Vjrba broj 8

IZOLACIJA DNA
1. TEORETSKI DIO

Nukleinske kiseline su velika grupa prirodnih polimera. One sadre podatke kako organizam treba biti
konstruisan i kako treba da funkcionira. U jezgri svake elije sadrane su potrebne informacije u
obliku polimerne molekule koja se zove dezoksiribonukleinska kiselina (DNA). DNA se sastoji od dva
komplementarna lanca, meusobno povezana vodikovim vezama u dvostruku zavojnicu (spiralu).
Dijelovi tog lanca se kopiraju kao ribonukleinska kiselina (RNA). Nukleinske kiseline su velike
molekule s relativnom molekulskom masom oko 109 . Hidrolizom nukleinskih kiselina dobivaju se tri
komponente: monosaharidi, heterocikline azotne baze i fosfat.

Monosaharidi koji ulaze u sastav nukleinskih kiselina (NK) su D-riboza (u RNA) ili 2- deoksi-D-riboza (u
DNA). Obje NK sadre eer u furanoznom obliku.

Baze koje ulaze u sastav nukleinskih kiselina su heterocikliki aromatski amini. Prema osnovnom
spoju od kojeg se odvode, purinu ili pirimidinu, nazivaju se purinske (adenin i gvanin) i pirimidinske
(citozin, timin i uracil) baze.
Nukleozidi su spojevi koji sadre purinsku ili pirimidinsku bazu vezanu N--glikozidnom vezom na D-
ribofuranozu ili 2-deoksi-D-ribozu. Glikozidna veza se stvara izmeu anomernog C1'-ugljikovog atoma
riboze ili deoksiriboze i N1-atoma pirimidinske baze, odnosno N9- atoma purinske baze.

Nukleotidi su esteri nukleozida esterificirani fosfornom kiselinom. Na molekuli riboze imaju tri OH
grupe koje se mogu esterificirati i to u 2', 3' i 5' poloaju. Nukleotidi su najee nukleozid-5'-fosfati.
Ribonukleotidi sadre ribozu, a kao baze pojavljuju se adenin, gvanin, citozin i uracil.
Deoksiribonukleotidi sadre eer deoksiribozu, koja nema OH grupu na C2'-atomu. Kao baze u tim
nukleotidima dolaze adenin, gvanin, citozin i timin.

Prema tome, DNA nije jednostavna nego sloena molekula koja se pojavljuje u formi dva duga lanca
nukleotida, iji su parovi baza povezani vodikovim vezama. Molekularni biolozi i biohemiari istrauju
to je mogue vie DNA biljaka i ivotinja.

2. EKSPERIMENTALNI DIO

Oko 100 g uzorka stavi se u tarionik, doda so i oko 100 mL vode u porcijama u toku gnjeenja.
Otopinu uzorka profiltrirati kroz cjediljku ili gazu u au od 250 mL. Nakon toga, dodati malo tekueg
deterdenta i mijeati na magnetnoj mijealici 5 minuta. Dobro izmijeanu smjesu preliti u epruvetu
da zauzme manje od jedne treine epruvete. U to dodati jednak volumen soka od ananasa i lagano
protresti nekoliko puta. Smjesu ostaviti da stoji par minuta, a zatim lagano dodavati hladni etanol,
tako da se ne mijea sa donjim slojem i ostaviti epruvetu u led. Za nekoliko minuta u gornji sloj
etanola pojavit e se nitaste nakupine DNA. Izolirana DNA se moe uvati u alkoholu. Kao uzorak
moe se uzeti graak, jabuka, banana, krompir, jagoda itd.

Objanjenje: Deterdent se dodaje da bi se uklonile stanine membrane, kao i membrane stanine

jezgre. Nakon uklanjanja staninih membrana, DNA sa proteinima ostaje u otopini. Stanine
membrane su graene od lipida izmeu kojih su ugraeni glikoproteini. U soku ananasa (kao i u
nekim drugim tvarima) postoje spojevi koji djeluju kao enzimi. Enzimi su proteini koji kataliziraju
hemijske reakcije u ivim sistemima (biokatalizatori). DNA u jezgri je omotana oko proteina koji
enzim svojim djelovanjem odstrani. Nakon djelovanja enzima u otopini ostaju proteini, ugljikohidrati i
DNA koja se ekstrahira u etanol.

3. REZULTATI