Konsep pengasingan kuasa adalah satu doktrin yang mengesyorkan pengasingan di antara tiga

kuasa iaitu, kuasa perundangan (legilative power), kuasa pentabiran (executive power) dan kuasa
kehakiman (judiciary power). Ini bertujuan untuk mengelakkan berlakunya ketidakadilan yang
dijangka akan wujud jika kuasa itu dipegang oleh seorang individu. Pengasingan kuasa pada
amnya berkisar pada fungsi berlainan yang dijalankan oleh badan atau institusi pemerintahan
yang berlainan.

Terdapat tiga Institusi-Institusi Perlembagaan utama:

1. Legislatif ("Parlimen") membuat undang-undang

2. Eksekutif ("Kerajaan") memerintah negara menurut undang-undang

3. Judikatif ("Mahkamah") memutuskan apa undang-undang yang sah dan memastikan rakyat
dan Kerajaan mematuhi undang-undang

Parlimen

Parlimen terdiri daripada Yang di-Pertuan Agong ("YDPA") Dewan Rakyat dan Senat (Dewan
Negar). Parlimen menggubal, meminda dan menghapuskan undang-undang yang dipanggil Akta
atau Statut.

Kerajaan

Kerajaan terdiri daripada YDPA, Perdana Menteri, Kabinet dan perkhidmatan awam. Kerajaan
memerintah negara menurut Perlembagaan dan undang-undang yang dibuat oleh Parlimen.

Mahkamah

Terdapat beberapa jenis Mahkamah di Malaysia seperti mahkamah sivil, mahkamah Syariah dan
mahkamah anak negeri. Setiap mahkamah ini mempunyai kuasa dan fungsinya yang tersendiri.
Mahkamah membuat keputusan mengenai kuasa undang-undang termasuk pertikaian di antara
orang-orang, dan di antara rakyat dan Kerajaan.
Doktrin Pengasingan Kuasa

Mengapa tidak hanya mempunyai satu institusi untuk mentadbir negara? Mengapa kuasa perlu
diasingkan? Jadi, pemisahan dan institusi yang bebas akan memutuskan ia dengan adil. contoh:

Apabila sesebuah negara hanya mempunyai Institusi X. Institusi X yang mempunyai segala
kuasa untuk mentadbir negara. Institusi X mempunyai kuasa untuk membuat undang-undang,
menguatkuasakan undang-undang. Sekarang bayangkan jika Institusi X meluluskan undang-
undang untuk mengatakan bahawa mulai hari ini, semua hartanah akan terus menjadi miliknya,
dan tiada siapa lagi yang mempunyai hak untuk memiliki harta. Harta penduduk kemudian
diambil oleh Institusi X. Anda percaya bahawa ini adalah salah kerana Perlembagaan
menyatakan anda boleh memiliki harta. Siapakah yang akan anda mengadu kepada sesiapa
bahawa undang-undang yang dibuat oleh Institusi X dan bagaimana anda akan mendapatkan
kembali harta anda? Sejak Institusi X mempunyai segala kuasa untuk mentadbir negara ini, anda
tidak akan mempunyai cara untuk mengadu. Ingat bahawa ini adalah akibat institusi yang sama
mempunyai segala kuasa.

Doktrin pengasingan kuasa bermakna bahawa kuasa untuk memerintah negara dibahagikan
antara institusi yang berlainan dan bebas. Satu institusi membuat undang-undang, satu institusi
menguatkuasakan undang-undang dan institusi lain memutuskan apa undang-undang sah dan
boleh memerintahkan orang untuk mengikuti mereka. Ini adalah untuk memastikan bahawa tiada
institusi seseorang menjadi terlalu berkuasa atau mempunyai kuasa mutlak. Ini juga
membolehkan satu sistem cheak and balance. Ini bermakna setiap institusi bertindak sebagai
pemantau di institusi lain. Ini memastikan bahawa institusi tidak menyalahgunakan kuasa mereka.
Bagaimanakah kuasa Kerajaan disemak oleh Parlimen?

Wakil rakyat Dewan Rakyat boleh meminta Perdana Menteri atau Kabinet untuk menjelaskan
apa-apa yang Kerajaan mempunyai atau telah tidak dilakukan. Dewan Rakyat boleh meluluskan
usul tidak percaya terhadap Perdana Menteri. Perdana Menteri dan Kabinetnya kemudian perlu
meletakkan jawatan. Di sini, Dewan Rakyat untuk memastikan bahawa Kerajaan bertindak demi
kepentingan rakyat dan tidak menyalahgunakan kuasanya.

Bagaimanakah kuasa Kerajaan disemak oleh Mahkamah?

Mahkamah boleh menyemak tindakan Kerajaan dan sekiranya tindakan tersebut bertentangan
dengan Perlembagaan atau undang-undang yang dibuat dalam Parlimen, maka Mahkamah boleh
memperbetulkan tindakan tersebut.

Bagaimanakah kuasa Parlimen disemak?

Parlimen menggubal undang-undang, tetapi Mahkamah mempunyai kuasa untuk membatalkan

jika satu undang-undang bercanggah dengan undang-undang lain. Mahkamah juga boleh
mengatakan bahawa undang-undang yang bertentangan dengan Perlembagaan dan oleh itu tidak
perlu diikuti.

Bagaimanakah kuasa Mahkamah disemak?

Jika seseorang Hakim menlanggarkan etika hakim atau jika dia adalah mental atau fizikal tidak
cukup baik untuk terus bekerja sebagai Hakim, maka Perdana Menteri boleh menasihatkan
YDPA untuk menubuhkan sebuah tribunal bagi memutuskan samaada hakim perlu dikeluarkan
dari pejabat. Tribunal ini terdiri daripada Hakim-hakim lain.

Sama ada Dewan Rakyat atau Dewan Negara boleh membahaskan kelakuan seseorang Hakim,
tetapi hanya jika usul untuk berbuat demikian disokong oleh sekurang-kurangnya satu perempat
daripada jumlah ahli-ahli yang Dewan tertentu. Dalam erti kata lain, Parlimen dan Kerajaan
boleh mencadangkan tindakan yang diambil terhadap seorang Hakim yang salah guna kuasa
masing-masing, tetapi hanya ahli-ahli Mahkamah yang boleh membuat keputusan jika seseorang
Hakim tidak akan dipecat daripada jawatan.
Mengapa penting bahawa Mahkamah menjadi bebas?

Mahkamah memainkan peranan yang penting dalam memastikan bahawa undang-undang yang
diluluskan oleh Parlimen tidak bercanggah dengan Perlembagaan dan dalam memeriksa sebarang
penyalahgunaan kuasa oleh Kerajaan. Bagi Mahkamah untuk terus memainkan peranan ini,
adalah penting bahawa Parlimen dan Kerajaan tidak mempunyai kuasa untuk memecat Hakim-
hakim daripada jawatan atas mereka sendiri. Jika tidak, Hakim-hakim mungkin bimbang bahawa
mereka mungkin dipecat daripada jawatan jika mereka membuat keputusan terhadap Parlimen
atau Kerajaan dalam apa-apa hal undang-undang.