PRODUKCIJA ZA ELEKTRONSKE MEDIJE

Literatura:

"Osnovi filmske produkcije" Sreten Jovanović

"Osnovi TV produkcije" Zoran Petrović
"Istorija filma" Robert Cook
"Istorija filma" Urlich i Patlas

Svi novi mediji su u početku nailazili na nevericu kod publike

(prva filmska projekcija braće Limijer). Često se smatralo da
će novi mediji gurnuti u drugi plan stare ili ih potpuno zameniti
(pozorište-film-TV).

Kinematos (pokretni), Grafos (pisanje)

Kinematografija je širi pojam od filma. Tu spadaju: proizvodnja,

promet (trgovina na veliko), prikazivanje (trgovina na malo),
(producenskih 3P).

U pojam kiematografije spadaju i mnoge druge delatnosti koje

su vezane recimo za proizvodnju bilo kakve filmske opreme.

Film - često se odnosi samo na medij (filmsku traku), dok u

drugom značenju se misli na neko konkretno filmsko
ostvarenje, ili se misli samo na filmska ostvarenja u nekoj
zemlji (američki film).

Film se javio kao težnja čoveka da predstavi pokret, a ne samo

statične slike.

Funkcije filma su i da zabavi i da informiše. U novije vreme TV

preuzima ulogu informisanja.

Film potiče iz pozorišta, u početku so to i bile snimljene

predstave. Čak su i uglovi i rakursi kamere bili kao da je film
snimljen iz prvog reda.

Film je zasnovan na 3 principa:

- Trenutna fotografija
- Projekcija
- Retinalna perzistencija

Drugo radjanje filma (radjanje filma kao umetnosti)

Počinje sa Žorom Melijesom (1861. – 1938.)

Na licitaciji za kinematograf braće Limijer Toma (?) nudio 20 000 fr, Melijes
10 000 fr, a Lamejman 50 000 fr), medjutim aparat nije prodat.

Melijes je prvi uveo sadržaj u film (priču).

Od 1896. snima svoje filmove. Snimio ih je preko 500 (najpoznatiji su:

Putovanje na mesec, Guliverova putovanja, 20 000 milja pod morem,
Osvajanje pola).

Ferdinand Zeka – jedan od najvećih suparnika Melijesa.

1909.(1910.) – Kongres koji saziva Melijes. 2 bitne odluke donešene:

unifikacija filmske trake (35mm, četvrtaste perforacije) i umesto dotadašnje
prodaje filmova u trajno vlasništvo filmovi se iznajmljuju na 4 meseca posle
čega je morala da se obnovi licenca. To je dovelo do finansijske propasti
filmske industrije tog vremena.

Melijes radi do 1912. , njegov naslednik (?) je Šarl Pate.

Melijes je umro kao prodavac igračaka.

Izražajna sredstva filma:

- promenjivi plan
- ugao snimanja
- montaža

Šarl Pate (1863 – 1957)

- Prvi filmski producent

- Prvo je bio provincijski mesar
- Prodavao je Edisonove fonografe

1896. - osnovao svoju firmu ”Braća Pate”

Sve do 1914. traje Pate era.

Bavio se prozvodnjom filmske trake, i uopste ekonomskim aspektima filma.

Objedinio je ono što danas nazivamo producentskim 3P (proizvodnja,
promet, prikazivanje).
Organizovao je filmsku industriju po vertikali. Obezbedjivao je
scenario, angažovao glumce, bavio se i snimanjem i
prikazivanjem filmova (organizovao mrežu bioskopa).

1902. - U Vensanu sagradio veliki filmski studio.

1903/’04. - Otvara svoja predstavnoštva po svetu.

Uveo je špicu u film.

1097. - Uveo je licencu. Iznajmljivanje kopija na odredjeno vreme i za

odredjenu teritoriju (bolja kontrola ali i rizik).
Uveo je i medjunatpise za filmove.

Od 1911. Filmske projekcije (celovečernja projekcija) obuhvataju filmova iz

prirode, naučni film i igrani film.

