Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah

Sekolah Menengah Rendah

HURAIAN SUKATAN PELAJARAN SEJARAH

TINGKATAN 1

 Sejarah Dan Kita

 Tema 1: Zaman Prasejarah dan Keagungan Kesultanan Melayu Melaka

 Tema 2: Kesultanan Melayu Melaka Menjadi Asas Kerajaan Masa Kini

1
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

SEJARAH DAN KITA

Sejarah dan Kita memperkenalkan unsur-unsur penting pendidikan

Sejarah seperti pengertian sejarah, ciri-ciri sejarah dan kaedah
pengkajian sejarah. Tajuk ini memberi pendedahan serta pemahaman
kepada asas-asas disiplin ilmu Sejarah

2
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

SEJARAH DAN KITA

a. Kemahiran Memahami kemahiran sejarah

Sejarah
Aras 1
i. Definisi sejarah • Mendefinisikan istilah sejarah Rekonstruksi Kajian Teks: Berbangga
• Menyenaraikan ciri-ciri sejarah Mencari definisi dengan warisan
ii. Ciri-ciri sejarah • Mentakrifkan dan memberi contoh Abad sejarah negara
sumber sejarah • Menghargai
iii. Sumber sejarah Masa Perbincangan: tinggalan
• Menyatakan kaedah pengkajian sejarah
Merumus definisi sejarah
iv. Kaedah Arkeologi sejarah
Aras 2
pengkajian
sejarah • Menggunakan istilah yang berkaitan Alaf/Kurun Peta Minda:
dengan masa Ciri-ciri Sejarah
• Memberi contoh peristiwa-peristiwa Dekad
bersejarah Kajian Gambar:
• Mengelaskan kaedah pengkajian Sejarawan Sumber sejarah
sejarah Catatan
Era (Kajian Sejarah
Aras 3 Tempatan
• Mentafsir peristiwa sejarah Kronologi dilaksanakan
• Mengelaskan sumber sejarah secara Kerja
• Mengelaskan peristiwa sejarah dan Purba Kursus dari
bukan sejarah Tingkatan 1
• Mengaplikasikan kemahiran sejarah Tafsiran hingga Tingkatan
3)
dalam pengkajian sejarah

3
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

b. Kepentingan sejarah Memahami kepentingan sejarah

i. Tujuan Aras 1
• Menyenaraikan tujuan dan faedah Iktibar Perbincangan: Bangga dengan
ii. Faedah mempelajari sejarah Ciri-ciri warisan sejarah negara
• Menyusun kejayaan-kejayaan negara Peristiwa bangsa • Melahirkan
yang menjadi kebanggaan kita sejarah rasa
bangga dan
Aras 2 Cinta akan cinta akan
• Membincangkan peristiwa bersejarah tanah air tanah air
• Mengelaskan iktibar daripada peristiwa
bersejarah tersebut

Aras 3
• Mengilustrasikan suasana negara pada
tahun 2020

4
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA 1. ZAMAN PRASEJARAH DAN KEAGUNGAN KESULTANAN

MELAYU MELAKA

Tema ini menyentuh kemunculan masyarakat prasejarah dan kerajaan-

kerajaan awal di Asia Tenggara sebagai latar belakang kepada
kemunculan Kesultanan Melayu Melaka. Kesultanan Melayu Melaka
menjadi sebuah kerajaan yang kuat di Gugusan Kepulauan Melayu pada
kurun ke-15 dan awal kurun ke-16. Pada zaman kegemilangannya,
Kesultanan Melayu Melaka telah membina satu tradisi politik, ekonomi
dan budaya yang kekal diwarisi sehingga kini. Kegemilangan dan
kemakmurannya telah menarik minat Portugis datang ke Melaka dan
menawan Melaka pada tahun 1511.

5
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

CARTA ALIRAN

TEMA 1: Zaman Prasejarah dan Keagungan Kesultanan Melayu Melaka

LATAR LATAR BELAKANG FOKUS SEBAB DAN AKIBAT KESAN

BELAKANG LANGSUNG
Kerajaan-kerajaan awal Kesultanan  Kedatangan
Zaman di Asia Tenggara Melayu Portugis Kemunculan
Prasejarah Melaka  Kemerosotan Kerajaan Johor
Melaka

kerajaan agraria kerajaan maritim

Pengasasan Melaka: Kegemilangan Melaka:

 Pembukaan  Sistem pentadbiran

Melaka  Pusat perdagangan
 Hubungan luar
 Penyebaran Islam
 Pusat intelektual
 Peluasan kuasa

