Cu 1: 1. Th no l ti nguyn ? Phn loi ti nguyn ?

Theo ngha rng ti nguyn l ca ci , ngha l tt c nhng g c th dng vo mt mc ch

no ,trong khao hc MT TN l tt c nhng g co trong thin nhin v trong x hi c th phc
v cuc sng ,sn xut v cc hot ng khc ca con ngi ,hay ni cch khc ti nguyn bao
gm tt c cc ngun vt liu , nng lng ,thng tin c trn tri t v trong khng gian v tr
m con ngi c th s dng phc v cuc sng v s pht trin ca mnh

Phn loi ti nguyn:ti nguyn thin nhin v TN con x.

Ti nguyn con ngi c chia thnh TN vt liu ,TN nng lg v TN thng tin

Theo khi nim ti to TN phn thnh 2 loi:TN ti to dc v ti nguyn khng ti to dc.

Theo s tn ti chia ti nguyn thnh TN d mt v ti nguyn khng b mt

Cu2,3: Trnh by nh ngha,phn loi v cu trc mi trng?

Mi trng bao gom cac yeu to tu nhien va yeu to vat chat nhan tao quan het mat thiet vs nhau ,
bao quanh con nguoi , co anh huong den doi song , san xuat , su ton tai va phat trien cua con
nguoi va thien nhien.

Phn loi:mi trg thin nhin, mi trng nhn to v mi trng x hi

Mi trng thin nhin: gm cc nhn t thin nhin ,vt l , ha hc v sinh hc tn ti khch

quan ngoi mun con ngi, hoc b chi phi

MTNT: gm N t vt l , sinh hoc x hi do con nguoi tao nen va chiu su chi phoi cua con nguoi

MTXH:bao gom cac moi quan het giua con x va x tao nen su thuan loi hoac tro ngai cho su ton
tai va phat trien cua ca nhan va cng ng ca con x.

Cu trc:trog mi trng sng lun c s tn ti v tuong tac giua cac thnh phn v sinh v hu
sinh .v mt vt l tri t dc chia thnh 3 quyn v sinh: kh quyn thy quyn v a quyn,
chng dc cu thnh bi cc nguyn t vt cht v cha ng n lng di cc dng khc nhau:
quang nng , th nng, c nng, in nng, ha nnng

V mt sinh hc tri t c sinh quyn , bao gm cc c th sng v nhng b phn ca thanh

phan vo sinh tao nn mts cua cac co the nay

4. Phn tch cc chc nng c bn ca mi trng ?

1. Mi trng l khng gian sng cho con ngi v th gii sinh vt

Trong cuc sng hng ngy, mi mt ngi u cn mt khng gian nht nh phc v
cho cc hot ng sng nh: nh , ni ngh, ni sn xut...Nh vy chc nng ny i hi
mi trng phi c mt phm vi khng gian thch hp cho mi con ngi. Khng gian ny li
i hi phi t nhng tiu chun nht nh v cc yu t vt l, ho hc, sinh hc, cnh quan
v x hi.
Yu cu v khng gian sng ca con ngi thay i tu theo trnh khoa hc v cng ngh.
Tuy nhin, trong vic s dng khng gian sng v quan h vi th gii t nhin, c 2 tnh cht
m con ngi cn ch l tnh cht t cn bng (homestasis), ngha l kh nng ca cc h sinh
thi c th gnh chu trong iu kin kh khn nht v tnh bn vng ca h sinh thi.
2. Mi trng l ni cha ng cc ngun ti nguyn cn thit cho i sng v sn xut
ca con ngi.
Trong lch s pht trin, loi ngi tri qua nhiu giai on. Bt u t khi con ngi bit
canh tc cch y khong 14-15 nghn nm, vo thi k gia cho n khi pht minh ra
my hi nc vo th k th XVII, nh du s khi u ca cng cuc cch mng khoa hc k
thut trong mi lnh vc.
Nhu cu ca con ngi v cc ngun ti nguyn khng ngng tng ln v c s lng, cht
lng v mc phc tp theo trnh pht trin ca x hi. Chc nng ny ca mi trng cn
gi l nhm chc nng sn xut t nhin gm:
- Rng t nhin: c chc nng cung cp nc, bo tn tnh a dng sinh hc v ph nhiu ca
t, ngun g ci, dc liu v ci thin iu kin sinh thi.
- Cc thu vc: c chc nng cung cp nc, dinh dng, ni vui chi gii tr v cc ngun thu
hi sn.
- ng - thc vt: cung cp lng thc, thc phm v cc ngun gen qu him.
- Khng kh, nhit , nng lng mt tri, nc, gi: c chc nng duy tr cc hot ng
trao i cht.
- Cc loi qung, du m: cung cp nng lng v nguyn liu cho cc hot ng sn xut...
3. Mi trng l ni cha ng cc cht ph thi do con ngi to ra trong qu trnh sng
Trong qu trnh sng, con ngi lun o thi ra cc cht thi vo mi trng. Ti y cc cht
thi di tc ng ca vi sinh vt v cc yu t mi trng khc s b phn hu, bin i t phc
tp thnh n gin v tham gia vo hng lot cc qu trnh sinh a ho phc tp. Trong thi k
s khai, khi dn s ca nhn loi cn t, ch yu do cc qu trnh phn hu t nhin lm cho cht
thi sau mt thi gian bin i nht nh li tr li
trng thi nguyn liu ca t nhin. S gia tng dn s th gii nhanh chng, qu trnh
cng nghip ho, th ho lm s lng cht thi tng ln khng ngng dn n chc nng ny
nhiu ni, nhiu ch tr nn qu ti, gy nhim mi trng. Kh nng tip nhn v phn
hu cht thi trong mt khu vc nht nh gi l kh nng m (buffer capacity) ca
khu vc . Khi lng cht thi ln hn kh nng m, hoc thnh phn cht thi c nhiu cht
c, vi sinh vt gp nhiu kh khn trong qu trnh phn hu th cht lng mi trng s
gim v mi trng c th b nhim. Chc nng ny c th phn loi chi tit nh sau:
- Chc nng bin i l - ho hc (phn hu ho hc nh nh sng, hp th, tch chit cc vt
thi v c t)
- Chc nng bin i sinh ho (s hp th cc cht d tha, chu
trnh ni t v cacbon, kh cc cht c bng con ng sinh ho)
- Chc nng bin i sinh hc (khong ho cc cht thi hu c, mn ho, amn ho, nitrat ho
v phn nitrat ho).

