Drogreden - Wikipedia

Drogreden - Wikipedia 05-02-18 22(46
Drogreden
Een drogreden (schijnreden, sofisme) is
een reden of redenering die niet klopt, maar
wel aannemelijk lijkt. Meestal wordt een
drogreden gebruikt in een discussie maar er
zijn ook andere situaties waarin deze kunnen
worden gebruikt.
De oudste bekende teksten hierover zijn de

dialoog Euthydemus van Plato, waarin een
reeks onbenoemde drogredenen de revue
passeert, en het werk sophistikoi elenchoi
van diens leerling Aristoteles.[1] In dit werk Wanneer een Bewys de gedaante
werden door hem diverse figuren voor het van Waarheid met zich brengt en
evenwel ons doet dwaalen, is 't een
eerst benoemd en ontleed. Het staat nog
Drogreden. Isaac Watts, 1757.
steeds model voor publicaties over
drogredenen, denkfouten, informele logica en argumentatieleer.
Algemeen
Net als een goede redenering bestaat een drogreden uit een of meer
premissen (aannames) of axioma's (algemeen aanvaarde stellingen),
waaruit na het stellen van een causaal verband een conclusie wordt
getrokken, of een aantal argumenten, waarmee een mening wordt
onderbouwd. De conclusie van een drogreden kan zowel juist als onjuist
zijn, maar een drogreden voldoet niet aan de voorwaarden van geldigheid
en gezondheid. Dat wil zeggen dat de redenering niet geldig is (dan klopt
de vorm van de redenering niet) en/of niet gezond is (dan zijn de stellingen
niet geldig). Onderscheidend voor een drogreden is dat er foutief
overgegaan wordt van premissen naar een conclusie.
Drogredenen worden vaak opzettelijk gebruikt door demagogen. Volgens
https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 1 van 29

de Britse filosoof Jeremy Bentham konden ze enkel dienen om al wat krom

is schijnbaar recht te praten: "Abuse can only be defended by fallacies".[2]
[3]
Drogredenen worden echter ook nogal eens onopzettelijk gebruikt door

mensen die niet weten dat het drogredenen zijn, maar veronderstellen dat
het correcte argumenten zijn (het zijn dan eerder denk- of redeneerfouten).
Verder worden drogredenen vaak in humor gebruikt. In dat geval ligt het
bedrieglijke van de gepresenteerde gedachtegang er meestal dik bovenop.
Doorgaans draait het dan om een dubbelzinnigheid of het met nogal
absurde gevolgen wisselend in een ruime dan wel enge betekenis hanteren
van eenzelfde term.
Doordat veel mensen in discussievoeringen er gebruik van maken spelen

drogredenen een belangrijke rol in de samenleving. Gezien de beperkte
leefomgeving van veel mensen komen bijvoorbeeld anekdotische
drogredenen veelvuldig voor. De persoon haalt in zijn betoog dan
voorbeelden uit de directe leefomgeving aan om zijn standpunt (op een
incorrecte manier) te onderbouwen.
Ook in reclame komen drogredenen veelvuldig voor. In de bewering "de

meeste tandartsen bevelen X aan" is bijvoorbeeld sprake van een beroep op
autoriteit, met als impliciete conclusie dat X het beste zou zijn. Een ander
cliché is: "Dermatologisch getest!" Immers, zolang de resultaten er niet bij
worden vermeld, is dit geen logisch argument om een bepaald product te
kopen.
Indeling
Reeds in de klassieke oudheid onderscheidde men verschillende soorten

drogredenen. Deze zijn nog steeds bekend onder hun Latijnse namen die er
in de middeleeuwse scholastiek aan werden toegekend, zoals Argumentum
ad baculum, Argumentum ad populum en Argumentum ad
misericordiam. Ook aan 'moderne' drogredenen wordt wel een Latijnse

naam toegekend, bijvoorbeeld de Reductio ad Hitlerum.
Drogredenen zijn soms moeilijk in een categorie onder te brengen. In de

filosofie wordt vaak de indeling volgens Aristoteles gebruikt:
Formele drogredenen
drogredenen waarbij er een fout in de logica van de redenering zit
Informele drogredenen
drogredenen waarbij in de premissen verkeerde aannames
worden gedaan en dus onjuiste premissen worden gebruikt
drogredenen waarbij de conclusie bereikt wordt door een onjuist
gebruik van woorden
John Stuart Mill stelde een vijfdelige classificatie voor:[4]
Fallacies of Simple Inspection (axiomatische proposities die niet

verwijzen naar een grond buiten zichzelf)
Fallacies of Observation (inductieve afleidingen met betrekking tot
waarnemingen)
Fallacies of Generalisation (inductieve afleidingen met betrekking tot
veralgemeningen)
Fallacies of Ratiocination (deductieve afleidingen)
Fallacies of Confusion (afleidingen op vaag onderscheiden gronden)
Drogredenen gebaseerd op een fout in de logica
Dit zijn drogredenen waarbij er een fout in de logica van de redenering zit.
Het zijn foutieve deductieve redeneringen.
Argumentum ad ignorantiam (argument van de

onwetendheid)
Voetstoots wordt aangenomen dat een stelling waar is, omdat niet is
bewezen dat zij onwaar is. Of omgekeerd: er wordt aangenomen dat een
stelling onwaar is, omdat niet is bewezen dat zij waar is.

"Ik heb hem nooit met een vrouw op stap gezien, dus hij heeft geen
vriendin."
Onjuiste logica: als iemand een vriendin heeft, dan gaat hij ermee op stap
en dan zie ik dat.
"Je kunt niet bewijzen dat God niet bestaat, dus God bestaat."
Een uitzondering waar deze argumentatie niet als drogreden geldt, is in de

rechtszaal ("U bent onschuldig totdat het tegendeel bewezen is"). In dat
geval is er sprake van bewijslast. Het is ook niet zozeer een wijze van
argumenteren, maar een juridische oplossing voor het geval iets niet
bewezen kan worden: een aanname, een premisse, die in het
maatschappelijk leven een axioma blijkt te worden.
Vals dilemma
Hierbij wordt ten onrechte het principe van de uitgesloten derde (tertium
non datur) toegepast.
"Als je niet voor ons bent dan ben je tegen ons."
Er is ook een generaliserende variant.
"Als je het niet eens bent met ons plan, dan ben je tegen onze
ideologie."
Een analoge vergelijking:
De kat is zwart of wit.