Saradnici Patea u Srbiji su bili braća Savić i Svetozar Botorović.

1926. - Prodao svoju fabriku filmskih materjala Kodaku.

Nezavisne produkcije su u vreme Edisona u Americi napravile ”Star sistem”,

tj. filmska industrija se bazirala na imenima glumaca.

Holywood - razlozi za odlazak nezavisnih producenata u Holywood su bili to

što su tamo bili daleko od Edisonovih policijskih odreda, mogla je da se
napravi scenografija za sve potreba (more, šume, prerije), nije bilo poreza,
Meksiko je bio blizu za eventualnu evakuaciju.

Svetozar Botorić krajem 19. Veka otkupljuje hotel Pariz (na terazijama) i
počinje sa bioskopskim projekcijama gostujućih bioskopa.
13.10.1908. Kinematograf (?)

1911. - Doveo je Luj De Bri-ja (Pateovog snimatelja) da snima filmove u

Srbiji.

Prva dva srpska igrana filma: - Karadjordje

- Urlih Celjski i Bladislav Kunjadi

Boža, Pera i Svetolik Savić (iz Šapca)

1911. - raspisali prvi konkurs za scenario i glumce.

1912. - Melodrama ”Jadna majka”

Razvoj kinematografije kod nas prekidaju Balkanski ratovi.

Kinamatografija spada u domen spektakla jer se za ulaznicu ne dobija ništa

materjalno već neka druga vrsta zadovoljstva.
Zvučni film

1923. - Nemci počinju sa razvojem tehnologije, ali ubrzo je prodaju

amerikancima (kompaniji Bell). Oni kasnije pokušavaju da prodaju
FOX-u koji nisu bili zainteresovani. Na kraju ga kupuju WB (Warner
Brothers).

1927. - Prihodi su manji nego prethodne godine pa se traga za

nekim inovacijama. takodje nastupa ubrzo i velika ekonomska
kriza. Na platnom spisku WB jedino je ostao pas glumac Rin-tin-
tin. Iste godine WB počinje eru zvučnog filma filmom "Džez pevač"
(Al Džonson peva) koji nije u potpunosti bio zvučni već samo
sekvence pevanja. Prvi pravi zvučni film je bio "Bela senka preko
južnih mora".

1943. - Dragoljub Aleksić snima prvi srpski zvučni film "Nevinost

bez zaštite".

Posledice zvučnog filma:

- Velike promene na filmu
- Mnogi su bili protiv zvučnog filma
- Nova zanimanja na filmu (recimo ton majstori)
- Novi studiji (do tada su bili pravljeni samo za potrebe nemog
filma)
- Glumci nisu bili naviknuti na zvučni film (problem se javlja sa
njihovim glasovima koji nisu uvek bili najidealniji)
- Promena u rediteljskom postupku
- Scenaristi počinju da pišu dijaloge
- Poskupljuje se proizvodnja filma
- Javlja se jezička barijera (za druga govorna područja sem onog
na kom se snima)

1929. - Prelazi se potpuno na prizvodnju zvučnih filmova.

Jezička barijera se u početku prevazilazila snimanjem na više

jezika (neekonomično), zatim uvodjenjem posebnog platna sa
titlovima (odvlače pažnju), nahovanjem (jedan ili više čitača) i na
kraju titlovanjem (utiskivanjem titla na kopiju).

1831. - Donosi se zakon o distribuciji i prikazivanju filmova (iste

godine i u Jugoslaviji).

Film i TV su veoma slični mediji s tom razlikom što je TV

dostupniji jer bukvalno gledaoci mogu da ga gledaju iz svoje
fotelje, kod kuće (isto važi i za medije kao što su VHS, DVD, itd.)

Da ne bi ostao zapostavljen, film se razvio u tehničkom i

programskom planu. Pravi se manji broj filmova, ali kvalitetnijih
(većih formata takodje). U programskom smislu film bio u
prednosti u odnosu na TV jer je imao manje cenzura.

