Autorytet w s∏owie, poj´ciu i… czynie
MIESI¢CZNIK ANALIZ POLSKIEGO
RYNKU KAPITA¸OWEGO
Wydawany we wspó∏pracy z
FUNDACJÑ UPOWSZECHNIANIA
AKCJONARIATU
RADA NAUKOWA
profesorowie: Maria Sierpiƒska,
Wanda Su∏kowska, Jan Czekaj,
Leszek Dziawgo,
Waldemar Fràckowiak,
Marian Górski, Krzysztof
Jajuga, Stanis∏aw Owsiak,
Mieczys∏aw Pu∏awski, Andrzej
Sopoçko, Marek Wierzbowski
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Miros∏aw Gruca,
Andrzej Madej, Marek Misiak,
Artur Olender, Pawe∏ Orkisz
ADRES REDAKCJI
ul. Miodowa 41, 31–052 Kraków
fax (+48 12) 423 06 72
redakcja@rk.pl
http://www.rk.pl
REDAKCJA
Redaktor Naczelny
Pawe∏ Orkisz
Sekretarz Redakcji
Tycjan Go∏uƒski
(+48 12) 423 06 12
Zespó∏:
Maja Rozkrut,
Marek Ska∏a, Agnieszka Zawada
Prenumerata i reklama
Katarzyna Kierepka
(+48 12) 423 06 51
marketing@rk.pl
Wspó∏praca:
Fiet van de Boel
(finanse samorzàdów),
Tomasz Kochanek (corporate
governance), Jacek Jakóbczak
(innowacje na rynkach
finansowych)
Tomasz Mizio∏ek (fundusze
inwestycyjne i emerytalne),
Katarzyna Sobaƒska (private
equity/venture capital),
Piotr Zielonka
(finanse a nauki spo∏eczne)
Produkcja
Micha∏ Piwowarczyk
WYDAWCA
Agencja Informacyjna
Penetrator Sp. z o.o.
ul. Go∏´bia 6, 31–007 Kraków
tel. (+48 12) 421 73 15
SK¸AD
AW PROFIL
Katarzyna Hyczkiewicz-Adamiszyn
Artyku∏y recenzowane
opatrzone sà znakiem R .
Przedruki jedynie
za zgodà redakcji.
Redakcja nie ponosi
odpowiedzialnoÊci
za treÊç reklam.
Nak∏ad nie wy˝szy ni˝ 15 000 egz.
Uruchomienie rosnàcych rezerw kapita∏u w Polsce, uatrakcyjnienie
krajowego rynku dla kapita∏u zza granicy, ich d∏ugoterminowa w∏aÊci-
wa alokacja tak, by s∏u˝y∏y wzrostowi gospodarczemu, a wi´c ca∏emu
spo∏eczeƒstwu — to artyku∏owane od dawna za∏o˝enia debaty o rynku
kapita∏owym i jego roli w gospodarce Polski. Powoli znajdujà swojà re-
alizacj´ praktycznà. Najbli˝szy z brzegu przyk∏ad — dwie nowe ustawy,
choç nie pozbawione sporych mankamentów, o indywidualnych kon-
tach emerytalnych i o funduszach inwestycyjnych. To, co najwa˝niej-
sze, dzieje si´ jednak w sferze decyzji strategicznych, uwzgl´dniajàcych horyzont ekonomicz-
ny kraju i wyzwania, przed którymi stawia cz∏onkostwo w Unii, a nawet skala globalna. Agenda
Warsaw City 2010 umieszcza polski rynek kapita∏owy w takich w∏aÊnie ramach — gospodar-
czych, politycznych, spo∏ecznych — na jednym z pierwszoplanowych miejsc. nRK i Fundacja
Upowszechniania Akcjonariatu cz´sto inicjowa∏y t´ p a ƒ s t w o w o t w ó r c z à, rzec by nale-
˝a∏o, debat´.
Jednak — z jednej strony — program i apel, a tym jest tak˝e Agenda Warsaw City, adreso-
wany do Polaków, do naszej odwagi podejmowania ryzyka, do woli samodzielnoÊci gospodar-
czej, do indywidualnej przedsi´biorczoÊci. Z drugiej — najnowszy raport Banku Âwiatowego:
inwestorów Polska odstrasza. W kategorii: „∏atwoÊç prowadzenia biznesu stanowi przewag´
gospodarki kraju” — otrzymaliÊmy najgorszà ocen´ wÊród krajów Dziesiàtki, nie mówiàc o Pi´t-
nastce. W kategorii: „przepisy dotyczàce ochrony konkurencji w gospodarce efektywnie zwal-
czajà nieuczciwà konkurencj´” — równie˝ najgorzej. Niemal 70% przedsi´biorców w Polsce
uwa˝a, ˝e system prawny jest nieprzewidywalny i niestabilny.