4. Chc nng lu tr v cung cp thng tin cho con ngi

Mi trng tri t c xem l ni lu tr v cung cp thng tin cho con ngi. Bi v chnh
mi trng tri t l ni:

- Cung cp s ghi chp v lu tr lch s tri t, lch s tin ho ca vt cht v sinh vt, lch s
xut hin v pht trin vn ho ca loi ngi.

- Cung cp cc ch th khng gian v tm thi mang tn cht tn hiu v bo ng sm

cc him ho i vi con ngi v sinh vt sng trn tri t nh phn ng sinh l ca c th
sng trc khi xy ra cc tai bin t nhin v cc hin tng tai bin t nhin, c bit nh bo,
ng t, ni la...
- Cung cp v lu gi cho con ngi cc ngun gen, cc loi ng thc vt, cc h sinh thi t
nhin v nhn to, cc v p, cnh quan c gi tr thm m thng ngon, tn gio v vn
ho khc.

5. Bo v con ngi v sinh vt khi nhng tc ng t bn ngoi.

Cc thnh phn trong mi trng cn c vai tr trong vic bo v cho i sng ca con ngi v
sinh vt trnh khi nhng tc ng t bn ngoi nh: tng Ozon trong kh quyn c nhim v
hp th v phn x tr li cc tia cc tm t nng lng mt troi.

Cu 6

Cc hot ng chnh lm nh hng n mi trng

Khai thc ti nguyn thin nhin

- Khai thc cc sn phm ca rng (g, TV): tnph rng, thay i cu trc mng TV, mt ni
ca th cht v tuyt chng- thay i HST, tng lng CO2, gim O2, nc nhim bn, thay
i dng chy sng, mi nm mt 20tr ha.

- Cc ngnh CN khai khong, khai thc du m a ph thi c hi vo sinh quyn, acid,

phnol thi vo nc mt, gy mt cn bng HST bin, cn.

- Xy dng p, h cha (thy in) gy cn tr gy ngp lt, hn hn,

S dung hoa cht

Con ngi s dng mt lng ln ha cht:

- Trong NN: s dng phn ha hc canh tc t, tng nng sut nhim t, ngun nc mt,

Thuc tr su, dit c cha cht bn vng (2-4D, PCBs) hp th vo t, ph hy cy trng,

- Trong CN: ho cht khai khong, i vng, khai thc than, qung, thi cht c hi vo MT
(CN, Pb,

Hg)

- Ti trung tm cng nghip, KH: thi cht phng x,ht nhn, vo mt t, tch t trong KK
nguyc c hi vi con ngi, TV.

Con ngi s dng mt lng ln nhin liu ha thch trong hot ng sng ca mnh.

Hng nm 10t tn than t 4.1016kcal, 30 t tn CO2

Cc cht thi: NOx, CO2, SOx, gy hiu ng nh knh

t chy than sinh 67% SO2, du m (12%) maacid, chua t, hy dit rng, cng trnh,
HST,
Ngoi ra, NO2 v NO gy khi quang ha gy gcng trnh, nh hng i sng SV trn T

Ti liu kh hu quc t: 134 nm gn y, T0 T tng

D bo n 2050, T0 T tng 1,5-4,50C nu khng c bin php gim kh nh knh.

Tc ng ca th hoa n mi trng

Qu trnh th ha gn lin: dn s, t ai, pht trin KTXH, lnh th,

Hin nay, c khong 2-3 t ngi sng th, d bo 2025: 5 t

-Bnh trng lnh th ph rng, lp sng, bin thay i HST, cnh quan ngp ng, kh
hn,

Xy dng nh cao tng, khai thc nc ngm st ln, st l,

B tng ha nng, NKK, cc nc PT 50% NKK l do CN, 25% giao thng, 23% do sinh
hot,n 80-110dB.

Di dn nng thn thnh th bin i MT do quy hoch, m rng TP. Theo thng k: cc TP
chim

0,3% t lin tp trung 40% dn s TG

Cng nghip nhn to

Pht trin KHCN khai thc TNTN

- ng dng KHCN vo trng trt, chn nui ph hy cu trc chu trnh VC

Ging mi, bin i gen (Golden Rice) thay i HST, SV ngoi lai,

X thi Freon (1tr tn/nm) t cng ngh in lnh thng tng zn (SouthAustralia)

CHng 2:

7.nh ngha v cu trc ca h sinh thi

/n :L 1 h thng bao gm sinh vt v mi trng vi cc mi quan h v tng tc ,ti

thng xuyn din ra cc chu trnh tun hon vt cht ,dng nng lng v dng thng tin.Hay
ni cch khc ,h sinh thi bao gm qun x v sinh cnh ca n
Cu trc ca hst:bao gm 2 nhm nh sau

-Cc nhn t v sinh :chia lm 3loai

+Cc cht v c :C,N,P,CO2,H2O,O2....tham gia vo cc chu trnh tun hon vt cht.

+Cc cht hu c : protein,gluxit,lipit,mn..

+Ch kh hu :nhit , m,nh sng v cc yu t vt l khc c nh hng rt ln ti s

tn ti v pht trin cu sinh vt.

-Cc nhn t hu sinh

+Sinh vt sn xut (sinh vt t dng) :bao gm cc vi khun c kh nng tng hp v cy

xanh . l nhng sv c kh nng tng hp c cht hu c t nhng cht v c n gin nh
nng lng mt tri xy dng c th ca mnh.

