САРЫАРҚА

Павлодар облыстық газеті

1929 жылғы 15 ақпаннан шығады

ssamaly29@gmail.com
САМАЛЫ
www.saryarka-samaly.kz facebook.com/saryarka15
4 қараша, сенбі
2017 жыл
№122 (15149)

@saryarka_samaly

ДЕНСАУЛЫҚ

Нақпа-нақ
Тұзды ауамен Келер жылы
елімізде

тыныстаңыз! зейнетақының ең
төменгі (базалық
зейнетақыны
ескергенде) мөлшері

49 019
теңгені құрамақ

МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТ

Екі сағаттан
артық
бөгелмеуі тиіс
Қазақстанда мемлекеттік қызмет-
шілердің жұмыс уақытынан тыс
қызмет орнында бөгелуі екі
сағаттан аспауы тиіс. ҚР Еңбек
және халықты әлеуметтік қорғау
министрлігіндегілер осылай деп
отыр.
Сонда бір айда жұмыстан тыс уақыт
12 сағаттан, ал жылына 120 сағаттан
артық болмауы қадағалануы қажет.
Ведомстводағылар ҚР Еңбек кодексіне
сәйкес қызметкер еңбек тәртібін, тиісті
ережелерді сақтауы тиіс. Әйтпесе, тәртіптік
жауапкершілікке тартылуы ықтимал. Ал
жұмыс беруші де еңбек заңнамасының
Бұдан былай біздің өңірдің балалары тұзбен емделмек. Адам ағзасын талаптарын, еңбек жағдайын сақтауға
міндетті. Еліміздің «Мемлекеттік қызмет
тұзды ауамен тазартатын «Тұзды шахта» галокамерасы Павлодар ауданы туралы» заңына сәйкес мемлекеттік
қызметшілерге аптасына бес жұмыс
Мичурин ауылындағы «Балдәурен» оқу-сауықтыру орталығында ашылды. күні және екі демалыс күні белгіленген.
Мемлекеттік органдар бекітетін мемлекеттік
Оған қала бюджетінен 6 млн. теңге бөлінген. Мұндай ерекше сауықтыру қызметшілердің еңбек тәртібінің ережелері
кабинеті облысымызда әзірге біреу ғана. жұмыс уақыты мен демалыс уақыты режимін
белгілейді. Оған сәйкес мемлекеттік
қызметші белгіленген жұмыс уақыты
Жалғасы 12-бетте аяқталғаннан кейін жұмыста бөгелуге

Нөмірден оқыңыз:
міндетті емес, - дейді министрлік өкілдері.
Сонымен қатар, шұғыл, күтпеген
жұмыстарды атқару үшін мемлекеттік
қызметшілер еңбек заңнамасына сәйкес
жұмыстан тыс уақытқа, демалыс және

Қарттар неге қамықты? мерекелік күндері жұмысқа тартылуы

«...Осы анализдер бойынша кезекке тұрамыз. 2-3 жылдан кейін кезегің келгенде
осы құжаттарды қайта жинаймыз. Бұл жасы келген қарияларға оңай емес. Осы
жағдайды жеңілдетуге болмас па екен?»
Gismeteo.kz сайтындағы болжамға сенсек, алдағы
аптада облыс аумағында күнді з жылы ауа райы сақталады.
Дүйсенбі ден бейсенбі ге дейі нгі аралықта тәулі кті ң күнді згі
бөлі гі нде ауа температурасы +5+7 градусқа дейі н көтері лсе,
Толығырақ 6-бетте
түнгі уақыттарда 0-2 градус аралығында салқын болады.
Десе де, апта соңына қарай күн суытып, аздаған қар
жауады деген болжам бар. Ал сенбі, жексенбі де өткі р жел
тұрып, күндіз -7-9 градусқа дейін суытады.
мүмкін. Ол үшін қызметшіге қосымша
демалыс күндері (сағаттар) немесе жұмысы
мемлекеттік қызметшілердің еңбегін төлеу
жүйесіне сәйкес үстемеақы төленеді.
Егер жұмыс беруші өз қызметкерлеріне
қатысты еңбек құқықтарын бұзса, онда
қызметкерлер немесе сенімхат бойынша
олардың өкілдері еңбек инспекциясының
көмегіне жүгінеді. Берілген өтініш негізінде
инспекция тексеріс жүргізеді, заң
бұзушылық анықталса, тиісті шаралар
қолданылады.
Министрліктің мәліметі бойынша
мемлекеттік инспекторлар биыл тоғыз
айда елімізде еңбек заңнамасының
сақталмауына қатысты 7743 тексеріс
жүргізіпті. Нәтижесінде 11 мыңнан астам
заңбұзушылық анықталған.
Әзірлеген – Г.МАҒЖАН.
2 4 қараша, сенбі, 2017 жыл АЙНА САРЫАРҚА САМАЛЫ

ӨҢІР

Бөле-жара Алты ферма ашылады
Күндер сырғып, мезгіл жылжып, тағы бір аптаның
аяғын көрдік. Жөн-жосығын білетіндер балапанды Павлодар облысында
апта сайын санайды. Осы жеті күнде жер бетіндегі жыл соңына дейін 6
тіршіліктен көңілге оғаш, көзге ерекше көрінгені тауарлы сүт фермасы
жетерлік. Есірікке де, естіге де сөз ерттік. Ел ішінде, ашылмақ. Олардың
дөңгеленген он сегіз мың ғаламда біз куә болған, қатарында Павлодар

Суретті түсірген – Вал.Бугаев.

бөле-жара айтар оқиғалар қайсы? ауданындағы «Луганск»
өндірістік кооперативі мен
Миллиардтар қайда «Киров» жауапкершілігі
шектеулі серіктестігі бар.
жұмсалады? Осылайша, жергілікті
шаруалар сүт зауыттарын
Үкімет биылды қосқанда алдағы үш жылдың кірісі мен шикізатпен толық қамти
шығысын өткен жылы есептеп, бекітіп алған. Осы аптада
қазына қаржысына жауапты министрлер он айда болған
алады.
өзгерістерді қайта қарап, депутаттарға түсіндірді. Әрі кейбір
салаға қосымша қаржы бөлетіндерін ескертті. Себебі
экономиканың кейбір секторларында қаржы жетіспеушілігі
бар екен. Әсіресе, жол құрылысында қаражат тапшы көрінеді. Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА
Үкімет биыл басшылары бірінен кейін бірі парамен ұсталған
«ҚазАвтоЖол» ұлттық компаниясына қосымша 50 миллиард
теңге бермек. Десе де, Парламент депутаттары бұл ұсынысқа Луганск ауылындағы тауарлы
қитығып отыр. Оданда ол милллиардтарға ауылдардағы сүт фермасы жобасының құны – - Жыл соңына дейін жаңа облыстық бюджеттен бөлінбейтінін
шұрық тесік жолдарды жөндейік, мемлекеттің миллион- шамамен 250 млн. теңге. Бүгінде технологияларға негізделген айтты. Себебі өңір басшысы бұл
дарын жымқырған ұйымға миллиардтарды ұстатып жіберу құрылыс жұмыстарының 80 пайызы 6 тауарлы сүт фермасын ашу жолды «жақсы» және «қанағаттанарлық»
тым қауіпті деп есептейді олар. аяқталды. Кооператив басшысы жоспарда бар. Олар іске кіріскен деп бағалады. Есесіне, жолды күтіп
Естеріңізде болса, биыл «ҚазАвтоЖол» ұлттық компаниясының Петр Кузьменконың айтуынша, соң сүт зауыттарын қажетті шикізат ұстауға қажет қаржы толық көлемде
Петропавл, Павлодар, Қарағанды өңірлеріндегі филиалдарының еуропалық талаптарға сай салынып көлемімен қамтуға мүмкіндік қарастырылады. Яғни, 1 шақырым
басшылары кезек-кезек парамен ұсталды. Үнемделген қаржыны жатқан нысанда көң өңдеу үдерісі туады. Қазіргі кезде облыстық үшін 800 мың теңге бөлінбек. Осы
оларға берсек, жағдай тағы қайталанбасына ешкім кепіл бола де қарастырылмақ. Бастысы, деңгейде тауарлы сүт ферма- орайда Болат Жұмабекұлы жолдың
алмайды. Алайда ҚР Инвестициялар және даму министрі Жеңіс қосымша 10-ға жуық жұмыс орны ларын қолдау бойынша жаңа сапасына жергілікті шаруалар да
Қасымбек 50 миллиардты компанияның жеке шығындарына ашылады. Розовка ауылындағы бағдарлама әзірленуде. Атап жауапты екенін еске салды.
емес, республикалық трассаларды жөндеуге жұмсаймыз деп «Киров» жауапкершілігі шектеулі айтқанда, фермалардың құрылысы - «Луганск» өндірістік кооперативінің
отыр. Бір қызығы, алдағы үш жылда бюджет қаражатына құны серіктестігінің тауарлы сүт фермасы үшін алынған несиенің 10 пайызын басшысы Петр Петрович «біз жолдың
қымбат медициналық құрылғылар сатып алынбайтын болды. қолданысқа бері лген соң да субсидиялау мәселесі аграрлық үстімен емес, оның жиегімен жүреміз.
Себебі, өткен жылдары қазынадан миллиардтар жұмсалып, 10 тұрғын тұрақты жұмыспен комиссияның қарауында, - деді Әйтпегенде жүк көліктері жолдан түк
сатып алынған құралдардың көбін бүгінде дәрігерлер толық қамтылмақ. Мұнда 420 басқа Б.Бақауов. қалдырмайды. Біз мұндай қиянат
пайдаланып жатқан жоқ. арналған ферма құрылысы Сонымен қатар аймақ басшысы жасай алмаймыз» дейді. Міне,
Айтпақшы, қырғыз ағайындар ресми түрде бас тартқан қарқынды жүруде. Келесі жылы Григорьевка-Луганск бағытындағы шаруалардың барлығы осылай
100 миллион доллар еліміздің игілігіне жұмсалатын болыпты. дәл осындай тағы бір ферма ашпақ. жолдың жөнделген учаскелерінде деу керек. Әрқайсысы «бұл –
Бішкек техникалық көмек ретінде берілген 100 миллион Инвестицияның жалпы көлемі – болды. Биыл 42 шақырымның үш мемлекеттің емес, менің жолым»
доллар, яғни, 34 миллиардқа жуық теңгені қайтарған соң, 1 млн. еуро. Қос бірдей нысанның учаскесін, нақтысын айтқанда деп пайымдап, оны күтіп ұстауға
біздің бюджеттің шығыны 14 миллиард теңгеге қысқарыпты. құрылыс барысымен танысқан 16 шақырымды жөндеуге үлес қосса, жолға қатысты күрмеулі
облыс әкімі Болат Бақауов осы 263 млн. теңге жұмсалды. Тағы мәселелер туындамас та еді, - деді
11 шақырымды жөндеуге Б.Бақауов.
Үрей құшағындағы бағытта жұмыс істейтін шаруаларға
мемлекеттік қолдау болатынын 230 млн. теңге керек. Бірақ облыс
әкімі Болат Бақауов бұл соманың Павлодар ауданы.
Нью-Йорк атап өтті.

Американың Нью-Йорк қаласында оқыс оқиға орын алды.

ТАҒАЙЫНДАУ

Жаңа басшы таныстырылды

Тападай тал түсте ауыр жүк көлігімен 8 адамды жаншып
өлтірген лаңкес Хеллоуин мерекесіне жиналғандардың үрейін
ұшырды. Манхэттендік лаңкеске қатысты тың деректер
шығып жатыр. Тегі өзбекстандық Сайфулло Саиповтың
Америкадағы жерлестері оны мейірімді, ұстамды деп еске
алады. Сондықтан ауыр көлікпен адамдарды тірідей басып Павлодар облыстық төтенше жағдайлар департаментінің тында білім алған. 1998-2000 жылдары
өлтірген күдіктінің қылмысы тергеушілер үшін жұмбақ болып бастығы лауазымына Абай Темірбаев тағайындалды. Жаңа Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің
тұр. АҚШ президенті Дональд Трамп ә дегеннен Саиповты аға инженері, мамандандырылған
ауру адам десе, Нью-Йорк мэрі Билл де Блазио «жортуылға басшыны аймағымызға жұмыс сапарымен келген ҚР
өрт сөндіру бөлімі кезекші
жалғыз шыққан бөрі» деді. Арнайы қызмет органдары оның Ішкі істер министрлігі Төтенше жағдайлар комитетінің ауысымының басшысы міндеттерін
ДАИШ террорлық ұйымына қатысы жоқ деп отыр. төрағасы Владимир Беккер таныстырды. атқарды. 2000-2001 жылдары
Қанды қырғын мектептің дәл жанында болған. Велосипед- 8-мамандандырылған өрт сөндіру
шілерді басып өтіп барып, жүк көлігі балалар таситын автобусқа Төтенше жағдайлар комитетінің басары лауазымында қызмет бөлімі бастығының орынба-
соғылып тоқтапты. Лаңкес мінген көліктен хат та табылған. төрағасы аталмыш департаменттің атқарған. Ол 1977 жылы 5 ақпанда сары болып тағайындалды. 2001-
Онда «бұл террорлық акт Ислам мемлекеті ұйымы үшін» бұрынғы бастығы Әлібек Длимовтің Павлодар облысы Шарбақты 2013 жылдары облыстық төтенше
деп жазылған. Сайфулло Саипов Өзбекстаннан 2010 жылы қызмет барысында жеткен ауданының Шалдай ауылында жағдайлар департаментінде түрлі
Америкаға көшкен екен. Жалғызбасты жігіт такси жүргізушісі жетістіктерін атап өтіп, алғысын дүниеге келген. 1997 жылы ҚР лауазымда басшылық қызметтерді
болып істеген. Мұндай көлік қолданумен жасалған лаңкестің білдірді. Ішкі істер министрлігінің Павлодар атқарды.
оқиға АҚШ тарихында алғашқы рет орын алып отыр. Бұған Абай Асқарұлы бұған дейін техникалық колледжінде, 2003
дейін Ислам мемлекеті террорлық ұйымының содырлары облыстық төтенше жағдайлар жылы Қазақ құқықтану және А.АСҚАРҚЫЗЫ
Еуропа елдерінде көлікпен талай адамды басып өлтірген-ді. департаменті бастығының орын- халықаралық қатынастар институ-
Ресми деректерге сүйенсек, шейіт болғандардың арасында
қазақстандықтар жоқ. БАСПАНА

Президенттер жең ұшынан

жалғасқан ба?
Болашақ металлургтерге сыйлық
Сәрсенбі күні Павлодар түсті металлургия колледжінің жұмыстарыңыздан көрініс табады
Ресейдің АҚШ-тағы президент сайлауға араласқаны туралы студенттеріне арналған 200 орындық бес қабатты жатақхана деп сенемін, - деді ол.
дау өрши түсуде. Америкада осы істің мән-жайын анықтау үшін Құрылыс жұмыстары небары бір
қолданысқа берілді. Бүгінде 589 жас оқып жүрген білім жыл ішінде аяқталған студенттер үйіне
құрылған комиссия Дональд Трамптың 3 бірдей көмекшісіне
айып тақты. Трамптың бұрынғы кеңесшісі федералдық тергеу ордасының жатақханасында тәлімгерлер тегін тұрады. тұруға 198 студент өтініш берген.
бюросына сайлау алдында өзінің ресейліктермен қарым- Олардың 27%-ы – қыздар. Солардың
қатынасы туралы жалған ақпарат бергенін мойындап та үлгерген. бірі - металлург-техник мамандығының
Қарлығаш ХАШЫМҚЫЗЫ 1-курс студенті Анжелина Корчан
Бұған дейін, Джордж Пападопулос шетелдік профессормен
байланысы барын және оның Ресейдің Хиллари Клинтонға бұған дейін туыстарының үйінде тұрып
қатысты компроматы барын айтқаны туралы мәлімдеген Заман талабына сай жабдық- салынды. Осы аптада тегін Wi-Fi келген екен.
еді. Ал Клинтонның сайлауда Трамптың басты бәсекелесі талған студенттердің жаңа баспа- қосылады, - дейді түсті метал- - Студенттердің қуанышында шек
болғаны белгілі. Сөйтсек, президенттің кеңесшісі өтірік айтқан насы оқу ордасының аумағында лургия колледжінің директоры жоқ. Енді өзіміздің жеке бөлмеміз
екен. Бұған қоса, Трамп штабының экс-басшысы мен оның бой көтерді. Әр бөлме екі Александр Болдашевский. болады. Алаңсыз білім алуға зор
серіктесіне 12 бап бойынша айып тағылған. Комиссия ол адамға шақталған тұрмыстық Жатақхананың кілтін студент- мүмкіндік туып отыр. Болашақта
екеуді жылдар бойы Украина билігіне жұмыс істеп, милли- қажетті дүниелермен қамтылған. терге салтанатты түрде табыс еткен Елбасы сияқты еліміздің бетке
ондап пайда тапқан деп отыр. Жүргізіліп жатқан зерттеу Бұдан бөлек, кір жуатын орын, облыс әкімінің орынбасары Мейрам ұстар азаматы болуды армандаймын.
Трамптың таққа отыруының заңды-заңсыздығын көрсетпек. Айта буфет, жаттығу мен хореография Бегентаев құттықтау тілегін айтып, Себебі Нұрсұлтан Назарбаевтың
кетейік, Путин мен Трамптың сайлау кезіндегі сыбайластығы залдары бар. өз саласының нағыз маманы болып бұрындары металлург-техник болғанын
туралы айыпты Кремль де, Ақ үй де жоққа шығарған - Мұнда мүмкіндігі шектеулі шығуға шақырды. білеміз, - дейді А.Корчан.
болатын. адамдар үшін де бөлмелер - Меніңше, сіздердің білімдеріңіз Айта кетелік, жатақхана мемлекеттік
қарастырылған. Жалпы, студент- бен еңбектеріңіздің арқасында жеке меншік серіктестік аясында ERG
Апта оқиғаларын бөле-жара сөз еткен - терге үйдегідей жағдай туғызу үшін өңіріміз ілгері дамып, барлық Еуразиялық тобының демеушілік
Мұрат АЯҒАНОВ. бәрін жасадық. Колледж аумағында шығынның орны толады. Ұстаздардың қаржысына салынды. Жоба құны -
футбол мен баскетбол алаңдары беріп жатқан білімі сіздердің 680 млн. теңге.
САРЫАРҚА САМАЛЫ АҚПАРАТ 4 қараша, сенбі, 2017 жыл 3
ТҰСАУКЕСЕР ЭКОЛОГИЯ

