Professional Documents
Culture Documents
SS Ata Etapt A - 2016B PDF
SS Ata Etapt A - 2016B PDF
1. Σην ζύζηεκα SI, ε αθηηληθή εμίζσζε Schrödinger θαη νη ελεξγεηαθέο ηδηνηηκέο ελόο Υδξνγνλνεηδνύο αηό-
κνπ γξάθνληαη:
1 Ze2 2 1
2
2 d 2 e2 Z 2
2 dr 2 4 r 2 r 2 Pr EPr ,
E n
4 o 2 n
2 2
o
Θεσξείζηε μ me θαη γξάςηε ηελ παξαπάλσ εμίζσζε θαη ηε ζρέζε ελεξγεηαθώλ ηδηνηηκώλ ζην αηνκηθό ζύ-
ζηεκα κνλάδσλ, = me = e = 4πεo =1.
Σε ηη είλαη εθθξαζκέλεο ζην αηνκηθό ζύζηεκα κνλάδσλ ε αθηίλα r θαη ε ελέξγεηα Ε;
2. Απνδείμηε γηα ην Υδξνγόλν όηη γηα δεδνκέλν θύξην θβαληηθό αξηζκό n, ε ηάμε ηνπ εθθπιηζκνύ είλαη 2n2.
P 6(r)
2
είλαη ν θβαληηθόο αξηζκόο ηεο ηξνρηαθήο ζηξνθνξκήο ;
0 100
r/ao
4. Φξεζηκνπνηώληαο ηηο αζπκπησηηθέο κνξθέο αιιά ρσξίο λα ιύζεηε ηελ αθηηληθή εμίζσζε Schrödinger
βξείηε ηηο αθηηληθέο πδξνγνληθέο θπκαηνζπλαξηήζεηο Pn γηα ηηο νλνκαδόκελεο «θπθιηθέο» θαηαζηάζεηο όπνπ
m!
r
m ar
=n-1. Υπνινγίζηε θαη ηηο ζηαζεξέο θαλνληθνπνίεζεο. Γίδεηαη όηη e dr .
0 a m1
5. Έζησ Ηο ε αδηαηάξαθηε Φακηιηνληαλή ελόο αηόκνπ θαη ιΗ' κηθξή δηαηαξαρή. Δάλ ηζρύνπλ νη κεηαζεηηθέο
ζρέζεηο [Η', L2 ] = 0, [Η', L z ] 0, [Η', S 2 ] = 0, [Η',Sz] 0, [Η', J 2 ] = 0 θαη [Η',Jz] = 0 ηόηε γηα ηε Φακηιηνλη-
αλή Η = Ηο +ιΗ' θαινί θβαληηθνί είλαη νη:
(α) L, mL, S, mS, J, mJ (β) mL, mS, J, mJ (γ) L, S, J, mJ (δ) S, mS, J, mJ
Γηθαηνινγήζηε.
7. Δάλ ην ειεθηξόλην είρε ζπηλ (η) s=3/2 (ii) s=1, γηα πνηεο ηηκέο ηνπ αηνκηθνύ αξηζκνύ Ζ ελόο νπδέηεξνπ
πνιπειεθηξνληαθνύ αηόκνπ ν θινηόο n=1 θαη, αληίζηνηρα, ν θινηόο n=2 ζα ήηαλ ζπκπιεξσκέλνη ζηε βαζη-
θή θαηάζηαζε ηνπ αηόκνπ;
8. Έζησ έλα Αιθαιηθό άηνκν θαη κία ζεηξά αηνκηθώλ επηπέδσλ πνπ θαζνξίδνληαη από ηνπο θβαληηθνύο α-
ξηζκνύο n θαη όπνπ ην n είλαη κεηαβιεηό θαη ην ζηαζεξό. Όια απηά ηα επίπεδα απνδηεγείξνληαη ζε έλα
επίπεδν κε θβαληηθνύο αξηζκνύο nν θαη ν. Όιεο νη θαζκαηηθέο γξακκέο πνπ πξνθύπηνπλ είλαη δηπιέο θαη ε
δηαθνξά ζπρλνηήησλ κεηαμύ ησλ δηπιώλ γξακκώλ είλαη ζηαζεξή. Πνηεο πξέπεη λα είλαη νη ηηκέο ησλ θαη ν;
9. Σην κε-ζρεηηθηζηηθό άηνκν ηνπ Υδξνγόλνπ, εμεηάζηε κέζσ ηε ζεσξίαο δηαηαξαρώλ πξώηεο ηάμεο ηελ
άξζε ηνπ πεξηζηξνθηθνύ εθθπιηζκνύ γηα ην επίπεδν θύξηνπ θβαληηθνύ αξηζκνύ n (πεξηνρή -mixing). Σρε-
δηάζηε ελεξγεηαθό δηάγξακκα σο ζπλάξηεζε ηνπ ειεθηξηθνύ πεδίνπ F.