+ Sinh vt tiu th (sv d dng) :bao gm cc ng vt ,chng dinh dng bng cch ly cht
hu c trc tip hoc gin tip t vt sn xut.

+Sinh vt hoi sinh (phn gii ):bao gm cc loi vi khun v nm ,phn gii cc cht hu c
sng ,ng thi gii phng ra cc cht v c cho cc sinh vt sn xut.

8.Trnh by chu trnh vt cht v dng nng lng trong hst

*Vng tun hon vt cht c th phn lm 2 loi :

+ Vng tun hon vt cht hon ton :khi lng cht ny cha trong thnh phn v sinh rt ln
v c s dng tr li mt cch lin tc theo mt chu trnh kn.V d :vng tun hon vt cht
ca c,n,o2..

+Vng tun hon vt cht khng hon ton :in hnh l vng tun hon ca p ,do c mt lng
P tn ng dng trm tch di y i dng v khng c s dng li.

-Cc vng tun hon vt cht hot ng khng tch ri nhau v c quan h rt cht ch vi nhau.

-Trong mt vng tun hon c 2 giai on :

+Giai on mi trng : ti cht dinh dng tn ti trong t ,nc hoc khng kh

+Giai on c th :ti cht dinh dng l thnh phn m ca sinh vt sn xut hoc sinh vt
tiu th.

-S nhiu lon ca mt giai on s nh hng nghim trng n giai on kia.

*Dng nng lng trong hst :

Nng lng cung cp cho hot ng ca tt c cc h sinh thi trn tri t l ngun nng lng
mt tri .S bin i ca nng lng mt tri thnh ha nng trong qu trnh quang hp l im
khi u trong ca dng nng lng trong cc hst.Ch mt t l rt nh nng lng nh sang mt
tri c hp th (khong 1-5%) v chuyn thnh nng lng ha hc nh qu trnh quang hp
ca sinh vt sn xut ,ri t ha nng sang c nng v nhit nng trong trao i cht t bo ca
cc nhm sinh vt tiu th ,ph hp vi cc quy lut v nhit ng hc.

nh lut 1 :nguyn l v s bo tn nng lng .Nng lng khng t nhin sinh ra v khng t
nhin mt i m ch c th chuyn t dng ny sang dng khc.

nh lut 2 :nguyn l ging cp mi ln chuyn t bc n n bc kia .S nng lng gim dn

t mc dinh dng ny n mc dinh dng k tip ,iu xy ra do 2 nguyn nhn :

+ Nng lng mt i gia cc bc dinh dng .Nh chng ta bit .s bin i nng lng t
dng ny sang dng khc khng c bo ton 100%.Bt c lc no dng nng lng t mc
dinh dng ny sang mc dinh dng khc v nguyn liu ca 1 c th ny .bin i xy
dng nguyn liu cho c th khc u b tiu hao nng lng.

+Nng lng mt i trong mc dinh dng.Tt c cc sinh vt u phi h hp sng .H

hp lm ooxxy ha hydratcacbon v gii phng nng lng.

Tng hp 2 nguyn nhn trn c ngha l nng lng mt i theo mc k tip.

10.Tc ng ca con ngi n mi trng v hst:

Tc ng ca con ngi n mi trng:

-Khai thc ti nguyn thin nhin :

+Vic khai thc g v cc loi sinh vt ca rng dn n vic tn ph rng ,thay i cu trc
thm thc vt ,nhiu ng vt khng cn ni sinh sng cng b tiu dit,nhiu loi b dit
vong..Thay i ch v chu trnh ca cht kh ,hm lng CO2 tng, O2 gim ,nhit khng
kh cng c xu hng tng theo ,hin tng xi mn v cun tri t lm mu m ca t
rng b gim ,nc ngun b nhim bn ph sa,ch dng chy ca sng ngi thay i ,Vic
khai thc rng lm mt i 20 triu ha rng /nm.

+Cc ngnh cng nghip khai khong ,khai thc du m a 1 lng ln ph thi ,cc cht
c hi ..t trong lng t vo sinh quyn..Cc loi nc cha axit ,phenol...ca qu trnh khai
m x vo ngun nc mt,gy nhim v s ph hy s cn bng sinh thi.Mt khc cu trc
a tng v thm thc vt khu khai thc m thay i nh hng xu n sc khe v hot ng
kinh t x hi ca con ngi.

+Vic xy dng p h cha khai thc ngun thy nng cng c nhng tc hi nht nh
i vi mi trng .

-S dng ha cht :

+Vic s dng phn ha hc lm nhim t v nhim ngun nc

+Cc loi thuc tr su ,dit c : ph hy cy trng v xm nhp vo chui dinh

dng ,cn tr hot ng sng ca nhiu sinh vt.

+Cc ha cht s dng trong cng nghip v nhiu hot ng kinh t : l nhng cht c hi i
vi con ngi v nhiu loi sinh vt khc.
 +Nhng cht phng x xut pht t bom ht nhn hoc nhng cht thi b phng x lng hay
rn pht ra t nhng trung tm cng nghip hay nghin cu khoa hc :c th gy nguy c c hi
i vi con ngi ,ng vt v thc vt.

-S dng nhin liu:

+t nhin liu : gy ra s thay i ch vi kh hu khu vc.Nguy hi nht l hm lng

CO2,NO,NO2,S02...trong kh quyn tng ,lm cho nhit khng kh gn mt t s tng ln do
hiu ng nh knh

+Qu trnh t chy than v du m : l nguyn nhn gy ma acid,lm chua ha thin nhin
,hy dit rng v ma mng ,lm han g nh ca cng trnh ,gy nguy hi cho sinh vt ,hy dit
s sng ca h sinh thi..

