You are on page 1of 50

md,s NdIdj

.=re ud¾f.damfoaYh

10 jeks fYa‚
% h
^2015 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ'&

iïNdjH" úfoaY NdId yd oaúNdId wOHdmk fomd¾;fïka;=j

cd;sl wOHdmk wdh;kh

YS% ,xldj

fjí wvúh : w.w.w.nie.lk


úoHq;a ;emE, : info@nie.lk

i
md,s NdIdj

.=re ud¾f.damfoaYh

10 jeks fY%aKsh

m%:u uqøKh - 2015

© cd;sl wOHdmk wdh;kh

ISBN

iïNdjH" úfoaY NdId yd oaúNdId wOHdmk fomd¾;fïka;=j

úl,am wOHdmk yd .=re wOHdmk mSGh

cd;sl wOHdmk wdh;kh

YS% ,xldj

fjí wvúh ( w.w.w.nie.lk


úoHq;a ;emE, ( info@nie.lk

uqøKh

cd;sl wOHdmk wdh;kh

i
wOHCI ckrd,a;=udf.a mKsúvh

cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska ks¾foaY lrk ,o cd;sl uÜgfï ksmqK;d ixj¾Okh lsÍfï
uQ,sl wruqK iys; j tjlg mej;s wka;¾.;h mokï jq wOHdmkh fjkqjg j¾I wglska hq;=
pl%hlska iukaú; kj ksmqK;d mdol úIhud,dfjys m<uq wÈhr" j¾I 2007 § YS% ,xldfõ oaú;SSshsl
wOHdmk fCIa;%hg y÷kajd fok ,os'

kj úIhud,d pl%fha fojk wÈhr 2015 j¾Ifha § yh jk iy oy jk fYa%Ks i|yd y÷kajd §u l<
hq;= j ;sfí' fï i|yd m¾fhaIKj,ska wkdjrKh jq lreKq o wOHdmkh ms<sn| j wjOdkh fhduq
lrk úúO md¾Yjhkaf.a fhdackd o mokï fldg f.k úIh ks¾foaY ;d¾lSlrKh lsÍfï lsh% dj,shla
cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska y÷kajd fokq ,eîh'

fuu ;d¾lSlrK ls%hdj,sfha § ish¨ u úIhhkaf.a ksmqK;d uÜgï" mokï uÜgfï isg Wiia
uÜgu olajd l%udkql+, j f.dv ke.Su i|yd my< isg by<g .uka lrk isria ixl,kh Ndú;
lrk ,os' úúO úIhhkays § tl u úIh lreKq kej; kej; bÈßm;aùu yels;dla wju lsÍu" jeä
nr megùïj,ska hql;
a úIh wka;¾.;hka wvq lsÍu" iy lsh
% d;aul l< yels YsIH ñ;=re úIhud,djla
ieliSu i|yd ;sria ixl,kh Ndú; lr we;'

.=re Nj;=ka i|yd mdvï ie,iqï lsÍu" b.ekaùu" ls%hdldrlï lrf.k hEu" uekSï yd we.hSï hkd
§ wxYhka i|yd wjYH jkakd jQ ud¾f.damfoaYhka ,nd§fï wruqKska fuu kj .=re ud¾f.damfoaYh
y÷kajd § we;' mx;s ldurh ;=< § jvd;a M,odhS .=rejrfhl= f,i lghq;= lsÍug fuu ud¾f.damfoaYhka
Wmldr jkq we;' isiqkaf.a ksmqK;djka j¾Okh lsÍu i|yd .=Kd;aul fhojqï yd ls%hdldrlï
f;dard .ekSug .=rejrekag wjYH ksoyi fuu.ska ,nd § ;sfí' tfuka u ks¾foaYs; mdG .%ka:j,
we;=<;a jk úIh lreKq ms<sn| j jeä nr ;eîula fuu .=re ud¾f.damfoaYj, wka;¾.; fkdfõ'
tu ksid fuu .=re ud¾f.damfoaYh jvd;a M,odhS ùug kï wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska
ilid we;s wod< mdG .%ka: iu. iu.dó j Ndú; lsÍu w;HjYH fõ'

;d¾lSlrKh lrk ,o úIh ks¾foaY" kj .=re ud¾f.damfoaY yd w¨;ska ixj¾Okh lr we;s mdG
.%ka:j, uQ,sl wruqKq jkafka .=re flakaøSh wOHdmk rgdfjka isiq flakaøSh wOHdmk rgdjla yd
jvd;a ls%hdldrlï u; mokï jQ wOHdmk rgdjlg fjkiaùu u.ska jev f,dalhg wjYH jkakd jQ
ksmqK;d yd l=i,;djkaf.ka hqla; udkj iïm;la njg YsIH m%cdj ixj¾Okh lsÍuh'

fuu .=re ud¾f.damfoaYh iïmdokh lsÍfï § cd;sl wOHdmk wdh;kfha Ydia;S%h lghq;= uKav,h
o wdh;k iNdj o kka whqßka odhl;ajh ,nd ÿka ish¨ u iïm;aodhlhka yd wksl=;a md¾Yjhkaf.a
buy;a lemùu we.ehSug o fuh wjia:djla lr .kq leue;af;ñ'

wOHlaI ckrd,a

cd;sl wOHdmk wdh;kh

iii
ksfhdacH wOHCI ckrd,a;=udf.a mKsúvh

2015 j¾Ifha úIhud,d m%;sixúOdkh hgf;a úfoaY yd iïNdjH NdId i|yd .=re ud¾f.damfoaY
y÷kajd§ug ,eîu b;d i;=gg lreKls' j¾;udkfha §" cd;Hka;rh iy f.da,ShlrKh ;=< úfoaY
NdId i|yd ysñ jkafka iqúfYaI jeo.;aluls' úúO iudc uÜgï ;=< úúO NdIdj, Ndú;h" b;d
iSñ; NdId lsysmhl mj;akd NdId;aul wêrdcHjdoh uq,skqmqgd ouhs'