Бапкер риза, Өрт өршіп тұр

балғындар мәз!
Качир ауданы орталығында жаңа спорт кешені
ашылды. Аталған нысан алдағы уақытта ауыл жастарының
бұқаралық спортпен айналысуына зор мүмкіндік бермек.
Кешеннің салтанатты ашылуына облыс әкімі Болат
Бақауов, спорт ардагерлері мен жаттықтырушылары
сондай-ақ ауыл тұрғындары қатысты.
Алпысбай ХОНЖ
- Качир ауданы спорт саласында
алдыңғы қатарда. Әсіресе, вело-
спорт пен хоккейдегі жетістіктері
аймаққа үлгі боларлықтай.
Жастарды спортқа баулу үшін
барлық мүмкіндіктер қарастырылуы
керек. Біз бұқаралық спорттың
деңгейін көтеруге күш салу-
дамыз. Мемлекет басшысы 2020
жылға дейін спортпен үздіксіз
айналысатын тұрғындар үлесі н
30 пайызға жеткізу жөнінде тапсырма
берген. Бүгінгі күні біздің облыста
спортты серік еткендердің саны
39,5 пайызды құрайды. Облыс
бойынша 28-ші спорттық кешен
Тереңкөлде салынып отыр. Жыл
өткен сайын салауатты өмір салтын
қалыптастыруға жіті көңіл бөлетін
боламыз, - деді Б.Бақауов.
Аймақ басшысы өңір тұрғындарын
жаңа нысанның ашылуымен
құттықтап, қажетті спорттық құрал-
жабдықтар сатып алуға 1 млн.
теңгенің сертификатын табыстады.
Жаңа нысанда балғындардың
спортпен айналысуына толық
мүмкіндіктер қарастырылған.
- Качир ауданында
16 жылдан бері еркін күрестен
балаларды жаттықтырамын.
Балғындардың аяқ алысы жаман
емес. Күреспен шұғылданатын
орынның тарлығына қарамастан
халықаралық, республикалық,
облыстық жарыстарда жақсы
нәтижелерге жеттік. Шәкіртіміз -
еркін күрестен халықаралық
дәрежедегі спорт шебері, Есбол
Нұржұмбаев Кореяның Инчхон
қаласында өткен Азиялық ойында
күміс медаль иеленді. Қыздар
арасында да жақсы нәтижеге жеткен
спортшыларымыз бар. Дәметкен
Аипова, Алма Сүрімбетовалар -
еркін күрестен спорт шеберлері.
Ашылған жаңа спорт кешені біздің
ұландарымыздың бұрынғыдан да
жақсы көрсеткіштерге жетуіне
жол ашады деп ойлаймын, -
деді еркін күрестен КСРО спорт
шебері, қазақстан чемпионы, Качир
С орынбасары Бауыржан Қасенов
ауданының аға бапкері Айтемір
Балташев.
Спорт кешенінің жанынан
салынған футбол алаңындағы
алғашқы матч Качир мен Железин
аудандары құрамалары арасында
өтті. Жолдастық кездесуге успендік
футболшылар да атсалысты.
Футбол алаңын айнала жұмсақ
жүгіру жолағы салынған. Бұл да
аудандағы жеңіл атлетиканың
дамуына өз септігін тигізбек.
Качир ауданы.
Жыл басынан бері облыс бойынша 117 орман өрті
тіркелген. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда
13 пайызға артқан.
Мереке АМАНТАЙ
Облыстық прокуратурада «Ертіс
өзені алқабы» табиғи қорығының
жай-күйі тақырыбында өткен жиында
экологиялық прокурор Дәурен
Кенбаев Ертіс өзенінің жағасындағы
орман өртінің азаймай тұрғандығын
атап өтті. Мәселен, 2016 жылы
26 өрт дерегі тіркелсе, ағымдағы
жылдың тоғыз айында 27 өрт оқиғасы
тіркелген. Сондай-ақ, биылғы
жылы Ертіс орман алқабындағы
262 гектар орман өртке оранған.
Прокурордың айтуынша, өртті ң
54 пайызы табиғи сипаттағы төтенше
жағдай салдарынан орын алады.
Ал қалған өрттің себептері әлі
күнге дейін анықталмай келеді.
Орман өрті шарпыған алаң сегіз
есеге көбейген. Материалдық
шығын 29 пайызға артып,
4,5 млн. теңгені құраған.
Осы тұста облыс әкімінің
орманшы мен аңшы қызметкерлер
құрамын азайта отыра, жалақысын
көбейту туралы мәселе көтерді.
Оның айтуынша, Павлодар орман
және жануарлар әлемін қорғау
жөніндегі мекемеде 300 адам
жұмыс істейді. Олардың басым
бөлігі - аңшылар мен орманшылар.
- Орташа есеппен бір орманшыға
қорғалатын аумақтың мың гектары
тиесі лі . Ал жалақылары -
40 мың теңге. Бұл мәселені шешудің
жолы бар. Қызметкерлердің санын
азайту арқылы еңбекақыны көтеру
керек, - деді Б.Қасенов.
Облыстық прокуратураның
мәліметінше, екі жылға жуық
уақыт ішнде браконьерлер 168
текше метр көпжылдық ағаштарды
техника сатып алу жоспарланып
отырғандығын айтты. Сондай-ақ,
облыс әкімінің орынбасары Бауыржан
Қасенов Усолка өзенінің жағасында
орналасқан құтқару станциясының
аумағында тексеру жұмыстарының
нәтижелері туралы айтты. Қаланың
қақ ортасындағы қоқыстың көптігі
Бауыржан Қазбекұлының жағасын
ұстатқан.
- Сенбілікке жиналайық. Менің
ойымша, «Қазқонақ» алабынан
бастап құтқару станциясына дейінгі
аралықты жүріп өтсек, біз тек бір
«КамАЗ» ғана қоқыс жинамай-
тынымыз анық. Көктемге дейін
қалдыра берудің қажеті не? - деді
Б.Қасенов.
Бұл ұсынысты облыс
прокурорының орынбасары Расул
Қаймолдин қолдап, прокурорларды
өзен жағасын қоқыстан тазартуға
шақырды.
Дәл осы тұста биология
ғылымдарының кандидаты Виктор
Камкин облыс орталығында өз
тәжірибесіндегі «америкалық
сенбілік» ұйымдастыруды ұсынды.
- Сан-Диегода әр тазалық
жұмыстары мереке түрінде өткізіледі.
Ол өткізілерден екі апта бұрын
әлеуметтік желілерде азаматтарды
хабардар етеді. Арнайы шатырлар
тігіліп, қатысушылар сол жерге
келіп тіркеледі. Тазалық жұмыстары
аяқталған соң қатысушылар арнайы
қапқа салып жинаған қоқыстарын
өлшейді. Кім көп қоқыс жинаса,
сол жеңімпаз деп танылып, арнайы
сыйлыққа ие болады, - дейді
В.Камкин.
Ғалымның жасаған ұсынысы
қатысушылар тарапынан қолдау
тапты. Ведомствоаралық кеңес
соңында облыс прокурорының
орынбасары Р.Қаймолдин «Ертіс
өзені алқабы» мемлекеттік табиғат

Көше атаулары да -
кескен. Жыл басынан бері облыстағы
мемлекеттік орман қоры аумағында
да өрт саны өскен. Бұл тұста
Бауыржан Қазбекұлы келесі жылы
қорығының аумағында туындаған
жағдайларды түзетуге бағытталған
шұғыл шаралар кешенін әзірлеу
және тиісінше өзара іс-қимыл

сананы жаңғырту өрт сөндіруге қажетті бес арнайы жасау қажеттігін атап өтті.

Елбасының «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» атты Железнодорожный проезі, Школьный

бағдарламалық мақаласында «Өзгеру үшін өзімізді мықтап проезі және 1-Школьный проезі
қолға алып, заман ағымына икемделу арқылы жаңа дейтін қосарланған атаулар да жетіп
дәуірдің жағымды жақтарын бойға сіңіруіміз керек... артылады. Советов, Коммунаров,
Комиссаров, Молодогвардейцев,
Әжептәуір жаңғырған қоғамның өзінің тамыры тарих Царев, Комсомольская, ВЛКСМ-ге 70
тереңінен бастау алатын коды болады... Егер жаңғыру жыл көшелері, Октябрьский проезі -
елдің ұлттық-рухани тамырынан нәр алмаса, ол адасуға (өтпелері) кеңес дәуірінен қалған
бастайды» дегені бойға қуат, ойға нәр береді. архаизм атаулар.
Ал өзіміздің халық қаһармандары -
Осы ретте, бұрын да айтылған, қазақты бүкіл әлемге танытқан, еске түсіріп, тағзым ететін, тәлім-
жазылған, мәселе етіп көтерген Ұлы Отан соғысы жылдарында жеке тәрбие беретін Қажымұқан, Бауыржан
көше атауларын бүгінгі заман қаржысына ұшақ жасатқан, дүние Момышұлы, Тоқтар Әубәкіров, БІЛІМ
ыңғайына қарай өзгерту жайында жүзінің бірнеше дүркін чемпионы Әлихан Бөкейханов, Мәншүк
сөз етпекпін. Былтырғы жылдың
қазан, қараша айларында Екібастұз
Қажымұқан Мұңайтпасов есімін
беруге қарсылық білдірді. Көше
Мәметова, Әлия Молдағұлова,
Мұстафа Шоқай, Мағжан Жұмабаев,
тағы басқа айтулы, дана, дара,
Жобалық кеңсе
ашылады
қалалық «Ақсақалдар әділ қазылығы» атауларын өзгерту арқылы елдің
қоғамдық бірлестігі Екібастұз рухын көтеріп, халықтың алғысын батыр тұлғалардың есімдері жоқ.
қаласында атаулары мән-мағынасыз аламын деушілерге жығылған үстіне Әрине, мен де көше атауларына
көшелерді (санмен берілген жұдырық дегендей, қалалық «Голос жөн-жосықсыз адам есімдерін
Северный, Южный, Линейный, Юго- Экибастуза» газетіне «От пере- бере бергенді жөн көрмеймін.
Десе де, Жас ұлан, Нұрлы жол, С.Торайғыров атындағы ПМУ-де «Цифрлы Қазақстан»
Западный т.б.) Тәуелсіздік алдында именовании улиц не похорошеет»
тәубалап «Қазақ тілі» қоғамын деген мақала жазылды. Осылайша, Береке, Тәуелсіздік, Бостандық, мемлекеттік бағдарламасының жобасын талқылауға
құрған, қазақ мектептері мен оп-оңды бастама омақаса құлап Жерұйық сияқты айшықты сөздермен бағытталған кездесу өтті.
балабақшаларының, қазақ газетінің тынды. көшелерді атауға әбден болады
ашылуына себепті болған, ерекше Меніңше, ел боламын, келешек деп есептеймін. Тағы бір қосарым, Шараға облыс әкімінің орынбасары Мейрам Бегентаев, университеттің
еңбек сіңірген Түсіпхан Қасымжанов, ұрпаққа, бүгінгі немерелерімізге көше атауларын қайта өзгертіп қана оқытушылар құрамы, студенттер мен магистранттар қатысты.
Көбен Төлепбергенов, Октябрят мән-мағыналы сөз айтамыз десек, қоймай, сол көше атауларының неге С.Торайғыров атындағы ПМУ ректоры Гаухар Ахметова өз сөзінде
Ағжанов, Зейнолла Махметов Екібастұз қаласындағы қалай болса солай аталғанын насихаттау, ұлы, сандық технологиялар қазіргі уақытта ПМУ оқыту жүйесінде маңызды
сияқты құрметті ақсақалдарға солай атала салған көше атауларын дара тұлғалардың ел алдындағы орын алатынын атап өтті.
беру керектігі туралы мәселе ретке келтіруіміз керек. Жалпы, еңбегін ашу, айту, ұйымдастыру - Біздің университетте меншікті ақпараттық жүйе, E-learning CDT,
көтерді. Бұл тірлігіміз Екібастұз Екібастұз қаласында 160-тан астам жетіспей жатады. Жаңғырамыз қашықтықтан оқытуға арналған электрондық құжат айналымы жүйесі
қалалық мәслихаты ұйымдастырған көше атаулары бар. Солардың десек, жадымызда жатталып, енгізілді. Сондай-ақ, көптеген электронды оқулықтардың бейнемате-
қоғамдық тыңдауда осы ардагер 60-қа жуығы - мәнсіз атаулар. миымызға сі ңі п қалған ескі көше риалдары дайындалды, - дейді Гаухар Ғалымқызы.
азаматтардың өлшеусіз еңбегіне Мысалы, 32-Южный, 7-Северный, атауларынан арылып, жас ұрпаққа Болашақта IT HUB студенттерге қызмет көрсету орталығын
сәл деп қараған ұйымдасқан 9-Линейный, 8-Юго-Западный жаңа ой, жақсы тәрбие, өнеге беру ашу, университет қызметкерлеріне арналған ұялы қосымшасы мен
топтың тегеурінді шабуылының көшелері бар. Бұған қоса, жедел жағын ойластыру керек. Өйткені жатақхананы басқару жүйесін құру, академиялық мазмұнды латынға
астында қалды. Ал көше атау- жәрдем қызметін, болмаса қалаға көше атаулары да – ұлттық сананы аударуға арналған бағдарламалық жасақтама әзірлеу және 3D баспа
ларын өзгерту бойынша қоғамдық келген қонақтарды әуре-сарсаңға жаңғыртудың бір амалы. орталығын құру жоспарлануда.
тыңдауды жүргізіп отырған мәслихат түсіретін, адастыратын Зеленый, Жиын соңында университет қабырғасында «Цифрлы Қазақстан»
хатшысы Болат Құспековтің өзі Зеленый проезі, Открытый, Открытый Жұмағали ҚОҒАБАЙ, мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде жобалық кеңсе
атауы мәнсі з «40 лет Экибастузу» проезі, Угольщиков проезі, Угольный Екібастұз қалалық «Қазақ тілі» ашуды қолға алу керектігі сөз болды.
көшесіне қазақтың хас батыры, проезі, Железнодорожный даңғылы, қоғамының төрағасы. Өз тілшіміз.
4 4 қараша, сенбі, 2017 жыл
- Қайрат Теміршотұлы, елімізде
«кеншілер шаһары», «энергетиктер
мекені» деген атауға әлдеқашан ие
болған Екібастұздың қазіргі қарқыны,
даму жолы жайында сөз етсеңіз...
- Экономикамызда өнеркәсіп саласының
үлесі басым екені бұрыннан белгілі. Сондықтан,
әрдайым осы салаға үлкен үміт артылады.
Өңіріміздегі өндіріс орындары екпінін еселе-
месе, бәсеңдеткен емес. Бүгінде тұрақты
қарқын байқалуда. Мәселен, биыл тоғыз
айда өнеркәсіптік кәсіпорындарымыз
372 млрд. теңгенің өнімін шығарды. Бұл
көрсеткіш былтырғы көлемнен 1,6 пайызға
артық. Мысалы, 9 айда сағатына 13,9 млрд.
Квт электр энергиясы өндірілді. Жыл соңына
дейін сағатына 18,4 Квт-қа жетеді. Тау-кен
саласында айтарлықтай өсім байқалып
отыр. 38,8 млн. тонна көмір шығарылды.
Жыл соңына дейін көрсеткіш 56,3 млн.
тоннаға жетпек. Осылайша, өнеркәсіптік
өнімнің болжанып отырған көлемі биыл
430 млрд. теңге болмақ. Көлем 2016 жылмен
салыстырғанда 21,2 пайызға артық. Бұл
ретте, мегажоба - өңірімізге өркен әкелген
«Бозшакөлді» ерекше атауға болады. Аталмыш
кәсіпорын өндірістік қуатына шығуға шақ
қалды.
- Облысымызда инвестиция тартуға
көп көңіл бөлініп келеді. Бұл бағыттағы
екібастұздықтардың атқарып жатқан
жұмыстарына тоқталсаңыз...
- Инвестиция тарту жұмыстары күн тәртібінен
түскен емес. Ылғи өңіріміздің дамуына сырттан
қаржы құя алатын инвесторлар іздеумен
жүреміз. Инвесторлармен кездесу өткізіп, екі
тарапқа тиімді жобаларды жүзеге асыруға мән
беріледі. Бүгінде қаламыздың инвестициялық
төлқұжаты да жасалған. Ағымдағы жылы
қысқы дизель отынын өндіретін «Alef trade»
ЖШС, «Greenhouse KZ» ЖШС-нің қызанақ
өсіретін жылыжай кешені іске қосылып,
Екібастұздың ГРЭС-2 станциясында құрғақ
күлді іріктеу жүйесі ұйымдастырылмақ. Бұлар
- ірі инвестициялық жобалар. Естеріңізде
болар, облыс басшылығымен бірге Қытайға
сапарлап келдік. Біздің қаламыздың өндірістік
бағытымен ұқсас қытайлық шаһарлармен
байланыс орнатылды. Мысалы, Қытай елінің
Хычин қаласымен ынтымақтастық жөнінде келісім
жасалды. Қытай тарапынан инвестициялық
ұсыныстар жасалды. «ЭКСПО-2017» көрмесі
аясында өңірімізге қызығушылық танытқан
инвесторлар бар. Қытай, Польша және басқа
елдерден алдағы уақытта қатынасты нығайтуға
ниет танытқандар аз емес. Жалпы, биыл
тоғыз айда қаламыздың негізгі капиталына
құйылған инвестиция көлемі 73 млрд. теңгені
құрады. Айта кету керек, Екібастұз жалпы
облыстық инвестиция көлемінде де алдыңғы
орында. Осы бағыттағы жұмыстарымызды
әлі де белсендендірмек ниеттеміз.
- Қалалық қазынаны кәдеге жаратуда
қандай салаларға басымдық беріледі?
- Әлбетте, бірінші орында – әлеуметтік
сала. Сондықтан да, қалалық бюджеттің
48 пайыздан астамы дәл осы әлеуметтік
саланың керек-жарағын қамтамасыз етуге
бағытталады. Бұл дегеніңіз – 9587,7 миллион
теңге.
Жалпы, қалалық бюджетті ң көлемі -
20,2 млрд. теңге. 20,6 млрд. теңге болады
деп күтілуде. Оның ішіндегі трансферттердің
үлес салмағы - 18,6 пайыз мөлшерінде.
Сонымен қатар, биыл тоғыз айда қала
бюджетіне түскен қаржы көлемі 15 млрд.
теңгеден асады. Ал жоспарымыз 14 млрд.
теңге шамасында еді. Осылайша бюджеттің
кіріс бөлігі 107 пайызға орындалып отыр.
Осылайша, қазіргі таңда жоспардан асыра
орындалған сома – 929,5 млн. теңге. Ал
қазынаның шығыс бөлігі 99,9 пайызға игерілді.
- Тұрғын үй-коммуналдық шаруа-
шылығы саласында да күрмеулі мәселе-
ӨҢІР
Екібастұз екпінін
еселей береді
Экономиканы сөз етсек, ойға еріксіз Екібастұз оралады. Өңіріміздің тарихында жөні мен жолы
бөлек, соңғы кезде даму екпіні де ерек кеншілер шаһары экономиканың түрлі саласында ізін
қалдырудан көштің басын бермейді. Аймағымыздың әр аудан-қаласының әлеуметтік-экономикалық
дамуын қамтитын кезекті айқармамыз кеншілер мен энергетиктердің мақтанышы, биыл 60 жылдық
мерейтойын атап өткен Екібастұзға арналмақ. Осы ретте, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуы
турасында қала әкімі Қайрат Нүкеновпен тілдескен едік.
лер аз емес. Оларды шешу бойынша
не атқардыңыздар?
- Бұл бағытқа «Нұрлы жол» бағдарламасы
айтарлықтай серпіліс беруде. Биыл өңірімізде
944,2 млн. теңге сомасының 4 жобасы
жүзеге асырылуда. Бірқатар шағын аудан-
дарда су құбыры желісі салынып, кәріз
коллекторы жаңғыртылды. Ағымдағы
жылы қаланың инфрақұрылымын дамытуға
3 млрд. теңгеден астам қаржы бағытталды.
Ауылдардың инфрақұрылымын жақсартуға да
көңіл бөлінуде. Мысалы, биыл Шиқылдақ елді
мекеніне баратын жол, Ақкөлде ауылішілік
жол жөнделді. Тай ауылынан Көксиырға
дейінгі автожолға ағымдық жөндеу жүргізілді.
Шідерті кентінде аулааралық жылу желілеріне
күрделі жөндеу жүргізілді. Бұл мақсатқа
32,2 млн. теңге бөлінді.
- Шағын кәсіпкерліктің де өңірдің
өркендеуінде өзіндік үлесі бары айқын.
Екібастұздықтардың бизнес ашып, кәсіп
дамытуда белсенділігі қандай?
- Тоғыз айдың қорытындысы бойынша
өңірімізде 7786 кәсіпкерлік нысан бар.
Олардың 1570-і шағын және орта кәсіпкерлік
болса, 5975 –і – жеке кәсіпкерлер. Сонымен
қатар ауылдарымызда 241 шаруа қожалығы
бар. Рас, кәсіпкерліктен де қазынаға
түсетін төлемдер аз емес. Сондықтан кәсіп
ашуға, бизнесін дамытуға құлық танытқан
әрбір тұлғаға мемлекеттік бағдарламалар
аясында қолдау көрсетіледі. Тоғыз айда
Біздің анықтама
• Екібастұз қаласы
мен ауылдық аймақтары
18,9 мың шаршы метр аумақты
алып жатыр.
• Құрамында 7 ауылдық округ,
2 кент және 2 ауыл бар.
• Өңірде 152,7 мың адам тұрады,
9,6 мың тұрғын – ауылдық
округтерде.
• Кеншілер шаһары облыс
орталығынан 144 шақырым
қашықтықта орналасқан.
шағын бизнес кәсіпорындарының саны
8,6 пайызға артты. Сәйкесінше, бөлшек
сауда айналымы көлемі 4 млрд. теңгеге
өсті. Осылайша, өсу қарқыны 12,9 пайызды
құрады.
- Ауыл демекші, Екібастұз қаласына
қарасты елді мекендерде ауыл
шаруашылығы саласының қазіргі
жағдайы қалай?
- Асыл тұқымды мал сатып алуда
шауралардың шығын субсидиялау және
төмен пайыздық мөлшерлемелермен
несие беру сияқты мемлекеттік қолдаудың
нәтижесінде ауыл шаруашылығында да өсім
бар. Бүгінде алты шаруашылық асыл тұқымды
мал өсірумен айналысуда. Биыл екі ауылда
осындай шаруашылық құрылды. Мәселен,
биыл ірі қара мал басы 6 пайызға артты.
Оның ішінде сиыр басы 6,7 пайызға өсті.
Жылқы саны да 10 пайызға өсіп отыр.
Ағымдағы жылы өндірілген еттің көлемі
былтырғы деңгейден түскен жоқ.
Егін шаруашылығында да алға басушылық
байқалып отыр. Нақтырақ айтсақ, биыл егін
егілген алқап аумағы 12,2 пайызға артты.
Ауыл шаруашылығына қажетті 13 техника
сатып алынды.
- Шаруалардың өсірген малы
мен егінін өңдеу де - өз алдына бір
мәселе. Осы ретте Екібастұз аймағында
ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу
жұмысын айтып өтсеңіз...
- Өңірімізде ауыл шаруашылығы өнімдерін
өңдеу бойынша 27 кәсіпорын жұмыс
істейді. Атап өтер болсақ, 13-і наубайхана,
8 кондитерлік цех, 1 диірмен, сүт өңдейтін бір
нысан, макарон өнімдерін шығаратын 1 цех,
шикізат және жүн өңдейтін 2 цех. Оған қоса,
28 дайындау пункті бар. Оның 12-сі - ет,
15-і сүт қабылдайды. Тағы бірі малдың терісі
мен жүнін қабылдайды. Бұл кәсіпорындар
тоғыз айда 5053 тонна сүт, 933,8 тонна ет
дайындады. Ауыл шаруашылығы өнімінің
жалпы көлемі былтырмен салыстырғанда
6,4 пайызға артты.
- Тұрғындардың әлеуметтік ахуалын
арттыру алдымен халықты жұмыспен
қамтуға тікелей байланысты екені сөзсіз.
Бұл бағытта қандай жұмыс атқарылуда?
- Еңбек нарығындағы жағдай тұрақты. Жыл
басынан бері 3 мыңнан астам жұмыс орны
құрылды. Оның 75 пайызы – тұрақты. Бұл
көрсеткіш екі жыл қатарынан облыс бойынша
бізде жоғары болып отыр. Тұрғындарды
жұмыспен қамтуға өнімді еңбек және жаппай
кәсіпкерлік бағдарламасы септігін тигізуде.
Осы бағдарлама аясында ауылдың 9 азаматы
микронесие алған. Бұл мақсатқа қосымша
18 млн. теңге қарастырдық.
Тоғыз айда 339 адам әлеуметтік
жұмыс орнына орналастырылды. Тағы
81 жастың жастар практикасы негізінде
еңбекпен қамтылуына жағдай жасалды.
Жұмыссыз ретінде тіркеуде тұрған
236 азаматты қоғамдық жұмыстарға жолда-
дық. Жалпы, биыл жұмыспен қамту орган-
дарында жұмыссыз ретінде тұрғандардың
саны – 515 адам. Айта кетейік, өңірімізде
жұмыспен қамтудан бөлек, көмекке зәру
жандарға әлеуметтік қолдау көрсету күн
тәртібінен түскен емес. Ағымдағы жылы
«Жергілікті органдардың шешімі бойынша
көмек қажет ететін азаматтардың жекелеген
санатына әлеуметтік көмек» бағдарламасы
аясында 138 млн. теңгенің көмегі көрсетілді.
- Кеншілер қаласында тұрғын үй
құрылысы кейінгі кезде ғана жанданғаны
белгілі. Оған дейін кезінде қаңырап
қалған үйлерді қалпына келтіру жұмысы
қарқынды жүргізілді. Енді жаңа баспаналар
құрылысы жайында айтып берсеңіз.
- Өңірімізде тұрғын үймен қамтуға
бағытталған «Нұрлы жер» бағдарламасы
жүзеге асырылуда. Бұл мақсатқа 2,1 млрд.
теңге қаржы қарастырылған. Бүгінде бес
қабатты бір үйдің құрылысы аяқталды. Бұл
үйдегі пәтерлер тұрғындарға «Тұрғын үй
құрылыс жинақ банкі» арқылы үлестіріледі.
САРЫАРҚА САМАЛЫ
Сурет еkibastuz.kz сайтынан алынды.
Ал 2018 жылы 180 пәтерлі бес қабатты үш
үй пайдалануға беріледі деп күтілуде. Қазіргі
таңда олардың құрылысы басталып кетті.
Оған қоса, халықтың әлжуаз топтарына
жергілікті жалдау қоры бойынша берілетін
72 пәтерлі 9 қабатты үй салынып жатыр.
Сонымен бірге, жеке құрылысшылар да үй
салуда белсенділік байқатып отыр. Ірі өндіріс
орындары да баспана салудан шет қалған
жоқ. Мысалы, «Еуразиялық энергетикалық
корпорациясы» 70 пәтерлі 5 қабатты тұрғын
үй құрылысымен айналысуда. Келесі жылы
қолданысқа беріледі деп жоспарланған.
Жоспарланған жұмыстар толық жүзеге
асса, биыл 332 пәтер қолданысқа беріледі.
Жұмыстар жалғасын табады. Қазіргі таңда
келесі жылы жүзеге асырылатын 5 қабатты
төрт үйдің жобасы жасалды. Оған қоса,
9 қабатты алты үйдің құжаты әзірленуде.
- Жеке тұрғын үй құрылысының
қарқыны қалай?
- Өңірімізде жеке тұрғын үй құрылысына
ерекше көңіл бөлінуде. Осы ретте, билік
тарапынан жеке тұрғын үй құрылысына
инженерлік-коммуналдық инфрақұрылым
тарту бойынша жобалар жетерлік. Жалпы
инженерлік коммуналдық инфрақұрылым
тарту 5 069,4 млн. теңгеге бағаланып отыр.
- Елмен етене жақын салалар – білім
мен денсаулық сақтау екені сөзсіз. Осы
салаларға қандай қолдау көрсетілуде?
- Жоғарыда айтқанымдай, бюджетіміздің
басым бөлігі дәл осы салаларды қолдауға
бағытталған. Сондықтан керек-жарақтан
тарылған емес. Биыл білім беру жүйесін
дамытуға 7,6 млрд. теңге бағытталды.
16 білім беру мекемесіне күрделі жөндеу
жүргізілді. Материалдық-техникалық базасын
нығайтуға 209 млн. теңге бөлінді. Мектептер
интернетке толық қосылған. Алты балаға
1 компьютерден келеді. Балаларды мектепке
дейінгі мекемемен қамту мәселесіне назар
аударамыз. Бүгінде 1 жастан 6 жасқа
дейінгі бүлдіршіндерді балабақшамен
қамту көрсеткі ші 75,9 пайыз болса,
2-6 жас аралығындағы балғындардың
92 пайызы мектепке дейінгі мекемеде
тәрбиеленеді. Ал 3-6 жас шамасындағы
балалар 100 пайыз балабақшамен қамтылған.
Денсаулық сақтау бойынша жылдар
бойы қордаланған қалалық аурухананың
корпусаралық галереясын салу мәселесі
шешілді. Жуырда қолданысқа беріледі. Педи-
атрия корпусына күрделі жөндеу жүргізілуде.
- Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан -
Гүлжайна ТҮГЕЛБАЙ.
САРЫАРҚА САМАЛЫ ӨҢІР 4 қараша, сенбі, 2017 жыл 5
ШАҺАР ШЫРАЙЫ СПОРТ - СЕРІГІҢ