+Ngoi ra NO2,N0 cng 1 s cht khc cn gy hin tng khi quang ha ,nh hng rt ln
ti i sng sinh vt trn tri t

Tc ng ca con ngi n h sinh thi:

-Tc ng n cc yu t sinh hc:

+ Gy ra s cnh tranh

+Lm gim hoc tng s loi n tht

+em c th mang mm bnh n

+Di nhp cc loi ngoi lai

-Tc ng n cc yu t v sinh:

+Gy nhim

+Lm hng cc ngun ti nguyn

+Lm n gin ha h sinh thi

CHng 3

11.Trnh by cc ngun gy nhim khng kh do t nhin

*Cc ngun nhim t nhin :

-Ngun gc :

+t ct sa mc,t trng b ma gi bo mn v thi tung thnh bi

+ Cc ni la phun ra bi nham thch cng vi nhiu hi kh t long t thot ra l ngun

nhim khng kh ng k.

+Pht tn phn hoa gy ra nhng bnh d ng cho con ngi

+Pht tn bi vi sinh vt nh hng rt ln n i sng con ngi.

+Qu trnh phn hy t nhin cc cht hu c ,xc ng vt-thc vt,pht sinh ra nhiu kh
nhim ,c bit l H2S,NH3,CH4,CO2.

+Nc bin ,bc hi cng vi sng bin tung bt mang theo bi mui bin lan truyn vo khng
kh,

-c im: tng lng tc nhn nhim khng kh c ngun gc t nhin thng rt ln nhng
do c im l phn b tng i ng u trn khp tri t ,t khi tp trung trong 1 vng v
thc t con ngi,sinh vt cng quen thch nghi vi cc tc nhn .Ngoi tr cc trng hp
s c nh ni la ,bo ct ,lc ,con ngi ch c th phng trnh thng qau theo di chu k
hot ng ,d bo di chuyn n ni an toan hn.

Cu 13 Nguyn nhn v tc hi ca bui.

Bi c sinh ra trong giao thng cng nghip , hm l khai thc than v c bit l trong mt s
cng ngh sn xut c s dng cc nguyn liu sn sinh ra bi

Tc hi:

Nhng ht bi c kch thc ln c kh nng gy chn thng bn ngoi c th nh da v mt ,

nhng ht bi nh (<10micromet) th c th i vo c th theo ng h hp . bi c kch thc
>100 Mm c th lng ng ri xn t di tc ng ca lc trng trng.

Bi c nhiu loi khc nhau v tc hi cng khc nhau

-Bi silic:gy nguy him i vs phi ,gy nhim c t bo li vt x ha cc m gim

nghim trng s trao i kh ca cc t bo trong l phi

-bi aming:cc ht bi ny s gy x ha l phi v lm tn thng trm trng h thng h hp

.Ngoi ra cn c th gy ung th phi.

-Bi st ,bi thic :bi ny c th i vo d dy gy nim mc d dy v ri lon tiu ha

-Bi bng,bi s lanh:thng gy h hp mn tnh, xut hin dn trong bng hay cng nhn
khai thc.

-Bi ng :gy nhim trng da ,bi tc ng cc tuyn nhn lm cho da kh gy cc bnh v da

nh trng c vim da.

-Bi nha than:lm cho da sng ty , mt , gy chn thng mt.

-Bi kim,bi axit :gy bng gic mc , li so , lm gim th lc ,nng c th b m.

- bi vi sinh vt ,bi phn hoa :gy cc bnh d ng v da , bnh mt thng c ma ma ti

cng rnh sng h ni c vi sinh vt pht trin mnh.

17 Nguyn nhn tc hi ca Sox

Trong kh quyn, kh sunfua dioxit (dioxyt lu hunh) b oxi ha thnh SO3theo qu trnh oxi
ha xc tc hay oxi ha quang ha.
Trong iu kin m cao SO2 d b cc git nc c ln nhiu bi hp thth qu trnh oxi ha
din ra rt thun li vi iu kin c mt cc cht xc tc (thng l mui ca Fe3+ Mn2+...
chnh chng l thnh phn ca bi). NH3 c trongkhng kh cng lm cho phn ng tng nhanh
v lm tng tan SO2 trong git nc, c th to ra amni sunpht. Cn qu trnh oxi ha
quang ha lin quan vi iu kin m v nh sng.

SO2 c hot ha v c nng lng ln v tc dng vi O2 vi tc nhanh thnh SO3. qu

trnh ny cng nhanh kh trong kh quyn c oxit nit v hidrocacbon

Sunfuatrioxit (trioxyt lu hunh) c to ra t SO2, phn ng ngay vi H2O to nn H2SO4

kt hp d dng vi cc git sinh ra mt dung dch H2SO4.

Trong kh quyn c NH3 hay cc ht NaCl th Na2SO4. HCl s hnh thnh. Nh vt SO2 tn ti
trong kh quyn cng ch c tnh hng ngy. SO2 l kh tng i nng nn thng gn mt
t, ngang tm sinh hot ca con ngi, nn l kh nhim v tc ng trc tip n cuc sng.
SO2 l kh d tan trong nc nn d phn ng vi c quan h hp ca ngi v ng vt khi
xm nhp vo c th. hm lng thp, SO2 lm sng nim mc, hm lng cao

Cu 16

Nguyn nhn tc hi ca Cox

Cacbon monoxit CO:

Cacbon monoxit CO l cht kh khng mu, khng mi, l kh nhim phbin trong phn di
ca tng kh quyn. Ngun CO nhn to ch yu c pht ra t qu trnh chy khng hon ton
cc nhin liu ha thch. Ngy nay, qua nhiu nghin cu chng minh rng ngun pht sinh
ra CO t nhin cn ln gp 10-15 ln ngun CO nhn to.

Cc ngun pht sinh CO t nhin l:

S oxi ha metan khi u bng phn ng gia metan vi gc HOCH4 + HO

CH3 + H2O Phn ng ny c hng s vn tc bng 1014cm3/mol/s 250C. Sau , mt chui

cc phn ng phc tp khc din ra dn n s hnh thnh CO. Lng CO tngun ny gp 10
ln lng CO nhn to. Trong phn di ca kh quyn, khi nng CH4 vo khong 1,5ppm
(theo th tch), lng CH4 do phn hu sinh hc cht hu c din ra trong m ly vi lng
ton cu c tnh 9.1013 mol/nm, thnng CO trong kh quyn c tnh bng 0,12 -
0,15ppm.