j¾;udkfha §" YS% ,dxlslhka ;=< NdId bf.k .ekSu i|yd b;d úYd, b,a¨ula iy Wkkaÿjla
mj;shs' 2015 j¾Ifha § Ök" reishka iy fldßhka hk NdId o idudkH fm< úIhud,djg we;=<;a
ù we;s fyhska YsIHhkag cmka" c¾uka" m%xY" yska§" md,s" ixialD; iy wrdì hk úIhhkag wu;r
j by; NdId o ye±Ífï wjia:dj Wodjkq we;'

fuu .=re ud¾f.damfoaYh úIh ks¾foaYfha i|yka tla tla ksmqK;djka w;am;a lr .ekSu i|yd
bf.kqï b.ekaúï ls%hdj,sh ixúOdkh lr .; hq;= wdldrh ms<sn| j .=rejrhdg u. fmkaùula lr
we;' ta wkqj úIh ks¾foaYh iy .=re ud¾f.damfoaYfha i|yka Wmfoia wkqj jvd fyd| bf.kqï
b.ekaùï ls%hdj,shla ie,iqï lr .ekSfï ksoyi .=rejrhdg ysñ fõ'

fuu .=re ud¾f.damfoaYh ilia lsÍu i|yd odhl;ajh ,ndÿka ndysr iïm;a mqoa., lKavdhug o
fuu fmd; ilia lsÍfï j.lSu ±rE jHdmD;s kdhl iy ta i|yd iydh ÿka cd;sl wOHdmk
wdh;kfha ld¾h uKav,hg o udf.a ia;=;sh ysñ fõ'

ksfhdacH wOHCI ckrd,a


úl,am wOHdmk yd .=re wOHdmk mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

iv
úIhud,d lñgqj
WmfoaYl;ajh yd wkque;sh - Ydia;S%h lghq;= uKav,h" cd;sl wOHdmk wdh;kh'

úIh úfYaI{ WmfoaYkh - uydpd¾h kdìß;a;kalvjr [dKr;k ysñ'


md,ss yd fn!oaO wOHhk wxYh
le,Ksh úYajúoHd,h'

úIh iïnkaëlrKh - rdclSh mKaä;" wOHdmkm;s


mQcH f;ßmeye fïOxlr ysñ' ^iyldr lÓldpd¾h&
cd;sl wOHdmk wdh;kh"
f,aLl uKav,h -
wNHka;r f,aLl uKav,h
01' mQcH f;ßmeye fïOxlr ysñ ^iyldr lÓldpd¾h&
^rdclSh mKaä;" Ydia;%m;s" ^úYsIag mka;s& mYapd;a Wmdê
wOHdmk ämaf,daud" ^úYsIag mka;s& mYapd;a Wmdê WmfoaYk
ämaf,daud" wOHdmkm;s&

ndysr f,aLl uKav,h

02 mQcH úydr nq,xl=,fï Wmjxi ysñ ^md,s .=re WmfoaYl&


^Ydia;%fõoS ^f.!rj& wOHdmk ämaf,daud" wOHdmkm;s'&

03 ta'tï'tia' chùr ^ úY%dñl wOHCI&


Ydia;%m;s ^b;sydih & Ydia;%m;s ^isxy,& Ydia;%m;s
^fn!oaO wOHhkh& mYapd;a Wmdê wOHdmk ämaf,daud"

04' wd¾' ta' úu,a fm%au;s,l uhd" ^md,s úIh WmfoaYl&


Ydia;%fõÈ ^f.!rj& Ydia;%m;s" mYapd;a Wmdê wOHdmk
ämaf,daud&

05 fla' ta' iqñ;a O¾uY%S uhd ^mßfjKdpd¾h&


^rdclSh mKaä;" Ydia;%m;s" mYapd;a Wmdê wOHdmk
ämaf,daud&
06 fcHIaG lÓldpd¾h ,S,a wêldß
^mYapd;a Wmdê wOHdmk ämaf,daud"
rdclSh mKaä;" YS%',x'w'm'fia' II" l,dN+IK iïudk,dNS&

07 ã'ta'tï'tia Èidkdhl^ mßfjKdpd¾h &


^Ydia;%fõoS ^f.!rj& Ydia;%m;s" mYapd;a Wmdê wOHdmk
ämaf,daud&

mß.Kl joka ieliqu wd¾' ta' úu,a fm%au;s,l uhd" ^md,s úIh WmfoaYl&

msgljrfha Ñ;% ks¾udKh ã'tï'm%idosld uOqIdKs fukúh"


