‫ﭼﻜﻴﺪه‪:‬‬

‫»ﻧﻘﺶ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ادب در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻳﺎت اﻟﻬﻲ« ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺗﻔﻜّﺮ و ﺗﺪﺑ‪‬ﺮ ﻓﺮا‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و اﻳﻦ ﺗﺪﺑ‪‬ﺮ در اﻧﺴﺎن اﻳﺠﺎد ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺧﻮد و ﺧﺎﻟﻖ ﺧﻮد را‬

‫ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ اﺳﺘﻌﺪاد و ﺗﻔﻜﺮش از اﻳﻦ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﺑﻲﻛﺮان ﺳﻬﻤﻲ ﺑﺒﺮد و از‬

‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪﻫﺎي ﺻﺎف اﺳﺮار آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺳﻴﺮاب ﮔﺮدد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻋﻈﻤﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ در‬

‫ﻗﺮآن ﺷﻤﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪه »آﻳﻪ و آﻳﺎت« اﺳﺖ‪) .‬آﻳﻪ( ﺟﻤﻊ )آي و آﻳﺎت( ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻋﻼﻣﺖ و ﻧﺸﺎﻧﻪاي‬

‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ دﻻﻟﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺷﺘﻘﺎق اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﻳﺎ از ) َﺗﺄَﻳ‪‬ﻲ( ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺎﻳﺪاري و‬

‫اﺳﺘﻮار ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺮ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ و ﻳﺎ ﻣﺄﺧﻮذ از »اَو‪‬ي‪ ‬إِ َﻟﻴ‪‬ﻪ« )ﺑﻪ آن ﭘﻨﺎه ﺑﺮد( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻳﻪ در ﻛﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻲ‬

‫در ﻣﻌﺎﻧﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از ﻋﺒﺮت‪ ،‬دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﻣﻌﺠﺰه و اﻣﺮ ﻋﺠﻴﺐ و ﺷﮕﻔﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ آﻧﭽﻪ‬

‫ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻓﺎق و اﻧﻔﺲ اﺳﺖ‪ .‬در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ واژه آﻳﻪ ‪ 382‬ﺑﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻧﻴﺰ در‬

‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻳﺎت اﻟﻬﻲ رﻓﺘﺎر و ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬

‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﻳﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﻫﻢ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺘﻪ و ﻫﻢ ﻣﻨﻔﻲ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫اﻋﺮاض‪ ،‬اﻧﻜﺎر‪ ،‬ﺗﻜﺒ‪‬ﺮ‪ ،‬ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻛﻮرﻛﻮراﻧﻪ‪ ،‬دﺷﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻏﻔﻠﺖ و ‪ ...‬و در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن آداب ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﻛﻪ‬

‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺗﻔﻜّﺮ و ﺗﻌﻘّﻞ‪ ،‬ﺗﺪﺑ‪‬ﺮ و ﺗﺬﻛّﺮ‪ ،‬ﻋﻠﻢ آﻣﻮزي‪ ،‬ﺧﺸﻮع و ﺧﻀﻮع‪ ،‬ﺗﻮﺑﻪ و اﻧﺎﺑﻪ‪ ،‬اﻳﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻘﻮي‪ ،‬ﻳﻘﻴﻦ و‬

‫‪...‬‬

‫ﻫﺮ ﻛﺪام از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و آداب ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻳﺎت اﻟﻬﻲ ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك و راﻫﻲ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ‬

‫ﺳﻌﺎدت دﻧﻴﻮي و اﺧﺮوي اﺳﺖ‪ .‬و آﻧﭽﻪ ﻛﻪ درﺑﺎرهي آداب و ﻣﻮاﺟﻬﻪ آن ﺑﺎ آﻳﺎت اﻟﻬﻲ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻣﻄﺮح‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﻌﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ انﺷﺎءاﷲ‬

‫ﺑﻪ ﻫﺪف اﻟﻬﻲ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﺷﺪه و ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ آداب داده ﺷﻮد‪ .‬روش ﻛﺎر در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ‬

‫ﺻﻮرت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و روش ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫واژﮔﺎن ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻗﺮآن‪ ،‬آداب و ادب‪ ،‬آﻳﻪ و آﻳﺎت‪.‬‬

‫آداب ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ آﻳﺎت اﻟﻬﻲ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‬

‫اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ اﺟﺎﻗﻠﻮ‬

‫ﺳﺎﻣﺮه ﻣﻌﺼﻮم زاده‬

‫زﻣﺴﺘﺎن‬