2013 - Ulusal Akademik A ve Bilgi Merkezi

indekiler
Giri............................................................................................................9
Gnome..................................................................................................13
Cinnamon.............................................................................................14
Kde.......................................................................................................15
alma Alan Ayarlar..............................................................................17
Ekran Kenar Davranlar....................................................................19
Masast Tercihleri...............................................................................20
Izgara Masast...............................................................................22
Gazete Yerleimi...............................................................................23
Ara ve altr...................................................................................24
Klasr Grnm.............................................................................26
Grup Masast.................................................................................29
Masast..........................................................................................31
Duvar Kad Tercihleri.........................................................................31
Fare Eylemleri..................................................................................36
Birden Fazla Masast le almak....................................................37
Etkinlikler..............................................................................................42
Etkinlik Ayarlar.................................................................................44
Paneller................................................................................................46
Programcklar.......................................................................................47
Uygulama Balatc (Kickoff)............................................................48
Grev Yneticisi................................................................................51
Sistem ekmecesi............................................................................53
Ara ve altr...................................................................................54
Pencere Davranlar............................................................................60
Balk ubuu..................................................................................61
Ara ubuu.....................................................................................64
Pencere Panelleri.........................................................................68
Konumlar..................................................................................69
Klasrler....................................................................................69
Bilgi...........................................................................................69
Konum Ara ubuu....................................................................70
Pencere Aralar...........................................................................71
Ubirim......................................................................................71
Filtreleme Ara ubuu............................................................71
Pardus Sistem Ayarlar (KDE)..................................................................74
 Genel Grnm ve Davran................................................................76
Dosya likileri...................................................................................76
Hesap Detaylar................................................................................77
Kiisel Bilgi.......................................................................................83
Ksayollar ve Hareketler...................................................................83
Uygulama Grnm.......................................................................86
Uygulama ve Sistem Bildirimleri.......................................................90
Yerel..................................................................................................92
Donanm ve oklu Ortam.....................................................................94
Aygt Eylemleri..................................................................................94
Bilgi Kaynaklar.................................................................................95
Dijital Kamera...................................................................................96
Girdi Aygtlar....................................................................................97
Grnt ve Ekran...........................................................................101
G Ynetimi..................................................................................103
karlabilir Aygtlar.........................................................................105
oklu Ortam...................................................................................106
Yazclar..............................................................................................108
CUPS ile Yazc Ynetimi...............................................................111
Sistem Ynetimi..................................................................................113
Balatma ve Kapatma....................................................................113
Giri Ekran.....................................................................................115
Tarih ve Saat...................................................................................117
Yaz Tipi Ynetimi...........................................................................119
Yetkiler............................................................................................120
A ve Balanabilirlik...........................................................................121
A Ayarlar......................................................................................121
Bluetooth........................................................................................127
Paylam.........................................................................................129
SSL Tercihleri..................................................................................130
Uygulamalar ve Tantmlar.....................................................................132
Dolphin...............................................................................................133
Dosya Seme Yntemleri...............................................................134
Dosya Kopyalama..........................................................................135
Dosya Tama.................................................................................136
Dosya/Klasr Adn Deitirme.......................................................138
Dosya Silme...................................................................................138
 Belge zellikleri..............................................................................139
nternet Uygulamalar.........................................................................141
Tarayclar.......................................................................................141
Mail Uygulamalar...........................................................................141
Thunderbird................................................................................141
Icedove.......................................................................................143
Kurulum..................................................................................143
Balang ve E-posta Hesab Ekleme....................................144
Icedove Ekran Arayz...........................................................149
E-posta Okuma.......................................................................150
E-posta Gnderme.................................................................152
Resim Ekleme.....................................................................155
Tablo Ekleme......................................................................156
Balant Ekleme..................................................................157
Yatay izgi Ekleme.............................................................158
Karakter Ekleme.................................................................158
Szge Ayarlar.......................................................................159
E-posta Hesab Ayarlar..........................................................161
Sunucu Ayarlar...................................................................162
Disk Alan Ayarlar...............................................................163
Alnd Onay Ayarlar...........................................................164
Gereksiz Posta Ayarlar......................................................165
Giden Sunucusu Ayarlar (SMTP).......................................165
E-posta Hesab Kaldrma....................................................166
Adres Defteri...........................................................................167
Icedove Ajanda Eklentisi.........................................................169
Kmail...........................................................................................171
Anlk Mesajlama - Sohbet Uygulamalar......................................172
Skype..........................................................................................173
Pidgin..........................................................................................174
Kmess.........................................................................................178
Emesene.....................................................................................180
FTP (File Transfer Protocol)...........................................................181
FTP'nin Kullanm.......................................................................182
Filezilla........................................................................................183
Transmission-Bittorent stemcisi.....................................................185
Kwrite..................................................................................................186
LibreOffice Uygulamalar....................................................................187
Sistem Uygulamalar..........................................................................192
Kuser-KDE Kullanc Yneticisi......................................................192
Sistem zleyici.................................................................................193
Sistem Gnl zleyici - KSystemLog...........................................194
Kinfocenter-Kde Bilgi Merkezi........................................................196
Kwallet Kde Czdan...................................................................196
A Aralar..........................................................................................200
A Paylamlar..............................................................................201
Samba A Sunucusu..................................................................201
Samba A Sunucu Kurulumu.....................................................202
Smb4k.........................................................................................202
Putty............................................................................................202
Dosya Paylam Uygulamalar (Krfb, Krdc)....................................205
KRFB Uygulamas......................................................................205
KRDC Uygulamas.....................................................................209
Medya Aralar....................................................................................211
VLC Ortam Oynatcs....................................................................211
Amarok...........................................................................................212
Disk Yazma Aralar...........................................................................213
Brasero...........................................................................................213
K3b.................................................................................................214
Iso to USB......................................................................................216
UnetBootin......................................................................................217
Grafik Uygulamalar............................................................................218
GIMP - Grnt Dzenleyici...........................................................218
Pinta...............................................................................................219
DraftSight........................................................................................220
Inkscape.........................................................................................221
DNG Dntrc..........................................................................222
Shotwell..........................................................................................223
Grnt Yakalama Aralar.................................................................225
Ksnapshot.......................................................................................225
RecordMyDesktop..........................................................................227
Panorama.......................................................................................228
Digikam...........................................................................................229
Peynir.............................................................................................230
 Gwenview.......................................................................................231
Yardmc Uygulamalar........................................................................231
Belge Gsterici Okular.................................................................231
Orca - Ekran Okuyucu Uygulama...................................................232
Orca Uygulamasnn Kurulumu..................................................232
Uygulama Ykleme................................................................................236
Yazlm Merkezi..................................................................................236
Synaptic Paket Yneticisi...................................................................240
Synaptic ile Sistem Gncelleme.....................................................241
Synaptic ile Program Ykleme.......................................................243
Synaptic zerine Yeni Depolar Ekleme..........................................244
APT (Advanced Package Tool)...........................................................246
Paket Listelerinin Gncellenmesi...................................................246
Paket Kurma...................................................................................247
Paket Kaldrma...............................................................................248
Paketleri Ykseltme........................................................................248
Kullanlmayan Paket Dosyalarn Temizleme.................................249
APT ve Aptitude Arasndaki Farklar................................................249
Wine...................................................................................................250
PlayOnLinux.......................................................................................251
Depolama Ortamlar ve nternet.........................................................254
Jar Uygulamalar ve altrlmas.....................................................257
Kullanclar ve Gruplar............................................................................260
Kullanc Ekleme.................................................................................260
Kullanc Yetkileri................................................................................262
Grup Oluturma..................................................................................264
Grup Kullanclarn Dzenleme.........................................................264
Sreler (Processes)..............................................................................265
alan Uygulamalar ve Hafza Kullanmlar......................................265
Uygulama Sonlandrma (Kill Processes)............................................267
Ubirim (Konsole)...................................................................................270
Konsole Kullanm...............................................................................270
Ubirim Komutlar...............................................................................272
Komutlarda Parametreler...............................................................287
Komutlarda Yol Tanm....................................................................288
Linux (Pardus) Dosya Hiyerarisi...........................................................290
Dosyalar.............................................................................................290
 Klasrler.............................................................................................291
Depolama niteleri.............................................................................293
Hiyerari.............................................................................................293
Dosya ve Klasr zinleri......................................................................294
Yedekleme ve Senkronizasyon..............................................................301
KBackup Uygulamas ile Yedekleme..................................................301
Gadmin - Rsync Uygulamas..............................................................303
Yedekleme......................................................................................304
Yedeklenmi Dosyalarn Senkronizasyonu....................................307
Grev Zamanlama (Cron-Crontab)....................................................311
Kurulum..................................................................................................315
alan DVD/USB..............................................................................329
Disk Blmleme (Gparted).................................................................329
Grub(Grub Customizer)......................................................................333
kinci letim Sistemi Olarak Kurulum.................................................337
Sanal Makine zerine Kurulum......................................................338
Ayn PC'ye ikinci iletim sistemi olarak kurulum.............................350
Harici disk'e tanabilir iletim sistemi kurulumu.............................353
Sk Sorulan Sorular................................................................................356
Ksayol Tular........................................................................................360
Balarken

zgr yazlm dnyasna ho geldiniz!

Bu kitapta sizlerle milli bir Linux datm

olan Pardus'u inceleyeceiz. Pardus'a giri
yapmadan nce zgr yazlm
felsefesinden ve baz temel kavramlardan
bahsedelim.
 Giri
zgr Yazlm; kullancya altrmann yan sra sahipli
yazlmlarn aksine kopyalama, datma, inceleme, deitirme ve
gelitirme zgrlklerini tanyan yazlm trdr. zgr Yazlmlarla ilgili
genellikle yanl anlalan konu zgrln ekonomik boyutta
anlalmas, tm zgr yazlmlarn cretsiz zannedilmesidir; oysa zgr
yazlm ile kastedilen zgrlk yazlmn kullanm haklar ile ilgilidir,
ekonomik boyutu ile ilgili deildir. Genellikle zgr yazlmlar cretsiz
olmakla beraber, cretli de olabilirler, fakat kaynak kodlar
cretlendirmelerinden bamsz olarak aktr. Bir yazlmn, zgr
yazlm olarak deerlendirilebilmesi iin yazlmn kullancsna neleri
salamas gerekir? zgr Yazlm Vakf'nn1 bu konuyla ilgili belirledii
drt zgrlk unsuru vardr;

zgrlk 0 : Her trl ama iin yazlm altrma zgrl.

zgrlk 1 : Yazlmn nasl altn inceleme ve kendi

gereksinimleri dorultusunda deitirme zgrl. Yazlm kaynak
koduna eriim bunun iin bir n arttr.

zgrlk 2 : Kopyalarn datma ve toplumla paylama zgrl.

Bir zgr yazlm herkese istenilen sayda makineye kurulabilir, kopyas
karlabilir ve istenilen kimselere datlabilir, hatta satlabilir.

zgrlk 3 : Yazlm tm toplumun yarar salayabilecei ekilde

gelitirme ve gelitirilmi haliyle yaynlama zgrl. Yazlm kaynak
koduna eriim bunun iin de bir n arttr.

zgr yazlm, ou zaman ak kaynak kodlu yazlm kavram

(Open Source) ile kartrlmaktadr. Btn zgr yazlmlar ak kaynak
kodludur ancak btn ak kaynak kodlu yazlmlar zgr yazlm
olmayabilir. Ak kaynakl yazlm zgrlk 1 ve zgrlk 3 maddeleri
erevesinde zgr yazlmlarn zorunluluudur.
1 zgr Yazlm Vakf (Free Software Foundation; FSF), 1985 ylnda Richard Stallman
tarafndan ve zgr yazlm hareketi ve GNU projelerini desteklemek iin kurulan bir sivil
toplum rgtdr.
 zgr yazlmlar ak kaynak kodlu yaplar sayesinde, bnyesinde
zararl bir ama barndran (gizli verileri alma gibi) kodlara sahip olup
olmad, programlama bilen herkes tarafndan denetlenebilir. Bu
durumun salad gvenli yaps sayesinde Dnya'da pek ok lkede
gvenliin ok daha nemli olduu kurumlarda Linux iletim sistemleri
tercih edilmektedir.

Linux Sistemler zgr yazlmlar iinde byk yere sahiptir. Peki

nedir Linux;

Linus Torvalds adnda Finlandiyal bir bilgisayar mhendisinin 1991

ylnda niversitede renci olduu yllarda kiisel bilgisayarnda
kullanmak zere gelitirmeye balad bir iletim sistemi ekirdeidir
(iletim sisteminin ekirdei, iletim sisteminin beyni diye tabir
edebileceimiz ksmdr). letim sistemi, bilgisayarn ana ve yan
belleklerinin en verimli biimde kullanlmas, evre donanmla bilgisayar
arasndaki iletiimin salanmas, ilemlerin ve i aknn ynetilmesi,
dosya sistemlerinin oluturulmas ve ynetilmesi, eitli hizmet ve
uygulama programlarnn altrlmasn salayan bir programlar
topluluu olarak tanmlanabilir. Tm dnyadan bir ok programcnn da
destei ile hzla gelimi ve halen ayn destek ile gelimekte olan ak
kaynak kodlu, zgr bir yazlmdr. zgr Yazlm Vakfnn 1980lerden bu
yana gelitirdii yazlm gelitirme aralarnn varl da eklenince, ok
ksa sre ierisinde ok sayda Linux ekirdei temelli zgr yazlm
iletim sistemi (datm) ortaya kmtr. Son kullancya dnk Linux
iletim sistemleri alannda gnmzde en ok bilinen Linux datmlarnn
bazlar unlardr:

Ubuntu (ngiltere / Gney Afrika)

Mint (Fransa / ngiltere)

Redhat / Fedora (ABD)

Novell / OpenSUSE (ABD/ Almanya)

 Debian (ABD)

Pardus (Trkiye)

2003 yl ierisinde Trkiye'de Tbitak tarafndan dnyadaki benzer

uygulamalar, yazlm sanayisinin mevcut durumu ve eilimi aratrlm ve
ulusal bir datm gereklilii gz nne alnarak Pardus Projesi'nin
temelleri atlmtr. Pardus Projesi'nin hayata gemesi 2004 ylnda teknik
ekibin oluturulmasyla balamtr. Proje kapsamnda 2005 yl
balarnda Pardus'un bir deneme srm , ayn yl sonunda da Pardus'un
ilk kararl srm kartlmtr. 2005 ylndan bu yana da Pardus
TBTAK'n liderliinde ve arlkl olarak TBTAK tarafndan
gelitirilmektedir.

Pardus projesi gnmzde, kurumsal destek alan bir zgr

yazlm projesi olarak yeniden yaplanmaktadr. Bu srecin sonunda
rnler baznda Pardus'un u ekilde olmas planlanmaktadr;

Camia tarafndan srdrlen datm (Topluluk Srm)

Kurum (TBTAK) tarafndan srdrlen datm (Kurumsal Srm)

Kurum (TBTAK) tarafndan desteklenen ok sayda zgr

yazlmlar (Uygulama Yazlm)

Pardus 2013 srm ile Debian tabanna gei yapmtr. Dnyada

yaygn bir gelitirici kitlesi olan Debian paket sistemine gei ile yazlm
gelitirmede zaman faktr ve sistem gncellii sorunlar ortadan
kalkmtr.

Ne dersiniz? imdi Pardus ile tanalm m?

Pardus iletim sistemi, atldnda bizi kullanc giri ekran ile

karlar.
 Oluturduumuz kullanc veya kullanclar ykl gelecektir
ifremizi girerek sisteme giri yapabiliriz.

Yine al ekrannda "Men" butonu ile kapatma seenekleri ve

"Oturum Tipi" butonu ve masast arayz tercihleri bizlere sunulur.
Tercih yapmadmz takdirde "ntanml" arayz otomatik olarak
alacaktr. Sistemde ykl olan arayzler bu ekranda listelenir. Pardus
kullanclar zaman zaman hangi masast arayzn kullanaca,
hangisinin daha iyi olduu konusunda pheye debilirler. Aslnda asl
soru hangisinin daha iyi olduu deil, bize ve sistemimize uygun olan
arayzn hangisi olduudur. nceden gelen alkanlklarmz bu konuda
bazen belirleyici rol oynayabilir. Bu nedenle isterseniz bu listede var olan
arayzlere ksaca deinelim.
 Gnome

Gnome arayz daha az sistem gereksinimine ihtiya duyan

yapsyla bize eski sistem bilgisayarlarda bile rahatlkla alma imkan
sunar.

Resim 1: Gnome Ekran Arayz

Arayzn sade yaps bize hz kazandrr. Kde arayzndeki kadar

fazla uygulama ykl gelmeyecektir ama istediimiz uygulamalar
ihtiyalarmz dorultusunda ykleyebiliriz. Gnome arayz iin
hazrlanan uygulamalar olduka kararl olmas sayesinde bize konforlu
alma imkan salarlar.
 Cinnamon

Bu arayzde hz ile grsellik ayn orandadr denilebilir. Kulland

birok uygulama Kde arayz ile benzer niteliktedir. erisinde Gnome
arayznden daha fazla uygulama barndrr.

Resim 2: Cinnamon Ekran Arayz

Uygulamalardan ziyade sistemin kendisi kararl bir yapya sahiptir.

Bu zellii ile Gnome arayzne, grsellik ile de Kde arayzne benzer.
 Kde

Kde arayznde grsellik n planda olduu iin daha yksek sistem

gereksinimine ihtiya duyar. Daha nce kullandmz arayzlerde
grmediimiz pencere geileri, menler ve daha birok eklenti ve
uygulama sistemimize yeni arayzle birlikte gelecek, keife kmaya hazr
olun!. Bu zellikler sisteme entegre ekilde gelitirildii ve hazr olarak
yaynlad iin uyum problemi ile karlamayz.

Resim 3: KDE Ekran Arayz

Yukarda bahsettiimiz arayzlerin haricinde Lxde, Xfce, Mate gibi

farkl arayzlerini de sisteminize dahil ederek rahatlkla kullanabilirsiniz.
 alma Alan Ayarlar
alma Alan

Duvar Kad Tercihleri

Masast Tercihleri

Birden fazla Masast ile almak

Etkinlikler

Paneller

Programcklar

Pencere Davranlar
 alma Alan Ayarlar
Pardus'un KDE2 arayzn kullanyorsanz alma alannzda
yaptnz zelletirmelerle bilgisayarnz daha ilevsel ve daha keyifli
hale getirebilirsiniz. Plasma ad verilen KDE arayz teknolojisi masast
kavramn tamamen deitirmitir. Plasma teknolojisi, masast duvar
kad, masastndeki simgeler, paneller ve menler gibi her aracn
birbirlerinden bamsz kk uygulamalar olarak kullanma alnabilmesini
ve ayn zamanda tm bu aralarn ayn tema ve grnm zelliklerini
tamasn salar. Bu kk uygulamalara programck ya da gere
ad verilir.
Etkinlikler ile o anki oturumunuz ile ilgili alma ortamna (daha
nce dzenlediiniz ekran dizaynna) hzlca gei yapabilirsiniz.

alma alannz belirlemek iin ncelikle Sistem

Ayarlar/alma Alan Davranlar penceresinden alma Alan
Tr olarak, kullanmakta olduunuz bilgisayara gre Masast ya da
Netbook tercihini belirleyebilirsiniz.

Resim 4: alma Alan Ayarlar

2 KDE (K Desktop Environment) Unix ve Unix benzeri iletim sistemleri iin gelitirilmi bir
masast ortamdr.
 alma alan tr olarak seiminiz Netbook ise Kontrol Paneli
tercihleri kapanacaktr.

alma Alan tr seiminiz Masast ise Masast

Programcklarn gster ya da Bamsz Programck Kmelerini gster
tercihlerini kullanabilirsiniz.

Bilgilendirici pularn Gster onay ile fare imlecinizin

bulunduu alan ile ilgili bilgileri grntleyebilirsiniz.

Resim 5: Fare Uygulama altrc zerinde Resim 6: Fare saat zerinde

 Ekran Kenar Davranlar

Resim 7: alma Alan Davranlar - Ekran Kenarlar

alma Alan Davran penceresinde Ekran Kenarlar

sekmesini kullanarak fare imlecinin ekran kenar ve kelerinde farkl
eylemleri gerekletirmesini salayabilirsiniz.

Eylem tanmlamalarnz her zaman etkin ya da sadece pencere

tama esnasnda gerekleecek biimde ayarlayabilirsiniz.
 Bir kenara eylem atamak iin o kenar gsteren noktaya tklayp
gelen listeden seim yapmak yeterlidir. Eylem atanm olan noktalarn
ierisi siyah renkte grntlenir.

Masast Tercihleri

Masastnzde duvar kad olarak birden ok resmi slayt eklinde

grntleyebilir, hava durumu, haberler gibi deiken verileri
grntleyebilirsiniz.

Masast tercihlerinizi belirleyebilmeniz iin ncelikle ekrannzn

bo bir yerinde farenizin sa tuuna basarak ekrana gelen menden ya
da Masast Ayarlar penceresinden Programcklarnn Kilidini A
seeneini kullanmanz gerekmektedir.
Resim 8: Masast Dzeni Tercihleri

KDE arayznde masast dzeni olarak;

Izgara Masast,

Gazete Yerleimi,

Klasr Grnm,

Grup Masast,

Masast,

Ara ve altr
 tercihlerinden herhangi bir masast dzenini seebilirsiniz.

Izgara Masast
Bu masast tercihinde masast
nesnelerini srkleme esnasnda masast
zemininde zgara izgileri grntlenir.

Grup Masast gibi bu masast tercihinde simgelerinizi sekmeler

ieren ereveler ierisinde gruplandrabilirsiniz. (Baknz, Grup
Masast)

Belirlediiniz bir masast tercihini, ekran zerinde bo bir

alanda farenizin sa tuuna basarak ekrana gelen ksayol
mensnn kullanarak yaplandrabilirsiniz. Bu ksayol
mensnde aktif masast dzeninizin Izgara masast
ayarlar gibi ismi yer alacaktr.
 Gazete Yerleimi

Bu eylem tipi, haber, hava durumu, sosyal alar ve

bunun gibi sk gncellenen birok veriyi daha rahat takip
etmenizi salar. Bu masast dzeninde eklediiniz
masast programcklar stun eklinde dizilir ve
masastnz her ynde kaydrabilirsiniz. Bylece ok
fazla sayda programc masastnze
yerletirebilirsiniz.

Gazete Yerleimi dzeninde Etkinlik ismine tklayarak

Programcklar yay / Programcklar topla seeneklerini
kullanabilirsiniz.
 Ara ve altr

Resim 9: Ara ve altr rnek Ekran

Bu masast dzeninde KDE men seenekleri simge eklinde

masastnzde grntlenir. Dolaysyla uygulamalara pratik bir eriim
salanm olur.
 Ayrca Alt + F2 ile
ekrana getirdiimiz Ara ve
altr programc kalc
olarak masastne yerleir.
Bylece bir uygulamay
game/system gibi kategori
ya da ismini yazarak hzlca
altrabilirsiniz.

Resim 10: Ara ve altr - rnek Arama

Bu masast dzeninde Ara ve altr kutucuuna,

Matematiksel ifadeleri (20 * 3 = ),

Farkl bir birime dntrmek

istediiniz saysal verileri (1 km),

nternet'te aramak isteiniz verileri

(gg:Pardus, wp:Pardus)

girebilirsiniz.

Detayl bilgi iin Ara ve altr

konusunu inceleyebilirsiniz.
(sayfa 24)
 Klasr Grnm

En allm masast dzenidir. Bu grnmde dosyalarnz

masastne srkleyebilir, isim deitirme, yeni klasr ve dosya
oluturma, kopyalama ve tama ilemlerini gerekletirebilirsiniz.

Bu masast dzeninde n tanml olarak gelen masast

klasrn klasr grnm ayarlar penceresindeki konum
sekmesini kullanarak herhangi bir klasr ile deitirebilirsiniz. (Resim 11)

Resim 11: Klasr Grnm Ayarlar - Konum

Bir klasr belirt seeneini setikten sonra metin kutusu

sandaki klasr resmine tklayarak istediiniz bir klasr ieriini
masastnzde grntleyebilirsiniz.

Olduu yere kilitle seenei ile masast olarak belirlediiniz

klasr ieriindeki simgelerin rastgele yerleim yerine belirli bir dzen
ierisinde yerletirilmelerini salayabilirsiniz.

Gster sekmesi altndaki seenekler ile masast iin

belirlediiniz klasrn ieriinin grntlenme ayarlarn belirleyebilirsiniz.
Resim 12: Klasr Grnm Ayarlar - Gster

Yerleim, ile simgelerin dizilme ynn belirleyebilirsiniz.

Sralama, tercihleri ile masastnde grntlenen klasr ierii

iin sralanma kriteri belirleyebilirsiniz. Ayn ilemi klasr grnmndeki
masastnzde sa tua basarak ekrana gelen menden
Simgeler/Simgeleri srala seenei ile de geekletirebilirsiniz.

Boyut karsndaki boyut kaydrma ubuunu kullanarak Simge

boyutlarn deitirebilirsiniz.

nizlemeler onay ile amaya gerek kalmadan ieriini

grntlemek istediiniz belge trlerini belirleyebilirsiniz.

Olduu yere kilitle, onay simgelerin yerleimlerini fare ile

srkleyerek deitirmenizi engeller.
 Izgaraya yerletir seimi simgelerin st ste gelmesini
engelleyerek zgara izgilerine gre bir dzen ierisinde yerlemesini
salar.

Simge metni seenekleri ile simge isminin renk, glge ve satr

saysn belirleyebilirsiniz.

Dizini gstermek iin tklayn onay, klasr

grnm dzenindeki masastndeki klasr ieriinin,
fare imleci zerine geldiinde grntlenmesini engeller.
Bu seenek onayl ise klasr simgelerinde ok iareti
grntlenir ve klasr ierii bu oka tklandnda
grntlenir.
 Grup Masast
Grup Masast ile masast gelerinizi grup erevelerini
kullanarak snflandrabilirsiniz. Bu ilem iin Grup masast dzeninde
iken ekrann bo bir yerinde sa tua basarak ya da Etkinlik ismine
tkladnzda ekrana gelen menden Grup Ekle seeneine tklayarak
ekrana gelen grup erevesi trlerini masastne srklemeniz yeterli
olacaktr.

rnein masastne Tabbing Group tercihini srklediinizi

varsayalm. Bu durumda grup erevesi aadaki gibi grntlenecektir.
 Anahtar (Ayarlar) butonuna tklayarak sekmenize farkl bir isim
verebilir ve sekmelerin srasn deitirebilirsiniz.
Aada "nternet" ve "Oyunlar" sekmelerinin oluturulduu rnek
bir tabbing grup grntsn grebilirsiniz.
 Masast
Bu dzende masastne dikdrtgen eklinde bo bir plasma alan
yerleir. Bu alana istenilen programcklar serbeste eklenebilir ve eitli
paneller eklenerek kullanlabilir. Masast dosyalar klasr ieriini
grntleyen bir programck ile masastnde bulunur.

Duvar Kad Tercihleri

Renk: Masastnz iin tek ya da ift renk seimi yapabilir, ift renk
seimlerinde renk gei kipi belirleyebilirsiniz.
Virs: Belirlediiniz gncelleme sresine gre pixel pixel renkleri
deitirerek masastnze ekran bozuluyormu gibi bir grnm verir.
Gnn Resmi: Masast resminizin nternet'ten gncellenmesini
salar.
Mandelbrot: Duvar kad olarak Matematik ifadeler kmesini
grntler. Masastnze gelen bu ilgin resmi farenizin sol tuu ile
srkleyebilir, orta tu ile yaknlatrarak ok fakl duvar katlar elde
edebilirsiniz.
Hava durumu: Masastnzde nternet'ten alnan hava durumu
bilgisini gsterir.
Desen: Belli bir desenin tm masastn kaplamasn salayan bir
duvar kaddr.
Resim: Bir resim dosyasn duvar kad olarak gsterir.
Slayt Gsterisi: Birden ok resim dosyasn belli aralklarla
gsterir.
Kre: Duvar kad olarak dz ya da kre eklinde dnya ve ay
haritasn grntler. Haritann hareketli (gnei takip et gibi) ya da sabit
olmasn ayarlayabilirsiniz. Dnya haritasn gece grnm gibi bir ok
farkl zellikte grntleyebilirsiniz.
 Bir resmi duvar kad olarak belirlemek
iin masastne srklediinizde ekrana gelen
menden resim seeneine tklamanz yeterli
olacaktr.

Srkleme ilemini Programcklar altndaki Fotoraf erevesi

seenei ile sonlandrrsanz resminiz ereve ierisinde masastne
yerletirecektir.

ereve zerindeki aralar

kullanarak resminizi dndrebilir ve
boyutlandrabilirsiniz. Boyutlandrma
ileminde Ctrl tuunu basl tutarak
en-boy orann koruyabilirsiniz.

Ara ubuunun bo bir

noktasndan tutup srkleyerek
konumunu deitirebilirsiniz.

Ayarlar butonuna basarak resminizin

ereve ve glge ayarlarn yapabilirsiniz.

Ayarlar butonu ile resim erevesi ierisinde birden fazla resmi

slayt gsterisi eklinde grntleyebilirsiniz.
Resim 13: Resim erevesi Ayarlar

Klasr Ekle butonu ile belirttiiniz ortamlardaki resimleri,

grntlenme sresi belirterek slayt gsterisi eklinde
grntleyebilirsiniz.

Slayt gsterisine alt klasrlerin dahil olup olmayacan ve resim

grntlenme sralamasnn rastgele gereklemesini gerekli onaylar ile
salayabilirsiniz.

Gnn resmi seenei ile nternet'ten gncellenen resimleri

resim erevesinde grntleyebilirsiniz.
Resim 14: Resim erevesi Ayarlar - Gnn resmi

Masastne srklediiniz ge metin

dosyas ise ekrana gelen menden Notlar
seenei ile dosya ieriini masastnde
not olarak grntleyebilirsiniz.

Masastne srklediiniz belge pdf ya da LibreOffice belgesi ise

n izleme tercihini kullanabilirsiniz.
 Birden fazla belgeyi ayn ereveye srkleyebilirsiniz.
Srklediiniz belge resim ise erevenin ierisinde pdf ya da LibreOffice
belgesi ise yeni pencerede grntlenecektir.
 Fare Eylemleri

Masast Ayarlar penceresinde Fare eylemleri sekmesini

kullanarak her bir fare tuu iin eylem tanmlayabilirsiniz.
Resim 15: Masast Ayarlar - Fare eylemleri

Eylem Ekle butonuna tkladnzda bu buton zerinde Buraya

Girin ifadesiniz greceksiniz. Bu durumda eylem atamak istediiniz fare
tuuna tklayarak listeden eylem semeniz yeterli olacaktr. Bir eylemi
kaldrmak iin ise eylemin karsndaki eksi ( - ) butonuna tklamanz
yeterli olacaktr.

Farenizin tekerlei (scroll) iinde eylem belirtebilirsiniz. Yukardaki

pencerede Dikey kaydrma iin sanal masastleri arasnda gei eylemi
atand grlmektedir.

Birden Fazla Masast le almak

Pardus birden fazla masastnde almanza olanak tanr. Birden

fazla masast ile alarak:

Pencere karmaasn nleyebilir,

stediiniz masastn farkl grntleme aygtnda

grntleyebilirsiniz.
 Birden fazla masast ile almak istiyorsanz masast saysn
Sistem Ayarlar ierisindeki alma Alan Davran penceresindeki
Sanal Masastleri sekmesini kullanabilirsiniz.

Resim 16: Sanal Masast Ayarlar

Kullanmak istediiniz masast saysn ve her masast iin isim

belirleyebilirsiniz.

Her masast iin farkl programcklar onay ile

masastleriniz iin ayr ayr masast dzeni (klasr
grnm, gazete yerleimi gibi) belirleyebilirsiniz.
Resim 17: Sanal masastleri arasnda gei ayarlar

Masast gei animasyonlarn kullanarak etkileyici bir alma

ortam salayabilirsiniz. Masast gei animasyonu iin sre
belirleyebilir, geilerinizi klavyeden yapmak iin ksayol tular
tanmlayabilirsiniz.
 Masast geileriniz iin sayfalayc programcn (gerecini)
kullanabilirsiniz. Sayfalayc programcn eklemek iin Etkinlikler
aralarn kullanabilir ya da masastnde sa tua basarak programck
ekle seeneini kullanabilirsiniz.

Sayfalayc programcnda sa tua basarak sanal masast

ekleyebilir ya da son eklenen sanal masastn kaldrabilirsiniz.

Resim 18: Sayfalayc Ayarlar

 Sayfalayc Ayarlar seenei ile masast isimlerini ve her
masastnde almakta olan uygulama simgelerini grntleyebilir,
geerli masast seimine masastn gster, kontrol panelini gster
eylemlerinden birini atayabilirsiniz.

almakta olan bir uygulamann hangi masastnde

grntlenmesini istiyorsanz grev ubuu zerindeki isminde ya da
uygulama balk ubuunda sa tua basarak Masastne Ta listesini
kullanabilirsiniz.

Bir pencerenin tm masastlerinde grntlenmesi iin

pencerenin sol st kesindeki butonu kullanabilirsiniz.
 Etkinlikler
Etkinlikler ile her i trnz ya
da hobileriniz gibi farkl oturumlarnz
iin alma ortamnz
dzenleyebilirsiniz. rnein o anki
oturumunuzda sosyal medyada
zaman geiriyorsanz farkl, kitap
yazma ii ile urayorsanz size ilham
verecek farkl bir masast etkinlii
kullanabilirsiniz.

Bir etkinlii balatmak iin, etkinlik simgesi zerindeki Etkinlii

balat (Play) butonunu kullanabilirsiniz.
 Sper + Sekme tularn kullanlarak etkinlikler
arasnda hzlca gei yapabilirsiniz.

Bir etkinlik oluturmak iin etkinlikler uygulamasnnda Etkinlik

Olutur butonuna bastktan sonra Bo Masast ya da ablon
listesinde bir etkinlik seebilirsiniz.

Resim 19: Etkinlikler

Bir etkinlii durdurmak iin iin etkinlik simgesi zerindeki Etkinlii

durdur (stop) butonuna basmanz yeterlidir. Durdurulmu bir etkinlikte
etkinlii kaldr X (play) isim vermek iin ise anahtar (ayarlar) butonuna
basabilirsiniz.
 Bir etkinlii durdurduunuzda o
etkinlikteki ak olan uygulamalarnz
kapatlacaktr. Dolaysyla kaydedilme-
mi belgeleriniz varsa bunlar kaydetme
onay istenecektir.

Etkinlik Ayarlar

Etkinlik Ayarlar uygulamas ile her bir etkinlik iin farkl g

tasarrufu ayarlar tanmlayabilirsiniz.
Resim 20: Etkinlik g ynetimi ayarlar

Pencerede grld gibi her etkinlik iin ayr bir sekme almtr.