Елдің еңсесін Жаппай

көтерген ескерткіш жарысты
Шахтерлар мен металлургтер шаһарына биыл да көрік кірді. Аула- Биыл кеншілер шаһарынан редак-
ларды абаттандыру, көшелерді көріктендіру өз алдына, серуендейтін циямызға түскен әрбір екінші
саябақтар да түрлене түскен. Ал жазда ғана бой көтеріп, қаланың жаңалық дәл осы спорттан болды
60 жылдығына тұрғындар игілігіне берілген этнограф, шежіреші, десек қателеспейміз. Байқағанымыз,
ақын, атақты жерлесіміз Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының ескеркішінің спортты серік еткендер қатары
тас мүсіні тіпті елдің еңсесін көтеріп тастағаны рас. күн санап артуда. Қалайша дейсіз
ғой?
Биыл ескерткіш салтанатты түрде Жалпы, биыл кеншілер қаласында
ашылғанда тарихи сәттің куәсі болуға қаланың шырайын келтіретін шаралар
ағылған ағайын оны «ақ түйенің қарны аз жүргізілмеген. Қалалық тұрғын
жарылған күнге» балады. Бұл ескерткіш үй-коммуналдық шаруашылығы, жола-
қалалық сапаржайға аялдайтын алыс- ушылар көлігі және автомобиль жолдары
жақынның көзіне қашықтан менмұндалап бөлімінің маманы Архат Әмірхановтың
тұратыны анық. Бір сөзбен айтқанда, айтуынша, ағымдағы жылы 14 көше
сапаржай маңына сән де, үлкен мән де қайта құрылды. Үш көшенің жолына орта
беріп тұр бұл еңселі ескерткіш. жөндеу жұмыстары жүргізілген. 13 аула
Екібастұздықтардың емін-еркін серуеніне абаттандырылып, балалардың алаңдары
арналған аллея да абаттандырылуда. жасақталыпты. Бөлімнің мәліметіне
Нақтысы, Шахтер саябағы жаңа кейі пке сүйенсек, биыл қаланы абаттандыруға
енген. Мұнда субұрқақ орнатылып, ішкі қала қазынасынан 600 млн. теңге шама-
жолдарына кеспе тас төселген. сында қаржы қарастырылған.

АГРОБИЗНЕС
Төрт түлікпен күнін көріп,

ата-баба шаруашылығын алға
бастыруға бет бұрғандар
Екібастұзға қарасты Ақкөл
ауылында да аз емес.
Солардың бірі – «Әшім»
шаруа қожалығы.
Негізін 1998 жылы қалаған шаруашылық
бүгінде ірі қара, ұсақ мал ұстайды. Аз-кем
жылқысы да бар. Шаруашылық басшысы
Ғабит Арынбековтің айтуынша, алғашында
азын-аулақ төрт түлік өсіруді қолға алған.
Одан кейін кәсіпті кеңейтуді жөн көріпті.
Бүгінде мұнда 200-ден астам қара мал,
100-ден астам ұсақ мал бар.
- Негізі, Семейдің ветеринарлық инсти-
тутын тәмамдағам. Оқудан кейін ветеринар
дәрігері болып Ақсуға қарасты Қ.Қамзин
ауылында қызмет еттім. Бокспен айналыса-
тынмын. Содан ауыл мектебі басшысының
өтінішімен ауыл балаларын боксқа үйретуге
бет бұрып, әу бастағы мамандығымнан қол
үздім. Бірнеше жылдан соң ауылым – Ақкөлге
оралдым. Мұнда да бокс жаттықтырушысы
қызметін атқардым, - дейді Ғ.Арынбеков.
Алғашқы мамандығын да естен
Жәрдем жемісі
шығармапты. Біраз шаруашылықтарда
зоотехник қызметін атқарған. Тоқсаныншы
тоқырау жылдары отбасын асырау үшін
кәсіп ашуды жөн көреді. Сөйтіп автобус
сатып алып, Павлодар-Екібастұз арасына
қатынайды. Бизнестің етегінен ұстаған азамат
кәсібін өзге арнаға бұруды ұйғарыпты.
Сондықтан шаруа қожалығын құрған екен.
Елімізде мемлекеттің көмегінсіз «көсегесі
көгерген» кәсіп некен-саяқ екені шындық.
Әрқайсысы Үкімет тарапынан жеңілдетілген
несие, субсидия алу арқылы шығынын
азайтудың амалдарын қолданып келеді.
Мұндай қолдауды «Әшім» шаруа қожалығы
да көріп келеді.
- Мемлекеттің демеуінсіз діттеген
мақсатқа жету оңай емес. Сондықтан
биліктің бергенінен «енші» алып қалуға
тырысамыз. Мысалы, біз асыл тұқымды
мал басын көбейтуді көздейміз. Оған
мемлекет жәрдем етеді. Мысалы, асыл
тұқымды бұқа, сиырлар сатып алсақ, оған
кеткен шығынды мемлекет субсидия-
лайды. Бұл бізге айтарлықтай қолдау, -
дейді Ғабит Әшімұлы.
Хабарласқанымызда шаруашылық
басшысы малға жем-шөп әзірлеу қамымен
далада жүргенін айтты. Қорадағы төрт
түлігіне қажетті шөп көлемін дайындаған
соң артылғанын ауылдықтарға сатып,
қысқа әзірлікке кететін шығынды өтеп
аламыз, дейді ол.
Бұл жұмыстарды атқаруға шаруашылық
басшысына қос қанаты Саят пен Самат
есімді ұлдары қолғабыс жасайды.
Жалпы, Екібастұз қалалық ауыл
шаруашылығы бөлімі басшылығының
айтуынша, ауылдық аймақтарда ауыл
шаруашылығын дамытуға көп көңіл бөлінеді.
Соның нәтижесінде жыл сайын мал басы
көбейіп келеді. Мәселен, биыл ірі қара
малдың саны 6 пайызға артқан. Ұсақ мал
басы 13,6 пайызға өскен. Жылқының да
10 пайызға өскені тіркеліп отыр.
КӘСІБІҢ-НӘСІБІҢ
Өйткені Екібастұз билігі тұрғындар
арасында салауатты өмір салтын наси-
хаттауды мықтап қолға алды. Бұқаралық
спортты дамытуға ден қойып отыр. Бүгінде
тұрғындардың 29,7 пайызы спортқа
тартылған. Мынаны қараңыз, ағымдағы жылы
жүзден астам спорттық-бұқаралық іс-шара
ұйымдастырылған. Бұл дегеніңіз былтырғыдан
қырық шақты шараға артық. Қалалық спорт
бөлімінің мәліметіне сүйенсек, бұқаралық
спортты дамыту үшін кәсіпорындар, құқық
қорғау саласы қызметкерлері және меди-
цина мекемелері мен басқа да ұйымдар
мамандары арасында спартакиада өткізу
дәстүрге айналып келеді. Сонымен қатар,
шаһардың 60 жылдығына арналған спорттық
жарыстар жаз бойы үзілген жоқ. Қалалық
та, ауылдық та спорттық жарыстан қалмады.
Сонымен қатар әуесқой спорт түрлерін
дамыту да қолға алынған. Мәселен, кеншілер
қаласында футболдан – 30, волейболдан –
9, хоккейден 4 әуесқой команда бар. Оған
қоса спорттан қол үзбеген ардагерлердің
де командалары аз емес. Мысалы, мұнда
ардагерлердің 10 футбол командасы тіркелген.
Кеншілер қаласы ұлттық спорт түрлерін
дамытуды да ұмыт қалдырмапты. Әсіресе,
қазақ күресі, тоғызқұмалақ, ат спорты
түрлері өркен жайған. Нәтижесі де жоқ
емес. Мәселен, «Ұлы Дала Елі» фестивалінде