U početku ekspanzije TV gledanost u bioskopima u GBR je opala

oko 90%, u ITA 15-20%. Kod nas se to deslilo početkom '70-tih
(1971. je bilo samo 80 mil. posetioca).

EURO IMAGE - fondovi za snimanje filmova.

Scenario

Scenaristi se retko smatraju autorima filma, to ime pripada mnogo

češće samo rediteljima filma.

- Ideja, sinopsis, tritment, scenario, knjiga snimanja, storry board -

Sinopsis - reč grčkog porekla, obuhvatiti celinu.

Piše se u indirektnom govoru.

Tritment - širi pojam od sinopsisa (15-45 str.)

Kompletna radnja (prepričana) i po neki dijalog (samo kontekst)
sa svim likovima (opisani su prilikom njihovog uvodjenja u film)

Pojavio se na prelazu izmedju nemog u zvučni film. Piše se

takodje u trećem licu.

Scenario - celokupan opis likova, radnje, dijalozi su napisani celi,

itd.
Postoji video i audio strana kada se piše scenario ( strana je
podeljena na dva vertikalna dela V i A)
Final draft server - softver za pisanje scenarija u bilo kojoj većoj
produkciji.

Knjiga snimanja - opis kadra, kretanje kamere, plan, rakurs,

objektivi (pookreti objektiva), vizuelno povezivanje kadrova (rez).
Dogovoriti se prethodno o terminologiji da ne bi došlo do
nesporazuma.

Storry board - ilustrovana knjiga snimanja.

(Literatura: "Kako napisati scenario" - Šuban (?)

Kada je scenario napisan potrebno je utvrditi žanrovsku

pripadnost (da li pripada jednom žanru ili je mešovit).

Sa producentskog aspekta treba utvrditi da li je film zanimljiv i

isplativ.

Odrediti reditelja i makar glavne glumce na početku.

Kalkulacijski i tehnički aspekti su veoma bitni (predkalkulacija,

kakvom tehnikom se snima, ko je izvor sredstava, da li se može
povratiti novac od snimljenog filma i koliko se može zaraditi).

(literatura: "Dnevnik jednog filma" - Srdjan Karanaović - o filmu

Virdžina, "Kventin Tarantino" - Vesley Clarkson)

Analizom scenarija se utvrdjuju umetničke i komercijalne

vrednosti, tehničke i kadrovske potrebe i izvor sredstava.

Tema za seminarski rad: Pioniri filmske produkcije u

Srbiji do 1918. (8-10 strana)

literatura: Petar Volk "Istorija jugoslovenskog filma"

Komplet DVD jugoslovenskog filma
Petar Volk: " Srpski film u 20. veku"
Istorija filma
Vek filma

Faze u produkciji filma:

pripremna - prethodna
- opšta
- neposredna

faza snimanja

faza postprodukcije

Faza prethodnih priprema - na osnovu usvojenog scenarija se prave

predkalkulacije troškova. Ne spada u fazu proizvodnje filma.

Faza opštih priprema - formira se filmska ekipa (embrion filmske

ekipe) reditelj, scenarista, DP, tj. autorski tim bez kompozitora i bez
glumaca, pravi se finansijska konstrukcija, postavljaju rokovi, radi
knjiga snimanja, (razrada i razbijanje), obilazak terena, plan
snimanja, potpisuju se pojedini ugovori.

Knjiga snimanja: gvozdena (nepromenjiva, jasno je sve definisano

čak i u ugovorima), improvizatorska (dozvoljene su izmene),
poluimprovizatorska (u mnogočemu je odredjena ali dozvoljava
improvizacije)

Razrada (razbijanje) knjige snimanja - izvidjanje terena (pronalaženje

objekata), priprema objekata (radi scenograf), odredjuje se koji
kadrovi se gde snimaju (dodeljuju im se redni brojevi), kostimi (radi
kostimograf), dodeljuju se redni brojevi kostimima, rekviziti,
odredjuje se tehnika snimanja (šta je sve potrebno - kamere, koja
vrsta trake, rasveta, itd. to odredjuje DP), pirotehnika, statisti,
maske, životinje, vozni park, meteorološki uslovi, honorari, itd.