Byle davran listesinden g ynetiminde tanmlanm olan

batarya ya da prize takl g ynetimi tercihlerini kullanabilirsiniz.

zel davran tanmla ve Farkl ayarlar kullan seenekleri ile

her etkinlik iin kendi g ynetimi tercihlerinizi belirleyebilirsiniz.

Etkinlik ayarlar penceresine Sistem Ayarlar/G Ynetimi

uygulamas ile de eriebilirsiniz.
 Paneller
Ekrannzn kenarlarna gereler yerletirmek iin panelleri
kullanabilirsiniz.
Varsaylan olarak, ekrann altnda aadaki gibi bir panel
bulunmaktadr. Daha fazla panel ekleyerek, panellerinizi istediiniz ekran
kenarna tayabilirsiniz.

Panel ayarlarnz iin panel

sonundaki panel ara kutusuna (1)
tklayabilirsiniz. Bu durumda
panelinizde stte grdnz buton
ve seenekler grntlenecektir.

Ekran kenar, noktasndan tutup srkleyerek paneli istediiniz bir

kenara (st, sol, sa, alt) konumlandrabilirsiniz.
Ykseklik, noktasndan srkleme yaparak panel yksekliini
ayarlayabilirsiniz.
Panel boyutunu resimde grdnz ok butonlarndan (2)
srkleme yaparak ayarlayabilirsiniz.
 "Daha fazla ayar" butonuna basarak
panel yerleimini "orta" olarak seerseniz
panelin orta noktasn gsteren bir buton
belirecektir (3). Bu butondan srkleme
yaparak panelin ekran kenar zerindeki
konumunu ayarlayabilirsiniz.
"Otomatik gizle" seenei ile panelin
gizlenmesini ve sadece fare panelin
bulunduu ekran kenarna geldiinde
grntlenmesini salayabilirsiniz.
"Pencereler kaplayabilir" seenei
panelinizi pencerelerin altna gnderirken
"Pencereler alta gider" seenei ise
panelinizin daima en stte kalmasn salar.
"Paneli Byt" seenei ile panelinizin
boyutunu ekran kenar boyutuna
eitleyecektir.

"Programck Ekle" butonu ile panelinize listeden istediiniz

programc srkleyebilirsiniz.

Programcklar
Masast ve panellerinize programck ekleyerek alma ortamnz
daha kullanl hale getirebilirsiniz.
 Bir programc arama kutucuuna ismini girerek bulabilir ya da
kategorisini belirleyerek ekrana getirebilirsiniz.
"Yeni Programcklar Al" butonu ile nternet'ten ya da yerel bir
dosyadan programcklar listenize ilaveler yapabilirsiniz.

Resim 21: Yeni Programck ndir

Programcklar ierisinde arama yapabileceiniz gibi "srala"

seenekleri ile liste ba programcklara daha hzl eriebilirsiniz.
"Grnm kipi" butonlar ile programcklarn aklama bilgilerini
ekranda grntleyebilirsiniz.
Bir programck zerine fare imlecini getirdiinizde programck
simgesi zerinde "indir" ve "ayrntlar" butonu grntlenecektir.
Sisteminizde ykl olan bir programck zerine geldiinizde ise indir
yerine kaldr butonu grntlenir.

Uygulama Balatc (Kickoff)

 Varsaylan panelin zerinde sol tarafnda
"Kickoff" uygulama balatc mens bulunur.

Resim 22: Uygulama Balatc

Bulunduunuz mennn adresi "Tm Uygulamalar > Oyunlar > Mantk
Oyunlar" eklinde stte grntlenecektir. bu adres zerinde ilgili
kategoriye tklayarak geri dn yapabilirsiniz.
Bir uygulama ismi zerinde sa tua
basarak uygulamay hzl eriim iin yer imleri
sekmesi, panel ya da masastne ekleyebilirsiniz.
 "Uygulama Balatcs Ayarlar" ile (fare sa tuu) mennz
zelletirebilirsiniz.

Resim 23: Uygulama Balatcs Ayarlar

Men simge resmini deitirmek iin resmin stne tklayarak resim

seimi yapmanz yeterlidir.
 Resim 24: Simge Seme Ekran

"Sistem simgeleri" ile herhangi bir uygulama simgesini uygulama

balatc simgesi olarak belirleyebileceiniz gibi "dier simgeler"
seiminin ardndan "Gzat" butonu ile bilgisayarnzdan herhangi bir
resmi kullanabilirsiniz.

Uygulama balatcs zerinde farenizin sa tuuna basarak

"Klasik Men Biimine Ge" seenei ile allagelmi bir
men biimine dndrebilirsiniz.

Grev Yneticisi

Ak olan pencerelerinizin grntlendii programcktr. Dolaysyla

ak uygulamalarnz arasnda grev yneticisi ile gei yapabilirsiniz.

Ak uygulamalar arasnda Alt + Sekme (tab) tularn

kullanarak gei yapabilirsiniz.

Grev Yneticisi Ayarlar penceresi ile aadaki zelletirmeleri

gerekletirebilirsiniz.

Resim 25: Grev Yneticisi Ayarlar

"Gruplandrma" seenei ile ayn uygulama pencerelerini bir arada

gstererek grev yneticisi zerindeki pencere karmaasn
nleyebilirsiniz. Bu seimle bir uygulama isminin yannda o uygulamann
ka ayr pencerede ald rakamla belirtilir ve tkladnzda
pencere/uygulama isimleri st ste listelenir.

"Sadece geerli masastndeki grevleri gster" seenei

birden fazla masast kullanyorsanz grev yneticisinde tm
uygulamalar yerine her masast iin o masastnde alan uygulamalar
grntler.

Sistem ekmecesi

Varsaylan olarak panelinizin sa

tarafnda bulunan sistem
ekmecesinde, gz nnde olmasn
istediiniz ses, a balantlar, dil,
ekran gibi aygt ayarlar ve program
simgeleri bulunur.

Sistem ekmecesinde grntlemek istediiniz bildirim simgeleri ve

programlar sistem ekmecesinin bo bir noktasnda farenizin sa tuuna
basarak ekrana gelen menden Sistem ekmecesi Ayarlar ile
belirleyebilirsiniz.
 Resim 26: Sistem ekmecesi Ayarlar

Mesajlama uygulamalar gibi size bildirimde bulunan hemen

hemen tm uygulamalar ve sisteminize eklediiniz aygt yazlmlar
sistem ekmecesinde grntlenir. Ekran sekmesiyle gsterilecek ge
kategorilerini belirleyebilir, Girdiler sekmesi ile de sistemin al ile
otomatik balayan uygulamalar ve sistem aygt simgelerinin grntlenip
grntlenmemesini ayarlayabilirsiniz.

Ara ve altr

Ara ve altr programcn herhangi bir panele ekleyebileceiniz

gibi Alt + F2 tularyla hzlca grntleyebilirsiniz.

Arama kutucuunun sol tarafnda ayarlar ve almakta olan

uygulamalar grntleyebileceiniz sreler butonlar bulunur.

Ayarlar butonu ile Ara ve altr programcn

zelletirebilirsiniz.

Eklentiler seenekleri ile arama kapsamn belirleyebilirsiniz.

Resim 27: Ara ve altr - Ayarlar

rnein hesap makinesi eklentisi aktif ise +, -, *, - ve ^ (s) gibi

matematiksel ilemlerin sonularn ara kutucuuna girerek
grntleyebilirsiniz.

Alttaki rnekte 2^5= ileminin (2*2*2*2**) sonucunun herhangi bir

uygulamay amaya gerek kalmadan hesaplandn grebilirsiniz.
 Ayn ekilde Birim Dntrc eklentisi aktif ise para birimi,
uzunluk, scaklk gibi dnmleri hzlca gerekletirebilirsiniz.

Ara ve altr ile sistem aygtlarnza ve uygulamalara

eriebilirsiniz. rnein ykselt/alalt komutlaryla ile ses seviyesini
ayarlayabilir, medya oynatclarnz kontrol edebilirsiniz.

karlabilir aygtlarnz iin kar ya da dier donanmlarnz iin

aygt gibi arama terimlerini kullanabilirsiniz.
 Bir eklentiyi tetiklemek iin gerekli komutlar eklenti ismi yanndaki
yaplandr butonunu kullanabilirsiniz (Resim27/28).

Resim 28: Eklenti Yaplandr

rnein eklentiler listesinden Uygulamalar Bitir ayarlarna
tetikleme szc olarak sonlandr girilmi ise ara kutucuuna
sonlandr komutundan sonra almakta olan bir uygulamann ismini
yazmak yeterli olacaktr.
 Ara ve altr kutucuunda web ksayollarn kullanarak bir konuyu
nternet'te hzlca arama yapabilirsiniz. rnein gg:pardus ifadesi
google arama motorunda, wp:pardus ifadesi ile wikipedia nternet
sitesi zerinde pardus kelimesini aratabilirsiniz. (gg ve wp web
ksayollarnda tanmlanmtr.)

Daha nce ara kutucuuna girilmi olan arama terimlerini sfrlamak

isteyebilirsiniz. Bu durumda arama kutusu zerinde farenizin sa tuuna
basarak Gemii Temizle seeneine tklamanz yeterlidir.

Ara ve altr programcnn konumunu elle tayarak belirlemek

iin ayarlar/kullanc arayz seeneklerinden serbest kayan pencere
tercihini kullanabilirsiniz.
Resim 29: Ara ve altr - Kullanc Arayz
 Pencere Davranlar

Resim 30: rnek pencere grnts

1 Balk ubuu 5 Ortamlar

2 Ara ubuu 6 Bilgi

3 Konum 7 Yaknlatr

4 Klasrler 8 Ubirim

Dosya Yneticisini (Dolphin) Yaplandr ve Kontrol et

Pencerelerinizi kenar ya da kelerinden fare imleci ift ynl ok

eklini aldnda srkleyerek boyutlandrabilir, balk ubuundan
srkleyerek istediiniz konuma tayabilirsiniz. Yine pencere konum, bilgi
gibi panellerin konumlarn fare ile srkleyerek deitirebilirsiniz.

Dosya Yneticisini (Dolphin)

Yaplandr butonuna tkladnzda
yandaki seenekleri ieren bir men
ekrana gelecektir. Bu men
seeneklerine pencere gelerini
anlatrken deineceiz.

Balk ubuu
Pencere konumunu, balk ubuundan srkleme yaplarak
deitirilebilirsiniz.
Balk ubuuna ift tklayarak pencerenin ekran kaplamasn
salayabilirsiniz.
Bir pencerenin tm masastlerinde grntlenmesi iin balk
ubuundaki butonu kullanabilirsiniz.
Bir pencerenin balk ubuunda sa tua basarak o pencereyi
dier masastleri ya da etkinliklerde grntleyebilirsiniz.
 Pencereleri gruplandrdnzda balk ubuunuzda sekmeler
oluacaktr. Farenizin sa tuuna basarak bir pencereyi gruptan
kaldrabilir ya da farkl bir gruba tayabilirsiniz. Ayn ilemi farenizin
orta tuuna (tekerlek) basl tutarak balk ubuundan srklemek
suretiyle gerekletirebilirsiniz. Farenizin orta tuunu evirdiinizde
ise sekmeler halindeki pencereler arasnda gei yaplacaktr.
Farenizin tularna gre pencere davranlarn Sistem Ayarlar /
Pencere Davran penceresindeki Pencere Davran / Balk
ubuu Eylemleri sekmesi ile deitirebilirsiniz.

Resim 31: Balk ubuu Eylemleri

Alt tuu basl iken fare tular ile pencere herhangi bir noktasndan
srklendiinde;

Alt + Sol tu Pencereyi ta.

Alt + Orta tu Pencere srasn deitir (ne getir)

 Alt + Sol tu Pencereyi boyutlandr.
Balk ubuu grntsn Sistem Ayarlar/alma Alan
Grnm penceresindeki Pencere Dekorasyonlar sekmesi
ile deitirebilirsiniz.

Resim 32: Pencere Dekorasyonlar

 Ara ubuu

Resim 33: Ara ubuu

Ara ubuunda grntlenmesini istediiniz butonlar ara ubuu

zerinde farenizin sa tuuna basarak ekrana getirdiiniz menden Ara
ubuklarn Yaplandr seenei ile belirleyebilirsiniz.
Resim 34: Ara ubuklar Yaplandr

Mevcut eylemler listesinden seili butonu sa ok butonu ile

Mevcut ilemler listesine aktararak ara ubuunda
grntleyebilirsiniz. Ara ubuunda kaldrmak istediiniz butonlar iin
sa ok butonunu kullanabilir, yukar/aa butonlar ile sralamay
belirleyebilirsiniz.
Simgeyi Deitir ile buton resmini, Metni Deitir ile buton
aklamasn zelletirebilirsiniz.
Ara ubuu zerinde sa tua basarak simge boyutlarn
deitirebilir, simge ilevlerinin aadaki gibi metin olarak yazlmasn
salayabilirsiniz.
 Grnm kipi butonlar ile simgelerin grnm eklini
belirleyebilirsiniz. Detayl grnm kipinde dosyalarnzn isimleri ile
birlikte deitirilme/oluturulma tarihi, boyut gibi bilgilerini
grntleyebilirsiniz.

Resim 35: Ayrntl grnm kipi

Ayrntl grnm kipinde pencere ieriini dosya listesi balklarna

tklayarak o alana gre artan ya da azalan ekilde sralayabilirsiniz.
Dosyalarnz hangi alana gre sral ise o alan ismi zerinde yukar/aa
ok simgesi grntlenir.
Pencere ierii grnm kipini ve detayl grnm ayarlarn
Yaplandr butonu listesindeki Grnm zelliklerini Ayarla
seenei ile belirleyebilirsiniz.
 Resim 36: Grnm zellikleri

zinler, sahip, grup, tip ve yol gibi dosya bilgilerini Ek bilgiler

seenei ile grntleyebilirsiniz.
Bul butonu ile dosya arama ubuunu grntleyebilirsiniz.
n izleme butonu klasrdeki resim simgelerini resim dosyasnn
ieriini kltlm resim olarak grntler. Bu, aradnz bir dosya iin
dosya isimlerini okumaktan ya da resimleri ap kapatmaktan sizi
kurtaracaktr.
Resim 37: nizleme rnei

Bl butonu ile pencerelerinizi ikiye blerek farkl klasr ieriklerini

ayn pencerede grntleyebilirsiniz (Resim ).

Pencere Panelleri
Pencere panellerini yanda grld gibi
ksayol tularyla ya da Yaplandr
mens ile grntleyebilirsiniz.
 Konumlar
Depolama srcleriniz ve ev klasr,
a, p kutusu gibi ortamlarn listesini
grntler.

Klasrler
Klasrlerinizi aa yaps eklinde
grebildiiniz listedir. Bu listeyi kullanarak
klasrleriniz zerinde daha rahat hareket
edebilir, kopyalama , tama gibi ilemlerinizi
srkleme yaparak daha hzl
gerekletirebilirsiniz. Bir klasr isminin
nnde ok iareti bulunuyorsa, bu o klasrn
alt klasr olduu anlamna gelir. Bu ok
zerine tklayarak alt klasrleri ap
kapatabilirsiniz. Gizli klasrlerin de bu listede yer almas iin bu panel
zerinde farenizin sa tuunu kullanabilirsiniz.

Bilgi
Aktif klasrn ya da seili nesnenin tip, boyut, tarih gibi bilgilerini
grntler.
Fare imlecini bir nesne zerine getirdiinizde de bu bilgileri
aadaki gibi grebilirsiniz.
 Konum Ara ubuu
Pencerenizde bulunduunuz konumu ve yolunu gsteren ksmdr.

Resim 38: Konum ubuu

 Bulunduunuz konumun yolu (adresi) zerinde bir klasre
tklayarak o klasr grntleyebilir, klasr isminin sandaki ok butonuna
tklayarak o klasrn altndaki farkl bir klasre gei yapabilirsiniz.
Yaplandr listesindeki Konum ubuu/Dzenlenebilir Konum
seenei ile stteki sa pencerede grld gibi konumu elle yazarak
bir klasr ieriini grntleyebilirsiniz. Konum belirterek bir klasr
grntlemek iin F6 tuunu kullanabilirsiniz.

Pencere Aralar

Ubirim
F4 ksayol tuu ile pencerenizin altnda komutlar
uygulayabileceiniz ubirim ekrann aabilirsiniz. Ubirim (Konsole) ile
ilgili olarak Ubirim Komutlar blmn inceleyebilirsiniz.

Filtreleme Ara ubuu

Resim 39: Filtreleme Ara ubuu rnei

stte iki farkl filtreleme rnei grmektesiniz. Filtreleme ara

ubuuna aradnz dosya ismini yazmaya baladnzda girdiiniz
karakterler ile balayan dosyalar otomatik filtrelenecektir. Sadaki
filtreleme ileminde ise joker karakterlerin (?, *) kullanmn grmektesiniz.
 rnek joker kullanmlar:

a* a ile balayan dosya ve klasrler.

??e* nc harfi e olan dosya ve klasrler.

*.png png uzantsna sahip dosyalar.

r*.png r ile balayan png uzantsna sahip dosyalar.

??? 3 harfli dosya ve klasrler.

 Pardus Sistem Ayarlar (KDE)
Genel Grnm ve Davran Donanm ve oklu
Ortam
Dosya likileri Aygt Eylemleri
Hesap Detaylar Bilgi Kaynaklar
Kiisel Bilgi Dijital Kamera
Ksayollar ve Hareketler Girdi Aygtlar
Uygulama Grnm Grnt ve Ekran
Uygulama ve Sistem G Ynetimi
Bildirimleri karlabilir Aygtlar
Yerel oklu Ortam
Yazclar Sistem Ynetimi
A ve Balanabilirlik Balatma ve Kapatma
A Ayarlar Giri Ekran
Bluetooth Tarih ve Saat
 Paylam Yaz Tipi Ynetimi
SSL Tercihleri Yetkiler

Pardus Sistem Ayarlar (KDE)

Resim 40: Sistem Ayarlar Giri

Sistem Ayarlar grsel ve fonksiyonel ayarlar

yaplandrabileceimiz denetim ve ayar merkezi arayzdr. Windows
iletim sistemindeki Denetim Masas'nn Pardus'taki halidir diyebiliriz.
Sistem Ayarlarnn genel grnts yukardaki gibidir (Resim 40).

Pardus'a giri yaparken alma Alan Grnm ve Davran"

konularna deinmitik. imdi dier sistem ayarlarna gz atabiliriz.
 Genel Grnm ve Davran

Dosya likileri

Resim 41: Dosya likileri

Genel Grnm ve davranlar altnda inceleyeceimiz ilk blm

olan Dosya likileri'nde varolan dosyalarn varsaylan uygulama ayarlar
deitirilebilir.
 Dosya ilikileri blm dosyalarn zerine sa tkland
zaman birlikte a ile gelen varsaylan uygulama trleri ve
sralamalarn ierir.

Resim41'de sol tarafta grld gibi uzants mp4 olan dosyalar

seilmitir ve bu uzantdaki dosyalar iin varsaylan uygulamalar 1 Nolu
blmde mevcuttur. 2 nolu blmdeki Ekle butonu ile uygulama
tercihlerine baka bir uygulama eklenebilir. Bu blmde varsaylan
uygulamalarn sralamas da deitirebilir. Bylece mp4 uzantl bir
dosyay altrdnz zaman hangi uygulama ile alacan seebiliriz. 3
nolu alanda bu uzantdaki dosyalar iin kullanlacak simge grnts
seilebilir. 5 nolu blmdeki Ekle butonu ile de desteklenen dosya
trlerine ekleme yaplabilir. 4 nolu blmde ise sisteme yeni bir dosya tipi
eklenebilir.

Hesap Detaylar

Bu blmde kullanc bilgileri, ifre ve yollar yaplandrlabilir. Ayrca

Sosyal Masast salayclar yaplandrlabilir.
Resim 42: Parola ve Kullanc Hesab

Parola ve Kullanc Hesab blmnde kullanc ifresi, hesaba

ilikin resim deitirilebilir. Ayrca kullanc bilgileri dzenlenebilir ve
oturum ama ekrannda ifre giri alan iin davran biimi deitirilebilir.

Parola giri ekranlarnda yazlan parola iin her harf iin bir
nokta gsterilmesi, her harf iin nokta gsterilmesi ya
da satra yazlan parolalar iin hibir veri gsterilmemesi
gibi seenekler mevcuttur. (Resim 42)
Resim 43: Yollar

kinci seenek olan Yollar blmnde uygulamalar iin varsaylan

klasrlerin yollar yaplandrlabilir. rnein; Mzik klasr iin bir deer
ayarlarsanz Amarok ilk aldnda mzik koleksiyonunu saklamak iin bu
klasr kullanmak isteyip istemediinizi soracaktr (Resim 43).
Resim 44: KDE Czdan Ynetimi

KDE Czdan sekmesinde KwalletManager uygulamasnn

ayarlarna ulalabilir. Kwallet uygulamas ile parolalar ynetebilir ve bu
parolalarn hangi uygulamalar tarafndan kullanlaca ayarlanabilir
(Resim 44).
 Resim 45: Sosyal Masast

Sosyal masast; kullanclara masastnde alan programcklar

zerinden mesajlama, arkada bulma, sosyal bir a kurma gibi etkinlikler
iin imkan salamaktadr. Opendesktop.org adresinden yelik oluturarak
bu zellikler kullanlabilir. Kayt sekmesi ile yelik oluturulabilir.
Resim 46: Web Ksayollar

Web ksayollar, web arama motorlar iin hzl kullanm

salamaktadr. rnein; altavista:pardus ya da av:pardus yazarak
Konqueror taraycsnn AltaVista zerinde pardus kelimesini aramas
salanabilir. Eer ksayolu deitirilmediyse Alt+F2 ile de ayn web yolu
komut altrma ekrannda da kullanlabilir.
 Kiisel Bilgi

Resim 47: Kiisel Bilgi

Bu blmden sisteme adres defteri ve takvim eklenebilir. Sa

tarafta bulunan ekle butonu ile bir dosyadan, klasrden veya farkl
kaynaklardan adres defterleri ve kiiler eklenebilir.

Daha nce kullanlan iletim sisteminden ya da mail

programndan kopyalanacak adres defterleri sisteme bu
blmden tantlabilir.

Ksayollar ve Hareketler

Bu blmde ayr balk halinde klavye ksa yollar ayarlamalar

yaplabilir. zel, Standart klavye ve Genel klavye ksayollar blmleriyle
tanml ksayollarn ayarlar deitirilebilir. Bu balk altnda sistemdeki
btn ksayollara ulalabilir, deitirilebilir ya da yenileri eklenebilir.
Resim 48: zel Ksayollar

"zel Ksayollar" blmnde spesifik olarak tanmlanm

ksayollar "Eylem" sekmesi altndan deitirilebilir.

Resim 49: Standart Klavye Ksayollar

 "Standart Klavye Ksayollar" altnda sistemde standart olarak
tanml ksayollara ulalabilir, deitirilebilir.

Resim 50: Genel Klavye Ksayollar

Ayrca ieriye ema aktar zellii ile ksayollar dosyadan

tanmlanabilir, darya ema aktar ile de ksayollarn belge
dkmleri alnabilir (Resim 50).
 Uygulama Grnm

Resim 51: Uygulama Grnm - Biim 1

Bu blmde sistemin genel grnt ayarlar yaplabilir. Pencerelerin

kenarlk ve gvde ayarlar, yaz tipleri, renkler, simge setleri gibi birok
grsel ayar buradan kiiselletirilebilir. Anlk mesajlama programlarnda
kullanlan duygu simgelerinin ayarlar da buradan yaplr. Biim
blmnde sistem grnm ile ilgili ayarlar yaplabilir. Uygulamalar
sekmesinde pencere grnm ile ilgili ayarlar yaplabilir. Parack Biimi
mensnden temalar seilebilir. Her temann kendine zg ayarlar da
mennn sol tarafnda bulunan Yaplandr butonu ile ayarlanabilir.
 Uygula demediiniz srece tema etkinlemeyecektir. Alt
ksmdaki nizleme blmnde seilen tema
etkinletirilmeden nce grnme baklabilir.

Resim 52: Uygulama Grnm - Biim 2

Resim 53: Uygulama Grnm - Renkler
"nce Ayarlar" sekmesinde grsel efektlerin sisteme yarataca
yk dengelemeye yarayan ayarlar ve pencerelerdeki ara ubuklarnn
dme yaps belirlenebilir. Grafiksel efektler mens ile sahip olunan
ekran znrl ve ilemci gcne bal olarak, sistemin grafik
efektlerinin en verimli dzeyde almas ayarlanabilir. Sistem grsel
efektlerin etkinlii (znrln, akcln, grlebilirliini...) bu seime
gre ayarlayacaktr. Ayrca ara ubuklarndaki dmelerin simge ve
metin ayarlar bu blmde yaplr.

Renkler blm ile sistemdeki bileenlerin renkleri ayarlanabilir.

ema sekmesinde ntanml ayarlar yaplm renk temalarnndan seim
yaplabilir, sa tarafta bulunan Yeni emalar Ykle ile hazr renk
emalar indirilebilir. Seenekler sekmesi ile glgeleme ve kartlk
ayarlar yaplabilir, renkler sekmesi ile pencere arka plan, seim rengi,
dme arkaplan gibi seeneklerle emalar kiiselletirilebilir. Alt
ksmdaki nizleme ile tercihler kaydedilmeden nce tercihler grlebilir.
Resim 54: Uygulama Grnm - Simgeler

Simgeler blmnde sistemdeki simgelerin grnmleri

deitirilebilir. Kullanmak istenilen simge temalar seilip Uygula
diyerek kullanlabilir. Yeni Temalar Al diyerek sisteme yeni temalar
eklenebilir, nternet'ten indirilen simge setleri Tema Dosyas Kur
seenei ile sisteme eklenebilir. Gelimi sekmesi ile simge kullanm
ayarlar yaplandrlabilir.
Resim 55: Uygulama Grnm - Yaz Tipleri

Yaz tipleri blm ile farkl alanlardaki yaz tipleri seenekleri ve

boyutlar ayarlanabilir, ayrca sistemdeki tm yaz tipleri de ayarlanabilir.

Son olarak Duygu Simgeleri blm ile anlk mesajlama

uygulamalarnda kullanlan duygu simgeleri temalarn deitirme ve yeni
temalar alma ilemleri yaplabilir.

Uygulama ve Sistem Bildirimleri

Bu blmde sistemin kullanlan uygulamalar iin hangi durumlarda

hangi uyarlar verecei bilgileri ayarlanr.
Resim 56: Uygulama ve Sistem Bildirimleri

"Uygulamalar" sekmesinde "Olay Kayna Mens" ile

bildirimleri belirlenecek olan uygulama seildikten sonra, alt ksmda
listelenen olaylardan biri seilerek, gerekleecek olan bildirim ekli
deitirilebilir. Bu bildirimler arasnda ileti gsterilmesinin yannda bir ses
alma da istenebilir.

Sistem Zili blmnde sistem uyarlar yerine sistem zili

ayarlanabilir. Balatma Simgesi blmnde de uygulama balatc iin
megul imle ve grev ubuu bildirimleri ayarlar yaplabilir.
 Yerel

Resim 57: Yerel Ayarlar

Sistem ayarlarndaki bu blm sistemin lke, blge, dil ve yazm

denetleyicisi ayarlarnn yapld blmdr. Sekmeler ile lke, dil, say
biimleri, para birimleri, takvim ayarlar, tarih ve saat ayarlar yaplabildii
gibi Dier sekmesinden de sayfa boyutu ve l birimleri ayarlar
yaplabilmektedir. Yazm Denetleyici blmnden otomatik yazm
denetiminin ntanml olarak aktif olmas, hangi tr kelimelerin atlanaca
gibi ayarlar yaplabilmektedir.
Resim 58: Diller

Kullanclarn en ok yaad skntlardan biri olan sistem

dilinin baz yerlerde Trke olmamas durumu; Resim 58
zerinde grlen Sistem Ayarlar iindeki Yerel balndan
Diller sekmesinden Tercih Edilen Dil olarak Trke
seilmemi olmasndan kaynaklanmaktadr. Bu ayarn
yaplmas sistemin dili ile ilgili sorunlar ortadan
kaldracaktr.
 Donanm ve oklu Ortam

Aygt Eylemleri

Resim 59: Aygt Eylemleri

Aygt Eylemleri blmnde bilgisayara bir aygt takldnda

kullanabilecek uygulama ve eylemlerin listelenmesi ve yeni uygulama ve
eylem eklenmesi gibi ayarlar yaplabilir. rnein Resim59; bilgisayara bir
kamera balandnda Gwenview ile Fotoraflar ndir, Fotoraflar
digiKam ile ndir, Dosya Ynetici ile A gibi uygulama ve eylemler
listelenecektir.
 Bilgi Kaynaklar

Resim 60: Bilgi Kaynaklar

Bilgi Kaynaklar blmnde bilgisayarn a balantlar iin

kulland a ynetim aracnn seilmesi salanr. rnein; sistemdeki
varsaylan Network Manager yerine Wicd gibi baka bir a ynetim
uygulamas kullanlmak isteniyorsa tercih edilen program varsaylan
olarak seilir.
 Dijital Kamera

Resim 61: Dijital Kamera

Bu blmde sisteme yeni dijital kamera eklenebilir, daha nceden

tantlm kameralarn yaplandrlmas, denenmesi ve silinmesi gibi
ilemler yaplabilir.

Resim 62: Yeni Kamera Ekleme

61. resimde gsterilen Ekle tuu ile sisteme yeni bir kamera
eklenebilir. Ekle tuuna bastktan sonra yukarda ki ekran gelecektir, bu
listeden yeni bir kamera seilip, balanma ayarlar seildikten sonra port
ayarlar yaplarak kamera ekleme ilemi yaplr.

Yeni kamera ekleme dnda bu blmde, sisteme bal kameralar

denenebilir, seili kameralarn yaplandrlmas ile ilgili ilemler yaplabilir.
Yaplandrma penceresi iindeki geler, kamera modellerine gre
deiiklik gsterecektir.

Girdi Aygtlar

Resim 63: Klavye - Donanm

Girdi Aygtlar blmnde bilgisayara bal bulunan klavye, fare,

joystick gibi aygtlarn tantlmas ve yaplandrma ayarlar yaplabilir.

Girdi Aygtlarnda ilk blm olan klavyede bilgisayara bal bulunan

klavyenin donanm ve dzen ayarlar yaplabilir. 63. Resimde donanm
sekmesinde klavyenin modeli, bilgisayar alrken NumLock durumu gibi
donanmsal ayarlar yaplabilir.

Resim 64: Klavye - Dzenler

Dzenler sekmesinde ise klavyenin dzen ayarlarnn yan sra yeni

klavye ekleme ilemleri yaplabilmektedir. (Resim 64)

Sistem zerinde F klavye kullanmak iin bu blmden yeni

bir klavye eklenerek F klavye seilir. Klavyeler iinden Q
klavyeyi silmeniz durumunda da sistem sadece F klavye
grecei iin uygulamalarda klavye deiimini engellemi
olursunuz.

Sistem ekmecesindeki klavye dzeni simgesine tklayarak klavye

dzenleri arasnda hzlca gei yapabilirsiniz.

Resim 65: Fare Ayarlar

Fare blmnde Genel sekmesinde (Resim 65) sistemdeki farenin

dme yn, tklama saysna bal olarak uygulanan eylem ayarlar
yaplabilir. nternet'te gezinti yaparken olduu gibi, dosyalar ve klasrleri
amak iin tek tk ile kullanma ayarlar da bu sekme altndan yaplr.
 Resim 66: Fare Ayarlar

Gelimi sekmesinden ise fareyle ilgili tklama aral, teker

kaydrmas gibi ayarlar yaplabilir (Resim 66). Son olarak Fare Hareketi
sekmesi ile fareyi numerik klavye kullanarak hareket ettirme seenekleri
ve ayarlar yaplabilir.

Dizst bilgisayar kullanyorsanz ve Touchpad ayarlarn

yapmak istiyorsanz, Synaptic Paket Yneticisi zerinden
kde-confic-touchpad eklentisini kurabilir, Touchpad'iniz iin
tklama ya da sayfa kaydrma gibi ayarlarnz yapabilirsiniz.

Girdi Aygtlar iinde bulunan Oyun ubuu blm ile bilgisayara

bal bulunan oyun ubuklarnn sisteme tantlmas ve yaplandrlmas
gibi ilemler yaplmaktadr. Grafik Tablet blmnde ise bilgisayarnza
balayacanz grafik tabletin sisteme tantlmas ve el yazsn tanma
ayarlar yaplmaktadr.

Grnt ve Ekran

Grnt ve ekran blmnde monitr, ekran znrl, ekran

koruyucu gibi ayarlar yaplabilmektedir.

Resim 67: Konum ve Boyut

Konum ve Boyut blmnde ekran znrl ayarlar

yaplabildii gibi bir ka farkl monitr bal olmas durumunda
monitrlerin balant noktalar ve birincil monitr ayarlar
yaplabilmektedir.
 Ekran kartnz sisteme doru bir ekilde tantlm ise ekran
znrl ayarlarn Konum ve Boyut zerinden sorunsuz
(ekran kartnzn destekledii kadar) bir ekilde
yapabilirsiniz.

Resim 68: Ekran Koruyucu

Ekran Koruyucu blmnde listelenen ekran koruyucular

ayarlanabilir. Ayrca ekran koruyucudan kldnda parola sorulmas ya
da ekran koruyucu alt esnada KDE'nin programcklarnn alp
almayaca gibi ayarlar da yaplabilmektedir.
 oklu monitr blmnde ise bilgisayarmza bal birden
ok monitr olmas durumunda; hangi monitrn hangi
ynde kullanlaca gibi (1. monitr sada vb..) ayarlar
yaplabilmektedir.

G Ynetimi

Bu blm balk altnda g ve enerji tasarrufu ayarlamalar

yapmak iindir.