6
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA 1: ZAMAN PRASEJARAH DAN KEAGUNGAN KESULTANAN MELAYU MELAKA

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

1. ZAMAN PRASEJARAH
DAN KEAGUNGAN
KESULTANAN MELAYU
MELAKA

1.1 Zaman Prasejarah Mengetahui tahap perkembangan

zaman prasejarah
a. Paleolitik
Aras 1 Prasejarah Kajian Semangat gigih
b. Mesolitik • Menyatakan tahap perkembangan Gambar/Ilustrasi: dan berdikari
zaman prasejarah Paleolitik Peralatan dan • Bekerja
c. Neolitik • Melakar peralatan pada zaman senjata keras dan
prasejarah Mesolitik yakin diri
d. Zaman Logam • Melabel lokasi penempatan zaman Membina Garis
prasejarah Neolitik Masa:
Zaman prasejarah
Aras 2 Ahli arkeologi
• Membandingkan tahap-tahap zaman
Petempatan
prasejarah dari segi petempatan,
awal
aktiviti ekonomi dan peralatan
• Memberi sebab pemilihan gua sebagai Peralatan
tempat tinggal

7
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

Aras 3
• Membuat inferens tentang keistimewaan Kajian geologi
zaman prasejarah
Beliung

1.2 Kerajaan-kerajaan awal Memahami kewujudan kerajaan-kerajaan

di Asia Tenggara awal di Asia Tenggara

(Angkor,
Champa,Funan, Aras 1 Kerajaan
Srivijaya, Majapahit, • Mendefinisikan konsep agraria, maritim agraria Membuat Carta: Kemegahan
Chi Tu dan Kedah Tua) dan pelabuhan entrepot Perbandingan terhadap
• Mencirikan kerajaan agraria dan Kerajaan antara kerajaan tamadun awal
a. Kerajaan agraria dan kerajaan maritim maritim agraria • Menghargai
kerajaan maritim dan kerajaan sumbangan
• Melabel lokasi kerajaan agraria dan
Pelabuhan maritim tamadun
kerajaan maritim
- takrif entrepot awal kita
• Memberikan contoh-contoh hasil
- ciri-ciri pengeluaran Perdagangan
• Memerihalkan sistem pemerintahan dan antara
- perkembangan pentadbiran kerajaan awal kawasan

Aras 2 Perdagangan
• Membandingkan ciri-ciri kerajaan maritim serantau
dan agraria
• Membincangkan kepentingan pelabuhan Pusat
kepada kerajaan-kerajaan awal pengumpulan

8
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

b. Sistem pemerintahan Aras 3

dan pentadbiran • Mengkaji sebab-sebab perkembangan Pusat
kerajaan awal kerajaan agraria menjadi kerajaan pengedaran
maritim barang
• Memberi rasional kewujudan kerajaan
awal di tepi-tepi sungai dan pesisiran Dasar
pantai perluasan
• Menjana idea tentang kewujudan sistem kuasa dan
pentadbiran yang sistematik wilayah

Sistem
pentadbiran

9
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

1.3 Zaman Kesultanan

Melayu Melaka

a. Pengasasan
Kesultanan Melayu Mengetahui tentang kegemilangan
Melaka Kesultanan Melayu Melaka
Pengasasan
i. Kedatangan Aras 1
Parameswara • Memerihalkan peristiwa pengasasan Kesultanan Kajian Peta: Kemimpinan
kesultanan Melayu Melaka Tunjuk arah berwawasan
ii. Asal usul • Menceritakan asal usul nama Melaka Asal-usul perjalanan • Berbangga
Melaka • Melakar perjalanan Parameswara dari Parameswara dengan
Palembang ke Melaka Strategik hingga ke Melaka pemimpin
iii. Parameswara yang
• Menyatakan kegigihan dan wawasan
membina Perairan Simulasi: berwibawa
Parameswara
Melaka Selat Pemilihan Melaka dan
Melaka sebagai sebuah berwawasan
Aras 2
petempatan
• Menerangkan tindakan Parameswara Pedagang
dalam usaha membina Melaka asing Melukis/Ilustrasi: Kegigihan untuk
• Membandingkan sejarah pengasasan Keadaan Melaka mencapai cita-cita
Kesultanan Melayu Melaka berdasarkan Lagenda sebagai kampung • Berkeyakinan
pelbagai sumber nelayan terhadap ciri-
ciri
kegemilangan
negara kita

10
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

Aras 3
• Membuat justifikasi pemilihan Melaka
sebagai sebuah kerajaan
• Membuat inferens tentang kepentingan
sifat kepemimpinan dalam pembinaan
negara

b. Kegemilangan Melaka Menganalisis Sistem Pembesar Empat

Lipatan di Melaka
i. Sistem
pentadbiran Aras 1
• Mendefinisikan konsep Pembesar Sistem Carta Aliran: Tanggungjawab
- Sistem Pembesar Empat Lipatan Pembesar Sistem bersama asas
Empat Lipatan Empat Lipatan pentadbiran kegemilangan
• Melakar rajah Sistem Pembesar Empat
Pembesar Empat • Berbangga
Lipatan di Melaka
Daulat Lipatan dengan
• Memadankan jawatan dan peranan
sistem
pembesar di Melaka Derhaka Melukis/Ilustrasi: pentadbiran
Kedudukan negara kita
Aras 2 Tulah pembesar
• Membuktikan Sistem Pentadbiran berempat di
Pembesar Empat Lipatan adalah Kawasan Melaka ketika
sistematik pegangan menghadap sultan