Ақты алысқа апармайды

Кәсіпкерлерді қолтығынан демеуге арналған
елімізде түрлі қолдау тетіктері бар. Солардың
бірі – «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы.
Аталмыш бағдарлама кеншілер шаһарында қалай
жүзеге асуда?
Айта кетерлігі, биыл Екібастұз қаласында 5 млрд. 793 млн.
теңгенің 47 жобасы мақұлданған. Оның ішінде 41 жоба бойынша
пайыздық мөлшерлеме субсидияланған. Ол үшін 5,7 млрд.
теңге қарастырылған. 5 жобаға ішінара кепілдік беру жөнінде
шешім қабылданған. Тағы бір жобаға жетіспей тұрған өндірістік
инфрақұрылымын жүргізуге қаржы бөлінді. Мұндай мемлекеттік
қолдауға «Рамазанов» шаруа қожалығы ие болыпты.
Қалалық кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Нұрбағиден Бейсембаевтың
айтуынша, аталмыш бағдарлама бойынша мақұлданған жоба-
лардың саны жағынан Екібастұз қаласы - облыс орталығынан
кейін екінші орында. Мамандар 2010 жылдан бері қолданыстағы
бағдарлама өз тиімділігін көрсетіп отыр. Бұл бағдарламаны
бизнесті қолдау мен дамытудың таптырмас жолы ретінде ел
танитын болды. Кәсіпкерлердің бірі мемлекеттен грант алып
пиццерия, тігін цехын ашса, енді бірі субсидияға ие болып,
балалар алаңын қолданысқа берген. Тағы бір топ бизнесмен
кәсібін кеңейту мүмкіндігіне қол жеткізді. Тізе берсек, мұндай
мысал жетерлік.
Бағдарламаның игілігін көрген тағы бір кәсіпкер Сарықамыс
ауылында тұрады. Таңшолпан Шәріпханова бағдарлама аясында
мемлекеттік грантқа ие болған. Яғни мемлекет оған 3 млн.
теңге көлемінде қайтарымсыз қаржы берді. Кәсіпкер бұл сомаға
ауылда сүт қабылдайтын пункт ашпақ ойда.
- Негізі, әкеміз осыдан он жыл бұрын сүт қабылдаумен айна-
лысты. Бес жылдан соң белгілі бір себептерге байланысты жабылған
еді. Енді «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасынан алған
қаржыға ескі ғимаратымызды, қабылданған сүтті салқындатқыш
жабдықты жаңартып алмақ ниеттеміз, - дейді Таңшолпан Қуатқызы.
Кәсіпкер бұл жоба сәтті жүзеге асса, ауылдықтардың жұмысын
айтарлықтай жеңілдетеді деген ойда. Өйткені он литр сүтті
қалаға қатынап, тапсыру, сату оңай емес әрі тиімсіз. Сондықтан
сүт қабылдайтын орын осы олқылықты жояды деп күтілуде.
Оған қоса, ауылдың үш азаматын тұрақты жұмыспен қамтиды.
Қабылданатын сүтті «Сүт» акционерлік қоғамына Павлодар
қаласына өткізеді. Осы ретте кәсіпкер ақты тасымалдайтын
көлікті де жаңартып алуды қалайды. Бірақ оған әзірше қаржы
жоқ. Кәсіпкер қала билігінен осы мәселені шешуге қолғабыс
жасауды сұрап отыр.
Жаңа жобамен қатар жаңа жұмыс орындары қатар жүретіні
белгілі. Мәселен, бағдарламаны жүзеге асыра бастағаннан бері
2 мыңнан астам екібастұздық «екі қолға бір күрек тапқан».
Сондай-ақ, қолданыстағы тағы 1 мыңнан аса жұмыс орны
сақталған.
Кәсіпкерлік бөлімі жыл сайын бизнесмендерді және кәсіп
ашуға ниетті азаматтарды бағдарламаға тартуға күш салып
келеді. Яғни «Бизнес-кеңесші» бағдарламасы бойынша екі күндік
оқу ұйымдастырылып, 129 адам сертификат алған. Мамандар
алдағы уақытта да жүйелі жұмыстарды жалғастырмақ.
«Көкпар»-дан ақкөлдіктер жеңімпаз атанды.
Қазақ күресі нен Ислам Махамбетов күмі с
және Еркебұлан Егінбаев қола медаль
иеленді.
Кеншілер қаласында спортпен айналы-
суда шектеу жоқ. Ниет танытқандардың
бәріне қолдау жетерлік. Бұл ретте,
мүмкіндігі шектеулі жандардың жағдайын
жасау жағынан екібастұздықтар ерлеп
тұр. Олардың облыстық, республикалық
жарыстарға баруына әрдайым қолдау
көрсетіледі. Жан-жақты демеуді сезінген
спортқа бейім азаматтар түрлі жарыстарда
жеңімпаз атануда.
Жалпы, биыл екібастұздық спортшылар
түрлі дәрежедегі 1003 медаль жеңіп алған.
Оның ішінде спортшылар 263 бірінші орын,
350 екінші орын және 450 үшінші орын
иеленген.
Қысқы спорт түрлерін дамытуға
бағытталған жұмыстар да аз емес.
Қыс мезгілінде сырғанақтарды көптеп
ұйымдастырылады. Қалалықтар демалыс
күндері сырғанақ тебуде белсенділік таны-
тады, дейді мамандар. Оған қоса, хоккейден
түрлі жарыстар өткізу де дәстүрге айналған.
Қалалық спорт бөлімінің басшысы
Нұрлан Байбәкіровтің айтуынша, спорттық
резервті дайындау және спортшыларды
тәрбиелеуге ерекше көңіл бөлінеді. Оның
нәтижесі де байқалып отыр. Мәселен,
55 екібастұздық спортшы спорттың әртүрінен
еліміздің ұлттық құрамасына енген. Облыстық
құрамада өнер көрсететін спортшылар да
жетерлік. Бүгінде 306 екібастұздық азамат
облыс атынан сынға түсуде. Мамандар
алдағы уақытта да спорттың даму қарқынын
бәсеңдетпек емес.
Айқарманы әзірлеген -
Гүлжайна ТҮГЕЛБАЙ,
Дархан ӨМІРЗАҚОВ (фото).
Екібастұз қаласы.
6 4 қараша, сенбі, 2017 жыл
Бізді таңдаудың
ИНВЕСТИЦИЯ
бес себебі
Кәсіпорындар, шағын және орта бизнес нысандары,
әлеуметтік мекемелер мемлекеттік қазына есебінен
ғана емес, жеке кәсіпкерлердің өз қаражатына да
салынуы тиіс. Сондықтан инвестиция тарту міндеті
алдыңғы қатарда тұр. Осы мақсатта облыста
инвестиция тарту бойынша агенттік құрылды.
Бұл мекеме қызметкерлері еңбегінің нәтижесі
қандай? Шетелдіктер аймағымыздың әлеуетін
қалай бағалайды және оларды не қызықтырады?
Бұл сұрақтарға аталмыш агенттік директоры
Әнуар Мұқышев жауап берген еді.
- Әнуар Нұрланұлы, инвес-
торлар қаражат құю үшін
неліктен Павлодар облысын
таңдауы тиіс?
- Павлодар облысының басым
тұсы көп. Солардың бірі – «Павлодар»
арнайы экономикалық аймағының
құрылуы. Осы аймақта жұмыс істейтін
кәсіпорындар үшін мемлекет тара-
пынан түрлі жеңілдік қарастырылған.
Айталық, салық төлеуге байла-
нысты бірқатар оңтайлы жағдай
бар. Сондықтан шетелдік инвес-
торлар дәл осы «Павлодар» арнайы
экономикалық аймағында іс бастауға
мүдделі.
Одан бөлек, Павлодар облысында
Қазақстандағы ғана емес, Орта
Азиядағы арзан электр энергиясы
өндірілетінін жұрт жақсы біледі.
Шетелдіктердің назарын аудартатын
бірден-бір жағдай да - осы. Электр
энергиясы мол көлемде әрі арзан
болса, кез келген кәсіпті қаймықпай
бастауға болады. Мұны шетелдік
инвесторлар жақсы түсініп, бізде
өндірілетін электр энергиясын
оңтайлы пайдаланудың жан-жақты
жолдарын қарастырады.
Тағы бір артықшылық – өңірдің
географиялық тұрғыдан тиімді орна-
ласуы. Қазақстан Кеден Одағы,
Еуразиялық Экономикалық Одақ
құрамында болғандықтан, нарық
аясы да кең. Бұл өнім шығарушы
кәсіпорындарға өте тиімді. Еш
кедергісіз, артық қағазбастылықсыз
тауарларын әлемдік нарыққа шығаруға
жол ашық.
Жалпы, біздің аймаққа инвестиция
салудың нақты 5 себебін анықтаған
едік. Алғашқысы – Қазақстанның
7, Ресейдің 9 өңіріндегі нарыққа
шығу мүмкіндігі. Бұл аймақтарда 24
миллион тұтынушы бар. Екіншіден,
жоғарыда атап өткенімдей, электр
энергиясының арзандығы, атап
айтқанда 1 кВт үшін 0, 04 АҚШ
доллары. Үшіншіден, өндірістік
кооперация құру мүмкіндігі. Яғни,
облыстағы 800-ден астам өндірістік
кәсіпорынмен серіктестік байланыс
орнатуға болады. Төртіншіден,
кадрлық ресурстың сапалылығы
мен қолжетімділігі. Өңірде 40 мың
студент оқитын 4 жоғары оқу орны
мен 49 техникалық-кәсіптік білім
беру ұйымы бар. Бесінші әрі басты
себеп – инвестицияны қорғау мен
қолдау жүйесі. Соның нәтижесінде
инвесторлар салықтан, кедендік
төлемдерден босатылады.
Осы жағдайлардан хабардар
шетелдік инвесторлар Павлодар
облысында кәсіп ашуға құлық танытып
жатады. Біз де өз кезегімізде оларға
кеңес беріп, қолдау көрсетуге қашан
да әзірміз.
- Павлодар облысының
инвестициялық әлеуетінің
көрінісі - ЭКСПО-2017 халық-
аралық көрмесі аясында Астана
қаласында ашылған «INVEST
IN PAVLODAR» көрме орталы-
ғының жұмысы қаншалықты
нәтижелі болды?
- Діттеген мақсатымызға жеттік
деп айтуға толық негі з бар. Оның
дәлелі – аталмыш орталық арқылы
Павлодар облысының мүмкіндіктерімен
танысқан кей шетелдіктермен
бірлескен істің басталуы.
Орталық жұмысын бастаған
күннен бастап, яғни 5 маусымнан
көрме аяқталғанға дейін шетелдік
компаниялардың 182, елшіліктердің
18 өкілімен кездесу өтті. Жүздесулер
барысында аймақтың әлеуметтік-
экономикалық даму көрсеткіштері, ірі
кәсіпорындары, мемлекеттік қолдау,
инвестициялық жоба туралы қазақ,
орыс, ағылшын тілдерінде ақпараттар
ұсынылды. Көрме орталығында
3 зал – презентация көрсетуге,
бейнебайланысқа шығуға арналған
LED-теледидары бар конференция,
көрме және келіссөздер аймағы
жұмыс істеді. Нәтижесінде 18 кездесу
қорытындысы бойынша алдын ала
келіссөздер жүргізілді.
ҚОҒАМ
- Нақты қандай жобаларды
атай аласыз?
- Ресейлік «КиК» компаниясы
жоғарыда аталған «Павлодар» арнайы
экономикалық аймағында болып,
«Giessenhaus» жауапкершілігі шектеулі
серіктестігінің жұмыс барысымен
танысқан соң алюминий қоспасы
негізінде автомобиль дискілерін
шығаруға қызығушылық танытты.
Көрме орталығының жұмысы
арқылы облыстың әлеуетімен танысқан
«ENPRODE» түрік компаниясының
өкілдері екі рет Павлодар қаласында
болып, Екібастұз қаласы аумағында
жел генераторы құрылғыларын
орнатуға ниет танытты. Инвес-
тиция тарту бойынша агенттік
қызметкерлерінің ұйымдастыруымен
өткен кездесу нәтижесінде Шідертіде
дәл осы құрылғы құрылысына
50 млн. АҚШ доллары көлемінде
инвестиция салу туралы алдын
ала келісім жасалды.
Ал қытайлық Huaming Smart LED
Corporation компаниясының өкілдері
Павлодар, Ақсу қалаларына келіп,
көшелерді жарықтандыруға қатысты
коммерциялық ұсыныс жасады.
Осы сияқты шаралар баршылық.
Байқағандарыңыздай, түрлі мемлекет
өкілдері павлодарлықтармен бірлесе
еңбек етуге мүдделі.
- ЭКСПО-2017 көрмесі
инвесторлармен байланыс
орнату көпірі болғаны анық. Ал
алдағы уақытта бұл бағыттағы
жұмыс қалай жүргізілмек?
- Әрине, ЭКСПО-2017 халық-
аралық көрмесі бітті екен деп қол
қусырып отырмаймыз. Оған дейін
де агенттік қызметкерлері ауқымды
жұмыс істеген болатын. Мәселен,
жыл басынан бері Үндістан, Германия,
Корея, Қытай, Жапония, Ресей
елдерінің инвесторларымен түрлі
кездесу, шаралар ұйымдастырылды.
Олардың қатарында теміржол сапар-
жайында бейнебақылау камераларын
орнату, медициналық құралдар сатып
алу, экологиялық мәселелерді шешу,
ет комбинатын салу сияқты түрлі
жоба бар. Бұл ретте Павлодар
облысы делагациясының Қытайдың
Шаньси провинциясына сапарының
нәтижелі болғанын ерекше атап
өткім келеді. Соның бір айғағы –
жақында Тайюань қаласынан
біздің өңірге жүк тасымалының
7 күнде жетуі. Бұл – Қытайдың
Шаньси қаласы мен Орталық Азия
арасындағы алғашқы жүк рейсі.
Қазіргі кезде Қытай Қазақстан
арқылы Еуропаға теміржол тасы-
малдарын ұйымдастырудың түрлі
тетігін қарастыруда. Бұған дейін
Қытай Еуропаның ең үлкен порты –
Роттердамға жүкті 40 күнде
жеткізсе, енді мерзім айтарлықтай
қысқармақ. Бұл өз кезегінде жергілікті
кәсіпкерлер үшін қосымша тауар
айналымын жасауға мол мүмкіндік
береді. Ендігі ретте бұл бағыттың
біржақты болмауы мақсатында
жұмыстар жүргізбекпіз. Яғни,
қазақстандық тауарлардың, әсіресе
ауыл шаруашылығы өнімдерінің
Қытай нарығына шығу жолдарын
қарастырамыз.
- Сұхбатыңызға рақмет!
Сұхбаттасқан –
Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА.
РЕДАКЦИЯҒА ХАТ КЕЛДІ
Жақында редакцияға Павлодар қаласында тұратын
бір топ зейнеткерден хат келді. Онда былай делінген:
«Павлодар қаласы Кривенко көшесі, 25 мекен-
жайындағы Павлодар қалалық жұмыспен қамту
және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне санаторий-
профилакторийде денсаулықты нығайтып, демалу
үшін кезекке тұруға бардық.
Қарттар неге
қамықты?
Кезекке тұру үшін зейнет-
керлер 15 дәрігерге барып,
анализ тапсыру керек екен. Олар:
хирург, невропатолог, психиатр,
окулист, отоларинголог, дермато-
венеролог, фтизиатр, терапевт/
педиатр, стоматолог, эндо-
кринолог, кардиолог, ортопед,
нарколог, онколог, гинеколог
және қанның, зәрдің анализі
мен паразитологиялық зерттеу
қорытындысы керек. Осы анализдер
бойынша кезекке тұрамыз. 2-3
жылдан кейін кезегің келгенде осы
құжаттарды қайта жинаймыз. Бұл
жасы келген қарияларға оңай
емес. Осы жағдайды жеңілдетуге
болмас па екен?» дей келіп, хат
соңына Рымқұлов А.С., Айтқұлова
М.А., Есентаева Р.С., Каримова
Б.А. деген аты-жөндер жазылған.
Осы хатқа орай Павлодар
қалалық жұмыспен қамту және
әлеуметтік бағдарламалар
бөлімінің сектор меңгерушісі
Шынар Қайыровамен жолы-
ғып, мәселенің мән-жайына
қанықтық.
Оның айтуынша, Павлодар
қаласында қазіргі уақытта 50
мыңнан аса зейнеткер, 10 мыңнан
астам І,ІІ топ мүгедегі тұрады.
Олар жыл бойына кезекпен оңалту
орталықтары - «Ардагерлер үйі»
мен «Черноярская Жемчужина»
ЖШС-де ем елып, демалады.
Аталмыш санаторий-профилак-
торийлерге жолдама алу үшін
жоғарыда хатта көрсетілгендей
бірнеше дәрігерде болып, тексерілу
керек. Шындығында, жасы 70-80-
нен асқан қарияға, қозғалуы
қиын мүгедек адамға қаланың әр
жеріндегі 14-15 дәрігерге барып,
кезекке тұру, анализ тапсыру
оңай шаруа емес. Сондықтан бұл
жағдайды жеңілдетуге болмас
па екен? Бұл сауалға Шынар
Қайырова былай деді:
- «Ардагерлер үйі» оңалту
орталығына І,ІІ топ мүгедектері,
оларға жеке оңалту бағдарламалары
бойынша (арнайы кресло-арба,
есту аппараты, жеке күтуші,
әлеуметтік қызметкер, т.б.)
қызмет көрсетіледі. Денсаулық
сақтау орнында емделгеннен
кейін олар осы орталықтарда
оңалтудан (реабилитация)
өтеді. Олардан медициналық
карта талап етіледі. «Черно-
ярская Жемчужина» ЖШС-нде
санаторлық– курорттық емделуге
І,ІІ және ІІІ топ мүгедектеріне,
қарияларға оңалтудың арнайы
бағдарламасы бойынша қызмет
көрсетіледі. Аталмыш мекеме-
лерге келу үшін жазбаша өтініш,
жеке куәлік көшірмесі, мүгедектігі
туралы анықтаманың көшірмесі,
медициналық карта, ал зейнеткерлік
жастағы адамдар үшін зейнетақы
куәлігінің көшірмесі қажет. Хатта
көрсетілген талаптар медициналық
тұрғыдан алғанда дұрыс деп
есептелінеді. Заңдылық талап
бойынша аталмыш орындарға
орналасу тәртібі мынадай:
құжаттарды кезекке қою үшін,
яғни мүгедектің, зейнеткердің
кезекке тұруы үшін жоғарыда
аталған дәрігерлерге тексеріліп,
анықтама әкелулері шарт. Өйткені
денсаулық жағдайларына қарай
кезекке қойылады. Одан кейін
кезегі келген кезде анализ
САРЫАРҚА САМАЛЫ
қорытындылары жаңа болуы үшін сол
дәрігерлерден қайтадан тексеруден
өтулері тиіс. Бірақ біз алғашқысын
емес, былайша кезекке алып, уақыты
келгенде, нақты айтқанда бір рет
қана тексеруден өтуді талап етіп
отырмыз, әзірше. Оңалту орталығында
анализ қорытындылары бойынша
ем түрлері белгіленеді. Мысалы,
жүрегінде сырқаты бар адамға
ыстық балшық емін қабылдау өте
қауіпті. Сол секілді қант диабеті,
қан қысымы бар қарияларға сырқат
түріне қарай ем-дом белгіленеді.
- Әрине, дұрыс айтасыз,
Шынар Қайниденқызы, алайда
мүгедектер мен қариялар ден-
саулықтарын тексертуді қала-
ның әр жерінен емес, бір ғана
мекемеден белгілі бір күндері
ғана өтуді неге ұйымдастыр-
масқа?
- Бұл әзірге мүмкін болмай
отыр. Біз денсаулық сақтау
басқармасы арқылы Денсаулық сақтау
министрлігіне осы мәселе бойынша
хат жолдадық. Әзірге жауап жоқ.
Дегенмен бұл мәселе қарастырылуда.
Мәселен, алдағы уақытта қаланың
әр шағын ауданындағы емхана-
лардан қажетті дәрігер мамандармен
қамтылған арнайы кабинет ашуды
ұйымдастыруды қолға аламыз. Сонда
зейнеткерлер мен мүгедектердің
дәрігерлік тексеруден өту жағдайы
жеңілдейді.
- Дегенмен жоғарыда хатта
көрсетілген 14-15 дәрігерлік
тексерудің бәрінен өту міндет
пе?
- Бұл – зейнеткер болсын, мүгедек
болсын - қажет! Хирург, невропа-
толог, психиатр, окулист, отоларин-
голог, дерматовенеролог, фтизиатр,
терапевт тексеруінен өту керек. Ал
стоматолог, эндокринолог, карди-
олог, ортопед, нарколог, онколог,
гинеколог дәрігер мамандардың
бақылауынан өту яки өтпеуді терапевт
шешеді. Түсініктірек болу үшін бір
мысал келтірейін: бірде 75 жастан
асқан қария санаторийге орналасты.
Бірден даулы оқиға орын алды.
Психиатрдың тексеруінен өтпеген
(жалған анықтамамен келген) бір
қария түнде ұйықтамайтын болып
шықты, бірде тығылып қалып,
бірде өз бетінше көшеге шығып
кетіп, көп әуреге салды. Осыған
ұқсас басқа да келеңсіздіктер
болды. Сондықтан қариялардың,
мүгедектердің өздерінің қауіпсіздігі
үшін осындай дәрігерлік тексеру-
лерден өтулері қажет әрі міндет
болып есептеледі. Газет арқылы
мынаны да айта кетейін: «Арда-
герлер үйінде» күндізгі стационар
жұмыс істейді. Күндіз ем-домын
алып, уақытты тиімді әрі мазмұнды
өткізу үшін компьютермен жұмыс
істеуге, тоқыма тоқу, өзіне өзі
массаж жасауға, қолөнерінің түр-түрін
үйренуге жағдай жасалған. Мұнда
алдағы уақытта бассейн ашу жоспар-
лануда.
Сөз соңында айтарымыз,
санаторлық-курорттық оңалту
орталығына келушілердің дәрігерлік
тексеруден өтуі өздері үшін қажет.
Соған орай ем-дом қабылдап, жақсы
демалудың маңызы зор. Осыны
түсіну керек!
- Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан -
Сая МОЛДАЙЫП.
САРЫАРҚА САМАЛЫ ауыл-аймақ 4 қараша, сенбі, 2017 жыл 7
Ақсу қаласы екібастұз қаласы май ауданы