Resim 69: Enerji Tasarrufu Ayarlar

lk balk altnda enerji tasarrufu ayarlar yaplabilir. rnein ekran

parlakln ayarlama, bilgisayar beklemedeyken ka dakika sonra
ekrann karartlaca, ekrann kapatlmas veya oturumun askya alnmas
iin bilgisayarn ka dakika beklemede kalaca, dizst bilgisayar
kullanlyorsa ekrann kapatlmas ya da g dmesine baslmas
durumunda sistemin uygulayaca eylemler gibi ayarlar bu balk altndan
yaplmaktadr. (Resim 69)

Resim 70: Etkinlik Ayarlar

Bu balk altnda KDE Plasma'nn kulland her etkinlik iin ayr

ayr ve ayrntl enerji tasarrufu ayarlamalar yaplabilmektedir. Bu
etkinlikler iin zel ayarlama kullanmama seilebilecei gibi (bu durumda
Enerji Tasarrufu Ayarlar altnda yaptmz ayarlar tm etkinlikler iin
geerli olacaktr) seili etkinlik iin enerji tasarrufunda tanmlanan ayarlar
kullanabilir (her zaman adaptre bal olunan durumdaki ayarlar kullan
gibi) bu etkinlikler iin zel davran tanmlayabiliriz. Etkinliklerle ilgili daha
ayrntl bilgiye alma Alan Ayarlar konusundan ulaabilirsiniz.
Resim 71: Gelimi G Ynetimi

Gelimi G Ynetimi bal altnda pil seviyelerinin ayarlanmas

ve pil seviyelerine gre sistemin uygulayaca eylemler ve askya alma,
bekleme konumundan kldnda sistemin uygulayaca eylemlerin
ayarlar yaplr.

karlabilir Aygtlar

Bu balk altnda karlabilir depo ortamlarnn sisteme balanmas

durumunda otomatik olarak gerekletirilecek eylemler ayarlanr.
Resim 72: karlabilir Aygtlar

karlabilir aygtlar iin genel otomatik balanma ayarlar ve aygta

zel ayarlar alt ksmdan yaplabilir. (Resim 72)

oklu Ortam

Bu blmde sistem ve ses kartnn ayarlar yaplr. Phonon bal

altnda Aygt Tercihi sekmesinde mzik, bildirimler, videolar gibi
eylemler iin kullanlacak sistem sesleri ve ses kartnn ncelik sras
belirlenebilir (Resim 73). Bylece her eylem iin bilgisayarn hangi ses
kn kullanaca belirlenir. Ses Donanm Ayarlar sekmesinde ses
kart iin aygt yaplandrmas, hoparlr ayarlar yaplr. Ses CD'leri bal
altnda ise bilgisayara taktmz ses CD'leri iin uygulanacak eylemler ve
tanmlayacak olan aygt ayarlar yaplmaktadr.
Resim 73: oklu Ortam
 Yazclar

Pardus kurulum esnasnda birok yazcnn srclerini otomatik

olarak ykledii iin yazc bilgisayara balad zaman tanyacaktr.
imdi yazclar sisteme nasl tantlr inceleyelim.

Bilgisayara bir yazcy balandnda otomatik olarak tandysa

aadaki ekran kacaktr (Resim 74). Yeni bir yazc eklemek iin sol
st kedeki Ekle tuu ile devam edilmelidir.

Resim 74: Tanml Yazclar

Tanml yazcnn zerinde sa tklayarak zelliklerden kat

boyutu gibi seeneklere ulalabilir (Resim 75).
Resim 75: Yazc zellikleri

zellikler altnda Ayarlar (Resim 76) ierisinden snama sayfas

yazdrlabilir. Yazcdan snama sayfas baaryla alnabilmise yazcnn
sisteme tantm yaplm demektir.

Resim 76: Yazclar - Ayarlar

 Yazc Seenekleri altndan kat boyutu, renkli kt ya da siyah-
beyaz kt ya da yazdrma kalitesi gibi seenekler ayarlanabilir (Resim
78).

Resim 77: Yazc Seenekleri

Seenekleri blmnden kt kopya says, sayfa sdrma

seenekleri, sayfa boluk yaps gibi ayarlamalar yaplabilir.

Resim 78: Yazc Tantma

 Sistemde tanml bir yazc yoksa Resim 78 ekranndaki Ekle
butonu ile yazc ekleme ayarlarna girilir.

Resim 79: Yazc Listesi

Alan yazc listesinde (Resim 79) Windows a zerinde tantlm

yazclar, Pardus ykl makineye bal yazclar veya a yazclar
grlebilir. Kullanlacak yazc seildikten sonra leri butonu ile
ilerlendiinde yazc sisteme tantlacaktr.

CUPS ile Yazc Ynetimi

CUPS (The Common Unix Printing System) Genel Unix Yazdrma

Sistemi'dir. GNU Genel Kamu lisans ile datlmaktadr. Sisteminizde
ykl olup olmadn adres ubuuna "localhost:631" yazarak kontrol
edebilirsiniz. ayet ykl deilse resmi internet sitesinden
"http://www.cups.org/" ve paket yneticilerinden (Yazlm Merkezi,
Synaptic Paket Yneticisi) temin edebilirsiniz.

Cups aadaki ekran ile karlar.

 "Administration" sekmesinden yazc ekleyebilir, yazc arayabilir
ve varolan yazcnz dzenleyebilirsiniz. "Printers" sekmesinden ykl
yazclarnz grebilirsiniz.

Cups dosyalarn "/etc/cups" altnda bulabilirsiniz. Herhangi bir

nedenden dolay cups eriim salayamyorsanz komut satrna;

#/etc/rc2.d/S23cupsstop

ve

#/etc/rc2.d/S23cupsstart

komutlar sistemi durdurup yeniden balatabilirsiniz.

 Sistem Ynetimi

Balatma ve Kapatma

Bu blmde sistemin oturum balatma ve kapatma ayarlar

yaplmaktadr.

Resim 80: Otomatik Balat

Bu blm altndaki ilk balk altnda Otomatik Balat

bulunmaktadr. Burada sistemin oturumu aarken otomatik balataca
uygulamalar bulunmaktadr. Bu uygulamalara yenileri eklenebilir ve var
olan uygulamalar kaldrlabilir (Resim 80).

Bilgisayarnzda srekli kullandnz uygulamalar her

seferinde kendiniz balatmak yerine oturum alnda
otomatik balamasn bu blmden uygulama ekleyerek
salayabilirsiniz. Ayn zamanda hi kullanmadnz
uygulamalar da kaldrarak sistemin al zamann
ksaltabilirsiniz.
Resim 81: Oturum Ynetimi
Resim 82: Servis Yneticisi
Oturum Ynetimi bal altnda ise oturum k yapldnda
uygulanacak eylem seimi, k iin genel ayarlar, k ileminden sonra
sisteme girilmesi durumunda bir nceki oturumla ilgili balant gibi ayarlar
yaplr (Resim 81).

Bu balk altnda KDE servislerinin yaplandrlmas yaplr. KDE

baladnda balayacak olan servisler seilebilir, istek annda yklenen
servislerin durumlar kontrol edilebilir.

Giri Ekran

Bu blmden KDE giri ekran (oturum ama ekran) ayarlarna

ulalabilir. Resim 83'de grld gibi birok sekme altnda farkl ayarlar
yaplabilir.
Resim 83: Giri Ekran

Tema sekmesi altndan seilen al temasna gre, Genel

sekmesinden bu temann yaz tipi ayarlar, dili; Pencere sekmesinden
alan pencerelerin ayarlar; Arkaplan sekmesinden arkaplan ayarlar
yaplr. Kapat sekmesi ile oturumu yerel ve uzaktan olmak zere
kapatmak iin kullanclara verilecek yetkiler, oturum kapatma komutlar,
nykleyici yneticisi belirlenebilir.
 Kullanlabilirlik sekmesi, Linux kullanclarnn ska
sorduu otomatik giri ayarlarnn yaplmasna izin verilen
alandr. Otomatik giri ile oturum ama ekranndaki parola
sorulma ilemi, oturum ama ekrannda hangi kullancnn
ntanml gelecei seimi gibi ayarlar yaplabilir.
Kullanclarn dahil olduklar gruplar baznda da parolasz
giri salanabilir. Bylece rnein sudo grubuna dahil
olan tm kullanclar iin parolasz giri etkinletirilebilir.

Tarih ve Saat

Sistemin tarih ve saat ayarlar bu blmden yaplr. Bu blmde

Gn ve saati otomatik olarak ata seenei ile Zaman sunucusu
seildiinde sistem nternet zerinden tarih ve saati otomatik olarak
gncelleyecektir (Resim 84).
Resim 84: Tarih ve Saat

Zaman Dilimi sekmesinde bulunan listeden de sistemin

kullanld lke iin zaman dilimi tercihi yaplr. rnein Trkiye iin
Avrupa/stanbul (EEST) zaman dilimi seilir.
 Yaz Tipi Ynetimi

Resim 85: Yaz Tipleri

Bu blm altnda sistemde var olan yaz tipleri listelenir, bu yaz

tiplerine yeni yaz tipleri eklenebilir ve var olanlar silinebilir, yaz tipleri
gruplanabilir (Resim 85).
 Yetkiler

Resim 86: Yetkiler

Yetkiler blm altnda CD-Rom ve DVD-Rom srclerinin

yazdrma yetkileri ve sistemde kullanlan yazdrma uygulamalarn yetki
ayarlar yaplmaktadr. Yani bu basit kurulum sihirbaz ile yazdrma
programnn ihtiya duyduu izinler yaplandrlr.
 A ve Balanabilirlik

A Ayarlar

Resim 87: A Balantlar

Kullanclarn en ok sorun yaadklar blm olan a ayarlarnda

alarla ilgili birok ayara deinilecektir. Birka balk altnda incelenecek
a ayarlarnda ilk olarak A Balantlar ile sisteme bir a ekleme
konusuna gz atalm.

Resim 87 zerinde grld gibi a balantlar farkl sekmeler

altndadr. Wired sekmesi kablolu balantlar, Wireless kablosuz
balantlar, Mobile Broadband GSM operatrlerinin salad
nternet'e mobil modemler zerinden yaplan balantlar, VPN interneti
kullanarak zel aa balanmay, DSL telefon hattn kullanarak
genibant eriimini ifade etmektedir.
 Resim 88: Yeni Balant Ekleme-1

Yeni bir kablosuz balant eklenmek istendiinde resim 87 zerinde

grlen Ekle butonu kullanlr. Alan Yeni Balant Ekleme ekranndaki
Scan butonu ile evredeki balantlar listelenecektir (Resim 88).
 Resim 90: Yeni
Resim Balant
89: Yeni Ekleme-3
Balant Ekleme-2

Karlalan liste zerinde (Resim 89) herhangi bir balantnn

zerine tklayp Tamam dendiinde balant ayarlar sayfasna geri
dnlecektir.

Wireless Security sekmesinden balantnn koruma ifresi varsa

girilir (Resim 90).
 Resim 91: Yeni Balant Ekleme-4

Son olarak balantda IP adresinin otomatik alnmas isteniyorsa

Method Automatic semeli veya IP adresi veya DNS salaycsnn
elle atanmas isteniyorsa resim 91 zerinde grld gibi Method
Manual seilmelidir. Bylece nternet balantnz iin statik ip
verebilirsiniz.

Bu konu altnda yeni bir kablosuz balant eklenmesi

anlatlmtr. Ancak bu anlatm genel bir anlatm olup
kablolu, kablosuz ya da dier balant trlerini de
kapsamaktadr.

VPN; Virtual Private Network yani Sanal zel A'n ksaltmasdr.

VPN sayesinde alara uzaktan eriim salanr. VPN sanal bir a uzants
yaratt iin aa fiziksel olarak balym gibi grnr. Ksacas Virtual
Private Network (VPN), nternet zerinden baka bir yerel aa
balanmamz salayan balant eididir. VPN istemcisi, TCP/IP (tnel
protokolleri) tabanl protokolleri kullanarak, sanal bir balant noktasna
sanal bir arama gerekletirir. VPN istemcisi, nternet zerinden balant
kurmak istedii kaynakla sanal bir noktadan noktaya balant kurar ve
kaynak yada uzaktan eriime gemek istedii sunucu kimlik bilgilerini
kontrol eder ve doruladktan sonra VPN istemcisiyle uzaktan eriime
getii sunucuyla veri ak gerekleir. rnein, bir web sitesine
balanmamz gerektiinde, bilgisayarmz ilk olarak gvenli bir ekilde
VPNe balanr. Ardndan, VPN kaynaklarn kullanarak ulamak
istediimiz web sitesine gvenli bir ekilde balanmamza yardmc olur.
rnein, Almanyadaki VPN ile nternet'e balanmay denediimizde ip
adresimiz dahil tm balant zelliklerimizin hepsi Almanyadaki network
ayla entegre olduunu grebiliriz.

Vekil Sunucu bal altnda, ncelikle vekil sunucunun tanmn

yapmalyz. Vekil Sunucu (Proxy); nternet'e eriim srasnda kullanlan bir
ara sunucudur. rnein; bir a sayfasna eriim srasnda dorudan
balant yapmak yerine, tarayc vekil sunucuya balanr ve hangi sayfay
istediini syler, vekil sunucu gerekiyorsa o sayfaya balanr ve ierii
alr, daha sonra da taraycya bu ierii gnderir. Yani bilgisayar
alarnda, bir vekil sunucu dier sunuculardan kaynaklar isteyen
istemcilerin talepleri iin bir arac olarak davranan sunucudur. Resim 92
zerinde grlecei gibi, Sistem Ayarlar iinden vekil sunucularla ilgili
vekil sunucunun olmamas, vekil sunucularn otomatik alglanmas ya da
vekil sunucularla ilgili ayarlar elle yapma yetkisi verilmektedir.
Resim 92: Vekil Sunucu Ayarlar

Balant Tercihleri bal altnda balantnn zaman am ile

ilgili ayarlar yaplmaktadr. Sunucu, vekil sunucu, okunan soketlerle ilgili
ayr ayr zaman am sreleri belirlenebilir. Bunun dnda da FTP ile ilgili
genel a tercihleri yaplandrlabilir (Resim 93).
Resim 93: Balant Tercihleri

Bluetooth

Bilgisayarnzn Bluetooth badatrcs ile baka bir bluetooth

cihaza balanmak iin bu blm kullanlr.
Resim 94: Bluetooth Cihaz Ekleme

lk balk olan Aygtlar altnda bilgisayara bir bluetooth aygt

eklemek iin Aygt Ekle veya Uzak aygt eklemek iin tklayn
butonlarna tklanr ( Resim 94), tklandktan sonra, sistem yakndaki
bluetooth cihazlar taramaya balayacaktr. Tarama sonucunda listeden
aygt seilerek leri butonuna tklanr (Resim 95). Aygtn eklenmesi
iin son olarak ekranda beliren pinin balanlan cihazdaki pinle ayn olup
olmad dorulandktan sonra cihaz bilgisayara tantlm olacaktr.

Resim 95: Aygt Ekleme

 Bluetooth ile alnan dosyalarn hangi klasre kaydedilecei,
bilgisayardaki hangi klasrlerin bluetooth ile paylama alaca ve bu
dosya aktarma ilemleri esnasnda parola sorulup sorulmayaca gibi
ayarlar Dosya Aktarmsekmesi altndan yaplabilir (Resim 96).

Resim 96: Dosya Aktarm

Son sekme olan Badatrclar altnda ise bluetooth

badatrcsnn isim ve grnrl ile ilgili ayarlar yaplmaktadr.

Paylam

Paylam blm altnda Windows makinelerin bulunduu aa

balanmak iin kullanlan Samba uygulamasnn ntanml ayarlar
yaplmaktadr. Bu blm altndan oluturulacak ntanml kullanc ad ve
ntanml parola sadece a taramasnda kullanlacaktr.
 SSL Tercihleri

SSL yani Gvenli Giri Katman (Secure Sockets Layer) protokol,

nternet zerinden ifrelenmi gvenli veri iletiimi salamaktadr. Web
tarayc ile Web server arasndaki gvenlii http/https altnda salar.
KDE'de SSL Tercihleri blmnde sisteme tantlm olan sertifikalara
ve sertifika salayclara ulalabilir. Ayn zamanda kullancya yeni bir
sertifika salayc tanmlama hakk vermenize veya aktif olan bir
sertifikay pasif hale getirmenize olanak salar (Resim 97).

Resim 97: SSL Tercihleri

 Uygulamalar Ve Tantmlar
Dosya Ynetici - Dolphin

nternet Uygulamalar

LibreOffice Uygulamalar

Sistem Uygulamalar

A Aralar

Medya Aralar

Grafik Uygulamalar

Yardmc Uygulamalar
 Uygulamalar ve Tantmlar
Pardus iletim sisteminde Kde ve Gnome olmak zere sk
kullanlan iki farkl arayz bulunmaktadr. Baz uygulamalar arayzler iin
zel hazrlanmtr. Bunun yannda birok uygulamay ortak olarak tm
arayzlerde kullanabilirsiniz. Bu balkta Pardus iletim sisteminde sk
kullanlan uygulamalar Kde ve Gnome arayz iin inceleyeceiz.
oklu Ortam nternet Uygulamalar

Recordmydesktop Bittorrent stemcisi

Brasero Emesene
K3b Kmess
Vlc Player Pidgin
Amarok Skype
Peynir cedove
Rhythmbox Thunderbird
Kmix Orca -Ekran Okuyucu
Unetbootin Gdebi Paket Kurucusu
so To Usb Dolphin
Kuser
Playonlinux
Wine

Yedekleme Programlar Ofis Uygulamalar

Kbackup Libreoffice Writer

Gadmin Libreoffice Calc
Rsync Libreoffice mpress
Libreoffice Base
 Dolphin

Gelimi bir dosya ynetim programdr. Bilgisayarnzdaki

depolama ortamlar ve anzdaki dier bilgisayarlarnza eriiminizi
salar.

Resim 98: Dosya Yneticisi (Dolphin)

1 Balk ubuu 5 Ortamlar

2 Ara ubuu 6 Bilgi

3 Konum 7 Yaknlatr

4 Klasrler 8 Ubirim

Dosya Yneticisini (Dolphin) Yaplandr ve Kontrol et

 Konum ve klasrler panelleri ile istediiniz bir konum ieriini hzlca
grntleyebilirsiniz. Bu paneller, zellikle de klasrlerinizi aa yaps
eklinde grntleyen klasrler paneli, dosya kopyalama ve tama
ilemlerini ayn pencerede fare ile srkleme yaparak kolay ve daha hzl
gerekletirmenizi salar.

ki farkl klasr zerinde almay kolaylatran ekran blme zellii

ile kopyalama ve tama ilemlerini daha kolay gerekletirebilirsiniz.

Dolphin uygulamasnda F3 tuuyla ekran blebilir, F4 tuu ile

bulunduunuz dosyay terminal (ubirim ) zerinde aarak kod ortamnda
almaya balayabilirsiniz.

Birden fazla dosya/klasr zerinde ilem yapmanz gerekiyorsa

ncelikle ileme tabi tutacanz dosya ve klasrleri semeniz
gerekmektedir.

Dosya Seme Yntemleri

Bir nesneyi (dosya/klasr) semek iin fare ile tklamanz yeterlidir.

Bir grup nesneyi (dosya/klasr) semek iin aadaki

yntemlerden amacnza uygun olan kullanabilirsiniz.

Farenizin sol tuunu basl tutarak nesneleri ereve ierisine

almak suretiyle hzlca seebilirsiniz.

Bir nesne seili iken Shift (st karakter) tuu ile birlikte fare
ile farkl bir nesneye tkladnzda arada kalan tm nesneler
seilecektir.

Shift tuunu basl tutarak hareket tularn kullanrsanz,

hareket tuunun ilevine bal olarak seim yapm olursunuz.

rnein Shift tuuyla beraber aa ok tuuna bastnzda

 alttaki nesneyi, ilevi son nesneye konumlanmak olan End
tuunu Shift tuuyla birlikte kullandnzda ise
bulunduunuz nesneden son nesneye kadar olan nesne
grubunu seme ilemi yapm olursunuz.

Birbirinden uzak nesneleri semek iin Ctrl tuu basl iken

fare ile seilecek nesnelere tklayabilirsiniz.

Uzak nesneleri semek iin klavyeyi kullanyorsanz Ctrl tuu

basl iken hareket tularn kullanarak seilecek nesneye
geldiinizde Space (Boluk) tuuna basabilirsiniz.

Bir klasr ieriinin tamamn semek iin,

Dolphin'i Yaplandr mensnden Tmn Se

komutunu kullanabilir,

Ctrl+A tularnna basabilirsiniz.

Bir klasrde semeniz gereken nesne says seilmemesi

gerekenlerden fazla ise Dolphin'i Yaplandr mensnden
Seimi Tersine evirseeneini kullanabilirsiniz.

Fare ile seim yaparken nesneler iin Shift, ardk

olmayan nesneler iin Ctrl tuunu kullanabilirsiniz.

Dosya Kopyalama

Dosya ve klasrleri kopyalamak iin;

Fare ile nesne zerinde iken sa tklayp Kopyala seenei

tklanr, tanmak istenen yere gidilerek tekrar sa tklanr, bu kez
 Yaptr seeneine tklanr.

Klavyeden Ctrl+C tularna basp tamak istediiniz yere giderek

Ctrl+V tularna birlikte basarak tama gerekletirilir.

Nesne seili iken Dzen mensnden Kopyala seenei

tklanr, tanmak istenen yere gidilerek ayn menden, bu kez
Yaptr seeneine tklanr.

Nesne seili iken farenin sol tuu ile

srklediinizde kopyalama
seeneklerini aar.

Srkle ilemini Ctrl tuuna basarak gerekletirdiinizde nesne

direkt olarak kopyalanacaktr.

Dosya Tama

Fare ile nesne zerinde iken sa tklayp Kes seenei tklanr,

tanmak istenen yere gidilerek tekrar sa tklanr, Yaptr
seeneine tklanarak nesne tanm olur.

Nesne seili iken Dzen mensnden Kes seenei tklanr,

tanmak istenen yere gidilerek ayn menden, bu kez Yaptr
seeneine tklanr.

Tamak istediiniz nesne seil iken klavyeden Ctrl+X tularna

basp tamak istediiniz yere giderek Ctrl+V tularna birlikte
basarak tama gerekletirilir.

Tama ya da kopyalama esnasnda ayn isimde baka bir nesne

mevcut ise aadaki gibi bir ekran ile karlalr.
 Yeni Bir sim ner butonuna tklanldnda sistem otomatik
olarak Deneme Klasr 1 gibi benzersiz bir isim atarak kopyalama
gerekletirir. Tmne Uygula butonuna tklandnda yaplacak
deiiklikler alt klasrlere de uygulanr. Aktif hale gelen Yeniden
Adlandr butonu ile belge otomatik yeni bir isim ile isimlendirilir. Atla
butonuna tklandnda kopyala yapmaz. zerine Yaz butonu ile
kopyalanan nesne var olan nesne ile deitirilir.

Belge ayn dizin ierisinde kopyalanmak istendiinde ise daha sade

bir ekran ile karlalr.
 Dosya/Klasr Adn Deitirme

Ad deitirme ilemi u admlar ile gerekletirilebilir;

Fare ile belge zerinde iken sa tklanr. Ad deitir seeneine

tklanr ve alan pencereye yeni isim girilir.

Dier bir yntem ise klavye ksayolu olan F2 tuuna basldnda

yine yeni isim ekran alr. sim girilerek yeniden adlandrma
yaplr.

nc yntem ise Dosya mensnden Yeniden Adlandr

sekmesi tklanarak ad deitirme gerekletirilir.

Dosya Silme

Nesne silme ilemi;

En ksa yol klavyeden Dell tuuna basmaktr. Birok kullancda

bu yolu tercih eder.
 Masastndeki bir nesne p kutusuna fare ile srklendiinde
silinir.

Yine fare ile nesneye sa

tklanarak p kutusuna
tanabilir.

Veya Dosya mensnden p Kutusuna Ta sekmesi ile

nesne silinir.

Belge zellikleri

Belge zelliklerine eriim iin;

Fare ile nesne zerinde sa tklanr. Gelen ekrandan zellikler

sekmesi ile nesne zelliklerine eriim salanr.,

Dosya mensnden zellikler sekmesi tklanabilir.

Nesne seili iken Alt + Enter tularna birlikte basldnda nesne

zellikleri sayfas alr.

Pardus' ta nesne gizlemek iin ad deitirme yaplrken nesne

isminin ba ksmna . nokta koyulmas yeterlidir. Nesne gizlenecektir.
Gizli nesneleri grmek iin klavyeden F8 tuuna basmak yeterlidir.
Btn gizli nesneler listelenir. Arzu edilen nesnenin ba ksmndaki .
nokta kaldrarak normal hale getirilebilir.
 nternet Uygulamalar

Tarayclar

Tarayclar; nternet'te gezinti yapmak, gazete okumak, mzik

dinlemek, bankaclk ilemleri gibi tm gereksinimlerimiz iin
kullandmz uygulamalardr.
Hemen hemen tm tarayclar gemi listesini tutma, sk ziyaret
edilen internet sayfalar iin "sk kullanlanlar" listesi oluturma, sayfalar
zerinde ileri-geri gezinti yapabilme, sekmeler ile alabilme, farkl birok
dil destei sunma, sayfa kaynan grntleme gibi ortak zellikleri
ierir.
Pardus iletim sisteminde ykl olarak gelen Mozilla Firefox,
Chromium gibi tarayclar rahatlkla kullanabilirsiniz.

Mail Uygulamalar
Pardus letim sisteminde mail gnderme - alma gibi ilemler iin
kullanabileceiniz uygulamalar depolarda mevcuttur. imdi bu
uygulamalar ve kullanmlarndan ksaca bahsedelim.

Thunderbird

Bu uygulamay kullanrken dilerseniz mevcut mail adresinizi

kullanabilir, dilerseniz yeni bir adres yaplandrabilirsiniz. Mail adresinizi
yaplandrdnzda daha nce arivlediiniz mailler ve adres defteriniz de
beraberinde gelecek ve veri kayb yaamanz engelleyecektir. Ayrca
maillerinizi indirerek yedekleme imkann da sunmaktadr.

Thunderbird uygulamasnn baka bir zellii Facebook, Twitter,

Google Talk gibi uygulamalara balanp listenizdeki kiilerle anlk sohbet
edebilmenizdir. Ara ubuu zerinde sohbet sekmesine gelerek
hesabnz yaplandrmanz gerekmektedir.
 Resim 99: Thunderbird Sohbet A

Hzl szge zellii sayesinde taramalar hzla yapabilir, istediiniz

verilere kolaylkla eriebilirsiniz.

Thunderbird uygulamasna sistem ierisinde synaptic paket

yneticisi, yazlm merkezi veya nternet zerinden ulaabilir, kurulumunu
gerekletirerek kullanabilirsiniz.

Uygulamaya farkl mail adreslerini yaplandrabilir, anlk sohbette birden

fazla uygulama (Facebook,Google Talk vb) ile kiilerinizle iletiim
kurabilirsiniz.
 Icedove

Tarayc kullanmadan posta

hesaplarnz ynetebileceiniz, haber
gruplarn takip edebileceiniz Mozilla
Thunderbirdn markasz bir
srmdr.

Kurulum

Icedove uygulamasn yklemek iin aadaki yntemlerden

herhangi birisini kullanabilirsiniz.

Synaptic Paket Yneticisi ile icedove kurulumu

Synaptic uygulamasnda icedove paketinin zerinde sa tua

basarak ya da Paket mensnden kurulum iin iaretle seenei ile
setikten sonra uygula butonuna basarak kurulumu
gerekletirebilirsiniz.

Bu durumda icedove ingilizce olarak bilgisayarnza yklenecektir.

Icedove uygulamasn Trke olarak kullanmak isterseniz icedove-l10n-
tr paketinide yklemelisiniz.

Yazlm merkezi ile icedove kurulumu

Yazlm Merkezi penceresinde arama kutucuuna icedove yazarak

ekrana gelen Icedove Mail/News uygulamas seilerek kur butonuna
baslr.

Apt komutu ile icedove kurulumu

Ubirim (Konsole) ekrann aarak apt komutunu aadaki
ekilde kullanarak kurulumu gerekletirebilirsiniz.
 $sudoaptgetinstallicedove

Trke dil destei ile yklemek iin apt komutunu aadaki ekilde
kullanabilirsiniz.

$sudoaptgetinstallicedovel10tr

Icedove uygulamasn sisteminizden kaldrmak isterseniz

$sudoaptgetremoveicedove

komutunu kullanabilirsiniz.

Balang ve E-posta Hesab Ekleme

Icedove uygulamasn balattnzda sizden bir e-posta hesab
eklemenizi isteyecektir.

Resim 100: E-posta hesab ekleme

E-posta hesap bilgilerinizi girdikten sonra ileri butonu ile e-posta

sunucu ayarlar denetlenir.
Resim 101: E-posta hesab ekleme - Sunucu bilgisi

Belirlenen sunucu yaplandrmas aadaki gibi grntlenecektir.

Resim 102: E-posta hesab ekleme - Eriim protokol seimi

 E-posta sunucunuza balanma yntemi olarak IMAP ya da POP3
tercihlerinden birini kullanabilirsiniz.

IMAP (Internet Message Access Protocol - nternet leti Eriim

Protokol), yerel kullanclarn uzaktaki bir e-posta sunucusuna erimesini
salayan bir uygulama katman protokoldr.

POP3 (Post Office Protokol - Postane Protokol) ise e-posta

alclar tarafndan TCP/IP balants zerinden uzak sunucudan e-
postalar indirmek iin kullanlr. POP protokolnn gnmzde kullanlan
standart versiyonu 3 tr ve bu sebeple POP3 olarak adlandrlr.

POP ve IMAP gnmzde en ok kullanlan iki e-posta

protokoldr. Tm gncel e-posta alclar ve sunucular iki protokol de
destekler. Ancak cretsiz alm olduunuz e-posta hizmetleriniz iin POP
destei alamayabilirsiniz.

Bir e-posta sunucusuna POP3 ile balanldnda btn yeni

mesajlar istemciye ekilir ve balant kapatlr. IMAP kullanldnda
oturum aldktan sonra balant sadece bir mesajn almas gibi istek
olduu durumlarda ak kalr.

SMTP, e-posta gnderilirken kullanlan protokoldr. Dolaysyla e-

posta sunucular arasndaki iletiimde de SMTP kullanlr. Alc e-postay
okumak istediinde bilgisayarna indirmek iin arkaplanda POP3
protokoln kullanlr.

Hesab olutur butonu ile e-posta hesabnz ekleme ilemini

tamamlayabilirsiniz. Eer hesap bilgilerinizde hata var ise ekrana
aadaki gibi bir mesaj grntlenecektir.
 Elle yaplandrma butonunu kullanrak e-posta sunucu ayarlarnz
kendiniz belirleyebilirsiniz.

Resim 103: E-posta hesab ekleme - Sunucu yaplandrma

Sunucu bilgilerinizi hizmet aldnz kurumun nternet sayfasndan

edinebilirsiniz. POP3 iletiim protokoln kullanyorsanz sunucu adresleri
genellikle pop.alanad/smtp.alanad eklindedir.

Trk Telekom 25 nolu portunu 15 Haziran 25 Temmuz 2009 da

kapatm ve SMTP hizmettini 587 nolu porttan vermeye balamtr.
 Gelen posta sunucusu (POP3) portunu ise 995 olarak belirtmeniz
gerekmektedir.

Gelimi yaplandrma butonu ile e-posta hesabnzla ilgili

zelletirmeleri gerekletirebilirsiniz. Bu konuyla ilgili E-posta hesap
ayarlar konusunu inceleyebilirsiniz.
 Icedove Ekran Arayz

E-posta hesabnz ekledikten sonra Icedove ekran aadaki gibi

grntlenecektir.

Icedove uygulamasna eklediiniz hesaplarnzn herbiri iin ayr

ayr pencerenin solunda Gelen, Giden, Taslak ve p klasrleri
grntlenir.

Resim 104: Icedove ekran grnts

Bir hesap adn tkladnzda o hesapla ilgili ilemler stteki resim
de grld gibi listelenecektir.
 E-posta Okuma

Resim 105: Icedove - Gelen Kutusu

Icedove uygulamasn atnzda ntanml ayarlarnz

deitirmediyseniz gelen e-postalarnz otomatik olarak sunucudan
yklenecektir.

Icedove belirli aralklar ile mail sunucunuzdan gelen e-postalar

otomatik olarak ykler. Gelen postalarnz elle gncellemek istiyorsanz
Postalar indir butonunu kullanabilirsiniz.

Gelen e-postalarnz tarihe gre sral olarak listelenecektir. Siz

sralamanz Konu, Gnderen, Ek gibi liste balklarna tklayarak o alana
gre artan ya da azalan ekilde deitirebilirsiniz. Srama tercihlerini
Grnm mensnden sralama koulu seenei ile de
belirleyebilirsiniz.
 Listenizde okunmam e-postalarnz koyu biimde gsterilir ve
toplam okunmayan iletiniz Gelen klasrnn yannda ve ekrann sa alt
kesinde grntlenir.

Setiiniz postann ieriini ana ekranda ya da farkl bir ekranda

grntleyebilirsiniz. Seili e-postann eki var ise ekrann sa alt
kesinde kaydet butonu grntlenecektir.

Seili e-posta zerinde Yantla, let, Arivle, Gereksiz, Sil

butonlar ile ilem gerekletirebilirsiniz.

Silme, arivleme gibi ilemlerde birden fazla postay ayn anda

semek isterseniz Shift ve Ctrl tularn kullanabilirsiniz.

Shift tuu basl iken fare ile bir postaya tkladnzda aktif posta ile
tkladnz posta arasndaki tm iletileri semi olursunuz. Yani shift
tuunu posta listenizdeki ardk iletileri semek iin kullanabilirsiniz. Ayn
ilem shift+yn tular(yukar,aa) ile de gerekletirilebilir. Ctrl
tuu basl iken ise fare ile tkladnz e-postalar seebilirsiniz.

Gelen kutunuzdaki e-postalarnz Hzl szge butonlarn

kullanarak filtreleyebilirsiniz.

Arama kutucuu ile e-postalarnz ierisinde arama

gerekletirebilir, sz kutucuuna girdiiniz ifade ile de e-posta listenizi
filtreleyebilirsiniz.
 Etiketler butonu ile e-postalarnz
iaretleyerek daha kolay organize edebilirsiniz.

E-posta Gnderme
E-posta gndermek iin Dosya/Yeni/leti yolunu izleyebileceiniz
gibi Posta ara ubuu zerindeki Yeni leti butonunu da
kullanabilirsiniz.

Resim 106: E-posta gnderme

E-posta alclarn belirleyeceiniz 3 alan bulunur.

Kime, posta alclarn girdiimiz alandr. Birden fazla alcy e-posta
adresleri arasna virgl( , ) koyarak belirleyebilirsiniz.
Cc (Carbon Copy), bu alan e-postanzn ilgili kopyasn belirlediiniz
alandr. Yani A kiisine gndermi olduunuz e-posta ile ilgili B kiisini
bilgilendirmek istiyorsanz bu alana girebilirsiniz.

Bcc (Blind Carbon Copy), Bu alana girilmi olan e-posta alclar

birbirinin adreslerini gremezler. ok fazla sayda kiiye ayn anda
gnderdiiniz e-postalar iin bu alan kullanmak nemlidir. Bu ekilde e-
posta adresi toplayarak bu adreslerin reklam amal kullanlmasnn
nne geebilirsiniz.

Icedove uygulamasn Trke dil paketi ile kullanyorsanz AltGr tuuna

bastnzda (ki @ sembol iin bu tuu kullanyoruz) varsaylan
taraycda destek sayfas alacaktr.