Ngoi ra, ngi ta nh gi c rng lng CO to ra t cc i dng vo khong 10% CO

to ra t cc qu trnh t chy.

Trong t nhin CO b loi tr bi mt s qu trnh:

- Phn ng gia CO vi gc HO

trong tng i lu v bnh lu

CO + HO- CO2 + H+
 - c t hp th, b oxyha tr thnh dioxytcacbon CO2. Nguyn nhn ca s loi tr CO
ny l do kt qu ca s hot ng sinh hc din ra trong t.

Bn cht ca CO l kh c, nu xm nhp vo c th, CO tc dng vi hng cu trong mu to

hp cht bn vng, lm gim hng cu, gim kh nng hp th, vn chuyn O2 ca hng cu di
nui cc t bo ca c th. HbO2 + CO HbCO + O2

Ng c nh CO c th li di chng thiu mu, hay qun. Ng c nng gy ngt, ln cn co

git, lit tay chn v c th dn n t vong trong vng vi ba pht khi nng vt qu 2%.
Thc vt khi tip xc vi CO nng cao s brng l, xon qun, cy non c th cht yu.
Nhung nu nng O2 cao th O2 s y c CO ra khi Hb a v trng thi bnh thng :

HbCO + O2 Hb.O2 + CO

Cacbon dioxit CO2:

CO2 vn c trong thnh phn ca khng kh sch, ngoi ra c th c pht sinh khi t chy
hon ton nguyn nhin liu cha ccbon v trong qu trnh h hp ca ng thc vt. Hng
nm, ch ring trong qu trnh ch bin v s dng than , con ngi thi vo kh quyn
2.109 tn CO2, tuy nhin mt na lng ny c hi nc v thc vt hp th, phn cn li tn
lu trong mi trng khng kh.

Kh CO2 nng thp khng gy nguy him cho ngi v ng vt nhng nng cao s
gy nguy hi. Kh CO2 l mt trong cc kh nh knh nn vic tng hm lng CO2 trong kh
quyn s gy nn s gia tng hiu ng nh knh.

i vi thc vt, kh CO2 c nh hng tt, tng cng kh nng quang hp nht l trong iu
kin kh hu nhit i nng, m.

Cu 15

Nguyn nhn v tc hi N0x

Cc oxyt nit thng vit tt l NOx pht sinh qua cc t chy cc nhin liu nhit cao,
qua qu trnh sn xut ha hc c s dng ni; Trong t nhin, t soxyha nit ca khng kh
do st, kh ni la v cc qu trnh phn hy vi sinh vt. Trong cc NOx th NO v NO2 c coi
l nhng cht in hnh gy nhim khng kh. Cac oxit nit khc tn ti trong khng kh vi
nng rt nh v khng gy lo ngi v nhim. Tuy nhin h tng kh quyn th N2O l oxit
nit ph bin nht, n l sn phm ca hot ng sinh hc, n cng l mt ngun to ra NO
trong tng i lu, v bnh lu ni c oxi nguyn t to ra do s phn li quang ha ca

O3 : N2O + O 2NO

NO l kh khng mu, khng mi, khng tan trong nc. Khi xm nhp vo c th n c th tc
dng vi hng cu trong mu, lm gim kh nng vn chuyn oxy ca mu, dn n bnh thiu
mu. NO2 l kh c mu nu nht, mi hc, c tnh kch thch, d tan trong nc.Khi xm nhp
vo c th n c th to thnh axit qua ng h hp hoc tan vo nc bt, vo ng tiu ha
sau vo mu, gy nguy him cho c th.
 NOx tc dng vi hi nc trong kh quyn, to thnh axit HNO3, nh vy cng vi axit
H2SO4, l thnh phn chnh ca ma axit, lm thit hi ma mng,nhim c cy trng, gim
tui th ca cc sn phm vi, nilng, t nhn to, dng bng da, giy, nh hng n cht
lng ca cc cng trnh xy dng

NO v NO2 c vai tr nht nh trong vic hnh thnh khi m quang ha v l mt trong bn
nguyn nhn chnh phn hy ozn, gy nn nguy c suy gim tng zon hin nay.

NO + O3 NO2 + O2

NO2 + O3 NO3* + O2 NO3* trng thi kch hot.

NO3* + NO 2NO2

N03 l tc nhn gy ra hin tng khi quang ha.

Cu 12 Phn tch ngun gy ONKK do con ngi

1.Ngun nhim cng nghip : do cc ng khi ca cc nh my thi vokhng kh nhiu cht

c hi, hoc pht sinh t qu trnh cng ngh sn xut do bc hi, r r, tht thot trn dy
chuyn sn xut, cc ng ng dn.

Nh my nhit in : nhin liu than, du. nhim ln vng xung quanh. X nghip ho
cht:thi nhiu cht c hi th kh v th rn. Cc cht kh ca nh my ho cht thi ra kt hp
vi cc kh khc i khi to ra cht c c tnh cao hn nhiu.

Nh my luyn kim: rt nhiu bi (kch thc to 10 - 100m) pht sinh tcng vic tuyn qung,
sng lc, p nghin; cc ho cht c hi SO2, NOX c sn sinh trong qu trnh t chy
nhin liu; bi v CO sn sinh trong qu trnh luyn gang; hi v bi rt c hi nh oxit ng,
asen, thu ngn ... sn sinh trong qu trnh luyn ng v cc kim loi mu khc. Cht thi nh
my luyn kim c c im : nhit cao (300 400oC c khi800oC), phn b rng. Ngoi ra
vng ln cn nh my luyn kim cn b nhim

bi cc sn bi, kho cha nguyn liu, vn chuyn, cc xng c, cc l, bng

chuyn,....

X nghip c kh : ngun gy nhim chnh l xng c v xng sn.

