GLAVA 1.

FIZIKALNA SVOJSTVA FLUIDA

1.4. Pritisak
1.5. Stiljivost
Zadatak 5. Najvea izmjerena dubina mora je 10921 m (Batiskaf Trst, ostrvo Gvam-
Pacifik).Zabiljeeni pritisak na toj dubini jeste 116,4 MPa. Ako je sprecifina masa vode na
povrini o=1025 kg/m3, koliki je koeficijent stiljivosti i gustina vode 1 na dnu?
Rjeenje

Slika 1.1
Da bismo dobili traenu gustou na dubini H koristit emo formula koja predstavlja direktnu
vezu izmeu statikog pritiska i visine (dubine) stuba tenosti, gustine
p1 - p0 = r 1
g H ...(1)

Izdvajanjem gustoe 1 iz izraza (1) dobija se izraz

p1 - p0
r1 = . ...(2)
g H

Uvrtavanjem poznatih podatak u izraz (2) dobit e se gustoa morske vode na dubini H

106 - 101,3
116, 4 103
r1 = , ...(3)
9,8110921

r1 = 1084 kg m3 . ...(4)

Koeficijent stiljivosti se moe izraziti kao

dr 1
bp = , ...(5)
r dp
ili
dr
= b p dp . ...(6)
r
Integracijom izraza (5) dobije se
r1 p
dr 1

= b p dp , ...(7)
ro
r po

ln r1 - ln r o = b p ( p1 - p0 ) , ...(8)

r1
ln = b p ( p1 - p0 ) , ...(9)
ro

r1
ln
ro . ...(10)
bp =
( p1 - p0 )

Uvrtavanjem podataka u izraz (10) dobije se koeficijent stiljivosti morske vode

1084
ln
bp = 1025 , ...(11)
10 - 101,3
(116, 4 6 3
10 )

b p = 4,812
1010 Pa , ...(12)

b p = 0, 48GPa . ...(13)
1.7. Viskoznost
Zadatak 6. Izraunati priblinu viskoznost ulja kada je poznata brzina klizanja ploe na sloju
ulja niz strmu ravan. Podaci su dati na slici. Smatrati da je promjena brzine izmeu ravni i
donje povrine ploe linearna.

Rjeenje

Sile koje djeluju na plou su teina ploe, sila trenja uslijed otpora kretanju fluida, inercijalna
sila, i normalna sila, okomita na plou.

ITALIC NA SLIKU!
Slika 6.1
Tangencijalni napon na donjoj povrini ploe je definiran izrazom:

dv
t = m
dy , ...(1)

F dv
t= =m
A dy . ...(2)

Poto se ploa kree konstantnom brzinom niz strmu ravan, slijedi:

-da je suma sila koje djeluju na plou u pravcu kretanja (x osa) jednaka nuli:
X = 0 G sin a - Ft - Fin = 0 , ...(3)

-da je inercijalna sila jednaka nuli:

Fin = m =
a 0, ...(4)

pa je suma sila u pravcu kretanja:

G sin a - Ft = 0 , ...(5)
F = Ft , ...(6)
F = G sin a . ...(7)

Slika 6.2

Kako je promjena brzine izmeu ravni i donje povrine ploe linearna, to je prikazano na
slici iznad, moe se gradijent brzine u pravcu y ose jednak pisati da je:
dv v - v0 v v
= = =
dy y - y0 y d . ...(8)

Uvrtavajui izraz (8) u izraz za tangencijalni napon dobije se:

F dv v
t = =m =m
A dy d . ...(9)

Iz izraza (9) dobije se da je viskoznost ulja jednaka:

d
F
m=
v
A . ...(10)

Uvrtavajui izraz (7) dobije se:

G sin a
d
m=
v A , ...(11)
5
100 1, 2 10-3
m= 13
9 10-2
0,18 , ...(12)
m = 2,85Pas . ...(13)

1.8. Povrinski napon, kapilarnost,napon pare

Zadatak 3.1. U vertikalnom cilindru, prenika d=30 cm, koji je potpuno ispunjen vodom
nalazi se dobro zaptiven klip. Odrediti najmanju vertikalnu silu na klip koja e dozvoliti
isparavanje vode temperature 32C (pk=4870 Pa). Teinu klipa zanemariti. Atmosferski
pritisak p0=101325 Pa.
Rjeenje

Slika 3.1.1
Silu potrebnu za isparavanje vode u cilindru moemo izraunati na osnovu pritiska koji je
potreban da klip sabije vodu. Taj pritisak se rauna na sljedei nain:

Dp = p0 - pk , ....(1)
Dp = 101325 - 4870 ,
Dp = 96455 Pa.

A traena sila se dobije na sljedei nain:

F
p= , ....(2)
A
F = p A = Dp A, ....(3)
 d 2p 0.32 p
A= = = 0.070685 , ....(4)
4 4
F = 96455
0.070685 ,
F = 6818 N.