Bu hatay dzeltmek iin Dzenle/Tercihler/Gelimi penceresindeki

Yaplandrma dzenleyici butonu ile app.support.baseURL
degerini silmeniz gerekmektedir. (Resim 107- 108)
 Resim 107: Tercihler

Yaplandrma dzenleyici penceresinde app.support.baseURL

dizesine it tklayarak gelen penceredeki veriyi silmeniz yeterli olacaktr.

Resim 108: Yaplandrma dzenleyici

Konu, alanna gnderdiiniz postann ierii ile ilgili ksa aklama

bilgisi girebilirsiniz. Girme zorunluluu yoktur ancak gnderdiiniz
postalarn nemsiz postaya (spam) dme ihtimaline karlk konun
belirlenmesinde fayda vardr. Ayrca konusu belirtilmemi postalar alc
tarafndan yanllkla silinebilir.
E-postanzn ieriini olutururken biimlendirme aralar ile renk,
vurgu, girinti, liste biimleri gibi seenekleri kullanabilirsiniz.
Dzenleme ara ubuu zerindeki Ek butonu ile e-posta eki
olarak dosya, html sayfas ya da kartvizit gnderebilirsiniz.

Seenekler mensnden Alnd onay seenei ile gnderdiiniz e-

postann alc tarafndan okunup okunmad bilgisini isteyebilirsiniz.
Bylece alc postay atnda okundu bilgisini tarafnza gnderip
gndermeme onay ile karlaacak ve onay vermesi halinde tarafnza sz
konusu e-postann grld bilgisi yine e-posta olarak gelecektir.

Resim Ekleme
E-posta ieriine resim eklemek iin Ekle/Resim seeneini
kullanabilirsiniz.
Resim 109: Resim ekleme

erie eklenmi bir resmin dosya eki olarak gnderimden farkn

resim 106 de grebilirsiniz.
Dosya se butonu ile eklemek istediiniz resmi belirledikten sonra
Boyutlar sekmesi ile resim boyutunu belirleyebilir, balant sekmesini
kullanarak resme tklandnda alacak nternet sayfas balantsn
belirleyebilirsiniz.
Grnm sekmesi seenekleri ile metin-resim hizalama biimini
belirleyebilirsiniz.

Tablo Ekleme
E-posta ieriine tablo eklemek iin Ekle/Tablo seeneini
kullanabilirsiniz.
 Resim 110: Tablo ekleme

Genilik alanna girdiiniz deerin pencere yzdesi ya da

piksel tercihlerini kullanarak tablo geniliini ayarlayabilirsiniz.

Balant Ekleme

E-posta ieriine kpr eklemek iin Ekle/Balant seeneini

kullanabilirsiniz.
 Resim 111: Balant ekleme

stte eklenmi olan www.pardus.org.tr adresinin e-posta ieriinde

nasl grndn sayfa 152 daki resim 106 de grebilirsiniz.

Yatay izgi Ekleme

Ekle/Yatay izgi seeneini ile 152. sayfadaki resimde grld
gibi yatay izgi ekleyebilirsiniz.

Karakter Ekleme

E-posta metni ierisinde zel karakter kullanmak isterseniz

Ekle/Karakterler ve simgeler seeneini kullanabilirsiniz.
 Resim 112: Karakter ve simge ekleme

Szge Ayarlar
Youn e-posta trafii yayorsanz ya da hesabnz sk kontrol
edemiyorsanz Aralar/ileti szgeleri seeneini kullanabilirsiniz.

Resim 113: leti szgeleri

 Yeni butonu ile bir szge kural ve bu kurala gre eylem
belirleyebilirsiniz.

Resim 114: Yeni szge kural ekleme

Bu ekranda senol dan gelen ya da konusu pardus olan olan

postalar baka bir e-posta adresine iletilmitir.
E-posta Hesab Ayarlar

Aktif hesap iin;

Grnen isim,

E-posta adresi,

Yant adresi,

Kurum,

mza,

Varsaylan e-posta gnderme hesab

 bilgilerinin dzenlendii ekrandr.

Sunucu Ayarlar

Resim 115: Sunucu ayarlar

Sunucu bilgilerinizin dzenlendii ekrandr. Icedove hesabnz

eklerken sunucu bilgilerinizi otomatik olarak alamyorsa bu bilgileri elle
dzenleyebilirsiniz.

Sunucu ayarlarnzla ilgili olarak;

Icedove balarken yeni iletilerin kontrol,

Yeni iletilerin kontrol edilme zaman aral,

 Yeni iletilerin otomatik yklenip yklenmeyecei,

letilerin yalnzca balklarnn grntlenmesi,

letilerin kopyasnn belirtilen sre kadar sunucuda braklmas,

Silme ilemlerinin sunucuda da gereklemesi,

kta pn boaltlmas,
ayarlarn gerekletirebilirsiniz.

Alnd onay E-posta hesabnza POP3 ile balanyorsanz ve okumu

olduunuz bir postaya farkl bir ortamdan (ev/i gibi) erime
gereksiniminiz oluyorsa iletilerinizin bir kopyasn sunucuda
brakabilirsiniz. Ancak bu durumda hesabnzn kota snrlamas varsa
sorun yaayabilirsiniz. Sunucuda saklama sresi bu sebeple nemlidir.

Disk Alan Ayarlar

Resim 116: Disk alan ayarlar

 Gnmz bilgisayarlarnda kapasite sknts yaanmadndan, en
azndan e-posta olarak gnderilebilecek boyuttaki bir dosya
bilgisayarnzda kapasite skntsna yol amayacaktr. Ancak tarafnza
gnderilen e-postalarda sadece son gnderilenlerin grntlenmesi, ekli
postalarn grntlenmemesi gibi bir sknt varsa bu alan kontrol etmeniz
faydal olacaktr.

Alnd Onay Ayarlar

Resim 117: Alnd onay ayarlar

Gnderdiiniz bir e-postann alclarca okunup okunmadn

gnderme ekrannda Seenekler/Alnd onay seenei ile
belirleyebilirsiniz. Ancak her posta gnderme ileminizde bunu tekrar
tekrar yapmak yerine alnd onay ayarlarnz zelletirebilirsiniz.
 Alnd onaynn tarafnza geri dn iin alcnn onay gerekir.

Gereksiz Posta Ayarlar

Resim 118: Gereksiz e-posta ayarlar

Posta hesabnz atnzda zellikle reklam amal gnderilmi

postalar sizi rahatsz ediyor ve bunlar silmek zaman alan can skc bir
hal alyorsa gereksiz posta denetimini aktif hale getirebilirsiniz. Gereksiz
postalar nemli e-postalarn da gzden kamasna sebep olabilecei gibi
nadir de olsa nemli bir posta gereksize debilir.

Giden Sunucusu Ayarlar (SMTP)

E-posta alabiliyor ancak gnderemiyorsanz giden sunucusu
(SMTP) ayarlarnzda sorun olabilir. SMTP ayarlarnz Dzenle
mensnden Hesap Ayarlar seenei ile deitirebilirsiniz.
 Hesap ayarlar penceresinde Giden posta sunucusu listesindeki
bir hesab Dzenle butonu ile deitirebilirsiniz.

Resim 119: SMTP ayarlar

Trk Telekom'un SMTP port numaras 587 dir.

E-posta Hesab Kaldrma

Dzenle mensnden Hesap

Ayarlar penceresindeki hesap
ilemleri listesinden Hesab sil ile
Icedove uygulamasna eklediiniz bir
posta hesabn kaldrabilirsiniz.
 Adres Defteri

Icedove zerinde adres defteri oluturabilirsiniz.

Resim 120: Adres defteri

Adres defterinizde seili kiiye Yaz butonu ile hzlca e-posta

gnderebilirsiniz.

Adres defterinize kii eklemek iin yeni kii, var olan bir kii
bilgisini dzenlemek iin ise zellikler butonunu kullanabilirsiniz.
 Resim 121: Adres defteri - Yeni kii ekleme

Gelen bir e-postay

seerek kimden alanna
tkladnzda gndereni
hzlca adres defterine
ekleyebilirsiniz.
Icedove Ajanda Eklentisi

Synaptic Paket Yneticisi ile iceowl-extension takvim/ajanda

paketini ykleyerek olay ve grevlerinizi icedove ile organize edebilirsiniz.

Bu eklentiyi kurduunuzda icedove uygulamasna Events and

Tasks mens eklenecektir.

Resim 122: Icedove ajanda eklentisi

Oluturduunuz grev ve olaylar gnlk, haftalk ve aylk izlemeniz
mmkndr.

Bir grev ya da olaya ift tklayarak detay bilgilerini

grntleyebilirsiniz.

Bir olay ya da grev zerinde sa tua basarak grev-olay

 dnmn gerekletirebilir, hzlca e-postaya dntrebilirsiniz.

Eklediiniz bir olayn gerekleme zaman araln fare ile

srkleyerek hzlca deitirebilirsiniz.

Resim 123: Yeni olay ekleme

Yeni bir grev eklemek iin New Task, olay eklemek iin ise New
Event seeneklerini kullanabilirsiniz.

Eklediiniz bir olaya hatrlatc eklemeniz durumunda ekrana

aadaki gibi uyar penceresi grntlenecektir.
 Kmail

Kmail uygulamas mail al verilerinizi ynetmek iin kullanabileceiniz

kapsaml baka bir yazlmdr. Kullanm hemen hemen icedove uygulamas ile
ayndr.
Resim 124: Kmail Yaplandrma Ayarlar

Maillerinizi eitli filtrelere gre sralayabilir, toplu konumalar

dzenleyebilir, yaz tipi gibi ayrntlar zerinde rahatlkla deiiklik
yapabilirsiniz. Virs engelleme, spam engelleme gibi sihirbazlar
yardmyla gvenliinizi st seviyeye tayarak mail kirliliinin de nne
geebilirsiniz.
Pardus iletim sistemi ierisinde Synaptic Paket Yneticisi veya
nternet zerinden ulaabileceiniz Kmail uygulamas, mail trafiinizi
zorlanmadan detaylara hakim olarak gvenli bir ekilde ynetmenizi
salar.
Bu uygulamalardan farkl olarak Evolution, Balsa, Alpine, Sylpheed
programlar da mail ynetimi iin kullanlr. Pardus iletim sisteminin
depolarnda bulunan bu uygulamalara Synaptic Paket Yneticisi
zerinden rahatlkla ulaabilir kullanmaya balayabilirsiniz.

Anlk Mesajlama - Sohbet Uygulamalar

Pardus iletim sisteminde anlk mesajlama programlar sayesinde
oluturduunuz kii listesiyle anlk mesajlaabilir, online grmeler
gerekletirebilirsiniz.

Bu uygulamalar; Skype, Pidgin, Kmess, Emesene, aMSN, Kopete,

Empathy, Monkey Mesenger, PSI gibi rneklendirebiliriz. imdi bu
uygulamalardan bazlarnn kurulum ve kullanmlarndan bahsedelim.

Skype
Skype program anlk mesajlama programlar arasnda olduka
popler bir uygulamadr. Grntl arama, konferans, toplu konuma,
yurt ii yurt d telefon grmesi, sms yollama gibi zellikleri olan
program olduka kullanldr.

Resim 125: Skype Giri Ekran

Size ait bir Skype hesab oluturabileceiniz gibi mevcut mail

adresinizle de programa giri yapabilirsiniz. Adresinizde bulunan kiiler
Skype hesabnza tanacaktr.

Kiisel bilgilerinizi dzenleyebilir, durum gncelleyebilir, yeni kiiler

ekleyebilir, kiilerinizi gruplandrabilir, dilerseniz toplu grmeler
yapabilirsiniz.

Ayn zamanda skype kontr satn alarak nternet zerinden cep

telefonu veya sabit hatlar ile grme yapabilir, sms yollayabilirsiniz.

Resim 126: Skype ar / sms mens

Uygulamaya Pardus iletim sisteminin depolarndan veya nternet

zerinden cretsiz olarak kolayca ulaabilirsiniz.

Pidgin

Pidgin eitli sosyal alar zerindeki (facebook, yahoo, google talk

vb) hesabnz senkronize ederek kullanabileceiniz anlk mesajlama
uygulamasdr. Uygulamada yeni kii ekleme, grup oluturma, sohbet
oluturma, istediimiz kiilere uyarc ekleme, sohbetleri kayt altna alma,
yeni ikonlar ekleme gibi zellikler mevcuttur.

Pidgin uygulamasn atktan sonra Hesaplar/ekle blmnden

hesabnz yaplandrmaya balayabilirsiniz.
 Resim 127: Pidgin Uygulamas

Hesab yaplandrrken ncelikle protokol ksmndan balanmak

istediiniz hesap trn semelisiniz. Daha sonra kullanc adnz ve
ifrenizi girerek kayt oluturmalsnz.

Birden fazla hesap tryle kayt oluturabilir, kullanabilirsiniz.

Hesaplar arasnda gei yaparken yapmanz gereken kapatmak
istediiniz hesap pasif hale getirip kullanmak istediiniz hesab
aktif hale getirmektir.

Aralar / Tercihler sekmesinden a ayarlar, yazmalarn kayt

edilmesi, sesler, durum, temalar gibi ayarlarn tamamna mdahale
edebilir, deiiklik yapabilirsiniz.
Resim 128: Pidgin Uygulamas Tercihler Mens

Pidgin uygulamasndaki Aralar/Kii uyarclar sekmesine gelerek

eer sisteme giri yaptnda veya baka bir hesap hareketi
gerekletiinde haberdar olmak istediimiz kii veya kiiler varsa burdan
kii uyarc ayarlarak haberdar olabiliriz.

Yine aralar sekmesinden eklenti, sertifika, ikon, dosya aktarmlar,

sistem kaytlar gibi ayarlar kontrol edebilir dilerseniz deiiklik
gerekletirebilirsiniz.
Resim 129: Pidgin Uygulamas Ayarlar Mens

Uygulamaya pardus iletim sisteminin kulland depolar zerinden

yada nternet zerinden cretsiz olarak ulaabilirsiniz.
 Kmess

Online anlk mesajlama

programdr. Yeni mail adresi ile
kayt olabilir yada mevcut mail
adresinizle uygulamaya giri
yapabilir, anlk mesaj gnderebilir,
dosya, fotoraf gnderimi gibi
ilemleri gerekletirebirsiniz.

Resim 130: Kmess Uygulamas

 Emesene

cretsiz anlk mesajlama

uygulamasdr. Bu yazlmla msn,
facebook, gtalk gibi alara
balanarak listenize ulaabilir,
grme yapabilirsiniz.

Trke dil desteine sahip

olan program sayesinde mevcut
mail adresinizle veya yeni hesap
oluturarak kullanma
balayabilirsiniz.

Resim 131: Emesene Uygulamas

 Resim 132: Emesene Uygulamas Tercihler Mens

Seenekler mensnden uygulamay dilediiniz ayarlarla

kiiselletirerek kullanabilirsiniz.

FTP (File Transfer Protocol)

FTP, File Transfer Protocol (Dosya Transfer Protokol) anlamna

gelir. ki bilgisayar arasnda dosya transferini salayan, nternet ile
beraber ilk gelitirilen protokoldr. Bir bilgisayardan dier bilgisayara e
zamanl dosya almak veya dosya ekmek iin kullanlr. Bilgi aktarmn
hzlandran ve ek olarak transfer ilemini kolaylatran ftp aralar
mevcuttur. Birok webmaster bu programlar vastasyla transferlerini
gerekletirir.

FTP protokol ile ;

Bir bilgisayardan bir baka bilgisayara dosya aktarm yaplrken, o

bilgisayar ile etkileimi ayn anda balant kurulur.

Protokol ile salanan bir dizi komutlar yardmyla iki bilgisayar arasnda
dosya alma/gnderme ilemleri yaplr.
Ftp protokoln kullanabilmek iin;

- Balanacamz bilgisayarn nternet adresi,

- Balanacamz bilgisayarda dosyalara ulamak istediimiz hesapla ilgili

kullanc ad, varsa ifresi,

- nternet eriimi olan,zerinde FTP yazlm bulunan bilgisayar,

- Balanacamz bilgisayarda, FTP protokol komutlarn yorumlayacak

alr durumda bir FTP servis program yani FTP sitesi gereklidir.

FTP'nin Kullanm

FTP kullanm iin zel programlar bulunmaktadr. Bu FTP

programlarn nternet'ten cretli / cretsiz srmlerini indirebilirsiniz.
Kuracanz FTP Dosya Paylam Uygulamalar ile hzl ve kolay bir
ekilde FTP hesabnza ulaabilirsiniz. Alternatif olarak nternet
taraycnzn FTP zelliini kullanabilirsiniz. FTP hesabnza balanmak
iin FTP adresinizi, kullanc ad ( Login ) , ifrenizi ( Pass ) sisteme doru
bir ekilde girmi olmanz gerekmektedir.

FTP kullanmn kolay yolu arac programlar sayesinde

gereklemektedir. Bu programlara FileZilla ,CuteFTP, 3D-FTP , Jftp,
Blaze FTP,Absolute FTP, SmartFTP gibi yazlmlar rnek verebiliriz.
 Filezilla

Filezilla geni kapsaml,kullanm kolay ve ak kaynak kodlu olmas

zellikleriyle en ok tercih edilen ftp ilemcisidir. Bilgisayarnzda bulunan
dosyalar sunucularnza transfer etmek iin kullanlr. Trke dil
desteine sahip olan yazlm resmi web sitesi zerinden cretsiz
indirerek kullanmaya balayabilirsiniz.

Resim 133: Filezilla Uygulamas

Sunucu adresi, kullanc ad varsa ifre, port numaras, yerel ve

uzaktaki site gibi bilgileri tamamlayarak balanty salayabilirsiniz.
Dosyalarnzn indirilme durumu, hz, kuyruktakileri, aktarlp
aktarlamad gibi bilgileri uygulama zerinden rahatlkla renebilirsiniz.

Port bilgisi daima 21 'dir. Deitirmemeniz gerekir.

 Uygulamay her kullandnzda tekrar tekrar kullanc bilgilerinizi
girmemeniz iin bilgilerinizin giriini yaptktan sonra kayt etmeniz
yeterlidir. Daha sonra uygulamaya eritiinizde bilgilerinizi otomatik olarak
getirecektir.

Resim 134: Filezilla Ayarlar Mens

Ftp sunucularn kullanmann web sayfalarndan dosya indirmekten

farkl olarak, ou FTP sunucusu hat kesintisi gibi durumlarda yarda
kalan dosyalar kald yerden indirmeyi destekler, farkl bir protokol
olarak daha hzl dosya indirmeye izin verir; ayn zamanda ift ynl
olduundan kullancnn FTP sunucularna dosya iletmesini de salar.
 Transmission-Bittorent stemcisi

Torrent dosyalar araclyla dosya indirme ve paylam yapmaya

yarayan bir yazlmdr. Uygulamann menleri Trke kullanm kolay,
hzl ve cretsizdir.

Resim 135: Transmission - Bittorent stemcisi Al Ekran

 Kwrite

Kwrite kk metin dosyalar oluturabileceiniz, zerinde eitli

dzenlemeler yapabileceiniz, kullanm basit bir metin editrdr. Yazm
denetimi yapma, html olarak kaydetme, eitli dil destei salama gibi
zelliklere sahiptir. Not defteri olarak da rahatlkla kullanabilirsiniz.

Resim 136: KWrite Metin Editr

Uzun metin belgeleri oluturmak ve bu belgeler zerinde geni

kapsaml dzenlemeler yapmak istiyorsanz Libreoffice Metin
Dzenleyici (Writer) beklentilerinizi fazlasyla karlayacaktr.
 LibreOffice Uygulamalar
OpenDocument3 standardn destekleyen zgr ofis yazlm
retmeyi ve gelitirmeyi amalayan bir vakf olan The Document
Foundation tarafndan OpenOffice.org temel alnarak gelitirilmi, tm
platformlarda alan zgr ofis yazlmlar paketidir.
Edinme,
LibreOffice uygulamasn http://tr.libreoffice.org adresinden
indirebilirsiniz. Pardus gibi birok Linux datm iletim sisteminde
LibreOffice sisteminizde eklidir.
Kurulum,
http://tr.libreoffice.org/get-help/kurulum adresinde kullandnz
iletim sistemine gre kurulum admlarn grebilirsiniz.
Yardm ve evrimii Destek,
Yardm mensndeki LibreOffice Yardm (F1) seenei ile
birok dilde yardm alabilirsiniz.
Trke yardm iin http://tr.libreoffice.org/belgelendirme ya da
http://wiki.libreoffice.org.tr adreslerini kullanabilirsiniz.
evrimii destek iin mail listelerine ye olabilir, forum ya da soru-
cevap sayfalarn kullanabilirsiniz.

Mail listesi (Tr) users@@tr.libreoffice.org

yelik iin users+subscribe@tr.libreoffice.org adresine

bo bir e-posta gndermeniz yeterlidir.

Forum http://forum.libreoffice.org.tr

soru-cevap http://ask.libreoffice.org

3 OpenDocument, OASIS(Organization for the Advancement of Structured Information Standards) tarafndan ofis
uygulamalar iin gelitirilmekte olan ak bir dosya standarddr.
 zellikleri:

cretsizdir.

Lisans creti demezsiniz. Dilediiniz kadar bilgisayara kurabilir,

gncellemeleri cretsiz edinebilirsiniz.

Ak kaynak kodlu uygulamalar ierir.

Kurum ya da kendi ihtiyalarnz dorultusunda

zelletirilebilirsiniz.

Tm platformlarda alr.

Microsoft Windows, Mac OS X ve Linux(Pardus, Debian, Ubuntu,

Fedora, Suse vb) btn byk iletim sistemlerinde kullanlabilir.

Birok dosya biimini destekler.

Belgelerinizi OpenDocument biemlerinin yan sra Microsoft

Office, HTML, XML, MathML, WordPerfect, PDF gibi biemlerde
aabilir veya kaydedebilirsiniz.

rn farkllatrmas yoktur

Barndrd tm yazlmlar birlikte sunar.

(Home, Basic, Professional gibi ayrm yoktur)

 Eklentiler ile ihtiyacnza gre zenginletirebilirsiniz.

LibreOffice gnll katkclar ve byk yazlm irketlerinin

destei ile geliimine devam etmektedir.

Tamamen Trke'dir

LibreOffice 30 Farkl Dili Destekler.

Btn ofis ve kiisel retim ihtiyalarn

karlayabilirsiniz.

Writer (Kelime lemci), Calc (Hesap Tablosu), Impress (Sunum), Draw

(izim), Math (Matematik) ve Base (Veritaban) uygulamalarnn
zengin zellikleriyle, btn belge oluturma ve veri ileme
ihtiyalarnz karlayabilirsiniz.
Resim 137: LibreOffice karlama ekran

LibreOffice dokmanlar iin www.pardus.org.tr adresinde

LibreOffice Portal blmndeki Belgeler baln ziyaret
edebilirsiniz.
 Metin Belgesi (Writer)

Basit bir dilekeden binlerce sayfalk profesyonel grnml belgelere

kadar oluturabileceiniz bir kelime ilem programdr.

Hesap Tablosu (Calc)

Tablo verileriniz zerinde hesaplama, filtreleme, raporlama ve grafik

olarak grntleme ilemleri yapabileceiniz LibreOffice uygulamasdr.

Sunu (Impress)

LibreOffice' in yaz efektleri ve grsel/iitsel nesnelerle etkileyici tantmlar

yapabileceiniz sunum hazrlama aracdr.

izim (Draw)

Diyagram, ak izelgesi, organizasyon emas ve hatta 3B nesne

izimleri yapabildiimiz LibreOffice izim uygulamasdr.

Veritaban (Base)

Veri tablolarnz iin form oluturma, raporlama, sorgulama, ilikilendirme

ilemlerini gerekletirebildiiniz veritaban uygulamasdr.

Forml (Math)

Kelime ilem programlarnda yazlmas ok g olan birden fazla satrdan

oluan ve hatta zel simgeler ieren formlleri hzl biimde
dzenlememizi salayan LibreOffice uygulamasdr.
 Sistem Uygulamalar

Kuser-KDE Kullanc Yneticisi

Kullanc ve grup ekleme, silme, dzenleme, yetkilendirme, gibi

ilemlerin tamamnn yaplabildii bir uygulamadr.

Resim 138: Kuser Uygulamas

Uygulama ile ilgili detayl bilgiyi Kullanc Ekleme konu bal

altnda bulabilirsiniz.
 Sistem zleyici

Sistem zerinde o anda alan btn sreleri ayrntlar ile birlikte

gsterir. Sre detaylar ve sonlandrma gibi ilemlerin
gerekletirilmesini salar. Sistemde ykl gelmektedir.

Resim 139: Sistem zleyici Uygulamas Arayz

 Sistem Gnl zleyici - KSystemLog

Sistemdeki gnlk kayd, kernel kayd, kimlik dorulama gnlk

kayd, xorg gnlkleri ve servislerinin gnlk kaytlarnn tutulduu
dosyalara eriim salayan uygulamadr. Root (ynetici) yetkisi olmayan
kullanclar uygulamaya eriemez ve kaytlara ulaamazlar.

Resim 140: KsystemLog Uygulamas

 KsyslstemLog uygulamasna Pardus Simgesi > Uygulamalar > Sistem>
Sistem zleyici ve Ctrl+Esc ksayol tular ile ulaabilirsiniz.

Resim 141: Sistem zleyici - Ksystemlog

Sre tablosu sisteminizde aktif alan sreleri gstermektedir.

Kapatmak istediiniz uygulamaya sa tklayarak gelen ekranda ldr(Kill)
seeneini ile kapatabilirsiniz.
 Kinfocenter-Kde Bilgi Merkezi

Sistemin bellek, aygt bilgileri, a bilgileri ve grafiksel zelliklerine

ulamamz salayan bir uygulamadr. Kullandmz iletim sisteminin
srm zellikleri, ilemci zellikleri, hz gibi ayrntlara da rahatlkla
ulamamz salayan uygulama Kde arayz zerinde ykl gelmektedir.

Resim 142: Kde Bilgi Merkezi

Kwallet Kde Czdan

altmz adresler, formlar, parolalar zaman iinde oalr ve

ynetimi zor bir hal alr. Bilgisayarmzda herhangi bir metin belgesinde
yada eitli dosyalar zerinde saklamak her zaman gvenli olmaz,
istemediimiz kiilerin eline geebilir yada zaman iinde kaybolabilir.
 Kwallet Ynetim arac tam da bu aamada devreye girer ve bizlere
kullandmz formlar , parolalar, yerel ifrelerimizi gvenli bir ortamda
sistemimiz zerinde saklama imkann salar.

Verilerimizi saklamak iin ncelikle Czdan oluturmamz gerekir.

stediimiz ifreler veya formlar iin ayr ayr ''Czdan''lar
oluturabileceimiz gibi tek bir czdan oluturarak da saklayabiliriz.

Resim 143: Czdan Oluturma

Yeni seeneine tkladmzda bizden oluturmak istediimiz

Czdan'n ismini belirlememizi isteyecektir.

Resim 144: Czdan ifresi Belirleme

 Czdan olutururken son olarak ifremizi belirlememiz ve
dorulamamz gerekir. Bu admdan sonra Kde Czdan Ynetici iinde
oluturduumuz czdan veya czdanlara ulaabiliriz.

Resim 145: Kde Czdan Yneticisi

Kde Yaplandrma Modl;

Resim 146: Kde Czdan Yaplandrma

 Kde Yaplandrma Modl zerinden czdan veya czdanlar hangi
artlarda aktif edip hangi artlarda pasif hale getireceimizi seebilir,
eriim kontroln yapabiliriz. Yaptmz seimleri ''Uygula'' butonuna
tklayarak kalc hale getirmemiz gerekir.

Resim 147: Kde Czdan Servisi

Kwallet uygulamas zerinden verilerimizin sakland Czdan'a

ulamak istediimizde bizden ifre bilgisi isteyecek ve ifre bilgisine sahip
olmayan kullanclara eriim izni vermeyecektir. ifre ve form gibi
sakladmz veriler gvenle saklanacak her giri yaptmzda yeniden
bilgileri girmemiz gerekmeyecektir.
 A Aralar

A ayarlarnn yaplandrlmas, ping gnderme, a durumunun kontrol,

port tarama ilemleri iin kullanlan uygulamadr. Ayrca IP adres bilgisi,
a maskesi, iletilen alnan veri boyutlar gibi bilgilere ulamak
istediimizde kullanabiliriz. Uygulama Kde arayznde ykl
gelmektedir.

Resim 148: Whois - A Aralar Uygulamas Arayz

 A Paylamlar

Samba A Sunucusu
Samba server, Unix iletim sistemlerinde kullanlan Windows NT ve
Windows iletim sistemleri arasnda iletiim salayan bir a sunucusu
uygulamasdr. Dier iletim sistemleri samba sunucusunun ykl olduu
bilgisayarlara verilen izinler dahilinde eriebilir, paylam, veri al
veriinde bulunabilirler.

Samba sunucusunun tek avantaj dosya - veri alverii deildir. A

zerinde bulunan yazc, tarayc gibi medya aygtlarn ortak kullanmaya
imkan salarken, PDC sunucu (Primary Domain Controller), Wins
sunucu, Local Master Browser, Domain Browser grevlerini de yapar.

Aa bal olan bilgisayar says samba sunucusu iin performans

dklne veya ilemlerde yavalamaya sebep olmaz. Hem kk
iletmelerde hem byk kurumlarda samba a sunucuyu kullanarak a
zerinde etkileim halinde olabilirler.
 Samba A Sunucu Kurulumu

Farkl iletim sistemlerine sahip bilgisayarlarn bal olduu alarda

veri alverii ve dosya paylam yapabilmek iin Samba sunucusunu
samba ve smb4k paketlerini synaptic paket yneticisi veya ubirim
zerinden kurarak kullanmaya balayabilirsiniz.

Smb4k
Smb4k uygulamasn atnzda anzdaki dier bilgisayar ve
alma gruplarna ulaabilir, a zerinden verilen izinler dahilinde veri
tayp, kopyalayabilir, dosyalarnz paylaabilirsiniz.

Resim 149: Smb4k

Putty

Putty genellikle Unix tarz iletim sistemlerinde SSH protokol

zerinden balant yapmak iin kullanlan baarl ve kolay bir
uygulamadr.

Putty ile balant yaptnz sunucuyu terminal zerinden eitli

komutlar ile ynetebilirsiniz. Baka bir deyile a zerinden baka
bilgisayarlara telnet ya da rlogin programlar araclyla balanmanz
salayan kullanm en kolay uygulamadr.

Resim 150: Putty

1.admda balanmak istediimiz adresi yazp

2.admda open butonuyla balanty gerekletirebiliriz.

Terminal ekrannda kodlarla paylam salayabilir, a ayarlarn

yaplandrabilirsiniz.
 Dosya Paylam Uygulamalar (Krfb, Krdc)

KRFB Uygulamas

Krfb ve Krdc uygulamalar yerel bilgisayarlar aras balant yapmak iin

kullanlan, birbirini tamamlayan iki uygulamadr. Krfb ile bilgisayarmz
ada balanlabilir hale getirerek krdc ile balant gerekletirilir.

Krfb ve Krdc uygulamalarn synaptic paket yneticisinden veya

yazlm merkezi zerinden kurabilir. Sonrasnda bu uygulamalara KDE
arayznde Pardus Simgesi > Uygulamalar > Sistem altndan
ulaabilirsiniz.

ncelikle Krfb uygulamasn balatyoruz;

Resim 151: Krfb Uygulamas Arayz

 Yeni bir davet oluturmak iin Yeni Kiisel Davet butonuna
tklyoruz.

Resim 152: Krfb Uygulamas Davet Gnderme Ekran

Eer bulunduumuz a zerinde bir bilgisayardan kendi

bilgisayarmza ulam izni vermek istiyorsak ''Makine'' ksmna bize
ulamasna izin verdiimiz makinenin ip adresini vermemiz ve balant
parolasn Parola ksmna girip bu bilgiyi kardaki kullancle
paylamamz gerekir.

Yeni E-posta Daveti seenei ile ayn ekilde bu paylam mail

olarak istediimiz kiiye gnderebiliriz.

Balantnn ne zamana kadar srecei bilgisini Biti zaman

ksmna girerek zaman dilimini snrlandrabiliriz. rnein; bilgisayarmza
2 saatlik bir ulam imkan salamak istiyorsak bu alana mdahale ederek
biti zamann ayarlayabiliriz.
 Bu aamaya kadar girdiimiz bilgilerle bir davet oluturularak krfb
uygulamasnn ana ekrannda grntlenir.

Resim 153: Krfb Uygulamas

lemler bittikten sonra bu balanty silebiliriz. stediimiz zaman

Yeni e-posta daveti ile yine bir davet oluturur ve bu daveti mail olarak
istediimiz kiiye tekrar gnderebiliriz.

''Yeni davet ekle'' butonu ile birden fazla makineye farkl zamanlarda
ulam imkan verebiliriz. Eer bu ekilde davet oluturmadan
bilgisayarmz srekli olarak ulama amak istiyorsak ''Ayarlar''
sekmesinden ''Masast Paylam Uygulamasn Yaplandr'' butonu ile
gvenlik sekmesinden ''Davet edilmemi balantlara izin ver'' seenei
ile gerekletirebiliriz.

Ayrca balant yaplrken sizden izin alnmasn ve balananlarn

bilgisayarnza ne oranda mdahale edebilecei gibi ayarlar bu menden
dzenleyebilirsiniz.
Resim 154: Krfb Uygulamas Yaplandrma Mens
 KRDC Uygulamas

Krdc uygulamasn atmzda Krfb uygulamas ile oluturduumuz

balant(balantlar) karmza gelecektir.

Resim 155: Krdc Uygulamas Arayz

Resim 156: Krfb Uygulamas Yeni Balant

 stediimiz balantnn zerine gelerek sa tula ''Balan''
seeneini iaretledikten sonra paylama alan bilgisayara balantya
izin verme onay gnderecektir.

Balantya onay verildikten sonra bilgisayarlar aras balant

gerekleir.. st panelden yeni balant, tam ekran, ekran grnts alma
ya da izleme yapabilir, balanty kesebiliriz.

Ayarlar > KRDC Uygulamasn Yaplandr'a tklayp balanty

anmsatma gibi ilemleri yapabiliriz.
 Medya Aralar

VLC Ortam Oynatcs

VLC Media Player, tam ad VideoLAN Client Media Player olan

uygulama CD, DVD, dosya, grnt yakalama kartlar ve baka
kaynaklar gsterip oynatabilen cretsiz bir oklu ortam yrtcsdr.

Bilgisayarnzdaki dosyalarn yannda nternet'e balanarak bir a

zerinden dinleme ve oynatma yapabilirsiniz. Ayrca dosyalarnza altyaz
ekleme karma yapabilir, senkronize edebilirsiniz. Uygulama zerinde
ksayol tular atayabilir, stenilen dil ve font zerinde alabilir deiik
temala kullanarak alma ortamnz istediiniz gibi ekillendirebilirsiniz.

Resim 157: Vlc Player Uygulamas Arayz

 Mpeg, avi, raw sesleri, mp4 gibi dosya biimlerinin yannda mp3, aac,
vorbis ses zclerini, image wall, Image adjust, magnification
destekledii video filtrelerinin sadece bazlardr.