1/6
10. Σην γπάιηλν ζάιακν ηεο δηάηαμεο ειεθηξηθήο εθθέλσζεο ηνπ δηπιαλνύ ζρή- V
καηνο ππάξρεη κνξηαθό Υδξνγόλν. Λόγσ ηεο εθθέλσζεο ηα κόξηα δηαζπώληαη θαη x F(x)
δεκηνπξγνύληαη άηνκα Ζ, θάπνηα από ηα νπνία είλαη δηεγεξκέλα ζην επίπεδν n=2.
Η*
Θέινπκε λα κεηξήζνπκε ην ζηαζεξήο θαηεύζπλζεο ειεθηξηθό πεδίν F(x) θαηά
κήθνο ηεο εθθέλσζεο. Με ην θηλεηό θαηά ηε δηεύζπλζε x ζύζηεκα θαθνύ-
θαζκαηνγξάθνπ ζπιιέγνπκε ην θζνξηζκό πνπ εθπέκπεηαη κάθεηα ζηε δηεύζπλζε Φ
ηνπ πεδίνπ θαηά ηε κεηάβαζε n=2n=1 από κηα πνιύ κηθξή πεξηνρή ζηε ζέζε x
όπνπ ην πεδίν κπνξεί λα ζεσξεζεί θάζε θνξά νκνγελέο. Τν θσο αλαιύεηαη ζην
θαζκαηνγξάθν Φ όπνπ θαηαγξάθεηαη ην θάζκα εθπνκπήο πνπ E(F)
θαίλεηαη ζην δηάγξακκα. Τν πεδίν γηα θάζε ζεκείν x ππνινγίδεηαη
από ηελ απόζηαζε δΕ(F) ησλ δύν παξαηεξνύκελσλ θαζκαηηθώλ
γξακκώλ. (α) Δμεγήζηε κε πνηνηηθό δηάγξακκα γηαηί παξαηεξνύ-
ληαη δύν θαζκαηηθέο γξακκέο θαηά ηε δηεύζπλζε παξαηήξεζεο.
Πόζεο θαζκαηηθέο γξακκέο εθπέκπνληαη ζπλνιηθά θαηά ηε κεηά-
βαζε n=2n=1 γηα F0; (β) Υπνινγίζηε ηηο ελέξγεηεο ησλ θσην-
λίσλ πνπ αληρλεύνληαη θαη ηελ ελεξγεηαθή απόζηαζε δΕ(F) (ζε
αηνκηθέο κνλάδεο). (γ) Δάλ ν θαζκαηνγξάθνο δελ είλαη ζε ζέζε λα
δηαρσξίδεη θαζκαηηθέο γξακκέο πνπ απέρνπλ ιηγόηεξν από 0.1 cm-
1
πνην είλαη ην κηθξόηεξν κέηξν πεδίνπ πνπ κπνξνύκε λα αληρλεύ-
ζνπκε; Σημείωζη: Να αγνοηθούν οι ζτεηικιζηικές διορθώζεις. Γί-
δνληαη: 1 Hartree=219474.62 cm-1, Αηνκηθή κνλάδα ειεθηξηθνύ
πεδίνπ 5.1421011 V/m,
11. (α) Γηαρσξίζηε ηελ εμίζσζε Schrödinger γηα ηελ Φακηιηνληαλή ηνπ αηόκνπ ηνπ Υδξνγόλνπ ζε νκνγελέο
ειεθηξηθό πεδίν κέηξνπ F,
1 Ζ
Η 2 Fz
2 r
ζε εκη-παξαβνιηθέο ζπληεηαγκέλεο, τ=[r+z]1/2, σ=[r-z]1/2 θαη θ=tan-1(y/x), όπνπ r=[x2+y2+z2]1/2.