Ik weet dat de kat niet wit is.
Dus is de kat zwart.
Mensen worden in een vals dilemma gedwongen door te doen alsof er maar
twee keuzes zijn, terwijl er meer zijn.

Het valse dilemma wordt ook wel zwart-witdenken genoemd.
Vals compromis
Hierbij wordt ten onrechte aangenomen dat, wanneer twee verschillende

standpunten als feitelijk juist gepropageerd worden, het compromis tussen
die twee de waarheid het best beschrijft.
Argumentum ex silentio (wie zwijgt stemt toe)
Een conclusie op grond van iets dat niet gezegd wordt, dus een
stellingname die wordt afgeleid uit zwijgen.
"'Heeft het koningshuis ons generaties lang bestolen?', vroeg ik aan

de koningin. Daar had ze mooi geen antwoord op, dus het
koningshuis had ons generaties lang bestolen."
"Toen ik Pietje zijn pincode vroeg, gaf hij geen antwoord. Dus Pietje
weet zijn pincode niet meer."
"Toen ik aan Pietje vroeg of hij de snoepjes had gestolen, gaf hij geen
antwoord. Dus Pietje heeft de snoepjes gestolen."
Non sequitur (het volgt er niet uit)
Een drogreden waarbij de spreker een mening of conclusie formuleert die

logisch gezien niet uit de argumenten of premisse volgt.
"Bij 25% van de dodelijke ongevallen had de bestuurder alcohol

gedronken en bij 75% van de dodelijke ongevallen had de bestuurder
koffie gedronken. Het is dus veiliger als de bestuurder alcohol drinkt
in plaats van koffie."
De onjuiste logica komt voort uit het feit dat de verkeerde getallen
vergeleken worden. Het is zaak het percentage alcoholdrinkers dat in een
ongeval terechtkomt te vergelijken met het percentage van de
koffiedrinkers dat in een ongeval terechtkomt.

Retrorsum causa et effectus (omkering van oorzaak en

gevolg)
"Veel mensen die in een rolstoel rijden hebben een ongeval gehad,
dus rijden met een rolstoel is gevaarlijk."
Deze redenering is onjuist, omdat het gebruik van een rolstoel meestal
geen oorzaak is van een ongeval, maar het gevolg.
Post hoc ergo propter hoc (na dit, dus door dit)
Er wordt een oorzakelijk verband gesuggereerd dat er in werkelijkheid niet

hoeft te zijn. Feit B treedt op na feit A en feit B wordt daarom
gepresenteerd als gevolg van feit A. Er zijn verschillende situaties waardoor
feit B misschien niet had hoeven op te treden maar het argument wordt
gepresenteerd alsof het onvermijdelijk was na feit A.
"De patiënt genas enkele dagen nadat hij middel X kreeg, dus dit
middel heeft hem genezen."
"De zon komt altijd op nadat de haan gekraaid heeft, dus de zon
komt op doordát de haan kraait."
"Gisteren vlogen de zwaluwen hoog en het is vandaag mooi weer. Nu
vliegen de zwaluwen weer hoog, dus het zal morgen ook mooi weer
worden."
"Ik haal slechte cijfers omdat we een slechte docent hebben."
Cum hoc ergo propter hoc (met dit, dus door dit)
Net als bij de bovenstaande drogreden wordt hier een oorzakelijk verband
gesuggereerd dat er in werkelijkheid niet hoeft te zijn. Het verschil is dat
feit A en B nu tegelijk optreden.
"Zij was in augustus op vakantie met Gijs. Zij is in augustus zwanger

geworden. Dus zij is zwanger van Gijs."
"Ik dacht net aan jou toen de telefoon ging. Dat kan toch geen toeval
zijn!"
Bevestiging van het gevolg
Een conclusie trekken die gebaseerd is op het gevolg van die conclusie.
"Als ik alle kritiek op Rita Verdonk lees, dan kan ik alleen maar
concluderen dat zij de zaak Hirsi Ali niet goed heeft aangepakt."
Willekeurige correlatie
Zoeken van correlaties tussen om het even wat.
"Bij mensen met blauwe ogen komt volgens dit onderzoek relatief
meer criminaliteit voor."
"De laatste 200 jaar is het aantal piraten afgenomen en is de
opwarming van de aarde toegenomen. Het is dus door het feit dat er
nu nauwelijks piraten zijn dat we met de klimaatverandering zitten"
[5]
Hier worden verbanden gezien tussen twee zaken die niet per se met elkaar
te maken hebben. Als men hierop statistisch onderzoek doet is er (bijna)
altijd een onderzoek dat een merkwaardig resultaat geeft. De normale
onderzoeken komen nooit naar boven. In de statistiek is het een basisregel
dat een sterke correlatie geen aanleiding mag zijn om te speculeren over
een oorzakelijk verband.
Negeren van alternatieve hypothesen
Over het hoofd zien van alternatieve hypothesen.
"Er zijn ufo's gezien, dus er is buitenaards leven."
Een genegeerde alternatieve hypothese is dat ufo-meldingen op

misverstanden of grappenmakerijen berusten.

Secundum quid (overhaaste generalisatie/wet van de kleine

getallen)
De juistheid van de stelling wordt aangetoond met één of meerdere

voorbeelden of een niet-representatieve steekproef.[6]
Dit is vooral populair in de vorm van een anekdote (anekdotisch bewijs),

een verhaal dat de spreker zelf heeft meegemaakt of van (goede) vriend of
kennis heeft gehoord.
"Mijn opa rookte als een ketter en is 98 jaar geworden, dus roken is
helemaal niet ongezond."
"Er is meer criminaliteit dan vroeger, want Jan is overvallen en bij
Piet is er ingebroken."
Het wordt al helemaal interessant als er een klein statistisch onderzoek

naar wordt gedaan, dat echter nog lang niet representatief is; (selectieve
waarneming, zie ook Misbruik van statistische gegevens).
"Het is de afgelopen vijf jaar erg warm geweest, dus het klimaat
verandert."
De denkfout is hier dat er een algemene regel wordt afgeleid uit slechts
enkele gevallen, in filosofische termen een inductie met een te smalle basis.
Vergelijkbaar met pars pro toto: Aan de hand van een detail, een conclusie
over het geheel vellen. Ook door één argument te weerleggen menen de
these weerlegd te hebben.
Drogredenen gebaseerd op onjuiste premissen
Dit zijn drogredenen waarbij in de premissen verkeerde aannames worden

gedaan en dus onjuiste premissen worden gebruikt.
Ad hominem (op de persoon)

