme alanlarna ynelik
isimlerin tespiti ve Osmanlcadanevirisi yapld. Bu isimlerin eserlerdeki sayfa
numaralar karlarna yazlmak suretiyle fileme ilemine geildi. Aratrmann sonucu
olarak yabanclarn gznde halk hayatnn nasl olduu tespit edilmeye alld ve o
dnem kullanlan isimlerin gnmzde sreklilii bulunup bulunmad incelenerek bu
isimlerin tarihle olan balar, tarihin akna etkilerinin olup olmad tespit edildi.
Ayrca bu aratrmann ilgili alanda mevcut bir boluu doldurup doldurmad tespit
edilerek gelecek dnemlere yeni bir alma sahas yaratlmaya alld.
Anahtar Kelimeler: Osmanl, yazarlar, halk hayat
iv
ABSTRACT
DOKTORAL DISSERTATION
COMPLNG OTTOMAN FOLK LVES N WORKS OF FOREGNER

AUTHERS WHO VST OTTOMAN EMPRE N THE19TH CENTURY
MER AYBAR
2015-139 pages
This study has been made fort he purpose of compiling folk expressions in
language boks and travelbooks of authors who come to see Ottoman Empire in the
19thcentury. Fort hisaim, the study has been made on names of tools, names of persons,
names of animals, names of foods, names of fruits and vegetables, names of flora,
respect expressions, addressing types, prays and curses, proverbs and idiomsbel on gin
gto folk literature in these works. While doing this study, eventinve stigation which is
sub-step of descriptive method and historical method have been benefitted. As a
priority, resources which will be benefitted for the study, that is, compiles of language
boks and travel boks have been studied. Then, determining the names and expressions
discussed aboverelated to investigationareas has been made and it has been translated in
toTurkish. These names have been indexed by writing the numbers of pages next to the
names. As a result of the study, it has been tried to find how foreigners see the every
day lives of community; and by examining the names used in those days in that whether
the yre used to do your not, it has been in vestigated to find any connection between
these names and history, and effects to the flow of history. Additionally, by determining
whether this study fills any gapavailablerelated to relevantfield, it has been tried to
create a new field of study.
Keywords: Ottoman , Authors, folk life
v
N SZ
Kimilerine gre insan hibir zaman anlalamayacak karmak bir yapda
yaratlm ve bu nedenle de onun karmak yapsn anlamak iin harcanan aba bouna
eritilen bir zaman dilimidir. Bu tezi savunanlar bilmiyor ki toplumu oluturan en temel
e olan insan incelenmedike toplum yaps ve halk hayat anlalamayacaktr.
amz maalesef genellikle hazr bulduunu kullanma meyilli aratrmaclardan
olutuu iin toplum ve halk hayat henz daha gizledii cevherleri sunmak iin gerek
manada aratrmaclar beklemektedir. Toplumun yaam ekli phesiz ki o toplumun
aynas gibidir ama bazen halk hayatn anlamak iin bir boy aynasna bakmak yeterli
olamaya biliyor. Halk hayatn incelemek isteyen bir aratrmac sanrm abartm
olmayacam resmen bir mikro organizma aryor gibi eline mikroskobunu alp en ince
ayrntsna kadar bakmaldr. Zira bazen kk dediimiz ayrntlar tarihte ok nemli
baz gelimelerin yaanmasn beraberinde getiriyor olabilir. Bizler tarihi olarak
elimizdeki cevheri yani Osmanl halk hayatn ne kadar inceledik ve ne kadar bilgi
sahibiyiz sorusunu kendimize sora duralm, bu konu oktan yabanc yazar ve
seyyahlarn dikkatini ekmi olmal ki sk sk Osmanl lkesine gelerek meraklarn
gidermek iin bir takm aratrmalar yapmlardr. Bu almada bu yabanc yazarlarn
gznden Osmanl halk hayatn vermeye altk. blmden oluan bu almann
birinci blmnde yemek, yiyecek, bitki, meyve ve iecek isimlerine yer verilmitir.
kinci blmde alet-edevat, hastalklar, dualar, beddualar, hayvan isimleri, ahs adlar
ve yiyeceklere yer verilmitir. nc blmde ise atasz ve deyimler yer almtr.
Bu aratrmay yapanken benden desteini hibir zaman eksik etmeyen

danmann ayn zamanda hocam Yrd.Do.Dr. Selahattin TOZLUya teekkr bir bor
bilirim.
Erzurum-2015 Meri AYBAR
vi
NDEKLER
KABUL VE ONAY TUTANAI ....................................................................................ii

TEZ ETK VE BLDRM SAYFASI .............................................................................iii
ZET................................................................................................................................ iv
ABSTRACT ...................................................................................................................... v
N SZ ........................................................................................................................... vi
NDEKLER ...............................................................................................................vii
BRNC BLM
1. GR ........................................................................................................................... 1
1.1. Aratrmann Amac: .................................................................................................. 2
1.2. Aratrmann nemi:.................................................................................................. 2
1.3. Aratrmann Snrllklar: ......................................................................................... 2
1.4. Varsaymlar: ............................................................................................................... 3
KNC BLM
2. YEMEK-YYECEK-ECEK-MEYVE VE SEBZE ADLARI ............................. 4
2.1. William Burchard Barker ........................................................................................... 4
2.1.1. Yemek ve Yiyecekler .................................................................................. 4
2.1.2. Bitki ve Meyve Adlar ................................................................................. 4
2.1.3. ecekler ...................................................................................................... 5
2.2. Bianchi ....................................................................................................................... 5
2.2.2. Bitki ve Meyve Adlar ................................................................................. 6
2.2.3. ecekler ...................................................................................................... 7
2.3. Artur Davids ............................................................................................................... 7
2.3.1. Yemekler ve Yiyecekler .............................................................................. 7
2.3.2. Bitki ve Meyve simleri............................................................................... 7
2.3.3. ecekler ...................................................................................................... 7
2.4. Amedee Jaubert .......................................................................................................... 7
vii
2.4.2. Bitki ve Meyve ............................................................................................ 8
2.4.3. ecekler ...................................................................................................... 8
2.5. V.H. Hagopian ........................................................................................................... 8
2.5.2. ecekler ...................................................................................................... 8
2.5.3. Bitki ve Meyveler ........................................................................................ 8
2.6. Berkeley ..................................................................................................................... 9
2.6.2. Bitki ve Meyveler ........................................................................................ 9
2.6.3. ecekler ...................................................................................................... 9
2.7. N. Mallouf .................................................................................................................. 9
2.7.2. Bitki ve Meyveler ...................................................................................... 10
2.7.3. ecekler .................................................................................................... 10
2.8. Gydc Clarkc ............................................................................................................. 10
2.8.1. Yemek ve Yiyecekler: ............................................................................... 10
2.8.2. Bitki ve Meyve Adlar ............................................................................... 11
2.8.3. eek simleri ........................................................................................... 11
2.9. David Bnnng Monro .............................................................................................. 11
2.9.1. Yemek ve Yiyecek Adlar ......................................................................... 11
2.9.2. Bitki ve Meyve Adlar ............................................................................... 11
2.9.3. ecek simleri ........................................................................................... 12
2.10. F.D. Ramos ............................................................................................................ 12
2.10.1. Yemek ve Yiyecek Adlar ....................................................................... 12
2.10.2. Bitki ve Meyve Adlar ............................................................................. 12
2.10.3. ecek simleri ......................................................................................... 12
2.11.J.W.Redhouse.......................................................................................................... 12
2.11.1. Yemek ve Yiyecek simleri ..................................................................... 12
2.11.2. ecek Adlar ........................................................................................... 14
2.11.3. Bitki ve Meyve simleri........................................................................... 14
2.12. Herausgegeben ....................................................................................................... 16
viii
2.12.1. Yemekler ve Yiyecekler .......................................................................... 16
2.12.2. Bitki ve Meyveler .................................................................................... 17
2.12.3. ecekler .................................................................................................. 17
2.13. Belin- Erzurum Jurnal ............................................................................................ 17
2.13.1. Yemek ve Yiyecekler .............................................................................. 17
2.13.3. ecekler .................................................................................................. 17
2.14.Alexandre Timoni ................................................................................................... 17
2.14.1. Yemek ve Yiyecekler .............................................................................. 17
2.13.3. ecekler .................................................................................................. 18
NC BLM
3. ALET-EDEVAT-HASTALIK-AHIS-HAYVAN-GYECEK ADLARI,
HTAP EKLLER VE DUA- BEDDUALAR .................................................... 19
3.1. William Burchard Barker ......................................................................................... 19
3.1.1. Alet ve Edevat ........................................................................................... 19
3.1.2. Hastalk Ad............................................................................................... 19
3.1.3.Hitap ekilleri ............................................................................................ 19
3.1.4. Dua ve Beddualar ...................................................................................... 19
3.1.5. ahs simleri ............................................................................................. 19
3.1.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 20
3.1.7. Giyecekler ................................................................................................. 20
3.2. Bianchi ..................................................................................................................... 21
3.2.1. Alet ve Edevat ........................................................................................... 21
3.2.2. Hastalklar ................................................................................................. 22
3.2.3. Dua ve Beddua .......................................................................................... 22
3.2.4. Hitap ekilleri ........................................................................................... 22
3.2.5. ahs simleri ............................................................................................. 22
3.2.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 22
3.2.7. Giyecekler ................................................................................................. 23
3.3. Artur Davids ............................................................................................................. 23
ix
3.3.1. Alet ve Edevat ........................................................................................... 23
3.3.2. Hastalklar ................................................................................................. 23
3.3.3. Dua ve Beddualar ...................................................................................... 23
3.3.4. ahs simleri ............................................................................................. 24
3.3.5. Hitap ekilleri ........................................................................................... 24
3.3.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 24
3.3.7. Giyecekler ................................................................................................. 24
3.4. Amedee Jaubert ........................................................................................................ 24
3.4.1. Alet ve Edevat ........................................................................................... 24
3.4.2. Hastalk Adlar .......................................................................................... 25
3.4.3. Hayvan Adlar ........................................................................................... 25
3.4.4. ahs simleri ............................................................................................. 25
3.4.5. Dua ve Beddualar ...................................................................................... 25
3.4.6. Hitap ekilleri ........................................................................................... 25
3.4.7. Giyecekler ................................................................................................. 26
3.5. V.H. Hagopian ......................................................................................................... 26
3.5.1. Alet ve Edevatlar ....................................................................................... 26
3.5.2. Hastalklar ................................................................................................. 26
3.5.3. Hitap ekilleri ........................................................................................... 26
3.5.4. Giyecekler ................................................................................................. 26
3.5.5. Dua ve Beddua ......................................................................................... 26
3.5.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 26
3.5.7. ahs simleri ............................................................................................. 27
3.6. Berkeley ................................................................................................................... 28
3.6.2. Hastalklar ................................................................................................. 29
3.6.3. Dua ve Beddua .......................................................................................... 29
3.6.4. Hitap ekilleri ........................................................................................... 29
3.6.5. ahs simleri ............................................................................................. 29
3.6.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 29
3.6.7. Giyecekler ................................................................................................. 29
3.7. N. Mallouf ................................................................................................................ 29
x
3.7.2. Hastalklar ................................................................................................. 30
3.7.3. Dua ve Beddua .......................................................................................... 30
3.7.4. Hitap ekilleri ........................................................................................... 30
3.7.5. ahs simleri ............................................................................................. 30
3.7.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 30
3.7.7. Giyecekler ................................................................................................. 31
3.8. Gydc Clarkc ............................................................................................................. 32
3.8.1. Alet ve Edevat simleri .............................................................................. 32
3.8.2. Hastalk Adlar .......................................................................................... 32
3.8.3. Hitap ekilleri ........................................................................................... 32
3.8.4. Dua ve Beddualar ...................................................................................... 33
3.8.5. ahs simleri ............................................................................................. 33
3.8.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 33
3.8.7. Giyecek simleri ........................................................................................ 33
3.9. David Bnnng Monro .............................................................................................. 33
3.9.1. Alet ve Edevat simleri .............................................................................. 33
3.9.2. Hastalk Adlar .......................................................................................... 33
3.9.3. Hitap ekilleri ........................................................................................... 34
3.9.4. Dua ve Beddualar ...................................................................................... 34
3.9.5. ahs simleri ............................................................................................. 34
3.9.6. Hayvan Adlar ........................................................................................... 34
3.9.7. Giyecek simleri ........................................................................................ 34
3.10. F.D. Ramos ............................................................................................................ 35
3.10.1. Alet ve Edevat Adlar .............................................................................. 35
3.10.2. Hastalk simleri ...................................................................................... 35
3.10.3. Hitap ekilleri ......................................................................................... 35
3.10.4. Dua ve Beddualar .................................................................................... 35
3.10.5. ahs simleri ........................................................................................... 35
3.10.6. Hayvan Adlar ......................................................................................... 35
3.10.7. Giyecek simleri ...................................................................................... 36
3.11.J.W.Redhouse.......................................................................................................... 36
xi
3.11.1. Alet ve Edevat simleri ............................................................................ 36
3.11.2. Hastalk simleri ...................................................................................... 37
3.11.3. Hitap ekilleri ......................................................................................... 37
3.12.4. Dua ve Beddualar .................................................................................... 37
3.11.5. ahs simleri ........................................................................................... 38
3.11.6. Hayvan Adlar ......................................................................................... 38
3.11.7. Giyecek Adlar ........................................................................................ 41
3.12. Herausgegeben ....................................................................................................... 42
3.12.1. Alet ve Edavat ......................................................................................... 42
3.12.2. Hastalklar ............................................................................................... 42
3.12.3. Dua ve Beddua ........................................................................................ 42
3.12.4. Hitap ekilleri ......................................................................................... 42
3.12.5. ahs simleri ........................................................................................... 43
3.12.6. Hayvan Adlar ......................................................................................... 43
3.12.7. Giyecekler ............................................................................................... 44
3.13. Belin- Erzurum Jurnal ............................................................................................ 44
3.13.1.Alet-Edevat ............................................................................................... 44
3.13.2.Hastalklar ................................................................................................ 44
3.13.3.Hitap ekilleri .......................................................................................... 44
3.13.4.Dua-Beddualar ......................................................................................... 44
3.13.5.ahs simleri ............................................................................................ 44
3.13.6.Hayvan Adlar .......................................................................................... 45
3.14. Alexandre Timoni .................................................................................................. 45
3.14.1.Alet-Edevat ............................................................................................... 45
3.14.2.Hastalklar ................................................................................................ 45
3.14.3.Hitap ekilleri .......................................................................................... 45
3.14.4.Dua-Beddualar ......................................................................................... 45
3.14.5.ahs simleri ............................................................................................ 45
3.14.6.Hayvan Adlar .......................................................................................... 45
3.14.7. Giyecekler ............................................................................................... 45
xii
DRDNC BLM
4. DEYM-ATASZ .................................................................................................. 47
4.1. Amedee Jaubert ........................................................................................................ 47
4.1.1. Atasz ve Deyimler ................................................................................. 47
4.2. Herausgegeben ......................................................................................................... 61
4.2.1. Ataszleri ve Deyimler.............................................................................. 61
4.3. F.L.O. Rehrg ........................................................................................................... 81
4.3.1. Atasz ve Deyimler ................................................................................. 81
4.4. Belin-Erzurum Jurnal ............................................................................................... 94
4.4.1. Atasz-Deyimler ..................................................................................... 94
BENC BLM
5. SONU VE NERLER .......................................................................................... 95
KAYNAKA ................................................................................................................. 97
EKLER ........................................................................................................................... 98
ZGEM ................................................................................................................. 125
xiii
BRNC BLM
1. GR
nsan her eyi ile merak uyandran ve incelenme gereksinimi hissedilen bir
varlktr. Tarih boyunca birok aratrmac bu konuyu merakla incelemi ve insan
zerine yaplan almalar eitli blmlere ayrlmtr. Kimi aratrmac insann vcut
yapsn kimi psikolojisini incelerken kimisi de insanlarn davranlar, yaantlar ve
gelenek-grenekleri sonucu ortaya kan yaam tarzlarn incelemitir. Bizim
almamzn zn de halk hayat ve insanlarn yaam ekilleri oluturmaktadr.
Aratrmaya balarken unu belirtmeliyim ki halk hayat kyden ehre doru farkllklar
arz etmektedir. Kylerle ehirlerarasndaki farkllklarn ana nedeni temel geim
kaynaklarndaki farkllklardr. Bu durumun yan sra blgeden blgeye ehirden ehre
de halk hayat ve kullanlan gnlk tabirler deiiklikler gstermektedir. rnein Ege
blgesinde msra dar denilirken Erzurumda lazut(Kirziolu M. Fahrettin, Lehe-i
Erzurum, sayfa 224)denir. Mandaya Ege blgesinde camz denilirken Dou Anadoluda
medek(Kirziolu M. Fahrettin, Lehe-i Erzurum, sayfa 225) denir. Ya da amcaya Ege
blgesinde gocubaba denilirken Dou Anadolu blgesine emi(Kirziolu M. Fahrettin,
Lehe-i Erzurum, sayfa 211) denilmektedir. Bu rnekler daha da artrlabilecei gibi
tamamen blgeden blgeyi farkllklar gsteren halk ifadeleri de sralanabilir. Genellikle
lkenin dousundan batsna geim kaynaklarndaki farkllklar kullanlan halk
tabirlerini de deiiklie uramtr. rnein bat blgelerde genellikle denizel iklim
yaygn olduu iin o iklime uygun tabirler ve tarm rnleri yaygn olarak
kullanlmaktadr. rnein bat blgelerinde ska kullanlan iliman ( limon ) kelimesi
dou blgelerinde yaygn olarak kullanlmamaktadr. Ayn ekilde zellikle Erzurum
ve evresinde kullanlan zeyrek ya da zegerek(Tozlu Selahattin, Erzurum ziraat
tarihinden notlar) olarak bilinen bitki ise bat blgelerinde yaygn olarak
kullanlmamaktadr. Bu aratrmada incelenecek toplum 19. Yzylda Osmanl
toplumudur.
Osmanl devleti phesiz her dnem Avrupal yazar ve seyyahlarn ilgi oda
olmu ve ara ara birok yazar Osmanl lkesini ziyaret ederek birtakm almalar
2
yapmlardr. Bizim konumuz da bu yazarlarn eserlerinde Osmanl halk hayatna ait