11
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Aras 3
• Membuat inferens tentang sistem Kawasan Kedaulatan
Pembesar Empat Lipatan dengan pemakanan negara kita
sistem Jemaah Menteri sekarang • Berbangga
Nakhoda dengan
pemimpin
Golongan ‘Kiwi’ yang
berwibawa
Syahbandar dan
berwawasan

ii. Pusat perdagangan Memahami kegemilangan Melaka

sebagai pusat perdagangan bertaraf
- Faktor dunia
geografi
Aras 1
- Faktor di Melaka • Menyenaraikan faktor-faktor yang Hubungan Kajian gambar:
(pentadbiran, menyumbang ke arah kemunculan diplomatik Pelabuhan Melaka
kemudahan Melaka sebagai pusat perdagangan Sistem
pelabuhan,cukai • Melakar peta yang menunjukkan Sistem Cukai Bercerita: perdagangan
perdagangan, negara dan barangan yang Berkeutamaan - Pungutan cukai Melaka bertaraf
mata wang dan diperdagangkan di Melaka di pelabuhan dunia
bahasa) Lingua franca - Kemudahan • Berkeyakinan
• Menyatakan peranan Syahbandar
menyimpan Malaysia
dalam memajukan perdagangan di
barang Boleh
Melaka
- Pengangkutan
barang

12
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

Aras 2
• Membuktikan kepentingan faktor Pusat pertemuan Perbahasan:
geografi dalam membantu Melaka pedagang Melaka sebagai
menjadi pusat perdagangan pusat
• Mengaitkan kemajuan perdagangan Pertukaran angin perdagangan
di Melaka dengan peranan Pembesar monsun bertaraf dunia
Empatan Lipatan
Cukai rasmi
Aras 3
• Membandingkan sistem perdagangan Kubu pertahanan
di Melaka dengan sistem
perdagangan sekarang Surat Kebenaran
• Menilai keberkesanan Undang-
Entrepot
undang Laut Melaka dalam
memajukan perdagangan di Melaka
Malakat
• Membahaskan kejayaan Melaka
sebagai pusat perdagangan
antarabangsa
• Meramalkan kegemilangan Malaysia
tahun 2020 berbanding kegemilangan
Kesultanan Melayu Melaka

13
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

Mengetahui kepentingan menjalin

hubungan diplomatik

iii. Hubungan luar Aras 1

• Menjelaskan konsep hubungan Hubungan Perbincangan: Kematangan
- Hubungan Melaka diplomatik diplomatik Bentuk dan kesan dalam
dengan kerajaan • Menyenaraikan kerajaan Melayu lain hubungan luar hubungan
Melayu yang lain dan negara luar menjalinkan yang Negeri taklukan diplomatik
(Hubungan dengan hubungan dengan Melaka Melakar peta: • Bertindak
Pasai, Jawa, Siak • Memerihalkan bentuk hubungan Negeri naungan Hubungan Melaka dengan
dan Kampar) dengan kerajaan bestari
Melaka dengan kerajaan Melayu lain
dan negara luar Negeri setaraf Melayu yang lain
- Hubungan Melaka dan negara luar
dengan negara luar Ufti
Aras 2
(Hubungan dengan
• Menerangkan kepentingan Melaka
China, Gujerat, Kerajaan Melayu
menjalinkan hubungan luar
Siam, Tanah Arab sezaman
dan Ryukyu) • Membandingkan bentuk hubungan
Melaka dengan kerajaan Melayu dan Perutusan
negara luar sembah dan
salam
Aras 3
• Menilai kriteria yang diutamakan oleh
Melaka dalam menjalinkan hubungan
dengan negara luar
• Membuat andaian keadaan negara
tanpa hubungan luar

14
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH
PEMBELAJARAN LAKU
PATRIOTISME

iv. Penyebaran Islam Mengetahui Keunggulan Melaka sebagai

pusat penyebaran Islam
- Perkembangan
Islam Aras 1
• Menceritakan kedatangan Islam ke Wahyu Bercerita Keunggulan
- Melaka sebagai Melaka Latar belakang Melaka sebagai
pusat • Menyenaraikan faktor-faktor Ulama kedatangan Islam pusat
penyebaran perkembangan agama Islam di Melaka ke Melaka penyebaran
Islam • Menceritakan peranan Melaka dalam Mufti Islam
proses Islamisasi di Asia Tenggara Kajian Peta: • Taat kepada
- Cara Melaka Sufi Penyebaran Islam Tuhan
• Melakar peta penyebaran Islam di
menyebarkan di Asia Tenggara • Toleransi
Kepulauan Melayu
Islam ke negara Kadi beragama
lain di Asia Buku Skrap:
Aras 2
Tenggara Serambi Gambar seni reka
• Membandingkan teori-teori kedatangan Makkah pengaruh Islam
Islam ke Melaka
• Menghubungkaitkan kegiatan Mubaligh
perdagangan dengan penyebaran Islam
• Membincangkan keberkesanan Islamisasi Pendakwah
di Melaka
Ilmu tasawuf