Amarok

Kullanl dilediiniz gibi dzenleyebileceiniz arayzyle; Mp3,

OGG, Realaudio, AAC, Flac gibi yaygn dosya biimlerini oynatabilme
zelliine sahip Linux,Unix,MAC ile uyum salayan gl bir mzik alar
uygulamasdr.

Resim 158: Amarok Uygulamas

alan parann sanat, ark szlerini, albm kapaklarn, albmn

bulunduu klasrden veya isterseniz nternet'ten bulabilir annda
ekrannza getirir. Gelimi arama seeneiyle albmler arasnda
kaybolmanz engeller Ariv oluturmak isterseniz dilediiniz
dzenlemeleri kolaylkla yapabileceiniz bir yazlmdr.
 Disk Yazma Aralar

Brasero

Disk oluturma-yazma uygulamasdr. CD/DVD oluturma,

kopyalama, silme, kaydetme, deitirme, imaj oluturabilme, imaj
yazdrabilme zelliklerine sahiptir.

Kullanm Trke olup kolay ve anlalrdr. almanz esnasnda

btnlk kontrol yapabilir, Md5 dosyalarndan da faydalanabilirsiniz.
Brasero'nun eklentileri sayesinde yerel olarak saklanamayan dosyalar
yazdrabilir, normalletirme, seilen dosyalardan kalp oluturma gibi
ilemleri kolaylkla gerekletirebilirsiniz.

Resim 159: Brasero Uygulamas Arayz

 K3b

Baka bir disk yazma-oluturma uygulamasdr. Veri, ses, imaj,

kalp dosyalar oluturulabilir, kopyalayabilir, zerinde dzenleme
yapabiliriz.

Uygulama Trke ve eitli dil desteine sahiptir. Ayn zamanda

ak kaynak kodlu olup, Yazlm Merkezi, Synaptic Paket Yneticisi veya
nternet zerinden ulamak mmkndr.

Resim 160: K3b Uygulamas Arayz

 Filtreler yardmyla aradnz dosyalara (ses, mp3, wav, mpeg gibi)
kolaylkla ulaabilirsiniz.

Resim 161: K3b le Kalp Dosyas Hazrlama

 Iso to USB

Iso dosyalarn Usb bellek zerine kalp halinde yazdrmaya

yarayan cretsiz kullanm kolay bir uygulamadr. Fat, Fat32, ExFat,
NTFS gibi dosya sistemlerini desteklemektedir.

Resim 162: Iso to Usb Uygulamas

Iso File blmnden yazdrmak istediiniz dosyay semelisiniz.

Ardndan yazdrmak istediiniz bellei seerek ''Burn'' seenei ile kalb
oluturmaya balayabilirsiniz.
 UnetBootin

Iso dosyalarn kalp halinde usb bellek zerine yazdran bir baka
cretsiz uygulamadr.

Cd-Dvd olmakszn eitli iletim sistemlerini bilgisayarnza daha

hzl bir ekilde kurmak isteyebilirsiniz, zellikle Cd/Dvd srcs
olmayan Netbook cihazlar iin USB kullanm zorunlu saylabilir.
Uygulama bu gibi durumlarda kurtarcmz olacak niteliktedir.

Resim 163: UNetbootin Uygulamas

Distribution blm ile nternet zerinden yazdracanz dosyay

seebilirken, Diskimage blmnde bilgisayarnzda bulunan bir dosyay
adres gstererek iso kalb halinde flash belleinize yazdrabilirsiniz.
 Grafik Uygulamalar

GIMP - Grnt Dzenleyici

Gimp olduka kapsaml bir grnt dzenleme - ileme programdr.

eitli filtreler, katmanlar, ara kutular, efekt aralar, eklentilerle
sonradan yeni zellikler ekleyebilme, dosya trleri arasnda dnm
yapabilme, gelimi seim ve izim aralar, hazr logo, desen (pattern),
site tular, reklam alanlar oluturabilme, gelimi kesme, dndrme,
fra aralar gibi grntleri dzenlerken ihtiya duyabileceiniz elere
sahiptir.

Resim 164: Gimp Uygulamas Arayz

 XCF, SVG, TIFF, PDF, JPEG, PNG, GIF, Script belgeleri (PS, EPS
ya da sktrlm .ps.gz), BMP Paintshop Pro dosyalar (PSP ya da
TUB), Adobe Photoshop dosyalar (PSD) destekledii yzlerce dosya
trlerinden sadece bazlardr. Uygulama Trke dil desteine sahiptir.

GIMP profesyonellerin ileri dzey tm ihtiyalarna karlk

verebilecek , eklentileriyle zenginletirilebilen ak kaynak kodlu bir
yazlmdr. stekleriniz dorultusunda eklentilerini edinerek uygulamay
tam olarak ihtiyacnz olan resim ileme uygulamas haline getirebilirsiniz .

GIMP uygulamasnn ierie duyarl lekleme, siyah beyaz

fotoraflar otomatik renklendirme, CMYK destei, katman efektleri,
nternet iin kaydetme, droste efekti gibi onlarca faydal eklentisi
bulunmaktadr. Bunlara rnek olarak GAP ve UFRaw eklentilerinden
bahsedebiliriz.

GAP (Gimp Animasyon Paketi) Eklentisi: Gimp ile hareketli

grntler ve animasyonlar oluturmaya yarayan eklentiler btndr.
Video, grafik ve nternet sitesi tasarm ileriyle uraan birok kullanc
iin nemli zmler sunar.

UFRaw Eklentisi: Saysal kameralardan alnan ham verileri

okumak ve ilemek iin kullanlr.

Pinta

Grafik dzenleyici baka bir uygulamadr. Pinta uygulamasn

kullanarak elle veya hazr aralarla izim yapabilirsiniz, neredeyse snrsz
katman destei ve geri alma imkan, bir ok ayarlama ve efekt eitleri
sayesinde zgrce alabilir, ara men grnmn de dilediiniz gibi
kiiselletirebilirsiniz.

Program ak kaynak kodlu ve Trke dahil bir ok dil desteine

sahiptir.
Resim 165: Gimp Uygulamas Arayz

DraftSight

DWG ve DXF dosyalarnn oluturulmas, dzenlenmesi ve

grntlenmesi iin kullanlan 2 boyutlu izim programdr. Yazlm ticari
olmamasna karn (zgr olmayan)sahiplidir. Muadil programlar DWG
uzantl dosyalar henz desteklemezken Draftsight uzun sredir
desteklemektedir.

Uygulama Trke ve birok dil desteine sahip olup nternet

zerinden cretsiz bir ekilde kolaylkla eriilebilir.
Resim 166: DraftSight Uygulamas Arayz

Inkscape

Vektrel grafik dzenleyici uygulamasdr. Vektrel izimler iin

gerekli olan nesne ileme, doldurma ve darbeleme, alma erileri
zerinde ilemler yapma gibi zelliklere sahip olan program sayesinde
resim dzenleyebilir, logo ve afi hazrlayabilirsiniz.

Inkscape yazlm Trke dil desteine sahip ve cretsizdir.

Resim 167: Inkscape Uygulamas Arayz

DNG Dntrc

Raw uzantl dijital kamera grntlerini dng tipi dosyalara evirmek

iin kullanlan bir uygulamadr. nternet zerinden cretsiz temin ederek
kullanmaya balayabilirsiniz.
Resim 168: DNG Dntrc Uygulamas Arayz

Shotwell

Sistem ierisinde farkl yerlerde bulunan fotoraf resim gibi

grselleri aktarabileceimiz, zerinde eitli dzenlemeler yaplmasna
olanak salayan bir uygulamadr. Grsellere etiket ekleme, oy verme,
bunlarn ierisinde arama yapma gibi eitli zelliklere sahiptir. Program
Trke ve cretsizdir.
Resim 169: Shotwell Uygulamas Arayz
 Grnt Yakalama Aralar

Ksnapshot

Uygulama ekran grnts almak iin kullanlr. Klavyeden Print

Screen tuuna basarak ya da uygulamalar mensnden balatabilirsiniz.

Resim 170: Ksnapshot Uygulamas

Ekran zerinde grnts alnmak istenilen alan seilerek farkl bir dosya
tr semediiniz takdirde .png uzantl olarak kaydedilir.
 Uygulamay kullanrken ekrann tamamn grntleyebileceiniz
gibi , sadece bir ksmn dikdrtgen blge, pencerenin bir ksm gibi eitli
ekillerde kaydedebilirsiniz. Ekran grnts farkl bir dosya tr
semediiniz takdirde .png uzantl olarak kaydedilir.

Resim 171: Ksnapshot Uygulamas Alan Seimi

Grnty dilerseniz belirlediiniz klasre kaydedebilir, dzenleme

yapmak iin bilgisayarnzda ykl olan resim dzenleyici uygulamalara
aktarabilir yada eitli sosyal medya alarna gndererek kullanabilirsiniz.
Uygulama kolay kullanm avantajnn yannda Trke dil desteine de
sahiptir.
 RecordMyDesktop

Masast zerinde yaptnz almalar, istenilen alan seimi

yaplarak, e zamanl olarak video halinde kayt altna alan oklu ortam
kaydedicisidir.

Video iin theora, ses iin vorbis biimini kullanr. kty OGV
biiminde kaydeder. Sesli kayt da yapabilen program ALSA, OSS veya
JACK ses sunucularn kullanr. Uygulamaya yazlm merkezinden
eklentileri ile birlikte ulaabilirsiniz.

Resim 172: RecordMyDesktop Uygulamas Arayz

 Panorama

Panoramik ekim zelliine sahip makinalar ile ekilmi panoramik

fotoraflar dzenleme, farkl formatlarda ( jpeg, tiff vb) kaydetme imkan
salayan bir uygulamadr. Synaptic Yazlm Merkezi veya Yazlm Merkezi
zerinden kurulabilirsiniz.

Resim 173: Panorama Uygulamas Al Ekran

 Digikam

Fotoraf dzenleme, etiketleme, albm haline getirme, fotoraf

veya albmleri eitli kriterlerde sralamay kolaylatran fonksiyonel bir
uygulamadr.

Uzak bilgisayar, tarayc, telefon gibi aygtlardan ift ynl aktarm

salarken, grsellerden slayt dosyas hazrlama imkan da sunar.
Program Trke dil desteine sahip olup cretsizdir. Pardus 2013 Kararl
Kurumsal srmn paket depolarnda mevcuttur.

Resim 174: Digikam Uygulamas Al Ekran

 Peynir

Dahili veya harici kamera yardmyla fotoraf, video ekme,

zerinde dzenleme yaplabilen Trke bir programdr. letim sistemi
zerinde ykl gelmekle birlikte nternet zerinden de indirilerek istenilen
farkl sistemlerde kullanlabilir.
 Gwenview

Fotoraf-Resim grntleme aracdr. Grseller zerinde basit

dzeyde dzenleme yapmaya imkan salar. Synaptic yazlm merkezi
zerinden ulalabilir.

Resim 175: Gwenwiew Uygulamas Al Ekran

Yardmc Uygulamalar

Belge Gsterici Okular

Pdf dosyalarnn grntlenmesi iin kullanlr. Ayn zamanda DWI

dosyalarnn grntlenmesi, postscript dosyalarnn baka programa
ihtiya duymadan kendi iinde pdf dosyasna evrilerek grntlenmesi
ilemlerini yapar.

Uygulama sistemle birlikte ykl geli.

Resim 176: Okular Belge Gsterici Uygulamas

Orca - Ekran Okuyucu Uygulama

Orca grme engelli vatandalar iin ekran grntlerini seslendiren

zgr bir yazlmdr. Uygulama Gnome arayznn okunabilirlii ve
sadelii sayesinde de %100 performans ile alr. Kde arayznde
grsel efektlerin fazlal ve ekranlarn esneklii ekran okunabilirliini
azaltmaktadr.

Orca Uygulamasnn Kurulumu

Yazlm merkezi veya Synaptic Paket Yneticisin' den orca yazarak

paketi arattnzda kurulum kolaylkla yaplabilir.

Kurulumdan sonra Gnome arayznde Uygulamalar > Evrensel

Eriim > Orca Ekran Okuyucu yoluna atacaktr. Kde de ise Pardus
Simgesi > Uygulamalar > Yardmc Programlar > Orca Ekran Okuyucu
eklinde ulalabilir.
 Resim 177: Orca Ekran Okuyucu Uygulamas

Tercihler sekmesi ile bu ayarlar zerinde istediiniz deiiklikleri

gerekletirebilirsiniz. Orca genel ayarlar, ses ayarlar ve konuma
ayarlar gibi bilgiler sekmeler halinde sunulmutur.

Resim 178: Orca Ekran Okuyucu Uygulamas Tercihler

Ses sekmesinde konuma dili, hz, karakter skl gibi ayarlar
bulunur. Kullanclar bu ayarlar istedii gibi yaplandrarak daha rahat
kullanm salayabilir.

Resim 179: Orca Ekran Okuyucu Uygulamas Ses Ayarlar

 Uygulama Ykleme

Yazlm Merkezi
Synaptic Paket Yneticisi
APT
Wine
PlayOnLinux
Depolama Ortamlar ve nternet
Jar Uygulamalar ve altrlmas
 Uygulama Ykleme

Yazlm Merkezi

Yazlm Merkezi, iletim sisteminizde kullanabileceiniz yazlmlar

iin kurulum yapp, var olan yazlmlar kaldrabileceiniz bir paket
yneticisidir. Yazlm Merkezi'nin kullanm olduka kolaydr. Pardus 2013
Debian tabanl olduu iin Debian Yazlm Merkezi'ni kullanmaktadr.

Resim 180: Yazlm Merkezi

Yazlm Merkezi uygulamas aldnda gelecek olan ekran

yukardaki gibidir.

Resim 180'de 2 Nolu alana, yklemek ya da kaldrmak istenilen

uygulama yazlarak arama yaplabilir. 1 Nolu alanda bulunun All
Sortware blm Yazlm Merkezi'nde bulunan tm uygulamalarn
iinde arama yaparken Yklendi ksmnda sadece sisteme ykleme
yaplan uygulamalar aranabilir. History ksm ise Yazlm Merkezi
zerinde yaplan tm ilemleri geriye dnk olarak incelemeye olanak
salar.

Resim 180 zerinde bulunan 3 nolu alanda ise uygulamalarn

kategorileri bulunmaktadr. Kurmak istenilen uygulamann ad bilinmiyor
ise kategorilerine gre ayrlm uygulamalar iinde listelenecek olan
uygulamalar inceleyerek bulunabilir. Ayrca arama ubuuna aranlan
uygulamann ilevi ile ilgili yazlacak kelimeler de bu kelimelerle ilgili
uygulamalar listeleyecei iin uygun bir uygulama seme olana
salayacaktr. rnein Resim 181'de arama ubuuna chat
yazdmzda chat programlar listelenecektir.

Resim 181: Yazlm Merkezi - Arama

Uygulamann kullanmnn ok kolay olduundan bahsetmitik.

Aranlan program arama ubuuna yazp, aada listelenen
programlardan istenilen program seilir ve Kur butonuna tklanr.
Kurulum iin istedii kullanc ad ve parola girildikten sonra kurulum
balayacaktr. (Resim 182)

Resim 182: Yazlm Merkezi - Uygulama Kurma

Uygulama kaldrma ilemi de ayn ekilde yaplr. Arama yaparak

bulunan ya da yklenenler sekmesinden bulunan uygulamann zerine
tklayarak "Kaldr" butonuna basldnda kullanc ad ve parola
girildikten sonra uygulama kaldrma ilemi balayacaktr. (Resim 183)
Resim 183: Yazlm Merkezi - Uygulama Kaldrma
 Synaptic Paket Yneticisi

Synaptic Paket Yneticisi, sistemden uygulama kaldrma ve

ykleme ilemlerinin gerekletirildii uygulamadr.

Ulam:
KDE Masast iin:
Pardus Simgesi > Uygulamalar > Sistem > Synaptic Paket Yneticisi
Gnome Masast iin:
Uygulamalar > Sistem Aralar > Ynetim > Synaptic Paket Yneticisi

Synaptic Ekran Grnts :

Resim 184: Synaptic Ekran Grnts

 Synaptic uygulamas aldnda Root ifresi istenecektir. ifre
girildiinde gelecek olan ekran yukardaki gibidir (Resim 184).

Bir arama yaparken ya da gncellemeler iin sorgulama

yaparken Blmler ve Kken sekmesinde Hepsi seili
olmas nemlidir. Bylece btn depolarda ve uygulama
seeneklerinde arama yaplabilir.

Synaptic ile Sistem Gncelleme

Resim 185: Synaptic Paket indirme

ncelikle sistem gncellemeleri iin en solda bulunan Tazele

(Resim 184/1 nolu alan) butonuna basarak depolarda bulunan
gncellemeleri kontrol etmeliyiz. Tazeleme ilemi baladnda stte
grld gibi bir ekran alacaktr ve depolardaki paketler kontrol
edilecektir.

Tazeleme ileminden sonra Tm Ykseltmeleri Se (Resim 184/

2 nolu alan) tklandnda sistemde kurulu bulunan uygulamalar ile
depolarda bulunan gncel uygulamalar arasnda fark olan uygulamalar
otomatik olarak seilmi olur.

Resim 186: Synaptic Gncelleme Onay

Gncellemeleri setikten sonra Uygula (Resim 184/ 3 nolu alan)

butonuna tkladnda Synaptic yklemeye balayaca uygulamalar ve
gncellemeleri son kez gsterir. (Resim 186) Uygula dendii zaman da
gncellemeleri yklemeye balayacaktr.

Gncelleme ilemi sisteminizdeki gncelleme miktarna ve

nternet hznza gre birka dakika srebilir.
 Synaptic ile Program Ykleme

Resim 187: Synaptic ile Uygulama Ykleme

Yklemek istenilen uygulama yukardaki Hzl Szge blmne

yazlr. (Resim 187)

Alt ksmda kan uygulama listesinden yklemek istenilen

uygulamann zerine sa tklayarak Ykleme in aretle seilir ve
Uygula tuuna basarak kurulum balatlr.

Uygulamalarn yanndaki kutucuklar yeil renkte ise bu, o

uygulamann kurulu olduunu gsterir.
 Listeden bir paket seildiinde alt ksmda aklama blmnde
paketle ilgili aklamalara ulalabilir, Get Screenshot ile uygulamann
grntsne bakp aranlan uygulama olup olmadna baklabilir, srm
notlaryla ilgili bilgilere ulalabilir. Genel sekmesinden paket bilgilerine
ulalabilir, Bamllklar sekmesinden uygulamann almas iin
gerekli olan ve kurulumla birlikte yklenecek bamllklar grlebilir.

Synaptic zerinden kurulu olan paketler de kaldrlabilir. Ayn

ekilde arama yaparak kurulu uygulamann zerinde sa tklayarak
Kaldrma in aretle ve Tamamen Kaldrma in aretle
seilerek uygulama sistemden kaldrlabilir.

Synaptic zerine Yeni Depolar Ekleme

Resim 188: Synaptic Depo Ekleme

Synaptic zerine yeni depolar eklemek iin Ayarlar > Depolar

sekmesine girilir, Yeni diyerek istenilen depolar eklenebilir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta; Pardus 2013,
Debian Wheezy kullanlarak gelitirilmesine ramen depo
yaps birebir ayn deildir. Bu nedenle Pardus altnda
Pardus'un depolarnn kullanlmas tavsiye edilir. Debian iin
retilmi paketleri elle sisteme kurabilirsiniz ancak direk
olarak Debian depolarn Pardus'a eklerseniz bamllk
sorunlar yaanabilir, hatal gncelleme yaplabilir ve bunun
sonucunda sistem almayabilir.
 APT (Advanced Package Tool)

APT Paket Yneticisi, yani Gelimi Paketleme Arac, Debian

GNU/Linux ve Debian tabanl iletim sistemlerinin paket ynetim
sistemidir. APT daha nce bahsettiimiz paket yneticilerinden farkl
olarak arayz ile deil komut sistemi ile almaktadr. Synaptic gibi yeni
yazlm paketleri ykleme, mevcut yazlm paketlerini ykseltme, paket
liste ieriklerini gncelleme ve tm sistemi gncelleme gibi ilemleri
yapan bir ubirim komutudur.

APT'nin ubirim zerinde komutlarla almasna, arayze sahip

olmamasna ramen kullanm olduka kolaydr.

Komutlar incelemeye balamadan nce belirtmemiz

gereken bir nokta var; APT ile yapacanz ilemler iin
ubirim ap komutlar girdiinizde;

E: Could not open lock file /var/lib/dpkg/lock - open (13:

Eriim engellendi)

E: Unable to lock the administration directory

(/var/lib/dpkg/), are you root?

eklinde bir uyar alyorsanz bu APT'nin sisteminiz zerinde

deiiklik yapmas nedeniyle sizden Root yetkisi
istemesinden kaynaklanmaktadr. Bu durumu Root yetkisi
alarak zebilirsiniz. Sadece girdiiniz komut iin komutun
bana sudo yazmanz yeterlidir. Bunun iin Ubirim
(Konsole) blmnden ayrntl bilgi alabilirsiniz.

Paket Listelerinin Gncellenmesi

Sistemdeki paketlerin gncellenmesi iin;

#aptgetupdate

komutunun girilmesi yeterli olacaktr. Bu komut ile /etc/apt/sources.list

dosyasndaki arivlerden gncel paket listelerinin indirilmesi salanr.
Bylece depolardaki gncel paketler alnm olur. Bu ilem sresi
depolardaki gncelleme miktarna ve nternet balantnza bal olarak
deiebilir.

APT komutlarn kullanma esnasnda en ok karlalan

sorun; komutlar girildiinde

E: Could not get lock /var/lib/dpkg/lock - open (11:

zkaynak geici olarak kullanlamaz durumda)

E: Unable to lock the administration directory

(/var/lib/dpkg/), is another process using it?

uyarsnn alnmasdr. Bu uyarnn sebebi, ubirim akken

APT komutlarn yazdnzda baka bir paket yneticisinin
ak olmasdr. (rnein; Synaptic Paket Yneticisi akken
APT komutlarn girdiinizde bu uyary alacaksnz.)

Paket Kurma

Paket kurulumu yapmak iin;

#aptgetinstall<paketad>

komutu girilmelidir.
 Buradaki paket adn girerken dikkat etmemiz gereken
depolardaki paket adlarn doru girmemizdir. Aksi takdirde
depolarda bu paketi bulamayaca iin yklemeyi
gerekletiremeyecektir. Eer paketin tam adn
bilmiyorsak birka harfini girip tab tuu ile otomatik
tamamlamay deneyebiliriz.

Paket Kaldrma

Sisteminizden kaldrmak istediiniz paketler iin;

#aptgetremove<paketad>

komutunun girilmesi gerekir. APT ile paket kaldrma ileminde

bamllklar da kaldrlacak ancak konfigrasyon dosyalar
kaldrlmayacaktr. Konfigrasyon dosyalar ile birlikte bir paket
kaldrlmak isteniyorsa;

#aptgetpurgeremove<paketad>

komutu kullanlmaldr.

Paketleri Ykseltme

Sistemdeki paketlerin tamamnn ykseltilmesi iin paket listelerini

gncelledikten sonra;

#aptgetupgrade

komutu kullanlabilir. Sadece tek bir paketin ykseltilmesi isteniyorsa;

#aptgetupgrade<paketad>

komutu kullanlr. Ayrca datm ykseltmeleri iin;

#aptgetdistupgrade

komutunun kullanlmas gerekmektedir.

Kullanlmayan Paket Dosyalarn Temizleme

APT ile bir paket kurulaca zaman gerekli dosyalar

/var/cache/apt/archives/ klasr altnda saklanr. Zaman ierisinde paket
kurulumu arttka bu klasrde boyut bymeye ve gereksiz yer
kaplamaya balar. Bunun iin APT'nin

#aptgetclean

komutu ile lock dosyalar hari /var/cache/apt/archives/ ve

/var/cache/apt/archives/partial klasrlerindeki tm dosyalar silinir. Silinen
paketler tekrar yklenmek istendiinde APT bu dosyalar tekrar indirir.

#aptgetautoclean

komutu ile ise sadece indirilmesi artk mmkn olmayan dosyalar silinir.
Yani autoclean komutu ile eski ve artk kullanlmayan paketlerin dosyalar
silinmi olur.

Grld gibi APT ile paket kurulumu, paketlerin gncellenmesi,

ykseltilmesi ve kaldrlmas ilemleri komutlar ile yaplmasna ramen
dnld gibi zor deildir. APT ile daha fazla bilgiye ulamak ve
komutlarn alt parametreleri iin man dosyas incelenebilir.

APT ve Aptitude Arasndaki Farklar

APT ve Aptitude arasndaki temel farkn anlalabilmesi iin

ncelikle paketlerin bamllklar kavramn anlamak gerekmektedir. Bir
paketin almasn ya da performansn etkileyen dier paketler iin o
paketin bamll diyebiliriz. Bamllklar da e ayrabiliriz;
 Zorunlu (Depends): Bu bamllklar kurulmad takdirde paketin
ierisindeki uygulama almayacaktr.

nerilen (Recommends): Bu bamllklar kurulmasa dahi

uygulama alacaktr ama bu bamllklarn kurulmas
uygulamann performansn nemli oranda arttracaktr.

Faydal Grlen (Suggests): Bu bamllklarn kurulmamas

uygulamann almasna etki etmeyecektir ancak uygulamann
eitli amalarla kullanmn kolaylatracaktr.

Aptitude APT'nin yapt ilemleri yapabilmektedir. $ aptitude

install $ aptitude update gibi kullanmlar da birbirlerine ok
benzemektedir. Aralarndaki en temel fark Aptitude ntanml ayarlarnda
bir paket kurulumu yaptnda o paket iin nerilen paketlerinde
kurulumunu yapar. Ayrca Aptitude ayarlar deitirilerek bir paket
kurulumda o paket iin faydal grlen paketlerin de yklenmesi
salanabilir. Bu zellikleri dolaysyla baz uygulamalarn kurulumunda
Aptitude tercih edilebilir, ancak her uygulama iin Aptitude kullanlmas da
sisteminizde gereksiz bir paket ylmasna yol aabilir.

Wine

Windows letim sisteminin .exe uzantl Pardus'ta altrmamz

salayan uygulamadr. altrmak istediiniz .exe uzantl dosyann
zerinde sa tklayarak Birlikte a < Wine ile Birlikte a seeneini
setiinizde kurulum balayacaktr.
Resim 189: Wine Uygulamas Al Ekran

.exe uzantl dosyalarn altrlmas ile ilgili olarak Wine

uygulamas kstl bir destek vermektedir diyebiliriz.
Bamllklara ve yazlmn ieriine bal olarak Wine
uygulamas tm .exe uzantl dosyalar
desteklememektedir.

PlayOnLinux
 .exe uzantl programlarn belli kategorilerde kolaylkla aranmas,
kurulmas, yaplandrlmas ve kaldrlmas iin kullanlan bir
uygulamadr. Sistem zerinde ykl gelmektedir.

Resim 190: Playonlinux Uygulamas

Uygulamann alnn ardndan ''Uygulama kur'' seenei ile

uygulamalarn olduu pencereye gei yaplr. Kategori baznda arama
yapabilmenin yannda; Ticari CD'siz alanlar gibi seeneklerle
arama aral daraltlabilir.

Resim 191: Playonlinux Uygulamas ile Uygulama Kurulumu

 stenilen uygulama seildikten sonra ''Kur'' seenei iaretlenir.

Resim 192: Playonlinux Kurulum Sihirbaz

Kurulum sihirbaz karnza kacaktr. Son adm olarak ''leri''

seenei ile kurulumu balatmanz gerekmektedir. lem uygulamann
boyutuna gre birka dakika alabilir. Ardndan uygulama kullanma hazr
hale gelecektir.
Depolama Ortamlar ve nternet

Sisteme depolarda olmayan bir uygulama ya da depolarda varolan

uygulamalarn depolarda olmayan daha gncel srmleri indirilmek
istenirse; nternet zerinden kurulum iin .deb uzantl dosyalarn
indirilmesi gerekmektedir.

Tabi ki burada bir noktaya dikkat ekmemiz gerekir; Linux sistemlerde

nemli olan gncellik deil kararllktr. Depolarda bulunan paketler
uygulamalarn kararl olan en gncel srmleridir.

Bir uygulamann nternet sitesi zerinden kurulum dosyas

indirilmek istediinde datm seimi isteyecektir. Pardus 2013 Debian
tabanl olduu iin kurulum iin Debian sememiz ve deb uzantl
dosyalar indirmemiz gerekir. (Resim 193)

Resim 193: Datm Seimi

 Resim 194: Gdebi Paket Kurma

Deb uzantl dosya bilgisayara indirildikten sonra kurulumun

yaplabilmesi iin paket kurucu uygulamalarna ihtiya vardr. Bu
uygulamalardan Gdebi ve Kpackage Synaptic Paket Yneticisi ile
yklenebilir. Kpackage KDE iin tasarlanm bir uygulamadr ancak Gdebi
de KDE'de alabilmektedir (Gdebi-kde). Bu paket kurulum aralar
yklendikten sonra yaplmas gereken sadece indirilen deb uzantl
kurulum dosyasnn zerinde sa tklamak ve Birlikte A diyerek Gdebi
paket kurucusunun seilmesi olacaktr. (Resim 194)

Gdebi Paket Kurucusu aldnda karmza Resim 195'daki ekran

gelecektir.
 Resim 195: Gdebi Paket Kurma 2

Bu ekranda Aklama blmnde paketle ilgili genel bilgilere,

Ayrntlar blmnde srm ve boyut bilgilerine ulalabilir. Paketi
Kur seenei ile de uygulama kurulmaya balayacaktr. Kurulum
otomatik olarak yaplacaktr. (Resim 196)

Resim 196: Gdebi Paket Kurma 3

 Jar Uygulamalar ve altrlmas
Jar uzantl dosyalar java dilinde yazlm uygulamalarn
altrlabilir (exe) dosya trdr. Bu dosyalar Pardus'ta altrabilmek
iin "openjdk" uygulamalar yklenmelidir. Synaptic veya yazlm
merkezinden ykleyebilirsiniz.
Jar dosyalarn komut ile tetiklemek gerekir. Bunun iin komut
satrnda baz komutlar yazlmaldr. Fakat her uygulama iin komut
satrna gitmek zordur. Hem kullanclara komutlar anlatmak gerekir
hemde her uygulamay altrmak iin komut yazmak zaman alr.
Jar dosyalarn tkla-altr hale getirmek iin u admlar
yaplmaldr.
ncelikle masastne sa tklanp "Yeni Olutur > Uygulama Balants"
ile balant simgesi oluturalm. lk alan ekranda yaplacak balantya
isim verelim.

Resim 197: Jar Uygulamalar

Uygulama sekmesine gelelim. Komut sekmesinin gzat butonu ile
jar dosyasn gsterelim. Dosyay gsterdikten sonra bu alann en bana
"java -jar" yazalm.
 Resim 198: Jar Uygulamalar ve altrlmas

Ayn ekilde alma yoluna jar dosyasnn yolunu tanmlayalm.

Resim 199: Jar Uygulamalar ve altrlmas

Daha sonra uygulama sekmesi altndaki gelimi seenekleri ile bu

dosyaya yetki verelim. Artk ift tklayarak uygulamay altrabilirsiniz.
 Kullanclar ve Gruplar

Kullanc Ekleme
Kullanc Yetkileri
Grup Oluturma
Grup Kullanclarn Dzenleme
 Kullanclar ve Gruplar
Kullanclar ve gruplar 5 ana balkta inceleyeceiz.

Kullanc Ekleme

Kde arayznde kullanclar KUser uygulamas ile ynetebiliriz.

KUser alta sistem kullanclarn ve bizim eklediimiz kullanclar,
kullanc id, tam ismi, ev klasr vb zellikleri ile listeler.

Resim 200: Kuser - Kullanclar

Ekrann sol tarafnda bulunan Ekle-Dzenle-Sil butonlar kullanc

ilemleri iin, sadaki butonlar ise grup ilemleri iindir. Bu ekrandan
kullanc ve grup ekleyebilir, dzenleyebiliriz. Ayrca kullanc ekleme
ilemi ubirimden "useradd " komutu ile de yaplabilir. (Bkz:Ubirim
(Konsole))

Herhangi bir kullancnn zerinde ift tklayarak detaylarn

grebilirsiniz.
Resim 201: Kuser - Kullanc Bilgileri
Kullanc hesabn kapatma, kullancnn tam ismini girme gibi
ilemler bu ekrandan yaplmaktadr. Pardus da her kullancnn bir id'si ve
bilgilerinin tutulduu ev klasr bulunur.

Parola tanmlamak iin ekrann sa st ksmnda "Parola

Tanmla.." butonuna tklanmaldr.
 Kullanc Yetkileri

Resim 202: Kuser - Parola Ynetimi

Parola ynetiminden hesabn kapatlma tarihi belirlenebilir. Parola
deitirme uyars, parola deitirdikten sonra ka gn sonra tekrar parola
deiimi yaplabilecei, ifrenin zaman am sresi gibi baz zellikler bu
ekrandadr.

Gruplar sekmesinden ise kullancnn dahil olduu grublar grrz.

Bir kullanc birden fazla grub'a ye olabilir.
Resim 203: Kuser Kullancy Grub'a Ekleme

Kullancy herhangi bir gruba dahil etmek istersek onay iareti ile
iaretlemememiz yeterlidir. Genel olarak kullanc yetkilendirmesi bu
ekrandan yaplmaktadr.
 Grup Oluturma

Resim 204: Kuser - Gruplar

Gruplar sekmesinde sistemin kendi oluturduu ve bizim

eklediimiz gruplar listeler. Herhangi bir gruba ait kullanclar grmek iin
grub'un zerine ift tklanmaldr.

Grup Kullanclarn Dzenleme

Grup sekmesindeki herhangi bir grubun zerine ift tkladmzda
gruptaki kullanclar grntleyen bir ekran aar.

Resim 205: Kuser - Grup Dzenleme

 Setiimiz grub'a kullanc eklemek iin kullancy seip ekle
diyebiliriz. Bir kullanc birka grub'a dahil edilebilir. rnein kullancnz
hem kendi grubunuza alp hem de root grubuna alabilirsiniz.

Sreler (Processes)
Programlar ilemciler zerinde belirli bir alan kaplar. Her programn
kaplad alan dierlerinden farkldr. Bilgisayarlarda alan tm
programlar sreler eklinde organize edilir. lemci bir programdan
dierine kendi hz ve srecin boyutuna gre bir hzla gei yapar.
Bylece tm programlar birlikte alyormu izlenimi verir. imdi sreleri
ve detaylarn inceleyelim.

alan Uygulamalar ve Hafza Kullanmlar

Ubirim (Konsole)'den ps -x komutu ile sreleri (alan
uygulamalar) listeleyebilirsiniz. , pstree komutu ile sreler aa
yaps eklinde listeleyebiliriz. Grsel olarak tm sreleri ve bellek
kullanmlarn sistem izleyici uygulamas ile grebiliriz. Herhangi bir
srecin zerine fare ile gelindiinde o srecin durumunu gsteren
pencere grntlenir.