tabirleri derlemek ve filemek eklinde olmutur. Normalde alma sahamz genel
Osmanl halk hayat olsa da Erzurumlu olmamz itibari ile kendi blgemizle ilgili
yaplan almay da bir balk olarak sralama gerei duydum. Bu almann genel
anlamda amac yabanclarn Osmanl halk hayatn nasl ele aldklar, ne ynde
inceledikleri, Osmanlya bak alarnn nasl olduu, halk hayatnn hangi ynlerini
eserlerinde kullandklarn tespit etmek ve bu eserlerde geen yemek- yiyecek adlar,
alet-edevat isimleri, hastalklar, hitap ekilleri, dua- beddualar, bitki- meyve adlar, ahs
isimleri, hayvan adlar, iecekler, giyecekler, varsa deyim ve ataszlerini derlemek
olacaktr.
1.1.Aratrmann Amac:
Bu aratrmann amac 19. Yzylda Osmanly ziyaret eden yabanc yazarlarn

eserlerinin incelenerek, yabanclarn gznde Osmanl halk hayatnn yansmalarn
tespit etmektir. Ayrca bu alma ile 19. Yzylda Osmanl toplumu hakknda bir takm
genel bilgiler elde edilmeye allacaktr. Bu alma ile u sorularn cevab da
aranacaktr:
1. 19. Yzyl Osmanl toplumuna yabanclarn bak as nasldr?

2. Gnmz Trkiye toplumu ile 19. Yzyl Osmanl toplumu arasnda varsa
benzerlikler ve farkllklar nelerdir?
1.2.Aratrmann nemi:
Bu aratrma birok aratrmac iin merak uyandrmay ve allmaya a bir

sahann varln hissettirmeyi temel almaktadr. Burada elde edilecek sonular ya da
bulgular gelecekte bu konuyu aratracaklar iin bir kaynak tekil edecektir.
1.3.Aratrmann Snrllklar:
Bu aratrma phesiz ki geni bir sahay kapsamaktadr. Ancak bu almann

da baz snrllklar bulunmaktadr. yle ki bu aratrmay yapabilmek iin 19.
Yzylda Osmanly ziyaret eden yabanc yazarlarn ierisinde elli drt yazarn eseri
taranm bu eserler ierisinde zellikle diyaloglarn getii eserlere yer verilmitir.
Halen incelenmeyi ve tercme edilmeyi bekleyen birok eserde bulunmaktadr. Bu
3
alma snrlamasn yemek, yiyecek, bitki, meyve, hayvan, giyecek ve ahs adlar ile
deyim-atasz, hitap ekilleri, dua ve beddualarn tespit edilip sayfalarnn filenmesini
yaparak belirlemektedir.
1.4.Varsaymlar:
Bu almann ortaya kard en nemli varsaym zaman ne kadar deiirse

deisin halk hayatnn birok esi yllara meydan okuyarak varln devam
ettirecektir.
2.Yntem:
Bu aratrma yaplrken tarihsel yntem kullanlmtr. Dokman incelemesi

yoluyla 19. Yzylda Osmanly ziyaret eden yazarlarn eserleri tek tek incelenmi bu
eserlerde yer alan diyaloglar Osmanlcadan Trkeye tercme edilmi, tezin konusunu
tekil eden unsurlar bu diyaloglardan tespit edilerek orijinal halleriyle sayfa sayfa analiz
edilerek filenmitir.
KNC BLM
2.YEMEK-YYECEK-ECEK-MEYVE VE SEBZE ADLARI
2.1. William BurchardBarker
2.1.1.Yemek ve Yiyecekler
Pirin : sayfa 99
Ya : sayfa 99
orba : sayfa 91,99
Baba orbas1: sayfa 98
Peynir : sayfa 51,52
Ekmek : sayfa 52
rdek orbas2: sayfa 52
Yumurta : sayfa 49
Helva : sayfa 45,46
2.1.2.Bitki ve Meyve Adlar
Zerdali aac : sayfa 154

Pamuk : sayfa 103
Keten : sayfa 103
Pirin : sayfa 99
Pancar : sayfa 78
1
Dier ad Nan- Azizdir Evliya elebi seyahatnamesine gre Hz. Adem cennetten karlp yeryzne
dnce karn ackm ve evvela buday orbas ile aln gidermi. Onun iin bir kimse evine bir adam
davet etse buyurun baba orbas ielim der.
2
Normalde rdek yandan yaplan bir orba olup genelde nasreddin hocann fkras ile anlr. Rivayet
olunurki:
Hoca birgn erkenden yola koyulmu akam hava kararmadan gidecei kye varmak iin acele
ediyormu. le vaktine yaklarken bir pnarn banda durup hem namazn klmak hem de kuru
peksimetten ibaret azn yemek istemi. Pnara yaklarken yaban rdeklerini suda oynarken grnce
unlardan bitanesini yakalayp kzartp yesem ne gzel olurdu diye dnm. Sessizce rdeklere
yaklamaya alrken rdekler uup gitmiler. Hoca pnarn bana oturmu antasndan peksimetini
karm ve suya batrp yemeye balam. Oradan geen bir yolcu afiyet olsun hocam ne yiyiyorsun?
demi. Hoca da cevap vermi: rdek orbas demi.
5
ncir : sayfa 25, 77

Havu : sayfa 34
algam : sayfa 34
2.1.3.ecekler
Ponc3 : sayfa 52,98
2.2.Bianchi
Ekmek : sayfa 1
Et : sayfa 1
eker : sayfa 1, 88, 89
r eti : sayfa 2, 5, 84
Halama : sayfa 2
Kuzu eti : sayfa 2
Kebap : sayfa 3, 85, 86
Brek : sayfa 3, 5, 89
Tereya : sayfa 3, 6
Peynir : sayfa 3, 6, 87
Yumurta : sayfa 3, 6
Kaymak : sayfa 8
Biber : sayfa 8
Zeytin : sayfa 8
Sirke : sayfa 9
Pirin : sayfa 10
Dana eti : sayfa 82
orba : sayfa 84
Kzartma : sayfa 88
Kara lahana kavurmas :sayfa 86
Tavuk kavurmas : sayfa 86
3
ngilizlerden Dnyaya yaylmtr. Yaplnda ay,eker,su,limon ve herhangi bir iecek bulunan iki
eidi.
6
Kurabiye : sayfa 88
Salata : sayfa 121
Dondurma : sayfa 159
Elma : sayfa 2, 4, 39, 120

Armut : sayfa 2, 4, 120
eftali : sayfa 2, 87, 120
Kays : sayfa 2, 4
Karpuz : sayfa 2, 4
ncir : sayfa 2, 4, 87
zm : sayfa 2, 4, 87, 123
Badem : sayfa 2, 4
Brtlen : sayfa 2, 4
Dut : sayfa 2, 4
Portakal : sayfa 2, 4
ilek : sayfa 2, 5
Ceviz : sayfa 2, 5
Fndk : sayfa 2, 5
Frengi zm : sayfa 2, 5
Kestane : sayfa 2, 5
Limon : sayfa 2, 5
Mumula : sayfa 2, 5
Nohut : sayfa 86
Garnabet : sayfa 86
Yer elmas : sayfa 86
Erik : sayfa 87, 120
Kiraz : sayfa 120
Buday : sayfa 123
Arpa : sayfa 123
Ttn : sayfa 161
7
2.2.3.ecekler
arap : sayfa 1, 62, 63, 123, 145

Su : sayfa 1
Kahve : sayfa 8, 33, 81, 82, 83, 87, 159, 160
ay : sayfa 8, 82, 88, 89
Arpa suyu : sayfa 31, 159
ampanya : sayfa 87
St : sayfa 88
erbet : sayfa 152
Limonata : sayfa 159
Rak : sayfa 160
2.3. ArturDavids
2.3.1.Yemekler ve Yiyecekler
Kuzu eti : sayfa 162

Sr dili : sayfa 162
Salata : sayfa 163
2.3.2.Bitki ve Meyve simleri
Yemi : sayfa 162
2.3.3.ecekler
arap : sayfa 162
2.4. AmedeeJaubert

Sr dili : sayfa 237
8
Kavurma : sayfa 241
2.4.2.Bitki ve Meyve
AmedeeJaubert eserinde bitki ve meyve adlarna yer vermemitir.
2.4.3.ecekler
arap : sayfa 237,239
2.5. V.H. Hagopian
eker : sayfa 27
Peynir : sayfa 31
Yumurta : sayfa 33,112
Dondurma : sayfa 50
Kavurma : sayfa 52
Kzartma : sayfa 52
Ekmek : sayfa 54
2.5.2.ecekler
Kahve : sayfa 17,19,25,26,31,50

Su : sayfa 17,25,54
ay : sayfa 25
arap : sayfa 25
2.5.3.Bitki ve Meyveler
Gl : sayfa 15,32
Elma : sayfa 27,33,38
Kiraz : sayfa 27
Portakal : sayfa 27
zm : sayfa 31,38,63
Armut : sayfa 33,38
Ceviz : sayfa 33
9
Ttn : sayfa 50
Limon : sayfa 50
Domates : sayfa 58
Patates : sayfa 58
2.6. Berkeley

Sr dili : sayfa 158
Tavuk kavurma : sayfa 158
Salata : sayfa 158
Kavurma : sayfa 159
Yemi : sayfa 158
2.6.3.ecekler
arap : sayfa 158
2.7. N. Mallouf
Peksimet : sayfa 127

Klbast : sayfa 130
Halama : sayfa 130
Pilav : sayfa 130
Salata : sayfa 130
Dana eti : sayfa 130
Bal : sayfa 146
Yumurta : sayfa 151
Kadayf : sayfa 158
Fstk : sayfa 158
ekerleme : sayfa 159
10
Lokum : sayfa 160

Kaymak : sayfa 165
Pamuk : sayfa 5
Elma : sayfa 25
Yemi : sayfa 31,153
Karpuz : sayfa 39
Arpa : sayfa 5,69
Gl : sayfa 77,125
2.7.3.ecekler
arap : sayfa 49,137

St : sayfa 89
Su : sayfa 91,93
2.8. GydcClarkc
2.8.1. Yemek ve Yiyecekler:
Tuz : sayfa 8
Ekmek : sayfa 8
Peynir : sayfa 8
Biber : sayfa 9
Afyon : sayfa 9
Gl ya : sayfa 9
Mur4 : sayfa 9
Kebap : sayfa 9
Pilav : sayfa 9
Et : sayfa 9
Muhallebi : sayfa 9
Makarna : sayfa 9
Salata : sayfa 9
4
zellikle yakn douda ila yapmnda ve parfmeride yararlanlan, kokulu, yapkan bir reene tr.
11
Ispanak : sayfa 9
Patates : sayfa 9
Domates : sayfa 9
Kiraz : sayfa 9
Limon : sayfa 9
Portakal : sayfa 9
Turun : sayfa 9
2.8.3.eek simleri
Su : sayfa 8
arap : sayfa 8
Kahve : sayfa 8
ay : sayfa 8
ikolata : sayfa 8
Limonata : sayfa 8
erbet : sayfa 8
Bira : sayfa 8
ampanya : sayfa 8
Bordo5 : sayfa 8
Konyak : sayfa 8
Rom : sayfa 8
Rak : sayfa 8
Salep : sayfa 8
St : sayfa8
2.9. David BnnngMonro
2.9.1.Yemek ve Yiyecek Adlar
David BnnngMonro eserinde yemek ve yiyecek adlarna yer vermemitir
5
Krmz arap olarak da bilinen bir iki eididir.
12
Elma : sayfa 104
2.9.3.ecek simleri
Su : sayfa 89, 99, 115

Kahve : sayfa 117
2.10. F.D. Ramos
2.10.1.Yemek ve Yiyecek Adlar
Yourt : sayfa 21
Ekmek : sayfa 21, 34
Yumurta : sayfa 23
Bal : sayfa 24
Tuz : sayfa 27
eker : sayfa 27
Un : sayfa 28
Ya : sayfa 37
Et : sayfa 34, 37
Pamuk : sayfa 22
Gl : sayfa 23
2.10.3.ecek simleri
St : sayfa 25
Su : sayfa 28, 37, 38
arap : sayfa 32
2.11.J.W.Redhouse
2.11.1.Yemek ve Yiyecek simleri
Ya : sayfa 18,225, 301

Bakla : sayfa 30
Fasulye : sayfa 30, 179
13
Sr eti : sayfa 31
Peksimet : sayfa 34
Gevrek : sayfa 34
Pirin : sayfa 38
Ekmek : sayfa 38, 73, 74
Salamura : sayfa 39, 224, 258
Et suyu : sayfa 40
Tereya : sayfa 41
Kurabiye : sayfa 42
Kereviz : sayfa 47
Peynir : sayfa 50
Pili : sayfa 50
Nohut : sayfa 50, 239
ikolata : sayfa 50
Reel : sayfa 63, 176
Makarna : sayfa 195
Ebe gmeci : sayfa 198
Kyma : sayfa 206
eker : sayfa 210
Koyun eti : sayfa 214
Kayana : sayfa 225
Brek : sayfa 245, 363
Fstk : sayfa 246
ekerleme : sayfa 258
i kebap : sayfa 294
Orman kebab : sayfa 294
Tuz : sayfa 300
Klbast : sayfa 341
Dana eti : sayfa 400
Karaca ( geyik ) eti : sayfa 401
14
2.11.2.ecek Adlar
Arpa suyu : sayfa 31, 426

Rak : sayfa 38, 416
Kahve : sayfa 54
Su : sayfa 143, 194, 294
ki : sayfa 190
St : sayfa 353
Ayran : sayfa 416
arap : sayfa 419
2.11.3.Bitki ve Meyve simleri
Pelin otu : sayfa 2