Obawy przedsi´biorców zagranicznych pog∏´bia 3–krotnie ni˝sza od unijnej wydajnoÊç pra-
cy. Wprawdzie wyniki niemal si´ zrównujà, gdy ograniczymy obliczenia do ludnoÊci pracujàcej,
ale uzmys∏awia to tylko elementarnà prawd´. Ponad 3 mln Polaków, szukajàcych legalnego za-
trudnienia, to nie wy∏àcznie problem socjalny skoro, wp∏ywajàc na wskaêniki makroekonomicz-
ne, powoduje wstrzemi´êliwoÊç inwestorów.
Czy w tych warunkach sk∏onnoÊç podejmowania ryzyka, na poziomie spo∏ecznym i indywi-
dualnym, wzrasta? Tak, ale w szarych strefach. Wielu Polakom wydaje si´ to wr´cz smutnà ko-
niecznoÊcià. A przecie˝ o pobudzenie ducha nie takiej przedsi´biorczoÊci chodzi.
Jakie jeszcze przepaÊcie ryzyka, nie tylko ekonomicznego, ale moralnego, ˝yciowego, zie-
jà w naszej przestrzeni publicznej? Ostatnio ˝egnaliÊmy na zawsze Jacka Kuronia, o którym
pisano, ˝e osieroci∏ polskà demokracj´, ˝e odesz∏o sumienie opozycji. Przypominajàc jego
s∏ynne s∏owa: „Nie palcie komitetów, zak∏adajcie komitety”, Marek Edelman spuentowa∏: „I za-
∏o˝y∏ komitet, który nazywa si´ III Rzeczpospolita Polska.” W tym kontekÊcie przychodzi na myÊl
odpowiedê Hannah Arendt na pytanie „Co to jest autorytet?” DoÊwiadczeniem politycznym —
przypomina∏a w „Mi´dzy przesz∏oÊcià a przysz∏oÊcià” — które wnios∏o do zachodniej historii
autorytet, „w s∏owie, poj´ciu i czynie”, by∏o antyczne doÊwiadczenie budowania od podstaw.
Znalaz∏o ono swojà udanà kontynuacj´ na Nowym Kontynencie: „Ci, których wcià˝ jeszcze na-
zywa si´ Ojcami Za∏o˝ycielami, ustanowili ca∏kowicie nowe paƒstwo bez u˝ycia przemocy
i z pomocà konstytucji.”
Chocia˝ autorytet zawsze by∏ niezb´dny do zawiadywania sprawami publicznymi w paƒ-
stwie, gorzkie doÊwiadczenia „komitetu Rzeczpospolitej” — w tym zw∏aszcza zwiàzane z dzi-
siejszà kondycjà spraw publicznych — powodujà, ˝e jest jeszcze bardziej potrzebny. Gdy ry-
nek staje si´ dojrzalszy, trudny, wymagajàcy, techniki zmian sà absolutnie krytyczne. A
pierwsze, to nowe standardy, które nale˝y wprowadziç bez zw∏oki, od razu. Mówi si´, ˝e biz-
nes to nie klub towarzyski, a zwyci´˝ajà ci, którzy podejmujà ryzyko, jakiego nie podejmà ni-
gdy ci, którzy nie grajà, by wygraç. Jednak to zbyt prostacka filozofia. Nie majàc standardu,
nie mo˝na nikim, nawet sobà zarzàdzaç, niczego oczekiwaç, niczego wymagaç.
Czy nasza przestrzeƒ wspólna, instytucjonalna i mi´dzyludzka, przekszta∏ci si´ w aren´,
miejsce bezpardonowej walki, którà obserwowaç i obstawiaç b´dà sàsiedzi, czy zachowa du-
chowà i praktycznà suwerennoÊç, a graczy obowiàzywaç b´dà jednolite, uczciwe regu∏y gry?
Arena, czy agora? „Ateny w swym najgorszym upadku to jeszcze lepsza ojczyzna ni˝ Pompe-
jopolis Paflagoƒskie w swoim najwspanialszym rozkwicie.” Oddajemy do ràk Czytelników wy-
danie z tymi s∏owami Henryka Elzenberga — do namys∏u.