Redosled scene koje se snimaju: lakše-teže-lakše (lakše na početku i

kraju zbog uhodavanja ekipe i zbog umora koji se javlja na kraju
snimanja).

Faza neposrednih priprema - grade se objekti, probe tehnike, trake,

kostima, maski, odredjuje se karakter fotografije.

Faza snimanja - uglavnom je to najskuplja faza, vodja snimanja

organizuje set, posle snimanja biraju se kadrovi na licu mesta od
kojih će se praviti pozitiv (ako se radi filmom), pri kraju se radi
likviodacija filmske ekipe (zatvara se finansijska konstrukcija).

Sektori filmske ekipe: režija, zvuk, kamera, produkcija,

kostimografija, scenografija.

(literatura: "Kako se organizuje film" i "Organizacija filmske delatnosti")

Radio

Sredstvo javnog informisanja (jednosmerno – ka recipientu) i

komunikacije (dvosmerno).

Ima samo audio komponentu.

Brz prenos informacije do recipienta.

Povretna veza recipienta sa stanicom, preko telefona.

Sistem rado prenosa:

Mikrofon – predajnik – (talasi: ultrakratki, kratki, srednji, dugi) –
prijemnik – zvučnik.

Zasluzni za razvoj radio tehnologije: Tesla, Markoni, Popov.

1910. – prenos koncerta Enrika Karuza

1917. – prenos instrukcije komiteta u Rusiji.
21.11.1920. – prva radio stanica KDK (USA)
1923. – prva radio stanica u Nemackoj
1921. – BBC (GBR)
1926. – prva radio stanica u Srbiji.
1930. – Izum magnetofona i tranzistora.
03.08.1904. – Bar (Volujica), radio-telegrafska stanica za
komunikaciju sa brodovima.
24.03.1929. – Radio Beograd.

Odnos govornog i muzičkog programa je 1:3 ili 30%:70%.

Programski sadrzaj: informativni, obrazovni, dramski (radio drama –

klasična ili eksperimentalna (na polju zvuka) jedan od najpoznatijih
autora je Arsenije Jovanovic), muzički, sportski, EPP (reklame).

Sektori: tonsko snimanje, služba održavanja tehnike, emitovanje,

programska produkcija (informativni, obrazovni, itd.), arhiva.

Kadrovi: reditelj, muzičari, novinari, dramaturzi, spikeri, tonsko

snimanje, tonska realizacija, producenti, organizatori, itd.

Televizija

25.04.1925. – Radjanje televizije, Džon Ledži Bierd (?)

tele - daleko (greek),

vizija – videti (lat.)

Optička slika i zvuk se pretvaraju u elektronske signale i prenose

do prijemnika (korisnika).

Podsistemi:
Snimajući – kamera, mikrofon.
Kontrolni – uskladjivanje signala, podešavanje.
Prenosni – prenos signala (kabl, satelit, bezžično, itd.)
Prijemni – TV prijemnik i antena.

Osnovna karaktertistika TV-a je prenos uživo (direktan prenos). S

tim u vezi televizija omogućava da se odredjeni dogadjaj može
sagledati više puta, usporeno ili iz drugog ugla (primer fudbalska
utakmica).

Televizija formira javno mnjenje (u svakom smislu: političkom,

kulturnom, društvenom, itd.)

Ekonomski aspekti: pretplata (javni servis), marketing.

Program bi trebalo da je zakonski uredjen, naročito kod javnih

servisa.

Makroorganizaciono delovanje – delovanje TV na svetskom nivou

Mezoorganizaciono delovanje – delovanje TV na nacionalnom
nivou
Mikroorganizaciono delovanje – delovanje TV na nivou jedne
stanice

Televizija je svesna, svrsishodna i kombinovana delatnost gde se

ljudski, finansijski i tehnički faktori povezuju u jednu harmoničnu
celinu težeći istom cilju koji valja dostići na optimalan način.

