“Η Συμβολή της Μεγάλης Βρετανίας

στο Κυπριακό Ζήτημα”

Αναστόπουλος Γιώργος

Α.Μ : 12130288

Εξάμηνο: Z’

Μάθημα: Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση & Βαλκανική

Ασφάλεια

Διδάσκοντες: Δ. Καιρίδης – Μ. Κοππά

Έτος: 2016-2017
 1. Πρόλογος
Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα ξεκινά η διάδραση μεταξύ Μ.
Βρετανίας και Κύπρου. Την 4η Ιουνίου 1878 υπογράφεται η Συνθήκη
περί «προσωρινής» κατάληψης της Κύπρου στα πλαίσια του Συνεδρίου
του Βερολίνου, μεταξύ Μ. Βρετανίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Έτσι η Μ. Βρετανία θα μπορούσε να χρησιμοποιεί πλέον την Κύπρο ως
de facto βάση για να προστατεύει την παρακμάζουσα Οθωμανική
Αυτοκρατορία από την ρωσική απειλή. Άρα, ήδη από την αρχή,
διαφαίνεται η σημαντικότητα της εν λόγω συνθήκης αφού σχεδόν 140
χρόνια μετά βλέπει κανείς πως παραμένουν οι ίδιοι παίκτες σε ένα
όμως ζήτημα που έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις και πλέον είναι ένα
παιχνίδι που συμβαίνει στην διεθνή σκηνή και όχι σε μια άκρη της
Μεσογείου, ενώ παράλληλα είναι άλλοι οι σκοποί και τα μέσα που
χρησιμοποιούνται.

Από το 1878 έως το σήμερα το νησί της Αφροδίτης έχει διαγράψει μια
εξαιρετικά ταραχώδη πορεία στην ιστορία καθώς όμως και στο πεδίο
των διεθνών σχέσεων. Μέσα από το Κυπριακό ζήτημα μπορεί κανείς να
εξετάσει τον εθνικισμό και τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα,
θεωρίες των επαναστάσεων, διπλωματικά αδιέξοδα, αντιμετώπιση
κρίσεων και πληθώρα ζητημάτων που κεντρίζουν το ενδιαφέρον στις
Διεθνείς Σχέσεις.

Στην παρούσα εργασία θα γίνει μια ιστορική ανασκόπηση του

Κυπριακού Ζητήματος μέσα από την σκοπιά των διεθνών σχέσεων,
θέτοντας ως βασικό άξονα τον ρόλο της –θαλασσοκράτειρας- Μ.
Βρετανίας αλλά και την συμβολή της στο εν λόγω ζήτημα.
 2. 1878-1931
Η εξέλιξη της 4ης Ιουνίου 1878 θεωρήθηκε εξαιρετικά σημαντική από
την πλευρά των Βρετανών αφού εξυπηρετούνταν ένας βασικός στόχος
της, η αποικιακή πολιτική της. Έτσι η συγκυριαρχία Τούρκων-Βρετανών
στην κυπριακή νήσο συνεχίζεται μέχρι την 5η Νοεμβρίου 1914 οπότε και
οι συμμαχικές δυνάμεις της Entente κηρύττουν τον πόλεμο στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία και προχωράει σε μονομερή προσάρτησή
της. Ύστερα από την παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου λόγω
αδιαλλαξίας του βασιλιά Κωνσταντίνου, έχουμε την δημιουργία μιας
ολιγομελούς ουδετερόφιλης «Οικουμενικής Κυβέρνησης» υπό τον
Αλέξανδρο Ζαΐμη. Εκείνη την χρονική στιγμή η Βρετανία για να
εξισορροπήσει το ρήγμα των Συμμάχων στην Νοτιοανατολική Ευρώπη
και να ωθήσει σε έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, προχώρησε στην
προσφορά ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, μέσω του εκπροσώπου
της Sir Francis Elliot, σαν εξισορροπητικό δέλεαρ. Αυτή η προσφορά
υπήρξε η μόνη που έγινε ποτέ από βρετανικής πλευράς, την οποία
προσφορά έδωσε με ρητή εντολή ο βρετανός υπ. Εξωτερικών Edward
Grey με έγκριση της βρετανικής κυβέρνησης. Η απάντηση του Ζαΐμη
ήταν η εξής: «Τίποτε δεν της είναι πιο ευάρεστο από αυτή την
προσφορά που, ανοίγοντας τις καλύτερες προοπτικές για τις εθνικές
βλέψεις, γεμίζει ασφαλώς με χαρά τις καρδιές των Ελλήνων. Όμως, όσο
δελεαστική κι αν είναι η εν λόγω προσφορά, δεν μπορεί να αλλάξει τη
σοβαρότητα των καταστάσεων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, ούτε να
καταστήσει αποτελεσματικότερη τη στρατιωτική βοήθεια που θα ήθελε
να μπορούσε να προσφέρει στη Σερβία.»1

1
Χρήστος Α. Θεοδούλου, «Η Ελλάδα και η Αντάντ», Χανιά 2011, σελ. 267