Persoonlijke aanval op de tegenstander om zijn geloofwaardigheid in

twijfel te trekken en zodoende ook zijn standpunt. De persoon die dit
argument uitspreekt gaat ook niet in op de inhoud, maar op de deelnemer
van de discussie. Op de man spelen en niet op de bal.
"Wat weet een dronkenlap zoals jij van politiek?"
Tu quoque (jij ook, jij-bak)
Dit refereert aan een verwijt van schijnheiligheid: je ontzegt de ander recht
van spreken vanwege zijn eigen gedrag, of uitspraken in het heden of
verleden. Dit is een specifieke vorm van de persoonlijke aanval.
Het wordt ook wel jij-bak genoemd.[7]
"Waarom zeg je dat ik beter niet kan stelen? Dat heb je zelf vroeger
ook gedaan..."
Onjuiste premisse: alles wat je zelf doet of gedaan hebt moet je altijd
goedkeuren.
Jij zegt dat de mensheid een te grote ecologische voetafdruk zet.

Maar waarom eet je dan zelf vlees?
Het feit dat iemand niet naar zijn eigen stelling handelt, doet niets af aan
de waarde van die stelling zelf.
Ad verecundiam (autoriteitsargument)
Bij de drogreden ad verecundiam gebruikt men de (veronderstelde)

autoriteit van een externe persoon of instantie als argument voor de
juistheid van een bewering. Op zichzelf is het autoriteitsargument geen
drogreden. Het steunt echter op een onderliggende, verborgen aanname,
namelijk dat spreker en toehoorders de betreffende autoriteit ook als
zodanig erkennen. Klopt die verborgen aanname niet, dan is logischerwijs

ook het autoriteitsargument niet correct. In dat geval is sprake van een
drogreden.
"Condooms verergeren de verspreiding van aids, want dat zegt de

paus."[8]
Onjuiste premisse: alles wat de paus zegt is waar.
Subcategorieën van het beroep op autoriteit zijn het argumentum ad

lazarum (iemand die arm is heeft gelijk) en het argumentum ad
crumenam (iemand die rijk is heeft gelijk).
Ad populum (met het oog op het volk)
Hiervan is sprake wanneer men de juistheid van een stelling tracht te

bewijzen door aan te voeren dat er een meerderheid voor te vinden is. In
zekere zin is dit (paradoxaal genoeg) een democratisch
autoriteitsargument. Zie ook populisme.
"De spelling is 'stropop' en niet 'stro-pop', want 'stropop' levert de

meeste treffers op Google."
"Registratie van e-mailverkeer schendt de privacy niet, want 55%
van de Nederlanders heeft er geen enkel bezwaar tegen."
"De monarchie is een goede zaak, want de meerderheid is er
voorstander van."
"Marktwerking, bijv. in de zorg, is slecht, want de meerderheid van
de Nederlanders is er tegen."
Onjuiste premisse: de meerderheid heeft altijd gelijk.
Ad chartam (beroep op documenten/papier)
Een argumentum ad chartam beroept zich op een geschreven autoriteit. De

stelling wordt verdedigd met de reden "het staat toch op papier?". Deze
drogredenering vindt vaak plaats op hogescholen en universiteiten tussen

student en docent.
Voorbeelden hiervan zijn:
Een student, die meer weet dan de docent, zegt: "Deze stelling is
onjuist". De docent zegt vervolgens met deze drogredenering: "Maar
dat staat niet in dit boek, dus is de stelling wel juist".
Tijdens een etentje zegt de gast: "Dit gerecht is niet te eten." De kok
zegt vervolgens: "Dat kan helemaal niet, want in het recept staat dat
het lekker is!"
"Graancirkels zijn echt van buitenaardse wezens, want dat staat op
internet." Onjuiste premisse: informatie die op internet staat is altijd
waar.
Verwijzen naar religieuze boeken zoals de Bijbel: "De Bijbel zegt X,
dus X is juist".
Drogreden van associatie
Bij een drogreden van associatie (Engels: association fallacy) probeert

men iets of iemand zwart te maken (schuld door associatie) of op te
hemelen (eer door associatie) door een eigenschap die datgene of diegene
gemeen zou hebben met iets of iemand anders te gebruiken om datgene of
diegene als geheel negatief dan wel positief af te schilderen.
Reductio ad Hitlerum
Deze drogreden is een specifieke schuld door associatiedrogreden en kan

ook een willekeurige correlatie zijn: als iemands argument of mening
overeenkomt met iets dat Adolf Hitler en/of de nazi's ook vonden, is het
automatisch verwerpelijk en/of fout. Op internet komt dit vaak voor als de
Wet van Godwin.
"Dat zeiden de nazi's ook".

"Hitler was ook vegetariër".

"Hitler vond ook dat er meer snelwegen moesten komen".

"Het is fout om naar muziek van Wagner te luisteren, want Hitler
luisterde daar ook naar."
Onjuiste premisse: Alles wat iemand zegt dat in verband kan worden
gebracht met een slecht persoon moet vanzelfsprekend verkeerd zijn (bij
Jeremy Bentham is dit de hobgoblin fallacy (naar de hobgoblin, een
kwaadaardige geest uit de Angelsaksische folklore)).
Galileo fallacy
Deze drogreden is van het type eer door associatie. Iemand wiens
opvattingen belachelijk worden gevonden, vergelijkt zichzelf met Galileo
Galilei, die vanwege zijn heliocentrisme werd veroordeeld door de Rooms-
Katholieke Kerk in 1633, totdat de Kerk in 1992 schoorvoetend toegaf dat
Galileo gelijk had. De persoon beweert dat het loutere feit dat zijn ideeën
nu belachelijk worden gemaakt een bewijs is dat hij ooit nog wel gelijk zal
krijgen.
Tijdsargumenten
In deze categorie steunen de premissen ofwel op de aanname dat wat

vroeger het geval was, iets nu ook geldig maakt, ofwel dat bepaalde zaken
juist niet meer bij de huidige tijd passen en daarom ongeldig zijn.
Ad antiquitatem (beroep op traditie/het verleden)
Bij het beroep op traditie wordt het feit dat iets in het verleden zus of zo
gedaan is, als argument aangevoerd om het op die wijze te doen. Soms is er
de verborgen aanname, dat alles wat in het verleden goed gewerkt heeft en
daardoor een positieve reputatie heeft opgebouwd, ook nu nog goed zal
werken. Dat hoeft echter niet het geval te zijn. De drogreden gaat eraan
voorbij dat er intussen betere methoden kunnen bestaan.
"Dit geneesmiddel werd al gebruikt in het oude