Badem : sayfa 14
Anason : sayfa 17
Elma : sayfa 20
Kays : sayfa 21, 32
Zerdali : sayfa 21
Arpa : sayfa 29, 68, 126
Pancar : sayfa 31
Mantar : sayfa 40, 68, 143
Soan : sayfa 40, 226
Lahana : sayfa 42, 143
Havu : sayfa 45
Papatya : sayfa 48
Vine : sayfa 50
Kestane : sayfa 50
Karanfil : sayfa 53
Buday : sayfa 68
Marul : sayfa 69
Pamuk : sayfa 69, 233
Yabani elma : sayfa 71
Tere otu : sayfa 72
15
Su teresi : sayfa 72
Hyar : sayfa 74
Frenk zm : sayfa 75
Dere otu : sayfa 119
ncir : sayfa 121
Taze fndk : sayfa 121
Pire otu : sayfa 124
iek : sayfa 125
Sarmsak : sayfa 134
Kabak : sayfa 141, 266
zm : sayfa 142
Meneke : sayfa 151
Hanmeli : sayfa 156
Zambak : sayfa 174, 188
Yasemin : sayfa 177
Fasulye : sayfa 179
eftali : sayfa 180
Prasa : sayfa 185
Marul : sayfa 187
Leylak : sayfa 187
Nergis : sayfa 199
Mumula : sayfa 204
Karpuz : sayfa 204
Kavun : sayfa 204
Dar : sayfa 206
Dut : sayfa 213
Barbunya : sayfa 213
Fndk : sayfa 221
Hindistan cevizi : sayfa 221
Zakkum : sayfa 225
Zeytin : sayfa 225
Soan : sayfa 226
16
Maydanoz : sayfa 235

Yaban havucu : sayfa 235
Bezelye : sayfa 239
Armut : sayfa 239
Biber : sayfa 241
Karanfil : sayfa 246
Erik : sayfa 249
Kuru zm : sayfa 249
Nar : sayfa 251
Yer almas : sayfa 251
Firengi : sayfa 254
Kuru erik : sayfa 265
Ayva : sayfa 272
Turp : sayfa 272
San otu : sayfa 275
Salata : sayfa 300
Kuzu kula : sayfa 331
Ispanak : sayfa 334
nar : sayfa 359
Kekik otu : sayfa 371
Ttn : sayfa 373
Lale : sayfa 382
algam : sayfa 385
Ceviz : sayfa 408
2.12. Herausgegeben
Et : sayfa 3,119
Trt : sayfa 13
Ekmek : sayfa 21
Baklava : sayfa 25
Bal : sayfa 45,83,85,135
17
Yumurta : sayfa 57,145

Peynir : sayfa 59
am sakz : sayfa 67
Bakla : sayfa 67
Sirke : sayfa 85
Yourt : sayfa 125
Pilav : sayfa 133
Pamuk : sayfa 5
Elma : sayfa 25
Yemi : sayfa 31,153
Karpuz : sayfa 39
Arpa : sayfa 5,69
Gl : sayfa 77,125
2.12.3.ecekler
arap : sayfa 49,137

St : sayfa 89
Su : sayfa 91,93
2.13. Belin- Erzurum Jurnal
Mantar
Lazut
2.13.3.ecekler
Belin eserinde iecek isimlerine yer vermemitir.
2.14.Alexandre Timoni
18
Kebap : sayfa 5
orba : sayfa 7
Srdili : sayfa 7
Peynir : sayfa 8
Salata : sayfa 8
Tirit : sayfa 49
Yumurta : sayfa 49
Yemi : sayfa 8
Kiraz : sayfa 67
zm : sayfa 67
ncir : sayfa 67
2.14.3.ecekler
Kahve : sayfa 5,11,12

arap : sayfa 6,9
Limonata : sayfa 11
St : sayfa 12
Rak : sayfa 12
NC BLM
3. ALET-EDEVAT-HASTALIK-AHIS-HAYVAN-GYECEK ADLARI, HTAP

EKLLER VE DUA- BEDDUALAR
3.1. William BurchardBarker
3.1.1. Alet ve Edevat
Mrekkep : sayfa 99
Mum : sayfa 99
3.1.2. Hastalk Ad
William BurchardBarker hastalk adna almasnda yer vermemitir.
3.1.3.Hitap ekilleri
William BurchardBarker hitap ekillerine almasnda yer vermemitir.
3.1.4. Dua ve Beddualar
William BurchardBarker dua ve beddualara almasnda yer verilmemitir.
3.1.5. ahs simleri
Hamad : sayfa 95, 96

Nasreddin6: sayfa 24,27,105
Timurlenk: sayfa 81
sa : sayfa 10,19, 22,23,24,25
6
William BurchardBarker eserinde Nasreddin hoca fkralarna da geni yer vermitir.
imdi o fkralardan bazlarndan bahsedelim: Hoca Nasreddin efendi bir gn vaaz iin
krsye kp der: Ey mminler ben size ne diyeceim bilir misiniz? Cemaat derler ki
hayr hoca efendi bilmeyiz, hoca ya siz bilmeyince ben size ne syleyeyim demi. Bir
gn hoca efendi yine krsye kp derki Mslmanlar ben size ne diyeceim bilir
misiniz? Onlarda ( dahi) dirler ki biliriz, hoca ya siz bildikten sonra ben size ne
syleyeyim deyip krsden aa inip kp gidince cemaat taaccbe varp bir dahi kar
ise kimimiz biliriz kimimiz bilmeyiz demee kavil ve karar eylerler. Hoca yine bir gn
bir minval meruh krsye kp der : ey karndalar ben size ne syleyeceim bilir
misiniz? Onlarda ( dahi ) kimimiz biliriz kimimiz bilmeyiz Hoca der ne gzel
bilenleriniz bilmeyenlerinize retsin.
20
Philippss : sayfa 24,25

Nothonoyil: sayfa 24,25
Yusuf : sayfa 24
Musa : sayfa 10,23
Andrea : sayfa 21
Khristos : sayfa 21
Somuni : sayfa 21
Yahya : sayfa 2,8,10,14,16,19,20
3.1.6. Hayvan Adlar
Eek : sayfa 63,64,65,66,67,68,69,71,75,99

Blbl : sayfa 104
At : sayfa 33,78,79,80,94,95
Tavan : sayfa 91,92,93
Kaplumbaa : sayfa 93
Balk : sayfa 90
Kuzgun : sayfa 88,89
Kedi : sayfa 87,88
kz : sayfa 42,86
Kurbaa : sayfa 69
Kurt : sayfa 67
Katr : sayfa 58,59
Tavuk : sayfa 42,53
Horoz : sayfa 53
Leylek : sayfa 51
rdek : sayfa 51
Kpek : sayfa 50
Kuzu : sayfa 45
Deve : sayfa 38,39
Gvercin : sayfa 17
3.1.7. Giyecekler
William BurchardBarker giyeceklere almasnda yer vermemitir.

21
3.2. Bianchi
Bak : sayfa 9
atal : sayfa 9
Tabak : sayfa 9,11
Kadeh : sayfa 9
Sofra bezi : sayfa 10
Kak : sayfa 10
Leen : sayfa 11, 105, 114
Srahi : sayfa 11
Sandalye : sayfa 11,35,80,114
Silah : sayfa 15,40
Sng : sayfa 15,40
Palaska : sayfa 15, 40
Bayrak : sayfa 15,40
Kitap : sayfa 6
plik : sayfa 6
pek : sayfa 6
Kat : sayfa 6, 95
Kalem : sayfa 6, 95
Mrekkep : sayfa 6, 95
Kalemtra : sayfa 6, 96
Mhr : sayfa 6
Pergel : sayfa 6
Defter : sayfa 6
Sofra : sayfa 6
Sahan : sayfa 85
Havlu : sayfa 105, 114
Ustura : sayfa 105, 114
emsiye : sayfa 106
Gm : sayfa 113
22
Sabun : sayfa 114
3.2.2. Hastalklar
Nevazil : sayfa 45
Stma : sayfa 45, 152
Ba ars : sayfa 151
Mide fesad : sayfa 151
Boaz ars : sayfa 151
Di ars : sayfa 155
3.2.3. Dua ve Beddua
Bianchi almasnda dua ve bedduaya yer vermemitir.
3.2.4. Hitap ekilleri
Valide hanm : sayfa 44
3.2.5. ahs simleri
Mehmet efendi : sayfa 80

Mustafa efendi : sayfa 129
Ahmet aa : sayfa 129
3.2.6. Hayvan Adlar
Kpek : sayfa 30, 35

Balk : sayfa 30, 35, 84, 148
At : sayfa 32, 40, 42, 43, 155, 156, 157, 164
Tavuk : sayfa 86
Bldrcn : sayfa 86
Keklik : sayfa 147
Tavan : sayfa 147
Sazan bal : sayfa 149
Yenge : sayfa 149
Turna bal : sayfa 150
Ylan bal : sayfa 150
23
Beygir : sayfa 157

Arap at : sayfa 157
Trkmen at : sayfa 158
3.2.7. Giyecekler
Mintan : sayfa 13
orap : sayfa 14, 105
Gmlek : sayfa 14, 105
Eldiven : sayfa 14, 106
izme : sayfa 14
Gzlk : sayfa 15
Kundura : sayfa 40, 105
Setre : sayfa 106
Krk : sayfa 106
apka : sayfa 106
Pantolon : sayfa 107
3.3. ArturDavids
Tepsi : sayfa 162

Bak : sayfa 162
Kak : sayfa 162
ie : sayfa 162
Kat : sayfa 164, 165
Kalem : sayfa 164, 165
Kalemtra : sayfa 165
Balmumu : sayfa 165
3.3.2. Hastalklar
ArturDavids eserinde hastalk adlarna yer vermemitir.
33.3. Dua ve Beddualar

24
ArturDavids eserinde dua ve beddualara yer vermemitir.
3.3.4. ahs simleri
Ali elebi : sayfa 161
Sabahnz hayrola efendim: sayfa 159

Sultanm efendi : sayfa 159
Mira erifiniz nasl : sayfa 159
Vaktiniz hayrola : sayfa 159
Aam : sayfa 160
Bire olan : sayfa 161
Hazretleri : sayfa 161
3.3.6. Hayvan Adlar
ArturDavids eserine hayvan isimlerine yer vermemitir.
3.3.7. Giyecekler
Esbab : sayfa 167

orap : sayfa 167
Kundura : sayfa 167
Krk : sayfa 167
apka : sayfa 168
izme : sayfa 168
3.4. AmedeeJaubert
Kat ( Gazete ) : sayfa 231,243

Tepsi : sayfa 237
atal : sayfa 237
Bak : sayfa 237
Mrekkep : sayfa 243
25
Kalem : sayfa 243,245

Divit : sayfa 243
uha : sayfa 247
3.4.2. Hastalk Adlar
AmedeeJaubert eserinde hastalk adlarna yer vermemitir.
3.4.3. Hayvan Adlar
AmedeeJaubert eserinde hayvan adlarna yer vermemitir.
3.4.4. ahs simleri

Mehmed : sayfa 257
Allaha kr houz : sayfa 231

Bu vaktiniz hayrola : sayfa 231
Akbetiniz hayrola sultanm : sayfa 231
Allah raz ola : sayfa 233
Allaha smarladk : sayfa 233
mrnz ok ola : sayfa 233
Varn salk ile Allah yol akl versin:sayfa 233
Akamnz hayrola : sayfa 233
kr ola : sayfa 233
Allah salk versin : sayfa 233
Ho geldiniz sultanm efendim : sayfa 231

Mira erifiniz nasl : sayfa 231
Naslsnz sultanm : sayfa 231
Lebbeyk sultanm : sayfa 235
26
3.4.7. Giyecekler
Esbab : sayfa 251

orap : sayfa 251
Kundura : sayfa 251
Krk : sayfa 251
apka : sayfa 251
Papu : sayfa 251
izme : sayfa 251
3.5. V.H. Hagopian
3.5.1. Alet ve Edevatlar
Szge : sayfa 76
3.5.2. Hastalklar
Stma : sayfa 31
V.H. Hagopian eserinde hitap ekillerine yer vermemitir.
3.5.4. Giyecekler
Kundura : sayfa 65
V.H. Hagopian eserinde dua ve bedduaya yer vermemitir.
3.5.6. Hayvan Adlar
At : sayfa 15,27,56,60,66,67,73,83,102
kz : sayfa 15,25,28
Ku : sayfa 15
Kedi : sayfa 27,71
Kpek : sayfa 27,71
nek : sayfa 28,71
27
Fil : sayfa 38
Arslan : sayfa 38
Eek : sayfa 50,73,145
Fare : sayfa 71
Horoz : sayfa 71
Deve : sayfa 76
3.5.7. ahs simleri
Charli Efendi : sayfa 17

Ahmet Efendi : sayfa 18
Artin Aa : sayfa 18
Hasan Efendi : sayfa 19
Ahmet Bey : sayfa 19
Kerim Efendi : sayfa 19,104
Yusuf Efendi : sayfa 32
Meryem : sayfa 32
Nuri Efendi : sayfa 36
Sadk Efendi : sayfa 38
Nuriye Hanm : sayfa 38
Necip : sayfa 56,104
Yakup : sayfa 58,70,71,89
Hz. Davut : sayfa 59
Meri Hanm : sayfa 59
Eliza : sayfa 59
Byk skender : sayfa 70
Nasreddin Hoca : sayfa 73,145
Hac Hasan Efendi : sayfa 78
II. Wilhem : sayfa 88
Retbetou Efendi : sayfa 88
Kadri Paa : sayfa 88
Sr Nikalay : sayfa 88
Doktor Angel : sayfa 88
28
Artin Paa : sayfa 89

Kemal Bey : sayfa 89
I.Ricart : sayfa 96
Mehmet : sayfa 102
Ali Efendi : sayfa 102
Glistan Hanm : sayfa 108
Cemile Hanm : sayfa 108
Hseyin : sayfa 108
Fatma Zahire : sayfa 109
Tahir Bey : sayfa 131
Kilyan Efendi : sayfa 135
Nihat Efendi : sayfa 135
Mahir Arsak : sayfa 135
Msy Kiras : sayfa 135
Msy Hurini : sayfa 141
Habip Efendi : sayfa 148
Hac Nihat Efendi : sayfa 157
Ali Muzaffer : sayfa 157
3.6. Berkeley
Kat : sayfa 155

Bak : sayfa 158
Tepsi : sayfa 158
atal : sayfa 158
Kak : sayfa 158
Kalem : sayfa 160
Kat : sayfa 160
Divit : sayfa 160
Mrekkep : sayfa 160
29
3.6.2. Hastalklar
Berkeley eserinde hastalklara yer vermemitir.
Berkeley eserinde dua ve bedduaya yer vermemitir.
Sultanm efendim : sayfa 155
3.6.5. ahs simleri

Muhammet Aa : sayfa 165
3.6.6. Hayvan Adlar
Berkeley eserinde hayvan adlarna yer vermemitir.
3.6.7. Giyecekler
Esbab : sayfa 163

orap : sayfa 163
Krk : sayfa 163
Kundura : sayfa 163
apka : sayfa 163
izme : sayfa 163
3.7. N. Mallouf
Perde : sayfa 119

Sabun : sayfa 122
Deynek : sayfa 123
skemle : sayfa 135
Saat : sayfa 135
Kat : sayfa 147
30
Kalem : sayfa 147
3.7.2. Hastalklar
Veca-ymefacil : sayfa 134

Ba ars : sayfa 140
Stma : sayfa 142,161
Kabzlk : sayfa 144
Allah Teala Hazretleri nice seneler shhat ve afiyet gstersin ve uzun mr yaayp her
bir sen pek ok hayrl bulasnz --- sayfa 152
Herausgegeben eserinde hitap ekillerine yer vermemitir.
3.7.5. ahs simleri
Herausgegeben eserinde ahs isimlerine yer vermemitir.
3.7.6. Hayvan Adlar
At : sayfa 3,5,19,21,47,51,55,61,69,101,123
t : sayfa 3,17
Eek : sayfa 5,9,15,17,33,73,155
Deve : sayfa 5,33,147
Kpek : sayfa 7,19,35,67,115,117,127,149
Tavuk : sayfa 7,13,29,57,95,121
Katr : sayfa 9
nek : sayfa 17
Buza : sayfa 29
kz : sayfa 29,31,89
Ku : sayfa 31,47,113,117,119,127,143
Arslan : sayfa 33,41,69,145
Ylan : sayfa 35,93
Kedi : sayfa 41,67,123
31
Balk : sayfa 45,77