ixj¾Ok ks,Odrs" fld<U uyk.r iNdj

v
.=re ud¾f.damfoaYh mßYS,kh i|yd Wmfoia
kj wOHdmk m%;sixialrKh Tiafia ksmqK;d mdol úIhud,djla mdi,a moaO;shg y÷kajd §
we;' ta wkqj kj md,s úIh ks¾foaYh o" ksmqK;d mdolj ilia lr we;' .=re N+ñldfõ meyeÈ,s
fjkila ksmqK;d mdol wOHdmk l%ufha § isÿfõ' ksmqK;d mdol wOHdmk l%uhla wjYH jkqfha isiq
úNj;d u;=lr .ekSug iu;a WfoHda.su;a .=re N+ñldjla ks¾udKh lsßu msKsih' fuu wOHdmk l%ufha
§ oreoeßhkaf.a Ñka;k l=i,;dj fuka u mqoa., l=Y,;dj o iudc yd wdpdr úoHd;aul ixj¾Okh o
wfmaCIs; h'
fn!oaO o¾Ykh iïmq¾Kfhka u ksmqK;d mdol jQjls' tu o¾Ykh we;=<;a ;s%msglh ,shù we;s
NdIdj md,s NdIdjhs' tlS ;s%msglfhys mqoa.,hdf.a fuf,dj mrf,dj iqNisoaêhg fya;=jk foaYkd
iuqodhla we;' tajd weiqrska mdi,a isiqkaf.a Ñka;k l=Y,;d" mqoa., l=Y,;d" iudc l=Y,;d yd wdpdr
úoHd;aul l=Y,;d o f.dvke.Sfï wruqfKka mdi,a ;=< md,s NdIdj b.ekaùu l< hq;=fõ' ta
fjkqfjka ieliqKq ksmqK;d mdol úIh ks¾foaYhg wkqj fuu .=re ud¾f.damfoaYh ks¾udKh fldg
we;' tys § úIh Ndr .=re Ndj;d úiska my; i|yka lreKq flfrys wjOdkh fhduq fldg b.ekaùï
ls%hdj,sfhys fhÈh hq;= fõ'
10 fY%aKsh i|yd ksmqK;d wgla yd ta ta ksmqK;djg wod< ksmqK;d uÜgï úIh ks¾foaYfha
we;=<;a fõ' tys 1 isg 6 olajd ksmqK;d md,s NdIdj yd iïnkaO úhrK ms<sn| wjfndaOh isiqka ;=<
we;s lrjhs' 7" 8 hk ksmqK;d ;=<ska .oH moH mdG mßj¾;kh lsÍfï ksmqK;dj o" Ôú;fha úúO
wjia:dj, md,s NdIdj m%dfhda.slj Ndú; lsÍfï yelshdj o YsIHhd ;=< we;s lrhs' ks¾ÈIag .%ka: u.ska
.=rejrhd fuka u YsIHhd o ta flfrys fhduq fldg we;' mka;s ldur wOHdmkh fuka u fCIa;%
wOHdmkh o fuys § fhdod.; hq;= w;r ;dCIKsl bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh o Ndú;hg .; hq;=h'
mka;s ldur bf.kqï ls%hdj,sh id¾:lj isÿjkafka oehs fidhd ne,Su .=rejrhdf.a m%Odk j.lSula jk
w;r tys oS ;lafiarej yd we.hSu .=rejrhdg m%fhdackj;a fõ' mdvu wdrïNfha isg wjidkh olajd
;lafiarej isÿ l< hq;= w;r yelshd fkdyelshd wkqj m%;sfmdaIKh yd bÈß fmdaIKh ,nd Èh hq;=h'
tu.ska bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sfha id¾:l;ajh fuka u .=re isiq wfkHdkH in|;djh o ;yjqre
fõ' .=re ud¾f.damfoaYh wjidkfha olajd we;s ;lafiarej yd we.hSu fyd¢ka lshjd wjfndaO lrf.k"
tA wkqj jdrhlg we.hSï wdOdrl fol ne.ska ilid isiq idOkh we.hSug ,la lrkak'
ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï flfrys ie<ls,su;a fjñka úIh wka;¾.;h flfrys oeä wjOdkh
fhduq fldg wfmaCIs; bf.kqï m, mdvï wjidkfha § YsIHhd ;=<ska m%lgjk mßÈ b.ekaùï ls%hdj,sfha
kshqla; úh hq;=h' iEu tallhlg u fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uhla olajd we;' mka;s ldurhg WÑ;
mßÈ jvd;a ks¾udKYS,S l%uhla Ndú; lsÍug .=reNj;dg fuys§ ksoyi ysñfõ' fuys ld,Éfþo .Kkh
lr we;af;a úIh wka;¾.;h ms<sn| ie<ls,su;a fjñks' j¾Ihg kshñ; ld,Éfþo ixLHdj fkdblaujk
mßÈ ksmqK;dj,g fjkalr we;s ld,Éfþo m%udK ixfYdaOkh lr .ekSug .=rejrhdg ksoyi we;' tfia
u fndfyda úg ld, igyka ieliSfï§ tl úg ld,Éfþo folla tljr fkd,efnk neúka" Bg iqÿiq mßÈ
mdvu l<ukdlrKh lr .ekSu Tn i;= j.lSu ls'
úIh ks¾foaYfha we;=<;a ksmqK;dj,g wÞ< úIh wka;¾.;h weiqßka ksmqK;d uÜgï idCId;a
jk mßÈ b.ekaùï ls%hdj,sfha fh§ bf.kqï m, w;am;a lr.; hq;= w;r bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sh
.=re iajdëk;ajh wkqj ks¾udK;aulj isÿlr.; hq;=h'

rdclSh mKaä;" wOHdmkm;s mQcH f;ßmeye fïOxlr ysñ'


jHdmD;s m%Odk
vi
mgqk

msgq wxl

I wOHCI ckrd,a ;=udf.a mKsúsvh iii


II ksfhdacH wOHCI ckrd,a ;=udf.a mKsúvh iv
01 úIhud,d lñgqj v
02 .=re ud¾f.damfoaYh mßYS,kh i|yd Wmfoia vi
03 mgqk vii
04 úIh ks¾foaYh viii-xxi
04 bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh xx-xxii
05 md,s j¾K ud,dj 1 1
06 md,s j¾K ud,dj 11 2
07 md,s j¾K ud,dj III 3
08 md,s kdu jrke.Su 4-5
09 md,s wdLHd; jrke.Su 6-7
10 ikaê Ndú;h 1 8
11 ikaê Ndú;h 11 9
12 ikaê Ndú;h 111 10
13 md,s iudi 1 11-12
14 md,s iudi 11 13
15 md,s ;oaê; 14
16 md,s .oH mßj¾;k 1 15-16
17 md,s .oH mßj¾;k 11 17
18 md,s .oH mßj¾;k 111 18
19 md,s moH mßj¾;k 19-20
20 md,s NdIdj m%dfhda.sl Ndú;h 21
21 ;lafiarej yd we.hSu 22
22 ta ta jdr i|yd bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr .;
hq;= wkqms<sfj< ^ksmqK;d uÜgï wkqj& 23
23 bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï kso¾Yl wdOdrlh 24-26

vii
10 fY%K
A h
s

md,s
úIh ks¾foaYh

viii
01¡ úIh ye¢kaùu

mkaid<sia jila uq¿,af,a nqÿrcdKka jykafia úiska foiQ ;%smsgl nqoaO jpkh
fuka u ta yd ne÷Kq wgqjd" àld" ámamkS" yd jxYl:d wd§ .%J: iuqodhla f,aLk.;
j we;af;a ud.ë NdIdfjka fyj;a md,s NdIdfjks' uyskaod.ukfhka ,;a Wreuhla
jq fulS NdIdj uOqr o" iqLkuH o fõ' th Yío" w¾: ri ckkhg fuka u
f,daflda;a;r ;;a;ajhka m%ldY lsÍug o" iu;a NdIdjla nj úh;a u;h hs' th
iqrCIs; fldg fmdaIKh lsÍfï j.lsSu wo mejÍ we;af;a Y%S ,dxlsl fn!oaOhdg h'
fy<ni we;=`: NdId /ila fmdaIKh l<d jq o fn!oaO ixialD;sl Wreuh yd
nqÿoyu f,dalfha Ôjudk lrjk NdIdj o md,s NdIdj u h'