Egypte/China/India".
Onjuiste premisse 1: zo'n oud middel moet wel probaat zijn - anders werd
het niet al zo lang gebruikt!
Onjuiste premisse 2: In deze oude culturen bezat men minstens evenveel
geneeskundige kennis als wij nu. Echter, de destijds geldende medische
kennis kan intussen sterk achterhaald zijn. Bovendien ontbreekt vaak
documentatie over de werking en het gebruik van het geneesmiddel in de
oudheid.
"Al meer dan 2000 jaar geloven mensen in God. Dan moet Hij wel
bestaan."[9]
Onjuiste premisse: mensen kunnen en zullen zich niet zo'n lange tijd
vergissen.
"Ik zie niet in waarom ik e-mail nodig zou hebben. Onze familie heeft
een lange traditie van brieven schrijven."
"Wikipedia? Nergens voor nodig, we hebben hier sinds jaar en dag
de Winkler Prins."
"Ik heb door mijn anciënniteit meer recht van spreken, sjaars!"
Onjuiste premisse: Wie langer ergens lid of werkzaam is, weet het beter.
Ad novitatem (beroep op moderniteit)
Bij deze drogreden wordt er gesteld dat moderne praktijken per definitie
beter zijn dan ouderwetse, die achterlijk zouden zijn. Het moderne wordt
opgehemeld als het juiste zonder verdere onderbouwing.
Reini: "Erik, ik wil niet dat Lucy (leerlingverpleegster) jou als arts
tutoyeert."
Erik: "Maar dat hoort toch bij deze tijd." (voorbeeld uit Medisch
Centrum West)
"Dit zijn middeleeuwse praktijken, afschaffen die boel!"

Het tijdstip of jaartal wordt zonder verdere toelichting gebruikt als

argument om de bewering te verdedigen. Het naakte verspringen van een
jaartal maakt een voorheen onjuiste bewering niet waar, tenzij dat jaartal
zelf deel uitmaakt van de bewering, bijvoorbeeld: "De jaren tachtig zijn
voorbij."
Onjuiste premisse: een recente bewering bevat meer waarheid.[10]
Ad passiones (beroep op emotie)
Deze argumenten proberen de tegenstander op onredelijke wijze te

overtuigen.
Ad metum, in terrorem, ad baculum (beroep op angst)
Drogreden met beroep op angst, ook wel "drogreden met de stok"

genoemd.
"Als jij je eten niet opeet, kan papa weleens héél boos worden..."
Ad odium (beroep op wrok)
"Als jij voor mij stemt in plaats van voor Jan, dan kun je hem er
eindelijk voor terugpakken dat hij een deuk in jouw auto maakte."
Onjuiste premisse: 'je pakt Jan terug' is het logische gevolg van 'jij stemt
voor mij'.
Let wel: dit is een drogredenering omdat de premisse niet klopt. Maar het
kan in werkelijkheid wel juist zijn.
Ad misericordiam (beroep op medelijden)
Dit is proberen iemand te overtuigen door een beroep te doen op zijn

medelijden.
"Maar ik heb drie jaar aan dit rapport gewerkt, dus je moet me gelijk

geven."
Beroep op genade
Het omgekeerde van Ad misericordiam: de spreker toont mededogen met

de toehoorder door niet in te gaan op het complexe bewijs met hoge
moeilijkheidsgraad of onprettige onthullingen. Dit is tegelijk het ontduiken
van de bewijslast, zie verderop.
"Ik bespaar u de details."
Bewijs per intimidatie
Nauw verwant aan beroep op angst, met het verschil dat in dit geval slechts
de intellectuele capaciteiten van de tegenstander worden betwijfeld, terwijl
bij het beroep op angst de gehele (fysieke) gesteldheid van de tegenstander
wordt bedreigd. De stelling wordt verdedigd door de ander bij voorbaat te
intimideren:
"Zie je dat dan niet? Het is triviaal!"
Het ligt aan de ander dat het niet begrepen wordt.
"Ieder weldenkend mens zal het ermee eens zijn dat..."
De opzet is om tegenstanders ervan te weerhouden het standpunt tegen te

spreken, doordat de opponent impliciet zou toegeven geen weldenkend
mens te zijn.
Beroep op vleierij
De spreker probeert de ander over te halen door diegene te vleien met

mooie woorden. De ander kan vervolgens de aan haar of hem toegedichte
positieve eigenschap bevestigen door zich over te laten halen. Dit is een
positieve vorm van een ad hominem en het omgekeerde van het bewijs per
intimidatie.

"Een mooie meid als jij heeft er vast geen bezwaar tegen dat ik een
foto van je neem, toch?"
"Jij bent zo'n slimme vent, jij wil dit probleem vast wel even voor me
oplossen, hè?"
"Is er ook een sterke man die dit voor mij even sjouwt?"
In de praktijk kan dit werken, zolang men accepteert dat het vleiende
gedeelte slechts een nevenschikkend argument is, omdat hetgeen de
spreker wil bereiken er niet per se uit volgt (non sequitur). Een weigerend
antwoord dat de vleierij niet ontkent kan zijn: "Ik ben misschien..., maar
dat wil nog niet zeggen dat ik voor jou..."
Wishful thinking (Wensdenken)
Zie hoofdartikel: Magisch denken. Hier neemt men aan dat iets waar is,
omdat men vurig hoopt dat het waar is.
"Ik hoop dat binnenkort de huidige wereld vergaat en ik een nieuw

bestaan krijg in een nieuwe wereld, dus heb ik alles wat ik bezat
weggegeven aan goede doelen en nu wacht ik op het einde."
Semantische drogredenen
Dit zijn drogredenen waarbij de conclusie bereikt wordt (of de toehoorder

overtuigd wordt) door een onjuist gebruik van woorden.
Ad nauseam (misleidende of nodeloze herhaling)
Bij een misleidende herhaling wordt een niet-onderbouwd standpunt

telkenmale herhaald, zodat (ten onrechte) de indruk kan ontstaan dat er
overeenstemming over bestaat. De juistheid wordt aangetoond door
verwijzing naar elders.
"Zoals we op het vorige college/in het vorige hoofdstuk al hebben

gezien..."