Абыройымызды Қосымның бағы

асқақтатты!
Ақсу қаласының балалар шығармашылығы
үйінің тәрбиеленушісі Анастасия Михайлюк
«Бала дауысы» Ұлттық ән байқауында өнер
көрсетіп, жүлдегер атанды.
Алматы қаласындағы «Алматы» мұз сарайында
өткен ән додасына еліміздің барлық аймағынан
18 талантты өрен қатысты. Павлодар облысының
намысын Ақсу қаласының балалар шығармашылығы
үйінің тәрбиеленушісі Анастасия Михайлюк абыроймен
қорғады. Байқаудың аймақтық кезеңінде ҚР еңбек
сіңірген мәдениет қайраткері Жұбаныш Жексенұлы
Настяның дарынын жоғары бағалаған еді.
- Настяның дауысы классикалық және эстрадалық
әндерді шырқай алатын қайталанбас ырғақты, ол -
дайын әртіс. Оның бойында тазалық пен масаттану
бар, - деп байқаудың ақтық сынына жолдама беріп,
өз жетекшілігіне алған болатын.
Сөйтіп, ақсулық қыз бір ай бойы «Бала дауысы»
байқауының музыка мектебінде сольфеджио, хорео-
графия, актерлік шеберлік сабақтарын алды. Финалдың
бірінші күнінде «Желсіз түнде жарық ай» әнін орындаса,
екінші сынақта Жұбаныш Жексенұлымен бірге «Өкінбе
сен» әнін шырқады. Ал байқаудың қорытынды күні қалың
көрермен әлемдік хит – «Euphoria»-ны Анастасияның
орындауында тыңдады. Жерлесіміздің таланты мен
талабы жоғары бағаланып, «Бала дауысы» Ұлттық
ән байқауының 2-орын жүлдегері атанды. Еске сала
кетейік, өткен жылы павлодарлық қос өрен – Мерхат
Жылқыбаев пен Мария Затварницкая дәл осы байқаудың
алғашқы жеңімпаздары атанған еді. Ақсулық Анастасия
бұл жеңісті жолды жалғастырды.
Ақсу-ақпарат.
Кеншілер қаласында қос шағын ауданға
көшеттер отырғызылды. Оның бірі – Қосым
Пішенбаев көшесі бойындағы бақ.
Тұрғындар саялайтын бұл орын Абай мен Мәшһүр
Жүсіп көшелерінің ортасында орналасқан. Көшет
отырғызуға қатысқан қала әкімі Қайрат Нүкенов
бұл орында тұрғындардың емін-еркін серуендеуіне
жағдай жасалғанын атап өтті. Сонымен қатар, бұл
бақтың бұдан былай Қосым Пішенбаевтың есімімен
аталатынын да айтты. Бі р жыл бұрын ғана бұл жерде
шөп пен қоқыс басқан жылу трассасы болған екен.
Тиісті жұмыстар жүргізіліп, көше бойындағы бақ
көріктендірілді. Алдағы уақытта қоршау жасалып,
стритбол алаңын орнатуға жобалық-сметалық құжаты
әзірленуде. Қала басшысы ойын алаңдарын орнату
мүмкіндігі де қарастырылып жатқанын мәлімдеді.
Шаһардың басты байлығы – көмірмен байланысты
ескерткі ш-белгі орнату да ойда бар, деді Қ.Нүкенов.
Сонымен қатар, алдағы уақытта 22-шағын ауданда
Беркі мбаев көшесі ні ң бойында да бақ ашу көзделі п
отыр.
Ж.ӘБДІКӘРІМ.
Жаңа жобаны
қолдады
Май ауданына қарасты Малайсары ауылы-
ның жастар тобы Халықаралық Қайта
Құру және Даму Банкі мен ҚР Білім және
ғылым министрлігі бірлесіп іске қосқан
жобаларға белсене қатысуда.
Олар «Армандастар» жастар орталығының қолдауымен
«Кенжекөл жастары» қоғамдық бірлестігі арқылы
грантты ұтып алып, салауатты өмір салты мен спорт
насихаттау жолында «Выбор за тобой» жобасын
іске асыруда.
Жобаның салтанатты түрде ашылуы Малайсары
ауылының мәдениет үйінде өткізілді. Бұл жоба -
айналасына немқұрайлы қарамайтын, қолынан іс
келетін жастар тобының бастамасы.
Шараның ашылу салтанатында «Армандастар»
жастар орталығының директоры Е.Ибраев көпшілікке
аталмыш жоба мен оның мақсаты туралы айтып өтті.
Малайсары ауылының спорт жөніндегі әдіскері
Г.Рүстемова жиналған қауымға жоба аясында грантқа
ие болған спорттық құрылғылармен таныстыру шеберлік
сағатын өткізді. Ол әр жаттығу құрылғыларының адам
денсаулығына тигізетін пайдасын, қандай дертке
дауа болатынын түсіндірді.
Шара соңында жоба мүшелері келген қонақтарға
заманауи дастарқан мәзірін әзірлеп, кофе-брейк
өткізді.
Май аудандық ішкі саясат бөлімінің
«Армандастар» жастар орталығы.

Ақсу электр станциясы қысқа

әзірлік төлқұжатын алды
«ЕЭК» АҚ техникалық басқар-
масы мамандарының айту-
ынша, дайындық актісі тәуелсіз
сарапшылардың, Атомдық
және энергетикалық қадағалау
және бақылау комитетінің,
әкімшіліктің келісімін алды және
Қазақстан Республикасының
энергетика Министрлігімен
мақұлданды.«ЕЭК» АҚ Ақсу электр
станциясында 20 дайындық шарасы
өткізілді. Оның ішінде №1-4, 6-8
энергия блогында ағымдағы жөндеу
және №1, 2 энергия блоктарына орта
әрі күрделі жөндеу, механикалық
сүзгілерді шаю және конвейер
таспасының ішінара ауыстырылуы,
ашық таратқыш қондырғылардағы
жөндеу жұмыстарын атап айтуға
болады. Сонымен қатар, энерге-
тиктер көмір қоймасында қажетті
отынның 10 күндік мөлшерін
ұлғайтып, екі есе артық жинады.
– Электр станциясын күз-қысқы
мерзім жұмысына дайындау –
бұл жабдықтың, ғимараттардың
қысылтаяң қысқы жағдайларға
сенімді қолдауға бағытталған
шаралар кешенін жүзеге асыру.
Біздің тұтынушылар, оның ішінде
талай ірі өнеркәсіптік өндірістер
электр қуатымен үздіксіз қамтамасыз
етілетінін нық сеніммен айтуға
болады, – деп атап өтті «ЕЭК»
Еуразиялық Топ (ERG) құрамындағы «Еуроазиаттық
энергетикалық корпорациясы» АҚ электр стан-
циясы 2017-2018 жылдардың күз-қыс мезгілінде
жұмысқа әзірлік төлқұжатын алды. Құжат қысқы
көп жүктеме мерзімінде Ақсу электр станциясы
жабдығы жұмысының сенімділігінің дәлелі болып
табылады.
АҚ еңбекті қорғау және қауіпіздік
бөлімінің басшысы Сергей
Руссу.
«ЕЭК» АҚ электр станциясының
қажетті қуат резервін күту мен
жабдықтың беріктілігі және
төзімділігі бойынша өнеркәсіптік
сипаттамаларды және экологиялық
параметрлерді жақсарту бойынша
жүйелі жұмыс атқаруда. Қазіргі
таңда компания Ақсу электр
станциясының 1973 жылдан
бастап пайдаланып келе жатқан
№5 энергия блогын қайта құру
бойынша ірі жобаны жүзеге асырып
жатыр. Жұмыстар кезінде ескірген
ресурстар мен тозған негізгі және
көмекші энергетикалық жабдықтар
толық ауыстырылады. Жаңарту
жобасын жүзеге асыру нәтижесінде,
энергия блогының қуаты 300-ден
325 МВт-қа дейін артады, отын
шығыны азаяды, пайдалану
шығындары қысқарады, сондай-ақ
электр станциясы жұмысының
техникалық-экономикалық,
экологиялық және сапа көрсеткіштері
жақсарады.
Қазіргі кезде электр стан-
циясы «алты блокты» режимде
жұмыс істейді: №2 энергоблокты
желтоқсан айына дейін күрделі
жөндеу жоспарланған.
Ақсу ЭС белгіленген қуаты –
2450 МВт.
«ЕЭК» АҚ туралы
«Еуроазиаттық энергетикалық
корпорациясы» АҚ (ЕЭК) Еуразиялық
Топтың (ERG) құрамында. «ЕЭК»
АҚ – Қазақстандағы электр энер-
гиясын өндіріп шығаратын ең ірі
өндірушілердің бірі. Кәсіпорын
үлесіне өндірілетін энергияның
17%-ы және қазып шығарылатын
көмірдің 20%-ы келеді.
«ЕЭК» АҚ үш құрылымдық
бөлімшені біріктіреді: Ақсу электр
станциясы, «Шығыс» көмір кеніші
және Өндірістік жөндеу бөлімшесі.
Өндірістік қызметтің негізгі бағыттары:
көмір шығару, электр энергиясын
өндіру, энергетикалық және кен
жабдығын жөндеу.
2017 жылдың 31 тамызындағы
«Еуроазиаттық энергетикалық корпо-
рациясы» АҚ қызметкерлерінің
саны - 6 194 адам.
EURASIAN RESOURCES
GROUP туралы анықтама
Eurasian Resources Group (ERG)
кәсіпорындары қазып шығару, өндеу,
энергетика, логистика және марке-
тинг салаларында толық біріктірілген,
табиғи қорларды өндейтін әлемдегі
ең ірі әртараптандырылған компания-
лардың бірі болып табылады. Топ
төрт құрлықта 14 елде кәсіпорын-
дарды және бизнесті дамыту жоба-
ларын жүргізіп, саладағы ең ірі
жұмыс берушісі болып табылады.
2014 жылы Eurasian Resources
Group өзінің 20 жылдығын атап
өтті. Басқарушы компанияның бас
кеңсесі Люксембург қаласында
орналасады.
Бүгінгі таңда, ERG құрамына
хром кіретін феррохромды өндіру
бойынша әлемдік озаты және темір
кенінің ең ірі жабдықтаушысы болып
табылады. Сонымен бірге, Топ
алюминий шикізатының жетекші
өндірушілерінің ондығына кіріп, мыс
және кобальттың бас жабдықтаушысы
болып табылады.
ERG Қазақстан Республикасының
тау-кен-металлургиялық кешеннің
үштің бір бөлігін құрап отыр.
Сонымен қатар, ERG Орта Азиядағы
электр энергиясының негізгі
жабдықтаушысы және ірі темір
жол операторы болып табылады.
Қазақстанда Топтың және мемлекет-
тің маңызды кәсіпорындары орна-
ласады - «Қазхром» ТҰК, «Соколов-
Сарыбай тау-кен байыту өндірістік
бірлестігі» (ССКӨБ), «Қазақстан
алюминийі», Қазақстан электролиз
зауыты (ҚЭЗ), Еуроазиаттық
энергетикалық корпорациясы (ЕЭК),
Шұбаркөл Көмір және «ТрансКом»
Көлік тобы. Қазақстанда ERG
кәсіпорындарында 61 мыңнан
астам адам қызмет етеді.
ERG Конго Демократиялық
Республикасында BossMining,
Frontier және Comide кәсіп-
орындарында мыс және кобальт
кенін шығарып, өндейді. Осы елде
аяқталуға жақын бірқатар басқа
даму жобалары, оның ішінде
MetalkolRoanTailingsReclamation
(RTR) орналасады.
ERG мыс балқытатын зауыты
ChambishiMetalsPLC Замбияда
жетекші кәсіпорын және әлемдегі
ең ірі мыс өндірушісі болып табы-
лады. Сонымен бірге, компанияның
Африкалық құрылғының әр түрлі
елдерінде, оның ішінде Оңтүстік-
Африка республикасында, Зимбаб-
веде, Мали және Мозамбик
елдерінде орналасқан, көмір,
марганец, платина, боксит және
флюорит шығаратын бірқатар
жобалары бар.
ERG Бразилияда қуаты жылына
20 млн. тоннаны құрайтын, темір
кенін өндіру бойынша кешенді,
PedradeFerro жобасын дамытып
келеді.
Елена ГАРКАВА.
8 4 қараша, сенбі, 2017 жыл АҚ ҚАУЫРСЫН САРЫАРҚА САМАЛЫ

Қазақстанның Халық ақыны Нұрлыбек Баймұратовтың туғанына - 130 жыл

Екі күнге созылған той

Әлі есімде, Павлодардың
іргесіндегі Кенжекөл ауылында,
Совхоз-техникумда ұстаздық еткен
Мақан Мұқатаев (Кеңес Одағының
Батыры Махмет Қайырбаевтың інісі)
нағашысы Қайса Батпақбаевтың,
Семей ақыны Ахмет-Шәріп
Молдажановтың «Кәріпбек қажы»
деген дастанын көшіріп алып,
сақтағанын айтып, соны көруге
шақырды. Қайса ақсақал әкесі
Қайырбай Мұқатаев «халық жауы»
атанып, атылып кеткенде бір үйлі
жанға қамқор болғанын айтты.
Сондай-ақ, ұлы Абайдың хатшысы
болған Ахмет-Шәріптің туындысын
көшіріп алып, сақтағанын тәптіштеп
жеткізді. Мақан аға, нағашысы
Қайса Батпақбаевтың «Кәріпбек
қажы» деген қолжазбасын реттеп,
шағын кі тап еті п шығартты. Оны
көп ұзамай қажының шөбересі
Ерлан Қожабековке сыйға тартты.
Кәріпбек қажы кім? Ол - Ақжар
ауылының тумасы. Патша зама-
нында қажылыққа барған, ел
арасында беделді болған. 1916 жылы
майдан жұмыстарына азаматтар
алу жөніндегі патша жарлығына
қарсы Аршалы жігіттерін алып қалу
қозғалысына белсене қатысады.
Бұған Қызыл еңбек ауылының
ұстазы, ақын Қайролла Зәкіровтің
атасы Зәкір мен туысы Ахмет-
Шәріп Молдажанов та серіктес
болды. Ақыры Аршалыдағы
ғұлама молда Қасен, Кәріпбек
қажы, Аршалының болысы Әждар
Бәкин, кейін халық ақыны атанған
Семейдің Бесқарағай ауданында Қазақстанның халық кездесіп, сөз қағыстырған. Осында құтылмады. 1953 жылы «Қанды
Жүсіпбек Аймауытов, Қайым жорық» поэмасы үшін 25 жылға
ақыны Нұрлыбек Баймұратовтың 130 жылдығы аталып Мұхамедханов, әншілерден Жүсіпбек сотталып, Сібірге айдалды. Мұны
өтілді. Бұрынғы Семей уезі, Айғыржал болысы, Аршалы Елебеков, Әміре Қашаубаевпен 1956 жылы атақты тарихшы,
ауылының тумасы Нұрлыбек ақынның мерекелері жүздескен. Кезінде әйгілі айтыскер Абылайханның тікелей ұрпағы
ақын Шашубай Қошқарбаевпен Ермұқан Бекмахановтан естіген
соңғы жылдары Бесқарағай ауданында өткізіліп жүр. айтысқан. едім.
Оның туған елі ақынынан адасып қалған секілді. 1943 жылы соғыстың қызып Ол сондағы бір оқиғаны былай
Бірақ Нұрлыбек Баймұратовтың Семей өңірінде жиі тұрған кезінде Алматыда халық еске алды: «Колымада камерада
ақындарының айтысы өтеді. Бұған отырғанмын. Қара көлеңкеде екі
болғаны тарихтан мәлім. Павлодар өңірінен Нұрлыбек айдауыл екі жағынан сүйемелдеп
Баймұратов қатысады. Айтыстың біреуді алып келіп, итеріп жіберді.
Нұрлыбек Баймұратов найман Ал Нұрлыбек ақын хакім Абайдың екінші күні Нұрпейіс Байғанин Айқайлап сөйлеген еңгезердей
азаматтарын Семей ұлығына ат өлеңдерімен осында танысқан ақынмен бірге Мұхтар Әуезовтің адам: «Мені осы жерде атып кет.
басындай алтын беріп, Қаражыра екен. Отызыншы жылдары Орын- үйіне барып, оның жаңа туған 25 жылға жете алмаймын» деді.
шахтасына қара жұмысқа алып борда Мұхтар Әуезовпен кездескен. нәрестесі Ернар үшін өлең-жырмен Ана екеуі бір боқтады да, шығып
қалды. Бұл шахта қазір де бар. Кейін жыр алыбы Жамбылдан бата құттықтау айтты. Бұл Нұрлыбек кетті. Отырған күйі жылжып қасына
Семей мен Өскеменнің жылу- алып, қазақтың дүлдүлдері Нартай ақынның ұлы жазушы М.Әуезовпен барып, жөн сұрадым.
энергия орталықтарын көмірмен Бекежанов, Иса Байзақов, Төлеу екінші кездесуі екен. - Мен - Нұрлыбек Баймұратовпын.
қамтамасыз етіп тұр. Көбді ков сынды т.б. ақындармен Н.Баймұратов та қуғын-сүргіннен Өзің кімсің? - деді.
- Мен - тарихшы Ермұқан
Бекмахановпын, - дедім.
- Әй, бауырым, мен сені
сыртыңнан жақсы білемін. Май
ауданының Аршалысынанмын.
Қалың найман ортасынанмын.
«Қанды жорық» дастаным үшін
ұсталдым. Құдайдың мына тар
жерде кездестіргенін қарашы, -
деді».
1959 жылы жазда Үндістан сапа-
рынан оралған ұлы жазушы Мұхтар
Әуезов «Қызыл ту» газетінің бас
редакторы Әзілхан Нұршайықовтың
шақыртуымен Павлодарға келген
еді. Сонда қазақ театрында болған
кездесуде Нұрлыбек Баймұратовпен
де кездескен-ді.
Бесқарағайдың Қарағайлы
ауылында өткен Нұрлыбек
Баймұратовтың 110 жылдығына
әріптес журналист інім Бақыт
Баймұратұлы екеуіміз қатысып келіп
едік. Бұл жолы халық ақынының
мерейтойы екі күнге созылыпты.
Төлеубек ҚОҢЫР,
Астана қаласы.