(β) Βξείηε ηελ αζπκπησηηθή κνξθή ηεο Υ(σ) γηα σ→0.
(γ) Φξεζηκνπνηώληαο ηελ εμίζσζε γηα ηε ζπληεηαγκέλε σ θαη ηελ, θαηά-WKB, κνξθή ηεο θπκαηνζπλάξηε-
ζεο Υ(σ) βξείηε ηελ αζπκπησηηθή κνξθή ηεο Υ(σ) γηα π→∞. Καλνληθνπνηήζηε θαηάιιεια ηελ ζπλνιηθή θπ-
καηνζπλάξεζε θαζώο θαη ηελ θπκαηνζπλάξηεζε Υ(σ). Γερζείηε όηη θαηά ηε ζπληεηαγκέλε τ ε θπκαηνζπ-
λάξηεζε Φ(τ) θαλνληθνπνηείηαη σο
X d 1 .
2
n1
0
13. Γίδνληαη νη ειεθηξνληαθέο δηαηάμεηο […]msnp, […]mdnp, […]mpnp, m<n (όπνπ […] ζπκβνιίδεη θιεη-
ζηνύο θινηνύο θαη ππνθινηνύο). Βξείηε ηηο θαηαζηάζεηο πνπ πξνθύπηνπλ από ηε δηάηαμε απηή εάλ…
(α) V C Vσπιν τροχιάς θαη (β) V C Vσπιν τροχιάς .
Σε θάζε κία από ηηο παξαπάλσ πεξηπηώζεηο ζρεδηάζηε πνηνηηθό ελεξγεηαθό δηάγξακκα όπνπ ζα θαίλνληαη νη
ελεξγεηαθέο δηνξζώζεηο πνπ νθείινληαη ζε θάζε έλα από ηνπο δηαηαξαθηηθνύο όξνπο VΥΔC θαη Vζπιν-ηροτιάς.
14. Ζ ζεκειηώδεο ειεθηξνληαθή δηάηαμε ηνπ Cd είλαη [Kr]5s24d10 ελώ απηή ηνπ In γξάθεηαη [Kr]5s24d105p5
(όπνπ [Kr] ζπκβνιίδεη ηε ζεκειηώδε ειεθηξνληαθή δηάηαμε ηνπ επγελνύο αεξίνπ Κξππηνύ).
(α) Πνηεο νη θαηαζηάζεηο πνπ πξνθύπηνπλ ζε θάζε πεξίπησζε από ηηο δηαηάμεηο απηέο θαη πνηα έρεη ηε ρακε-
ιόηεξε ελέξγεηα (ζεκειηώδεο θαηάζηαζε);
(β) Τν άηνκν ηνπ In ηνλίδεηαη ράλνληαο ηξία από ηα 5p ειεθηξόληα. Έλα από ηα ελαπνκείλαληα 5p ειεθηξό-
ληα δηεγείξεηαη ζε ηξνρηαθό nd (n>4). Πνηεο θαηαζηάζεηο πξνθύπηνπλ από απηή ηε δηάηαμε ηνπ ηόληνο In+3
εάλ ζεσξήζνπκε όηη ην ππόινηπν δπλακηθό Coulomb είλαη πνιύ ηζρπξόηεξν ηεο αιιειεπίδξαζεο ζπηλ-
ηξνρηάο; Σρεδηάζηε πνηνηηθό ελεξγεηαθό δηάγξακκα όπνπ ζα θαίλνληαη νη ελεξγεηαθέο δηνξζώζεηο πνπ νθεί-
ινληαη ζε θάζε έλα από ηνπο παξαπάλσ δηαηαξαθηηθνύο όξνπο.