Ook wel: stokpaardje. Weerhoudt de opponent in de discussie ervan om

nieuwe argumenten te kunnen aandragen, omdat steeds op hetzelfde
gereageerd moet worden.
Ambiguïteitsdrogreden
Bij deze categorie schuilt de drogreden in een ambigu gebruik van een
woord(groep), zin(snede) of meerdere zinnen.[11][12]
Equivocatie
Het verwarren van meerdere betekenissen van hetzelfde woord

(homonymie).
No true Scotsman
Bij een no true Scotsman[13][14] (Nederlands: geen echte Schot[13]) wordt

een ad-hoc-poging gedaan om een generalisering in stand te houden om te
voorkomen dat deze door een tegenvoorbeeld wordt weerlegd.[15]
Alle Schotten houden van whisky.

Sean is een Schot, maar houdt niet van whisky.
Dus, Sean is geen echte Schot.[13]
Amfibolie
Het verwarren van twee manieren waarop dezelfde zin te ontleden is.
Compositie-drogreden
Onjuist aannemen dat het geheel van toepassing is op alle onderdelen.
Voorbeeld: 'Een mens kan zitten en lopen. Dus een mens kan zittend
lopen.'[16]
Divisie-drogreden

Onjuist aannemen dat alle onderdelen van toepassing zijn op het geheel.
Voorbeeld: '5 is 2 en 3. Dus 5 is zowel een even als oneven getal.'[16]
Quote mining
Een citaat uit verband rukken op een manier waardoor die een andere
betekenis krijgt dan in de context.
De Bijbel zegt zelf: Er is geen God.
In de context staat er: De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God.[17]
Retoriek
Proberen de stelling van de ander met welsprekendheid te weerleggen,

bijvoorbeeld met een absurdisme.
"Als Griekenland zijn schulden kan afbetalen, dan ben ik de paus!"
Uiteraard is het gebruik van retoriek op zichzelf nog geen drogreden.
Puzzel-denkfout
Ervan uitgaan dat een stelling juist is zolang men er maar een consistent en
coherent verhaal bij heeft. In de wetenschapsfilosofie heet dit ook wel de
coherentietheorie.
Ignoratio elenchi
"Onbekendheid met de weerlegging": de spreker weerlegt de argumenten

niet. Indien een burger de overheid verzoekt op een bepaalde regel een
uitzondering te maken om redenen (a) en (b), is het correcte antwoord dat
(a) en (b) niet van toepassing zijn, of dat het maken van de gevraagde
uitzondering ongewenste consequenties kan hebben. Het antwoord kan
niet bestaan uit het herhalen van de tekst van de regel.

Bewijs van wapperende handen of bewijs van de tikkende tijd
De juistheid wordt met gebaren aangetoond.
"En hier tussen stap 136 en 137... gebeurt er een wonder!"
Bewijs op krediet (beroep op naderende aanvaarding)
De spreker neemt een voorschot op het nog te leveren bewijs.
"Zoals ik zal aantonen in mijn binnenkort te publiceren artikel..."

"Binnenkort zullen de bewijzen onthuld worden."
Bewijs vanuit ontoegankelijkheid
De juistheid wordt aangetoond door verwijzing naar niet-traceerbare

bronnen.
"Dit toonde dr. Pjtrovski al aan in 1931 in de Verslagen van het

Slowaaks Filologisch Genootschap."
Bewijs door subsidie
De juistheid wordt aangetoond door de steun die het verkrijgt.
"Drie ministeries geven steun aan mijn project, hoe kan het dan fout
zijn?"
Deze drogredenering lijkt op het beroep op autoriteit.
Omzeilen van de bewijslast
Dit zijn excuses om zelf geen geldige argumenten te hoeven geven.

Drogredenen uit deze categorie kunnen allemaal terzijde worden
geschoven met het scholastieke axioma: "Quod gratis asseritur, gratis
negatur" (Wat kan worden beweerd zonder bewijs, kan worden afgewezen

zonder bewijs).
Ontduiken van de bewijslast
Bij deze drogreden geeft men geen bron of duidelijk uitleg over waarom
iets zo is, maar doet het af als een feit wat niet weg te werpen is. Hierdoor
wordt het voor de opponent heel erg moeilijk wordt om inhoudelijk te
reageren op zijn tegenstander.
"O, dat weet ik gewoon."
De stelling wordt verondersteld een gegeven te zijn, een a priori-waarheid.
"Dat hoef ik niet te bewijzen, dat ís gewoon zo!"
Hier wordt gesteld dat iets zo overduidelijk is of dat er geen nader

argument dient te worden gegeven om aan te nemen dat iets het geval is;
deze vorm van ontduiking van de bewijslast leunt aan tegen het bewijs per
intimidatie.
"Ook al kan ik er geen bewijs voor leveren, het is wel waar."
Deze drogreden veronderstelt dat er gewoonweg geen manier zou zijn om

te bewijzen dat iets het geval is; er rest de tegenstander niets anders dan de
stelling voor waar aan te nemen, waarbij deze vorm gaat lijken op een
autoriteitsargument.
Verschuiven van de bewijslast
Hierbij wordt gepoogd een eerder weersproken argument door middel van
een ad-hoc-hypothese te redden of geprobeerd ongemerkt de
oorspronkelijke stelling iets aan te passen om te voorkomen dat deze
(volledig) weerlegd wordt. Dit heet ook wel "de doelpalen verplaatsen"
(moving the goalposts) zodat de tegenstander niet kan "scoren". Een
bekend voorbeeld is The Parrot Sketch (1969) van Monty Python.