md,sh" ujq nfia wCIrj,ska u ,súh yels neúka f,dalfha ish¿ fokdg ,sùug
lshùug myiqh' Wmf;a isg urKh olajd u wikakg ,efnk fn!oaO wd.ñl
lghq;=j, § ksrka;rfhka Ndú; jk NdIdjls" md,s NdIdj' mkais,a" msß;a" jkaokd
.d:d" wdYs¾jdo yd WmfoaY wdÈh isxy, fn!oaOhd Èkm;d Ndú; lrhs' md,s NdIdj
isxy, fn!oaOhdg wuq;= NdIdjla fkdjkafka tfyhsks'

lreKd" ffu;%S iy.; jpkj,ska mssß wd¾h NdIdjla jk md,s NdIdj yeoeÍfuka
f,!lsl yd f,daflda;a;r iqjhla fuka u mq¿,a O¾u{dkhla" NdId{dkhla yd
ixialD;sl jákdlula o ,eìh yels h' tfia u b;sydih fi!kao¾h jeks úIhka o
md,s NdIdj yeoeÍfuka wmg ,efnk jákdlï fia ie,lsh yels h'

md,s NdIdj yeoeÍfuka by; oela jq oekqï iïNdrh ,nd §u fuka u bka ,efnk
idrO¾u pß;dhkh lsÍfuka wd;au oukfhka yd ukd fm!reIhlska fyì oremrmqrla
o rgg odhdo l< yels h' 10" 11 fY%AKS i|yd ks¾foaYs; md,s úIh ks¾foaYfha m%uqL
wruqK th hs'

ix
02 cd;sl wruqKq

mqo.
a ,hdg yd iudchg wod< jk m%Odk cd;sl wruqKq lrd <`.dùu i`oyd mqo.
a ,hskg
a iy lKavdhïj,g
cd;sl wOHdmk moaO;shg iydh úh hq;=h'

jir .Kkdjla uq¿,af,a Y%S ,xldfõ m%Odk wOHdmk jd¾;d iy f,aLk u.ska mqoa., yd cd;sl
wjYH;djka imqrd,Su i`oyd wruqKq kshu lrKq ,eî h' iuld,Sk wOHdmk jHqyhka yd l%shdj,Ska
;=< oelsh yels ÿ¾j,;d ksid OrKSh udkj ixj¾Ok ixl,am rduqj we;=<; wOHdmkh ;=<ska
<``.dlr .; hq;= my; oelafjk wruqKq cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska y÷kdf.k we;'
fuu wruqKq imqrd .ekSu" wOHdmk moaO;sh i`oyd jQ ;u bÈß oelau f,ig cd;sl wOHdmk
fldñIka iNdj úiska m%;HlaI fldg f.k we;'

I udkj wNsudkhg .re lsrSfï ixl,amhla u; msysgd Y%S ,dxlsl nyqúO iudcfha ixialD;sl
úúO;ajh wjfndaO lr .ksñka cd;sl taldnoaO;djh" cd;sl iDcq .=Kh" cd;sl iu.sh"
tluq;=lu iy iduh m%j¾Okh lsÍu ;=<ska cd;sh f.dv .ekSu iy Y%S ,dxlSh wkkH;djh
;yjqre lsÍu

II fjkia jk f,dalhl wNsfhda.hkag m%;spdr olajk w;r cd;sl Wreufha udye.s odhdohka
y`ÿkd .ekSu iy ixrlaIKh lsÍu

III udkj whs;sjdislï .re lsÍu" hq;=lï yd j.lSï ms<sn`o oekqj;a ùu" yDohdx.u ne`§ulska
hq;=j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùu hk .=Kdx. m%j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc
idOdrK;aj iïu;hka iy m%cd;dka;%sl Ôjk rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udK lsÍu iy
mj;ajd f.k hdug iydh ùu

IV mqoa.,hskaf.a udkisl yd YdÍßl iqj iïm;a iy udkj w.hhkag .re lsÍu u; mokï jQ
;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu

V iqiudys; jQ iunr fm!reIhla i`oyd ks¾udmK yelshdj" wdrïNl Yla;h


s " úpdrYS,S Ñka;kh"
j.lSu yd j.ùu we;=¿ fjk;a Okd;aul wx.,laIK ixj¾Okh lsÍu

VI mqoa.,hdf.a iy cd;sfha Ôj.=Kh jeäÈhqKq flfrk iy Y%S ,xldfõ wd¾Ól ixj¾Okh


i`oyd odhl jk M,odhs ld¾hhka i`oyd wOHdmkh ;=<ska udkj iïm;a ixj¾Okh lsÍu

VII YS>%fhka fjkia jk f,dalhla ;=< isÿ jk fjkialï wkqj yev.eiSug yd tajd md,kh lr
.ekSug mqoa.,hska iqodkï lsÍu iy ixlS¾K yd wkfmalaIs; wjia:djkag id¾:lj uqyqK
§fï yelshdj j¾Okh lsÍu

VIII cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla ysñ lr .ekSug odhl jk hqla;sh iudk;ajh
iy wfkHdakH .re;ajh u; mokï jQ wdl,am yd l=i,;d fmdaIKh lsÍu ^ Wmqgd .ekSu
2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &

x
03 uq,sl ksmqK;d

wOHdmkh ;=<ska j¾Okh flfrk my; oelafjk uQ,sl ksmqK;d by; i`oyka cd;sl wruqKq lr
.ekSug odhl jkq we;'

