eConteplusProject

Organic.Edunet

Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση

eContentplus programme

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1
 eConteplusProject
Organic.Edunet

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ
Χαράλαμπος Θανόπουλος
MSc Γεωπόνος
Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 2
 ΣΟΛΑΝΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

1. ΤΟΜΑΤΑ
2. ΠΙΠΕΡΙΑ
3. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ
4. ΠΑΤΑΤΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 3
 3. ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ
3i. Εισαγωγή, περιγραφή του φυτού και χρησιμοποιούμενες
ποικιλίες
3ii. Κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες καλλιέργειας και
πολλαπλασιασμός μελιτζάνας
3iii. Καλλιεργητικές φροντίδες μελιτζάνας
3iv. Εντομολογικές προσβολές μελιτζάνας
3v. Μυκητολογικές ασθένειες μελιτζάνας
3vi. Ιολογικές και μη παρασιτικές ασθένειες μελιτζάνας
Συγκομιδή, Συντήρηση και Απόδοση της καλλιέργειας

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 4
 3i. Εισαγωγή,
περιγραφή του φυτού και
χρησιμοποιούμενες ποικιλίες

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 5
 Δομή παρουσίασης
• Γενικά
• Καταγωγή - ιστορικό
• Χρήσεις
• Θρεπτική αξία
• Περιγραφή του φυτού
(ανάπτυξη, βλαστοί, ριζικό σύστημα, φύλλα, άνθη και
καρποί)
• Χρησιμοποιούμενες ποικιλίες

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 6
 Γενικά

• Επιστημονικό όνομα:
Solanum melongena L.

• Οικογένεια: Solanaceae
(Σολάνώδη)

Εικόνα 1: Καρποί μελιτζάνας

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 7
 Καταγωγή - ιστορικό
• Κατάγεται από την Ινδία όπου έχει βρεθεί άγρια μορφή
του φυτού. Η διάδοσή της στην Ευρώπη έγινε από
εμπόρους κατά τον 13 αιώνα μ.Χ.
• Το αγγλικό όνομα της μελιτζάνας (eggplant) οφείλεται
σε κάποιες ποικιλίες που παράγουν ωοειδείς καρπούς
λευκού χρώματος που μοιάζουν με αυγό κότας.
• Στην Ελλάδα η παραγωγή της μελιτζάνας
καταναλώνεται σχεδόν ολόκληρη στην εγχώρια αγορά,
ενώ μικρές ποσότητες εξάγονται σε άλλες χώρες.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 8
 Η μέση σύσταση 100g νωπών πράσινων καρπών
γλυκιάς μελιτζάνας
Θρεπτική αξία Περιεκτικότητα Άλατα Περιεκτικότητα
Νερό 92,4 % Ασβέστιο (Ca) 9 mg
Υδατάνθρακες 5.7 g (2%) Σίδηρος (Fe) 0.2 mg
Πρωτεΐνες 1.0 g (2%) Μαγνήσιο (Mg) 14,0 mg
Φυτικά έλαια 0,2 g (0%) Φώσφορος (Ρ) 25,0 mg
Βιταμίνες Περιεκτικότητα Κάλιο (Κ) 230 mg
Βιταμίνη Α 27 IU Νάτριο (Νa) 2,0 mg
Βιταμίνη C 2,2 mg Ψευδάργυρος (Zn) 0.2 mg
Βιταμίνη Ε 0,3 mg Χαλκός (Cu) 0.1 mg
Βιταμίνη Κ 3,5 mg Μαγγάνιο (Mn) 0.3 mg
Βιταμίνη Β6 0.1 mg

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 9
 Χρήσεις
Το φυτό χρησιμοποιείται για τους καρπούς του οι οποίοι
βρίσκουν χρήση στην καθημερινή διατροφή του
ανθρώπου.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 10
 Περιγραφή του φυτού
Ανάπτυξη του φυτού
• Πρόκειται για φυτό ετήσιο ή πολυετές στις τροπικές
ζώνες, με όρθια ανάπτυξη που φτάνει σε ύψος τα 60-120
cm.