Nh my cng nghip nh: v d nh my ng giy thi ra nhiu bi da, sol kh sn, quang du,
axeton,....

Nh my vt liu xy dng, nh my xi mng, xng lm gch ngi....c bit i vi l nung

gch v nung vi vi cng ngh lc hu nn cht c hi do chng thi ra rt ln. cht thi ch
yu l bi v cht kh thi ra trong qu trnh t nhin liu than nh SO2, NO, CO.

2.Ngun nhim giao thng vn ti:

Cng l ngun gy nhim ln.

Chng sn sinh ra gn 2/3 kh CO v kh hydro cacbon v kh oxit nit

3.Ngun nhim do sinh hot ca con ngi:

Ch yu l bp un, l si s dng nhin liu than , ci du v kh t. Ngun nhim ny

c c im l gy nhim cc b trong mt phm vi nh ( nh, phng). c bit khi dng than
un nu, nng CO ti bp un thngln v nu un trong phng kn c th gy tai ho i
vi con ngi. Cng rnh v mi trng nc mt, ao h, knh rch, sng ngi b nhim cng
bc hi, thot kh c hi v gy nhim mi trng khng kh. cc thcha thu gom v x
l rc tt th s thi ra, phn hu cht hu c hoc chn khng ng k thut cng l mt
ngun gy nhim mi trng khng kh. Cc kh nhim t cc ngun thi sinh hot trn chu
ryu l kh metan CH4, ure CO(NH2)2 v mi hi thi, cc kh ny lm bn khng kh khu
dn c th.

Cu 14 :trnh by cc kin thc v H2S m em dc hc.

Kh sunfua hidro H2SKh sunfua hidro l kh c hi, khng mu sc nhng c mi kh chu

( mi trng thi ) c a vo kh quyn vi nhng lng rt ln t c ngun t nhin v nhn
to. Kh H2S xut hin trong kh thi ca cc qu trnh sn xut c s dng nhin liu hu c
cha lu hunh; cc qu trnh tinh ch du m, ti sinh si hoc khu vc ch bin thc phm, x
l rc thi. Mt phn H2S pht sinh trong t nhin bi qu trnh thi ra ca cc cht hu c
di tc dng ca vi khun t rc thi, cng rnh, b bin, ao t, h nc cn, k c t cc hm
l khai thc than, cc vt ni la.

Trong khng kh, 80% H2S b oxi ha thnh SO2 do oxi hoc ozon.

H2S + O3 = H2O + SO2 Tc phn ng din ra trong iu kin thi gian tn ti ca H2S vi
nng mt phn t khi tip xc vi O3, nng 0,05ppm trong iu kin trong khng kh c
15.000 ht bi / cm3 vo khong 2 gi. V H2S, O2, O3 u ha tan c trong nc nn tc
oxi ha H2S trong sng m, cc git lng trong my din ra rt nhanh. Nh vy s tn ti ca
H2S trong kh quyn c tnh hng gi. Kh sunfua hidro c th gy c hi nh sau: nng
thp gy nhc u, kh chu; nng cao (> 150ppm) gy tn thng mng nhy ca c quan
h hp, vim phi; nng khong 700ppm n 900ppm c th xuyn mng phi,xm nhp
mch mu, dn n t vong.

i vi thc vt, H2S lm tn thng l cy, rng l, gim kh nng sinh trng.
Chng 4

Trnh by cc tc nhn gy nhim mi trng nc ?

a. Khi nim

- L s thay i theo chiu xu i v tnh cht vt l-ha hc-sinh hc ca nc

- S xut hin ca cht l (rn, lng) lm cho ngun nc tr nn c hi vi con ngi v SV

b.tc nhn gy nhim

-Sinh hot con ngi: rc thi t cc khu dn c v cng trnh cng cng c cha hm lng cht
hu c khng bn vng cao l mt thun li cho vi sinh vt gy bnh pht trin.Trong nc thi cn
cha cc nguyn t dinh dng c kh nng gy ph dng ngun nc

-Nc thi cng nghip: Nc thi cng ngh, nc thi v sinh, sinh hot t cn b,cng nhn.Nu
khng dk x l m x thng ra mi trng rt nguy him c bit l nc thi cng nghip cha hm
lng cht c hi rt cao
 -Cc hot ng nng nghip: s dng lng ncln cho ti tiu m khng hon li, lm gim
cht lng ngun nc.Cc nc thi t chn nui, ng rung ra sng ngi lm nhim sng
ngi.Cc thuc tr su,bo v thc vt khi ra ngun nc phn hy rt lu gy nhim nghim
trng

-Nc chy trn: Do ma gy ngy, ra ng x,.. sau chy ra cc sng lm nhim sng
ngi.Mc d nhim ty thuc vo lng ma, thi gian ma

-hot ng ca tu thuyn: lm tng lng du m trn ra,cc v va chm tu, cc hot ng ra

tu lm lng du trn ra bin rt ln

25. Trnh by phng php x l nc thi bng phng php sinh hc ?

1. Phng php s dng h vi sinh vt
C mt s loi vi sinh vt c kh nng s dng cc cht hu c v mt s cht khong lm ngun
dinh dng v to nng lng, sinh trng v nh vy sinh khi ca chng tng ln. Cc vi sinh vt
ny c s dng phn hu cc cht nhim hu c v v c c trong cht thi t NTTS
2. Phng php s dng h ng thc vt hp th cc cht nhim
Bn cht ca vic s dng h ng, thc vt loi b cc cht nhim da trn c s qu trnh
chuyn ha vt cht trong h sinh thi thng qua chui thc n.