Ljudski faktor – najveći problem je uskladjivanje razlika (dobri,

srednji i loši radnici na pr.)
Nikad ne bi trebalo štedeti na kreativnosti.

Producent na TV mora da predvidja i koordinira različite afinitete i

interesovanja i stvara optimalne uslove za rad. (timski rad).

(literatura: Maršal Mak Guan – teoretičar medija, “Gutembergova

galaksija” i ”Poznavanje opštila čovekovih produžetaka”)

-Novi mediji tlače stare dok ne nadju odgovarajuće mesto za njih.

TV ne deluje preko programskog sadržaja već svejim
specifičnostima (način na koji se te forme prikazuju).

1862. – Djovani Kazeli, preko žice prenosi crteže – pantogram.

1818. – Jens Barcelius, otkrio selen (koji može da reaguje na
različite intenzitete svetlosti.
1875. – Filip Keri (USA), otkrio da je sliku moguće pretvoriti u
različite intenzitete svetlosti i dalje je prenositi.
1884. – Paul Nipkov (POL), nipkvijev disk, rotirajući disk sa 24
rupice.
1907. – dr. Boris Rosing, katodni teleskop, elektronski prenos slike.
09.05.1911. – demonstracija njegovog izuma u Petrovgradu.
1919. – Frensis Dženkis (otac televizije) mehanički TV sistem.
1923. – prenosi fotografiju.
1925. – prenosi pokret.
1923.-'34. – Vladimir Kozma Zvorikin – ikonoskop kamera
(analizatorska cev, analogni signal) i kineskop (TV prijemnik sa
katodnim cevi).

1928. – Prva TV stanica GE (General Electric)

1929. – Belova kompanija demonstrira TV u boji.
1935. – TV program u GER.
1936. – TV program u GBR.
1938. – TV program u FRA.
1941. - TV program u USA.
1953. – prvo emitovanje u boji (USA).
1938.-'39. u Zagrebu i BG prve demonstracije televizije.
29.11.1956. - prvi emitovani program u Zagrebu.
23.08.1958. - prvi emitovani program u BG.
26.11.1975. - prvi emitovani program u Novom Sadu.

(literatura: Zoran Popović “Osnovi TV produkcije” i “Leksikon filmskih i

TV pojmova”)

Televizija

4 faze nastajanja programa: ideja, planiranje, priprema i

realizacija.

TV produkcija
- Proizvodno-programska pripadnost TV stanice
- Organizacioni deo (sektor produkcije)
- Proizvodnja TV programa na osnovu raznih faktora (ideje,
sinopsisa, itd.)

Sastoji se od tehnike, produkcije i redakcije.

tehnika - ljudstvo i tehnika (studio, reportažna kola,

održavanje, filmska i foto laboratorija (ranije)).
produkcija - organizaciono i kreativno osoblje sa
administracijom.
redakcije - ima ih više (zabavna, kup, dop, info,
dramska,filmska, dečja, sportska, obrazovna, muzička, itd.)
Razlikuju se od kuće do kuće, često se spajaju u manjim TV
stanicama (kup i muzička na primer).

TV stanice: državne, privatne, nacionalne, regionalne, lokalne,

interne (preteča kablovske), piratske (bez dozvole), nezavisne
(definicija diskutabilna - uvek su na neki način kontrolisane od
strane finansijera).

Proizvodnja TV programa:

Informativni - uslovi: pravovremeno, brzo i tačno.

BBC - uslovi objavljivanja neke vesti: da je neko iz kuće lično

potvrdio vest, sve veće novinske agencije objavile istu ili iz
poverljivih izvora.

Forme: dnevne info emisije (vesti) i studijske emisije (tipa

aktuelnosti), putopisne emisije i direktni prenosi (npr.
skupština).
ENG - electronic news gethering.
Odlike: velika pokretljivost, mala ekipa i efikasnost u radu.

KUP - specijalizovani programi (hronike), naučne emisije

(redovne), direktni prenosi, realizacija autorskog programa
(serije TV drame, itd.)