Resim 206: Bir Srecin Durumu ve Bilgileri

lemci, ram kullanm miktar ve sreleri gibi bilgileri grntler.
Resim 207: Sistem zleyici - Sreler

Hzl szge ksmna uygulama adn yazarak aramay daraltabiliriz.

Listelenen veya seilen uygulamay "Sreleri Sonlandr" ile
sonlandrabiliriz. Ekrann sa st kesinde sreleri gruplama
seenekleri bulunur. Bu seenekler;
Tm sreler
Tm sreler, Aa
Sistem Sreleri
Kullanc sreleri
Kendi srelerim
Sadece uygulamalar gster eklindedir.
Uygulamalarn isimleri, hangi kullanc tarafndan kullanldklar, ne kadar
bellek tkettikleri ve uygulamada aktif olan iin ad her uygulama iin ayr
bir satr halinde listelenir.
Resim 208: Sistem zleyici - Sistem Yk
Sistem Yk sekmesinden lemcitakas alannda Ram'de ve ada
srelerin grsel olarak ne kadar yer kaplad bilgisine ulalabilir.

Uygulama Sonlandrma (Kill Processes)

Sreler sistemde 3 farkl ekilde bulunur.
1.alan : Aktif olarak alan sistemlerdir.
2.Hazr : alabilir sretir, baka bir srecin balanmas iin geici
olarak durdurulmutur.
3.Bloklanm : Bir tetikleyici olay gereklemeden almaz.
Herhangi bir uygulamay seerek ekrann sol st kesinden
"Sreleri Sonlandr" ile sonlandrabiliriz. Veya uygulamalarn listelendii
ekranda uygulamann zerinde sa tklayp, Sreleri Sonlandr (Del)
veya Sinyal Gnder > ldr(KILL) ile sreci bitirebiliriz. Ayn ekilde
uygulamay askya alma, askya alnm uygulamay devam ettirme gibi
ilemler bu ekilde yaplabilir. Ubirimden kill ve kill 9 komutlar ile id'si
verilen sreler sonlandrlabilir.

Resim 209: Sistem zleyici - Sre ldr

ncelii belirleme ile ilemcinin zaman paylamna mdahale

edebiliriz. Bir uygulamann ilemciden alaca zaman artrabilir,
azalatabiliriz. Fakat bu ayarlara fazla mdahale tavsiye edilmemektedir.
Sistemin cpu planlamas kstlanm olacandan sistem verimlilii
azalacaktr.
 Ubirim (Konsole)

Ubirim Kullanm

Ubirim Komutlar

Komutlarda Parametreler

Komutlarda Yol Tanm

 Ubirim (Konsole)
Pardus iletim sisteminde bilgisayarmzdaki pek ok ii grafik
kullanc arayzleri ile yaparz. Bu arayzlere kabuk ad verilir. Grafik
ortamnn yetersiz kald zamanlarda kullandmz yer konsole
arayzdr. Komut yazmak pekok kullancya zor gelse de kullanma
baladktan sonra elenceli gelmekte, kimi zaman en kk ilemi bile
komut satrndan yapmaktadrlar.
Konsole(Ubirim)'a ulam Pardus Simgesi > Uygulamalar >
Sistem > Ubirim eklindedir. Ayrca Dolphin dosya yneticisinde F4
tuuna baslarak, grafiksel ortamda ise Ctrl+Alt+F1..F6 tular ile konsole
ekranna geilebilir. Grafik ortama geri dn iin Ctrl+Alt+F8 tu
kombinasyonlar kullanlmaldr.

Konsole Kullanm
Konsole uygulamasn dolphin uygulamas gibi bir dizin ierisinde
aarsak
kullanici_adi@bilgisayar_adibulunulan_dizin$

eklinde grrz. Yani gitmek istediimiz yolu sistem kendisi oluturur.

Normal aldnda ise
kullanici_adi@bilgisayar_adi:~$

eklindedir. Gitmek istediimiz klasrn yolunu yazarak kendimiz ilerleriz.

Resim 210: Ubirim(Konsole) Ekran

Komut yazma kural;

<komut> <parametre> <yol(1)> <yol(2)>
eklindedir. Yukardaki yazm kural genel bir tanmdr. Komutlar farkl
kombinasyonlar eklinde, ihtiyacn trne gre yazlabilir. Birka tanesini
rneklendirelim.
Sadece komut eklinde: Parametre yazmadan sadece komut olarak
yazlp altrlan komutlar vardr. rnein bilgisayarnzn ip adresini
renmek iin komut satrna sadece
#ifconfig

komutunu yazmanz yeterlidir.

Komut ve parametre eklinde: Baz komutlar alt parametresiz
almazlar. Veya detayl bilgi iin parametre gereklidir. rnein
bilgisayarmzn dahili ve harici disklerini ve boyutlarn grntlemek iin
komut satrna
#fdiskl

eklinde komut ve parametre yazarz. Parametrelerin alabilmesi iin

ncesinde "-" orta izgi iareti yazlmaldr.
Ayrca komut arkasna yazlan parametreler "-" iaretinden sonra
ardarda yazlabilir. rnein bulunduumuz yerdeki dosyalar
grntlemek iin
$lsl

komutunu kullanrz. Gizli klasrler ile beraber gstermesi iin

$lsla

eklide "a" parametresini de ekleyebiliriz.

Komut, parametre ve yol: Dosya zelliklerini
(okuma,yazma,altrma) deitirme veya silme gibi ilemlerde komut
ve parametreyi yazdktan sonra, dosya bulunduumuz ortamda ise dosya
adn deilse yol tanmlanmaldr. rnein home klasrnde yedek adnda
bir klasrmzn olduunu varsayalm. Bu dosyay silmek iin;
$rmR/home/yedek

eklinde yolu tanmlayarak alt klasrleri ile birlikte sildirebiliriz.

Komut(parametre de verilebilir), yol-1 ve yol-2 eklinde : Ubirim
ekrannda baz komutlar iki yol tanmna ihtiya duyarlar. Birinci yol dosya
yolu , ikinci yol ise hedef yol olarak tanmlanr. Eer komutu dosya yolu
olarak tanmlayacamz ortama giderek altrrsak yol tanm bir'e
inecektir. Fakat dosyann bulunduu ortamda deil isek iki yolu da
tanmlamalyz. rnein bir dosyay kopyalama ilemi;
$cpdosya_yoluhedef_yol

eklinde tanmlanr. Cp komutuna;

$cpRdosya_yoluhedef_yol

eklinde dosya yolu ve hedef yol belirterek alt klasrleri(-R) ile beraber
kopyalatabiliriz.

Ubirim Komutlar
Ubirim ekrannda yapmak istediiniz iin hangi komut ile yapld
bilgisine sahip deilseniz, rnein hangi komut ile dosya(klasr)
kopyalama yapacanz bilmiyorsanz nternet zerinden aratrma
yapabileceiniz gibi apropos komutu ile de bu bilgiye ulaabilirsiniz.
Komut satrna;
$aproposcopy

yazdnzda kopyalama ile ilgili komutlar ekrana listelenecektir.

Birok komutun -h veya -help eklinde yardm dosyalar vardr.
rnein;
$mounth

yazdmzda bu komut iin hazrlanm help(yardm) ieriini grntler.

Help destei olmayan komutlar iin ise "man" komutu kullanlr. "man"
yazldktan sonra komut yazlr, ekrana parametleri ve detayl kullanm
hakknda bilgi grntlenir. rnein;
$manmount

mount komutunun kullanm ve detaylar listelenebilir. Komut yazldktan

sonra daima bir karakter boluk braklr. Btn komutlarn yazm ekli
ayndr. Ubirim kullanmndan detayl bilgi alnabilir.(Bkz:Konsole
Kullanm)
Komut kullanmnda dikkat edilmesi gereken bir husus da yetkidir.
Baz komutlar sistemi etkilendiinden yetki verilmesi gerekir. Pardus'da
sistemin en yetkili kullancs root kullancsdr. Komut satrnda root
kullancsnn yetkileri sudo komutu ile alnr. Bu yetkiyi tamamen almak
iin komut satrna;
$sudosu

eklinde yazlmaldr. Yetki isteyen komutlar yazldktan sonra uyar

eklinde yetki parolas isterler. rnein apt-get komutu komut satrndan
uygulama ykleme komutudur. Uygulama yklenirken sudo ile yetki
verilmez ise uyar verecektir.

Yukardaki resimde de grlecei gibi root yetkisine sahip olunup

olunmadn sorar. Komutun ba ksmna sudo yazldktan sonra bizden
ifremizi isteyecek ve komutu ileme koyacaktr.
imdi komutlar kullanm alanlarna gre gruplayalm.
Listeleme
Pardusta bir klasrdeki dosyalar listelemek iin kullanlan komut
ls'dir. Sade kullanmnda sadece dosya-klasr isimlerini ekrana
grntler.
$ls[seenek][dosya]

veya
$ls[seenek]

veya sadece ls komutu yazlarak;

Resim 211: ls Komutu Ekran kts

 Alt parametreler ile kullanm iin bir karakter boluk ve "-" orta izgi
iaretinden sonra parametreler girilebilir. Man komutu ile ls komutunun
detaylarnn bir ksmna deinelim.
Parametreler
-a : (Gizli dosyalar "." (nokta) ile balar) Gizli dosyalar
grntler.
-A : simlerinde "." ve ".. " bulunan dosyalar listelemez.
-c : -lt ile birlikte dosya durum bilgilerinin son dzenlendii
zamana gre sralar ve ve bu zaman gsterir. -l ile birlikte
kullanldnda ise isme gre sralar ve dosya durum bilgilerinin son
dzenlendii zaman gsterir. Aksi takdirde, dosya durum bilgilerinin
son dzenlendii zamana gre sralar.
-C : Stunlar halinde listeleme yapar.--color[=koul]: Dosya
trlerini ayrdetmek iin renklendirme yaplp yaplmayacan belirtilir.
-G : Grup stununu gstermez.
-h : Boyutlar kullanc tarafndan kolay okunabilecek biimde
(1K 234M 2G gibi) gsterir.
-l : Uzun liste biimi kullanlr.
-m : Listeyi virgl ile ayrlm haliyle gsterir.
-n : Kullanc ve grup isimleri yerine numaralarn gstermesi
dnda -l gibidir.
-o : Grup stununu gstermemesi dnda -l gibidir.
-p : Dizinlere "/" gstergesini ekler.
-q : Baslamayan karakterleri ? ile gsterir.
-Q : Girdi isimlerini "Home" eklinde trnak iine alr.
 -r : sme gre ters sralama yapar.
-R : Alt klasrleri ardk olarak listeler.
-t : Deiiklik zamanna gre sralama yaplr.
-u : -lt ile birlikte eriim zamanna gre ile sralar ve bu
zaman gsterir. -l ile birlikte kullanldnda ise isme gre sralar ve
eriim zamann gsterir. Aksi takdirde, eriim zamanna gre sralar.
-U : Sralama yaplmaz; girdiler klasrdeki srasna gre
listelenir.
-v : Sralama srme gre yaplr.
-1 : Listeleme her satra bir dosya yazarak grntler.
-help : Yardm ieriini grntler.
Dizin Deitirme
Komut ortamnda baka bir klasre gemek iin cd komutu
kullanlr. Her komutun farkl alt parametreleri olduu gibi kendine zg
parametreleri de vardr. Geilmek istenilen klasr yolu tamamen
yazlabilir. rnein home klasrndeki kullanc klasrnze kk
klasrnden gemek istiyorsanz komut satrna "cd /home/kullanici_adi"
eklide klasr yolunu tanmlamalsnz.
$cd[hedef]

Parametreler
~ : Sizin home klasrnze geer
- : Bir nceki klasre dner
.. : Bir st klasre geer
Dosya ve Klasr Ynetimi
Bir klasr veya dosyay kopyalamak iin cp komutu kullanlr.
$cp[seenekler][kaynak][hedef]

Parametreler
-R : Alt klasrler ile beraber kopyalar.

-f : Hedef blgede kopyalanacak dosya varsa, orada var olan

hibirey sormadan siler ve dier dosyalar kopyalar.

-v : Ne yapld bilgisini kullancya dner.

-p : Kopyalanacak dosya ve klasrlerin izinlerin ve sahiplerinin

korunmasn salar.

-u : Kaynak dosya Hedef dosyadan daha yeni ise veya kar

tarafta kaynak dosya yok ise kopyalama yapar.

Dosya ve klasr tama ve isim deitirme ilemleri iin mv komutu

kullanlr. Cp komutuna benzer.
$mv[seenekler][kaynak][hedef]

Parametreler
-f : Hedefin zerine yazmak iin sormaz.
-i : Hedefin zerine yazmadan nce sorar.
-u : Hedef dosya yoksa tama yapar veya daha eski ise tama
yapar.

Yeni klasr oluturmak iin mkdir komutu kullanlr.

$mkdir[seenekler][klasr_ismi]

Parametreler
-p : ie dosya oluturulmasn salar.

Dosya silmek iin rm komutu kullanlr.

$rm[seenekler][dosya]

Parametreler
-f : Dosyay silerken sormaz.
-i : Silmeden nce sorar.
-r : Dizinleri alt klasrler ile beraber siler.

Bo bir klasr silmek iin ise rmdir kullanlr.

$rmdir[seenek][dosya]
 Parametreler
-p : Verilen dosya yolunu srayla siler. Yani "yedek/ilkyedek/son"
eklinde klasr yolu tanmlandnda sondan balayarak nce son'u
silmeye alr. Daha sonra ilk yedek, sonra yedek klasrn siler.
Touch dosya varsa tarihini deitirir, yoksa yeni dosya oluturur.
$touch[seenek][dosya]

Parametreler
-a : Sadece eriim zamann gnceller.
-c : Dosya yoksa yeni dosya oluturmaz.
-m : Yalnz deiim zamann gnceller.
-h : Yardm ieriini grntler.
Pwd komutu allan klasrn ismini verir.
$pwd[seenek]

Metin Dosyalarn Dzenleme-Grntleme

Metin dosyalarnn ieriini grntlemek iin cat komutu kullanlr.
lk satrdan grntlemeye balar.
$cat[seenek][dosya]

Parametre
-n : ktdaki satrlar numaralandrr.
Ayn ilemi gren dier bir komut da tac komutudur. Tek fark son
satrdan baa doru grntleme yapar.
Dosya ieriinde arama yapmak iin grep komutu kullanlr.
$ grep [aranacak_kelime] [dosya]

Hedef dosyadaki metinleri grntlemek ve dzenlemek iin pico

kullanlr. Dosyay basit bir metin editr ile aar.

$pico[seenekler][dosya]

Benzer ilev gren metin grntleme komutlar unlardr;

sort : Dosyadaki satrlar alfabetik sraya gre dizip gsterir.
 Vi : Tek bana kullanldnda bo bir veri giri ve dzenleme
alan grntler. Komut'dan sonra dosya yazlarak ierik grntlenebilir.
Nano: Hedefte herhangi bir dosya yoksa oluturur. Kaydetmeye
ve dzenlemeye izin verir.

Resim 212: Ubirim - Nano Metin Editr

Sktrlm(Ariv) Dosyalarn Ama

Pardus'a paket yneticileri haricinde indirilen sktrlm dosyalar
komut ortamnda kendine zg yntemle alr. rnein tar.gz uzantl
dosyalar amak iin;
$tarxvzf[dosya.tar.gz]

eklinde komutlar yazlmaldr.

A Komutlar
ftp : Adresi verilen FTP sunucusuna balanr.
ping : Belirtilen adrese(sunucuya) anlk veri gnderimi
yapar. Sunucuya eriimi kontrol eder.
ssh : Belirtilen sunucuya belirtilen kullanc ad ile balant
yapar.
telnet : Uzaktaki makinaya TELNET protokol ile balanr.
Sistem Komutlar
date : Sistem saati ve tarihini grntler.
df -h : Sistemdeki disklerin kullanmn grntler.
free : Bellek kullanmn grntler.
hostname : Yerel sunucu adn verir.
 uptime : Bilgisayar aldndan beri geen sreyi verir.
who : Makineye bal kullanclar listeler.
Whoami : Giri isminizi grntler.
erik Kyaslama
ki dosya arasndaki farklar listeleme iin diff komutunu kullanrz.
$diff[dosya_1][dosya_2]

Belirtilen ilk dosyadan balar satr satr kyaslar. Benzer bir veri
bulduunda grntlemeden dier dosyaya geer. kinci dosyadaki
verileri listelerken yine benzer satr ile karlatnda dier dosyaya
geer. Bylece farkl olan satrlar listelemi olur.
-a : Bu parametre ile metin olmayan dosyalar da metin dosyas
olarak kabul eder ve ieriini grntler.
-b : Kelimeler arasndaki boluklar fark olarak dikkate alnmaz.
-i : Bu parametre ile byk-kk harf dikkate alnmaz, ark
olarak kabul edilmez.
-d : En kk deiiklik gzden geirilir. Sistemi yavalatabilir.

Sreleri Ynetme Komutlar

ps komutu ile alan sreler sre id'leri ile birlikte listelenir.

$ps[parametre]

Parametreleri:
-a : Herhangi bir kullancya ait tm sreleri listeler.
-x : Bir kullanc tarafndan balatlmam sreleri ekrana getirir
-r : Sadece alan sreleri listeler.
-u : Srelerin sahiplerini listeler.
Bu parametreler ayn pstree komutu ile sreler aa yaps
eklinde listelenir.
Resim 213: Pstree Komutu Ekran kts

"p" parametresi ile kullanldnda her srecin id'sini de grntler.

Kill komutu ile bu id yazlp sre sonlandrlr.
Kill

lem id'si belirtilen srece sinyal gnderme komutudur. Sre id'sini

renmek iin ps, pstree komutlar kullanlr. Gnderilmek istenen sinyal
trleri "-l" parametresi ile listelenir. rnein sreci ldrmek iin SIGKILL
komutunun saysal olarak karl olan "9"' kullanlr. Sonlandrmak
istenilen srecin id'si 1200 olsun. Bu sre komut satrnna;
$kill91200

eklinde yazlarak sonlandrlr.

Killall
lem id'sine ihtiya olmadan ilemin ad girilerek sonlandrma yaplr.
rnein;
$killallamarok

yazlarak ak olan amarok uygulamas sonlandrlr.

Dosya ve Klasr zinlerini Deitirme

Dosya ve klasrlerin yetkilerini deitirmek iin chmod komutu
kullanlr. Bu komut "Dosya ve Klasr zinleri" balnda detayl bir
ekilde anlatlmtr.
Uygulama altrma Komutlar
Pardus'ta uygulama ykleme yntemlerinden birisi de ubirim
ekrandr. Ubirim ekrannda uygulama yklemek iin sh komutu kullanlr.
Uygulamalarn "dosya_adi.sh" veya "install.run" gibi kurulum dosyalar
vardr. Bu dosyalarn altrlmas iin komut satrna;
#shinstall.run

eklinde komut yazlmaldr. Dosyann ieriine gre sre deiiklik

gsterir. Yine ierie gre nergeler ile karlalabilir. Sh dosyalarn
altrmak iin yetki gerekebilir. ncelikle bu dosyaya yetki verilmelidir.
(Bkz: Dosya ve Klasr zinleri)
Komut ortamnda ki dier bir kurulum ekli ise "./" eklindedir.
Yukardaki komutun yerine;
#./dosya_adi.sh

eklinde yazlabilir.
Kullanc ve Grup Komutlar
Sisteme hangi kullanc ile giri yapt bilgisine logname komutu
ile ulalr.
$logname

Kullanc deitirmek iin su komutu kullanlr.

$su[kullanc_ad]

eklinde yazlarak istenilen kullancya geilir. "-" parametresi yazlarak

veya sade kullanmnda yani kullanc belirtilmediinde root kullancs
aktif olur.
 Kullanc arayznden kullanc ve grup oluturma ileminden
bahsedilmiti. Komut satrndan kullanc ekleme ilemi useradd komutu
ile yaplr. ncelikle parametrelerinden bahsedelim.

Parametreler

-c : Aklama alann temsil eder. Bu parametre ile kullanc iin

aklama eklenir.

-d : Eklenilen kullanc iin ev klasr bu parametre ile

tanmlanr.

-e : Kullanc hesabnn son kullanlma tarihi belirtilir.

-g : Kullancnn yesi olaca grup belirtilir.

-s : Sisteme girite kullanaca kabuk adresi belirtilir.

-u : Her kullancnn bir id numaras vardr. Bu parametre ile

kullancya id tanmlanr.

-p : Kullancnn parolas tanmlanr.

Kullanc eklemek iin komut satrna;
#useradd[kullanc_ad]

eklinde sade bir tanm yeterli olaraktr. Sistem kullanc ile ilgili
dier parametreleri otomatik oluturacaktr. Arzu edilirse yukardaki
parametreler kullanlarak;
# useradd u [kullanc_id] g [grup] d [ev_klasr] s
[kabuk_adresi][kullanc_ad]

detayl bir ekilde yazlabilir.

Useradd komutunun parametresi olan "p" ile oluturulan parola
passwd komutu ile deitirilir. Bu komut ile yaplan deiiklikler
"/etc/shadow" dosyasna geri dndrlemez bir ifreleme ile kaydedilir.
Komut satrna;
#passwd
yazldktan sonra eski ifreyi ve yeni ifreyi iki defa isteyerek ifreyi
deitirebiliriz. Parola ile ilgili kullanlabilecek parametreler;
-k : Kullanc iin belirtilen geerlilik sresi dolmu hesaplarda
deiiklik yapar.
-l : Kullancnn hesabn kilitler. Root yetkisi gerekir.
"/etc/shadow" dosyasndaki ifrelenmi sz diziminin bana "!" nlem
iareti koyar.
-u : Kilitli hesab aar. "l" parametresinin tersidir. Sz diziminden
nlem iaretini kaldrr.
-d : Kullanc hesabnn parolasn kaldrarak parolasz girmesini
salar. Root yetkisi gerekir.
Oluturulan kullancy silme ilemi iin ise userdel komutu
kullanlr. "r" parametresi verildiinde useradd komutundaki
parametrelerin oluturduu yap ile beraber siler. Komut satrna;
#userdel[kullanc_ad]

veya
#userdelr[kullanc_ad]

eklinde yazlabilir.
Groups komutu ile kullancnn hangi gruplara dahil olduu
grntlenir.
$groups

parametresiz sade bir ekilde yazlara sonu alnr.

Chgrp ile dosya ve klasrlerin hangi grub'a ait olaca bilgisi
deitirilir. Komut yazm;
$chgrp[grup][dosya]

eklindedir. R parametresi ile beraber yazldnda klasr altndaki tm alt

klasr ve dosyalarn grubu da deiir.
Dosya ve klasrlerin kullanclarn ve gruplarn deitirme chown
komutu ile yaplr. ki parametrelidir. ki farkl kullanm vardr.
drwxrxrx2parduspardus4096May3017:16Belgeler

eklinde kullancs Pardus bulunduu grup Pardus olan klasrn sadece

kullancsn
#chownrootBelgeler/

yazarak deitirebiliriz. Kullanc ve grub arasna ":" koyarak

#chownroot:rootBelgeler/
drwxrxrx2rootroot4096May3017:16Belgeler

hem kullancsn hemde grubunu root olarak deitirebiliriz.

Dier komutlar
Reboot
Sistemi yeniden balatr.
#reboot

Sleep
Belirtilen bir zaman sonra komut altrlmak isteniyorsa bu komut
kullanlr. Fakat komut yorumlayc belirtilen sre ierisinde herhangi bir i
yapmaz. rnein;
$sleep15;dfm

15 saniye boyunca herhangi bir ilem yaplamaz. 15 saniye sonra ekrana

disk durumunu grntler.
Who
Sistemdeki aktif kullanclar grntler.
$who

Cal
Komut tek bana yazldnda bugne ait takvimi grntler. Arzu edilirse
ay ve yl parametreleri girilerek istenilen tarihin takvimi grntlenebilir.
$cal[ay][yl]

Clear
Komut ekrann temizler. Parametresi yoktur, sade komut olarak yazlr.
$clear

Diff
ki dosya arasndaki farklar listeler.
$diff[dosya_1][dosya_2]

Belirtilen ilk dosyadan balar satr satr kyaslar. Benzer bir veri
bulduunda grntlemeden dier dosyaya geer. kinci dosyadaki
verileri listelerken yine benzer satr ile karlatnda dier dosyaya
geer. Bylece farkl olan satrlar listelemi olur.
"a" parametresi ile metin olmayan dosyalar da metin dosyas olarak
kabul eder ve ieriini grntler.
"i" parametresi ile byk-kk harf dikkate alnmaz. Fark olarak kabul
edilmez.
Startx
Grafik kart desteklenmediinde arayze ulamaya yarar.
$startx

Uname
Sistem bilgisini grntler. Parametreler;
-a : Tm parametreler aktif olarak grntleme yapar.
-v : ekirdek srmn grntler.
-o : letim sistemini grntler.
-p : lemci bilgisini grntler.
Komut satrna;
$uname[seenek]

eklinde yazlr.

Apt-get

Basit bir tanmla uygulama ykleme kaldrma komutudur. Mevcut

depolardaki uygulamalar;
#aptgetinstall[uygulama_ad]

eklinde yklenebilir veya

#aptgetremove[uygulama_ad]
eklinde kaldrlabilir.
Aptitude
Bu komut da uygulama ykleme komutudur. Apt-get komutundan farkl
olarak uygulamann tm alt bileenleri ile ykleme-kaldrma ilemi yapar.
Sistemi gncelleme veya srm ykseltme iinde kullanlr. Komut
satrna;
#aptitudeinstall[uygulama_ad]

ve
#aptituderemove[uygulama_ad]

eklinde yazlr.
Mount
Harddik, usb disk, DVD-Rom gibi aygtlarn kk klasr altna
balanmasn salayan komuttur. Harici harddisk ve usb gibi tanabilir
aygtlar "/media" klasrne kendi ismi ile balanr. Dahili harddiskler
"/dev" klasr altnda sda1, sda2 gibi isimler ile isimlendirilirler. Sistem
hangi diski nereye balayaca bilgisini "/etc/fstab" dosyasnda tutar.
Sistemin otomatik balamad durumlarda komut satrndan bu komut ile
aygtlar istediimiz klasre balayarak verilerimize ulaabiliriz. Komutun
kullanm;
$mount[parametre(ler)][balanacak_aygt][balanlacak_yer]

eklindedir. rnein;
$mountt/dev/sda1/Yeni\Klasr

Umount
Daha nceden yaplm bir aygt balantsn sonlandrr.
$umount[balanacak_aygt]

eklinde kullanlr. Yukardaki balant;

$mount/dev/sda1

eklinde yazlarak sonlandrlr.

Alias
Bu komut ile komut veya komutlar btnne takma ad verilir. Ksa takma
adlarla komutlar bir btn halinde iletilir. rnein komut ortamnda dosya
ve klasrleri listelemek iin "ls -la" komutunu kullanlr. Bu parametre ile
komutu;
$aliasg='lsla'

eklinde yazlarak g harfine atanabilir.

Komutlarda Parametreler
Ubirim de yazlan komutlar baz parametrelere ihtiya duyarlar.
Bunlar;
; : Ayn satrda birden fazla komutu ard arda altrr. rnein
komut satrna
$pwd;lsl

yazarak pwd ile bulunduumuz klasr ve ls komutu ile ieriini

ayn anda grntleyebiliriz.
+ : chmod gibi yetkilendirme komutlarnda yetki eklemek iin
kullanlr.( chmod +x altrma yetkisi eklendi.)
- : Bir komutun alt parametresini aktif hale getirmek iin
parametrenin nnde kullanlr. rnein ls komutunun dosya ve klasrleri
liste halinde gstermesi iin "-l" parametresi "ls -l" eklinde aktif hale
getirilir.
Ayrca "+" parametresindeki gibi yetki alma ileminde kullanlr.
(chmod -x gibi)
? : Bir karakteri temsil eder. Herhangi bir karakter olabilir.
: Kullanld yere gre deer veya deerler alr. "adr*"olarak
yazldnda "adr" ile balayanlar temsil eder. "adr*s" olarak
yazldnda "adr" ile balayp sonu "s" ile bitenleri temsil eder.
> : Komut satrndaki grnty belirtilen dosyaya kaydeder.
Belirtilen dosya varsa ieriini silerek yeni bilgiyi kaydeder.

>> : Komut satrndaki grnty dosya ieriini silmeden

aktarma ihtiyac hissedildiinde kullanlr. rnein dosya ieriini " ls -l "
ile grntletip bu bilgiyi;
$lsl>>cikti
eklinde cikti adl dosyaya alabiliriz. Belirtilen adreste dosya yoksa
oluturur, varsa zerine ierii deitirmeden kaydeder.
< : Dosya veya aygttan veri giriini ynlendirir.
~ : Aktif kullancnn ev klasrn gsterir.
| : Bir komutun kts dier komuta girdi olarak gnderilmek
istendiinde iki komut arasna yazlr.
[] : Karakter veya karakter topluluunu temsil eder. rnein
"c[eaio]" olarak yazldnda "c" harfi ile balayan "eiao" harfleri ile devam
eden ekilde, " c[eaio]m" olarak yazldnda "m"harfi ile sonlananlar
eklinde kabul edilir. Harf topluluu aral vermek iin "c[a-z]m" eklinde
yazlp "a"'dan "z"'ye tanmlamas yaplabilir. "*[!a-z]" eklinde "!" nlem
iareti yazlarak byk harf iermeyen eklinde art koulabilir.

Komutlarda Yol Tanm

Komutlarda yol tanmnda cd komutu kullanlr. Kullanm;
$cdklasr/

eklindedir. "cd" komutundan sonra bir karakter boluk daha sonra

klasr ad eklide yazlmaldr. Bir klasrn ieriine gidilmek
istendiinde tek adresleme, birden fazla klasr altna eriim yaplmak
istendiinde yol tamamen adreslenmelidir. rnein home klasrmzn
altnda pardus kullanc adlarmza ait klasr, onun altnda Download
klasr olsun. Download klasrmzde bulunan bir deneme klasrmze
ubirimden erimek istediimizde;
$cd/home/pardus/Download/deneme

eklinde bir komut yazmalyz. Balangtaki "/" kk klasrn daha

sonrakiler ise bu yazlann bir klasr olduunu ifade eder.
Ubirimden bir komut yada klasr adresi yazarken byk-kk
harf kullanmna dikkat edilmelidir. Aksi taktirde yazdmz yolu,
dolaysyla klasr bulamayacaktr. Hangi klasr altnda olduumuzu
renmek ve yol tanmnn nasl olduunu grmek iin ubirim ekranna
"pwd" yazmamz yeterlidir.
 Linux(Pardus) Dosya Hiyerarisi

Dosyalar

Klasrler

Depolama niteleri

Hiyerari

Dosya ve Klasr zinleri

 Linux (Pardus) Dosya Hiyerarisi
ou bilgisayar kullancs dosya ve klasr kavramn birbirine
kartrmaktadr. Kk bir rnek ile aralarndaki fark anlatalm. Yeni
aldmz defterin ierisindeki herbir sayfa birer dosyadr. Defterin kendisi
ise klasrdr. Veya ay ay giderlerimizi tuttuumuz, plastik poet ierisine
aldmz belgeler birer dosyadr. Onlar bir arada tutan yap ise klasrdr.
Dosya ve klasr kavramlar arasndaki farklar alt balklar incelendikten
sonra kafamzda daha kolay yer edinecektir.

Dosyalar
Dosyalar ncelikle 'e ayrlrlar. Sistem dosyalar, kullanc
dosyalar, alabilir dosyalar.
Sistem dosyalar, iletim sisteminin kulland metin tipinde dosyalardr.
Kullanc dosyalar, iletim sistemini kullanan kullanclarn dosyalardr.
Metin tipindedir, saysal ve alfabetik veri ierir.
alabilir dosyalar programlardr. zel yazlm rnleri olupbelirli bir
ama iin oluturulmuturlar.
imdi ise dosyalar kullanm alanlar ve amalarna gre
inceleyeceiz.
Sktrma Dosyalar
tar (Tape archive): Ak kaynak kodlu dosya sktrma ve arivleme
biimidir. Dosya uzantlar .tar eklindedir. Dier iletim sistemleri de bu dosya
trn ariv dosyas olarak tanmaktadr. Pardus'un da tand linux sistemlere
ait dier sktrma yntemleri;
gz
tgz , tar.gz
bz2
tar.bz2'dir. Sktrlm dosya oluturma ve ama iin dosya zerine sa
tklamak ve kar-sktr seimi yapmak yeterlidir.
 Ses Dosyalar
au : Unix sistemlerin ses dosyas biimidir.
Libreofis Dosya Tipleri
Odt: Libreofis Kelime lemci(Writer) tipi dkman
Ods: Libreofis Hesap tablosu(Calc) dkman
Odp: Libreofis Sunum(Impress) dkman tipi
Odg: Libreofis Grafik/izim(Draw) tipi dkman
Odf: Libreofis Veritaban(Base) tipi Dokman

Ktphane Dosyalar
.so(Library
dosyas): Windows' ta ki .dll dosyalarna karlk gelen
ktphane dosya trdr. Kk klasr (/) altnda lib klasrnn altnda
bulunurlar.
Dier Dosya Tipleri
.sh : Unix iletim sistemlerinde kullanlan bash programlama dili ile
yazlm dosya tipidir. Ubirim ekrannda komutlar ile altrlr.
.conf (Konfigrasyon dosyas): Unix iletim sistemlerinde kullanlan,
ayarlarn tutulduu dosya tipidir.
.cfg: Programlarn ayar dosyalar bu uzant ile saklanr. Metin
dzenleyici-grntleyiciler ile alabilir.
.ogv: RecordmyDesktop ekran grnts kaydetme uygulamasnn
oluturduu dosya tipidir.
.aup: Audacity ses dzenleme uygulamasn dosya tipidir.

