Professional Documents
Culture Documents
KORUMA
TOPRAKLAMASI
İnsanları tehlikeli dokunma gerilimlerinden korumak için, işletme akım devresinde
bulunmayan iletken bir bölümün topraklanmasıdır .
İŞLETME
TOPRAKLAMASI
İşletme akım devresinin bir noktasının, cihazların ve tesisin normal çalışması için
topraklanmasıdır.
FONKSİYON
TOPRAKLAMASI
Amaç, bir işletme elemanın istenen fonksiyonunu yerine getirmesidir. Toprak dönüş
iletkeni olarak kullanılır.
TOPRAKLAMAYA İLİŞKİN TEMEL
TANIMLAR
Koruma İletkeni : İşletme elemanlarının aktif olmayan
bölümlerini
bağlayan iletkendir.
TOPRAKLAMAYA İLİŞKİN TEMEL
TANIMLAR
Toprak : Elektriksel potansiyelin her noktada sıfır
olduğu yeryüzü
PEN İletkeni : Koruma iletkeni ve nötr iletkeni
fonksiyonlarını bir iletkende birleştiren topraklanmış
iletkendir.
Topraklayıcı : Beton içine gömülü, beton vasıtasıyla
toprakla geniş yüzeyli olarak temasta bulunan iletken
Referans Toprak: Topraklayıcıdan uzakta, topraklama
tesisinin etki alanı dışında kalan yeryüzü bölümü.
Burada alınan herhangi iki nokta arasında gerilimi
düşümü oluşmaz.
TOPRAKLAMAYA İLİŞKİN TEMEL
TANIMLAR
Topraklayıcının yayılma direnci : Topraklama tesisi ile referans toprak
arasındaki direnç, zeminin cinsi ile topraklayıcının boyut ve düzenleme
biçimine bağlıdır.
Topraklama gerilimi : Topraklama tesisi ile referans toprak arasında oluşan
gerilim
Nominal Yük Akımı: Normal çalışma koşulları altında şebeke geriliminde yük
üzerinden akan akımdır.
Hata Akımı (If ) : Şebekede oluşabilecek bir hata anında aktif iletken
bölümlerden toprağa akan akımdır.
Kaçak Akım (IL) : Gerilim altında bulunan bölümlerden gerilim altında
bulunmayan iletken bölümlere yalıtkan madde üzerinden işletme gereği
geçen akımdır.
Kısa Devre Akımı (Isc) : Farklı potansiyellerdeki iki nokta arasında
oluşabilecek bir kısa devre anında geçen akımdır.
TOPRAKLAMAYA İLİŞKİN TEMEL TANIMLAR
Uo : Toprak Potansiyeli
Uc : Dokunma Gerilimi
Ust: Adım Gerilimi
Re : Toprak Direnci
TOPRAKLAMA SİSTEMİNE GÖRE ŞEBEKELER
TN SİSTEMLER
TN-C SİSTEM
TN-S SİSTEM
TN-C-S SİSTEM
TOPRAKLAMA SİSTEMİNE GÖRE ŞEBEKELER
TT SİSTEM
IT SİSTEM
ÖLÇÜM YAPARKEN DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR
Topraklama elektrodunun
EŞDEĞER TOPRAKLAMA
DİRENCİ ÖLÇÜMÜ
Klasik 4 noktalı-2 kazıklı ölçüm
ÖLÇÜM PRENSİBİ
SONUÇ: U \ I = Re4
PASLI BAĞLANTILARDA ELEKTRODU AYIRMAK PROBLEM
YARATABİLİR
FAKAT ÖLÇÜM SONUCUNUN DOĞRULUĞU YÜKSEK VE
GÜVENİLİRDİR.
ELEKTRODU SİSTEMDEN AYIRARAK
4 Noktalı - 2 problu ölçüm
ÖLÇÜM PRENSİBİ
Ut.......Test Gerilimi
Rc.......Akım probunun direnci I1+I2+I3+I4 = Itot
Rp.......Gerilim probunun direnci
SONUÇ1 = Re4 (Clamp ile )
Itot...... Test akımı
I1~I4....Ayrı test akımları SONUÇ 2= Rtot (A-metre ile)
ELEKTRODU SİSTEMDEN AYIRMADAN
Kazıksız ölçüm
Kazıksız ölçüm şekil 39, şekil 40/ Yardımcı Topraklama Sistemi Mevcutsa
SONUÇ Re3
Tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı RCD
kullanılan şebekelerde topraklama direnci
değerinin önemi büyüktür. Direnç yüksekse,
erişilebilir iletken bölümler üzerinde yüksek
bir dokunma gerilimi oluşur.
SONUÇ = 2 a U\I =
• a......Test probları arasındaki uzaklık
• U......P1 ve P2 probları arasındaki gerilim
• I.......Test akımı
• ......Toprak özgül direnci
Toprak Tiplerine Göre Özgül Direnç Değerleri
Ölçme ve denetleme
Topraklamada yapılan büyük değişikliklerden
sonra toprak empedansını veya dokunma
gerilimlerinin ölçülmesi yada hesaplanması
gerekir.doğru tedbirlerin alındığı ilk önce göz ile
incelenmelidir.
Topraklama Direnci Ölçümüne Getirilen Standartlar
EN 61557 bölüm4
- Maksimum hata oranı +/- 30%’ u geçmemelidir.
- 4~24V arası AC/DC test gerilimi kullanılabilir.
- DC test gerilimi kullanılıyorsa ölçüm yapılan cihaz her iki
polaritede de gerilim verebilmelidir.
- Minimum ölçüm aralığı 0,2ohm~2ohm olmalıdır.
- Dijital cihazlarda 0,01ohm çözünürlük olmalıdır.
- Nominal şebeke geriliminin 120%’si kadar bir gerilim kullanıcı
ve cihaz için tehlike arz etmemelidir. Böyle bir durumda
cihazın sigortası atabilir.
Topraklama Direnci Ölçümüne Getirilen Standartlar
EN 61557 bölüm5
- Maksimum hata oranı +/- 30%’ u geçmemelidir.
- 3V/400Hz, 60Hz,50Hz, 16,66Hz veya DC gerilim cihazın
E(ES) ve S terminalleri arasına uygulanır.
- Kullanılan kazıkların direnci 50Kohm’ u geçmemelidir.
- Ölçüm esnasında AC gerilim kullanılmalıdır.
- Test gerilimi 50Veff (70Vp) veya akım 3,5mAeff(5mAp)
değerlerinden düşük olmalı, test sinyali 30msden az bir süre
uygulanabilmelidir.
- Ölçüm cihazı kazıkların direnci 50kohm üzerine çıktığında
uyarı verebilmelidir.
- Nominal şebeke geriliminin 120%’si kadar bir gerilim kullanıcı
ve cihaz için tehlike arz etmemelidir. Böyle bir durumda
cihazın sigortası atabilir.