22.

Shematski prikazati jednu geotehničku kartu i njen sadržaj

Geotehnička karta se uvek crta na geodetskoj osnovi, ima svoj naziv i razmeru.
Sadržaj geološke karte:
1.geomorfološke pojave
2.geološka gradja:
a) sastav ( vrste stena)
b) starost ( geološka)
c) tektonika ( rasedi, nabori, pukotine)
3.hidrogeološke pojave ( izvori, pištevine, hidrološki objekti)
4. savremene geodinamičke tvorevine ( klizišta, odroni, jaruge,...)
5. istražni radovi
6. preseci terena( karakteristični)
7. legenda

23. Shematski prikazati rezulatate jedne metode geofizičkih ispitivanja, objasniti to

Geofizička ispitivanja predstavljaju grupu metoda kojima je zajedničko to da se njima
utvrdjuju parametri fizičkih polja. To su gravimetriske, geomagnetske, geoelektrične i
geotermske metode.
Geoelektrične metode su bazirane na elektroprovodljivosti stenskih masa, odnosno na
otporu koji stenske mase pružaju provodjenju struje. Pri geotehničkim ispitivanjima najčešće
se koriste metode geoelektričnog sondiranja i geoelektričnog kartiranja. One spadaju u
grupu metoda prividne specifične otpornosti. Bazirane su na registraciji i analizi električnog
polja koje se stvara isključivo veštačkim izvorom, dok se teži da se uticaj prirodnih električnih
polja otkloni. Kod metoda prividne otpornosti koristi se dispozitiv sa četiri. Elektrode A i B su
električnim kablovima povezane sa izvorom jednosmerne struje i sa mernim instrumentom
(miliampermetar) kojim se meri jačina struje koja se elektroda A i B emituje u tlo. Elektrode
M i N su spojene kablovima za milivoltmetar kojim se meri razlika potencijala, izmedju
tačaka M i N, koja je stvorena strujnim tokom izmedju predajnih elektroda A i B. Sve četiri
elektrode treba da su približno na pravoj liniji, a postavljene su simetrično u odnosu na
centralnu tačku O. Elektrode A i B zovu se obično strujne, a elektrode M i N potencijalne. U
slučaju kada su stenske mase koje izgradjuju teren homogene u pogledu električne
provodljivosti sa nekom specifičnom otpornošću Ro1 i strujne linije su simetrične u odnosu
na centar dispozitiva (O).
Pri izvodjenju merenja instrumentalno se registruje razlika potencija i jačina struje. Poznata
su rastojanja elektroda, ona mogu biti promenljiva od slučaja do slučaja, pa se može
sračunati specifična električna otpornost stenske mase. Ako je teren koji se ispituje
homogen ova otpornost se naziva stvarna specifična električna otpornost. Ako teren nije
homogen, već se sastoji npr. od dve sredine različite električne otpornosti, dobijena
vrednost specifične električne otpornosti neće biti jednaka otpornosti ni jedne ni druge
sredine, već će imati neku verdnost izmedju te dve. Tako dobijena otpornost se naziva
prividna. Dubina prodiranja strujnih linija je direktno proporcionalna i za isna od
medjusobnog rastojanja strujnih elektroda (A i B). Pri električnom sondiranju vrši se
postepeno povećanje rastojanja izmedju strujnih elektroda. Tako se postiže sve veća dubina
do koje dopiru strujne linije, odnosno povećava se dubina zahvata. Mereći jačinu struje,
razliku potencijala i rastojanje elektroda za svaki položaj elektroda računa se vrednost
prividne otpornosti. Te vrednosti se grafički prikazuju na dijagramu kao funkcija rastojanja
AB/2.

Postupak geoelektričnog kartiranja se sastoji u tome da se ceo dispozitiv elektroda pomera

duž profila, pri čemu je rastojanje elektroda nepromenljivo. Tako se ostvaruje uvek isti
dubinski zahvat merenja ali se pri tome konstatuju promene u električnoj otpornosti duž
ispitivanog profila. Postupak merenja je inače identičan kao pri sondiranju. Pri tome merena
vrednost otpornosti se pripisuje centralnoj tački dispozitiva. Ako se kartiranje ponovi,
jednom ili više puta, sa povećanim rastojanjem elektroda (time se povećava i dubina
zahvata), dobiće se promena električne otpornosti duž profila na različitim dubinama. Uslov
za uspešnu primenu geoelektričnih metoda je postojanje stenskih masa sa izrazito različitim
električnim svojstvima.
25. Sa stanovišta geodezije šta su: a) nestabilni tereni, b) vrste nestabilnosti, c) stabilni
tereni; sa kratkim objašnjenjima
Nestabilni tereni su tereni koji menjaju svoju građu i reljef.
Labilan (na granici stabilnosti) teren je prividno stabilan u postojećim uslovima ali mu
određene promene uslova, kao što su oscilacija nivoa izdana, zemljotresa, zasecanja,
zasipanja, mogu narušiti prirodnu ravnotežu i dovesti do vidljivih pojava deformacije reljefa i
same njegove građe.
U nestabilne terene ubrajaju se:
- tereni sa površinskim i podzemnim oblicima kroz koji cirkulišu podzemne i površinske vode
- tereni podložni klizištima, odronima, osipanjima
- tereni gde su moguće pojave likvifakcije
- seizmički aktivni tereni
- tereni sa padom prema reci većim od 3%
- tereni koji se nalaze iznad infrastrukturnih objekata
- močvarni i peskoviti tereni
- tereni različitih strukturnih poroznosti
- tereni podložni svim vrstama erozija...
- tereni podložni poplavama
Često se u praksi kod izgradnje objekata niskogradnje nestabilnosti nekih terena koriguju
upotrebom vegetacije. Vegetacija ima značajan uticaj i na sprečavanje klizišta i spiranja
terena.
Da bi se ocenila stabilnost terena potrebno je znati:
- litološki sastav sedimenata u podlozi;
- debljinu pokrova i/ili trošne zone osnovne stene;
- dubinu najveće očekivane (najpliće) razine podzemne vode;
- veličinu nagiba padine i veličinu prividnog ugla nagiba slojeva u osnovnoj steni i smisao
njihovog nagiba (u padini ili niz nju);
Stabilni tereni su tereni koji su stabilni u prirodnim uslovima i u uslovima građenja
građevina. U fazi projektovanja utvrđuju se temeljenja građevina na osnovu geotehničkih
istražnih radova.
Uslovno stabilni tereni su padine stabilne u prirodnim uslovima, ali se tokom građenja, zbog
nepravilnog rada, mogu preobraziti u nestabilne terene.
Uslovno nestabilni tereni su padine na kojima postoje prirodni uslovi koji narušavaju
stabilnost. Ako se nekim načinom sanacije uklone prirodni uslovi koji čine teren nestabilnim,
teren može postati stabilan za gradnju.
Nestabilne padine su područja zahvaćena klizanjem terena u kojima postoje zone sloma duž
kojih su parametri posmične čvrstoće pali na rezidualne vrijednosti (aktivna i stara klizanja,
ili evidentirane zone sloma u padini tektonskog porekla). Neki ovakvi tereni se moge
pretvoriti u stabilne za gradnju primenom složenih mera sanacije (dreniranje, nasipanje,
potporne konstrukcije i slično). Teren se može sanirati i na način da planirane građevine čine
deo sanacijskih mera tako da uslovi za sanaciju terena sadržavaju posebne geotehničke
uslove za gradnju građevina.