21.01.1937.- BBC "Podzemno misteriozno ubistvo" (?), prva

emitovana drama u trajanju 10min.
'50-te godine predstavljaju zlatno doba TV drame u USA.

TV drama se radi se više kamera (slično kao film), montaža se

delom dešava na samom snimanju (video mikser). Naglašava
se razvoj likova, nalaze se najbolja AV rešenja (krupni kadrovi).
Kamere se često postavljaju uvek na isto mesto samo se
menjaju planovi (statični mizanscen) ili kreću farom, kranom
itd. (dinamički mizanscen).

Što se tiče filmskog i serijskog programa TV je medij na kom

ima prostora za sve forme ove vrste umetnosti (kratke,
dugometražne, itd.)

Zabavni i muzički program - kontakt, kolažni.

Dečji - najteže naći prikladan sadržaj.

PP - pakovanje programa (drugim rečima traženje para).

Marketing - zaradjivanje para, prikupljanje sredstava (npr.

humanitarne svrhe)m TV reklame (3 sec. - 60sec.)

01.07.1941. - sat Bulov (?) prva reklama (?) WNBT

Muzički spot (video klip) - AV sadržaj u trajanju od 8min.

Dinamična dopadljiva forma. Snima se 1:200 dublova za 1
kadar (?).

Televizijski film

Televizijski film je svaki igrani film koji je napravljen s ciljem da

prvenstveno bude prikazivan na TV. Preteča TV filma je TV drama.
TV film je nastao u USA i vrlo je sličan filmu koji se može videti u
bioskopu. Format TV filma je 4:3 (za razliku od bioskopskog - wide
screen). Takodje imaju manji budžet. Sadržaj TV filma je više
cenzurisan. Dramaturgija TV filma je postavljena tako da postoji
prostor za reklame (čak je to rešeno i tranzicijama – fade in/out).

TV film je uglavnom jeftiniji i rade ga manje poznati reditelji i

glumci (mada nije isključivo tako).

(Pogledati “Dvoboj”, S. Spilberg)

Ranije smo bioskopske filmove mogli da vidimo na TV tek posle

10-15 god. HBO – veće produkcije TV filmova manje su opterećene
prostorom za reklame i manje cenzurisani (percepicja gledaoca se
u novije vreme takodje promenila).

U TV filmu je mnogo zastupljeniji krupni plan.

Usvajanje TV slike je bolje od bioskopske zbog elektronske

prirode.

Vizuelna percepicija gledaoca u zadnje vreme je mnogo brža.

TV intervju

Intervju je razgovor u vidu pitanja i odgovra izmedju TV spikera i

sagovornika.
Ciljevi: da se rasvetli neki kardinalni problem, da se diskutije o
nekoj aktiuelnoj temi (intervju sa osobom koja je stručna za tu
oblast), TV portret.

TV autor treba biti stručno potkovan ali ne treba preterivati sa

pokazivanjem znanja iz te oblasti, već treba biti umeren i ostaviti
prostora sagovorniku.

Estradno novinarstvo – novinari se ponašaju kao zvezde.

Jedna od osnovnih stvari je slušati sagovornika i nadovezivati se

na njegove odgovore.

Izbort prostora za intervjue bi trebalo da zavisi od sagovornika

(gde se on oseća najprijatnije – studio, eksterijer, stan
intervijiuisanog).

Intervju može biti snimljen ap emitovan i napravljen kao direktan

prenos.

Kod snimljenog treba imati kadrove za pokrivanje (pitanja i

reakcije voditelja). Treba izbegati veliko rastojanje izmedju
sagovornika i vrlo krupne planove (kadrirati do srednje krupnog ali
nije pravilo. Treba obezbediti i osmisliti različite lokacije kod
dugih intervjua. Takodje obezbaditi arhivski materjal za pokrivanje
i prevoz sagovornika.

Osnovni TV punktovi

Režija (podrežija) - kontrola kamere, video režija, audio režija,

rasvetni punkt.