Horoz : sayfa 47,65,139
Kaz : sayfa 57,121
Karnca : sayfa 69,75,109
Koyun : sayfa 69,115,121
Kuzu : sayfa 69,123
Fil : sayfa 75
Tilki : sayfa 79,99,113,145
Sere : sayfa 85
Sinek : sayfa 85
Tavan : sayfa 95,103
Domuz : sayfa 99,153
Kartal : sayfa 109
Kurt : sayfa 115,117
Kuzgun : sayfa 119
Kei : sayfa 121
San : sayfa 123
Leylek : sayfa 133
Sivrisinek : sayfa 145
3.7.7. Giyecekler
Gmlek : sayfa 120

orap : sayfa 120
Kundura : sayfa 120
Yelek : sayfa 121,123
Kay : sayfa 121,123
Setre : sayfa 123
Krk : sayfa 123
Eldiven : sayfa 123
Papu : sayfa 135
32
Esbab : sayfa 135

Naln : sayfa 136
Petamal : sayfa 136
3.8. GydcClarkc
3.8.1. Alet ve Edevat simleri
Bardak : sayfa 8
Kadeh : sayfa 8
Fincan : sayfa 8
Kat : sayfa 9
Sabun : sayfa 9
Havlu : sayfa 9
ubuk : sayfa 9
Nargile : sayfa 9
Izgara : sayfa 9
Fra : sayfa 9
GydcKlarkc eserinde hastalk adlarna yer vermemitir.
Peder : sayfa 12
ah : sayfa 12
Sultan : sayfa 12
Vezir : sayfa 12
Paa : sayfa 12
Bey : sayfa 12
Han : sayfa 12
Efendi : sayfa 12
Msy : sayfa 12
Aa : sayfa 12
Hanm efendi : sayfa 12
33
Madam : sayfa 12
Kokana : sayfa 12
Sabahnz hayrola : sayfa 13

yi kr hamdolsun : sayfa 13
3.8.5. ahs simleri
GydcClarkc eserinde ahs isimlerine yer vermemitir.
3.8.6. Hayvan Adlar
Merinos : sayfa 10
Kedi : sayfa 10
Kei : sayfa 10
3.8.7. Giyecek simleri
GydcClarkc eserinde giyecek isimlerine yer vermemitir.
3.9. David BnnngMonro
Sandk : sayfa 89
skemle : sayfa 90, 100
Seccade : sayfa 93
Kat : sayfa 96
Divit : sayfa 96
Kalem : sayfa 96
Mum : sayfa 97, 98
amdan : sayfa 100
Eyer : sayfa 115

34
David BnnngMonro eserinde hastalk adlarna yer vermemitir.
David BnnngMonro eserinde hastalk adlarna yer vermemitir.

Vaktiniz hayrola : sayfa 85
kr velhamdlillah : sayfa 85
Allaha emanet ola : sayfa 85, 86
mrnz ok olsun : sayfa 86
Dualar : sayfa 86
Allah raz ola : sayfa 86, 98
Allah ifa versin : sayfa 86
Allah selamet vere : sayfa 88
Dualar efendim : sayfa 88
AllahuTeala sana Pazar versin : sayfa 94
Akamnz hayrola : sayfa 98
Geceniz hayrola : sayfa 98
3.9.5. ahs simleri
David BnnngMonro eserinde ahs isimlerine yer vermemitir.
3.9.6. Hayvan Adlar
At : sayfa 91, 112, 113, 115

Eek : sayfa 98
Katr : sayfa 108, 110
Deve : sayfa 111
Tavuk : sayfa 113
Zbn : sayfa 89
Pekiri : sayfa 89
35
Pabu : sayfa 89
3.10. F.D. Ramos
3.10.1. Alet ve Edevat Adlar
Bak : sayfa 21, 25

zengi : sayfa 27
3.10.2. Hastalk simleri
F.D.Ramos eserinde hastalk isimlerine yer vermemitir.
F.D.Ramos eserinde hitap ekillerine yer vermemitir.
F.D.Ramos eserinde dua ve beddualara yer vermemitir.
3.10.5. ahs simleri
Beneh efendi ---------------------------- sayfa 38
3.10.6. Hayvan Adlar
kz : sayfa 21
Ku : sayfa 21
Kedi : sayfa 22
Kuzgun : sayfa 22
Kpek : sayfa 22
Tavuk : sayfa 23, 37
Balk : sayfa 23, 37
Kei : sayfa 24
At : sayfa 24, 31, 32, 34
Tavan : sayfa 24
Kuzu : sayfa 25
Arslan : sayfa 25
36
Katr : sayfa 25, 37

Ksrak : sayfa 25
Pars : sayfa 27
Koyun : sayfa 27, 32
Deve : sayfa 37
Kaftan : sayfa 30
Etek : sayfa 27
3.11.J.W.Redhouse
Silah : sayfa 22
Balta : sayfa 28
Terazi : sayfa 29
El arabas : sayfa 30
Leen : sayfa 30
Defter : sayfa 34
Pusula : sayfa 34
Mrekkep : sayfa 36
brik : sayfa 39
Fra : sayfa 40
Kalem : sayfa 40, 176
Tebeir : sayfa 48
Sandalye : sayfa 48
Tesbih : sayfa 48
atal : sayfa 53, 128
Cezve : sayfa 54
Minder : sayfa 69
Yorgan : sayfa 70
Fincan : sayfa 73
Tabak : sayfa 90, 100
37
Yelpaze : sayfa 116

Kalbur : sayfa 116
Kepe : sayfa 181
Bak : sayfa 180
Desti : sayfa 246
Kavanos : sayfa 253
Tencere kazan : sayfa 254, 302
Tepsi sini : sayfa 301, 378
Sofra bezi : sayfa 360
3.11.2. Hastalk simleri
Zkkm : sayfa 46
Nezle : sayfa 46
Nevazil : sayfa 46
Sanc : sayfa 54
Karn ars : sayfa 54
Stma : sayfa 120
Humma : sayfa 120
Nikris : sayfa 141
Veba : sayfa 243
Kuduz : sayfa 272
Beyzade : sayfa 135

Kiizade : sayfa 135
Efendi : sayfa 135
Efendimiz : sayfa 193
Rabbimiz : sayfa 193
sa Mesih efendimiz : sayfa 193
Rabbimiz Teala : sayfa 193
Allaha smarladk : sayfa 6, 116

38
Uurla ola : sayfa 6, 116

Selametle : sayfa 6
3.11.5. ahs simleri
Kadir : sayfa 1, 225

Refik : sayfa 26
Ali : sayfa 27
Sami : sayfa 27
Kerem : sayfa 141
Kerim : sayfa 142
Palamut : sayfa 4
Timsah : sayfa 13
Karnca : sayfa 18
Ceylan : sayfa 18
Maymun : sayfa 19, 28, 210
Arap at : sayfa 29
Yarasa : sayfa 30
Kunduz : sayfa 31, 332
Ar : sayfa 31
Ku : sayfa 34, 130
Domuz : sayfa 36, 39, 147
Manda : sayfa 40
Tahta biti : sayfa 40
Kelebek : sayfa 41
Tavan : sayfa 42
Dana : sayfa 42
Deve : sayfa 43
Zrafa : sayfa 43
Kanarya : sayfa 43
Maymun : sayfa 44
Kedi : sayfa 46
39
Kurt : sayfa 46, 195

nek : sayfa 71
Yenge : sayfa 71
Turna : sayfa 71
Bcek : sayfa 71
Timsah : sayfa 72
Karga : sayfa 73, 295
Horoz : sayfa 73
Kelp : sayfa 95
Eek : sayfa 95, 176
Kumru : sayfa 95
rdek : sayfa 98
Ylan bal : sayfa 101
Fil : sayfa 102
Aygr : sayfa 106, 338
Balk : sayfa 122, 132
Ku : sayfa 123
Pire : sayfa 124
Pisi bal : sayfa 124
Sinek : sayfa 125
Tay : sayfa 125
Tavuk : sayfa 129, 152, 241
Tilki : sayfa 130
Kurbaa : sayfa 131
At sinei : sayfa 133
Sivri sinek : sayfa 139, 214
Kei : sayfa 140
Saka kuu : sayfa 140
ekirge : sayfa 142, 191
Mart : sayfa 146
Beygir : sayfa 146
Akrep : sayfa 147
40
Tavan : sayfa 149

Atmaca : sayfa 150
Dii dana : sayfa 151
Gen geyik : sayfa 151
Dii geyik : sayfa 154, 338
At : sayfa 157, 215
akal : sayfa 176
Ala karga : sayfa 176
Kedi yavrusu : sayfa 180
Kuzu : sayfa 181, 243
Kaplan : sayfa 186
Kertenkele : sayfa 191
Istakoz : sayfa 191
Bit : sayfa 194
Uskumru : sayfa 195
Samur : sayfa 200
Kstebek : sayfa 210
Fare : sayfa 212
Fndk an : sayfa 212
Katr : sayfa 213
Lfer : sayfa 213
Tekir bal : sayfa 213
Mercan bal : sayfa 213
Midye : sayfa 214
Blbl : sayfa 218
Deve kuu : sayfa 228
Su samuru : sayfa 228
Bayku : sayfa 232
kz, sr : sayfa 232
stiridye : sayfa 232
Pars : sayfa 234
Papaan : sayfa 235
41
Keklik : sayfa 237

Tavus kuu : sayfa 239
Saka kuu : sayfa 240
Midilli : sayfa 251
Yunus bal : sayfa 252
Teke : sayfa 254
Bldrcn : sayfa 270
Ada tavan : sayfa 272
Kuzgun : sayfa 276
Karaca : sayfa 294
Akrep : sayfa 305
Ylan : sayfa 310,327
Koyun : sayfa 315
Sere : sayfa 333
Hamsi bal : sayfa 336
Marina bal : sayfa 350
Kuu : sayfa 358
Alabalk : sayfa 381
Kalkan bal : sayfa 383
Akbaba : sayfa 406
Eek ars : sayfa 409
Gelincik : sayfa 412
Yaban eei : sayfa 427
3.11.7. Giyecek Adlar
alvar : sayfa 39, 381

Potur : sayfa 39, 381
Etek : sayfa 126, 324
Fistan : sayfa 131
Mintan : sayfa 176
Pegiri : sayfa 215
Ehram : sayfa 269
42
Pabu : sayfa 326

orap : sayfa 345
apka : sayfa 381
Sark : sayfa 383
Atk : sayfa 422
3.12. Herausgegeben
3.12.1. Alet ve Edavat
Torba : sayfa 3
Kl : sayfa 3
Kazma : sayfa 5
Yular : sayfa 11
Sprge : sayfa 13
Ayna : sayfa 27
Desti : sayfa 39
Bak : sayfa 45,47,59
uval : sayfa 57
ivi : sayfa 65
Saz : sayfa 87
Davul : sayfa 95
Zurna : sayfa 95
Araba : sayfa 103
Mum : sayfa 135
Tencere : sayfa 139
3.12.2. Hastalklar
Herausgegeben eserinde hastalklara yer vermemitir.
Herausgegeben eserinde dua ve bedduaya yer vermemitir.

43
Herausgegeben eserinde hitap ekillerine yer vermemitir.
3.12.5. ahs simleri
Herausgegeben eserinde ahs isimlerine yer vermemitir.
At : sayfa 3,5,19,21,47,51,55,61,69,101,123
t : sayfa 3,17
Eek : sayfa 5,9,15,17,33,73,155
Deve : sayfa 5,33,147
Kpek : sayfa 7,19,35,67,115,117,127,149
Tavuk : sayfa 7,13,29,57,95,121
Katr : sayfa 9
nek : sayfa 17
Buza : sayfa 29
kz : sayfa 29,31,89
Ku : sayfa 31,47,113,117,119,127,143
Arslan : sayfa 33,41,69,145
Ylan : sayfa 35,93
Kedi : sayfa 41,67,123
Balk : sayfa 45,77
Horoz : sayfa 47,65,139
Kaz : sayfa 57,121
Karnca : sayfa 69,75,109
Koyun : sayfa 69,115,121
Kuzu : sayfa 69,123
Fil : sayfa 75
Tilki : sayfa 79,99,113,145
Sere : sayfa 85
Sinek : sayfa 85
Tavan : sayfa 95,103
Domuz : sayfa 99,153
44
Kartal : sayfa 109

Kurt : sayfa 115,117
Kuzgun : sayfa 119
Kei : sayfa 121
San : sayfa 123
Leylek : sayfa 133
Sivrisinek : sayfa 145
3.12.7. Giyecekler
hram : sayfa 9
Kalpak : sayfa 43
Kaftan : sayfa 131
Gmlek : sayfa 131
Krk : sayfa 131
3.13. Belin- Erzurum Jurnal
3.13.1.Alet-Edevat
Surfe7 : sayfa 371

perkel8 : sayfa 371
3.13.2.Hastalklar
Belin eserinde hastalk ad kullanmamtr.
Belin eserinde hitap ekli kullanmamtr.
3.13.4.Dua-Beddualar
Belin eserinde dua beddua kullanmamtr.
3.13.5.ahs simleri
Belin eserinde ahs ismi kullanmamtr.
7
Erzurum ve evresinde sofra anlamnda kullanlan bir tabirdir.
8
Erzurum ve evresinde pergel anlamnda kullanlan bir tabirdir.
45
3.13.6.Hayvan Adlar
Djamouch9 : sayfa 37
3.14. AlexandreTimoni
3.14.1.Alet-Edevat
Kak : sayfa 6
atal : sayfa 6
Tepsi : sayfa 6
Bak : sayfa 6
Mrekkep : sayfa 21
Kat : sayfa 21
Kalem : sayfa 21
Kalemtra : sayfa 22
3.14.2.Hastalklar
Stma : sayfa 3,49
Ho geldiniz sultanm: sayfa 1,2
3.14.4.Dua-Beddualar

Elhamdlillah : sayfa 1
3.14.5.ahs simleri
Ali elebi : sayfa 6
3.14.6.Hayvan Adlar
Ku : sayfa 44
Balk : sayfa 44,45
At : sayfa 59,61,75
3.14.7. Giyecekler
9
Dou Anadoluda mandaya karlk kullanlan Cam tabiridir.
46
Esvab : sayfa 15
orap : sayfa 15
Kundura : sayfa 15,17
Gmlek : sayfa 16
Krk : sayfa 16
apka : sayfa 17
Pabu : sayfa 17
izme : sayfa 17
Pantolon : sayfa 19
Yelek : sayfa 20
Setre : sayfa 20
Eldiven : sayfa 20
DRDNC BLM
4. DEYM-ATASZ
4.1. AmedeeJaubert
4.1.1.Atasz ve Deyimler
1. Dost bin ise azdr, dman bir ise oktur.
2. Ey Abdal ey dervi ake ile biter her i.
3. t rr kervan geer.
4. Mfit sirke baldan tatldr.
5. Az bilmeyen ou bilemez.
6. Kpek kpei yemez.
7. Senden kuvvetliynen tutuma.
8. ki reis bir gemi batrrlar.
9. Rzgara tkren yzne tkrr.
10. Diin ard yere dil dokunur.
11. ehri grene klavuz ne lazm.
12. Kk ta ba yarar.
13. lme eeim yaz gelir yonca yersin.
14. Zannetmediin yerden tilki kar.
15. Krn istedii nedir iki gz.
16. Yorganna gre ayan uzat.
17. Aslacak suya balanmaz.
18. Gl isteyen dikenlerini de istemek gerek.
19. Kesemediin eli p.
20. Akll dman aklsz dosttan eyidir.