15
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Aras 3
• Menilai usaha-usaha kerajaan Fikah
menerapkan nilai-nilai Islam di
Malaysia Alam akhirat
• Menjana idea tentang peranan
Malaysia dalam Fardhu Haji
memartabatkan Islam di
peringkat antarabangsa

v. Pusat kegiatan Menghargai ilmu dalam

intelektual kehidupan
Pusat kegiatan Lawatan: Kegemilangan pusat
- Peranan istana Aras 1 intelektual Replika istana kegiatan intelektual
sebagai pusat kegiatan Melaka di Melaka
• Mendefinisikan konsep
intelektual Karya saduran • Menghargai ilmu
intelektual
Islam Perbincangan: dalam kehidupan
- Peranan pemerintah • Menyenaraikan peranan istana
Istana raja sebagai
sebagai pusat intelektual Didaktik pusat kegiatan
• Menyatakan peranan bahasa intelektual
Melayu sebagai bahasa lingua
franca
• Menamakan hasil
kesusasteraan Melayu pada
zaman Kesultanan Melayu
Melaka

16
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Aras 2 Bahasa Melayu

• Mengkategorikan hasil Salasilah Perbahasan: sebagai lingua
penulisan zaman Kesultanan Melaka sebagai franca
Melayu Melaka Islamisasi pusat • Mendaulatkan
• Membuktikan berlakunya perkembangan Bahasa Melayu
penambahan huruf dalam intelektual
tulisan jawi untuk disesuaikan
dengan bahasa Melayu
• Membincangkan peranan
pemerintah dalam usaha
memperkembangan kegiatan
intelektual

Aras 3
• Membuat justifikasi tentang
peranan istana sebagai pusat
kegiatan intelektual
• Membincangkan usaha-usaha
kerajaan dalam
memartabatkan Bahasa
Melayu

17
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

vi. Perluasan kuasa Menghargai perjuangan dan

jasa pemimpin
- Cara perluasan
kuasa Aras 1
• Mendefinisikan istilah Kecemerlangan
- Peranan perluasan kuasa Taklukan Melabel Peta: kepemimpinan
pemimpin • Menyenaraikan cara-cara Kawasan Empayar • Menghargai jasa
perluasan kuasa Naungan Melaka dan perjuangan
- Kesan perluasan • Melakar dan melabel empayar tokoh negara
kuasa Melaka Empayar Perbincangan:
Kepentingan Pemikiran strategik
• Menyatakan peranan
kedaulatan negara • Bertindak
pemimpin dalam meluaskan
kuasa dengan bestari
• Menerangkan kesan perluasan
kuasa Melaka Kesetiaan kepada
negara
Aras 2 • Melahirkan
• Membandingkan perluasan perasaan setia
kuasa pada zaman kepada raja dan
pemerintahan Sultan Muzaffa negara
Syah dan Sultan Mansur Syah
• Menjelaskan keberkesanan
cara perluasan kuasa Melaka

18
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME
Aras 3
• Membahaskan peranan dan
sumbangan Tun Perak dalam
perluasan kuasa Melaka
• Mengulas kewajaran perluasan
kuasa hari ini

c. Kemerosotan Melaka Memahami sebab-sebab

kemerosotan Melaka
i. Kepemimpinan
Aras 1
Askar upahan Kajian Gambar Bersedia berkorban
ii. Pentadbiran • Memerihalkan kemerosotan
Serangan Portugis untuk bangsa dan
Kesultanan Melayu Melaka
Berkubu ke atas Melaka negara
iii. Perpaduan • Menyatakan sebab • Amanah dalam
kedatangan Portugis ke
Pertahanan Main Peranan: mempertahanka
Melaka n negara
Perpecahan di
• Menyenaraikan sebab kalangan
kekalahan Melaka di tangan Pembesar
Portugis
• Menggambarkan serangan
Portugis ke atas Melaka

19
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME
iv. Peralatan Menjana
perang Aras 2 keperkasaan
• Membincangkan kepentingan bangsa kita
v. Kedatangan perpaduan masyarakat Melaka • Mengamalkan
Portugis • Membandingkan peralatan perpaduan bagi
perang yang digunakan oleh mengelakkan
- Sebab Melaka dan Portugis perpecahan
kedatangan
Aras 3
- Serangan ke • Mengulas ungkapan “Negara
atas Melaka Malaysia Tanggungjawab Kita”
• Merasionalisasikan
kepentingan sistem
pertahanan dalam
mengekalkan kedaulatan
negara
• Menerangkan kepentingan
kesetiaan kepada raja dan
negara