Арқалы ақын
Іші адамға лық толы шағын автобус Семей қаласына жақындап
келеді. Артымызда отырған зор дауысты үлкен адамның сөзі
әңгімелесіп келе жатқан досым екеуімізді елең еткізді. Бір мезетте
бұрылып қарағанымда, орындыққа әзер жайғасып отырған үлкен
ақсақалға көзім түсті.
Көз нұры әлі таймаған сияқты. Жалт-
жұлт етіп, жарқырап отырғандай көрінді.
- Е, қарақтарым, сендер мені білмейсіңдер
ғой. Мен 1949 жылы Мәскеуде өткен қазақ
әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысқан
Нұрлыбек Баймұратов деген Халық ақыны
боламын. Туып-өскен жерім - Семерка
поселкесі. Бұрынғы көз көрген таныс-жолдас-
тарым мен туыстарыма келе жатырмын.
Солай балаларым, - деп кеудесі күмбірлеп,
өлеңдетіп отырды.
«Ой, Алла-ай, қандай керемет кездесу», -
деп, іштей риза болып қалдым. Бұл –
1962 жылдың маусым айы болатын. Нұрлыбек
ақын - «Қанды жорық», «Ер Төлеген» дастан-
дарын жазған адам. Сондай-ақ, Бауыржан,
Мәлік сияқты Ұлы Отан соғысы батырларының
көркем образдарын жасаған. Ойыма азын-
аулақ бұрыннан оқып, білетінімді еске түсірдім.
Сөйткенше, ақын атамыз қойын қалтасынан
бір суретті алып шықты.
- Балаларым, мына суретте мен отырмын
және кімдермен отыр десеңші? Қазақ
әдебиетінің алыптары Сәбит Мұқановпен
және Мұхтар Әуезовпен бірге түсіппін.
Олардың асыл бейнелерін қайда жүрсем
де өзіммен бірге алып жүремін, - деді.
Осылайша, бұрын-соңды естімеген естелік
әңгімемен бізді біржола қаратып алды.
Кейін осы кісіні мен тағы көрген сияқтымын.
Есіме түсті. Дәл осы зор денелі ақсақалды
Әуезовпен Павлодар қаласының орталы-
ғындағы паркте болған кездесуде көрдім.
Сөз жоқ сол адам. Менің жанымда отыр.
Бір ғажабы - екі сөзінің бірінде Әуезовті
аузынан тастамайды. Ақын атамыз тағы
да сөйлеп кетті.
- Менің өлеңдерімнің қағазға түсуіне
және «Қала сұлуы» атты поэма жазуыма
Мұқаң әсер етті. Осы поэмамды жалықпай
тыңдап, өте ырзалықпен үн қатты, - деп
еске алды.
Иә, бұл кездесу әдебиетті жан-тәніммен
сүйетін мен үшін ерекше естен кетпес оқиға
болды. Алдымда жатқан қазақ күнтізбесін
парақтай отырып, көзім Нұрлыбек Баймұратовқа
түсуінің себебін ойлы оқырман қауым енді
түсінген болар. Қарап отырсам, биыл қараша
айының 1-ші жұлдызында арқалы ақынның
туғанына 130 жыл толды.
Нұрлыбек Баймұратов – қазақ әдебие-
тіндегі ұмытылмас есімдердің бірі. Олай
дейтінім, ақын үлкен айтыс сахнасында
1932 жылы атақты ақын Исамен кездессе,
кейін 1939 жылы Нартаймен айтысты.
Сондай-ақ, 1943 жылы Малсарымен,
1944 жылы Төлеумен сөз сайыстарына
түсіп, айтыс өнерінің дамуына айрықша
еңбек сіңірді. Ал 1938 жылы Алматыда
өткен ақындар айтысында ол көрермендер
алғысына ерекше бөленді. Әсем дауы-
сымен ғана емес, әсерлі, тапқыр өлең
шумақтарымен де тыңдаушыларын баурап
алды. Ақынның бай тілі қазақ ауыз әдебиетімен
сусындағанын айқын көрсетті. Мен болсам,
сол сүйікті ақынның шығармаларын тауып
оқығанша асыққан едім. Кейін ол үмітім
де ақталды.
Енді ақынның өмір жолына да қысқаша
тоқтала кеткен жөн тәрізді. Нұрлыбек ақын
Семей облысы (Қазіргі Шығыс Қазақстан)
Бесқарағай ауданының Семерка деген
жерінде 1887 жылы кедей шаруаның үйінде
дүниеге келген. Жастайынан орыс-қазақ
байларына жалданып жұмыс істеген. Ойын-
тойда күреске кіріп, қолынан домбырасын
тастамаған. Тума талант иесі өзінің өнерін
ерте танытқан. Осындай ұмытылмас ғажап
сәттің куәсі болғандардың бірі - зейнеткер
Марат Ғаббасұлы Дәуітбеков. Ол ақынды өз
көзімен көргенін және қандай әсер алғанын
былайша әңгімелейді.
- Әкем Май селосында, анам Семерка
ауылында туғандықтан, ақынмен бұрыннан
аралас-құралас жүрген екен. 1963 жылы болуы
керек, бір күні кешке ақын атамыз үйге кіріп
келді. Әкем қуана қарсы алды. Анамның
әдемі жүзі жадырап, өзі жақсы білетін сыйлы
қонағын ерекше күтті. Баянауыл ауданынан
бөлінген Ақшиман ауылының тұрғындары ол
кезде кеш болса май шамдарын дайындап
отыратын. Себебі электр жарығы таңғы
тоғыздан түнгі сағат он екіге дейін ғана
берілетін, одан кейін сөндіріп тастайды.
Әкейдің қонағы болса түнгі үшке дейін отырып,
небір қызықты әңгімелер айтты. Өлеңдерін
жатқа оқыды. Біздің үйге Нұрлыбек ақынның
келгенін естіген көрші-қолаңдар да сыймай
қалды. Бәрі де тұлғалы ақынның естен
кетпес әңгімелерін тыңдағанына дән риза.
Қысқасы, сол күні май шамның жарығымен
таң атқанша отырдық. Ол кезде мен жаспын.
Жұртпен бірге кеңес тыңдап, ұйқыны мүлдем
ұмыттым. Қазақтың бұрынғы астанасы Орын-
борда болғанын, орыс жұмысшыларымен
танысқанын, көптеген жаңа достар тапқанын
жыр етіп айтты. Өзінің басынан кешкендерін
өлең өрнегімен төкті.
«Балапан» орыс жері ел жайлаған,
Қу жетім, кедейлікпен қол байлаған.
Он жасқа келгенімде өлең беріп,
Он бес жасқа келгенде айқайлағам, - деп
төкпелегені есімде қалыпты.
Ол өлең айтқанда орнынан әлсін-әлсін
қозғалып қойып, «домбыра бар ма?» деп
сұрайды. Ондай қымбат қазына ол күнде
кедейдің үйінде қайдан болсын. Бірде «Қанды
жорық» поэмасын жырласа, келесі кезекте
«Ер Төлеген» поэмасының үзінділерінен айта
жөнеледі. Осылайша, Төлегеннің тарихын
көркем суреттеп берді. Оған мына жыр
жолдары дәлел.
Ер халықтың еркесі,
Ерекше туған серкесі.
Айбарлығы дұшпанға,
Гималайдың тауындай,
Нөсерлеп төккен жауындай.
Түнерген түпсіз бұлттай,
Ашылмас жауын құртпай,
Кернеген кектің кеудесі.
Міне, Төлеген Тоқтаров дәл осындай батыр
болған балаларым деп айқайлап кетеді.
Үйде тыңдап отырған жандар ұйып қалған.
Масаның ызыңы да естілмейді. Ақын өмірінің
бірталай белестерін Май ауданында өткізген
екен. Ол өзінің «Май атындағы ауданда»
деген өлеңінде:
Арқаның жалпақ жатқан даласында,
Ертістің алтын астау сағасында,
Оң жағында көрінеді Май ауданы,
Терең құз, заңғар жардың жағасында, -
деп суреттеген.
Ата қонысы Бозарал деген жерге аялдап,
Май селосынан үш-төрт шақырымдай жердегі
Қызылеңбек, Қаратерек ауылдарын аралап,
жұртшылықпен бірнеше кездесу өткізгені
есімде қалыпты. Оның Нұрпейіс, Шашубай
сынды азулы ақындармен айтысқанын кейінгі
буын біле бермеуі де мүмкін.
Атақты айтыс ақынына 1939 жылы
Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері
атағы берілді. Ақын көзі тірісінде КСРО Жазу-
шылар одағының мүшесі болған. Сондай-ақ,
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамо-
тасымен марапатталды. Нұрлыбек ақын
82 жасында өмірден өтті.
Бір өкініштісі, оның өшпес жырларын
насихаттау жағы көңіл көншітпейді. Осы
бір кемшілікті өзі туған Шығыс Қазақстан
облысындағы жерлестері мен өмірінің ұмы-
тылмас кезеңдерін өткізген Май ауданы
ескерер деген үміттеміз. 1982 жылы «Жазушы»
баспасынан «Асыл мұра» деген атаумен
өлеңдері мен поэмалары жарыққа шыққан.
Бірақ, мұнымен тоқталмау керек. Биылғы
мерейлі датасына орай оның қайталанбас
туындыларын толықтырып, ел аузында
сақталған өлең-дастандарын топтастырып,
тағы бір жинақ шығарса артық болмас еді!
Тұрсынбай ИБАДУЛИН,
Қазақстанның Құрметті журналисі,
Павлодар қаласы.
САРЫАРҚА САМАЛЫ
Дос КӨШІМ:
«Тарихи дерексіз
атаулардан
арылу керек»
ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен іске қосылған
«Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде» жобасы аясында
құрылған жұмыс тобы жылына бір рет ел аралап, орыс тілді
азаматтарға мемлекеттік тілді білудің қажеттіліктерін түсіндіруде.
Осы бағыттағы жұмыс біздің өңірде ұйымдастырылды. Жалпы,
мұндай шаралар біздің қоғамға не береді, нәтижесін қашан
көреміз? Сондай-ақ, тіл төңірегіндегі түйткілдерді шешудің
қандай жолы бар? Осы тақырып бойынша Қазақстан халқы
Ассамблеясы ғылыми сараптамалық кеңесінің мүшесі, белгілі
қоғам қайраткері, тіл жанашыры Дос Көшіммен әңгімелескен
болатынбыз.
- Ассалаумағалейкум, Дос аға!
Павлодарға қош келдіңіз! Біздің өңір-
дегі кездесулеріңіз қалай өтті? Қандай
ой түйдіңіз, нәтижесі қалай болмақ?
- Рахмет! Павлодар облысында бір
аптадай уақыт болып, аудандар мен
ауылдарда тұратын орыс тілді азамат-
тармен сөйлестік. Кездесу барысында
үш тақырып бойынша әңгіме өрбіттік,
сұрақтарына жауап бердік. Біріншісі -
Қазақстан халқының, соның ішінде орыс
тілді азаматтарға мемлекеттік тілді білу
қажеттілігін насихаттау, екіншісі - қазақ
әліпбиіне қатысты орын алып жатқан
өзгерістерді түсіндіру және ауыл халқымен
бірлесе отырып, ономастика мәселесін
талқылау. Сіздердің өңірлеріңізде тілге
байланысты проблема әлі де баршылық
екен. Әр кездесу сайын қазақ ті лі туралы
құнды деректерді келтіре отырып, тілдік
ахуалдың жыл сайын өзгеріп келе жатқанын
және соған орыс тілді азаматтардың дайын
болуы керекті гі н ескертті к. Негі зі нен, бұл
жоба өз нәтижесін қазір болмаса да,
болашақта береді деп ойлаймын. Яғни,
қазақ тілін әлі үйрене алмай жүргендер
ойланып, бір әрекет жасайды деген сөз.
Бәлкім, басқа елге қоныс аударуға дайын-
далады, не болмаса тіл үйрену жағын
қолға алады. Сонымен қатар, балаларын
қазақ тілді мектептер мен балабақшаларға
бере бастауы да мүмкін. Екіншіден, осы
жобадан нақты нәтиже шығару үшін жергілікті
билік дәл осы кезде «атқа мінуі» керек.
Өйткені біз әрбір жиын сайын кейбір
ауылдар мен көшелерде орыс атаулары
негізсіз тұрғанын айтып, нақты дерекпен
түсіндіреміз. Міне, осыдан кейін бір-екі
апта өткен соң жиналыс жасап, көшелердің
атауын ауыстыруға кірісіп кетсе, ешкім
қарсыласа қоймас. Неге десеңіз, біздің
айтқандарымыздың бәрі естерінде тұрады.
Ал енді бір-екі жыл өткен соң барып «көше
атауын ауыстырайық» десе, қарсы пікір
туындайды. Себебі алдында естігендері
ұмыт қалатыны анық.
- Осы жоба барысында орыс
тілді азаматтармен тікелей кездесіп,
сұхбат құрдыңыздар. Олар Тәуелсіздік
алғаннан кейін ширек ғасырдан асса да,
мемлекеттік тілді үйренбеу себебін не
деп түсіндірді?
- Біз әр ортаға барған сайын «25 жылдың
ішінде осы елдің мемлекеттік тілін әлі
күнге дейін үйренбей жүрулеріңіздің
қандай себебі бар?» деген сауал қоямыз.
Өкінішке қарай, осы сұрағымыз жауапсыз
қалды. Басында бегілі бір себептерді алға
тарта ма деп ойлаған едім, бірақ ондай
адамды байқамадық. Мәселен, бұрын 1990
жылдары кезінде сылтау айтатындар өте
көп еді. Яғни, «біз әлі дайын емеспіз»,
«үйренуге мүмкіндік жоқ», «сөздіктер мен
құрал-жабдықтар жетіспейді» деген секілді
ҚҰНДЫЛЫҚ
себептерді алға тартатын. Ал
қазіргі таңда біздің елде ондай
мәселе жоқ. Мемлекет бәрін
жасады, көмекші құралдар
жеткілікті. Міне, сондықтан
болса керек, тілге байла-
нысты бұрынғыдай қарсылық
жоқ. Соған қарағанда осы
өңірдегі тілдік жағдай белгілі
бір өзгеріске түсіп отыр.
Мен ті лдік ахуалды үшке
бөліп қараймын. 1991-2000
жылдар арасы қарсыласу
кезеңі болды. Мәселен,
орыс тілді саясаткерлердің,
ұйымдардың тарапынан «қазақ
ті лі мен қатар орыс ті лі не де
мемлекеттік дәреже берілсін»
деген ұсыныстар түсіп жатты.
2000 жылдан кейін қазақ
тілін мемлекеттік тіл ретінде
мойындау кезеңі болды.
Бастапқы керітартпалық
азайды. Бірақ үшінші кезең
әлі келмей жатыр. Бұл –
ниет. Яғни, қазақ тілін тез
үйреніп алайын деп ниеттеніп
жүргендерді сирек көреміз.
Жалпы, Қазақстан бойынша,
қазақ тілінің қолданысы
жағынан ең артта тұрған
өңірлердің алдында –
Қостанай мен Солтүстік
Қазақстан облысы. Ал одан
кейін Павлодар мен Шығыс
Қазақстан облыстарын атауға
болады.
- Тұрғындар тарапынан
қандай сұрақтар көп түсті?
- Соңғы отырыстан кейін қысқаша
талдау жасап шықтым. Көпшілігі латын
әліпбиіне көшуге байланысты сұрақтар
қойып, өздерінің ұсыныс-пікірлерін білдірді.
Сонымен қатар, ономастика мәселесі де
көп толғандырады екен.
- «Қазақстанның болашағы – қазақ
тілінде» жобасы аясында билік өкілдерімен
осындай диалог құрып, пікір алмасу
ойларыңызда бар ма?
- Бұл мәселе менің де көптен бері
ойымда жүрген. Болашақта Парламент және
Сенат депутаттарымен, министрліктердің
өкілдерімен кездескім келеді. Мұны жұмыс
тобының мүшелерімен ақылдаса отырып
шешерміз. Былтыр Алматы, Ақтөбе, Батыс
Қазақстан облыстары мен Астана қаласында
ішкі істер органдарының, прокуратура,
халыққа қызмет көрсету орталығы және
банк жүйесі қызметкерлерімен кездесіп,
осы мәселені барынша кеңінен түсіндіруге
тырыстық.
- Сөз басында ономастика саласында
проблема бар деп қалдыңыз. Енді оның
шешу жолдарын айтсаңыз...
- Ономастика саласындағы солтүстік
пен шығыстағы проблема бірдей. Бұл –
ешқандай дәлелсіз қарсыласу. Осының
салдарынан тарихи дерексіз, яғни біздің
өткенімізге ешқандай қатысы жоқ атау-
лардан арыла алмай келеміз. Мәселен,
осы облыс орталығындағы Суворов және
Кутузов көшелері болсын, Ақсу қаласына
қарасты Путь Ильича ауылы болсын, қазақ
тарихына «үш қайнаса сорпасы қосылмайтын»
атауларды иеленіп тұр. Ал көп азаматтар
бұларды кеңесті к кезеңнен тұрған тарихи
атаулар деп қабылдап, алып тастағысы
келмейді. Сондай кезде мен: «Айнала-
йындар, егер тарихқа ғана сүйенетін болсақ,
онда Қазақстанды «Қазақ Республикасы»
деп атайық» деймін. Өйткені біз бұрын
Қазақ Советтік Социалистік республи-
касы болып тұрып, кейін өзгерттік ғой.
Бі рақ мұны ешкі м ескергі сі келмейді. Енді
мұны қалай жеңу керек? Халыққа ашық
айтып, нақты іске көшу керек. Өйткені
халық мұндай атаулардан арылу керек
екені н түсі ні п отыр. Бі зді ң занда жергі лі кті
тұрғындардың пікірі ескерілуі керек немесе
бәрін жергілікті тұрғындар шешеді деген
сөз жоқ. Сондықтан ономастика комиссиясы
бір рет түсіндіру жұмысын өткізгеннен
кейін, тұрғындардың арасынан қоғамдық
мәселені түсінетін, елдің сөзін сөйлейтін
он шақты адам жинап, солардың қолдауын
алса жеткілікті. Бұл жергілікті тұрғындардың
пікірімен санасқан болып есептеледі.
- Қаладағы қоғамдық орындар мен
көше жарнамаларын қазақшалаудың
қандай ұтымды тұстарын айтасыз?
- Мен қазақ қоғамындағы бұл індетпен
көптен бері күресіп келемін. Өзім жасымнан
Алматыда өскендіктен, осы қаладағы біраз
мәселенің шешілуіне ықпал еттім. Қаладағы
банк жүйелерінің, сапаржайлардың және
мейрамханалардың қызметін екі тілге
4 қараша, сенбі, 2017 жыл 9
көшірдік. Бұл жерде қандай мекемеге
барсаңыз да, дипломатиялық қарым-
қатынас жасай білу маңызды. Яғни, есіктен
аттандап кіріп, «мынаның қазақшасы неге
жоқ, сендерді сотқа беремін» деп тепсінетін
болсаң, ешнәрсе өнбейді. Одан ары
қырсығып алады. Ал керісінше мәселені
ақылмен түсіндіріп, «сіздердің екі тілде
қызмет көрсетулеріңізге көмектесейік»
десеңіздер, олардың көнбеске амалы
қалмайды. Мейрамханалармен де осы
әдіспен жұмыс істеу керек. Осы ретте
ертеректе жасап көрген бір тәжірибем
еске түсіп отыр. Алматыдағы тамақтану
орындарының көбінің ас мәзірі мен
ақпараттық бұрыштары орыс тілінде ілініп
тұратын. Сол кезде өзіміз қатарлас жігіттер
жиналып аламыз да, мейрамханаларды
аралаймыз. Бірақ кірген кезде жан-жақтан
келген адамдар сияқты бі р-бі рден кі ремі з
де, ас мәзірінің қазақшасын сұратамыз.
Өйткені топты адамның талап-тілегін тез
орындайды. Егер бір адам ғана барып
айтса, оны елемейді. Тіпті, күзетшісі
арқылы қуып шығуы да ғажап емес. Ал
көшедегі қате жарнамаларды да осындай
тәсілмен түзету керек. Бұл ретте қазіргі
интернеттің мүмкіндігін пайдаланған тиімді.
Сондай-ақ, әртүрлі жастар ұйымдарының
және жоғары оқу орындарының белсенді
жастарын жұмылдырса, жұмыс жеңілдеу
болады.
- Өзіңіз білесіз, «Серпін» мемлекеттік
бағдарламасы бойынша оңтүстік пен
батыс аймақтардың көп жастары солтүстік
пен шығысқа жол тартты. Бүгінде біздің
өңірдің өзінде 1 мыңнан астам студент
білім алуда. Мұны кейбір саясаткерлер
өзге ұлт өкілдері көп облыстардағы
тілдік ахуалды оңалтудың оңтайлы жолы
деп жүр. Сіздің пікіріңіз қандай?
- Мен онымен толықтай келісемін. Бірақ
ол үшін мына мәселені ескерген жөн. Яғни,
«Серпін» бағдарламасы бойынша келіп
жатқан студенттердің барлығын болмаса
да, жартысын осы жақта қалдыру жағын
қарастыру керек. Мысалы оңтүстіктен
келген 600 студенттің кем дегенде 200-і
үйлі-баранды болып, осы жақты мекен
етіп қалатын болса, бағдарлама нәтижелі
болар еді. Екінші бір мәселе бар. Осы
жобамен оқуға түскендерге «Серпіннің»
негізгі мақсатын да қоса түсіндірген дұрыс.
Мысалы, елге белгілі тұлғалармен кездесу
ұйымдастырып, білім алумен қатар, сол
өңірдің қазақылануына да үлесін қосыңдар
дегенді «құлақтарына құйып» жіберу
керек. Егер, сол оңтүсті ктен келген қазақ
жастарының барлығы екі жылдан кейін
орыс ті лді болып кетсе, онда «Серпіннен»
ешқандай пайда жоқ.
- «Қазақстанның болашағы – қазақ
тілінде» жобасының қорытындысы
бойынша Үкімет қандай да бір шешім
қабылдай ма?
- Біз биыл алты облысты аралаймыз деп
жоспарлап шықтық. Атап айтқанда, Қостанай
мен Солтүстік Қазақстан, Павлодар мен
Шығыс Қазақстан және Ақтөбе мен Батыс
Қазақстан облыстары. Іссапар аяқталған
соң сараптамалық қорытынды жасаймын.
Яғни, орыс тілді азаматтардың аузынан
шыққан ұсыныстарды тізіп, министрліктерге
ұсынамын. Мұны олар мүмкіндігінше өздерінің
іс-шаралар жоспарына енгізіп, одан әрі
жұмыс істейтін болады.
- Тіл жөніндегі келелі кеңесіңізге
рақмет, жұмысыңыз жемісті болсын!
Сұхбаттасқан –
Тілеуберді САХАБА.
10 4 қараша, сенбі, 2017 жыл хабарлама САРЫАРҚА САМАЛЫ
Павлодар облысының Әділет департаментінде 2017 жылғы 31 қазанда Құқық
№5661 болып тіркелді. Павлодар қалалық мәслихаты 6-сайланым
26-кезектен тыс сессия 2017 жылғы 17 қазандағы №204/26
ШЕШІМ
Павлодар қаласы бойынша
Киік атқандар жазаланады
коммуналдық қалдықтардың Павлодар облысында Қызыл кітапқа енген жануарларды атқан
түзілу және жинақталу нормаларын
бекіту туралы аңшылар ұсталды.
Мұндай заңсыз әрекетті тәртіп - Аталмыш оқиғаға байланысты
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу сақшылары Май ауданында өткізген ҚР қылмыстық Кодексінің 337-ші бабы
қаңтардағы Экологиялық кодексінің 19-1-бабының және жинақталу нормалары бекітілсін.
1) тармақшасына, Қазақстан Республикасының 2. Осы шешімнің орындалуын бақылау қалалық
рейдтік шара барысында анықтаған. Поли- бойынша сотқа дейінгі тергеу амалдары
Энергетика министрінің 2014 жылғы 25 қарашадағы мәслихаттың тұрғын үй-коммуналдық мәселесі цейлер аудандағы Алқамберген өзенінің жүргізілуде. Айыпталушылардың «Қызыл
«Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу бойынша тұрақты комиссиясына жүктелсін. маңында 27 жастағы жігіт тізгіндеген кітапқа» енген жануарларды атқаны
нормаларын есептеудің үлгілік қағидаларын бекіту 3. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған «Toyota Hilux Surf » маркалы автокөлікті белгілі болды. Олар заңсыз әрекеттерін
туралы» №145 бұйрығына, Павлодар облыстық күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң тоқтатады. Тексеру шаралары бары- мойындап отыр, - дейді облыстық ішкі
әкімдігінің 2015 жылғы 7 сәуірдегі «Коммуналдық қолданысқа енгізіледі. сында көлік ішінен қару, пышақ, мылтық істер департаменті жергілікті полиция
қалдықтардың түзілу және жинақталу норма- патрондары табылған. Аң аулауға шыққан қызметінің инспекторы Азамат Исеев.
ларын есептеу қағидаларын бекіту туралы» Сессия төрағасы М.Айтышев.
№89/4 қаулысына сәйкес, Павлодар қалалық жігіттердің 2 киікті атқаны анықталды. Атап өтерлігі, жыл басынан бері
Қалалық мәслихат хатшысы
мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: Қаскөйлер атуға тыйым салынған Павлодар облысында заңсыз аң аулаудың
1. Қоса беріліп отырған Павлодар қаласы
З.Мұқашева. жануарлардың мүйіздерін кесіп алып, 360 оқиғасы тіркелген.
саудаламақ болған. Заңды бұзғандар
Павлодар қалалық мәслихатының енді жауапқа тартылады. А.АСҚАРҚЫЗЫ.
2017 жылғы 17 қазанындағы №204/26
шеші мі мен бекі ті лген
Павлодар қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың
түзілу және жинақталу нормалары
СЕНІМДІ СЕРІГІҢІЗДЕН КӨЗ ЖАЗБАҢЫЗ!
№ Коммуналдық қалдықтар жинақталатын
объектілер
Есептік бірлік Жылына 1 есептік бірлікке
келетін текше метр
«Сарыарқа самалы» газетіне 2018 жылға жазылу басталды!
нормасы
1 2 3 4
«Қазпошта» АҚ «Alash Press» Редакцияда
1 Жайлы үйлер 1 тұрғын 1,95 Жазылу мерзімі арқылы жазылу арқылы ресімдеу
2 Жайлы емес үйлер 1 тұрғын 2 жазылу
3 Жатақханалар, интернаттар, балалар үйлері, 1 орын 1,19
қарттар үйлері және сол сияқтылар Индексі 55441
Павлодар қ. Павлодар қ.
4 Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері 1 орын 0,96 қала ауыл
5 Балабақшалар, бөбекжайлар 1 орын 0,65
6 Мекемелер, ұйымдар, офистер, кеңселер, жинақ 1 қызметкер 1,8 6 айға 4152,80 теңге 4479,60 теңге 4 152 теңге 3066 теңге
банктері, байланыс бөлімшелері (аптасына үш нөмір)
7 Емханалар 1 кіріп-шығу 0,013
8 Ауруханалар, санаторийлер, өзге де емдеу- 1 төсек-орын 1,3 12 айға 8305,60 теңге 8959,20 теңге 8 304 теңге 6132 теңге
сауықтыру мекемелері (аптасына үш нөмір)
9 Мектептер және өзге де оқу орындары 1 оқушы 0,3
10 Мейрамханалар, дәмханалар, қоғамдық тамақтану 1 отырғызу орны 1,8 Индексі 55442
мекемелері
қала ауыл
11 Театрлар, кинотеатрлар, концерт залдары, түнгі 1 отырғызу орны 0,4
клубтар, ойынханалар, ойын автоматтарының залы 3 371 теңге 2628 теңге
12 Мұражайлар, көрмелер Жалпы алаңы 0,05 12 айға
(бейсенбілік нөмір) 3 371,60
1 м2 3595,20 теңге
13 Стадиондар, спорт алаңдары Жоба бойынша 1 орын 0,08
теңге
14 Спорт, би және ойын залдары Жалпы алаңы 0,1 «Қазпошта» 32-40-37, «Alash Press» 67-52-37, редакция 66-15-41.
1 м2
15 Азық-түлік дүкендері Сауда алаңы 1 м2 1,02
16 Машиналардан сату Сауда орны 1 м2 4,5 Рухани келісім күніне орай
17 Өнеркәсіптік дүкендер, супермаркеттер Сауда алаңы 1 м2 0,34