48
21. Kk bye tabi olmal.
22. Srrn dostuna dostunu da dmanna ama.
23. ki deliye bir aslukomular.
24. Sereden korkan dar ekmesin.
25. Eski sprge dama atarlar.
26. Yamurdan kaan doluya urad.
27. ok arpa at atlatr.
28. Sakal bana kurban olsun.
29. Tez giden tez yorulur.
30. Avradn d avrada geer.
31. Yaramaz adam pazar bozar eyi adam pazar yapar.
32. Doru syleyeni ehirden kovarlar.
33. Yaramaza kendi belas yeter.
34. Beni sayann kuluyum saymayann sultanym.
35. Hayvan lr semeri kalr, insan lr ad kalr.
36. Dilini zabt eden ban kurtarr.
37. Kendinden den alamaz.
38. Araba krlnca eyi yolu gsteren oktur.
39. Aypsz dost arayan dostsuz kalr.
40. nsan insann aynasdr.
41. ok yaayan ok bilmez ok gezen ok bilir.
42. Her yokuun inii var.
43. Dikenden gl biter glden diken.
44. Kzm sana derim gelinim iitsin.
45. Tembel kuvvetim yoktur diyor.

49
46. Kedi bulunmad yerde sanlar ba kaldrr.
47. ki cambaz bir ipte oynamaz.
48. Bol bol demekle az tatl olunmaz.
49. Alamayan ocua meme vermezler.
50. Ya at pazarnda sorarlar.
51. Bahi atn diine baklmaz.
52. Diyeceini fikir eyle yle syle.
53. Karga blbl yerine satma istersen.
54. Yemi olmayan aaca ta atmazlar.
55. Sana vur dedilerse ldr demediler.
56. Dnya dner dman dnmez.
57. Hastaya dn m sorarsn.
58. Gen beye hidmet etmek ve kr at tmar etmek ne kadar gtr.
59. Gl dikensiz olmaz sefa cefasz olmaz.
60. Hak sz ac olur.
61. Dost ile ye i al veri etme.
62. Gzden uzak olan gnlden dahi uzak olur.
63. Adam adam salt bir kere aldatr.
64. Dilden gelen elden gelse her fukara paa olur.
65. Ark tavuktan semiz trt olmaz.
66. Tamahkardan ey dileyen denizde bir ukur aar.
67. Ban evde tutan adam kalabalkta kalpa kayp eder.
68. Kanmaya trnak ister.
69. Malmz yokise arzumuz olsun.
70. Gzmz aalm yoksa aarlar.

50
71. Sessiz barmak deliliktir.
72. htiyatuden selamet olur.
73. Kurdu kulandan tutmak pek gtr.
74. Araba ile tavan tutulur.
75. ki karpuz bir koltua smaz.
76. Dinlemediinden ok adam hibir eyi bilmez yanl eder.
77. Bir defa den adam bir daha dmez.
78. Tilki aldatlmaz.
79. Zengine mal veren denize su gtrr.
80. Her eyi kendisine ekmemeli.
81. Bizim amellerimiz szlerimize uyacak.
82. Helal mal zayi olmaz nahak mal tiz zayi olur eytan olur.
83. Rahat isteyen adam sar, kr, dilsiz olacak.
84. mam osurunca cemaat sar.
85. Kedi bevkini rter gibi srrn salyor.
86. Ya devlet baa ya kuzgun lee.
87. Krlara hazr ettii handadt.
88. Sofra sprme yani ok yeme.
89. Kurt kartaldan kurtulmaz.
90. Senin parman ile seni ovala
91. stemediin peke kabul olmaz.
92. Hepsini biz ilemiz bilmeliyiz.
93. Sen daima bir siyah habei gibisin.
94. Ttnden kurtulmak iin ate iine dme.
95. Zorsuz bir ey olmaz.

51
96. Bu i ok mumdan kokar.
97. Tatlu sz yreinde avud.
98. Delidir olki zengindir velakin fukara gibi geinir.
99. ki kbleye tapanda din olmaz.
100. Allah diyen mahrum kalmaz.
101. Can cann yoldadr.
102. Her ne verirsen elin ile ol gelir senin ile.
103. Dknlerin elini tut rabbin elinden seni tutsun.
104. Ne ekersen onu biersin.
105. Allahtan baa yazlm gelecek.
106. Her kendi aybn bilmez.
107. Mudaradan uzak olan Allahtan yakndr.
108. Yaramazlar ile yar olma eyilerden ibret ol.
109. Zaman ile ve saman ile mmlar ayrrlar.
110. Sirke fsndan bol damlasylan dahi ok sinek tutulur.
111. Fukaralara veren Allah verir.
112. Zaman saman satar.
113. yilik bilmeyen adam adam yerine saylmaz.
114. Suunu bir gayrsnn zerine atmak hevesengnahtr.
115. Sakiltler tler
116. Az yiyen ok yer ok yiyen az yer.
117. Delinin yrei azndadr akllnn dili yreindedir.
118. Her alamann glmesi vardr.
119. Bizi iyi yola gtren ve t veren o en byk dostumuzdur.
120. Rahat geinmek iin fena tabiatlar zabt etmesi en gerek yoldur
52
121. Sana zarar edene iyilik eyle yle hem o hem Allah seni sever.
122. Dil adam beyan eder.
123. Bir iyi arap bir dilber avrat iki tatl zehirdir.
124. Mmknsz olan eyleri arama ve arzulama.
125. Fakirlerin tesellisi lmdr.
126. Nasl ki yaparsak yle lrz.
127. ok kucaklayan az der.
128. oa telif olan az birisine yastr.
129. Dil kltan ok ldrr.
130. sizlik glerin babasdr.
131. Aziz ilim yumuak dekte yatmaz.
132. Hasmn bursaya gitti.
133. Yer demir gk bakr.
134. Zamana uymak gerek.
135. yilik eyle denize brak balk bilmezse halk bilir.
136. Kul dedii olmaz Allah dedii olur.
137. nteyir kazanman kaderden atlr eceriharzayla def olunmaz.
138. Eri otur doru syle.
139. Nasibin varsa gelir yemenden nasibin yoksa der dahiden
140. Her gn bayram deil meer deliye.
141. Tahi dost kapya varsn efendi uyur derler. Bir bahi varsa efendim gel buyur
derler.
142. St ile giren huy can ile kar.
143. Gl engelsiz ve muhabbet engelsiz olmaz.
144. Sabr eylemek ?anahtardr.

53
145. Eski pamuk bez olmaz ve teramiz demirden kl olmaz.
146. Atlan ok dnmez.
147. Bir plak cebel soymaz.
148. Bugnk yumurta yarnki tavuktan yekdir.
149. Dman karnca ise fil gibi zan.
150. Ayak ayar nerdibana karlar.
151. Yarar at mahmuza ihtiya yok.
152. Korkak bezirgan fayda etmez.
153. Gmlein kaftandan yakndr.
154. Her esirden sonra bir yesir vardr.
155. Hizmet etmeyi renmeyen efendilik dahi etmez.
156. Kan eyleme kanun eyle.
157. Maslahatlarn ?ortas
158. Hakikat zere olan dostluk uura bal deildir.
159. Tanrdan korkan adamdan korkmaz.
160. Gecenin byk karn var Allah bilir yarn ne doar.
161. Da daa ulamaz insan insana ular.
162. Hata benden ata senden.
163. Gaza geldiinde dan kr olur.
164. Kakma elin kapsn kakmasnlar kapn
165. Yemiin ye aacn sorma.
166. Damlaya damlaya gl olur.
167. Kabliakird usta olur ustadan.
168. Sa kze rk sapan ne eylesin.
169. Ayda fenas olmaz meer fakir ola.

54
170. lk vuran okudan sonra vuran bokudan.
171. Yiyen bilmez dorayan bilir.
172. Avrat evi yapar avrat evi ykar.
173. Ortalk tavuktan yalnz yumurta eyidir.
174. Fayda zerrenin kardeidir.
175. Beenmezsen verdiin akeyi geri al.
176. Eski yar eski hamam.
177. At uurlandktan sonra m ahrn kapsn kaparsn.
178. lm eek buldun nal karmak istersin.
179. Her kimin ba var yerinde da var.
180. Gn geer mr dknr deli sanr ki bayram gelir.
181. Devletliye dokun ge fukaradan sakn ge.
182. Bal tutan parman yalar.
183. At binenin kl kuanann.
184. Yanlmayan bir Allah.
185. Zahmetsiz bal yenmez.
186. Azck akem kaygsz bam.
187. ok bilen ok yanlr.
188. Beylere inanma suya dayanma ge gne inanma avrat szne aldanma atnn
yreine dayanma.
189. Kz anasndan grmeyince sofray devirmez.
190. El iin alayan gzsz kalr.
191. Karaya sabun deliye t ne eylesin.
192. Kenarn gr bezin al anasn gr kzn al.
193. Balk avlayann gt suda gerek.

55
194. Ata bakma dne bakma iindeki cana bak.
195. Gelmek iradet gitmek icazet.
196. Konumak okumaktan eyidir.
197. Kimin arabasnda bulunursan onun terkisini ar.
198. Haram harama gider.
199. Yz verdiler aliye geldi st halya.
200. ksz olan kkn kendi keser.
201. Muhabbet sadk iyidir kiinin akrabasndan.
202. Ak olan krdr.
203. Kiinin hrmeti kendi elindedir.
204. Hrmet ve muhabbet iki badan olur.
205. Gmlek yuvarland kapan buldu.
206. Can vermeyince can ile krnmaz.
207. Komu tavuu komuya kaz grnr.
208. Cefay ekmeyen adam sefann kadrini bilmez.
209. Yalanc kimdir iittiini syleyendir.
210. Dosta bir yeil yaprak.
211. Falan yerin somunu byk imi sanane.
212. Gnl kimi severse gzel odur.
213. Kamak benden tutmak senden.
214. Kul hatasz olmaz hata toyasz olmaz.
215. mnis erden avrat eyidir.
216. Trk danimend olur adam olmaz.
217. Hamama giren terler.
218. ok glen ok alar.

56
219. Zanaat p altndadr.
220. Srr vermek olur srr ayan eylemek olmaz.
221. Acele ile yryen yolda kalr.
222. Adam adama gerektir.
223. Yaral eek pek arr
224. Sert sirke kendi kabna zarar eder.
225. Eei nce bala sonra tanrya smarla.
226. Evvel talim sonra kalem.
227. Saysz kimseyi dman edinme.
228. Dosta ok varan eki surat grr.
229. Karanlkta gz kapadnda kim bilir.
230. Bo torba ile at tutulmaz.
231. Garip kuun yuvasn tanr yapar.
232. Bak yaras onulur dil yaras onulmaz.
233. Eri ol harami ol insaf elden koma.
234. Eliye zeval yok.
235. Eden bulur.
236. lm aslann sakaln yolar.
237. Kamili kamil bulur.
238. Dost baa dman ayaa bakar.
239. Yaramaz komunun yedi mahalleye de zarar var.
240. itilmemi haber olmaz cihanda.
241. Byk ban byk ars olur.
242. Bin taa bir bor denmez.
243. Sonra gelen kim ise kapy o kapar.

57
244. Ba gidince ayak payidar olmaz.
245. Yrki at yemini artrr.
246. Araba yolundan kma.
247. Sa kze rk saman zarar etmez.
248. Eee semeri yk deil.
249. Bin iit bir syle.
250. eriatn kestii parmak armaz.
251. Her kiiye kendi huyu ho gelir.
252. Kurt tyn deitirir huyunu deitirmez.
253. Dilencinin yz kara torbas doludur.
254. Efendinin nazar ata tmardr.
255. Teklif cehennemde olur.
256. Hasmdan sakn karnca isede
257. Son pimanlk fayda etmez.
258. Bugn bana ise yarn sanadr.
259. Her sz sylemeki yerin kula vardr.
260. Grnenden grnmez ok.
261. Tutulmayan eri beyden doru.
262. Akn var ise dalara d.
263. Adam oldurki ikrarndan dnme.
264. Adam yenilmek ile marifetli olur.
265. Kuzguna gzel kimdir demiler benim yavrularm demi.
266. Domuzdan kl koparmak hnerdir.
267. At yerine eek balama.
268. Et ile trnak arasna girme.

58
269. Atalar zanaat oluna mirastr.
270. Atalar szn tutmayan yabana atalar.
271. Ate dt yeri yakyor.
272. Ekmei yalnz yiyen ykn kendi kaldrr.
273. Ak az a kalmaz.
274. A tavuk kendisi arpa ambarnda grr.
275. An karn doyar gz doymaz.
276. Akam ise yat sabah ise git.
277. Altn kymetin sarraf bilir.
278. Altn sarrafa cevheri kuyumcuya sor.
279. Tuz ekmek bilmeyen itten ktdr.
280. tiz biten tiz yiter.
281. Arisi at binen tiz iner.
282. Tatlya tatl syle.
283. Tatl dil yerden ylan karr.
284. Sabr selamet uyumak melanet.
285. Gle giden kk av avlamaz.
286. Dman dmann halinden bilmez.
287. Kan kanla ykamazlar kan suyla ykarlar.
288. Demiri tavnda yaparlar.
289. Kedi cieri grp yetiemezse bugn orutur diyor.
290. Krk krkmz iken birgn krk olur.
291. Deryadaki balk satlmaz.
292. Evci evde yoktu yolda gerek.
293. fke ile kalkan ziyan ile oturur.

59
294. Deliye ta edirme.
295. Ne soram yerini ne sorarm halin.
296. Pamak balksz olmaz.
297. Sarn aardna bakma sabunu veresiyedir.
298. Erteye kalan kazadan korkma.
299. Zor oyunu bozar.
300. Senden devletli olan ile ortak olma.
301. Kurt mahallesinde av avlamaz.
302. Yatan aslandan gezen tilki yektir.
303. Su uyur dman uyumaz.
304. Bunda kemiler balarsn sandalyeyle nereye gidersin.
305. Araba yalamaynca yrmez.
306. Balda bir bahasda bir.
307. Korkulu dn sonu hayr olur.
308. Yk bacadan alamaz.
309. Akl yata deil batadr.
310. Yolcuya yol gerek.
311. Yrekten yree yol gerek.
312. Ondan eyisi yoktur ne bilurum ne grdum.
313. Kimsenin ah kimseye kalmaz.
314. Deveye diken gerek alnca boyutazatr.
315. Ham sz sahibinindir.
316. Eski samanlar kartrma.
317. Sekseninde sz renen kymetinde alar.
318. Karnca kararnca.

60
319. Ulularn sz yere dmez dnya devrilir.
320. Varrakvarrak bulunur rak.
321. Tuzlu helvaya benzer.
322. Ak ona derlerki karda yryp izi belletmemek gerek.
323. Sofudur soan yemez ele girse kabuunda komaz.
324. Yolu iyi bilen yorulmaz.
325. Tok ne bilir an halinden.
326. Ya zor ya zr ya ehirden sfr.
327. are dibine ziya vermez.
328. lm kara devedirki her kapda ker.
329. Krdn at bir ayrda ayak bast zaman ot bitmez.
330. Hediye borlu olma ya dkkanda isterler ya bayramda.
331. Kr yanna varnca sende gzn kapa.
332. Aa badat uzak deil.
333. Kurt kocaynca kpein maskaras olur.
334. Saknan gze p batar.
335. Yklan yklan sever.
336. Her ziyan bir fend.
337. Tilkinin akbet gelecei krknn dkkandr.
338. Nakis ile cmerdin harc birdir.
339. Cihanda yar ol bar olma.
340. Kimine hay hay kimine vay vay.
341. Eri gemi doru sefer.
342. Geme namerd kprsnden koparsn savsat.
343. Gafil ba dmana yarar.

61
344. Gnl masumdur grdn umar.
345. Veren el alann stndedir.
346. Deve deve yerine ker.
347. Kk byr dili uslanr.
348. Sevilene davul alarsn
349. Kimsenin nasibini kimse yemez.
350. Yazc kendine kem yazmaz.
351. Dilin kemii yoktur amma kemik krar.
352. Yiit meydanda belli olur.
353. mam evine baklava gitmi ise sanane.
354. Kurban hataya kalkan olur.
355. Kr odur ki dt kuyuya bir daha der.
356. Her kemalin bir zevali vardr.
357. Her aacn glgesi var.
358. Her eyin sonu var.
4.2. Herausgegeben
4.2.1.Ataszleri ve Deyimler
1. Ebsem olmak ok sylemekten yedir.
2. At ile torbay ekitirme.
3. At binenin kl kuanann.
4. t rr kervan yrr.
5. Et ile trnak arasna girme.
6. Atdaneekden dene tmar gerekir, deveden dene kazma gerekdir.
7. Ateten korkan ttnden saknr.
8. Atele papuun oyunu olmaz.