20
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA 2: KESULTANAN MELAYU MELAKA MENJADI ASAS

KERAJAAN MASA KINI

Tema ini memfokuskan Kerajaan Melayu Johor yang menegakkan

semula kewibawaan Kesultanan Melayu Melaka. Seterusnya, tema ini
mengisahkan kewujudan Kerajaan-kerajaan Melayu lain yang
mewarisi kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka seperti Perak dan
Pahang. Selain daripada itu dibincangkan juga beberapa kerajaan lain
yang telah mengadaptasi corak pentadbiran Kesultanan Melayu
Melaka dalam pentadbiran kerajaan di Selangor, Kedah, Terengganu
dan Kelantan. Negeri Sembilan pula mempunyai ciri-ciri
pentadbirannya yang tersendiri. Tema ini juga membincangkan
Sarawak dan Sabah dari segi latar belakang, keadaan masyarakat
dan kegiatan ekonomi.

21
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

CARTA ALIRAN

TEMA 2: Kesultanan Melayu Melaka menjadi asas kerajaan masa kini

LATAR FOKUS 1 FOKUS 2 FOKUS 3 SEBAB DAN KESAN

BELAKANG AKIBAT LANGSUNG
Johor Pengasasan Warisan
Kesultanan menegakkan kerajaan Kesultanan Kesinambungan Kedatangan
Melayu Melaka semula Melayu yang Melayu Melaka warisan Barat
kewibawaan tua dan dalam Kesultanan
Kesultanan kerajaan pentadbiran, Melayu Melaka
Melayu Melaka Melayu yang perundangan,
baru kegiatan
ekonomi dan
sosiobudaya

FOKUS 4

Latar belakang
sejarah Sarawak
dan Sabah

22
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

CARTA ALIRAN

2.1: Johor menegakkan semula kewibawaan Kesultanan Melayu Melaka

LATAR BELAKANG FOKUS SEBAB DAN AKIBAT KESAN

Kejatuhan Melaka Johor menegakkan Kemerosotan Johor: Pengaruh Bugis di

ke tangan Portugis
semula kewibawaan • Rebutan kuasa Johor
Kesultanan Melayu • Penglibatan Bugis dalam
Melaka pemerintahan Johor
• Pengaruh Syarikat Hindia
Timur Belanda

Pengasasan Kerajaan
Johor

Kegemilangan Kerajaan
Johor:

• Pusat perdagangan
• Perkembangan
Persuratan Melayu

23
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA 2: KESULTANAN MELAYU MENJADI ASAS KERAJAAN MASA KINI

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

2. KESULTANAN
MELAYU MENJADI
ASAS KERAJAAN
KERAJAAN MASA
KINI

2.1 Johor menegakkan

semula
kewibawaan Memahami peranan Johor
Kesultanan Melayu menegakkan semula
Melaka kewibawaan Kesultanan Melayu
Melaka
a. Pengasasan
kerajaan Aras 1 Warisan Bercerita: Bersikap cekal dan
Johor • Menyatakan kesan kejatuhan Pengasasan tabah
Melaka Perang Tiga Kerajaan Johor • Keberanian dan
i. Penerusan waris • Menceritakan usaha-usaha Segi ketabahan dalam
Kesultanan menegakkan semula Usaha perjuangan
Melayu Johor kewibawaan Kesultanan Pengasas mengembalikan • Mengamalkan
Melayu Melaka kedaulatan Melaka sikap tidak
ii. Kebangkitan • Menceritakan mengenai Tanah jajahan berputus asa
Acheh pengasasan Empayar Johor Melabel Peta:
Perang Tiga Segi
• Mengetahui lokasi ibukota
Kerajaan Johor

24
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

iii. Persaingan Johor • Menyatakan sebab-sebab

dengan Acheh dan kebangkitan Acheh
Portugis • Menyenaraikan kuasa-kuasa
yang terlibat dalam Perang
Tiga Segi

Aras 2
• Menghubungkaitkan Kerajaan
Johor, Acheh dan Melaka
dalam Perang Tiga Segi
• Membincangkan kedudukan
tanah jajahan Melaka selepas
kejatuhan Melaka
• Menjelaskan kegigihan dan
keberanian pemimpin untuk
mendapatkan semula Melaka

Aras 3
• Mengupassebab pihak Johor
dan Melaka tidak pernah
bekerjasama untuk menentang
Portugis
• Mentafsir kekuatan Kota A
Famosa dalam pertahanan
Portugis