Cc cng trnh x l nc thi bng sinh hc c th thc hin trong iu kin t nhin nh cch ng
ti cnh ng lc, ao h n nh. Trong iu kin nhn to nh b thi kh, b lc sinh hc, cc h n
nh, b aeroten, biophin

26. Trnh by phng php x l nc thi bng phng php c hc

Thng dng loi ra khi nc thi cc cht khng ha tan v mt phn hn hp keo kch thc
ln. Phng php c hc thng x l khng trit , n thng l giai on u ca qu trnh lm sch
bng sinh hc v ha l
Cc cng trnh p dng. Sng chn rc, b lng ct, b lng

26. Trnh by phng php x l nc thi bng phng php ha l

X l nc thi bng phng php ha l t hiu qu cao khi x l nc thi cng nghip c cha cc
cht v c c hi nh kim loi mu, kim loi nng

Cc pp thng s dng

Pp keo t v lng: s dng phn nhm phn st, natri loi b cc cht l lng
trong rc thi
Pp trung ha: Trung ha cc nc thi c tnh axit hoc kim
Pp hp th: S dng than hot tnh, than bn kh mu
Pp oxy ha: Oxy hoc cc kim loi nng chuyn t c sang khng c
Pp tuyn ni: tch cc cht l lng, cht hot tnh... ra khi nc bng bt ni
Pp clo ha: dng clo kh trng, kh mi
Pp trch ly cc chit: L pp dng x l nc thi cha phenol v axit bo

Chng 5
1- nhim t l qu trnh lm bin i hoc thi vo t cc cht nhim lm thay tnh cht v
cu trc ca n theo chiu hng khng c li,mt kh nng p ng cc nhu cu sng ca con ngi

Nguyn nhn v tc hi

-cc cht thi t c ng khi ,giao thng,sinh hot ngm vo lng t theo cc ng khc nhau gy
nhim

-Cc cht thi lng rng t cc khu cng nghip rt c hi khi ngm vo t s gy nhim t. cc
hng xy dng ph hy thm thc vt cnh quan th gy xi mn t,thay i dng chy

-trong nng nghip h thng ti tiu khng hp l lm thoi ha t kh canh tc.S dng nhiu
thuc bo v thc vt gy nhim t lm ng c dy chuyn cc sinh vt nh hng trc tip n
con ngi.Ch canh tc khng hp l cng l nguyn nhn gy nhim,nh vng cao vic t
rng lm ry lm tn ph t ai gy xi mn l lt cun tri ph sa mt kh nng canh tc

-trong shot con ng to ra nhiu rc thi x thng xung t gy nhim lm vi khun pht trin pht
sinh cc mm bnh

Bin php bo v MT
-X l v gom cht thi trc khi vo dt

-Gom cc cht thi nguy him trong cng nghip nh thy ngn,ch,crm x l c bit

-cn ci to nng nghip,ti tiu hp l,khng nn khai hoang qu mc,trng cy ph xanh i trc

-hn ch s dng phn bn ha hc tng vai tr vi sinh vt trong t,gim nh hng n h sinh
thi

2- nhim cht thi rn

-Ngun gc pht sinh

-rc d phn hy sinh ra t khu dn c,khu gia nh,cc nh my ch bin thc phm chng phn hy
nhanh trong dk thi tit nng m sinh ra mi kh chu v mi trng cho cc vi khun pht trin

-Rc d chy bao gm cc cht thi cc h gia nh,cng s,..

-rc kh chy: cht thi khng chy nh thy tinh, v hp kim loi, nhm, cht thi xy dng, t cc h
thng x l nc,cng rnh

-Cht thi nguy him: cc kim loi c, cht thi ha cht,d chy, d n, phng x ch yu t cc nh
my

-rc c kch thc ln thng xut hin cc nc pht trin nh ot,xe my, t lnh, cc my mc
khc..

-Tc hi

-Rc thi khi pht tn ra mi trng s gy mt m quan th, nhim mi trng khng kh, nc
v t.Trong qu trnh phn hy s bc mi hi thi

-Ni tp trung rc l iu kin sng l tng ca chut, gin, vi khun, gy nhiu bnh tt nh hng
n sc khe con ngi

-cht thi rng trn xungc cc cng rnh gy ch tc h thng thot nc,lm nhim mi trng
nc mt v nc ngm.khi ma to s lm cc ng ph b ngp

-vic thi rc ra mi trng s lm lng ph 1 lng ln ngun ti nguyn thin nhin.c th c nhiu
bin php x l rc thi tt em li ngun li cao

Thu gom rc

Cn phi c 1 k hoch thu gom rc hp l trnh nhim v lng ph ti nguyn

Cc cng on chnh

TI RC GIA NH --- THNG RC KHU PH --- XE CH RC --- BI RC TP TRUNG --- CH BIN X L

Ch bin v x l
 -Thi rc khng qua x l: y l bin php trc y khi con ngi cn t v lng rc khng nhiu
nhng ngy nay do nh hng xu dn mi trng nn khng cn p dng bin php ny na.n
ch p dng vi cht thi t nhim,cht thi rn t xy dngMt s quc gia pht trin chi tin
a rc sang cc quc gia chm pht trin

- rc chn lp hp v sinh: chn lp rc thi ti cc bi chn lp cng bn cn.Sau chng di

nhit v m cn thit sau ly bn em i s dng. mt s ni theo p2 polygon,p2 ny c
th s dng kh metan sau khi

-thiu t: nhm gim din tch rc ngi ta thng t rc. P2 ny khng dk ti u v n to kh thi
gy nhim mi trng, khi t cn tnh ton nhit , cc cht t, cc cht to thnh, kh nng gy
n ca l t

Ti ch v s dng rc cho cc mc ch khc

-trc khi em rc i ta nn phn loi rc c th s dng cho cc mc ch khc.P2 ny rt

tt,gim lng rc thi ra mi trng

-Cc loi ra thi ca nghnh ny c th hu hiu cho nghnh khc.Nh cc rc thi t c t cc

nh my ch bin th a n cho cc nh my luyn kim lm nguyn liu t

-cc rc thi d phn hy th lm phn bn hoc ly kh metan s dng

-cc rc thi kh phn hy th c th p thnh khi lt nn,lt sn rt h hiu, kinh t c

3- nhim nhit

A. Khi nim: nhim nhit l s b sung nhit vo mi trng (t, nc, khng kh) ngoi s kim
sot ca con ngi, lm nh hng n con ngi v h sinh thi.