Klant: "Mijn pasgekochte papegaai is dood." Verkoper: "Nee, hij

slaapt gewoon." (Klant probeert papegaai ruw wakker te maken).
Klant: "Hij is nog steeds dood." Verkoper: "Nee, hij is bedwelmd."
Klant: "Ik ben het beu; deze papegaai is duidelijk overleden (...)."
Verkoper: "Misschien verlangt hij naar de fjorden..." enz.
Een ander voorbeeld is hoe apologeten, die geloven in de onfeilbaarheid

van de Bijbel, de discrepantie tussen Matteüs 2:1 (volgens welke Jezus in of
vóór 4 v.Chr. is geboren) en Lucas 2:2 (volgens welke Jezus in of na 6
n.Chr. is geboren) proberen op te lossen.
Apologeet: "Misschien had Quirinius een eerdere termijn in Syria

toen Herodes nog leefde, en is Jezus toen geboren." Scepticus:
"Daarvoor is geen bewijs en hij was al gouverneur van Galatia."
Apologeet: "Misschien maakten ze een uitzondering voor Quirinius."
Scepticus: "In de hele geschiedenis van het Romeinse Rijk is er nog
nooit iemand geweest met een dubbel gouverneurschap, en Varus
was toen al gouverneur van Syria." Apologeet: "Misschien was
Quirinius geen gouverneur maar slechts een beheerder die de
volkstelling uitvoerde." Scepticus: "Maar in Lucas 2:2 staat duidelijk
"gouverneur" (ἡγεµονεύοντος)." Apologeet: "Misschien bedoelde
Lucas eigenlijk "beheerder" toen hij "gouverneur" schreef..." enz.
Omkeren van de bewijslast
Bij voorbaat al tegenargumenten van de tegenstander verlangen in plaats

van zelf eerst de stelling te onderbouwen.
"Ik vind dit een goed plan. Bent u het niet met mij eens? Kom dan
eerst maar eens met argumenten!"
"Ik geloof niet in God." – "O ja? Bewijs jij dan maar eens dat Hij níet
bestaat!"
"Als je mijn ongelijk niet kunt aantonen, heb ik gelijk."
Officier van Justitie tegen verdachte: "U hebt geen alibi, dus u bent

schuldig"
De bewijslast ligt bij de aanklager. De verdachte hoeft niet te bewijzen dat

hij onschuldig is. Degene die deze drogreden gebruikt hoopt hierbij de
tegenstander tot een ex silentio te forceren wanneer die niet aan de
omgekeerde bewijslast kan voldoen.
Andere drogredenen
Petitio principii (cirkelredenering)
Van een cirkelredenering is sprake wanneer de bewering wordt aangevoerd

als argument voor zichzelf.
"Ik ben de baas omdat ik het hier voor het zeggen heb."
"Natuurlijk had ik er een reden voor, want anders had ik het niet
gedaan."
"Ik heb dat niet gestolen, want ik ben geen dief."
"God bestaat omdat het in de Bijbel staat, en wat in de Bijbel staat is
waar omdat het Gods woord is."
Berucht is de cirkelredenering van Descartes.
Ad consequentiam (beroep op gevolgen)
Een drogredenering met het oog op de consequenties. Men

beargumenteert dat een stelling waar of juist onwaar is, omdat het
tegendeel nadelige consequenties zou hebben.
"Er dreigt geen kernoorlog. Als dat wel zo was zou ik geen oog dicht
doen."
"Deze Rembrandt is echt, want anders gaan we voor miljoenen het
schip in."
"Als we echt van apen afstammen, zouden we ons toch ook als apen
moeten gedragen."

Lambik in Suske en Wiske: "Ik een egoïst?! Dan zou ik het zelf toch
weten." (Onjuiste premisse: alle karaktereigenschappen van een mens
zijn aan hem bekend)
"Er is leven na de dood, want ik word bang van de gedachte dat er
niks meer is als je sterft."
Hellend vlak
Argumentatie waarbij niet de zaak zelf als slecht wordt betiteld, maar de
overtreffende variant die algemeen bekendstaat als slecht, als logisch
gevolg wordt aangedragen. Daarmee wordt de zaak alsnog als slecht
betiteld, zonder dat het logisch gevolg wordt bewezen. Dit wordt ook een
"stepping stone-theorie" genoemd.
"Alle alcoholisten zijn ooit met limonade begonnen."

"Alle verslaafden aan hard-drugs zijn ooit met marihuana
begonnen."
"Als we homo's laten trouwen, laten we dieren later vast ook
trouwen."
Bij het argument van het hellend vlak gaat het erom dat er ten onrechte
wordt gesteld dat uit maatregel Q uiteindelijk een afschrikwekkend gevolg
Z volgt. Echter, de kans dat uit maatregel Q via gevolg R, vervolgens S,
daarna T, uiteindelijk Z voortkomt, wordt steeds kleiner en is in vele
gevallen zelfs nihil te noemen. Bijkomend effect is dat de
hellendvlakredenering twee kanten op werkt. Een eenvoudige
tegenwerping van het laatste voorbeeld is bijvoorbeeld:
"Als we homo's niet laten trouwen, laten we hetero's later vast ook
niet meer trouwen."
Dit voorbeeld maakt duidelijk dat de hellendvlakredenering niet tot zinnige

besluitvorming kan leiden.