62
9. A a ile yatnca dilenci doar.
10. A adam kendini atee salar.
11. A ile dost olma yemem derse karnn doyurur.
12. A ay oynamaz.
13. A tavuk kendisini arpa ambarnda grr.
14. A kiminle olursa savar.
15. A kpek kudurmaz.
16. An karn doyar gz doymaz.
17. Ala ileme tokla deprenme
18. Ayan eek katrdan ykrktr.
19. Ak az a kalmaz.
20. hram dervii etmez.
21. Akamn hayrndan sabaha erri yektir.
22. Ad iler ii sen ilemezsin.
23. Edebli edepsizden edep renir.
24. Adam adam salt bir kere aldatr.
25. Adam ikrarndan hayvan yularndan.
26. Adam var adamckda var.
27. Adam yanlmak ile merifetli olur.
28. Er olan ekmein tatan karr.
29. Erteye kalan kazadan korkma.
30. Ark tavuktan semiz trt olmaz.
31. Erkek ondan dokuzu zandr.
32. Azackakemm kaygsz bam.
33. Az ver ok yalvar.

63
34. stad kim doar.
35. Eski sprgeyi dama atarlar.
36. Eski samanlar kartrma.
37. Eski yar eski hamam.
38. itilmemi haber olmaz cihanda.
39. Aikar dman gizli dosttan eyidir.
40. Eek dada lr, zarar eve gelir.
41. Eein anrmaz olmaz.
42. Eeini evvel bala sonra tanrya smarla.
43. Eee semer yk deil.
44. Isran it diini gstermez.
45. Aslacak suya boulmaz.
46. Aaca kann papucu yerde kalmaz.
47. Aa ya iken dorulur.
48. Aann gz inei semiz eder.
49. Azndaki dilini hapis eyle.
50. Alama l iin ala deli iin.
51. Alamayan ocua meme vermezler.
52. Efendinin nazar ata tmardr.
53. Ak kpek kara kpek ikiside kpektir.
54. Akacak kan damarda durmaz.
55. Akesi ak olann bakma yznn karasna.
56. Akeli adamdan dalar korkar.
57. Akenin kymetini bilmeyen dn versin.
58. Akenin gittiine bakma, iim bittiine bak.

64
59. Eer altnda at olur.
60. Eri otur doru syle.
61. Ekmei yalnz yiyen ykn kendi kaldrr.
62. El eli yuvar iki el yz yuvar.
63. Altn eli bak kesmez.
64. Altnn kymetini sarraf bilir.
65. Alak uan yce konar yce uan alak konar.
66. Alak yerde tepecik kendisini da sanar.
67. Aldataym diyen aldanr.
68. Elden kan ele gelmez.
69. Al olu veritir.
70. Allah imhal eder ihmal etmez.
71. Allah ldrmediini kimse ldrmez.
72. Allah diyen mahrum kalmaz.
73. Elma kendi aacndan rak dmez.
74. mam evinden a lm gznden ya umarsn.
75. mam evine baklava gitmi ise sana ne.
76. mid ile kanaat eden alktan lr.
77. Andan eyisiyokdur ne bilirim ne grdm.
78. nsan insann aynasdr.
79. nsan dilden yeter dilden biter.
80. nsaf din yarsdr.
81. Avareler yeri meyhanedir.
82. Ocak iinde tutuur.
83. Oduncu gle gle gider alaya alaya gelir.

65
84. Ortakl kzden baka buza yektir.
85. Ortakl tavuktan yalnz yumurta yektir.
86. Uzak yeri urgan ile lme.
87. Eri ol hrsz ol insaf elden koma.
88. Olan yemie gnder ardnca sen var.
89. ksz olan gbeini kendi kar.
90. kszn karn doymaz.
91. kze boynuzu ve kua kanat yk deildir.
92. fke ile kalkan ziyan ile oturur.
93. Evvel hesap ondan kasap.
94. Evvel gr sonra bili.
95. lm kara devedirki her kapda ker.
96. lm arslann sakaln yalarlar.
97. lme eeim yaz gelir yonca biter.
98. l sz dinlemeyen l kalr.
99. l kii kpr olsa zerinden geme.
100. ? gnlk tartan kimseden hayr gelmez.
101. Umulmayan ta yarar ba.
102. Eve toz gerek her nesneye toz gerek.
103. Oynamak bilmeyene yer dardr.
104. Uyur ylann kuyruuna basma.
105. Uyumu kpei uyandrma.
106. Ah yerde kalmaz.
107. Ayak zere duran kyl diz ken eriften yksektir.
108. Ayak ayaknerdbana karlar.

66
109. ilemeyeyim dersen ak ol.
110. in bilen ein bilen an bilen fakir olmaz.
111. ki el bir ba iindir.
112. iki cami arasnda kalm bi namaz dnd.
113. ki cambaz bir ipte oynamaz.
114. ki desti birbirine dokunursa biri krlr.
115. ki reis bir gemi batrrlar.
116. ki karpuz bir koltua smaz.
117. ki kbleye tapanda din olmaz.
118. ki kedi bir aslana bedir.
119. ki kimsenin ncs olma.
120. ki kpek bir kemie derlerse davalar eksik olmaz.
121. El iin alayan gzsz kalr.
122. El aybn syleyen senin aybnda syler.
123. yi cevher kendisini bildirir.
124. yi nasihat verilir ama iyi edep verilmez.
125. yiden fenas olmaz meer fakir ola.
126. Pazarn atas anas olmaz.
127. Ban evde tutan adam kalabalkta kolpaln kaybeder.
128. Baa gelmez i olmaz.
129. Bakma syleyene bak sylediine.
130. Bal bal demekle az tatl olmaz.
131. Balda bir bahasda bir.
132. Balk avlayana kt suda gerek.
133. Balk batan kokar.

67
134. Bal ye arsn sorma.
135. Bak kendi knn kesmez.
136. Bak yaras onulur dil yaras onulmaz.
137. Baht billurdandr ok parlarsa atlar.
138. Bahi atn diine baklmaz.
139. Bir vurmak ile aa dmez.
140. Bir evde horoz ok olunca sabah ge olur.
141. Bir ok iki ku almaz.
142. Bir iyiy arap ve bir dilber avrat iki tatl zehirdir.
143. Bir baba dokuz olu besler, dokuz oul bir babay besleyemez.
144. Bir bugn iki yarndan iyidir.
145. Bir plak bin cebell soymaz.
146. bir iek ile yaz olmaz.
147. Bir sren atn budunu vurmazlar.
148. Bir syle iki fikir eyle.
149. Bir ta ile dokuz gz vurulmaz.
150. Bir kanat ile iki ku umaz.
151. Bir kiide iki hner olmaz.
152. Bir mh bir nal, bir nal bir at, bir at bir eri, bir er bir memleketi kurtarr.
153. Biri eker biri bier.
154. Bakkal bir adam iin dkkan amaz.
155. Bana faydas olmayan gz ksn.
156. Beyin emesinden su ime.
157. Beylere inanma, suya dayanma, ge gne inanma, avrat szne aldanma, atn
yreine dayanma.
68
158. Bilmezsen bir bilenden sor.
159. Ben demek eytan iidir.
160. Beni sayann kuluyum, saymayann sultanym.
161. Borlunun benzi sararr.
162. Borsuz yoksul beyden yektir.
163. Burun yzden dmez.
164. Bo torba ile at tutulmaz.
165. Bo uval durmaz.
166. Bugn bana ise yarn sanadr.
167. Bugnk tavuk yarnki kazdan yektir.
168. Bugnk yumurta yarnki kazdan yektir.
169. Bayramda bor deyene ramazan ksa grnr.
170. Bin iit bir syle.
171. Bin tasa bir bor demez.
172. Bilen bilir biliri bilmeyen ne bilsin biliri.
173. Byk ban byk ars olur.
174. Byk bak belinde gtrmekle a deildir.
175. Pamak balksz olmaz.
176. Peynir yiyen su bulur.
177. Tatar babasn dahi satar.
178. Trk ata binince kendini bey oldum sanr.
179. Trk olana ehrin ii zindan olur.
180. Trk danimend olur adam olmaz.
181. Trk akl sonradan gelir.
182. Trke borlu olma ya dkkanda ya bayramda ister.

69
183. Takiyeyehidmet eden takiyeden geinir.
184. Tembel kudretim yoktur der.
185. Tembellik yap yap gider ve fakirlii yolda bulur.
186. Tembele hergn bayramdr.
187. Ttnden kurtulmak iin atein iine dme.
188. Tez giden tez yorulur.
189. Sikletler tler.
190. Can cann yoldadr.
191. Cahil olan daima ad olaym der elem kar.
192. Cahil olan kii vakitsiz horoz gibidir.
193. Cemaat ne kadar ok olsa imam bildiin okur.
194. Cimrinin olu inadc olur.
195. ivisiz padavray yel alr.
196. Cihanda yar ol bar olma.
197. Cehd ve sabr ile san tenteyi deler.
198. arlmayan yerde kedi ile kpek var.
199. atal kazk yere girmez.
200. obann armaan am sakzdr.
201. rk baklann kr alcs olur.
202. ok arpa at atlatr.
203. ok bilen ok yanlr.
204. ok karnca aslan ldrr.
205. ok kucaklayan az drr.
206. ok koyunun ok kuzusu olur.
207. ok kelam syleyen insann kalbi sa olmaz.

70
208. ok naz akm usandrr.
209. ok yaayan ok bilmez, ok gezen ok bilir.
210. Hareket olmadka bereket olmaz.
211. Hak sz zehirden acdr.
212. Hak dorudandr.
213. Hayvan alas dnda, insan alas iinde olur.
214. Hayvan yalaarak insan soruarak.
215. Ham sz sahibinindir.
216. Hidmet etmeyi renmeyen efendilik dahi etmez.
217. Hrsz hrsza yoldatr.
218. Hrsza ip mcrime zndan.
219. Hatasz bir dakika yoktur.
220. Halk yannda eeinin kuyruunu kesme kimi uzunder kimi ksadr der.
221. Huy can altndadr can kmadka huydan geilmez.
222. Daynlarn borlularndan iyi fikri vardr.
223. Depme kapy deperler kapn.
224. Dman dmann halinden bilmez.
225. Dman karnca ise fil gibi san.
226. Davacn kad ise yardmcn Allah ola.
227. Deirmen dner ama suyu nereden.
228. Denizde balk Pazar olmaz.
229. Dikenden gl biter, glden diken.
230. Dil adam beyan eder.
231. Dil kltan ok ldrr.
232. Dilin kemii yoktur ama kemii krar.

71
233. Tilkinin akbet gelecei krk dkkandr.
234. Dilini zabdeden ban kurtarr.
235. Deli alacay sever.
236. Deli odur ki bir dt ukura bir daha der.
237. Deli odur ki kendi syler kendi iitir.
238. Deli deliyi sever, danimend danimendi sever.
239. Delinin yrei azndadr, akllnn dili yreindedir.
240. Dnya tkenir dman tkenmez.
241. Dost bin ise azdr, dman bir ise oktur.
242. Dosta ok varan eki surat grr.
243. Devletlye dokun ge, fukaradan sakn ge.
244. Diin ard yere dil dokunur.
245. Rahat isteyen adam sar, kr, dilsiz olmal.
246. Rzgara tkren yzne tkrr.
247.Zahmetsiz bal yenilmez.
248. Zahmetsiz zirey olmaz.
249. Zaman ile ve saman ile mmlar ayrrlar.
250. zaman saman satar.
251. Zamana uymak gerek.
252. Zengine mal veren denize su gtrr.
253. Sert sirke kendi kpne zarar eder.
254. Sereden korkan dar ekmez.
255. Serede tmek yok naras ok.
256. Sirke fsndan dal damlasyla daha ok sinek tutulur.
257. Seksende saz renen kyamette alar.

72
258. Sen elebi ben elebi at kim kar.
259. Senden alaktan kz al senden uluya kz verme.
260. senden byk ile alveri etme.
261. Senden devletli olan ile ortaklk etme.
262. Senden kuvvetli ile tartma.
263. Senin parman ile seni l.
264. St ile giren huy can ile kar.
265. Sznn eri ol.
266. Sz fikir edip syle.
267. Sylemek gm ise sylememek altndr.
268. Sel gider kum kalr.
269. Sa kze rk sapan neylesin.
270. Sar ile sylemek g olur.
271. Salk varlktan yekdir.
272. Saknan gze p der.
273. Sabr eylemek enlik anahtardr.
274. Sabr ile kuruk helva olur.
275. Sakal baa kurban olsun.
276. Sakal kady etmez.
277. Sonra kalkan kim ise kapy o kapar.
278. Sanat ustadan grmeyen renmez.
279. su uyur dman uyumaz.
280. Sora sora kabe bulunur.
281. Son pimanlk es kalmaz.
282. Suyu getiren ile destiyi kran birdir.

73
283. Zarara glc olma.
284. Tatl dil yerden ylan karr.
285. Darlm kudurmutan beterdir.
286. Da bandan duman yiit bandan gman eksik deildir.
287. Da daa ulamaz insan insana ular.
288. Danan da am danmayan yolda kalm.
289. Tavan ne kk kula ne byk.
290. Tavuk sesi uzaktan kaba gelir.
291. Davul ile gelen zurna ile gider.
292. Davul sedas uzaktan ho gelir.
293. Dokuz vermeyince onu kurtaramazsn.
294. Tamahkardan bir ey dileyen denizde bir ukur aar.
295. Damla damla gl olur dman gz kr olur.
296. Topal ile gren aksamak renir.
297. Tutulmayan eri beyden doru.
298. Doru sz ok kimselere ac olur.
299. Doru syleyeni dokuz ehirden srerler.
300. Tok ne bilir an halinden.
301. Domuzdan kl koparmak hnerdir.
302. Domuz domuzu almaz.
303. Domuz grdn alar.
304. Zan etmediin yerden tilki kar.
305. Adet bir baka tabiet olur.
306. Arsza t hayr etmez.
307. Arif olan kii ardndan okur mektubu.

74
308. Ereti ata binen tiz iner.
309. Ak olan krdr.
310. Ak ve melik yolda kabul etmez.
311. Aa badat uzak deil.
312. Aa ya sabr ya sefer.
313. Akll dman aklsz dosttan eyidir.
314. Acele ile menzil alnmaz.
315. Arap doyunca yer Trk lnce yer.
316. Arap araba yzn kara demi.
317. Araba ile tavan tutulur.
318. Araba krlnca yol gsterici ok olur.
319. Araba yolundan kma.
320. Arefe gnnde yalan syleyen bayram gn utanr.
321. Aziz ilm yumuak dekte yatmaz.
322. Akn var ise dalara d.
323.Akl kiiye sermayedir.
324. Akl yata deil batadr.
325. maret yaplmadan dilenciler kap aldlar.
326. Avrat evi yapar avrat evi ykar.
327. Avratn sa uzun akl ksadr.
328. Avrata olana verme vaaz
329. Aypsz yar isteyen yarsz kalr.
330. Garip duas makbuldur.
331. Fayda zararn karndadr.
332. Kabil akirdstad olur ustadan.

75
333. Kaplumbaa vararkvarark demi.
334. Kartal sinek olmaz.
335. Karda gez izini belli etme.
336. kar kar ya bala.
337. Karga besledim byd gzlerimi karmaya balad.
338. Karga kargann gzn karmaz.
339. Karnca kararnca.
340. Karncann bile sofras vardr.
341. Kar nedenli ok yasa yaza kalmaz.
342. Kalyon denizin yznde yrr kayk kenarda kalr.
343. Kapdan srseler bacadan d.
344. Kat alma souk geer.
345. Kara yanna varma kara bular.
346. Kara yumala aarmaz.
347. Karaya sabun deliye t neylesin.
348. Kaza geldiinde dan gz kr olur.
349. Kazaya rza gerek.
350. Kalbin ahitlii yz ahitten kavidir.
351. Kanda okluk onda yokluk.
352. Hangi gn grdn akam olmaya.
353. Kutsuz kuun yuvas doan yannda olur.
354. Kocam tilki adan korkmaz.
355. Kurbaasz gl olmaz.
356. Kurt ile konuan kpei koy yana.
357. Kurt ban kayrmaz.