Βλαστός
• Σχηματίζει έναν κεντρικό βλαστό, ο οποίος με την πάροδο
του χρόνου ξυλοποιείται, και πολλούς πλευρικούς
βλαστούς από τις βάσεις των φύλλων.
• Σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες συνήθως αφαιρούνται οι
πλάγιοι βλαστοί, έτσι ώστε σε κάθε φυτό να παραμένουν
2-3 βλαστοί.
• Σε αντίθεση με την πιπεριά έχει βλαστάνουσα κορυφή.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 11
 Περιγραφή του φυτού
Ριζικό σύστημα
• Το φυτό σχηματίζει μια κεντρική ρίζα και αρκετές
δευτερεύουσες και ριζικά τριχίδια
• Μετά τη μεταφύτευση όμως αναπτύσσονται κυρίως
πλευρικές ρίζες.
• Γενικά εάν δε τραυματιστεί η κεντρική ρίζα μπορεί να
φτάσει σε βάθος 1 m.

Φύλλα
• Τα φύλλα είναι μεγάλα, ακέραια, ελλειψοειδή με τρίχες και
χνούδι, ενώ αρκετές φορές στις νευρώσεις φέρουν
αγκάθια.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 12
 Περιγραφή του φυτού
Άνθη
• Τα άνθη εμφανίζονται μονήρη ή σε ταξιανθίες που
αποτελούνται από 2-3 άνθη και σχηματίζονται πάνω
στους βλαστούς.
• Το μέγεθος των ανθέων ποικίλει ανάλογα με την θέση
τους πάνω στο φυτό με τα μεγάλα άνθη να δίνουν και
μεγάλους καρπούς
• Όσο μικρότερο μέγεθος έχουν τόσο μειώνεται και η
πιθανότητα να δώσουν καρπούς.
• Το χρώμα τους είναι ιώδες και ο κάλυκας έχει σκούρο
πράσινο χρώμα και μπορεί να φέρει και αγκάθια.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 13
 Περιγραφή του φυτού
Καρπός
• Ο καρπός της μελιτζάνας έχει σχήμα που ποικίλει
ανάλογα με την ποικιλία.
• Μπορεί να είναι επιμήκης κυλινδρικός με
αντιπροσωπευτική την ποικιλία του «Άργους» ή
«Τσακώνικη».
• Μπορεί να έχει σφαιρικό ή απιοειδές σχήμα, γνωστός και
ως «φλάσκα», με πιο χαρακτηριστική ποικιλία αυτή της
«Σύρου».
• Το χρώμα του καρπού είναι και αυτό χαρακτηριστικό της
κάθε ποικιλίας και ποικίλει από βαθύ ως ανοικτό ιώδες,
ενώ υπάρχουν ποικιλίες με άσπρο ή πράσινο χρώμα.
• Επίσης το χρώμα μπορεί να έχει ραβδώσεις, ενώ η
επιφάνειά του είναι λεία και γυαλιστερή.
• Η σάρκα του καρπού είναι λευκή και συμπαγής.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 14
 Περιγραφή του φυτού
Καρπός
• Ο κάλυκας του καρπού φέρει αγκάθια γεγονός που
απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την συγκομιδή ώστε να
μην προκαλείται τραυματισμός των καρπών.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 15
 Ποικιλίες
• Οι ποικιλίες που έχουν και την μεγαλύτερη ζήτηση είναι
αυτές που έχουν καρπούς με σκοτεινό ιώδες χρωματισμό
και πράσινο κάλυκα(έτσι ώστε να δημιουργείτε μια
αντίθεση χρώματος). Οι σημαντικότερες από τις
καλλιεργούμενες ποικιλίες μελιτζάνας στην Ελλάδα είναι:

Λαγκαδά
• Η συγκεκριμένη ποικιλία είναι μεσοπρώιμη και διαδεδομένη
στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.
• Έχει μεγάλους καρπούς, μήκους 27 cm, βάρους περίπου
150-200 g και χρώματος σκοτεινού ιώδους.
• Είναι ανθεκτική ποικιλία σε ασθένειες και κατάλληλη σε για
υπαίθρια καλλιέργεια.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 16
 Ποικιλίες
Τσακώνικη.
• Αποτελεί ντόπια μεσοπρώιμη ποικιλία με πολλά κοινά
χαρακτηριστικά με την “Άργους”, από την οποία προέρχεται.
Οι καρποί έχουν μήκος 22 cm, κυλινδρικό σχήμα και βάρος
220 gr και χρωματισμό ανοικτό ιώδες με λευκές γραμμές κατά
μήκος του.
Long purple.
• Περιλαμβάνει καρπούς μεγάλου μήκους, ιώδους
χρωματισμού και με πολύ καλή γεύση
Rosa ή Romanesca.
• Πρόκειται για παραγωγική ποικιλία με καρπούς τύπου
φλάσκας και χρώματος ανοικτού μωβ ή λευκού. Οι καρποί
είναι αρκετά εύγευστοι και μήκους 10-15 cm.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 17
 Ποικιλίες
Λευκή μελιτζάνα Σαντορίνης.
• Περιλαμβάνει καρπούς μεγάλου
μήκους, λευκού χρωματισμού και
με πολύ καλή γεύση.

Black Beauty
• Πρόκειται για μεσοπρώιμη - όψιμη και παραγωγική
ποικιλία.
• Οι καρποί έχουν σχεδόν στρογγυλό ή οβάλ σχήμα,
χοντροί, μήκους 15 cm, διαμέτρου 12 cm, σκοτεινού
χρώματος και πολύ καλή διατήρηση κατά τη συντήρηση.
• Είναι κατάλληλη ποικιλία για υπαίθρια καλλιέργεια.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 18
 Περιγραφή του φυτού
• Οι καρποί λευκού χρώματος μπορεί να καλλιεργηθούν
και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
• Το σχήμα τους είναι ωοειδές και από αυτούς τους
καρπούς έχει προκύψει και το αγγλικό κοινό όνομα της
μελιτζάνας, δηλαδή το “eggplant”.

• Οι σπόροι που χρησιμοποιούνται προέρχονται από

ποικιλίες ή υβρίδια συμβατικής καλλιέργειας μετά από
σχετική άδεια παρέκκλισης ή πρόκειται για εισαγόμενους
βιολογικούς σπόρους.
• Ακόμα μπορεί να προέρχονται από σποροπαραγωγή
των ίδιων των βιοκαλλιεργητών.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 19
 Χρήση συμβατικών ποικιλιών και υβριδίων μελιτζάνας μετά από τη χορήγηση άδειας
παρέκκλισης. Στην πρώτη στήλη φαίνεται η ποικιλία, στη δεύτερη η ποσότητα του
χρησιμοποιούμενου σπόρου και στη τρίτη ο αριθμός των αιτήσεων
Quantity No of Quantity No of
Variety Variety
(g) Authorizations (g) authorizations
Baluroi 10 2 Madonna 1,5 1
Black Beauty 186 7 Marfa 63 3
Bonica 174 18 Morella 15 2
Carina 3 1 Nilo 1,5 1
Champion 110 2 Pelica 18 1
Cintia 4 1 Primato 15 1
Delica 1025 4 Rima 113 7
Ecavi 24 3 Rondona 3 1
Galine 12 2 Tsakoniki 766 22
Giza 3 1 Vernina 31 4
Lagada 402 9 Volta 2,5 4
Long Purple 25 3 On-farm 1359 22
production
Quantity (g) No of authorizations
Total
4366,5 122

Πηγή Διεύθυνση Βιολογικής Γεωργίας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
http://www.organic-edunet.eu ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 20