(I) ikaksfõok ksmqK;d

idlaIr;dj" ixLHd ms<sn`o oekqu" rEml Ndú;h iy f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh hk


wkqldKav 4la u; ikaksfõok ksmqK;d mokï fõ'

idlaIr;dj : idjOdkj weyqïlka §u" meyeÈ,sj l:d lsÍu" f;areï .ekSu i`oyd
lsshùu" ksjerÈj iy ksrjq,aj ,sùu" M,odhs whqßka woyia yqjudre lr
.ekSu

ixLHd ms<sn`o oekqu : NdKav wjldYh yd ld,h .Kka lsÍu" .Kkh iy ñkqï i`oyd
l%udkql+, b,lalï Ndú;h

rEml Ndú;h : f¾Ld iy wdlD;s Ndú;fhka woyia ms<sìUq lsÍu iy f¾Ld" wdlD;s iy
j¾K .<mñka úia;r" Wmfoia yd woyia m%ldYkh yd jd¾;d lsÍu

f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh : mß.Kl oekqu iy bf.kSfï§ o fiajd mßY%hla ;=<§ o


fm!oa.,sl Ôú;fha§ o f;dr;=re iy ikaksfõok
;dlaIKh Wmfhda.S lr .ekSu

(II) fm!reI;aj j¾Okhg wod< ksmqK;d

- ksßudKYS,Snj" wmidÍ Ñka;kh" wdrïNl Yla;Ska" ;SrK .ekSu" .eg¨


ksrdlrKh lsÍu" úpdrYS,S yd ú.%yd;aul Ñka;kh" lKavdhï ye`.Sfuka lghq;=
lsÍu" mqoa.,dka;r in`o;d" kj fidhd.ekSï iy .fõIKh jeks j¾.Sh l=i,;d:
- iDcq .=Kh" bjid ord isáfï Yla;sh iy udkj wNsudkhg .re lsÍu" jeks
w.hhka
- Ñ;a;fõ.S nqoaêh'

(III) mßirhg wod< ksmqK;d

fuu ksmqK;d idudðl" ffcj iy fN!;sl mßirhg wod< fõ'

iudc mßirh : cd;sl Wreuhka ms<sn`o wjfndaOh" nyqjd¾.sl iudchl


idudðlhka ùu yd iïnkaO ixfõ§;dj yd l=i,;d"
idOdrK hqla;sh ms<sn`o ye`.Su" iudc iïnkaO;d" mqoa.,sl p¾hdj"
idudkH yd ffk;sl iïm%odhka" whs;sjdislï" j.lSï" hq;=lï iy
ne`§ï

ffcj mßirh : iÔú f,dalhl" ck;dj iy ffcj moaO;sh" .ia je,a" jkdka;r"
uqyqo" c,h" jd;h iy cSjh - Ydl" i;a;aj yd ñksia Ôú;hg
iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõoSnj yd l=i,;d

xi
fN!;sl mßirh: wjldYh" Yla;sh" bkaOk" øjH" NdKav iy ñksia ðú;hg tjdfha we;s
iïnkaO;dj" wdydr" we`ÿï" ksjdi" fi!LH" iqj myiqj" Yajikh" kskao"
ksial,xlh" úfõlh" wmøjH iy u,my lsÍu hkdÈh yd iïnkaO jQ
wjfndaOh" ixfõÈ;dj yd l=i,;dj bf.kSu" jev lsÍu iy Ôj;a ùu
i`oyd fuj,ï iy ;dlaIKh m%fhdackhg .ekSfï l=i,;d fuys
wvx.=fõ'

(IV) jev f,dalhg iqodkï ùfï ksmqK;d

wd¾Ól ixj¾Okhg odhl ùu"


;u jD;a;Sh ,eÈhd iy wNsfhda.;d y`ÿkd .ekSu
yelshdjkag iß,k whqßka /lshdjla f;dard .ekSu" iy
jdisodhl yd ;srir Ôjfkdamdhl ksr; ùu
hk yelshdjka Wmßu lsÍug yd Odß;dj jeä lsÍug wod< fiajd kshqla;sh yd iïnkaO
l=Y,;d

(V) wd.u iy iodpdr O¾uhkag wod< ksmqK;d

mqoa.,hkag ;u ffoksl Ôú;fha § wdpdr O¾u" iodpdrd;aul yd wd.udkql+, yeisßï


rgdjkag wkq.; fjñka jvd;a WÑ; foa f;dard thg iß,k fia lghq;= lsÍu i`oyd
w.hhka Wlyd .ekSu yd iaùhlrKh

(VI) l%Svdj iy úfõlh m%fhdackhg .ekSfï ksmqK;d

fi!kao¾hh" idys;H" fi,a,ï lsÍu" l%Svd yd u,, l%Svd" úfkdaodxY yd fjk;a


ks¾udKd;aul Ôjk rgdjka ;=<ska m%ldY jk úfkdaoh" i;=g" wdfõ. iy tjka udkqIsl
w;aoelSï

(VII) "bf.kSug bf.kqu" ms<sn`o ksmqK;d

YS>%fhka fjkia jk ixls¾K yd tlsfkld u; hefmk f,dalhl mßj¾;k l%shdj,shla


yryd fjkiaùï yiqrejd .ekSfï § yd Bg ixfõ§j yd id¾:lj m%;spdr oelaùu;a
iajdëkj bf.k .ekSu;a i`oyd mqoa.,hska yg Yla;sh ,nd §u'

^ Wmqgd .ekSu 2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &

xii
04 md,s NdIdj úIh wOHhkfha wruqKq

• md,s NdIdj ksjerÈ j WÉpdrK lsÍfï yd ,sùfï yelshdj we;s lsÍu'