76
358. Kurt tyn deitirir huyunu deitirmez.
359. Kurt oban olmaz.
360. Kurt saylm koyunlar bile kapar.
361. Kurt kartaldan kurtulmaz.
362. Kurt kocaynca kpek maskaras olur.
363. Kurt yannda ku dahi doyar.
364. Kurdun olu kurt olur eerki adamla bysn.
365. Kurdun olu kuzu olmaz.
366. Kudu ormandan alk karr.
367. Kurdu basmaya kurd gibi bir kpek gerek.
368. Kurdu kulandan tutmak pek gtr.
369. Korkak bezirgan fayda etmez.
370. Korku bekler baly
371. Korkulu dn sonu hayr.
372. Kuru yannda yada yanar.
373. Kuzguna gzel kimdir demiler benim yavrularm demi.
374. Ku var eti yenir ku var et yedirirler.
375. Komu tavuu komuya kaz grnr.
376. Komunun hakk tanrnn hakkdr.
377. Kol ile ba kesilir.
378. Kul dedii olmaz Allah dedii olur.
379. Kulluktan ululuk.
380. Ktan sonra bahar olur.
381. Koyun bulunmad yerde keiye Abdurrahmen elebi derler.
382. Kuyuyu boyunca kaz.

77
383. Geme namerd kprsnden koparsn syu seni.
384. Kedi bulunmad yerde sanlar ba kaldrr.
385. Kedi ieri grp yetimezse bugn oruturder.
386. Krdn at ayak bast yerde ot bitmez.
387. Gerei gerekmez iken birgn gerek olur.
388. Gl engelsiz ve muhabbet engelsiz olmaz.
389. Gldikensiz olmaz sefa cefasz olmaz.
390. Gelmek iradet gitmek icazet.
391. Gelecek nesne gelir ar naar.
392. Gl isteyen dikenleri dahi istemek gerek.
393. Kimse yourdum kara demez.
394. Kimsenin nasibini kimse yemez.
395. Kenarn gr bezin al anasn gr kzn al.
396. Kendinden den alamaz.
397. Kpek kpei yemez.
398. Kk byr deli uslanr.
399. Kr kuun yuvasn tanr yapar.
400. Krlerin arasnda sen dahi gzn kapa.
401. Krn istedii nedir iki gz.
402. Grnenden grnmez ok.
403. Gz bir penceredir gnle bakar.
404. Gzler terazi gnller batmandr.
405. Gzmz aalm yoksa aarlar.
406. Gze yasak olmaz.
407. Gz bir nesne doyurmaz illaki toprak.

78
408. Gkten ne yaar ki yer onu kabul etmeye.
409. Gnl kimi severse gzel odur.
410. Gnl masumdur grdn umar.
411. Gle gle dahi gerek denilebilir.
412. Gmlek kaftandan yakndr.
413. Gne gre krk giymek gerek.
414. Kiinin hrmeti kendi elindedir.
415. Kimin arabasnda bulunursan onun trksn ar.
416. Kimine hay hay kimine vay vay.
417. Lakrd ile pilav olmaz.
418. Leylein mr laklak ile geer.
419. Mazi zikir olunmaz.
420. Mal kanda ise kendini syletir.
421. Mal mal kazanr.
422. Malmz yoksa arzmz olsun.
423. Muhabbet iki batandr.
424. Muhibbi sadk eyidir kiinin akrabasndan.
425. Mermerde mui bitmez.
426. Misafir misafiri sevmez, ev sahibi ikisini sevmez.
427. Maslahatlarn hayrls ortas
428. Mft sirke baldan taldr.
429. Mum dibi karanlk olur.
430. Meyhaneci gazel olmaz.
431.Naslki yaarsak yle lrz.
432. Nasihat istersen komunun lm nasihattir.

79
433. Nursuz gz ve hikmetsiz dil ikiside gz ve dil deil.
434. Ne istersen Allahtan iste kuldan isteme.
435. Ne ekersen onu biersin.
436. Vardn yerde karanlk ise sende gzn kapa.
437. Veresiye arap ien iki kere sarho olur.
438. Veren el alann stndedir.
439. Veren eli kimse kesmez.
440. Hepsinden bahtldr beikte len.
441. Her aatan yemi olmaz.
442. Her alamann glmesi vardr.
443. Herbir kiiye kendi adeti ho gelir.
444. Her tencereye bir kapak bulunur.
445. Her horoz bokluunda ter.
446. Her deliye bir alim koymulardr.
447. Her ziyan bir ttr.
448. Her sz sylemeki yerin kula var.
449. Hereyin kesreti bir zarar getirir.
450. Hereyin yenisi dostun eskisi.
451. Her zararda bir hayr var.
452. Her asrdan sonra yusur vardr.
453. Her ku yuvasn beenir.
454. Herkes kendi aybn bilmez.
455. herkes ne ederse kendine
456. Her kii derdinden syler.
457. Her kiinin bir derdi var deirmencinin su.

80
458. Her kiinin bir delilik damar var.
459. Her kiiye kendi ehri yek gelir.
460. Her kiinimn ba var yreinde da var.
461. Her ne verirsen elin ile ol gelir senin ile
462. Her yksein bir inii vardr.
463. Her yumurta beyaz deil.
464. Hindistan fili sivrisinekten korkar.
465. Yapmak gtr ykmak kolaydr.
466. Yatan arslandan gezen tilki yekdir.
467. Ya devlet baa ya kuzgun lee.
468. Ya deve ya deveci.
469. Yaramaz demirden eyi kl olmaz.
470. Yaramaz komunun yedi mahalleye dek zarar var.
471. Yaramaza kendi belas yeter.
472. Yarn nimetin dman gibi ye.
473. Ya zor ya zer ya ehirden sefer.
474. Yazc kendine kem yazmaz.
475. Ya at pazarnda sorarlar.
476. Yamurdan kaan doluya urad.
477. Yanl Badattan dner.
478. Yalnzlk Tanrya yarar.
479. Yavuz kpek ne yer ne yedirir.
480. Yay pek ekme krlr.
481. Yklan yklan sever.
482. Yiit bandan devlet rak deildir.

81
483. Yiit meydanda belli olur.
484. Yiidin sz demirin krtei.
485. Yalancnn evi yand kimse inanmad.
486. yalancya kavvi hafza arttr.
487. Yalan var ki gerekten yektir.
488. Yalan oran ile syle.
489. Yemi olmayan aaca ta atmazlar.
490. Yemiin iyisini domuz yer.
491. Yemi ye aacn sorma.
492. Yemeksiz yatmak bor ile kalkmaktan yektir.
493. Yorgana gre ayan uzat.
494. Yrekten yree yol var.
495. Yz yzden utanr.
496. Yk bahttan anlamaz.
497. Ykl eek anrmaz.
498. Yolcuya yol gerek.
499. Yolu iyi bilen yorulmaz.
500. Yiyen bilmez dorayan bilir
4.3. F.L.O. Rehrg
4.3.1.Atasz ve Deyimler
1. Ba eski : sayfa 7
2. Ba bozuk : sayfa 7
3. Ba bo : sayfa 7
4. Batan kar olmak : sayfa 8

82
5. Batan baa : sayfa 8
6. Ba aa : sayfa 8
7. Dik bal : sayfa 8
8. Ba koymak : sayfa 8
9. Ba etmek : sayfa 8
10. Baa kakmak : sayfa 8
11. Ba komak : sayfa 8
12. Ba koturmak : sayfa 8
13. Ba gstermek : sayfa 8
14. Ba vermek : sayfa 8
15. Batan amak : sayfa 8
16. Ba armak : sayfa 8
17. Ba kaldrmak : sayfa 8
18. Ba almak : sayfa 8
19. Baa gemek : sayfa 8
20. Baa geirmek : sayfa 8
21. Baa karmak : sayfa 8
22. Baa kmak : sayfa 8
23. Batan karmak : sayfa 8
24. Ba baa vermek : sayfa 8
25. Birinin bann altnda olmak: sayfa 8
26. Aklm bamda deil : sayfa 8
27. Balk batan kokar : sayfa 8
28. Ku ba kar yaar : sayfa 8
29. Ba taa dokunmak : sayfa 8

83
30. Ba atlamak : sayfa 9
31. Ba taa gelmek : sayfa 9
32. Ba yemek : sayfa 9
33. Ba kamaya vakti olmamak : sayfa 9
34. Ban sa olsuna varmak : sayfa 9
35. Ba ge demek : sayfa 9
36. Baa kar yamak : sayfa 9
37. Batan yel esmek : sayfa 9
38. Baa ate yakmak : sayfa 9
39. Birinin bana ate yaar : sayfa 9
40. Birinin bana ta der : sayfa 9
41. Toprak bana : sayfa 9
42. Ba tatan taa vurmak : sayfa 9
43. ki elini bana vurmak : sayfa 9
44. Bann kt yere git : sayfa 9
45. Baa ba olmak : sayfa 9
46. Baa ba vermek : sayfa 10
47. Baa sarmak : sayfa 10
48. Bamz bal kabana dnd : sayfa 10
49. Birinin bana toplanmak : sayfa 10
50. Kl krk yarmak : sayfa 10
51. Sade yandan kl ekmek : sayfa 10
52. Ty dkmek : sayfa 10
53. Aza ty bitmek : sayfa 10
54. Havann gz yal : sayfa 11

84
55. Gz pek : sayfa 11
56. Gz ak : sayfa 11
57. Gz amak : sayfa 11
58. Gz fena : sayfa 11
59. Gz gze : sayfa 11
60. Ceyran gzl : sayfa 12
61. ahin gzl : sayfa 12
62. Gzetmek : sayfa 12
63. Gzlemek : sayfa 12
64. Gz etmek : sayfa 12
65. Gz geirmek : sayfa 12
66. Gz koymak : sayfa 12
67. Gz dikmek : sayfa 12
68. Gzden ttmek : sayfa 12
69. Gze girmek : sayfa 12
70. Gzden kmak : sayfa 12
71. Gzden dmek : sayfa 12
72. Gze almak : sayfa 12
73. Gze gelmek : sayfa 12
74. Gz vermek : sayfa 12
75. Gz ile yemek : sayfa 12
76. Gz kulak olmak : sayfa 12
77. Gz kestirmek : sayfa 12
78. Gz edene gitmek : sayfa 13
79. Gz biletmek : sayfa 13

85
80. Gz gzomak : sayfa 13
81. Gz sokmak : sayfa 13
82. ki yzl : sayfa 13
83. Yzm yoktur : sayfa 13
84. Yz ak : sayfa 13
85. Yz akl : sayfa 13
86. Yz karas : sayfa 13
87. Yz tutmak : sayfa 13
88. Yzm tutar : sayfa 13
89. Yz syrlm : sayfa 13
90. Yznde nuru yok : sayfa 13
91. Yznn perdesi yrtlm : sayfa 13
92. Yz yze : sayfa 13
93. Yz suyu dkmek : sayfa 14
94. Yz hrmetine : sayfa 14
95. Yze vurmak : sayfa 14
96. Yz aa olmak : sayfa 14
97. Yz evirmek : sayfa 14
98. Yz Artmak : sayfa 14
99. Yz kaslmak : sayfa 14
100. Yz srmek : sayfa 14
101. Yz vermek : sayfa 14
102. Yze kmak : sayfa 14
103. Yz kararp bozulmak : sayfa 14
104. Yz amak : sayfa 14

86
105. Yz almak : sayfa 14
106. Yze vermek : sayfa 14
107. Yz ekitmek : sayfa 14
108. Yz asmak : sayfa 14
109. Yze beraber sylemek : sayfa 14
110. Yze glmek : sayfa 15
111. Yzden grmek : sayfa 15
112. Yz gelmek : sayfa 15
113. Yz grmeye gitmek : sayfa 15
114. Burun etmek : sayfa 15
115. Burnu kaynak : sayfa 15
116. Yarm az : sayfa 15
117. Az bozuk : sayfa 15
118. Az sert : sayfa 16
119. Az keskin : sayfa 16
120. Aznda mercimek slanmaz : sayfa 16
121. Az pek : sayfa 16
122. Bu benim azmn ka deil : sayfa 16
123. Aza gelmek : sayfa 16
124. Aza vermek : sayfa 16
125. Aza bakmak : sayfa 16
126. Az yanmak : sayfa 16
127. Az etmek : sayfa 16
128. Aza koymak : sayfa 16
129. Aza dil koymak : sayfa 16

87
130. Aza ty bitmek : sayfa 16
131. Az aza gelmek : sayfa 16
132. Sa kol az : sayfa 16
133. Sol kol az : sayfa 16
134. Dil otu yemi : sayfa 17
135. Dilbaz : sayfa 17
136. Dilalt : sayfa 17
137. Dili prtsz : sayfa 17
138. Dili uzun : sayfa 17
139. Dili fena : sayfa 17
140. Dil ile teyir olunmaz : sayfa 17
141. Dile gelmez : sayfa 17
142. Dili tutuk : sayfa 17
143. Dili ar : sayfa 17
144. Kk dil : sayfa 17
145. Dil yaras : sayfa 17
146. Dillemek : sayfa 17
147. Dile vermek : sayfa 17
148. Dil uzatmak : sayfa 17
149. Dil tutmak : sayfa 17
150. Dil ekmek : sayfa 17
151. Dil dkmek : sayfa 17
152. Dile destan olmak : sayfa 17
153. Dilden dile yaylmak : sayfa 17
154. Dil pasldr : sayfa 17

88
155. Kulak vermek : sayfa 18
156. Kulak asmak : sayfa 18
157. Birinin kulana sarkmak : sayfa 18
158. Birinin kulana koymak : sayfa 18
159. Kulak kabartmak : sayfa 18
160. Kulak arkasna atmak : sayfa 18
161. Kulaa girmek : sayfa 18
162. Kulak bkmek : sayfa 18
163. Kulaktan kulaa yaylmak : sayfa 18
164. Birka kula var : sayfa 18
165. Kol kola vermek : sayfa 18
166. Eli pek : sayfa 19
167. Eli ksa : sayfa 19
168. Eli uzun : sayfa 19
169. El altnda : sayfa 19
170. El abukluu : sayfa 19
171. Ellere nispet : sayfa 19
172. El kiri : sayfa 19
173. Ele avuca smaz : sayfa 19
174. Eli bo : sayfa 19
175. Ellemek : sayfa 19
176. Ellemek : sayfa 19
177. El vermek : sayfa 19
178. El tutmak : sayfa 19
179. El ele vermek : sayfa 19

89
180. Ele vermek : sayfa 19
181. El koymak : sayfa 20
182. El baa vurmak : sayfa 20
183. ki elini bana vurmak : sayfa 20
184. El balamak : sayfa 20
185. El kavuturmak : sayfa 20
186. Ele getirmek : sayfa 20
187. Elden kmak : sayfa 20
188. El kaldrmak : sayfa 20
189. El etmek : sayfa 20
190. Sz bir ve el bir etmek : sayfa 20
191. El bir olmak : sayfa 20
192. Elden dmek : sayfa 20
193. Elden ayaktan dmek : sayfa 20
194. Ele gemek : sayfa 20
195. El ekmek : sayfa 20
196. Elden kalmak : sayfa 20
197. Elden ne gelir : sayfa 20
198. Yakay ele vermek : sayfa 20
199. El elinde kalmak : sayfa 21
200. El kapsnda olmak : sayfa 21
201. El eli ile ylan tutmak : sayfa 21
202. inde parma olmak : sayfa 21
203. Parma bir olmak : sayfa 21
204. Parmak koymak : sayfa 21