15. Βξείηε ηηο αηνκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ αληηζηνηρνύλ ζηε ζεκειηώδε ειεθηξνληαθή δηάηαμε ηνπ κνιύβδνπ
[…]6p2. Γερζείηε ηελ ηζρύ ηεο ζύδεπμεο jj.
16. Οη θπκαηνζπλαξηήζεηο ηνπ αηόκνπ ηνπ Υδξνγόλνπ είλαη άξηηεο ή πεξηηηέο ζύκθσλα κε ηε ζρέζε
ˆ r D
ˆ r . Απνδείμηε
nm r 1 nm r , ελώ ν δηπνιηθόο ηειεζηήο έρεη πεξηηηή ηζνηηκία D
17. Δθηηκήζηε ηελ ελεξγό δηαηνκή κε-ζπληνληζηηθνύ δηθσηνληθνύ ηνληζκνύ ηνπ Na εάλ ε αληίζηνηρε ελεξ-
γόο δηαηνκή κνλνθσηνληθνύ ηνληζκνύ είλαη 10-16 cm2. Πνηα ε έληαζε θνξεζκνύ ηνπ δηθσηνληθνύ ηνληζκνύ
πνπ πξνθαιείηαη από κία δέζκε laser κε δηάξθεηα παικνύ (η) 5 ns, (ηη) 50 fs;
18. Άηνκα ζηνηρείνπ γηα ην νπνίν δελ ηζρύεη θάπνην από ηα γλσζηά ζρήκαηα ζύδεπμεο βξίζθνληαη ζηε ζεκε-
ιηώδε ηνπο θαηάζηαζε |1> ε νπνία έρεη νιηθή ζηξνθνξκή J=0 θαη άξηηα ηζνηηκία (ζρήκα 1). Υπό ηε παξνπ-
ζία πνιύ αζζεληθνύ καγλεηηθνύ πεδίνπ, πνπ δελ κεηαβάιιεη ηα ελεξγεηαθά επίπεδα ή ηνπο θαλόλεο επηινγήο
αιιά απιώο θαζνξίδεη έλαλ άμνλα θβάλησζεο, ηα άηνκα θσηίδνληαη από δύν δέζκεο laser. Οη δέζκεο πξν-
θαινύλ κνλνθσηνληθέο ειεθηξνδηπνιηθέο κεηαβάζεηο θαη είλαη γξακκηθά πνισκέλεο είηε παξάιιεια είηε
θάζεηα ζηε δηεύζπλζε ηνπ άμνλα θβάλησζεο. Μία δέζκε έρεη ζηαζεξό κήθνο θύκαηνο ι1 θαη δηεγείξεη ηα
άηνκα ζε κία θαηάζηαζε |2> νιηθήο ζηξνθνξκήο J' θαη πξνβνιήο ηεο ζηνλ άμνλα θβάλησζεο mJ'. Από ηε
θαηάζηαζε (J'mJ') ηα άηνκα δηεγείξνληαη πεξαηηέξσ κέζσ ηεο δεύηεξεο δέζκεο laser ε νπνία έρεη κεηαβιεηό
κήθνο θύκαηνο ι2 πνπ ζαξώλεηαη ζε κία κεγάιε ελεξγεηαθή πεξηνρή όπνπ θαηαζηάζεηο |3> νπνηαζδήπνηε
νιηθήο ζηξνθνξκήο J'' θαη ηζνηηκίαο είλαη δηαζέζηκεο.