25
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

b. Kegemilangan Mengetahui tentang

kerajaan Johor kegemilangan Kerajaan Johor
mengukuhkan
ketuanan Aras 1
Melayu • Menyenaraikan faktor-faktor Salasilah Kajian gambar: Kegemilangan
yang menyumbang kepada Pelabuhan Riau warisan Kesultanan
i. Pusat kebangkitan Johor sebagai Pelabuhan Melayu
perdagangan pusat perdagangan entrepot Perbincangan: • Menyanjungi dan
• Memerihalkan keadaan Sumbangan karya memelihara
ii. Perkembangan pelabuhan Johor Persuratan penulisan zaman warisan
persuratan Melayu • Menyenaraikan hasil penulisan kegemilangan Kesultanan
zaman kegemilangan kerajaan Pusat keilmuan kerajaan Johor Melayu
Johor
• Menghargai
Aras 2 warisan karya
• Menghuraikan peranan Johor agung bangsa
sebagai pusat kegiatan ekonomi kita
serantau
• Membincangkan peranan Johor
sebagai pusat keilmuan

Aras 3
• Mencetuskan idea-idea baru ke
arah meneruskan kegemilangan
Kesultanan Melayu Johor

26
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

c. Kemerosotan Memahami kemerosotan

kerajaan Johor Kerajaan Johor

i. Perebutan kuasa Aras 1

• Memerihalkan perebutan kuasa Taat dan setia
ii. Penglibatan yang menyebabkan Perebutan takhta Perbincangan: kepada negara
Bugis dalam kemerosotan kerajaan Johor Faktor yang • Berwaspada
pemerintahan • Menceritakan penglibatan Bugis Merampas kuasa membawa terhadap anasir
Johor dalam pemerintahan Johor kemerosotan Johor yang boleh
• Menceritakan tentang Perang Campur tangan merosakkan
iii. Pengaruh Johor -Jambi Kepentingan negara
Syarikat perpaduan untuk
• Menyatakan pengaruh Syarikat
Hindia Timur kestabilan negara Kepentingan
Hindia Timur Belanda di Johor
Belanda perpaduan
Aras 2 • Mengamalkan
• Menghuraikan peranan Bugis sikap
dalam Kerajaan Johor bersatupadu
• Menerangkan tindakan
pemerintah untuk
mengurangkan pengaruh Bugis
di Johor

Aras 3
• Mewajarkan tindakan Raja
Sulaiman meminta bantuan

27
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

Bugis untuk mengembalikan

takhta Johor

28
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

CARTA ALIRAN

Tajuk: 2.2 Latar belakang pembentukan kerajaan Melayu

2.3 Warisan Kesultanan Melayu
2.4 Sarawak dan Sabah

FOKUS I FOKUS II KESAN

LATAR BELAKANG
Latar belakang Warisan Kesultanan Kedatangan
pembentukan kerajaan Melayu: Barat
Pembentukan
Melayu: - pentadbiran
Kerajaan Melayu
• Kerajaan Melayu yang - perundangan
tua - ekonomi
• Kerajaan Melayu yang - sosio budaya
baru
• Sarawak dan Sabah

29
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

30
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

2.2 Latar belakang

pembentukan
kerajaan-
kerajaan
Melayu
Mengetahui latar belakang
a. Kerajaan-kerajaan pembentukan kerajaan-kerajaan
Melayu yang tua Melayu

i. Kedah Aras 1
ii. Pahang • Menceritakan asal-usul nama Naungan Perbincangan:
iii. Perak Latar belakang Kebanggaan
kerajaan-kerajaan Melayu
Ufti pembentukan terhadap warisan
• Menceritakan pengasasan
b. Kerajaan-kerajaan kerajaan-kerajaan kita
kerajaan-kerajaan Melayu
Melayu yang baru Demokrasi Melayu yang tua • Menghargai
yang tua dan kerajaan Melayu
dan kerajaan- warisan budaya
yang baru
i. Terengganu kerajaan Melayu negeri-negeri
• Menyatakan lokasi kerajaan-
ii. Kelantan yang baru Melayu
kerajaan Melayu
iii. Selangor
iv. Negeri Sembilan Kajian Buku Teks: Keunikan kerajaan-
Aras 2
Asal usul nama kerajaan Melayu
• Menghubungkait kerajaan- • Berbangga
kerajaan Melayu
kerajaan Melayu dari aspek
yang tua dan dengan
pengasasan kepelbagaian
kerajaan Melayu
yang baru warisan sejagat
Aras 3 negara
• Merasionalkan asal-usul nama
kerajaan-kerajaan Melayu

31
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Melabel Peta:
Kerajaan-kerajaan
Melayu yang tua dan
kerajaan Melayu
yang baru