90
205. Parmak srmak : sayfa 21
206. Parmak karalamak : sayfa 21
207. Parmak stnde oynatmak : sayfa 21
208. Trnaklamak : sayfa 21
209. Kanacak trnak olmamak : sayfa 21
210. Et trnaktan ayrlmaz : sayfa 22
211. Trnak altrmak : sayfa 22
212. Ayak altn yer : sayfa 22
213. Ayann tozuyla : sayfa 22
214. Ayak basmak : sayfa 22
215. Ayakda diremek : sayfa 22
216. Aya armak : sayfa 22
217. Elden ayaktan dmek : sayfa 22
218. Ayaa kaldrmak : sayfa 22
219. Bo boaz : sayfa 23
220. Boaz boaza olmak : sayfa 23
221. Cierden svmek : sayfa 23
222. Cierli : sayfa 23
223. Cieri delmek : sayfa 23
224. Yrei oynamak : sayfa 23
225. Yrei vermek : sayfa 23
226. Yrei almak : sayfa 23
227. Yrek saklamak : sayfa 23
228. Kan dkmek : sayfa 24
229. Kan almak : sayfa 24

91
230. Kan etmek : sayfa 24
231. Can pek : sayfa 24
232. Can az : sayfa 24
233. Can tiz : sayfa 24
234. Can atmak : sayfa 24
235. Can actmak : sayfa 24
236. Can vermek : sayfa 24
237. Can karmak : sayfa 24
238. Can tazelemek : sayfa 24
239. Can ekimek : sayfa 25
240. Candan svmek : sayfa 25
241. Candan gemek : sayfa 25
242. Can sklmak : sayfa 25
243. Canlanmak : sayfa 25
244. Can yanmak : sayfa 25
245.Ceyran gzl : sayfa 25
246. Ceyran bakl : sayfa 25
247. Ceyran gibi : sayfa 25
248. Kukonmaz : sayfa 26
249. Ku beyinli : sayfa 26
250. Ku ba kar yaar : sayfa 26
251. Akbabaya dnm : sayfa 26
252. ahangzl : sayfa 27
253. Horoz akll : sayfa 27
254. Dudu dilli : sayfa 27

92
255. Balk batan kokar : sayfa 27
256. Boynuzlu : sayfa 28
257. Boynuz ekmek : sayfa 28
258. Kuyruk acs var : sayfa 28
259. Bir parmak bal olmak : sayfa 29
260. Bam bal kabana dnd : sayfa 30
261. Bal bal demeyle az tatl olmaz : sayfa 30
262. Isrgan ile gt silmek : sayfa 30
263. Azna bir zeytin verip gtne bir tulum tutmaz: sayfa 30
264. Ay aydnlndan zeytin silkmek: sayfa 31
265. Gz budaktan saknmak : sayfa 31
266. ekirdekten yetme : sayfa 31
267. Meyveli aaca herkes ta atmaz : sayfa 32
268. Ban tatan taa vurmak : sayfa 32
269. Ta kesilmek : sayfa 32
270. Talamak : sayfa 32
271. Ba taa dokunmak : sayfa 32
272. Ba tana ta der : sayfa 32
273. aba oturmak : sayfa 32
274. abda bir krde bir sylemek : sayfa 32
275. Kuma oturmak : sayfa 33
276. Ban ektii yere git : sayfa 33
277. Toprak bana : sayfa 33
278. Karaya dmek : sayfa 33
279. Denize den ylana sarlr : sayfa 33

93
280. Laf ile pilav pierse deniz kadar ya benden: sayfa 34
281. Akmaz ise de damlar : sayfa 34
282. Akntya krek ekmek : sayfa 34
283. i batak olmak : sayfa 34
284. Havada nem kapmak : sayfa 34
285. Kendi havasna gezmek : sayfa 34
286. Havalanmak : sayfa 34
287. Ate gibi : sayfa 35
288. Ateten gmlektir : sayfa 35
289. Baa ate yakmak : sayfa 35
290. Ate vermek : sayfa 35
291. Ate etmek : sayfa 35
292. Ate almak : sayfa 35
293. Birinin bana ate yaar : sayfa 35
294. Atelemek : sayfa 35
295. Seni hamamc eden beni de bir kalhaneci eder: sayfa 35
296. Kurt dumanl gn sever : sayfa 35
297. Yamurdan kap doluya rast gelmek: sayfa 36
298. Yamurlu suda tavua su veren ok olur:sayfa 36
299. Yel frd su gtrd : sayfa 36
300. Batan yel esmek : sayfa 36
301. Kblesiz : sayfa 37
302. Ay arpm : sayfa 37
303. Ay aydn hesap belli : sayfa 37
304. Ay aydnlnda zeytin silkmek : sayfa 37

94
305. Gz aydna gitmek : sayfa 37
306. Yldz gibi : sayfa 37
307. Kuyruklu yldz domak : sayfa 37
308. Ba ge demek : sayfa 37
309. Gkten ne yam ki yer kabul etmemi: sayfa 38
310. Gk kubbe altnda : sayfa 38
311. Gkkandil olmak : sayfa 38
312. Gk grlemedike gavur Allah Allah demez: sayfa 38
3.4. Belin-Erzurum Jurnal
3.4.1. Atasz-Deyimler
1. Bakhakh : sayfa 370
2. Guideruk : sayfa 370
3.ukleduruk : sayfa 370
4.Vararug : sayfa 370
5.Bilmenem : sayfa 370
6. Sevmezem : sayfa 371
7. Annadm : sayfa 371

BENC BLM
5. SONU VE NERLER
Bu alma yabanc yazarlarn 19. Yzylda Osmanl lkesini ziyaretleri

neticesinde kaleme aldklar eserlerin incelenerek filenmesi sonucu ortaya kmtr. Bu
alma iin farkl lkelerden Osmanly ziyarete gelen birok yazarn kaleme ald
eser incelenmi, bu eserler ierisinde zellikle alma alanyla ilgili diyaloglara yer
veren almalardan faydalanlmtr. Yaptmz alma neticesinde yabanclarn
eserlerinde Osmanl halk hayatnn yansmalar tespit edilmeye allmtr.
Aratrmamz srasnda 19. Yzyl Osmanl toplumu ile gnmz Trkiye toplumunun
yaam ekillerini kyaslama frsat elde ettik. Bu kyaslama neticesinde o dnem
Osmanl halknn yaam ekli ile gnmz halknn yaam eklinin ciddi anlamda
benzerlik gsterdiini tespit ettik. Ancak baz eylerin kk deiimlere urad da
tespit edildi. Mesela yemek ve yiyecek isimlerinin byk oranda bugn kullanldn
grdk. Fakat baz atasz veya deyimlerin kk deiikliklerle kullanldn analiz
ettik. yle ki! Bugn yaygn olarak kullandmz bkemediin bilei peceksin sz,
o dnemde kesemediin eli p eklinde kullanlmtr. Ya da doru syleyeni dokuz
kyden kovarlar atasz, o dnemde doru syleyeni ehirden kovarlar eklinde
kullanlmtr. Tabi burada bizim dikkat etmemiz gereken en nemli husus Osmanly
ziyaret eden bu yazarlarn, almalarn yaparken kiminle grtkleri, neleri temel
alarak almalarn yaptklar ya da nerede bulunarak bu almalar kaleme
aldklardr. Zira halk hayatnn tolumdan topluma, blgeden blgeye hatta bir blge
ierisinde ehirden ehre ya da kyden kye bile farkllklar arz ettiini unutmamak
gerekmektedir. Btn bu bilgilerin nda yaptmz almada kardmz sonular
u ekilde sralaya biliriz:
19. Yzyl Osmanl halk hayat ile gnmzde Trkiyenin halk hayat
byk oranda benzerlik gstermektedir.
Halkn yaam ekli zerinden uzun yllar gemi olsa bile belli bir kltr
erevesinde seyrini devam ettirmitir.
96
Yabanc yazarlar Osmanl lkesini bizim aratrmaclarmzdan daha

fazla merak etmektedirler.
Halk hayat baz nemli olaylarla ksmen deiiklie urayabilmektedir.
Halk hayat farkl corafyalarda farkl ekillerde ortaya kabilir.
Halk hayatn etkileyen en nemli faktrlerden birisi corafyadr.
Yaam ekilleri ve kullanlan tabirler farkl olsa da kastedilen ey ayn
olabilir.
Farkl zamanlarda lkemizi ziyaret edenler benzer nitelikte eserler
brakmlardr.
Halen aratrlmas gereken birok saha bulunmaktadr.
Bu alma sonucunda nerilerimizi ise u ekilde sralayabiliriz.

Halk hayatna merak duygusu biraz daha arttrlmaldr.
Yerli aratrmaclarda ynn bu sahaya evirmelidir.
Halk hayatnn merak duygusunu arttrabilecek sahalar oluturulmaldr.
Bu konu ile ilgili belgeler tasnif edilmelidir.
Halk hayatndaki varsa kkl deiimlerin kayna detayl
incelenmelidir.
Her eyden te ncelikli olarak bu alanda almalarn yetersiz olduu
kabul edilmelidir.
97
KAYNAKA
AlexandreTimoni, Guide De La ConversationFrancais-Turc, Paris 1854
AmedeeP. Jaubert, Elements De La GrammaireTurke, Paris, 1833
BurckhardtW. Barker, Practical Gramer Of TheTurkish Language

WithDialoguesAndVocabulary, Londra, 1854.
BurckhardtW.Barker, A Reading Book Of TheTurkish Language With A

GrammarAndVocabulary, Londra
Bianchi P.N., Le Nouveau Guide De La Conversation En Fancais Et En Turc, Paris,

1852
David BinningMonro, Provost, 1905
GydeClarke, A Help To Memory n Learning Turkish, Londra, 1862
Hagopian V.H, KeyToTheOttoman-TurkishConversation-Grammar, Londra, 1908
Herausgegeben, OsmanischeSprichwrter- Proverbes Ottomans,1865
James W. Redhouse, GrammaireRaisonneevde La LangueOttomane, Paris, 1846
James W. Redhouse, An English AndTurkish Dictionary, Londra, 1856
Jean Paul Roux, Trklerin Tarihi Pasifikten Akdenize, 2000
Ramos F.D, TurkishGrammarTravellers, 1834
Robert Dankoff, Divan-I Lgat-t Trk, stanbul, 2007

98
EKLER
YAZARLAR HAKKINDA BLGLER
Bu aratrma yaplrken incelenen yazarlar hakknda baz bilgileri bu ksmda

verebiliriz.
*William BurchardBarcer:
1821 ylnda ngilterede Samersette dnyaya gelmitir.
19. yzyln ortalarnda Osmanlya gelmitir.
1856da eserini yazmtr.
En nl eseri ise haydutlar ve kavgalardr.
*XavierBianchi
Fransz edebiyat yazar ve aratrmacdr.
Trkiye ve Msr zerine aratrmalar yapmtr.
II. Mahmut ve Abdlmecit hakknda almalar yapmtr.
Necat-lMenazili 1871de evirdi.
*ArturLumleyDavids
1811 ylnda Fransada dodu.
Gen yata lmtr.
Osmanl ile ilgili eserini 1832de yazd.
Eserini annesi 1836da yaynlad.
*Pierre AmedeeJoubert
1779da Fransada dodu.

99
1847de lmtr.
Diplomat, akademisyen, arkiyat, evirmen ve gezgindir.
ran, Osmanl ve Msr zerine almalar yapmtr.
Napolyonun stanbul eliliini yapmtr.
Kutad-gu Biligin Fransz nshasn 1825de yaynlad.
*David BinnigMonro
1836da ngilterede Edinburghda dodu.
1905 ylnda lmtr.
Yazar ve Profesr bir babann oludur.
ngilterede yapt dil almalar ile nldr.
*Sir James William Redhause
30 Aralk 1811 Londra doumludur.
1892 ylnda ngilterede lmtr.
Kk yata anne ve babasn kaybetmitir.
1819da ChristsHospital adl yardm ve eitim kurumuna yerletirildi.
1826da geldii stanbulda Mhendishane-i Bahr-i Hmayunda teknik

ressamlk yapt.
1838de sadrazam mtercimi oldu.
Osmanlcadan ngilizceye ilk kapsaml szln 1856da bast.

100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
ZGEM
1983 ylnda Erzurumda dodum. lkokulu, Ortaokulu, Liseyi Erzurumda
okudum. 2001 ylnda baladm Atatrk niversitesi Kazm Karabekir Eitim
Fakltesi Tarih retmenlii blmn birletirilmi tezsiz yksek lisans ile birlikte
2006 ylnda tamamladm. 2008 ylnda direk doktora yapma hakk kazandm. Mezun
olduktan sonra bir sre zel sektrde eitim camiasnn ierisinde tarih retmenlii
yaptktan sonra 2014 ylnda Kafkas niversitesinde retim grevlisi olarak greve
baladm halen daha bu grevi yrtmekteyim.

394781

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

394781

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

19.

YYDA OSMANLIYI ZYARET EDEN YABANCI

Ortaretim Sosyal Alanlar Eitimi Ana Bilim Dal

Yrd. Do. Dr. Selahattin TOZLU

(Her Hakk Sakldr)

19.YYDA OSMANLIYI ZYARET EDEN YABANCI YAZARLARIN

(Compiling Ottoman Folk Lives n Works of

Danman: Yrd. Do. Dr. Selahattin TOZLU

Yrd.Do.Dr.Selahattin TOZLU danmanlnda, Meri AYBAR tarafndan

hazrlanan 19.yy.da Osmanly ziyaret eden yabanc seyyah ve yazarlarn eserlerinde

Osmanl halk hayatnn derlenmesi balkl alma ..//.tarihindeyaplan

Alanlar EitimAna Bilim Dalnda doktora tezi olarak kabul edilmitir.

Bakan : ... mza:

Jri yesi : mza:

Jri yesi : mza:

Jri yesi : mza:

Yukardaki imzalarn ad geen retim yelerine ait olduunu onaylarm.

Prof. Dr. H. Ahmet KIRKKILI

19.YYDA OSMANLIYI ZYARET EDEN YABANCI YAZARLARIN

Bu alma 19.yyda Osmanl devletini ziyaret eden seyyahlar ve yazarlarn

Anahtar Kelimeler: Osmanl, yazarlar, halk hayat

COMPLNG OTTOMAN FOLK LVES N WORKS OF FOREGNER

Keywords: Ottoman , Authors, folk life

Bu aratrmay yapanken benden desteini hibir zaman eksik etmeyen

Erzurum-2015 Meri AYBAR

KABUL VE ONAY TUTANAI ....................................................................................ii

yapmlardr. Bizim konumuz da bu yazarlarn eserlerinde Osmanl halk hayatna ait

Bu aratrmann amac 19. Yzylda Osmanly ziyaret eden yabanc yazarlarn

1. 19. Yzyl Osmanl toplumuna yabanclarn bak as nasldr?

Bu aratrma birok aratrmac iin merak uyandrmay ve allmaya a bir

Bu aratrma phesiz ki geni bir sahay kapsamaktadr. Ancak bu almann

Bu almann ortaya kard en nemli varsaym zaman ne kadar deiirse

Bu aratrma yaplrken tarihsel yntem kullanlmtr. Dokman incelemesi

2.YEMEK-YYECEK-ECEK-MEYVE VE SEBZE ADLARI

2.1. William BurchardBarker

2.1.2.Bitki ve Meyve Adlar

Zerdali aac : sayfa 154

ncir : sayfa 25, 77

Ponc3 : sayfa 52,98

2.2.2.Bitki ve Meyve Adlar

Elma : sayfa 2, 4, 39, 120

arap : sayfa 1, 62, 63, 123, 145

Kuzu eti : sayfa 162

2.3.2.Bitki ve Meyve simleri

Yemi : sayfa 162

arap : sayfa 162

Kuzu eti : sayfa 237

Kavurma : sayfa 241

AmedeeJaubert eserinde bitki ve meyve adlarna yer vermemitir.

arap : sayfa 237,239

2.5. V.H. Hagopian

Kahve : sayfa 17,19,25,26,31,50

Kuzu eti : sayfa 153

Yemi : sayfa 158

arap : sayfa 158

Peksimet : sayfa 127

Lokum : sayfa 160

arap : sayfa 49,137

2.8.1. Yemek ve Yiyecekler:

2.8.2.Bitki ve Meyve Adlar

2.9. David BnnngMonro

2.9.1.Yemek ve Yiyecek Adlar

David BnnngMonro eserinde yemek ve yiyecek adlarna yer vermemitir

2.9.2.Bitki ve Meyve Adlar