3/6
Σχήμα 2.
|3> J''
λ2 A B C
|2> J'
λ1
D E
|1> J=0
2
Σχήμα 1. άρτια ισοτιμία
(α) Πνηα ε ηηκή ηνπ θβαληηθνύ αξηζκνύ J' θαη ε ηζνηηκία ηεο θαηάζηαζεο |2>;
(β) Σην ζρήκα 2 θαίλνληαη ηα θάζκαηα πνπ θαηαγξάθεθαλ γηα δύν δηαθνξεηηθνύο ζπλδπαζκνύο ησλ γξακ-
κηθώλ πνιώζεσλ ησλ δύν δεζκώλ laser. Πνηα ε ηζνηηκία ησλ θαηαζηάζεσλ Α-Δ; Πνηα ε ηηκή ηνπ θβαληηθνύ
αξηζκνύ J'' γηα θάζε κία από απηέο;
19. Άηνκα Ca βξίζθνληαη ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε |1> θαη θσηίδνληαη από |3> 3dnd
δύν δέζκεο laser πνπ είλαη θπθιηθά πνισκέλεο θαηά ηελ ίδηα θνξά. Ζ ζεκε- λ2
ιηώδεο θαζώο θαη ε ελδηάκεζε θαηάζηαζε |2> πεξηγξάθνληαη θαιά κέζσ ηεο
ζύδεπμεο LS. Οη ηειηθέο θαηαζηάζεηο |3> πεξηγξάθνληαη κέζσ ηεο ζύδεπμεο |2> 1
P1
jj. Βξείηε ηελ νιηθή ζηξνθνξκή ησλ ηειηθώλ θαηαζηάζεσλ πνπ δηεγείξνληαη
θαζώο θαη ηηο παξαηεξνύκελεο εληάζεηο ησλ θαζκαηηθώλ γξακκώλ απνξξό- λ1
θεζεο. Να θάλεηε ην ίδην εάλ νη δέζκεο είλαη γξακκηθά πνισκέλεο θαηά (η)
ηελ ίδηα θαηεύζπλζε θαη (ηη) θάζεηα κεηαμύ ηνπο.
|1> 4s2 1S0e
20. Πξνζδηνξίζηε ην ρξόλν δσήο ησλ θαηαζηάζεσλ θαηάζηαζεο 2p θαη 3p ηνπ Ζ θαη ηνπο ζπληειεζηέο Α
ηνπ Einstein. Πξνζδηνξίζηε επίζεο ηνλ ρξόλν δσήο ηεο πδξνγνληθήο θαηάζηαζεο 2s. Αγλνήζηε ην ζπηλ ηνπ
ειεθηξνλίνπ.
21. Υπνζέζηε όηη ζε ειηνεηδέο άηνκν αηνκηθνύ αξηζκνύ Ε ην έλα από ηα δύν ειεθηξόληα (ην 1) βξίζθεηαη
ζηελ θαηάζηαζε 1s ελώ ην άιιν (ην 2) είλαη δηεγεξκέλν ζε κηα θαηάζηαζε nℓ κε n,ℓ>>1. Σε κία ηέηνηα θα-
ηάζηαζε, (η) κπνξνύκε λα αγλνήζνπκε ηελ αληηζπκκεηξηθνπνίεζε ηεο ρσξηθήο θπκαηνζπλάξηεζεο θαη ην
spin ησλ ειεθηξνλίσλ (ηη) ην εζσηεξηθό ειεθηξόλην πνιώλεηαη ιόγσ ηνπ ειεθηξηθνύ πεδίνπ πνπ δεκηνπξγεί
ην εμσηεξηθό θαη (ηηη) ε πόισζε απηή επεξεάδεη ηελ ελεξγεηαθή ζέζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ εμσηεξηθνύ ειε-