Deze drogreden wordt ook regelmatig aangeduid met de termen domino-

argument en slippery slope. Overigens is omstreden of het wel werkelijk
een afzonderlijk type drogreden betreft: voorstanders van een dergelijke
redenering stellen dat het gaat om een waarschuwing voor een, gelet op de
verdere gevolgen, ongewenst precedent. Daarmee gaat de hellend vlak-
redenering over in de vorige drogreden: beroep op gevolgen.
Stropopredenering
Een standpunt van de tegenstander (impliciet) verdraaien of er een

zelfbedachte karikatuur van optrekken, waardoor het gemakkelijker aan te
vallen is, of op voorhand al in de ogen van velen bespottelijk lijkt.
"Ik ben tegen A." – "Maar dan voldoe je toch niet aan B?"
Hier wordt het standpunt "Ik ben tegen standpunt A" impliciet veranderd
in "Ik ben tegen B".
"Ik geloof in een God." – "Dus jij gelooft dat er ergens op een wolk
een oude kerel zit?"
Hier wordt het standpunt "Er is een God" veranderd in een bespottelijke
karikatuur. De tegenstander worden woorden in de mond gelegd, zodat de
spreker een standpunt aanvalt dat de tegenstander nooit heeft verdedigd.
Suggestieve vraag
Ook wel leidende, meervoudige of geladen vraag genoemd. Ergens ten

onrechte van uitgaan wanneer men een vraag stelt.
"Sla je je vrouw nog steeds?"
Als de ondervraagde 'ja' zegt, erkent hij dat hij zijn vrouw slaat en als hij
'nee' zegt erkent hij dat hij vroeger zijn vrouw heeft geslagen.
Een verslaggever vroeg aan de verdachte Holleeder die was

opgepakt voor de ontvoering van Freddy Heineken en diens

chauffeur: "Heb je er spijt van?". Advocaat Max Moszkowicz sr.
greep in en zei: "Deze vraag beantwoordt de cliënt niet, daarmee zou
hij impliciet schuld bekennen." Deze vraag is eveneens niet met 'ja' of
'nee' te beantwoorden, als de verdachte niet onschuldig is, omdat
"ervan" niet in de aanvoegende wijs te zetten is, zoals wel met een
werkwoord kan om de niet-werkelijkheid te benadrukken.
Foutieve toepassing van Wet van Archimedes
Dit gaat over het foutief toepassen van de Wet van Archimedes naar
analogie. Dus het met een simpele vermenigvuldiging schades vaststellen
zonder met andere factoren rekening te houden.
"Van mijn 300 werknemers rookt 30%, van hen neemt ieder
gemiddeld 15 minuten rookpauze per dag en de gemiddelde
loonkosten zijn 25 euro per uur. Mijn schade door roken is dus 15/60
· 25 · 30% · 300 = 562,50 euro per dag."
Buiten beschouwing wordt gelaten, dat rokers andere manieren van

pauzeren zullen vinden, nadat ze gestopt zijn, kortom, dat iedereen pauze
nodig heeft. Tijdens een pauze kun je in je hoofd nog aan een probleem
werken of erover praten met andere collega's.
"Er worden 100 miljard liedjes per jaar illegaal gedownload. Een
liedje vertegenwoordigt een waarde van ca. 1 euro. De
muziekindustrie loopt dus jaarlijks 100 miljard euro mis."
Aan het feit dat niet alle nu gedownloade liedjes anders gekocht zouden
zijn, wordt voorbijgegaan.
Redeneringen die op drogredenen lijken
Sommige soorten redeneringen worden soms aangezien voor

drogredeneringen, terwijl het in feite correcte redeneringen (kunnen) zijn.

Bewijs uit het ongerijmde (Reductio ad absurdum)
Hiermee wordt bewezen dat een stelling niet waar is, door aan te tonen dat
men een absurde conclusie kan trekken als het wel waar zou zijn. De
stelling wordt zodoende weerlegd met een absurdisme. Dit hoeft niet per se
een drogreden te zijn. Door aan te tonen dat een stelling geen
noodzakelijke waarheid is, kan men deze op geldige wijze weerleggen.
Ufo-enthousiasteling: "Als je sceptisch bent over het bestaan van

buitenaardse bezoekers, moet je ook sceptisch zijn over het bestaan
van de Chinese Muur, aangezien je deze ook nog nooit persoonlijk
gezien hebt." (valse analogie)
"Als de Aarde plat is dan kan men er af vallen. Maar niemand kan
van de Aarde af vallen, dus de Aarde is niet plat." (onbewezen
premissen)
"Je moet de mening van C respecteren, want alle meningen zijn even
waardevol en kunnen niet ontkend worden." "Maar de mening van D
dan?" (D heeft een mening waarvan bekend is dat hij verkeerd is)
"Ja, je kan D's mening wel ontkennen." "In dat geval is het niet waar
dat elke mening even waardevol is en niet ontkend kan worden, dus
ook C kan ongelijk hebben." (geldig)
"Als de grens van Europa niet aan de grens met Turkije ligt, kan men
evengoed een unie vormen met alle Chinezen!"[18]
(hellendvlakredenering)
Manipulatie met niet aangetoonde bijvoeglijke

naamwoorden
De toehoorder wordt op het verkeerde been gezet door onterecht gebruik

van bijvoeglijke naamwoorden. Doordat hier snel veel meer zinnen en tekst
volgen wordt de toehoorder gemanipuleerd en lijkt de drogredenering op
voorhand waar.
De mentalist zegt: "Dan stop ik nu mijn hand in deze pot waarin de

dodelijke slang zich bevindt!". De slang is onschuldig en niet dodelijk,

maar dat weet de toehoorder niet en dus is het een spannende act.
De bakker zegt: "Onze overheerlijke gevulde koeken kosten vandaag
slechts 1 euro per stuk!". Misschien zijn die koeken wel helemaal niet
overheerlijk, maar de reclame van slechts 1 euro lijkt goed in de ogen
van de toeschouwer.
Zie ook
Denkfout
Magisch denken
Wensdenken
Externe link
Lijst logische misvattingen met voorbeelden
Literatuur
R. Dijkgraaf (2008). "Harde bewijzen". Column in Folia, weekblad

voor de Universiteit van Amsterdam, jaargang 62 nummer 05.
Frans van Eemeren e.a. (1987). Argumenteren voor juristen: het
analyseren en schrĳven van juridische betogen en beleidsteksten.
Groningen: Wolters-Noordhoff ISBN 9001279244
C.L. Hamblin (1970). Fallacies. Londen: Methuen.
Fearnside, W. Ward & William B. Holther (1959). Fallacy: The
Counterfeit of Argument. New York: Prentice-Hall, Englewood Cliffs,
N.J.; Nederlandse vertaling: Drogreden of argument, uitg. Het
Spectrum, Utrecht (1963).
D.H. Fischer (1970). Historians' Fallacies: Toward a Logic of
Historical Thought. Harper Torchbooks.
Erik C.W. Krabbe. (1997) Wat is eigenlijk een drogreden?, inaugurale
rede 1996.
Douglas N. Walton (1989). Informal logic: a handbook for critical

argumentation. Cambridge: Cambridge University Press.
Bronnen
1. ↑ Aristoteles, On Sophistical Refutations