Buku Skrap
- Bendera negeri
- Jata negeri
- Lambang negeri

Memahami sistem pentadbiran

2.3 Warisan Kesultanan negeri-negeri Melayu
Melayu
Aras 1
a. Sistem • Mendefinisikan konsep daulat
pemerintahan dan tulah Daulat Pengurusan grafik: Kepatuhan kepada
dan pentadbiran • Menyenaraikan ciri-ciri yang Sistem pentadbiran undang-undang
mengukuhkan daulat Jajahan Negeri-negeri Melayu dan pentadbiran
i. Negeri-negeri • Menamakan alat-alat dan Negeri Sembilan • Mematuhi
Melayu kebesaran negeri-negeri Golongan magis peraturan dan
Melayu undang-undang
ii. Negeri Kuasa mutlak
• Mengumpul maklumat tentang
Sembilan peranan pembesar di peringkat
Susun lapis
jajahan dan daerah
pembesar

32
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

• Menceritakan peranan Unit politik

pemimpin agama dan magis
• Menerangkan peranan Ketua Luak
Penggawa dan Ketua
Kampung Suku/waris
• Membina struktur pentadbiran
Kerajaan-Kerajaan Melayu dan Buapak
Negeri Sembilan
Perut
• Memerihalkan sistem
pentadbiran Negeri Sembilan
Pembahagian
pusaka
Aras 2
• Membandingkan sistem
pentadbiran Kerajaan Melaka
dan Negeri Sembilan
• Menghubungkaitkan konsep
daulat dengan pengukuhan
kuasa sultan

Aras 3
• Membuktikan kewujudan
amalan demokrasi dalam Adat
Perpatih
• Menghubungkaitkan sistem
pemerintahan dengan
keamanan dan kemajuan
negara

33
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

34
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

b. Sistem Memahami Sistem

Perundangan Perundangan Kerajaan Melayu

Aras 1 Berbangga dengan

i. Undang-undang warisan negara
tidak bertulis • Menceritakan tentang latar Undang-undang Membina Peta
belakang Adat Temenggung bertulis Minda: • Menghargai
dan Adat Perpatih Sistem perundangan sistem
- Adat Temenggung
• Menyatakan prinsip-prinsip Undang-undang di negeri-negeri perundangan
- Adat Perpatih
Adat Temenggung dan Adat tidak bertulis Melayu tradisi
ii. Undang-Undang Perpatih
bertulis • Menyenaraikan prinsip-prinsip Undang-undang Perbincangan
yang terkandung dalam Adat Berkumpulan:
Hukum Kanun Melaka, Kepentingan undang-
Undang-undang Laut Melaka, Kanun undang
Undang-undang 99 Perak,
Undang-undang Pahang, Prinsip dalam
Undang-undang Kedah dan sistem
sistem perundangan di perundangan
Kelantan

Aras 2
• Membandingkan prinsip-
prinsip Adat Temenggung dan
Adat Perpatih
• Membandingkan undang-
undang adat dengan undang-
undang bertulis

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

35
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

Aras 3
• Menghuraikan kepentingan
sistem perundangan dalam
menjamin kesejahteraan hidup
bermasyarakat

Mengetahui tentang kegiatan

c. Kegiatan ekonomi di Negeri-negeri Melayu
ekonomi
Aras 1
i. Sara diri • Mendefinisikan konsep sara diri
• Mengumpulkan maklumat Sara diri Membina Peta Kegigihan berusaha
- bercucuk Minda:
tanam tentang kegiatan perlombongan, meningkatkan
kraftangan dan perdagangan Bebas cukai Jenis-jenis kegiatan kemakmuran negara
kuala ekonomi tradisional
- menangkap • Menyatakan jenis peralatan kita
ikan yang digunakan dalam • Berbangga
Cukai labuh batu Kajian Gambar:
menjalankan kegiatan ekonomi dengan bumi kita
Mata wang
- mengumpul • Memberi contoh jenis Sistem serah tradisional
yang bertuah
hasil hutan matawang yang digunakan
• Menyatakan sistem cukai yang Sistem kerah • Berbangga
ii. Perlombongan diperkenalkan dengan
• Menamakan sistem timbangan Meramu kebolehan,
iii. Kraftangan dan sukatan keupayaan dan
• Menamakan jenis kreatif kita
pengangkutan

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

36
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU

PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Aras2
iii. Percukaian • Menerangkan peranan sungai • Berusaha
sebagai nadi perkembangan meningkatkan
iv. Perdagangan ekonomi kebolehan,
(mata wang, • Mengelaskan tentang jenis keupayaan dan
timbangan dan sukat, matawang yang digunakan di kreativiti
pengangkutan) Tanah Melayu
• Menerangkan kegunaan hasil
perlombongan

Aras 3
• Menilai peranan matawang
dalam perkembangan ekonomi
• Membuat inferens kraftangan
sebagai warisan kebudayaan
bangsa