Video režija - kreativni deo režijskog punkta (svi signali se tu

ukrštaju).
Audio režija - svi audio signali se tu ukrštaju.

Reportažna kola - slično malom studiju. sadrže video režiju,

audio režiju, kontrolu kamere,magnetoskop.

Video režija je u prenosima takodje zadužena i za razmenu

programa sa drugim TV stanicama.

Kod dnevnog programa zadužena je za kontrolu emitovanja.

Sačinjavaju je:
- Najavni studio
- Master - predstavlja raskrsnicu svih signala i konačnu
kontrolu signala.
- Terminal - primopredaja TV signala, pretvaranje elektronskih
signala u elektromagnetne talase odkale linkom idu do
predajnika (link i predajnik su posebni tehnički punktovi)
- Magnetoskop - (obeležen kao VTR) - pod tim pojmom se
podrazumeva i tehnički uredjaj za snimanje, montažu i
emitovanje materjala (počeci 1956. god). Takodje se pod tim
pojmom podrazumeva i proizvodni punkt u TV sistemu.
TV studio

Može biti: kružni, kvadratnog oblika ili pravougaonog sa

stranicama najčešće 4:3 (smatra se najboljim proporcijama).

Pod - specifična plastična masa se nanosi na peskovitu

podlogu i ne farba se (jer faraba se najčešće ne nanese
ravnomerno što predstavlja problem kod kretanje kamere).
Takodje se i ne spaja sa zidovima.
Zidovi - nemaju otvore (prozore), od armiranog betona su, i
perforirane cigle. Imaju galeriju(?).
Vrata - uglavnom veća, zbog unošenja većih rekvizita.
Plafon - zvučno izolovan i ojačan tako da izdrži rasvetu. Visina
15-20m (najmanje 12m).

Vrste studija:
Po veličini: minijaturni 15-20m2
mali 50-150m2 (sopstvena režija) 3-4
kamere.
srednji 150-500m2, složena struktura, moguće
unošenje objekata, 4-5 kamera.
veliki 500-1000m2, najsloženiji projekti, 8-10
objekata, gledalište, 5+1 kamera.
ekstra veliki (mamutski), BBC, RAI, itd.

Po nameni: - najavni - najave, odjave, obaveštenja, obično se

nalazi uz režiju programa.
- informativni - dnevni IP, vesti (minijaturni ili mali
studio)
- za igrane strukture - srednji, veliki, ili ekstra
veliki.
- za spektakle - ekstra veliki i još veći.
- univerzalni - višenamenski.

Rasveta - uglavnom grill sistem, 1KW po 1m2, rasvetna tele

svake vrste (usmerena, difuzna, itd.)
Mikrofoni - vidljivi (bubice, na stalku) i nevidljivi (pecaljke,
topovi na kamerama).
Monitori - kontrola.
Zvučnici - za komunikaciju sa režijom i play back.

Punkt predmontaže dekora: garderoba, šminkernica, ostava za

priručnu rekvizitu, mokri čvor, glumački salon.
Kadrovi koji kreiraju TV program:
1) autorski deo ekipe: reditelj, scenograf, kostimograf,
koreograf, direktor fotografije.

2) uži deo ekipe: organizator snimanja, vodja snimanja,

pomoćnik reditelja, asistent reditejla, sektretar režije, majstor
svetla, mikser slike, asistent scenografa, asistent
kostimografa, rekviziter, tehničko vodjstvo, majstor tona, vodja
rasvetljivača, muzički urednik ili saradnik.

3) širi deo ekipe: kamermanska ekipa, šminker, frizer,

garderober, scenski rekviziter, far/kran majstor, asistent
majstora tona, mikroman, snimatelj na magnetoskopu, tehničar
na telekinu (kopiranje sa filmske trake u elektronsku formu),
operater rasvete (rasvetljivači), tehničari linkovskih veza,
tehničari za održavanje, inžinjer veza, kablman, vozači, fizički
radnici, ketering, obezbedjenje, čistači.