Градежен факултет Скопје

Катедра за техничка механика и јакост на материјaлите

Јакост на материјалите
http://ktmjm.gf.ukim.edu.mk

Завршен испит, јануари 2009 - 1 рок

ЗАДАЧИ:
1. Да се реши зададениот статички неопределен носач и да се димензионира најоптоварениот пресек од гредата B-C
според максималниот момент на свиткување ако истата е предвидено да се изработи со напречен пресек прикажан на
скицата, од материјал со σдоз=10 MPa. Влијанието на аксијалната сила во гредата при димензионирањето да се
занемари. Да се пресмета и нацрта дијаграмот на нормални напрегања. Да се определи вредноста на
тенгенцијалното напрегање во пресекот 1-1 и да се скицира дијаграмот на распределба на тангенцијалните напрегања
по висина на напречниот пресек.

Решение:
Системот е еднаш статички неопределен. Основниот статички определен систем се формира со елиминирање на
еден степен на слобода во јазелот B, односно со додавање на зглоб и непознат момент MB. *Треба да се напомене
дека зглобот се поставува од десната страна на јазелот B, бидејќи препустот BD според крутостните
карактеристики припаѓа на вертикалниот елемент, столбот AB. Силата F која делува во точка D се редуцира
на момент МF=F⋅2=120kNm, кој делува на вертикалниот елемент - столбот AB.

Прекубројната големина MB се определува од дополнителниот услов од деформации, наклонот во јазел B (лево) да

биде еднаков со наклонот во јазел B(десно): ∑θBЛ= ∑θBД
 ∑ θ BД = θ Bq + θ BM B

q ⋅ l3 20 ⋅ 103 416.667
θ Bq = = =
24(2 EJx ) 48EJx EJx

MB ⋅l M ⋅ 10 1.667 M B
θ BM = −
B
=− B =−
3(2 EJx ) 6 EJx EJx

∑ θ BЛ = θ BF + θ BM B + θ BM F
F ⋅ h 2 100 ⋅ 6 2 225
θ =
F
B = =
16 EJx 16 EJx EJx
M B ⋅ h M B ⋅ 6 2M B
θ BM =
B
= =
3EJx 3EJx EJx
M F ⋅h 120 ⋅ 6 240
θ BM = −
F
=− =−
3EJx 3EJx EJx

Од дополнителниот услов од деформации, ∑ θ BЛ = ∑ θ BД , следува:

225 2M B 240 416.667 1.667 M B

+ − = −
EJx EJx EJx EJx EJx

431.667 3.667 M B
= / EJx
EJx EJx

431.667
MB = = 117.717kNm
3.667
Статичко решение

Греда B-C

Столб A-B
Дијаграми на статички големини

Геометриски карактеристики на напречниот пресек

A1 ⋅ y1 + A2 ⋅ y 2 12d 2 ⋅ 3d + 16d 2 ⋅ 7 d
yc = = = 5.286d
A1 + A2 28d 2
Jxc = Jx1 + Jx2
2d ⋅ (6d )
3
Jx1 = Jx10 + A1 ⋅ e = + 12d 2 ⋅ (3d − 5.286d ) = 98.694d 4
2 2
1
12
8d ⋅ (2d )
3
Jx2 = Jx20 + A2 ⋅ e22 = + 16d 2 ⋅ (7 d − 5.286d ) = 52.353d 4
2

12
Jxc = Jx1 + Jx2 = 98.694d 4 + 52.353d 4 = 151.047 d 4

Димензионирање: M max = 194.58kNm , y max = 5.286d

Mx
σ= y max ≤ σ doz
Jxc

194.58 ⋅10 −3 194.58 ⋅10 −3 194.58 ⋅10 −3

σ= 5.286d ≤ 10 d ≥
3
d≥ 3 = 0.0879m
151.047 ⋅ d 4 28.576 ⋅10 28.576 ⋅10
Усвоено d = 0.09m = 9cm
Контрола на напрегање
- долен раб на пресек
Mx 194.58 ⋅10 −3 194.58 ⋅10 −3
σ dole = y dole = 5.286 d = 5.286 = 9.34MPa < σ doz = 10MPa
Jxc 151.047 ⋅ d 4 151.047 ⋅ 0.09 3
- горен раб на пресек
Mx 194.58 ⋅10 −3 194.58 ⋅10 −3
σ gore = y gore = 2.714 d = 2.714 = 4.795MPa < σ doz = 10MPa
Jxc 151.047 ⋅ d 4 151.047 ⋅ 0.09 3
T max⋅ Sx
Определување на тангенцијални напрегања во пресек 1-1 по висина на напречен пресек τ =
Jxc ⋅ b
T max = 111.77 kN
Jxc = 151.047d 4
Sx1−1 = 8d ⋅ 2d ⋅ (2.714d − d ) = 27.428d 3
gore
b1−1 = 8d

T max⋅ Sx 111.77 ⋅10 −3 ⋅ 27.428d 3

τ 1−1 gore = = = 0.313MPa
Jxc ⋅ b 151.047d 4 ⋅ 8d
Бидејќи ширината на напречниот пресек во пресекот 1-1 се намалува од 8d на 2d, т.е. 4 пати, следува дека во
тангенцијалните напрегања во пресекот 1-1 доле ќе бидат за 4 пати поголеми од тангенцијалните напрегања во
пресекот 1-1 горе. τ 1−1 = τ 1−1 ⋅ 4 = 1.252MPa
dole gore

Дијаграми на нормални и тангенцијални напрегања по висина на напречен пресек

2. Да се определи уклонот во точка А од зададениот носач и да се скицираат линиите на уклон и наклон, ако истиот е со
правоаголен напречен пресек со димензии b/h = 20/40 cm и е изработен од материјал со модул на еластичност
E=2⋅104 MPa.

Решение:
Наклонот во лежиштето B (за проста греда товарена со момент во средина) изнесува:
M ⋅l 240 ⋅ 6 60
θB = − =− =− [kNm 2 ]
24 EJx 24 EJx EJx

Бидејќи препустот AB не е товарен со надворешен товар, следува дека препустот AB ќе се заротира за агол θ B
околу лежиштето B (наклонот на препустот ќе биде константен и еднаков во наклонот во лежиштето B).
Уклонот во точка А ќе биде еднаков на аголот на ротација помножен со растојанието од точката на ротација
(лежиште B) до точка А.
60 120
yA = θB ⋅ 2 = ⋅2 = [kNm 3 ]
EJx EJx
Ако во горниот израз се заменат вредностите на материјалните и геометриските карактеристики:
b ⋅ h 3 0.2 ⋅ 0.4 3
Е=2⋅104 MPa=2⋅107 kPa и Jx = = = 1.0667 ⋅ 10 −3 m 4 , ќе се добие вредноста на уклонот во точка А
12 12
120 120
yA = = = 0.005625m = 5.625mm
EJx 2 ⋅ 10 ⋅ 1.0667 ⋅ 10 −3
7