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

37
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU

PEMBELAJARAN PATRIOTISME
Memahami tentang sosiobudaya
d. Sosiobudaya masyarakat Melayu tradisional

i. Struktur Aras 1
masyarakat • Menyatakan susun lapis
Melayu masyarakat Melayu tradisional • Golongan Perbincangan
Ketinggian nilai
tradisional • Menyenaraikan peranan setiap Pemerintah Kumpulan:
budaya bangsa
susun lapis masyarakat - Peranan golongan
pemerintah dan • Menghargai dan
- Susun lapis • Menceritakan gaya hidup • Golongan
golongan mengamalkan
masyarakat golongan bangsawan dan rakyat Diperintah
dan diperintah tradisi budaya
jelata bangsa
fungsinya • Menyenaraikan kegiatan masa • Golongan
Merdeheka - Golongan
lapang
ii. Gaya hidup bangsawan dan
• Menyatakan contoh karya rakyat jelata
golongan • Golongan
persuratan
bangsawan dan
• Mengumpul maklumat tentang Hamba
golongan rakyat Pengurusan Grafik:
kesenian rakyat dan adat resam Membandingkan
• Menyatakan jenis pendidikan • Golongan gaya hidup
masyarakat Melayu tradisional Bangsawan Golongan
bangsawan dan
Aras 2 • Golongan golongan rakyat
• Menjelaskan struktur susun lapis Rakyat
masyarakat Melayu
• Membandingkan kegiatan masa
lapang golongan bangsawan
dengan rakyat jelata

38
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Aras 3
Bersatu dan
iii. Kegiatan sosiobudaya • Menerangkan amalan hidup Simulasi:
berharmoni
masyarakat Melayu bermasyarakat untuk Murid bermain
menjamin
tradisional kesejahteraan congkak
kesejahteraan
• Membandingkan kegiatan masa bersama
- Kegiatan lapang masyarakat Melayu Tayangan Video:
- Upacara • Sentiasa
masa tradisional dengan masyarakat
kemangkat dan bersatu-padu
lapang hari ini
pertabalan dalam sesebuah
masyarakat
- Karya
persuratan - Kesenian
tradisional Melayu
- Kesenian
rakyat Membuat Buku
Skrap:
- Adat resam Kegiatan masa
lapang
- Pendidikan

39
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

Mengetahui tentang latar

2.4 Sarawak dan belakang sejarah dan
Sabah masyarakat Sarawak dan Sabah

a. Latar belakang Aras 1

sejarah Sarawak • Menceritakan pertalian sejarah Kesultanan Melorek dan
dan Sabah Sarawak dan Sabah dengan Melabel Kawasan:
Kesultanan Brunei dan Sulu Kuasa autonomi Petempatan
- Pertalian • Menyenaraikan kumpulan etnik kumpulan etnik di
Sarawak di Sarawak dan Sabah Etnik Sarawak dan Sabah
dan Sabah • Menyatakan lokasi petempatan di atas peta
dengan
kumpulan etnik di Sarawak dan
Kesultanan
Sabah
Brunei
• Menceritakan cara hidup dan
dan
Kesultanan budaya kumpulan etnik di
Sulu Sarawak dan Sabah
• Menyenaraikan jenis kegiatan
b. Keadaan ekonomi di Sarawak dan Sabah
masyarakat
Aras 2
- Kumpulan • Menghubungkaitkan kawasan
etnik petempatan kumpulan etnik di
dan Sarawak dan Sabah dengan
petempatan cara hidup, budaya dan
kegiatan ekonomi

40
 Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah
Sekolah Menengah Rendah

TEMA/TAJUK HASIL KONSEP/ CADANGAN UNSUR DAN

PEMBELAJARAN ISTILAH AKTIVITI TINGKAH LAKU
PEMBELAJARAN PATRIOTISME

c. Kegiatan Aras 3 Semangat

sosiobudaya • Membuktikan kewujudan Animisme Kajian Gambar: bermasyarakat
budaya bermuafakat dalam Petempatan
• Memanfaatkan
- Cara hidup kehidupan masyarakat Sarawak Sara diri kumpulan etnik
masa lapang
dan dan Sabah di Sarawak dan
budaya • Menjelaskan dengan contoh Pertanian pindah Sabah
Permuafakatan
(pendidikan, kewujudan kepelbagaian mengukuhkan
peraturan, budaya yang menunjukkan Tamu
negara kita
kesenian, adat resam, keistimewaan masyarakat Perbincangan
Kumpulan: • Mengamalkan
agama dan Malaysia
Kegiatan ekonomi hidup bersatu
kepercayaan) • Menghuraikan tamu ke arah
penduduk padu
perpaduan di Sabah
d. Kegiatan ekonomi Sarawak dan Sabah
Kekayaan warisan
budaya Malaysia
- Sara diri
• Menghargai
- Perlombongan keindahan dan
warisan budaya
- Perdagangan Malaysia

- Sistem pertukaran Kepelbagaian

barang kegiatan ekonomi
menjamin
- Eksport kesejahteraan rakyat
(sagu, sarang • Sentiasa
burung, dan memajukan
timun laut) ekonomi negara

41