Klasrler
Pardus'ta ki "/" kk klasr altnda bulunan klasrler ve ierisindeki
veriler u ekildedir;
bin : letim sistemini kullanmak iin gereken ve olmas zorunlu temel
komut dosyalarn ierir. Sistem boot edildii anda ilk olarak bu klasr aktif
hale gelir. Sisteme eriim olmasa bile bu komutlar alr. Sistem onarma
ve veri kurtarma bu komutlar ile yaplr.
boot : nykleyici yaplandrmas(Grub), sistem haritas gibi balang
aamasnda gereken ayar ve yaplandrma dosyalarn ierir.
dev : Donanmlar dosyalar halinde gsterir. rnein bilgisayarmzn
harddiskleri sda1, sda2 eklinde, haricen taktmz diskler sdf1, sdf2
eklinde bir dosya ile temsil edilir.
etc : Sistem yaplandrma dosyalar bu klasr altndadr. Duraan bir
yapdadr, ierisinde altrlabilir (.sh,.run vb) dosya yoktur. Shadow,
passwd gibi kullanc ve grup bilgilerini ieren dosyalar bu klasrde
tutulur.
home: Bu klasrn altnda her kullancya kendi adna ait bir klasr
bulunur. Kiisel veriler (Resim, Mzik, Videolar vb) bu klasrde tutulur.
Her kullanc kendi bilgilerine ulaabilir. Dier kullanclarn bilgilerine ise
ifresini bildii taktirde ulaabilir.
lib : Ktphane dosyalarn(.so) barndrr.
lost+found : Sistemin ani bir kesintiye uramas annda yarm kalan
dosyalar bu klasre atar. Baka bir deile kayp dosya deposudur.
media: DVD-rom, Flash Bellek, Harici Harddisk gibi karlabilir aygtlarn
baland klasrdr. Her biri kendi ismi ile klasr oluturur.
mnt : Baka bir iletim sistemi veya dosya sistemine ait aygtlarn
baland yerdir. Ubirim ekranndan mount komutu ile sisteme dahil
edilir. Media klasrnden temel fark; karlabilir aygtlar yerine, dosya
sistemleri veya donanm aygtlar bu klasre balanr. Aslnda genel tercih
bu ynde olduu iin bu klasre balanr. Arzu ederseniz media klasrne
de balayabilirsiniz.
opt : Pardus datmnda gelen uygulamalardan haricen yklenen,
iletim sistemi dndan gelen 3.parti uygulamalar bu klasrde tutulur.
proc : Sisteme ait sanal dosyalar barndrr. rnein proc altndaki
partitions dosyasn atmzda bilgisayarmzdaki disklerin bilgilerini
anlk olarak gsterir. Veya swaps dosyasn aarak sisteminizdeki takas
dosyalarna dair bilgi alabilir, cpuinfo dosyasyla ilemcinizin zelliklerini
grebilirsiniz.
root : Unix sistemlerinde ynetici kullancs olarak bilinen root
kullancsnn dosyalar home klasrnn altnda deil bu klasr altnda
tutulur.
run : Sistem yeninden balatldndaaktif olacak veriler saklanr.
sbin : Sistem yneticisiyle ilgili altrlabilir dosyalar bulunur.
srv : Http, ftp, rsync gibi hizmetlere ait klasrdr.
sys : Kernel ve donanmlar hakknda baz dosyalar barndran
klasrdr.
tmp : Uygulamalarn geici dosyalarnn tutulduu klasrdr.
usr : letim sistemi ile beraber gelen veya paket yneticileri tarafndan
yklenen uygulamalar bu klasr altnda tutulur. nemli bir klasrdr.
Bilgisayarnza balanan client kullanclar bu klasrde ykl olan tm
uygulamalar yeniden yklemeden kullanabilirler. Usr altndaki local
klasr ise size ait uygulamalarn tutulduu klasrdr.
var : Log dosyalar gibi deiken verileri saklar.

Depolama niteleri
Bilgisayarmzdaki harici depolama niteleri "/media" klasrnn
altnda kendi ismi ile tutulur. Ayrca dolphin dosya yneticisi her
aldnda ekrann sol tarafnda depolama nitelerini de grntler.
Ubirim ekrannda "sudo fdisk -l" yazarak da disklerimizi grebilir ilem
yapabiliriz. Disklerimize ulamda sknt yayorsak diskimizin dosya
tipine gre uygun yazlm bilgisayarmza yklemeliyiz. rnein ntfs
dosya sisteminde olan bir diskimize ulamda sknt yayorsak "ntfs-3g"
ve "ntfsprogs" yazlmlarn paket yneticilerinden yklemeliyiz.

Hiyerari
Linux iletim sistemlerinde olduu gibi Pardus'ta da hiyerari "/" kk
klasr ile balar. Her klasrn ierii, bulundurduu veri ve grevi
farkldr. Klasrler hakknda detayl bilgi iin Linux (Pardus) Dosya
Hiyerarisi bal incelenebilir.
Resim 214: Linux(Pardus) Dosya Hiyerarisi

Dosya ve Klasr zinleri

Dosya ve klasr izinleri balkta incelenir. Bir dosyaya;
Okuma (r)
 Yazma (w)
altrma (x)
izinlerinden biri veya birka beraber verilebilir. Her dosya ve klasre ayr
ayr yetkilendirme yaplabilir. Sadece okuma yetkisi verilen kullanc
dosyay grntleyebilir fakat altramaz, ieriine mdahale (Silme,
deitirme) edemez. Neden byle bir ihtiya olabilecei akla gelebilir.
rnein ada kullanma atnz bir libreofis dkmannza sadece
okuma yetkisi verilerek kullanclar tarafndan grlmesi fakat mdahale
edilmemesini salayabilirsiniz.
Yetkilendirme de deinilmesi gereken dier bir konu ise
yetkilendirmenin kullanc, grup ve dierleri eklinde yaplabilmesidir. Yani
yetki(ler) sadece bir kullancya veya kullancnn da dahil olduu o grub'a
veya tm kullanclara gre ayr ayr verilebir.
Bu deerler komut satrnda u harfler ile temsil edilir.
u : Dosyann sahibi
g : Kullancnn da dahil olduu grup
o : Dier tm kullanclar temsil eder
Arayzden ve ubirim ekrannda ayr ayr yetkilendirme yaplabilir.
Ubirim ekranndan "chmod" komutu ile yaplan yetkilendirme r,w,x
harfleri ile temsil edilir. Harfler karakter olarak yazlabilecei gibi saysal
olarak da yazlabilir. Harfler;
r :4 w :2x :1 r (4)+w(2)+x(1)=7
saylar ile temsil edilir. Yetkilendirilecek klasr ise banda "d" harfi,
dosya ise orta izgi "-" ile balar. Buradan yetki verilecek belgenin tipi
anlalr.
 Resim 215: Yetkilendirme Yaps

lk harf kullancya daha sonraki harfler grub, son harf ise

dierlerine aittir. Verilmeyen yetkiler "-" orta izgi ile gsterilir.
Sadece kullancya yetki vermek iin komut satrna;
$chmodu+rwxDosya_adi

Sadece grub'a yetki vermek iin;

$chmodg+rwxDosya_adi

Sadece grub'a sadece okuma yetkisi vermek iin;

$chmodg+rDosya_adi

Kullanc ve grub'a altrma yetkisi vermek iin;

$chmodug+xDosya_adi

eklinde komutlar yazllr. U, g, o harfleri kullanc, grup ve dierlerini

temsil eder. "+" iareti yetki ekleme, daha sonraki harfler verilecek yetki
trn temsil eder. Saysal olarak da;
$chmod777Dosya_adi

eklinde verilir. Okuma iin 3, okuma ve yazma yetkisi iin 3+2=5, tamam
iin 3+2+1=7 olarak saylar verilir. Saysal yetki trlerine birka rnek
yazalm.
222 : Kullanc, grup ve dierlerine sadece yazma yetkisi
744 : Kullancya tm yetkiler, grup ve dierlerine sadece okuma yetkisi
742 : Kullancya tm yetkiler, gruba okuma, dierlerine yazma yetkisi
764 : Kullancya tm yetkiler, gruba okuma yazma,
761 : Kullancya tm yetkiler, gruba okuma yazma, dierlerine altrma
661 : Kullancya ve gruba okuma yazma, dierlerine sadece altrma
Saysal olarak yetkilendirmede dikkat edilmesi gereken konu
grub'a, kullancya ve dierlerine yetki verirken tm yetkiler saysal
ifadeye dklmelidir. Yani gruba yetki verirken kullancnn yetkisi de,
kullancya yetki verirken dierlerinin yetkisi de yazlmaldr. Dosyamzn
ad "anlatim" olsun. Yetkileri ise "-r-x-w---x" olsun.
Sadece kullancya tm yetkileri vermek iin;
$chmod721anlatim

eklinde olmal. Kulancya tm yetkiler r(3)+w(2)+x(1) verildii iin 7,

grub eski yetkilerinde kalacandan w(2), dierleri ise x(1) olur.
Sadece grub'a tm yetkileri vermek iin;
$chmod471anlatim

Sadece grub'a sadece okuma yetkisi vermek iin;

$chmod451anlatim

Kullanc ve grub'a altrma yetkisi vermek iin;

$chmod731anlatim

eklinde olmal.
Kullancnn sistemde yeni oluturaca dosyalara ve klasrlere
ntanml olarak verecei yetki deerleri umask komutu ile oluturulur.
Umask yetki verme deil aslnda yetki alma komutudur. Komut satrnda
tek bana bu komutu yazldnda n tanml yetki deerlerini grntler.

Sadan rakam yetkiyi temsil eder. Yukardaki ktda kullancya

tm yetki verilmi, kullancnn bulunduu grubun ve dier kullanclardan
yazma yetkisi alnmtr. Umask da alnan deerler u anlama gelir;
0 (Sfr) deeri ile tm haklar verilmi olur.
 2 (ki) deeri ile yazma yetkisi alnm olur. Yani yazma ilemi
yaplamaz
4 (Drt) deeri ile okuma yetkisi alnm olur. Yani okuma
yaplamaz.
Komut yazlarak yetkilerden biri veya birka alnabilir. Umask
deeri "000" olduunda dosyalarda izinler "666" eklinde, klasrler de
"777" eklindedir. Varolan yetkiyi deitirmek iin komut satrna saysal
olarak almak istediimiz yetki ile komutu yazmalyz. rnein komut
satrna;
$umask000

yazdmzda artk bu kullancnn oluturduu tm dosya ve klasrler tm

yetkilerle (Okuma-Yazma-altrma) oluacaktr.

Resim 216: Dosya - Klasr zinleri

Arayzden bir klasre(veya dosyaya) yetki vermek iin klasrn
zerine sa tklanp izinler sekmesinden yetkilendirme yaplabilir.
Daha detayl yetkilendirme iin "Gelimi zinler" butonuna tklayp
ubirim ekrannda yaplan eklide detayl yetkilendirme yaplabilir.

Resim 217: Gelimi zinler

 Yedekleme ve Senkronizasyon

Kbackup Uygulamas ile Yedekleme

Gadmin Rsync Uygulamas ile Yedekleme

Grev Zamanlama (Cron - Crontab)

 Yedekleme ve Senkronizasyon
Yedekleme verilerimizin gvenle saklanmas, yazlmsal veya
donanmsal bir arza olutuunda veri kaybna uramamamz adna ok
nemlidir. Yedekleme programlarnn bizim belirlediimiz belli tarihlerde
otamatik yedekleme yapma, bu verileri yine bizim belirlediimiz
ortamlarda kayt altnda tutma gibi zellikleri vardr. imdi baz yedekleme
uygulamalarndan bahsedelim.

Kbackup, Gadmin, Rsync gibi uygulamalar sistem yedekleme

yapmak iin kullanlan yazlmlardan sadece bazlardr. Kullancnn
talebine gre belli zaman aralklaryla otomatik yedekleme yapma,
ynlendirilen klasre kaydetme gibi zellikleri vardr. Kullanmak iin
ynetici yetkisi istemesiyle de gvenlii salar.

KBackup Uygulamas ile Yedekleme

KBackup sade bir arayze sahip kullanm kolay bir yedekleme
uygulamasdr. imdi de kullanmndan bahsedelim.
Resim 218: Kbackup Uygulamas Arayz

Uygulama Pardus iletim sisteminin synaptic paket yneticisi ve yazlm

merkezi depolarnda bulunmaktadr .

KBackup uygulamasn kullanarak yedekleme yapmak iin

aadaki admlar takip edebilirsiniz;

1.adm yedeklemek istediiniz klasr veya klasrleri sein

2.adm yedeklediiniz klasrleri kayt edeceiniz klasr sein

3.adm Start Backup butonuna basn

Yedekleme ileminiz balayacak ve setiiniz dosyann byklne gre

ksa sre ierisinde tamamlanacaktr.
 Gadmin - Rsync Uygulamas

Gadmin - Rsync yedekleme yapmak iin kullanlan kapsaml bir

uygulamadr.
Uygulama yedekleme yapma ilevinin yannda dilerseniz sizin tayin
ettiiniz gn veya saatlerde istediiniz dosya veya dosyalarn
yedeklemesini otomatik olarak yapabilmektedir. Ayn zamanda uzak
bilgisayardan dosya yedekleme yapma ve uzak bilgisayara dosya
yedekleme yapabilme zellii de vardr. Oluturulan yedekler zerinde
tama,hedef klasr deitirme gibi eitli yenileme ilemleri de
yaplabilir.

Resim 219: Gadmin Rsync Uygulamas Arayz

 Yedekleme

Gadmin-Rsync ile yedekleme ilemlerinin gerekletirilmesinden

bahsedelim;

Resim 220: Gadmin Rsync Uygulamas Arayz

Uygulamalar blmnden program amak istediimizde bizden

ynetici ifremizi isteyecektir, program aldktan sonra karmza gelen
arayz yukardaki gibi olacaktr. Yedekleme ilemine balamak iin
ncelikle 1.adm ile backup dosyas oluturulur ve isimlendirilir bylece
sre balam olur.

Resim 221: Gadmin Rsync Uygulamas ile Yedekleme

 3.adma geldiimizde program bizden yedeklemeyi lokal, uzak
bilgisayara yada uzak bilgisayardan m yapmak istediimizi soracaktr.
Seimimizi yaptktan sonra ''forward'' sekmesi ile devam etmemiz
gerekiyor.

Resim 222: Gadmin Rsync Uygulamas Dosya Seim Ekran

4.admda yedeklemek istediimiz dosya veya dosyalarn seimini

yapyoruz.
Resim 223: Gadmin Rsync Uygulamas Arayz

5.admda yedek dosyalarn kaydetmek istediimiz dosyay seiyoruz

eer istersek yeni dosyada oluturabiliriz.
Resim 224: Gadmin Rsync Uygulamas Yedekleme lemi

6 ve son admda Run selected Backup sekmesine tklanarak yedekleme

balatlr. lemleri Backup progress blmden takip edebilir, Cancel
backup ile iptal edebilirsiniz.

Dilerseniz Backup setting blmde zaman ayar yapabilir yedeklemeyi

otomatik hale getirebilirsiniz.

Yedeklenmi Dosyalarn Senkronizasyonu

Gadmin - Rsync ile yedekleme yapabildiimiz gibi bu dosyalar
zerinde klasr tama, ieriini deitirme veya ana dosyadaki tm bilgi
ve deiiklikler ile senkronize hale getirme gibi deiiklikler yapabiliriz.
Resim 225: GadminRsync Yedek dosyalarda deiiklik yapma
Resim 226: Yedeklenen Dosyalarn Senkronizasyonu
Resim 227: Yedeklenen Dosyalarn Senkronizasyonu

Yapmak istediimiz kaynak deitirme, dosyay tama gibi

deiiklikleri bu blmden tayin ederek gerekletirebiliriz.
 Grev Zamanlama (Cron-Crontab)

Hibir kullanc tm vaktini bilgisayar banda geirmek istemez.

letim sistemleri bu yzden birtakm ilemler iin zaman ayar yapar ve
zaman gelince altrrlar.

Sreler konusunda da anlattmz gibi baz sreler baka

srelerin aktif olmas ile alrlar. Gncellemelerin zamanlanmas ve
zaman gelince almasn kullanclar ayarlamak isterler. Yani ksacas
hem kullanclar hemde iletim sistemleri zamanlanm grevlere ihtiya
duyarlar. Unix iletim sistemlerinde zamanlanm grev oluturma arac
cron'dur. Zamanlanan grevler bir crontab dosyasna yazlr.

Kullanc zamanlanm grev oluturabilmesi iin crontab

dosyasna cron grevi tanmlamaldr. sterseniz ncelikle bir cron
grevinin yazlm nasldr onu grelim.

Bir cron gre alt(6) adet deikenden oluur. Varsaylan deerler "
* " karakteri ile temsil edilir.

* * * * * *

1 2 3 4 5 6

1. (*)Dakika : Girilebilecek deer aral ve tr 0-59 arasdr.

2. (*)Saat : Deer aral 0-23'dr.

3. (*)Gn : Saysal olarak 1-31 girilmelidir.

4. (*)Ay : 1-12 (Ocak=1... Aralk=12 gibi)

5. (*)gn :0-6 aras rakamlar girilmelidir. (Pazar=0...Cumartesi=6

gibi)

6. (*)lem : Komut veya komutlar.

 Bir crontab dosyas zerinden konuyu detaylandralm. ncelikle
bilgisayarmzda daha nce tanmlanm bir crontab dosyas varm yokmu
kontrolu iin komut satrna;

$crontabl

yazalm. Eer ekrana " no crontab for kullanici_adi " eklinde bir kt
veriyorsa daha nce bir tanmlama yoktur. Tanml bir crontab dosyas
varsa ekranda grntler. Olmadn varsayarak bir crontab dosyas
oluturalm. Crontab dosyas oluturmak iin komut satrna;

$crontabe

yazdrlmaldr. Alan ekranda # iareti ile balayan yazlar bulunur.

Bunlar tamamen silebiliriz veya en alt ksmna gre tanmlayabiliriz.
rnein bu ekrana;

55161073dfm>>/home/pardus/diskdurum.txt

eklinde yazdmzda temmuz aynn onunda saat 15:55 de,

"/home/pardus/" klasr altnda "diskdurum.txt" adnda bir txt dosyas
oluturur. Veya;

00161530**dfm>>/home/pardus/diskdurum.txt

yazarak her ayn 15 ila 30'u aras,

00161,7,14,21,28**dfm>>/home/pardus/diskdurum.txt

yazarak her ayn 1,14,21,28.ci gnleri,

00160228/2**dfm>>/home/pardus/diskdurum.txt

yazarak her ayn 2 ila 28 aras her iki gne bir bu ilemi yapmas
ayarlanabilir.
 Her kullancnn oluturduu cron grrevleri "/var/spool/cron/"
klasr altndaki crontab klasrnde kullanc ad ile barndrrlr.

Aslnda crontab'n en ok kullanm alan yedekleme ilemleridir.

Dosya veya klasrleri belirtilen zaman da belirtilen yere yedekleme
yaptrlabilir. rnein;

00161**cpR/home/pardus/Resimler/home/pardus/yedek

komutlarn yazdnzda her ayn 1'inde saat 16:00 da resimler

klasrnz yedek klasrne tm alt klasrleri ile beraber kopyalar.

Bu ve bunun gibi cron grevleri kullanclarn ihtiyalarna gre

deiiklik gsterebilir. Sizde ubirim komutlarn inceledikten
sonra istediiniz ekilde cron grevi oluturabilirsiniz.
 Kurulum

Kurulum
alan DVD/ USB
Disk Blmleme (GParted)
Grub (nykleyici)
kinci letim Sistemi Olarak Kurulum
Sanal Makine zerine Kurulum
Disk zerine Kurulum
Harici Disk zerine Kurulum
 Kurulum
Pardus gncel srmn www.pardus.org.tr adresinden temin
edebilirsiniz. Sitede kurumsal srm ve ev kullanclar iin Tubitak'dan
izin alnarak derlenen topluluk srm linkleri mevcuttur. ndirme
sayfalarnda ".iso" uzantl kalp dosyalar ve kalbn doruluunun teyidi
iin ".md5" dosyalar bulunur. 64 bit ilemciler ve 32 bit ilemciler iin ayr
ayr linkler verilmitir. Ayrca indirme linkerinde "KDE" ve "Gnome" gibi
ifadelerle karlarsnz. Bu isimler masast arayzleridir. ndirmek
istediiniz arayz karar verip indirmeye balayabilirsiniz.

ndirilen iso dosyas, "iso kalb yazdrma" seeneine sahip

yardmc bir program ile bo bir usb veya dvd' ye yazdrlmaldr. u
konuya aklk getirilmelidir ki yaynda olan tm srmler canl DVD/USB
mant ile almaktadr. Daha nceki pardus srmlerinde olan
alan-kurulan sistem ayrm ortadan kalkmtr.

Kurulum ilemini usb disk zerinden gerekletireceiz. Henz

kurulu bir pardus sistemi olmad iin USB oluturma ilemini ISO to
USB uygulamas zerinden anlatacaz. Bu uygulama cretsizdir ve
nternet zerinden herhangi bir paylam sitesinden indirilebilir.

ISO To USB uygulamasn altryoruz. ISO File sekmesi altndaki

Browse tuuna tklayarak indirmi olduumuz pardus iso kalbn
gsteriyoruz.
 Resim 228: Iso To Usb - Giri Ekran

USB Drive sekmesinden nyklenebilir (bootable) yapmak

istediimiz USB diski seiyoruz. Eer disk, uygulama balatldktan sonra
bilgisayara takld ise bu alanda grnmeyebilir. "Refresh" butonuna
tklayarak listeyi yenileyin, diskiniz karnza gelecektir.

File System ile diskin dosya formatn Fat32 olarak belirliyoruz.

Volume Label ksmna 11 karakteri gemeyecek ekilde isim verilmelidir.
Btn bu admlar tamamladktan sonra "Burn" butonuna tklayarak canl
USB disk oluturmay balatyoruz.
 Bu ilemde, disk biimlendirileceinden veri kayb yaamamak iin
diskinizdeki verilerinizi yedekleyiniz.

Resim 229: Iso To Usb - Onay

Yazma ilemi tamamland uyar mesajndan sonra artk Pardus

USB diskiniz kullanma hazr! Kuruluma geebilirsiniz.

Kurulum Aamalar

Oluturmu olduunuz Pardus USB/DVD'sini bilgisayarnza takp

yeniden balatn. Bilgisayarn bios ayarndan (Deiiklik gsterebilir rn:
F8, F12, F2 tular ile girilir.) al seeneklerinden USB Disk
seeneini ilk sraya getirip, kaydedin. Yeni teknoloji bilgisayarlarda usb
disk, ismi ile birlikte bu ekranda grnecektir. Usb'den balatma zellii
olmayan bilgisayarlarda dvd'den kurulum iin bu ekradan ilk al
seenei DVD olarak belirlenmelidir.

Bu aamadan sonra DVD veya USB'den devam etmenizin hibir fark

yoktur. Sadece DVD srcye sahip olmayan sistemlerde USB tercih
edilir. Ayn eklide USB'den balatma zellii olmayan sistemlerde DVD
tercih edilir.

Pardus ierisinde birok donanmn srcleri mevcuttur.

Bilgisayarnzdaki herhangi bir srcy tanmazsa gvenli moddan
devam etmelisiniz. Kurulum tamamlandktan sonra bu srcnn
kurulumunu yaparak sorunu ortadan kaldrabilirsiniz.

Resim 230: Seim Ekran

Pardus 2013 KDE 64 Bit seip Enter tuuna basyoruz.

Pardus arayz aldktan sonra alan USB/DVD mant ile

kullanlabilir. Fakat sisteme yaplan deiiklikler uygulanmayacaktr.
Uygulamalar, ierik ve arayz test edilebilir.

Sa st kedeki Sabit Disk'e Kur'a tklayarak kurulumu

balatalm.
 Resim 231: Fiziksel Disk Seimi
lk olarak alan ekranda diskleri fiziki olarak listeleyecektir. Tek bir
sabit disk varsa yukardaki gibi bir grnm olacaktr. Harici disk'e veya
USB disk'e kurulum yaplmak istendiinde, bu alanda o diski seim
yaparak devam edebiliriz. Dier diskler /dev/sdb, /dev/sdc gibi isimlerle
isimlendirilecektir.

Resim 232: rnek Sabit Disk Listesi

Bilgisayarmzda daha nce herhangi bir blm oluturulmadysa ve

diskin tamamna kurulum yaplacak ise Pardus kendisi blm oluturmak
iin onay isteyecektir.
 Resim 233: Tm Disk'e Kurulum

Diskin tamamna deilde bir blmne kurulum yaplacak ise bu

onay ekrannda "Hayr" diyerek devam edilmelidir. rnein ift iletim
sistemi kullanmak istiyorsak veya diskin tamamn pardus'a ayrmak
istemiyorsak hayr diyerek disk oluturma ilemini kendimiz yapabiliriz.
"Evet" onay verdiimizde ise Takas(Swap) ve kurulum alanlarn otomatik
olarak oluturacaktr.

Mevcut diskleri silmek ve yeniden oluturmak iin "Blmleri

dzenle"'ye tklanmaldr. Disklerin zerine sa tklayp sil veya yeni
blm olutur denilebilir. Kurulum iin oluturacanz alann dosya
format "ext4" olmaldr. Ext4 unix sistemlerde kullanlan dosya formatdr.
Ntfs'in pardus'taki halefidir.
Resim 234: Disk Blmleri
Pardus iletim sisteminde, sahip olduunuz fiziksel RAM'in daha
fazla bellee ihtiya duyduunda, hard diskin bir ksmnn fiziksel bellek
gibi kullanlmasn salayan sisteme Takas(Swap) denir. lk blm olarak
swap alann oluturmak hz asndan faydal olacaktr.
Biimlendirdiimiz diskin zerinde sa tklayp yeni blm diyoruz.
Resim 235: Blm Ekleme(Swap)

Swap alan iin ram'im 2 kat olmas tercih edilir, arzu edilen miktar
girilebilir. Dosya sistemi "linux-swap" olarak seilmelidir. Birim etiketine
anlalr olmas iin swap yazlabilir. Daha sonra kurulum yaplacak diski
oluturmak iin kalan blme sa tklayp tekrar yeni blm diyoruz.

Resim 236: Pardus Blm Ekleme

 Pardus kurulum iin minumum 8 GB'lk alan ihtiya duyar fakat
nerilen miktar 20 GB'dr. Dosya sistemini ext4 olarak seip, birim etiketi
girerek yeni birimi ekliyoruz. Disk'te harici bir alan daha oluturmak
istendiinde bu alanda disk boyutunu mevcut diskten kk bir miktar
girerek yeni disk oluturmaya imkan verebiliriz. Yapmak istediimiz
ilemleri ekrann orta ksmndaki pencere de gsterecektir. Btn bu disk
ilemlerinden sonra ekrann st ksmndaki yeil onay iaretine tklyoruz.

Resim 237: Biimlendirme Onay Ekran

"Uygula" butonuna tklayarak deiiklikleri uygulamasn bekliyoruz.

 Resim 238: Biimlendirme Yaplyor

Kurulum yapmak istediiniz diskin

zerinde sa tklayp "/" atanacak yeri
(Balama noktas) sein.

Kullanc ad, parola ve makine adnz girin. Kullanc ad ile makine

adnn ayn olmamasna ve trke karakter kullanmamaya zen gsterin.
Resim 239: Kullanc Bilgileri Girii
"leri" tuuna tklayp devam ediyoruz.

Resim 240: nykleyici(Grub) Ekran

Grub; ykl iletim sistemlerini al ekranlarna listeleyerek seim

yapmamza imkan veren bir uygulamadr. Bu nedenle grub' diskimizin
bana kurmalyz. Ykl olan iletim sistemlerinin ayarlarn okuyacak ve
alta bize sunacaktr. Bu alanda herhangi bir mdahale dier iletim
sistemimize ulamamza imkan vermeyecektir. Grub kur onay iaretini
iaretleyip ileri diyoruz.

Her iletim sistemi kendi nykleyicisini kurar. Baz iletim sistemleri

dierlerinin ayarlarn okumaz ve ift iletim sistemi kullanmna izin
vermezler. Pardus grub ile tm iletim sistemlerini tanr ve al
ekrannda listeler.

Balangtan bu ana kadar yaptmz deiiklikleri gsteren bir

pencere alacaktr.
Resim 241: Ykleme ncesi zet

Geriye dnk herhangi bir deiiklik yaplmayacaksa "Kur"

butonuna tklayarak kurulumu balatalm.
Resim 242: Kurulum Balyor

Kurulum 15-25 dk srecektir. Ardndan bilgisayarnz yeniden

balatmanz gerektiini bildiren bir pencere alacaktr.

Bilgisayarnz yeniden balatn.

DVD/USB'nizi bilgisayardan karp, al
seeneklerinden (Bios'dan) ilk al HDD'ye
getirin.

Artk Pardus kullanma hazr!

 alan DVD/USB

Kurulum aamasnda alan DVD/USB'den yzeysel bahsetmitik.

Kurulum admlar DVD iin de USB iin de ayndr. Normal kurulumdan
fark Pardus alan DVD/USB, bilgisayara kurulmadan altrlabilen
uygulama eklidir. altrmak iin indirilen ISO kalbnn DVD/USB Bellek
gibi veri depolama ortamlarna yazlmas ve bilgisayarn bu ortamlarla
balatlmas yeterlidir.

alan Srm ile Pardus'un nasl bir sistem olduu, sistem

zelliklerinin Pardus'u altrmaya yetip yetmedii, bilgisayarda hibir
deiiklik yapmadan renilebilir. alan sistem, verileri srekli
DVD/USB gibi bir ortamdan okuyacandan, sisteme kurulan bir
Pardus'tan daha yava alacaktr. Ram'den alt iin bilgisayarlarn
sabit srclerine mdahale etmez. Dolaysyla alan srm ile alan
Pardus'ta yaplacak tm deiiklikler, bilgisayar kapatldktan sonra
silinecektir. Bu nedenle yeni dosya oluturma, dosya indirme gibi
ilemlerin harici bir bellee kaydedilmesi gerekmektedir. Kurulum'a
ekrann sol-st kesinde bulunan "Sabit disk'e kur" simgesine tklayarak
balanabilir.

Disk Blmleme (Gparted)

Gparted uygulamas ile kurulum aamasnda karlamtk.

Kurulum iin diskleri biimlendirme swap alan, kurulum alan oluturma
ilemlerini yapmtk. Pardus kurulduktan sonra da harici disklerimizi
blmleme iin gparted' kullanabiliriz. Gparted bir zgr yazlm rn
olduu iin dier iletim sistemlerinin dosya tiplerini de grebilme ve o
formatda biimlendirmeye imkan vermektedir. Gparted da hangi diske
ilem yaptmza dikkat etmeliyiz. Bir deiiklik yaptmzda ekrann alt
ksmnda uygulanacak deiiklikleri gstermektedir. Duruma gre
deiiklikleri iptal edebiliriz veya uygulayabiliriz.

imdi adm adm gparted menlerini inceleyelim..

-Gparted: Alt sekmelerine deinelim;

 Aygtlar Yenile:Gparted alrken taklan aygtlar grntlemesi
iin tklanabilir. Tkladktan sonra yeni aygtmzda ekrana gelecektir.

Resim 243: Gparted Ana Ekran

Aygtlar: Bilgisayar zerindeki diskleri grntler. lem

yapacamz diski semek iin kullanabiliriz.

k: Programdan kmak iin tklayabiliriz. Herhangi bir deiiklik

yapld ve uygulamadysa "Deiiklikler uygulansn m?" eklinde uyar
verecektir.

-Dzenle: En son yaptmz deiiklii geri alabiliriz. Yaptmz

tm deiiklikleri uygulayabilir veya hi birini uygulamadan
temizleyebiliriz.

-Grnm: Aygt bilgisi ile ekrana, seili veya seeceimiz disklerin

aygt bilgisini ve blmlendirme bilgilerini ieren bir tablo aacaktr.
Bekleyen ilemler " Bekleyen ilemler " balna tklayarak grebiliriz.

-Dosya Sistemi Destei: Hangi dosya sistemi ile hangi ilerin

yaplabilecei (Tama, kopyalama vb..) bilgisine ve ykl olmas gereken
uygulama bilgisine bu ekrandan ulalr.
rnein ntfs bir diskiniz varsa bu diske veri yazma-okuma yapabilmeniz
iin ntfsprogs ve ntfs-3g eklentilerini synaptic veya yazlm merkezinden
aratarak yklemelisiniz.
Resim 244: Desteklenen Dosya Sistemleri

-Aygt: Seili diskte yeni blm oluturma ve veri kurtarma ilemleri

buradan yaplr.
 -Blm: Seili disk iin Silme, Biimlendirme vb gibi ilemlerin
yaplabilecei mendr.

-Yardm:F1 tuuna tklayarak yardm dosyasna ulaabilirsiniz.

Grub(Grub Customizer)

Bilgisayarda birden fazla iletim sistemi kurmak-altrmak

istenildiinde nykleme uygulamalarna ihtiya duyarz. Grub
Customizer, Pardus iletim sistemi zerinde ykl olarak gelen bir
nykleme yazlmdr. Bu uygulama ile ilk nce kurulum aamasnda
karlarz. Grub'n kurulup kurulmayaca ve hangi disk'in bana
kurulaca seimi bu esnada yaplr. Aslnda her iletim sistemi kendi
nykleyicisini kurar. Grub aadaki zellikleri ile gerek zgr yazlm
sunmaktadr.

Dier iletim sistemleri kurulup kurulamayacan kullancya

sormaz, zorunlu ve gizli bir ekilde kurulumu gerekletirir. Pardus
kurulumunda bu seenek mevcuttur.

Dier iletim sistemleri farkl sistemlerin ayarlarn otomatik olarak

tanmaz ve ayarlarna mdahale edilmesine izin vermezler. Grub, tm
sistemleri ve ayarlarn tanr. Deiiklik yapmaya izin verir.

Dier iletim sistemleri nykleyici ayarlarnn nereye kurulacan

gstermezler. Grub kurulum esnasnda "dev/sda" eklinde hangi diskin
bana kurulaca bilgisini sorar. Harici diskimize Pardus kurmak
istediimizde yklenecek yer olarak harici diski gsterip bios balang
ayarlarndan bu diski gsterek tanabilir 2. iletim sistemi oluturabiliriz.

Grub customizer'e ksaca gz atalm;

lk alan ekran yaplandrmay listele ekrandr. Bilgisayarnzdaki

iletim sistemlerini ve ayarlarn tarar ekrana listeler.

Resim 245: Grub Customizer Ana Ekran

Herhangi bir iletim sisteminin zerine sa tkayarak yukar ve

aa tayabilir, silebilir, yeniden adlandrabiliriz. Yaptmz deiiklikler
kaydedilmedike uygulanmayacaktr.
 Grub Customizer de yaptnz deiiklikler sistemi annda
etkileyeceinden yaptnz ilemleri kaydetmeden nce bir kez daha
gzden geirin.

Resim 246: Grub Customizer - Genel Ayarlar

Genel ayarlar sekmesinde yaplabilecekler;

Varsaylan girdi: Herhangi bir seim yaplmadnda alacak

iletim sistemini buradan seebiliriz.