θηξνλίνπ. Φξεζηκνπνηώληαο ην πνιππνιηθό αλάπηπγκα ηνπ απσζηηθνύ όξνπ αιιειεπίδξαζεο 1/r12 κεηαμύ
ησλ δύν ειεθηξνλίσλ κέρξη θαη ηνλ δηπνιηθό όξν, θαζώο θαη ηε ζεσξία δηαηαξαρώλ ηεο ρακειόηεξεο κε-
κεδεληθήο ηάμεο γηα θάζε όξν ηνπ αλαπηύγκαηνο απηνύ, βξείηε ηε δπλακηθή ελέξγεηα πνπ αηζζάλεηαη ην ε-
μσηεξηθό ειεθηξόλην ζην αθηηληθό δηάζηεκα [0,∞), ππνζέηνληαο ηελ αδηαβαηηθή πξνζέγγηζε, αιιά επηηξέ-
πνληαο εηζρώξεζε ηνπ ελόο ζηνλ ρώξν πνπ θαηαιακβάλεη ην άιιν. Φξεζηκνπνηείζηε επίζεο ηε κέζνδν Dal-
garno-Lewis. Βξείηε ηε δπλακηθή ελέξγεηα πνπ «αηζζάλεηαη» ην εμσηεξηθό ειεθηξόλην θαη, ρξεζηκνπνηώ-
ληαο θαηάιιειν αξηζκεηηθό ινγηζκηθό θαη ηελ εκηθιαζηθή (WKB) ζπλζήθε θβάλησζεο, βξείηε ηηο ελεξγεη-
αθέο ζέζεηο θαη ηηο θβαληηθέο αηέιεηεο ησλ θαηαζηάζεσλ 1snℓ.
22. Ζιεθηξόλην κε θβαληηθό αξηζκό ηξνρηαθήο ζηξνθνξκήο ℓ πιεζηάδεη άηνκν Ζ (Z=1), πνπ βξίζθεηαη ζηε
ζεκειηώδε θαηάζηαζε θαη ζπιιακβάλεηαη από απηό δεκηνπξγώληαο ην αξλεηηθό ηόλ Ζ–. Φξεζηκνπνηώληαο
ην πνιππνιηθό αλάπηπγκα ηνπ απσζηηθνύ όξνπ αιιειεπίδξαζεο 1/r12 κεηαμύ ησλ δύν ειεθηξνλίσλ κέρξη
θαη ηνλ δηπνιηθό όξν, θαζώο θαη ηε ζεσξία δηαηαξαρώλ ηεο ρακειόηεξεο κε-κεδεληθήο ηάμεο γηα θάζε όξν
ηνπ αλαπηύγκαηνο απηνύ, βξείηε ηε δπλακηθή ελέξγεηα πνπ αηζζάλεηαη ην εμσηεξηθό ειεθηξόλην ζην αθηηλη-
θό δηάζηεκα [0,∞). Ηδηαίηεξα, ππνζέζηε όηη ηα ειεθηξόληα αιιειεπηδξνύλ αδηαβαηηθά, αιιά επηηξέςηε εη-
ζρώξεζε ηνπ ελόο ζηνλ ρώξν πνπ θαηαιακβάλεη ην άιιν. Βξείηε ηηο ηηκέο ηνπ ℓ γηα ηηο νπνίεο ην εμσηεξηθό
ειεθηξόλην πξάγκαηη ζπιιακβάλεηαη από ην άηνκν. Γηα ηηο ηηκέο απηέο εθηηκήζηε κέζσ ηεο WKB ηελ ελέξ-
γεηα ηεο ζεκειηώδνπο θαηάζηαζεο ηνπ Ζ– (electron affinity). Γηεξεπλήζηε θαη ηελ πεξίπησζε όπνπ ην άηνκν
Ζ είλαη δηεγεξκέλν ζηελ θαηάζηαζε 2p. Αγλνήζηε ην spin ησλ ειεθηξνλίσλ. Πρόηαζη: Φξεζηκνπνηείζηε ηε
κέζνδν Dalgarno-Lewis.
4/6