2. ↑ Jeremy Bentham, The book of fallacies (1824).
3. ↑ Harold A. Larrabee (red.), Bentham's handbook of political
fallacies, uitg. Baltimore (1952).
4. ↑ A System of Logic, Ratiocinative and Inductive, 1884 [1843], vol. II,
p. 487
5. ↑ Bobby Henderson (2006), The Gospel of the Flying Spaghetti
Monster
6. ↑ Willemsen, Harry; Peter de Wind, Woordenboek Filosofie. Geheel
herziene en aangevulde uitgave, Maklu, 2015, p. 489. ISBN
9789044132281. Geraadpleegd op 13 december 2015.
7. ↑ Else van Nieuwkerk, Hoe reageer je op jij-bakgejammer?,
Nederlands debatinstituut, 3 juni 2013
8. ↑ Volkskrant. "Controverse rond de paus: Benedictus lag vrijwel
constant onder vuur", 11 februari 2013. Geraadpleegd op 14 februari
2013.
9. ↑ (en) Godlessgeeks.com, Hundreds of Proofs of God’s Existence
10. ↑ Bockstaele, Marc, Handboek Verhoren 2, Maklu,
Antwerpen/Apeldoorn, 2008. ISBN 9789046603017. Geraadpleegd op 6
november 2015.
11. ↑ Willemsen & de Wind, p. 30.
12. ↑ Gary Curtis, Ambiguity. Fallacy Files. Geraadpleegd op 13 december
2015
13. ↑ a b c van den Berg, Floris, Beter weten: filosofie van het
ecohumanisme, Houtekiet, 2015, p. 20. ISBN 9789089243911.
Geraadpleegd op 9 december 2015.
14. ↑ Boudry, Maarten, Illusies voor gevorderden: of waarom waarheid
altijd beter is, Pelckmans, 2015, p. 105. ISBN 9789463100458.
Geraadpleegd op 9 december 2015.

15. ↑ No True Scotsman, Internet Encyclopedia of Philosophy

16. ↑ a b Willemsen & de Wind, p. 102.
17. ↑ Psalm 14:1
18. ↑ Matthias Storme, Toespraak prof. Matthias Storme In IJzerwake
2010.

Drogreden - Wikipedia

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Drogreden - Wikipedia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Drogreden - Wikipedia 05-02-18 22(46

De oudste bekende teksten hierover zijn de

Drogredenen worden vaak opzettelijk gebruikt door demagogen. Volgens

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 1 van 29

de Britse filosoof Jeremy Bentham konden ze enkel dienen om al wat krom

Drogredenen worden echter ook nogal eens onopzettelijk gebruikt door

Doordat veel mensen in discussievoeringen er gebruik van maken spelen

Ook in reclame komen drogredenen veelvuldig voor. In de bewering "de

Reeds in de klassieke oudheid onderscheidde men verschillende soorten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 2 van 29

naam toegekend, bijvoorbeeld de Reductio ad Hitlerum.

Drogredenen zijn soms moeilijk in een categorie onder te brengen. In de

John Stuart Mill stelde een vijfdelige classificatie voor:[4]

Fallacies of Simple Inspection (axiomatische proposities die niet

Drogredenen gebaseerd op een fout in de logica

Argumentum ad ignorantiam (argument van de

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 3 van 29

Een uitzondering waar deze argumentatie niet als drogreden geldt, is in de

"Als je niet voor ons bent dan ben je tegen ons."

Er is ook een generaliserende variant.

Een analoge vergelijking:

De kat is zwart of wit.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 4 van 29

Het valse dilemma wordt ook wel zwart-witdenken genoemd.

Hierbij wordt ten onrechte aangenomen dat, wanneer twee verschillende

Argumentum ex silentio (wie zwijgt stemt toe)

"'Heeft het koningshuis ons generaties lang bestolen?', vroeg ik aan

Non sequitur (het volgt er niet uit)

Een drogreden waarbij de spreker een mening of conclusie formuleert die

"Bij 25% van de dodelijke ongevallen had de bestuurder alcohol

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 5 van 29

Retrorsum causa et effectus (omkering van oorzaak en

Er wordt een oorzakelijk verband gesuggereerd dat er in werkelijkheid niet

"Zij was in augustus op vakantie met Gijs. Zij is in augustus zwanger

Bevestiging van het gevolg

Zoeken van correlaties tussen om het even wat.

Negeren van alternatieve hypothesen

Over het hoofd zien van alternatieve hypothesen.

"Er zijn ufo's gezien, dus er is buitenaards leven."

Een genegeerde alternatieve hypothese is dat ufo-meldingen op

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 7 van 29

Secundum quid (overhaaste generalisatie/wet van de kleine

De juistheid van de stelling wordt aangetoond met één of meerdere

Dit is vooral populair in de vorm van een anekdote (anekdotisch bewijs),

Het wordt al helemaal interessant als er een klein statistisch onderzoek

Drogredenen gebaseerd op onjuiste premissen

Dit zijn drogredenen waarbij in de premissen verkeerde aannames worden

Ad hominem (op de persoon)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 8 van 29

Persoonlijke aanval op de tegenstander om zijn geloofwaardigheid in

"Wat weet een dronkenlap zoals jij van politiek?"

Tu quoque (jij ook, jij-bak)

Het wordt ook wel jij-bak genoemd.[7]

Jij zegt dat de mensheid een te grote ecologische voetafdruk zet.

Bij de drogreden ad verecundiam gebruikt men de (veronderstelde)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Drogreden#Retrorsum_causa_et_effectus_(omkering_van_oorzaak_en_gevolg) Pagina 9 van 29

"Condooms verergeren de verspreiding van aids, want dat zegt de

Onjuiste premisse: alles wat de paus zegt is waar.

Subcategorieën van het beroep op autoriteit zijn het argumentum ad

Ad populum (met het oog op het volk)

Hiervan is sprake wanneer men de juistheid van een stelling tracht te

"De spelling is 'stropop' en niet 'stro-pop', want 'stropop' levert de

Onjuiste premisse: de meerderheid heeft altijd gelijk.

Ad chartam (beroep op documenten/papier)