Диалог – ұлтаралық
18 Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, Сауда алаңы 1 м2 0,49
сөрелер
19 Азық-түлік тауарларының көтерме базалары, Жалпы алаңы 0,1

келісімге апарар жол

қоймалары 1 м2
20 Өнеркәсіптік тауарлардың көтерме базалары, Жалпы алаңы 0,2
қоймалары 1 м2
21 Тұрмыстық қызмет көрсету үйі: халыққа қызмет Жалпы алаңы 0,30
көрсету 1 м2
22 Вокзалдар, автовокзалдар, әуежайлар Жалпы алаңы 0,12 Қазақстан халқының рухани келісім күніне орай С.Торайғыров
1 м2 атындағы облыстық кітапхананың конференц-залында «дөңгелек
23 Жағажайлар Жалпы алаңы 0,09
1 м2 үстел» өтті, оған конфессиялардың, Павлодар облысы дін істері
24 Дәріханалар Сауда алаңы 1 м2 0,38 басқармасының, Павлодар облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының,
25 Автотұрақтар, автомобильді жуу орындары, 1 машина-орын 1,57
АЖС, гараждар құқық қорғау органдарының өкілдері, жоғары оқу орындарының
26 Автомобиль шеберханалары 1 жұмысшы 1,11 ғылыми қызметкерлері, қаланың жалпы білім беретін мектептерінің
27 Гараж кооперативтері 1 гаражға 1,58 оқытушылары қатысты.
28 Шаштараздар, косметикалық салондар 1 жұмыс орны 3,1
29 Кір жуатын орындар, химиялық тазалау орын- Жалпы алаңы 0,47 «Дөңгелек үстелдің» мақсаты этносаралық табылатынын, оның келісім мен бейбітшілікті
дары, тұрмыстық техниканы жөндеу орындары, 1 м2 және конфессияаралық келісімді, діни
тігін ательесі нығайтуға жәрдемдесетінін атап өтті.
30 Зергерлік, аяқ киімді, сағаттарды жөндеу Жалпы алаңы 0,3 толеранттылықты және өзара түсіністікке, Халықтың рухани құндылықтарын, өзара
шеберханалары 1 м2 келісімге және бірлікке шақыра отырып, түсіністікті, келісім мен бірлікті сақтай
31 Жөндеу және қызмет көрсету орындары (кілттер 1 жұмыс орны 5,5 бейбіт мәдениаралық диалогты сақтау мен отырып, түрлі конфессиялардың өкілдері
жасау және сол сияқтылар) нығайтуға бағдарланған тарихи-мәдени, арасында мейірімді қарым-қатынасты
32 Моншалар, сауналар Жалпы алаңы 0,19 рухани-адамгершілік тақырыптарды талқылау қалай құруға болады деген өз пайымын -
1 м2 болды.
33 Қаланың аумағында жаппай іс-шаралар 1000 қатысушы 0,76
Павлодар облысы Еврей қауымының бас
ұйымдастыратын заңды тұлғалар «Дөңгелек үстелдің» модераторы болып раввині Шимон Аш баяндап берді.
Павлодар қаласының ішкі саясат бөлімінің «Қоғамдық келісім» КММ Медиация
34 Бау-бақша кооперативтері 1 учаске 3,43
басшысы Ержан Мэлсұлы Рахымжанов орталығының басшысы, Қазақстан халқы
сөз сөйледі. Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесі
ХАБАРЛАНДЫРУ! «Дөңгелек үстелге» қатысушыларға төрағасының орынбасары, фин-угор
айтқан сөзінде Е. Рахымжанов Қазақстан этно-мәдени орталығының төрағасы
«Павлодар облысының Азаматтық альянсы» жәрмеңкесіне өтінімдерді жинау ашық деп халқының рухани келісім күнін мере- О.Николашина Павлодар облысы Қазақстан
қауымдастығы» ЗТБ тарапынан «Павлодар жариялады. Жәрмеңке ережелері мен қатысушы келеу барлығымызды ұлтымызға және халқы Ассамблеясының мемлекеттік
облысының ішкі саясат басқармасы» ММ Өтінімінің нысаны қосымша ретінде http:// дінімізге қарамастан, қоғамдағы келісім ұлттық саясатты іске асырудағы мақсатты
тапсырысы бойынша әлеуметтік идеялар және www.gapavlodar.kz/ сайтында орналасқан. мен тұрақтылық үшін біріктіреді деп атап жұмысына, халықтардың көп ғасырлық
жобалар жәрмеңкесі өткізіледі. 2017 жылғы Ұйымдастыушылармен +77052074501 телефон өтті. Өзара түсіністік, сенім, адамдар
6 қараша күні не дейі н Павлодар облысының салт-дәстүрлерін, тілі мен мәдениетін
нөмірі бойынша байланысуға болады. арасындағы мейірбан қарым-қатынас, сақтай және дамыта отырып, тұрақтылық
ҮЕҰ үшін әлеуметтік идеялар және жобалар
адамдық қадір-қасиетке жоғары баға пен тыныштық атмосферасын, ұлттық
әлем мен адамзат болашағының кепілі келісімді, ұлтаралық қарым-қатынастардағы
болып табылады. мәдениеттің жоғары дәрежесін және түрлі
Қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекітуге байланысты Қазіргі уақытта Қазақстан діни наным- этностар арасындағы өзара түсіністікті
«Спецмашин» ЖШС халықты 06.07.2009 жылғы №76 (17875) «Звезда Приир- сенімдердің алуан түрі әрбір дін мен көрсете отырып, жүйелі және дәйекті
тышья» газетінде жарияланған тұрмыстық қатты қалдықтар шығару бойынша мәдениеттің бірегейлігін көрсететін этномәдени диалогты қалыптастыруға
өтімді қызмет көрсету шартында өзгерістер енгізу туралы хабарлайды: үйлесімділікке ықпал ететініне мысал баса назар аударды.
болып табылады. Тұрақты диалог негізінде «Дөңгелек үстелдің» соңында Е.Рахымжанов
3.2.т. Өзгертіліп, келесі редакцияда баяндалсын: конфессиялар арасындағы бейбіт өмір сүру
«Жалпы тұрақтағы контейнерді қолданған жағдайда тұрмыстық қатты жағымды миссия – Павлодар қаласының
тәуелсіз Қазақстанда біріктіру, бейбітшілік тұрғындары арасында деструктивті және
қалдықтардың жинақталу нормасы бір тұрғынға: пен келісім факторын құрады. радикалды идеоогияның таралуына қарсы
- жайлы жабдықталған иеліктегі үй жылына 1,95 текше метрді «Мәшһүр Жүсіп» меші тінің бас имамы іс-қимыл бойынша алдын алу жұмысына
- жайсыз иеліктегі үй жылына 2 текше метрді құрайды. Н.Исенов өз сөзінде деструктивті тоталитарлық белсенді қатысқан Павлодар қаласының
Тапсырыс берушінің жеке контейнері бар болған жағдайда - айына бір ТҚҚ ғұрыптармен бірлескен күресте бірігіп, ішкі саясат бөлімінің ақпараттық-түсіндіру
контейнер есебінен саналады. Жеке контейнері бар тапсырыс берушінің тілегі діни толеранттылықты, халықтардың топтарының мүшелерін «конфессияаралық
бойынша, шығарылатын ТҚҚ көлемі көбеюі мүмкін, ол жөнінде жақтармен тарихы мен мәдениетін, адамгершілік келісімді нығайтуға, дін саласындағы
шартқа қосымша келісім жасалады. құндылықтарын сақтай отырып, бір-бірін мемлекеттік саясатты іске асыруға және
өзара құрметтеп, қолдап, бейбітшілік мен тұрғындардың діни сауаттылығын арттыруға
келісімді нығайта отырып, жақсылық пен қосқан үлесі үшін» марапаттап, сондай-ақ
бейбітшілікке шақырды. осындай кездесулердің сенім, ізгілік, өзара
Павлодар епархиясының Павлодар түсіністік және бейбітшілік символы ретінде
Қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекітуге байланысты шіркеу округінің благочинныйы, протоиерейі қажетті лігі мен маңыздылығын атап өтіп,
«Спецмашин» ЖШС халыққа 2017 жылғы 15 қарашадан бастап тұрмыстық А.Степанов конфессияаралық диалог кездесудің қатысушыларына жақсылық пен
қатты қалдықтарды шығару үші н бі р адамға төлемақы 240 (екі жүз қырық) теңгені, көзқарастары мен сенімдері әр түрлі береке тіледі.
ҚҚС-ты есептегенде (жеңілдікті есепке алғанда) құрайтыны туралы хабарлайды. адамдар арасында өзара түсіністікке ықпал
ететін көп ұлтты және конфессияаралық «Павлодар қаласы ішкі саясат
Қазақстан халқының бірлік символы болып бөлімі» ММ.
САРЫАРҚА САМАЛЫ
Қаржылық сауаттылық дегеніміз не?
Қазіргі өмірді ақшасыз елестету
мүмкін емес. Ақша туралы білу өте
маңызды, себебі адамдар күн сайын
ақшаны пайдаланады, сатып алған
заттар мен көрсетілген қызметтер
үшін есеп айырысады, ақшаның
көмегімен өз армандарын іске асыруға
тырысады. Бірақ кез келген адам
ақшаны қалай ұстау керек екенін,
оларды қандай мақсатта жұмсап,
қалай «жұмыс істете алатынын»
білемін деп сеніммен айта алмайды.
Қаржылық сауаттылық адамға
жағдайлардан, басқа адамдардың
еркіне тәуелді болмауға мүмкіндік
береді. Білімді адамның бүкіл
қоғамның дамуы үшін материалдық
негізді жасай отырып, өмірдегі
ең тартымды жолдарды өзінің
таңдауына мүмкіндігі бар.
Қаржылық білім, сөзсіз,
азаматтардың барлық санатта-
рына қажет. Балаларға ол ақша
құндылығы туралы түсінік береді,
бюджет пен жинақ ақшаларын
жоспарлау қабілеттерін әрі қарай
дамыту іргетасын қалайды. Жастарға
қаржылық білімін қаржыландыру
мәселесін немесе тұрғын үй мәселесін
шешуге көмектесе алады. Ересек-
терге қаржылық сауаттылық жеке
қаражатын басқару және жинақ
ақшаларын инвестициялау, түрлі
қаржылық өнімдер мен қызметтерді
пайдалану кезінде дұрыс шешім
қабылдау, сондай-ақ зейнетақымен
қамтамасыз етуді жоспарлау үшін
қажет. Қаржылық қызметтерді сауатты
тұтынушы қаржы саласындағы
алаяқтық іс-әрекеттерден жақсы
қорғалған. Халықтың қаржылық
сауаттылығы азаматтар қаражатының
еліміздің экономикасына қосылуына
және қаржылық тұрақтылықтың
нығаюына мүмкіндік береді.
Халықтың қаржылық сауаттылық
деңгейінің көтерілуімен қатар
қаржылық қызметтер нарықтары
да дамиды, ақшалай айналыс
шығындары қысқарады, қаржы
жүйесіне халықтың өсіп келе
жатқан жинақ ақшалары тарты-
ХАБАРЛАМА
лады, сақтандыру нарықтары
мен зейнетақымен қамтамасыз
етудің жинақтауыш жүйелерін
дамыту үшін жағдайлар жаса-
лады, тұрғындар қаржы нарығының
қағидаттары мен құралдары туралы
білім алады, тұтынушылық және
қаржы нарықтарындағы үрейге
салыну тәуекелдері төмендейді.
Жеке немесе отбасылық
бюджетті басқару қаржылық
тұрғыдан сауатты адамның негізгі
дағдылары мен ептілігінің бірі
болып табылады. Шығыстар
мен кірістер есебін жүргізу қиын
емес және көп уақыт алмайды.
Алдымен әдеттегідей болмаса,
бірақ кейін қызықты болуы мүмкін.
Есепті түрлі әдістермен жүргізуге
болады: блокнотта жазбаларды
жүргізіп немесе компьютерде
қаржыны есепке алудың арнайы
бағдарламалары арқылы.
Сонымен, адамға ақша қайдан
келетінін және қайда кететінін
қарайық.
Кірістің негізгі көздері, әдет-
тегідей, үшеу:
1. Ағымдағы еңбек қызметінен
кірістер. Қарапайым тілмен
айтқанда, бұл - еңбекақы.
2. Активтерден келетін кірістер,
яғни адам жұмыс істейтініне немесе
істемейтініне байланысты емес
кіріс көздері. Мысалы, банктегі
салымдар бойынша пайыздарды
алу, жылжымайтын мүлікті тапсы-
рудан рента, құнды қағаздар
бойынша дивидендтер және т.б.
3. Әлеуметтік кірістер, яғни
адамға мемлекет төлейтін ақша
(зейнетақы, шәкіртақы және
басқалар).
Әдеттегідей, кіріс көздері
мен көлемдері бізге белгілі, ал
қайда ол кіріс жұмсалады – көп
жағдайда түсініксіз болып қалады.
Біздің барлық шығыстарымызды
екі топқа бөлуге болады: міндетті
және қалайтын.
Міндетті шығыстарға мыналар
жатады: баспана төлемдері,
тамақтануға шығыстар, көлік
шығыстары, автокөлікті жөндеу,
бензин, дәрі-дәрмектер. Міндетті
шығыстар бабында «күтпеген
шығыстарды» көздеңіздер, осындай
баппен сіздер өздеріңді сенімдірек
сезінетін боласыздар.
Біз қалайтын шығындар бізге
қуаныш сыйлайды, бірақ бұлар
өте қажет. Бұл - кафеге бару,
саяхат жасау, гаджет сатып алу
және біздің өміріміз үшін қажет
болып табылмайтын басқа да
шығыстар.
Өз шығыстарыңды бақылағаннан
кейін және ақша қайда кететінін
анықтағаннан кейін, міндетті
емес шығындарды қысқарту
(алып тастау) бойынша жұмысқа
кірісіңіздер. Бұл бюджетіңізді бір
теңгерімге келтіру үшін қажет,
кірістер шығыстардан басым
болғандай, ал айырмашылықты
жинауға болады.
Өз кірістеріңіз бен шығыс-
тарыңызды салыстырғаннан кейін,
сіздер «бюджет» деген жұмбақ
ұғымға жақындай түсесіздер. Бюджет
белгілі бір уақыт аралығындағы
жоспарланатын кірістер мен
шығыстар жиынтығын білдіреді.
Бюджет – жанұяның немесе бір
адамның негізгі қаржылық есебі.
Шығыстарымыз бен кірістерімізді
салыстырсақ, бірнеше нұсқа алуға
болады:
1) Кірістер шығыстардан кем –
бюджет тапшылығы, яғни ақша бар
шығыстарды өтеу үшін жеткіліксіз.
Мұнда кірістерді ұлғайту қажет,
немесе шығыстарды азайту қажет.
2 ) Кірістер шығыстардан көп –
бюджет профициті, яғни ақша
жеткілікті. Бұл жағдайда артық
ақшаны тиімдірек пайдалану туралы
ойлану қажет.
3) Кірістер шығыстарға тең.
Мұндай бюджет теңестірілген болып
аталса да, осындай жағдайда
қалыпты деп атауға болмайды,
және мұнда ойланатын нәрсе
баршылық. Сіз алған ақшаңызды
4 қараша, сенбі, 2017 жыл 11
толық жұмсайсыз. Жоғары табысқа
ие болса да, мұндай адамдар бүкіл САРЫАРҚА
ақшаларын күнделікті өмірлеріне САМАЛЫ
жұмсағаннан кейін, айдың соңында
қиналады. Әдеттегідей, егер осындай
адамның кірісі көбейсе, ол кейінге МЕНШІК ИЕСІ
қалдырмай, бар ақшасын жұмсай «Павлодар облысы әкімінің
бастайды. аппараты» мемлекеттік
Дербес (немесе отбасылық)
бюджетті жасау және оны орындау мекемесі (Павлодар қаласы)
белгілі бір ақша сомасын үнемдеуге «Ертіс Медиа» ЖШС,
мүмкіндік береді, олар кейін өмірлік «Сарыарқа самалы»
мақсаттарды і ске асыруға қажет облыстық газеті
болады. Кез келген кірістің 10% Газет Қазақстан
жинау ұсынымы беріледі, сол Республикасының
жинақ ақша арқылы отбасының Инвестициялар және даму
қаржылық қауіпсіздігі қамтамасыз министрлігінде тіркеліп, тіркеу
туралы 30.09.2014 ж.
етіледі. Әрбір отбасының «қаржылық №14562-Г куәлігі берілген.
қобдишасы» дербес болуы мүмкін,
бірақ орташа есеппен алғанда ол
3-4 айлық бюджетті құруы тиіс. Газет 1979
Бұл сома күтпеген жағдайлар жылы
кезінде, жұмыстан айырылып «Құрмет
қалған жағдайда немесе еңбекке
уақытша жарамсыз болған кезде белгісі»
көмектеседі. орденімен,
Мінсіз отбасылық бюджеттің 2014 жылы
орташа алғандағы сандары мынадай: «Алтын
• 50-60% - міндетті төлемдер, жұлдыз»
өмірлік қажетті заттарды сатып алу;
жалпыұлттық
• 20-30% - сауық құру, саяхат, сыйлығымен
демалыс;
марапатталды.
• 10-20% - жинақ ақша (резерв
қоры, бұдан әрі инвестициялауға
арналған қаражат, қомақты бір ЖШС директоры
сатып алу жасауға белгілі бір
Асқар ШӨМШЕКОВ
соманы жинау, зейнетақы жинақтары
және басқалар).
Сіздіңақшанытиімдіұстауыңыз– Бас редактор
қаржылық әл-ауқатыңыздың кепілі. Нұрбол ЖАЙЫҚБАЕВ
Мақсаттар қойыңыздар!
Өздеріңізбен жұмыс жасаңыздар! Телефоны. 66-15-30
Ақшаны жүйелі түрде жинаңыздар! ЖШС-нің мекенжайы.
Павлодар қаласы,
Өз ақшаларыңызды басқаруды Қ.Сұрағанов көшесі, 21-үй.
үйреніңіздер!
Редакцияның мекенжайы.
140000, Павлодар қаласы,
«Қазақстан
Естай көшесі, 61-үй.
Республикасының Теле/факс 66-15-30
Ұлттық Банкі» РММ
Павлодар филиалы.
Газеттің электронды
(20421)
поштасы:
ssamaly29@gmail.com.
Бас редактордың
орынбасары 66-14-61.
Жауапты хатшы 66-14-63.
Әлеуметтік бөлім 65-12-74,
66-15-31, 66-15-32.