• md,s NdIdfõ wCIr úkHdih" úúO jdlH" mo rgd yqre lsÍu'
• isxy, fn!oaO ixialD;sl yd wd.ñl wjia:djkays Ndú; jk md,s
iq;%" .d:d mdGj, w¾:djfndaOh ,nd §u'
• md,s .oH moH mdG ud;D NdIdjg;a" ud;D NdIdfjka md,s NdIdjg;a
mßj¾;kh lsÍfï yelshdj we;s lsÍu
• md,s idys;Hh ms<sn| wjfndaOhla ,nd§u yd tys tk Ôjk o¾Ykh
Wmfhda.S lr.ksñka id¾:l ;Dma;su;a Ôú;hlg yqre lsÍu
• ;s%msgld.; yrOu_ pß;dhkh flfrk wdo¾Yj;a" pß;j;a ukd
fm!reIhla iys; m%cdjla rgg odhdo lsÍu
• wd.ñl pdß;% jdß;% ms<sn| wjfndaOfhka hq;=j lghq;= lsÍfï
jeo.;alu m%lg lsÍu
• md,s NdIdj ;udf.a;a cd;sfha;a rfÜ;a Wreuhla nj ;yjqre lsÍu
• md,s NdIdj b.ekSfuka fuf,dj mrf,dj iqNisoaêh <Õd lr.;
yelsnj ;yjqre lsÍu'

xiii
10 fY%aKsh md,s úIh

úIh ks¾foaYh mdi,a jdr jYfhkaa fnod .ekSug fhdað; ie,eiau

fY%K
A h
s jdrh ksmK
q ;d uÜgu ld,fþo ixLHdj

10 i. 1'1" 1'2" 1'3" 2'1" 2'2" 2'3" 2'4" 3'1 30

3'2" 3'3" 4'1" 4'2" 4'3" 4'4" 5'1" 5'2" 5'3" 5'4" 5'5
xiv

ii. 30

iii. 6'1" 6'2" 6'3" 7'1" 7'2" 7'3" 8'1" 8'2" 8'3
30

tl;=j 90
10 fY%AKsh
05 md,s úIh ks¾foaYh'
ld,Éfþo
ksmqK;dj fY%aKshg wod< ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ixLHdj
01 md,s wCIr ud,dj 1'1 md,s wCIr ud,dj ms<sfj<ska • wCIr ud,dj ksjerÈ j
m%fNao .; lrhs' ,shd olajhs' • md,s j¾K ud,dj WÉpdrKh lrhs" ,shd olajhs'
• wCIr ud,dfõ ish¨ m%fNao • w,amm%dK" uym%dK wCIr 09
1'2 wCIr ud,dj ish¨ m%fNao iys; j
j.= .;fldg olajhs' • iajr ^y%iaj" §>_& ksjerÈ j Ndú; lrhs'
1'3 f,aLkfha§ ixhqla;dCIr Ndú; • jH[ack ^w,amm%dK uydm%dK& • ixhqla;dCIr iys; mo
lrhs' • j¾.dCIr ^f>daI" wf>daI"& lshhs" ,shhs'
• ixhqla;dCIr • wCIr ud,dj m%fNao iys; j
j.=.; lrhs'

02 md,s kdu jrke.Su 2'1 úNla;s yd jpk fNaoh y÷kd .kshs' • úNla;s yd jpk fNaoh • kduhla úNla;sj, jrk.d
yd úNla;s 2'2 Yíodka; jYfhka kdu jrke.Su • úNla;s w¾: w¾: olajhs'
jHjydrh fjkalr f;areï .kshs' • mqreI ,sx. Yío ^nqoaO" w..s" • úNla;H¾: meyeÈ,s jk
wjfndaOfhka Ndú; 2'3 úNla;s w¾: f;areï f.k ,shd olajhs' oKaãS" NslaLq & f,i md,s jdlH ilihs' 18
2'4 úúO iajrdka;j;a Yío lsysmhla • ia;%S ,sx. Yío ^ud,d" • ,sx.;%hg wh;a kdu jrk.hs"
lrhs
fjkialï lshhs'
xv

jrk.hs' N+ñ";reKS" fOkq &


• kmqxil ,sx. Yío • f;dard.;a úNla;Hka; mo
^khk"wÜÀ" oKaã" jdhq & ,sx." úNla;s" jpk jYfhka
j¾. lrhs'

• j¾;udk" wkd.;" w;S;


03 úúO ls%hd m%fNao 3'1 md,s wdLHd; jrke.Sfï j.=j • wdLHd; jrke.Sfï j.=j wdLHd; m%;Hud,d u;lfhka
WÑ; mßÈ Ndú; y÷kdf.k ,shd olajhs' • j;a;udk wdLHd;h lshhs" ,shhs'
3'2 w;S;" j¾;udk" wkd.; wdLHd; • wÊc;kS wdLHd;h • jdlHhl we;s wdLHd; mo
lrhs'
jrk.d w¾: lshhs' • Núiaika;s wdLHd;h Wmqgd olajd ld,h kï
11
3'3 wdLHd; mo fhdod jdlH idohs' fldg w¾: lshhs'
• Od;=jla ld,;%fha jrk.d
olajhs'
• wdLHd; mo Ndú; lrñka
ir, jdlH idod isxy,hg
k.hs
ld,Éfþo
ixLHdj
ksmqK;dj fY%aKshg wod< ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m,
4'1 iJê y÷kajd iJê ld¾hh meyeÈ,s • ikaê y÷kajd" m%fhdack ,shd
04 md,s NdIdfõ iJê
lrhs' • iJê ye|skaùu ikaê ld¾hh kï lrhs'
Ndú; lrñka 07
• iJê m%fNao • úiJê mo iJê fldg olajhs
f,aLkfha fhfohs' 4'2 iJê m%fNao kï fldg WodyrK • f,dam" wdfoaY" wd.u" y%iaj" • iJê mo Wmqgd úiJê fldg
olajhs' §¾>" oaúFj" wdfrdayK yd iJê m%fNaoh kï lrhs'
• iJê mo Ndú; lrñka ir,
4'3 ikaê úê fhdod .ksñka iajr ikaêh úm¾hdi
jdlH ks¾udKh lrhs'
úia;r lrhs' • iajr" jHCoack" ks.a.yS;
iJê j¾.

