é 5 Universidade de Pernambuco ~ Campus Mata Norte
€ ? e Licenciatura Plena em Histéria
UNIVERSIDAD AMtiGuidade Classica (Hist6ria Antiga i)
DE PERNAMBUGS P1O"Ss0r: José Maria Neto
EMENTA
Cobri
ena adhd que vai da formaco das primeiras sociedades urbanas do
saree il8nio AEC) ao colapso romano (IV-V EC), explora os didlogos entre as varias,
Pulagées que habitaram o Mediterraneo e seu entorno expandido: a civiizagao creto-micénica e
suas relagSes além-mar, as migragdes indo-europeias, formacio e proceso politico grego, a
Produg3o do Helenismo, as culturas da Europa ocidental, 0 Império romano e a ascensio do
cristianismo.
CONTEUDO PROGRAMATICO.
|. Espacos e didlogos no Mediterraneo
Culturas megaliticas do Mediterraneo.
Civilizagbes palacianas de Creta e Micenas
Movimentacio dos povos indo-europeus
A crise do Mediterraneo Oriental
lil, Sociedades gregas arcaica e classica.
0 Helenismo e a expansao do seu universo cultural
Interacdes helenisticas e formagao de um universo pan-mediterranico
IV, As culturas célticas
processo politico romano
Império e cultura
V. Panorama religioso no Império romano
Surgimentoe difuséo da religio crista
Pensamentoee filosofia cristaos
VI. 0 Baixo Império Romano e a crise eurasistica
Barbaros e suas relagdes com os Estados imperiais
AVALIAGOES:
1? nota, ensaio: “Virgilio e a construgao da idéia de Império Romano” (em dupla)
1. Acrise da Republica romana e a ascensao imperial
2. Aestruturacdo de uma cultura imperial romana: temas, imagens e personagens
24 nota, ensaio: Santo Agostinho, entre 0 corpo ¢ a santidade (em dupla)
1. Oconfronto entre ideias cristas e pagas no Império Tardio
2. Oestabelecimento de uma ortodoxia crista
3. Agostino como pensador da HistoriaBIBLIOGRAFIA
FONTES PRIMARIAS.
isses. S50 Paulo: Vozes de Bolso, 2011.
‘AGOSTINHO, Bispo de Hipona. Confis
¢ Bello Gallico (Comentérios sobre a Guerra Galica). RJ: Ediouro,
*da.e os feitos do Divino Augusto. Belo Horizonte: UFMG, 2007.
= CESAR, Julio. 0
= SUETONIO. A vi
VIRGILIO. A Eneida, RU: Ediouro.
HISTORIOGRAFIA: GERAL
ae CALVINO, Italo, Por que ler os cléssicos. SP: Cia, das Letras, 2007.
ELIADE, Mircea, Historia dos crencas e das ideos religiosas, v. 3: de Maomé 6 Idade dos
Reformas. Rio de Janeiro: Zahar, 2011
= JABOUILLE, Victor. O Mediterréneo Antigo: unidade e diversidade. Lisboa: Colibri, 1996.
PEREIRA, Maria Helena da Rocha. Estudos de histério do Cultura Cléssica. Lisboa: Fundacéo
Calouste Gulbenkian, 1993.
_GEYNE, Paul. Oimpério greco-romano. SP: Campus, 2008.
HISTORIOGRAFIA: GRECIA E HELENISMO
BONNARD, André. A civilizogdo grega. Lisboa: Edicdes 70, 2007.
FERREIRA, José Ribeiro. A Grécia Antigo. Lisboa: Edicées 70, 2004.
FINLEY, Moses. O mundo de Ulisses. Lisboa: Presenga, 1982.
JacGes, Werner, Poideia 0 formorao do Homem Grego, 5* Ed. SP: Martins Fontes, 2010
2 Leveaue, Pierre. 0 Mundo helenistco. Lisboa: Edigbes 70, 1987.
MACGILLIVRAY, Joseoh Alexander. O minotauro. Rio de Janeiro: Record, 2002.
eae SLIANO, Arnaldo. Os hmites do nelenzotdo: a interagdo cultural das civilizagdes 6reBa,
epersa. Ri: Jorge Zahar, 1991,
nero o Esquilo, Lisboa: EdicBes 70, 1989.
Tjemocracia. So Paulo: Estag3o Liberdade, 2008.
romana, céltica, judaica
MOSSE, Claude. A Grecia Arcaica de Hor
MOSSE, Claude. Péricles ~0 inventor do
MANOS
homem romano. Lisboa: Presenca, 1991.
Romo, So Paulo: UNESP, 2010.
Lisboa: Edig6es 70, 2001.
7 nascimento de Roma. SP: Martins Fontes, 1992
HAYWOOD, John. Os celtas: da Idade do Bronze 205 nossos das. Lisboa Edicdes 70, 2009.
SILVA, Gilvan Ventura da; MENDES, Norma Musco (org) Repensando 0 Império Romano:
perspective socigeconémico, politica e cultural, Ri: Mavad: Vitor EDUFES. 2006.
HISTORIOGRAFIA: CELTAS E ROT
GIARDINA, Andrea (org). 0
GRANDAZZI, Alexandre. As origens de
GRIMAL, Pierre. A civlizo¢do romana.
. Virgilio, ou 0 segundo
HISTORIOGRAFIA: TARDO-ANTIGUIDADE
WARBERO, Alessandro. 9 de agosto de 378: 0 dia dos bérbaros. $30 Paulo: Estagdo Liberdade,
2010.
Jaeger, Werner. Cistianismo primitiva e Paidela grego. lisbos Edigdes 70, 2002.
KULIKOWSKI, Michael, Guerras goticas de Roma. Sio Paulo Madras, 2008.
MELO, José Joaquim Pereira; PIRATELI, Marcos Roberto (orgs ), Ensaios sobre o cristianismo na
“Antiquidade. Marings: Eduem, 2006.
PAGELS, Elaine. Os evangelhos gnésticas. Rio de Ja
VEYNE, Paul. Quando nosso mundo se tornou cristo
;neiro: Objetiva, 2006.
(0, Lisboa: Papelmunde, 2009.
1 my ESE § Re sly