66-15-40 ÆÀÐÍÀÌÀ 66-15-42

Экономика, саясат 66-14-64,
66-15-28, 66-14-65.
«Айналайын» 66-14-63.
«Жас times» – 66-15-32.

Жарнама бөлімі:
s_samaIy_reklama@maiI.ru
66-15-42, 66-15-40.
Маркетинг және тарату
бөлімі 66-15-41.
Фототілші, корректорлар -
66-15-29.

Газеттің нөмірі «Сарыарқа

самалының» компьютер
oрталығында теріліп, беттелді.
Газет аптасына үш рет шығады,
апталық таралымы 20047 дана,
бүгінгі көлемі 3 б.т
«Дом печати» ЖШС баспахана-
сында басылды. ҚР Павлодар
қаласы, Ленин көшесі, 143-үй.
Газеттің сапалы басылуына
баспахана жауап береді.
Телефоны. 8 (7182) 61-80-26.
Басылуға қол қойылған
уақыты 17.00.
Тапсырыс - 2313

Хаттар, қолжазбалар,
фотографиялар мен сурет-
Оқу жетістіктерін сырттай бағалау өткізу туралы Құрметті Мойылды
тер рецензияланбайды және
қайтарылмайды.
Соңғы курс студенттерінің ең қызу мезгілі басталады. Себебі ауылының тұрғындары! Көлемі А4 (14 кегль)
форматындағы
оқу бітіретін уақыт қана емес, 2017 жылғы 4-12 қараша аралығында 2 беттен асатын материалдар
республикамыздың жоғары оқу орындарында оқу жетістіктерін сырттай Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 25 ақпандағы қабылданбайды.
бағалау елеулі емтиханы өткелі тұр. Қаулысымен бекітілген «Әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді
2017 жылғы 26 қазан күні Павлодар облысы білім бақылау саласындағы Редакция оқырмандардан
мекендердің құрылымдық бөліктеріне атаулар беру, атау- түскен барлық хаттарды тегіс
Департамент оқу жетістіктерін сырттай бағалауға қатысу үшін кадрларды ларын өзгерту, сонымен қатар оларға атаулар берудің транс- жариялауды және оларға жауап
дайындау мақсатында «Жоғары білімде оқу жетістіктерін сырттай бағалау» беруді міндетіне алмайды.
семинарын өткізді. крипцияларын анықтау және өзгерту кезінде сәйкесінше
Кездесуді Павлодар облысының Білім саласындағы бақылау аумақ халқының пікірін есепке алу ережесіне» сәйкес, Жарнамалық
департаментінің бас маманы Светлана Уахитовна Оралова ҚР Білім сізді Мойылды ауылының көшелерін қайта атау мәселесі материалдардың
бойынша көше тұрғындарымен өтетін жергілікті қауымдастық мазмұнына жарнама
және ғылым министрлігі өкілдері үшін ұйымдастырды. берушілер жауап береді.
жиынына шақырамыз. Жиын 2017 жылғы 04 желтоқсан күні
Р.ДОСАНОВА, сағат 15.00-де Мойылды ауылы, «Мойылды шипажайы» АҚ-ның Нөмірді әзірлеу барысында
Павлодар қаласы. интернет ресурстарынан
мәжіліс залында өтеді. алынған фотосуреттер де
(1367)
пайдаланылды.
(20418)
Авторлардың пікірлері редакция
ұстанған көзқарасқа сәйкес
Құрметті жұмыс берушілер, жұмыс іздеушілер және Павлодар келмеуі де мүмкін.
қаласының тұрғындары! «Павлодар облысы Павлодар қаласы Павлодар облысының әкімі және Павлодар облысы әкімінің «Сарыарқа самалында»
әкімдігінің халықты жұмыспен қамту орталығы» КММ-нің транс- аппараты «Жұмылдыру дайындығын қамтамасыз ету және жарияланған материалдарды
формациясына және жаңа форматта қызмет көрсетуге байланысты, аумақтық қорғаныс басқармасы» коммуналдық мемлекеттік көшіріп немесе өңдеп басу
жаңа ғимаратқа көшу жүзеге асырылды. үшін редакцияның жазба-
мекемесінің басшысы ша рұқсаты алынып, газетке
Енді біз Академик Бектұров көшесі, 115 мекенжайы бойынша Алимусин Шортан Даулетиярұлының сілтеме жасалуы міндетті.
орналастық, телефон нөмірлері: 8 (7182) 32-05-78, 32-97-22. қайтыс болуына байланысты туған-туыстарының қайғысына
ортақтасып, көңіл айтады. Баспа индексі 65441.
(20420)
12 4 қараша, сенбі, 2017 жыл
Тұзды ауамен тыныстаңыз!
Басы 1-бетте
Тілеуберді САХАБА
Оқу-сауықтыру орталығының дирек-
торы Гүлмира Бәшірованың сөзінше,
оқушылардың денсаулығын нығайтудың
мұндай ерекше тәсілі облысымыздағы
осы тектес орталықтар мен лагерьлерде
әлі қолданылмаған.
- «Балдәурен» оқу-сауықтыру орталығына
келген оқушылардың жайлы демалуына
барлық жағдайды жасап отырмыз. Әсіресе,
жеткіншектердің денсаулығын жақсартып,
иммунитетін көтеруге көп көңіл бөлінеді.
Жақында ашылған тұзды кабинет Ресейде
өндірілетін «Брисоль-1» деп аталатын
аппаратпен жабдықталған. Адам ағзасын
тұзды ауамен емдеп, ағзадағы зиянды
бактерияларды шығарады. Сонымен
қатар, иммунитетін нығайтуға көмек-
теседі. Галокамера микроэлементтермен
байытылған, бұдан шығатын ауа тұзды
микробөлшектердің тыныс алу жолда-
рына өтеді. Бұдан бөлек, балаларға күн
сайын оттекті коктейль мен фито-шай
береміз және физиотерапиялық процеду-
ралар мен ультрадыбыстық инголяторға
арналған кабинетке отырғызамыз, - дейді
Гүлмира Қайырбекқызы.
Директордың сөзінше, орталық
бұрын балалар үйі болған. Кейін ата-
анасыз балалардың саны азайған соң
қалғандарын басқа мекемелерге орнала-
стырып, нысанды оқу-сауықтыру кешеніне
айналдырыпты. Бүгінде әр ауысым сайын
облыс мектептерінен 100-дей бала
қабылдап, қосымша білім алумен қатар
әртүрлі ем-шаралар жасауға жағдай туды-
«Маккабидің» мысын басты
«Астана» сырт алаңда Еуропа лигасының топтық кезеңінде Тель-Авивтің
«Маккаби» командасымен ойнады. Бұл жолы да астаналықтардың
мысы «Маккабиден» басым болды.
Алпысбай ХОНЖ
Естеріңізде болса, израильдықтармен
болған алғашқы ойында отандастарымыз
4:0 есебімен қарсыластарын тізе бүктірген
еді.
Кездесудің бірінші кезеңінде есеп
ашылған жоқ. Дегенмен алаң иелерінің
басымдығы байқалды. Астаналық клуб
допты қарсыласқа беріп қойып қарымта
шабуылға иек артты. Осы тактиканы ұстанған
Жігерлі жастар - КТА-да
Облыста алғаш рет «Ерекше
лига» деген атаумен
мүмкіндігі шектеулі балалар
арасында көңілді тапқырлар
алаңы ұйымдастырылды. Бұл
шара «Жастар
корпусын дамыту» жобасы
аясында қолға алынып отыр.
Қарлығаш ХАШЫМҚЫЗЫ
Халықаралық қайта құру және даму
банкінің мұрындық болуымен қолға алынған
zhasproject жобасына осы жылы Павлодар,
Алматы, Қарағанды және Оңтүстік Қазақстан
облыстарының жастары қатысқан болатын.
Облыстан 652 қатысушы жоба гран-
тына ие болған. Солардың бірі - Олжас
Қоңыратбаев бастаған Жақсылық Саттар,
Ғалия Нұрсағатова, Рымгүл Саттарова
және Ілияс Қоңыратбаевтар бірлесе қолға
алған «Ерекше лига» жобасы. Олардың
айтуынша, мұндай лига еліміз бойынша
жалғыз.
- Мүмкіндігі шектеулі балаларды ортаға
тартып, соларды үлкен сахнаға алып шығу
көптен бері ойымызда жүрген болатын.
ЕМ-ШИПА
руда. Оқу және сауықтыру бағытындағы
жұмыстармен қатар, музыка, қолөнер
шебері, шахмат, робот техникасы, спорт
үйірмелері құрылған. Демалушыларды бес
уақыт тамақтандыратын үлкен асханасы,
түрлі мерекелік шаралар өткізетін мәжіліс
залы және балалардың бос уақытын
қамтитын спорт залы бар. Күзден бергі
бес ауысымда барлығы 400-дей бала
демалған. Жылдың соңына дейін тағы
300-дей баланы қабылдаймыз деп отыр.
Қазір оқу-сауықтыру кешенінің бесінші
маусымы жұмыс істеуде. Оған облыстық
және республикалық пән олимпиадала-
рына баратын дарынды балалар келген.
Нариман Сағиден есімді оқушы Павлодар
қаласындағы №12 орта мектептен
келіпті. Қараша айының басында өтетін
отандастарымыз екінші кезеңнің алғашқы
он минутынан кейін есеп ашты. Қарымта
шабуыл кезінде қарсыластардың
қорғанысындағы осалдықты ұтымды
пайдаланған «Астана» клубының
шабуылшысы Патрик Твумаси есеп
ашты. Ойынның соңына дейін осы
көрсеткіш өзгеріссіз қалды. Осылайша
«Астана» қоржынына 3 ұпай салды.
Осы жеңісінен соң «Астана» өз
тобында екінші орынға табан тіреді.
Елордалық команданың енші сі нде
Оны жүзеге асыруға аталмыш жоба себепкер
болды. Алғашқыда мұндай балалармен
жұмыс істеу қиын болар деген едік, араласа
келе балалардың мүмкіндігі мол екенін
байқадық. Осы ретте біз «Мүгедектерді
оңалту орталығы» қоғамдық бірлестігімен
келісімшартқа отырған болатынбыз. Осы
орталықтан 3 команда құрылды. Олар -
«Веселый смех», «Крутые ребята», «Смай-
лики». Топ қатысушылары бізді өздерінің
алғырлықтарымен таң қалдыруда. 2-3
рет көрсеткеннен кейін бірден қағып
алып, тіпті, кейде өздерінің идеяларын
да қосып отырады. Бұл - біздің «Ерекше
лигамыздың» алғашқы ойыны. Қараша
айында 2, желтоқсанда 1 ойынды көңілді
тапқырлар клубының өнерін сүйетін
көрерменге ұсынамыз. Атап өтерлігі,
бұл жоба желтоқсан айында аяқталады.
Ал біз мұнан кейін де бұл балалармен
бірлесіп жұмыс істей беретін боламыз,
- дейді грант иегері О.Қоңыратбаев.
Алғаш рет үлкен сахнада өнер көрсеткен
«Веселый смех» командасының қыз-жігіттері
тосылмады. Мүмкіндіктері шектеулі болса
да жасқанбай бар өнерін ортаға салған
жастарды көрермен жылы қарсы алды.
«Ерекше лиганың» алғашқы ойынына
«Драйв», «Сүйкімділер» және «Қыздардың
арманы» командалары қатысып, жаңадан
ДЕНСАУЛЫҚ
республикалық президенттік олимпиа-
даға дайындалуда.
- Оқу-сауықтыру орталығына келгеніме
екі күн болды. Бұл жерден бұрын-соңды
көрмеген жаңа медициналық аппарат-
тарды пайдалана отырып, ем-шаралар
қабылдаудамыз. Сонымен қатар, мате-
матика, физика, биология және химия
пәні бойынша дайындалып жатырмын.
Басқа мектептерден ерекшелігі – қандай
сабақты болса да тереңдетіп үйретеді.
Алдағы мақсатым – аталған төрт пән
бойынша өтетін республикалық президенттік
олимпиадада білімімді сынау, - дейді
Нариман Сағиден.
Павлодар ауданы.
ФУТБОЛ
4 ойыннан соң 7 ұпай бар. «Астана»
бұған дейінгі үш ойында бір рет ұтылып,
бір рет тең ойнап, бір рет жеңген
болатын.
Кездесу аяқталған соң UEFA осы
ойынның үздік ойыншысын анықтады. Ол -
астаналықтардың абыройын асырып,
жеңіс голын соққан Патрик Твумаси.
Астаналық шабуылшы «Маккабимен»
болған алғашқы кездесуде де жақсы
ойын өрнегімен танылып, үздік ойыншы
атанған еді.
Осылайша отандастарымыз Еуропа
лигасындағы көрсеткішін едәуір
жақсартып алды. 77-орында тұрған
елордалық клуб осы ойыннан соң 18,750
ұпай жинап, 72-орынға көтерілді.
ЖОБА
құрылған жас топқа қолдау көрсетті.
Айта кетелік, zhasproject жобасына
облыс бойынша 5058 адамды құрайтын
1499 өтініш келіп түскен. Оның ішінде
652 қатысушыдан құралған 187 жобаға
грант берілген.
САРЫАРҚА САМАЛЫ
Қараша.
АҚСАРАЙ
Қара суық.
Шалқақ Ай
Қуандық ШОЛАҚ
Бұлт ұқсап жалбыр жабу кәрі үлекке,
Барады қырдан асып әрірекке.
Қараша, қара суық долы әйелдей,
Аспанның шығып кеткен зәрі бетке.
Сескенем шалқасынан жатқанда Айға,
Біреу кеп ұрар сынды қақ маңдайға.
Күркілдеп бала біткен жөтеледі,
Өкпесін күзгі ызғырық қапқандай ма?!
Сезгенім жаңа ғана пайымдап қап,
Тұрғандай бәрі түгел мойындап бақ.
Жалаңаш қара ағаштар бір-ақ түнде,
Айналып шыға келген қайыңға аппақ.
Шалқақ Ай әрең асып биік таудан,
Қылмиып бұлтқа келіп құрықталған.
Сайдағы аппақ тоғай көзге ұрады,
Айрандай шарадағы ұйып қалған.
БЕТКЕЙІНЕН
-
Ермек ТҰРСЫНОВ,
кинодраматург,
режиссер:
Түбі бір
- Сұлтан Бейбарыстың өмірін зерт-
теп жүріп, Сирия, Египет, Иордания,
Палестина елдерін араладым. Нағыз исламның
не екенін сонда түсіндім. Алладан тілейтін
дұға баланың құлағына анасының құрсағында
жатып сіңеді. Ол өте табиғи нәрсе. Қасымда
Сорбон университетінің профессоры, бес
тіл білетін полиглот жүрді.
Құм далада келе жатып, намаз уақыты
болғанда машинаны тоқтата қойып, жайна-
мазын төсеп, намаз оқиды. Мен алғашында
осынша білімді адамның бұл әдетін қалай
жоритынымды білмедім... Қараңғылық па,
фанаттық па? Байыптап қарасам, бұл -
дәстүр екен. Мұнда ешқандай әртістік,
ешқандай фанаттық жоқ. Күнделікті қолыңды
жуып, тісіңді тазалаған секілді қанға сіңген
әдет.
Ал бізде, әсіресе, қазір көп адам мешітке
барады, қыз-келіншектер хиджап киеді. Бірақ
олардың қылықтарынан бір жасандылық
байқаймын. Әрине, араларында шынымен
иманы берік адамдар бар, оны жоққа
шығаруға болмайды. Менің әкем де намаз
оқыған адам. Ауыл ішінде қаралы хабар
тарап, өлім-жітім болса, үй иесі алдымен
әкемді шақыратын. Бұған қоса, үйді аршамен
аластау, жаңа түскен келіннің отқа май
құйып, жалынына алақанын тосып, бет сипау,
нәрестені ұшықтау секілді әдет-ғұрыпты да
көріп өстім. Тіпті оның тәңіршілдік екенін
білгем жоқ.
Мен дінді тарихи-мәдени тұрғыдан
зерттегім келеді. Дін - моральдық феномен.
Қазақтың мифологиясы, жалпы түрік, бүкіл
әлем мифологиясы мен үшін қызық.
Джозеф Кемпбел есімді американдық
мифология зерттеушісі бір шығармасында
жалпы мифологияның түбі бір деген идея
айтады. Демек, қазір біз ұлттық идея дегенді
әрқилы көзқарастың түбін біріктіру деп
түсінгеніміз жөн.
Өмір әр алуан және әр қилы. Бұл тұрғыдан
қарағанда бала кезіміздегі көзқарасымыз
бүгінгіден әлдеқайда дипломат болған
сияқты... Өмірдегі әрқилы көзқарас бір-
біріне қарсы келмейді, керісінше сабақ-
тасады.