• lïuOdr" ;mamqßi" • iudi mo y÷kdf.k


05 md,s NdIdfõ
5'1 iudi fláfhka y÷kajhs' nyqíîys" È.=" oajJo"
iudi yd ;oaê; m%fhdack ,shhs'
5'2 iudifha m%fhdack ,shd olajhs' wnHhSNdj hk iudi ms<sn|
y÷kdf.k Ndú; • iudi m%fNao kï fldg
5'3 ta ta iudi m%fNaoh i|yd WodyrKh ir, wjfndaOh 15
WodyrK olajhs'
lrhs'
xvi

ne.ska olajhs' • ;oaê; mo y÷kdf.k m%fNao


• wmÉpF:" ixLHd" Ndj"
kï fldg WodyrK olajhs'
5'4 ;oaê; fláfhka y÷kajhs' wfkalF:" wF:HF: hk • fÊohl we;s iudi yd
5'5 ;oaê; m%fNao kï fldg WodyrKh ;oaê; ms<sn| ir,
;oaê; mo Wmqgd olajhs'
ne.ska olajhs' wjfndaOh

• NdId Í;s wkq.ukh lrñka


06 ksjerÈ úhrK 6'1 ir, md,s mdG isxy,hg k.hss' • md,s NdIdj;rKh I fmd; mßj¾;k ld¾hfha fhfohs'
úê iys; j ^1 isg10 olajd mdvï& • ir, md,s mdG isxy,hg
6'2 ir, isxy, mdG md,shg k.hs' • md,s rpkd 1 fmd; k.hs'
mßj¾;k
6'3 jHdlrKdkql=, j ir, md,s fþo ^l=lal=fgd 22 mdvu& • ir, isxy, jdlH md,shg
ld¾hfha fhfohs'
isxy,hg k.hs' k.hs's
• taljpk jdlH nyq
jpkhg;a" nyq jpk jdlH 10
tal jpkhg;a yrjd ,shhs'
ksmqK;dj ld,Éfþo
fY%aKshg wod< ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m,
ixLHdj
07'ks¾ÈIag .oH" moH mdG 7'1 ks¾ÈIag .oH" moH mdG ksjerÈ j • cd;lÜGl:d - uyd iqmsk • ksjeros mo fnoSï iys;j md,s
w¾:djfndaOfhka WÉpdrKh lrhs' cd;lh - ^m<uq fPo 03& .oH moH mdG WÉpdrKh
• Oïumoh ^wmamudo j.a.h& lrhs'
lshjhs' 7'2 ks¾ÈIag moH mdG ßoauhdkql+, j
• .d:d mdG ßoauhdkql=,j
.dhkd lrhs' .dhkd lrhs' 10
7'3 .oH moH mdGhkays ir,d¾:h m%ldY • .oH moH mdGj, ir, w¾:h
lrhs' lshhs" ,shhs'
• ks¾ÈIag .oH moH mdG wid
lshjd riú¢hs" i;=g m,lrhs'

08 md,s NdIdj 8'1 Ôú;fha úúO wjia:dj, m%dfhda.sl • md,s rpkd 2 fmd; • ixjdofha fhfohs
m%dfhda.sl j Ndú; f,i md,s NdIdj Ndú; jk nj ^l:di,a,dfmd" nqfoOd- • iqNm;hs
xvii

m%ldY lrhs' mdvï fol& • wdo¾Y mdG tl;= lrhs'


lsÍfï yelshdj ,nhs'
• fndaê mqcd msß;a jeks • .d:d mdG wdÈh lshhs" w¾:
8'2 Èkm;d woyia yqjudre lr.ekSug wd.ñl lghq;= yd udmsh olajhs' 10
md,s NdIdj fhdod .kshs' jkaokd wd§fha § md,s
NdIdj Ndú; lsÍu'
8'3 md,s NdIdfjka we;s wdo¾Y mdG • wdh;kj, wdo¾Y mdG yd
wjia:dfjdaÑ;j Ndú; lrhs' fjk;a ye|skaùï f,i we;s
md,s mdG tla/ia lsÍu'

03
ks¾ÈIag .%J:

^wOHhk fmdoq iy;sl m;% idudkH fm< úNd.hg kshñ;&

• 10 fYa%Ksh ^md,s NdIdj 10 - 11 fmd;& wOHdmk m%ldYk

fomd¾;fïka;j
= " m<uqjk uqøKh 1993

w;sf¾l lshùï i|yd"

• md,s NdIdj;rKh i - fmd,aj;af;a nqoaOo;a; ysñ

• md,s NdIdj;rKh ii - fmd,aj;af;a nqoaOo;a; ysñ

• md,s rpkd i- ii - noafoa.u úu,jxi ysñ

• md,s mdGu[acÍ i-ii - ly|fudaor mshr;k ysñ

• New Pali course i – Buddhist cultural center

xviii
06 mdi,a m%;m
s ;a;s yd jev igyka ixúOdkh

md,s NdIdj b.ekaùu mka;s ldurhg iSud l<hq;= fkdfõ' fn!oaO

wd.ñl lghq;=j,§ md,s NdIdj ksrka;rfhka u Ndú; flf¾' tn÷ lghq;=

fj; isiqka keUqre lsÍu ;=<ska md,s NdIdj b.ekSu flfrys isiqkaf.a

wNsreÑh jeälr .; yels fjhs' ta i|yd jq mka;s ldurfhka neyerj md,s

NdIdj wOHhkhg isiqka ;=< wdYdjla" Wkkaÿjla we;s l< yels wjia:d

lsysmhla fuys fhdackd lruq'

1. md,s iñ;shla mj;ajd f.khEu

2. YsIH iñ;sfha md,s l;djla$ .d:d .dhkhla bÈßm;a lsÍu

3. md,s ì;a;s mqj;am;la mj;ajd f.k hEu

4. md,s wdo¾Y mdG tl;= fldg YsIH iñ;s jd¾;d fmd;g we;=<;a lsÍu ^kfuda

nqoaOdh" chx fjrx mij;s" fh mu;a;d h:d u;d&

5. md,s .d:d .dhkd$ md,s lÓl ;r. bÈßm;a lsÍu

6. mdi,a wdrïNl /iaùfï§ md,s l:djla meje;aùu

7. mdi,a NdId Èkhla mj;ajd md,sfhka woyia yqjudrejg isiqka fhduq lsÍu

8. úfYaI oCI;d yd yelshdjka m%o¾Ykh lrk isiq orejkag ;Hd. yd iy;sl

m%odkhla lsÍu

xix
07 ;lafiarej yd we.hSu

mdi, mokï lr.;a we.hSï jev ms<sfj< hgf;a tla tla jdrh

i|yd kshñ; ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï wdjrKh jk mßÈ bf.kqï