B. Nguyn nhn

-Thin nhin: cc thin tai l 1 trong cc nguyn nhn

-Cc hot ng t nhin liu ca con ngi t nng trc tip mi trng, sinh ra kh CO, CO2 gy
hiu ng nh knh. Cc nh my dng nc lm mt my mc,sau x ra mi trng gy nhim
ngun nc

-Qu trnh th ha lm gim lng cy xanh, giao thng tng trng khin lng khi bi to ra
nhu hn, cc khu cng nghip mc ra nhiu hn gy bc x mt tri rt ln lm tng nhit tri t

-Quy hoch/cng trnh kin trc, nh: do thit k khng hp l lm lng nhit thi ra trc tip ln con
ngi ln nh hng n sc khe

C. nh hng ca nhim nhit:

- Tan bng, nc bin dng, ln chim t,

 - Hn hn ko di, lt li, thiu nc,

- Sn xut: gim nng sut v cht lng SP, tui th cng trnh gim ph phm tng (10C 1-
2,5% nng sut gim)

- Tng tun hon mt nc, NaCl, vitamin,

- Nng nghip: gim sc sinh sn ca vt nui

- VSV pht trin gy bnh truyn nhim,

D. Bin php khc phc

-Gim lng kh thi CO2 vo kh quyn

-Gim t cc nhin liu sinh ra CO2, thay th cc nguyen liu cha CO2 bng nl khc nh mt tri,
gi

-Trng cy xanh, bo v rng

-Tng din tch ao h trong khu dn c hp th nhit mi trng

-Cc cng ty nh my th phi thit k nh hp l,p dng khoa hc k thut vo sn xut gim
nhit tt nht

-kh nhit trc khi thi hoc tn dng li ngun nhit trn lm cc vic khc

4- nhim ting n

B.Cc ngun gy nhim ting n

- Hot ng giao thng: do mt xe trn ng ln d ch tc cc tp m trn ln vi nhau gy

nhim ting n.My bay gn khu dn c cng gy nhim ting n

- Hot ng xy dng: cc ting n khi xy dng, ting p ph,my mc lm vic cng gy

nhim ting n

- Cng nghip v sn xut: cc my mc hot ng gy ra ting n ng k. cc khi kim loi va

vo nhau,tin xe vn chuyn

- Sinh hot ca con ngi ch yu n t cc thit b pht thanh.mc o nhim ty thuc vo

thc con ngi

C.Tc hi ca ting n

Ting n tc ng ln con ngi 3 mt:

- C hc: che lp m thanh cn nghe

- Sinh hc: thn kinh, thnh gic ic ngh nghip, ri lon thn kinh, l ng, mt mi,
 - X hi: gy xung t

D. Cc bin php khc phc

- Quy hoch kin trc hp l

- C lp (gim ting n ngay ti ngun pht sinh)

- Trit tiu (nt tai, b gim m, gim thanh)

- Bo v, che chn

- Gio dc

Chng 6
. Cc vn mi trng cp bch ca Vit Nam ?

Nguy c mt rng v ti nguyn rng ang e do c nc, v trong thc t tai ho mt rng v
cn kit ti nguyn rng xy ra nhiu vng, mt rng l mt thm ho quc gia.
S suy thoi nhanh ca cht lng t v din tch t canh tc theo u ngi, vic s dng
lng ph ti nguyn t ang tip din.

Ti nguyn bin, c bit l ti nguyn sinh vt bin ven b b suy gim ng k, mi

trng bin bt u b nhim, trc ht do du m.

Ti nguyn khong sn, ti nguyn nc, ti nguyn sinh vt, cc h sinh thi v.v... ang c
s dng khng hp l, dn n s cn kit v lm ngho ti nguyn thin nhin.

nhim mi trng, trc ht l mi trng nc, khng kh v t xut hin nhiu ni,
nhiu lc n mc trm trng, nhiu vn v v sinh mi trng phc tp pht sinh cc khu
vc thnh th, nng thn.

Tc hi ca chin tranh, c bit l cc ho cht c hi v ang gy ra nhng hu qu cc

k nghim trng i vi mi trng thin nhin v con ngi Vit Nam.

Vic gia tng qu nhanh dn s c nc, s phn b khng ng u v khng hp l lc lng

lao ng gia cc vng v cc ngnh khai thc ti nguyn l nhng vn phc tp nht trong quan
h dn s v mi trng.
 Thiu nhiu c s vt cht - k thut, cn b, lut php gii quyt cc vn mi trng,
trong khi nhu cu s dng hp l ti nguyn khng ngng tng ln, yu cu v ci thin mi trng
v chng nhim mi trng ngy mt ln v phc tp.

Th no l pht trin bn vng?

Pht trin bn vng l sn phm ca 1 x hi loi ngi bn vng, l s ha hp gia cc dn tc vi

nhau v vi thin nhin. xh pht trin bn vng cn thc thincc nguyen tc sau

-Bo v s sng v tnh a dng ca tri t

-hn ch n mc thp nht vic lm suy gim ti nguyn ti to c v khng ti to c

-gi vng kh nng chu ng ca tri t

-Tn trng v quan tm n cuc sng cng ng

-ci thin cht lng cuc sng con ngi

-xy dng thi mi, thay i thi quen xu i vi thin nhin

-cho php cng ng t bo v mi trng ca mnh

-to ra c cu quc gia thng nht thun li cho vic bo v mi trng

-Xy dng lin minh ton cu em li li ch chung cho mi trng

c im ca cuc sng hin ti

1. C s phn cc v mc sng gia cc quc gia v gia cc tng lp dn c trong tng quc
gia

2. Cn tn ti cuc sng ngho i v suy dinh dng

3. Lng ph trong sinh hot v sn xut kinh doanh

4. Tnh trng suy thoi v nhim mi trng