Grnrlk: Alta men gsterimi ve mennn nekadar ekranda

kalacan saniye cinsinden girebiliriz.

ekirdek parametreleri: Kurtarma girdilerini olutur kutucuunu

iaretleyerek gvenli mod gibi kurtarma girdilerini al ekrannda aktif
hale getirebiliriz.
Resim 247: Grub Customizer - Grnm Ayarlar

Grnm sekmesinde al ekrannn arka plan resmi, rengi, yaz tipi vb

ayarlarn deitirilebilir. Arka plan resmi format png'dir. Resmin
uzantsnn png olmas deil, yardmc bir uygulama ile png formatnda
kaydedilmesi gerekmektedir. Deiikliklerin aktif olabilmesi iin sol st
kedeki kaydet butonuna tklamalyz. Bilgisayar yeniden
balattmzda yaplan deiiklikleri grebiliriz.

kinci letim Sistemi Olarak Kurulum

kinci iletim sistemi olarak kurulum ve kullanma ana balk

altnda incelenir.

1.Sanal makine zerine kurulum

2.Ayn PC'ye ikinci iletim sistemi olarak kurulum

3.Harici disk'e tanabilir iletim sistemi kurulumu

Sanal Makine zerine Kurulum

Bilgisayarmzda yeni kurulacak iletim sistemine yeni bir disk alan

amadan var olan sistem zerine ve var olan sisteme mdahale
etmeyecek ekilde kullanma imkan salayan yazlmlara (virtual pc)
sanal makine yazlmlar denir. Sanal makine olarak iletim sistemi
altrmann dier kurulum ekillerinden fark, birden fazla iletim
sistemini ayn anda altrabilmemizdir. Birbirinden bamsz farkl
yaplara sahip iletim sistemlerini ayn pc zerinde altrabiliriz.

Sanal iletim sistemi kurulumuna yardmc birok program

mevcuttur. Biz kurulumu VirtualBox program zerinden anlatacaz.
VirtualBox programn paket yneticisinden edinebiliriz. (Bkz:Uygulama
Ykleme)

VirtualBox da lk alan ekranda sol tarafta daha nce kurduumuz

sistemleri listeleyecektir. Yeni bir sistem iin ekrann sol-st kedeki
"Yeni "butonuna tklyoruz.
Resim 248: VirtualBox - Giri Ekran

Sanal makina oluturma sihirbaz ekrannda ileri butonuna

tklyoruz. Kurmak istediimiz iletim sistemi tipini seip isim veriyoruz.
Resim 249: VirtualBox - letim Sistemi smi

Sanal makinenin kullanaca ram bellei belirliyoruz. Belirlediimiz

ram oran sanal sistemin aktifken normal sistemden alaca ram orandr.
Ne kadar ok verirsek gerek sistem o kadar yavalayacaktr!
Resim 250: VirtualBox - Bellek Miktar

Sanal sistemin kullanaca disk boyutu 8 GB olarak nerilir.

Resim 251: VirtualBox - Sanal Harddisk-1

 Daha nce tanmladnz bir alannz varsa "Use existing hard
disk" seeneini ile bu diski seebilirsiniz. "Create new hard disk"'i
seerek ilerliyoruz.

Virtual disk oluturma ekrannda 4 farkl seenek mevcuttur.

VDI(VirtualBox Disk mage) seeneini iaretleyerek ilerlediimizde
diskimizde vdi uzantl bir dosya oluturur. Bu dosya sanal makinemizin
kullanaca disk alandr. Yani sanal makine iin disk alann 8 GB olarak
belirlediimizde harddiskimizin 8 Gb alann sadece sanal iletim
sisteminin kullanabilecei ekilde ayrr. Aktif sistemde sadece vdi uzantl
sistem dosyasn grrz, bu alana hi bir mdahalemiz olamaz. Bu
nedenle virs bulaabileceini veya sistemimize zarar verebileceini
dndmz bir uygulamay sanal makinede denemek mantkl
olacaktr. VDI(VirtualBox Disk Image) seeneini iaretleyerek devam
ediyoruz.

Resim 252: VirtualBox - Sanal Harddisk-2

Bir sonraki ekranda sabit diskin dinamik olarak deimesi veya

sabit olarak belirlenmesi seenekleri ile karlarz. Sabit (Fixed Size)
olarak belirlersek daha sonra bu boyutu deitirme imkanmz
olmayacaktr. Bu nedenle diskin dinamik olarak, sistem ihtiya
duyduunda genileyebilmesi iin Dinamically allocated seeneini
iaretliyerek devam ediyoruz.

Resim 253: VirtualBox - Dinamik Disk

Sanal sistemin dosyalarn kuraca konumu belirliyoruz. Virtualbox

home klasr altna kendi klasrn oluturur. Konum alanna
gireceimiz isim kurulum dosyalarn yerletirecei klasrn ismi olacaktr.
Daha sonra "/home/Pardus/VirtualBox VMs/" yolunu izleyerek oluturmu
olduu dosyalar grebilirsiniz. Sabit disk boyutu 8 gb olarak tavsiye edilir.
Eer bu iletim sistemini kapsaml ve aktif bir ekilde kullanacaksak bu
boyutu geniletebiliriz.
Resim 254: VirtualBox - Disk Boyutu

Kuruluma balamadan nce bu ana kadar yapm olduunuz

ayarlar zet eklinde gsterecektir. "Create" tuuna tklayarak kurulum
iin ilk ayarlar tamamlyoruz.
Resim 255: VirtualBox - Kurulum zeti

Virtualbox daha nce yaptmz ayarlar(sada), sanal iletim

sistemlerini listeleyen(Solda) yeni bir ekran aacaktr. Ayarlarn
grntlemek iin zerine tklamamz yeterlidir.
Kurulum balangcnn ikinci admnda iletim sistemin zerine sa
tklayarak veya st ksmdaki "Ayarlar"'a tklayarak baz deiiklikler
yapmalyz.
 "System" sekmesine tklyoruz. Boot Order seeneklerinden
CD/DVD-ROM seeneini st ksma tayoruz.
 Display sekmesi video alt sekmesinden sanal sistemin kullanaca
ekran kart orann belirleyebilirsiniz.
Resim 258: VirtualBox - Ekran Kart Boyutu
"Depolama" sekmesinden kurulum iin iso kalbn gstermeliyiz.
"Storage Tree > Empty" tklayarak "Live CD/DVD" ek iaretini
iaretleyelim.
Resim 259: VirtualBox - DVD'den Balatma
Cd simgesine tklayarak
alan ekrandan "Choose a
virtual CD/DVD disk file.."
seenei ile iso kalbn
gsterin.

Tamam butonuna tklayarak ayarlar kaydediyoruz.

Balat butonuna tklayarak kuruluma balyoruz. Bu
aamadan sonra yaplacak btn ilemler normal
kurulumdan farkl deildir.
Resim 260: VirtualBox - Pardus Al Ekran

Kurulum tamamlandktan sonra sistem sekmesi altndaki Boot

Order seeneklerinden Sabit Disk seeneini st ksma tayoruz. Artk
balat dmesine tklayarak sanal sisteminizi kullanabilirsiniz.

Ayn PC'ye ikinci iletim sistemi olarak kurulum

Pardus'u ayn pc'ye ikinci iletim sistemi olarak kurmak iin

ncelikle halihazrda alan sistemimizde pardus iin 2. bir disk
oluturmalyz. Ve bu diski balama noktas(/ Atanacak yer) olarak
belirleyip kurulumu gerekletirmeliyiz.

Resim 261: Gparted Kurulum Diski Belirleme

Kurulum aamasnda gparted bu alan biimlendireceinden

ierisinde veri olmamas gerekir.

Grub ayarlar ekrannda "Grub' Kur" alan iaretli olmaldr. Ayrca

"/dev/sda " alanna hi bir mdahalede bulunmamalyz. nk "/dev/sda
" olarak setiimizde grub, harddiskimizin ba ksmna kurulacaktr.

Bilgisayar alrken diskin ba ksmndan balayarak btn iletim

sistemlerini okuyacaktr. Eer "/dev/sda " yerine farkl bir disk blmn
seilirse grub okumaya o blmden balayacaktr. Sonucunda ise dier
iletim sistemlerine ulalamayacaktr.
 Resim 262: nykleyici(Grub) Ekran

Kurulumu tamamlayp bilgisayar yeniden balatyoruz.

Bilgisayarmz alrken grub uygulamas bilgisayarmzda ki btn iletim
sistemlerini ve ayarlarn okuyup liste halinde ekrana dkecektir.
Resim 263: Grub - letim Sistemi Seim Ekran

Harici disk'e tanabilir iletim sistemi kurulumu

Bu konu bal altnda "iletim sistemimi yanmda tayabilirmiyim"
sorusuna cevap vereceiz.
letim sistemleri kurulumunda en ok karlalan sorun src
problemidir. Aslnda iletim sistemlerinin tanamamas da bu nedenden
kaynaklanmaktadr. Bir iletim sisteminin tanabilmesi iin ya ayn
donanmsal zelliklere sahip sistemlere tanmaldrlar yada
tand(tanabilecei) sistemin zelliklerini de tanyabilecek bir sistem
olmaldr. Bu aamada pardus bir ok donanmn srcsn ierisinde
barndrarak tanmaya olanak salamaktadr.
Tanabilir pardus kurmak iin adm yeterlidir. Birinci adm ilk
kurulum aamasnda pardus'un kurulaca disk seimini harici disk olarak
tanmlamalyz.

Resim 264: Fiziksel Disk Seimi

Diskimizin tamamna kurulum yapacak isek veri kayb yaamamak

iin diskimizdeki verileri yedeklemeliyiz. Ayrca harici diskimizi blmlere
ayrp bir blmne kurulum yapabiliriz.

kinci adm kurulum aamasnda grub ayarlarn kuraca blm

olarak harici diskimizi gstermeliyiz. Tabi ncelikle veri kayb yaamamak
iin bu diskimizin ierisinde veri olmamasna dikkat etmeliyiz.

nc adm olarak da tanabilir diskin takl olduu bilgisayarda

bios ayarlarnda balang seeneklerine usb diskimizi ilk seenek olarak
deitirmeliyiz. Bilgisayarmz yeniden balattmzda pardus usb disk
zerinden alacaktr.

Tanabilir pardus oluturabilmek iin iki eye dikkat edilmelidir.

Kurulum yaplacak ve kurulumdan sonra tanabilir sistemin altrlaca
bilgisayarlarn bios ayarlarnda usb'den altrlabilme zellii olmaldr.
kinci olarak da ne kadar pardus bir ok donanmn srcsn ierisinde
barndrsa da tanabilir pardusun altrlaca bilgisayarn srclerini
tanmayabilir. Byle bir hata ile karlaldnda pardus'un gvenli kip
seenei ile devam edilmelidir.
Sk Sorulan Sorular
Nereden temin edebilirim?

Arayz (Gnome KDE) ve ilemci (32 Bit 64 Bit) trne gre

www.pardus.org.tr adresinde indirme linkleri mevcuttur.

KDE, Gnome ve Cinnamon nedir?

Masast arayzleridir. Kitabn giriinde deinilmitir.

Bkz:Kde,Gnome,Cinnamon

32 bit 64 bit nedir?

32-bit ve 64-bit terimleri bilgisayarlarn ilemcisinin (CPU) bilgileri

ileme hzyla ilgilidir. Komut satrna;

$cat/proc/cpuinfo

yazarak bilgisayarnzn ilemci desteini,

$getconfLONG_BIT

yazarak da iletim sisteminizin srmn renebilirsiniz. Ayrca;

$lscpu

yazarak da ilemci ve iletim sistemi bilgilerini grntleyebilirsiniz.

64 bit bir bilgisayara 32 bit iletim sistemi ykleyebilir miyim?

Genel olarak bir sorun tekil etmez. Daha fazla ilem yapan bir
sisteminiz varken neden daha az ile yetinesiniz.

Md5 dosyas nedir, ne ie yarar?

Gelimi bir ifreleme algoritmasdr. 128 bit'lik bir ifredir. ndirilen
Pardus DVD' si veya indirmi olduunuz iso kalbnn doruluunu
yani MB cinsinden eksik inip inmediini kontrol eder. Yardmc bir
uygulama ile(K3b vb) kontrol ilemi gerekletirilebilir. Piyasada bu
tr MD5 kontrol uygulamalar mevcuttur.

Pardus'u CD ye yazabilir miyim?

Dosya boyutu 1 GB dan fazla olduu iin CD' yazdrlamaz. DVD

tercih edilmelidir.

alabilir Pardus DVD-USB nasl oluturulur?

Yardmc bir uygulama gerekir. Disk Yazma Aralar baln

inceleyebilirsiniz.

USB disk veya Harici harddisk' e Pardus kurabilir miyim?

Konu Harici disk'e tanabilir iletim sistemi kurulumu balnda

detayl bir ekilde anlatlmtr.

Pardus'u sanal olarak nasl kullanrm?

Sanal Makine zerine Kurulum baln inceleyebilirsiniz.

Klavye ve dil ayarlarn nasl deitiririm?

Sistem Ayarlar altndan Girdi Aygtlar blmnden ayarlar

deitirilebilir. (Bkz: Girdi Aygtlar)

Arayzler(KDE-Gnome) aras gei nasl yaplr?

Pardus kullanc giri ekrannda Oturum Tipi butonuna tklayarak

arayzler aras gei yapabilirsiniz. (Bkz:Giri)

Sisteme yeni bir kullanc nasl ekleyebilirim?

Bkz:Kullanc Ekleme

Mevcut kullanclarn grup ayarlarn nasl deitirebilirim?

Bkz:Grup Kullanclarn Dzenleme

Bilgisayar aldnda amak istediim iletim sisteminin

sralamasn nasl deitirebilirim?

Bkz:Grub(Grub Customizer)

Masast grntsn nasl deitirebilirim?

Ekran znrln nasl deitirebilirim?

Ekran znrln Sistem Ayarlar altndan Grnt ve Ekran

blmnden deitirebilirsiniz. (Bkz: Grnt ve Ekran)

Sistemin saatini nasl ayarlayabilirim?

Sistem saatini Sistem Ayarlar altndan Tarih ve Saat blmnden

ayarlayabilirsiniz. (Bkz: Tarih ve Saat)

Birden fazla masast ile alabilir miyim?

Nereden uygulama ykleyebilirim?

Pardus'a uygulama yklemenin birok yolu vardr. Paket Ynetim

Sistemleri ile ya da nternet'ten paket indirme ile uygulama
yklenebilir. (Bkz: Uygulama Ykleme)

Windows iin yazlm uygulamalar Pardus'a kurabilir miyim?

.exe uzantl kurulum dosyalar Wine uygulamas ile Pardus'a

kurulabilir. Ancak bu kstl bir destektir. (Bkz: Wine)
 Pardus kullanrken anti-virs program kullanmal mym?

Windows ykl bilgisayarlara a ile balanabilir miyim?

Kullanc ifremi nasl deitirebilirim?

Bkz:Kullanclar ve Gruplar
 Ksayol Tular
Genel

Tu Kombinasyonu........levi

Ctrl + ESC........................Sreler (almakta olan uygulamalar)

Alt + F2............................Ara/altr

Ctrl + F1...........................Masast 1

Ctrl + F1...........................Masast 2

Ctrl + Alt + F1...F9......Tty (1,2) ekranna geii salar

Pencere (Dosya Yneticisi)

Tu Kombinasyonu........levi

F1.....................................Yardm

F2.....................................Yeniden Adlandr (seili nesnenin ismini deitirir)

F3.....................................Bl (aktif pencereyi ikiye bler)

F4.....................................Aktif pencerede ubirimi aar

F5.....................................Yenile

F6.....................................Adres (aktif pencere adres ubuunu aktif hale getirir)

F7.....................................Aktif pencerenin solunda klasrlerin aa yapsn grntler

F8.....................................Gizli dosya ve klasrleri gsterir

F9.....................................Konum panelini gster / gizle

F10...................................Klasr olutur

F11...................................Aktif klasr/dosya bilgileri (bilgi paneli)

F12...................................Ara panelini gster / gizle

Alt + F3............................Pencere ilevleri

Alt + F4............................Kapat

Alt + Home.......................Anasayfay aar

Ctrl + A.............................Tm metni seer

Ctrl + B.............................Yer imi ekler

Ctrl + C............................Seimi kopyalar

Ctrl + X.............................Seili belge veya klasr panoya kopyalamak zere keser

Ctrl + V.............................Seili belge veya klasr panoya yaptrr

Ctrl + W ...........................Kapat

Ctrl + S.............................Kaydet

Ctrl + M............................Men ubuunu gsterir

Ctrl + N............................Yeni sekme aar

Ctrl + P.............................Yazdr

Ctrl + Z.............................Seimi geri alr

Ctrl + End mle Son sayfaya iner

Tarayc Ksayollar

Tu Kombinasyonu........levi

Ctrl+N..................................Yeni bir pencere aar.

Ctrl+T..................................Yeni bir sekme aar.

Ctrl+stKrktr+N..................Gizli modda yeni bir pencere aar.

Ctrl+PgDown.......................Sonraki sekmeye gei yapar.

Ctrl+PgUp............................nceki sekmeye gider.

Ctrl+Q..................................Ak tm sekmeleri kapatr.

Ctrl+W.................................Geerli sekmeyi veya pop-up' kapatr.

Ctrl+F4................................Geerli sekmeyi veya pop-up' kapatr.

Alt + Yukar Yn Tuu.........Sekme iin tarama gemiinizde nceki sayfalar listeler

Ctrl + H................................Gemi sayfasn aar.

Ctrl + stKrktr + J...............Gelitirici Aralar'n aar.

Ctrl + stKrkt + Delete........Gz Atma Verilerini Temizle iletiim kutusunu aar.

Ctrl + stKrktr + M.............Etkin sekmenin znrlk ve boyutuna mdahale etmenizi salar

Ctrl + L................................URL'yi vurgular.

Ctrl + P................................Bulunduunuz sayfay yazdrr.

Ctrl + S................................Bulunduunuz sayfay kaydeder.

Ctrl + R................................Bulunduunuz sayfay yeniden ykler.

Esc.......................................Bulunduunuz sayfann yklenmesini durdurur.

Ctrl + F................................Bulunduunuz sekmeyi tam ekran haline getirir.

Ctrl + U................................Bulunduunuz sayfann kaynan aar.

Ctrl + D................................Mevcut Web sayfanz yer iareti olarak kaydeder.

Ctrl + stKrktr + D..............Tm ak sayfalar yeni bir klasrde yer iareti olarak kaydeder.

F11.......................................Sayfanz tam ekran moduna alr.

Ctrl +....................................Etkin Sayfay bytr.

Ctrl -.....................................Etkin Sayfay kltr.

Ctrl+0...................................Sayfadaki her eyi normal boyutuna geri dndrr.

Boluk ubuu.....................Web sayfasn aa kaydrr.

Home tuu............................Sayfann en st ksmna gider.

End.......................................Sayfann en alt ksmna gider.

Resim Listesi
Resim 1: Gnome Ekran Arayz..............................................................13
Resim 2: Cinnamon Ekran Arayz.........................................................14
Resim 3: KDE Ekran Arayz..................................................................15
Resim 4: alma Alan Ayarlar...............................................................17
Resim 5: Fare Uygulama altrc zerinde...........................................18
Resim 6: Fare saat zerinde....................................................................18
Resim 7: alma Alan Davranlar - Ekran Kenarlar...........................19
Resim 8: Masast Dzeni Tercihleri.......................................................21
Resim 9: Ara ve altr rnek Ekran.....................................................24
Resim 10: Ara ve altr - rnek Arama.................................................25
Resim 11: Klasr Grnm Ayarlar - Konum........................................26
Resim 12: Klasr Grnm Ayarlar - Gster.........................................27
Resim 13: Resim erevesi Ayarlar........................................................33
Resim 14: Resim erevesi Ayarlar - Gnn resmi................................34
Resim 15: Masast Ayarlar - Fare eylemleri.........................................37
Resim 16: Sanal Masast Ayarlar.........................................................38
Resim 17: Sanal masastleri arasnda gei ayarlar..............................39
Resim 18: Sayfalayc Ayarlar.................................................................40
Resim 19: Etkinlikler.................................................................................43
Resim 20: Etkinlik g ynetimi ayarlar...................................................45
Resim 21: Yeni Programck ndir..............................................................48
Resim 22: Uygulama Balatc.................................................................49
Resim 23: Uygulama Balatcs Ayarlar.................................................50
Resim 24: Simge Seme Ekran..............................................................51
Resim 25: Grev Yneticisi Ayarlar.........................................................52
Resim 26: Sistem ekmecesi Ayarlar.....................................................54
Resim 27: Ara ve altr - Ayarlar...........................................................55
Resim 28: Eklenti Yaplandr....................................................................57
Resim 29: Ara ve altr - Kullanc Arayz...........................................59
Resim 30: rnek pencere grnts.......................................................60
Resim 31: Balk ubuu Eylemleri.........................................................62
Resim 32: Pencere Dekorasyonlar..........................................................63
Resim 33: Ara ubuu...........................................................................64
Resim 34: Ara ubuklar Yaplandr........................................................65
Resim 35: Ayrntl grnm kipi...............................................................66
Resim 36: Grnm zellikleri.................................................................67
Resim 37: nizleme rnei......................................................................68
Resim 38: Konum ubuu.......................................................................70
Resim 39: Filtreleme Ara ubuu rnei................................................71
Resim 40: Sistem Ayarlar Giri................................................................74
Resim 41: Dosya likileri.........................................................................76
Resim 42: Parola ve Kullanc Hesab......................................................78
Resim 43: Yollar........................................................................................79
Resim 44: KDE Czdan Ynetimi............................................................80
Resim 45: Sosyal Masast.....................................................................81
Resim 46: Web Ksayollar.......................................................................82
Resim 47: Kiisel Bilgi..............................................................................83
Resim 48: zel Ksayollar........................................................................84
Resim 49: Standart Klavye Ksayollar.....................................................84
Resim 50: Genel Klavye Ksayollar.........................................................85
Resim 51: Uygulama Grnm - Biim 1...............................................86
Resim 52: Uygulama Grnm - Biim 2...............................................87
Resim 53: Uygulama Grnm - Renkler..............................................88
Resim 54: Uygulama Grnm - Simgeler.............................................89
Resim 55: Uygulama Grnm - Yaz Tipleri.........................................90
Resim 56: Uygulama ve Sistem Bildirimleri..............................................91
Resim 57: Yerel Ayarlar............................................................................92
Resim 58: Diller........................................................................................93
Resim 59: Aygt Eylemleri.........................................................................94
Resim 60: Bilgi Kaynaklar.......................................................................95
Resim 61: Dijital Kamera..........................................................................96
Resim 62: Yeni Kamera Ekleme...............................................................96
Resim 63: Klavye - Donanm....................................................................97
Resim 64: Klavye - Dzenler....................................................................98
Resim 65: Fare Ayarlar............................................................................99
Resim 66: Fare Ayarlar..........................................................................100
Resim 67: Konum ve Boyut....................................................................101
Resim 68: Ekran Koruyucu.....................................................................102
Resim 69: Enerji Tasarrufu Ayarlar........................................................103
Resim 70: Etkinlik Ayarlar......................................................................104
Resim 71: Gelimi G Ynetimi..........................................................105
Resim 72: karlabilir Aygtlar...............................................................106
Resim 73: oklu Ortam..........................................................................107
Resim 74: Tanml Yazclar....................................................................108
Resim 75: Yazc zellikleri....................................................................109
Resim 76: Yazclar - Ayarlar..................................................................109
Resim 77: Yazc Seenekleri.................................................................110
Resim 78: Yazc Tantma.......................................................................110
Resim 79: Yazc Listesi.........................................................................111
Resim 80: Otomatik Balat.....................................................................113
Resim 81: Oturum Ynetimi...................................................................114
Resim 82: Servis Yneticisi....................................................................115
Resim 83: Giri Ekran...........................................................................116
Resim 84: Tarih ve Saat.........................................................................118
Resim 85: Yaz Tipleri.............................................................................119
Resim 86: Yetkiler...................................................................................120
Resim 87: A Balantlar.......................................................................121
Resim 88: Yeni Balant Ekleme-1.........................................................122
Resim 89: Yeni Balant Ekleme-2.........................................................123
Resim 90: Yeni Balant Ekleme-3.........................................................123
Resim 91: Yeni Balant Ekleme-4.........................................................124
Resim 92: Vekil Sunucu Ayarlar............................................................126
Resim 93: Balant Tercihleri..................................................................127
Resim 94: Bluetooth Cihaz Ekleme.......................................................128
Resim 95: Aygt Ekleme.........................................................................128
Resim 96: Dosya Aktarm......................................................................129
Resim 97: SSL Tercihleri........................................................................130
Resim 98: Dosya Yneticisi (Dolphin)....................................................133
Resim 99: Thunderbird Sohbet A........................................................142
Resim 100: E-posta hesab ekleme.......................................................144
Resim 101: E-posta hesab ekleme - Sunucu bilgisi..............................145
Resim 102: E-posta hesab ekleme - Eriim protokol seimi...............145
Resim 103: E-posta hesab ekleme - Sunucu yaplandrma..................147
Resim 104: Icedove ekran grnts.....................................................149
Resim 105: Icedove - Gelen Kutusu.......................................................150
Resim 106: E-posta gnderme...............................................................152
Resim 107: Tercihler...............................................................................154
Resim 108: Yaplandrma dzenleyici....................................................154
Resim 109: Resim ekleme.....................................................................156
Resim 110: Tablo ekleme.......................................................................157
Resim 111: Balant ekleme..................................................................158
Resim 112: Karakter ve simge ekleme...................................................159
Resim 113: leti szgeleri.....................................................................159
Resim 114: Yeni szge kural ekleme...................................................160
Resim 115: Sunucu ayarlar...................................................................162
Resim 116: Disk alan ayarlar...............................................................163
Resim 117: Alnd onay ayarlar............................................................164
Resim 118: Gereksiz e-posta ayarlar....................................................165
Resim 119: SMTP ayarlar.....................................................................166
Resim 120: Adres defteri........................................................................167
Resim 121: Adres defteri - Yeni kii ekleme...........................................168
Resim 122: Icedove ajanda eklentisi......................................................169
Resim 123: Yeni olay ekleme.................................................................170
Resim 124: Kmail Yaplandrma Ayarlar................................................172
Resim 125: Skype Giri Ekran..............................................................173
Resim 126: Skype ar / sms mens..................................................174
Resim 127: Pidgin Uygulamas..............................................................175
Resim 128: Pidgin Uygulamas Tercihler Mens..................................176
Resim 129: Pidgin Uygulamas Ayarlar Mens....................................177
Resim 130: Kmess Uygulamas............................................................178
Resim 131: Emesene Uygulamas.........................................................180
Resim 132: Emesene Uygulamas Tercihler Mens.............................181
Resim 133: Filezilla Uygulamas............................................................183
Resim 134: Filezilla Ayarlar Mens......................................................184
Resim 135: Transmission - Bittorent stemcisi Al Ekran..................185
Resim 136: KWrite Metin Editr...........................................................186
Resim 137: LibreOffice karlama ekran...............................................190
Resim 138: Kuser Uygulamas...............................................................192
Resim 139: Sistem zleyici Uygulamas Arayz...................................193
Resim 140: KsystemLog Uygulamas....................................................194
Resim 141: Sistem zleyici - Ksystemlog................................................195
Resim 142: Kde Bilgi Merkezi................................................................196
Resim 143: Czdan Oluturma..............................................................197
Resim 144: Czdan ifresi Belirleme.....................................................197
Resim 145: Kde Czdan Yneticisi........................................................198
Resim 146: Kde Czdan Yaplandrma.................................................198
Resim 147: Kde Czdan Servisi.............................................................199
Resim 148: Whois - A Aralar Uygulamas Arayz...........................200
Resim 149: Smb4k.................................................................................202
Resim 150: Putty....................................................................................203
Resim 151: Krfb Uygulamas Arayz....................................................205
Resim 152: Krfb Uygulamas Davet Gnderme Ekran..........................206
Resim 153: Krfb Uygulamas..................................................................207
Resim 154: Krfb Uygulamas Yaplandrma Mens..............................208
Resim 155: Krdc Uygulamas Arayz...................................................209
Resim 156: Krfb Uygulamas Yeni Balant............................................209
Resim 157: Vlc Player Uygulamas Arayz..........................................211
Resim 158: Amarok Uygulamas............................................................212
Resim 159: Brasero Uygulamas Arayz..............................................213
Resim 160: K3b Uygulamas Arayz....................................................214
Resim 161: K3b le Kalp Dosyas Hazrlama........................................215
Resim 162: Iso to Usb Uygulamas........................................................216
Resim 163: UNetbootin Uygulamas......................................................217
Resim 164: Gimp Uygulamas Arayz..................................................218
Resim 165: Gimp Uygulamas Arayz..................................................220
Resim 166: DraftSight Uygulamas Arayz..........................................221
Resim 167: Inkscape Uygulamas Arayz............................................222
Resim 168: DNG Dntrc Uygulamas Arayz.............................223
Resim 169: Shotwell Uygulamas Arayz.............................................224
Resim 170: Ksnapshot Uygulamas.......................................................225
Resim 171: Ksnapshot Uygulamas Alan Seimi...................................226
Resim 172: RecordMyDesktop Uygulamas Arayz............................227
Resim 173: Panorama Uygulamas Al Ekran...................................228
Resim 174: Digikam Uygulamas Al Ekran......................................229
Resim 175: Gwenwiew Uygulamas Al Ekran..................................231
Resim 176: Okular Belge Gsterici Uygulamas....................................232
Resim 177: Orca Ekran Okuyucu Uygulamas.......................................233
Resim 178: Orca Ekran Okuyucu Uygulamas Tercihler........................233
Resim 179: Orca Ekran Okuyucu Uygulamas Ses Ayarlar..................234
Resim 180: Yazlm Merkezi...................................................................236
Resim 181: Yazlm Merkezi - Arama.....................................................237
Resim 182: Yazlm Merkezi - Uygulama Kurma....................................238
Resim 183: Yazlm Merkezi - Uygulama Kaldrma................................239
Resim 184: Synaptic Ekran Grnts..................................................240
Resim 185: Synaptic Paket indirme.......................................................241
Resim 186: Synaptic Gncelleme Onay.................................................242
Resim 187: Synaptic ile Uygulama Ykleme..........................................243
Resim 188: Synaptic Depo Ekleme........................................................244
Resim 189: Wine Uygulamas Al Ekran...........................................251
Resim 190: Playonlinux Uygulamas......................................................252
Resim 191: Playonlinux Uygulamas ile Uygulama Kurulumu...............252
Resim 192: Playonlinux Kurulum Sihirbaz............................................253
Resim 193: Datm Seimi....................................................................254
Resim 194: Gdebi Paket Kurma.............................................................255
Resim 195: Gdebi Paket Kurma 2..........................................................256
Resim 196: Gdebi Paket Kurma 3..........................................................256
Resim 197: Jar Uygulamalar.................................................................257
Resim 198: Jar Uygulamalar ve altrlmas......................................258
Resim 199: Jar Uygulamalar ve altrlmas......................................258
Resim 200: Kuser - Kullanclar..............................................................260
Resim 201: Kuser - Kullanc Bilgileri.....................................................261
Resim 202: Kuser - Parola Ynetimi......................................................262
Resim 203: Kuser Kullancy Grub'a Ekleme........................................263
Resim 204: Kuser - Gruplar....................................................................264
Resim 205: Kuser - Grup Dzenleme....................................................264
Resim 206: Bir Srecin Durumu ve Bilgileri...........................................265
Resim 207: Sistem zleyici - Sreler.....................................................266
Resim 208: Sistem zleyici - Sistem Yk..............................................267
Resim 209: Sistem zleyici - Sre ldr...............................................268
Resim 210: Ubirim(Konsole) Ekran.....................................................270
Resim 211: ls Komutu Ekran kts.......................................................273
Resim 212: Ubirim - Nano Metin Editr..............................................278
Resim 213: Pstree Komutu Ekran kts...............................................280
Resim 214: Linux(Pardus) Dosya Hiyerarisi.........................................294
Resim 215: Yetkilendirme Yaps............................................................296
Resim 216: Dosya - Klasr zinleri.........................................................298
Resim 217: Gelimi zinler....................................................................299
Resim 218: Kbackup Uygulamas Arayz............................................302
Resim 219: Gadmin Rsync Uygulamas Arayz...................................303
Resim 220: Gadmin Rsync Uygulamas Arayz...................................304
Resim 221: Gadmin Rsync Uygulamas ile Yedekleme.........................304
Resim 222: Gadmin Rsync Uygulamas Dosya Seim Ekran...............305
Resim 223: Gadmin Rsync Uygulamas Arayz...................................306
Resim 224: Gadmin Rsync Uygulamas Yedekleme lemi...................307
Resim 225: GadminRsync Yedek dosyalarda deiiklik yapma...........308
Resim 226: Yedeklenen Dosyalarn Senkronizasyonu...........................309
Resim 227: Yedeklenen Dosyalarn Senkronizasyonu...........................310
Resim 228: Iso To Usb - Giri Ekran.....................................................316
Resim 229: Iso To Usb - Onay...............................................................317
Resim 230: Seim Ekran.......................................................................318
Resim 231: Fiziksel Disk Seimi............................................................319
Resim 232: rnek Sabit Disk Listesi......................................................319
Resim 233: Tm Disk'e Kurulum............................................................320
Resim 234: Disk Blmleri.....................................................................321
Resim 235: Blm Ekleme(Swap)..........................................................322
Resim 236: Pardus Blm Ekleme.......................................................322
Resim 237: Biimlendirme Onay Ekran.................................................323
Resim 238: Biimlendirme Yaplyor.......................................................324
Resim 239: Kullanc Bilgileri Girii.........................................................325
Resim 240: nykleyici(Grub) Ekran....................................................325
Resim 241: Ykleme ncesi zet.........................................................327
Resim 242: Kurulum Balyor.................................................................328
Resim 243: Gparted Ana Ekran..............................................................330
Resim 244: Desteklenen Dosya Sistemleri............................................332
Resim 245: Grub Customizer Ana Ekran...............................................334
Resim 246: Grub Customizer - Genel Ayarlar........................................335
Resim 247: Grub Customizer - Grnm Ayarlar..................................337
Resim 248: VirtualBox - Giri Ekran......................................................339
Resim 249: VirtualBox - letim Sistemi smi..........................................340
Resim 250: VirtualBox - Bellek Miktar...................................................341
Resim 251: VirtualBox - Sanal Harddisk-1.............................................341
Resim 252: VirtualBox - Sanal Harddisk-2.............................................342
Resim 253: VirtualBox - Dinamik Disk....................................................343
Resim 254: VirtualBox - Disk Boyutu.....................................................344
Resim 255: VirtualBox - Kurulum zeti..................................................345
Resim 256: VirtualBox - letim Sistemleri.............................................346
Resim 257: VirtualBox - Balang Seenekleri.....................................347
Resim 258: VirtualBox - Ekran Kart Boyutu..........................................348
Resim 259: VirtualBox - DVD'den Balatma..........................................349
Resim 260: VirtualBox - Pardus Al Ekran........................................350
Resim 261: Gparted Kurulum Diski Belirleme........................................351
Resim 262: nykleyici(Grub) Ekran....................................................352
Resim 263: Grub - letim Sistemi Seim Ekran...................................353
Resim 264: Fiziksel Disk Seimi............................................................354