b.ekaùï WmlrK ks¾udKd;aulj ms<sfh, fldg ls%hd;aul lsÍug

wfmaCIs; h'

bf.kqï ld¾hfha§ wfmaCIs; ksmqK;d uÜgug meñK w;am;a

lrf.k we;s bf.kqï m,hkaf.a .=Kd;aul nj fidhd ne,Sug ;lafiarej

yd we.hSu wjYH fõ'

ksmqK;d uÜgï Tiafia wfmaCIs; bf.kqï m,j,g <Õ jk

wdldrh y÷kd .ekSu ;lafiarefõ § isÿfõ' uq, § ;SrKh lr.;a

ks¾Kdhl iuÕ ii|d n,ñka wod< ksmqK;d ljr uÜgulska <uhd

idCId;a lrf.k ;sfíoehs mÍCId l< hq;= fõ' ta wkqj m%n,;d" ÿn,;d

y÷kdf.k m%;sfmdaIK fmdaIK jev igyka ixúOdkh l< hq;=h' bf.kqï

b.ekaùï l%shdj,sh w;r;=r § lKavdhï .fõYKh" YsIH l%shdldrlï

bÈßm;a lsÍu hk wjia:dj, ;lafiare ld¾hh uekúka l< yels h'

xx
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh

xxi
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh

10 fY%aKsh i|yd kj md,s úIh ks¾foaYh ilia ù we;af;a ksmqK;d mokï lrf.k h'
ksmK
q ;d mdol wOHdmkfha § idïm%odhsl .=re N+ñldfõ meyeÈ,s fjkila wfmalIa d flf¾' idïm%odhsl
j Ndú; l< foaYk l%uh mokï lr.;a iïfm%aIK .=re N+ñldj fjkqjg kj l%shdldÍ isiq úNj;d
u;=lr .ekSug iu;a .=re N+ñldjl wjYH;dj mek ke.S we;' ksmqK;d mdol úIh ks¾foaYfha uqLH
wfmalI
a Kh jkafka oreoeßhkaf.a Ñka;k l=i,;dj" mqo.a , l=i,;dj" iudc l=i,;dj yd wdpdrd;aul
ixj¾Okh f.dv ke.Suhs'

nqÿrcdKka jykafia ;=kaf,djg u .=rejq fial' Wkajykafia ;u o¾Ykh ^oyu& m%p,s;


lsÍug Ndú; l< l%ufõo iuqodhls' mqoa., fõu;a;;dj ^úúO;ajh& f;areï f.k Bg .e,fmk
bf.kqï b.ekaùï l%ufõohka fhdod .ekSug Wkajykafia j.n,d .;ay' tfia Ndú; l< l%ufjso
w;r my; i|yka l%u olakg ,efnhs'
1. mejreï l%uh - pq,a,mka:l ysñ" lsidf.da;ó
2. foaYk l%uh - miaj. uyKqkag l< Oïuplal yd wk;a;,CLK iq;% foaYkd
3. m%Yak úiÿï l%uh - mrdNj iq;%h
4. fCIa;% wëCIKh - kkao ysñ foõf,dj le|jdf.k hdu
Wkajykafia b;d ir, l%u uÕska ;u o¾Ykh yd prKh Y%djlhd fj; f.k hdfï§ mj;akd
udkj yd fN!;sl iïm;a l<uKdlrKh ms<sn| ie<ls,su;a jq fial' m%:u O¾u¥; 60 ku wu;d
zpr: NsCLfj pdßlx"''''ZhkdoS wjjdoh fuys§ b;d jeo.;a fldg ie<lsh yelsh' W.kajkq ,nk foh
fl;rï ixlS¾K jqj;a YsIHhd ljr uÜgul isáh;a Wml%uYS,s .=rejrhd YsIHdhdf.a uki lshjd
Tyqf.a ldhsl udkisl Ñ;a;dfõ. yd idudÔh iajNdjh wjfndaO fldg .; hq;=h' wk;=rej Tyqg
.e,fmk mßÈ mdvu ilia lsÍu l< hq;= w;r iqÿiq l%ufõohlska th isiqjdg m%fõY lsÍug j.n,d
.; hq;=h' nqoaOfoaYkdjkays my; oelafjk wdldrfha úÑ;%j;a b.ekaúï l%u oelsh yel'

1. wdÑCLkd" foaikd" m[a[mkd" mÜGmkd" újrKd" úNckd W;a;dkslïu ^iÉpúNx. iq;%h&


2. odkl:d" iS,l:d" i.a.l:d''''' ^wdkqmqíî iq;%h&
3. wdÈl,HdKx" uÊfCè l,HdKx" mßfhdaidk l,HdKx ^uq," ueo " w. fyd¢ka újrKh lsÍu&
4. wiaiq;x iqkd;s iq;x mßfhdofm;s" låLx ú;r;s" ÈÜÀx Wcqx lfrd;s" Ñ;a;uiai miSo;s'
5. mßf[[hHx" myd;ínx" Ndfj;ínx" iÉÑld;ínx
6. PJo" Ñ;a;" úßh" ùuxid hkd§ jYfhkss
fufia nqÿka jykafia fhdod.;a bf.kqï b.ekaùï l%ufõo rdYshla ;%smsglh mqrd úisÍ mj;S'
fuys§ úfYaIfhka wjOdrKh l< hq;af;a md,s NdIdj muKla fkdj wka ljr úIhla jqj o
b.ekaùug bÈßm;a jk .=rejrhd fuu fn!oaO b.ekaùï l%ufõo ms<sn| wjfndaOhla ,nd.ekSu b;d
jeo.;a njhs'

iqÿiq wjia:dfõ§ YsIHhdf.a oCI;d we.hSu o ksr;=rej u YsIHhd wëCIKh lsÍu o isÿúh hq;=
u h' tys§ i;r w.;sfhka fjkaj msh fifkyi Wmojd ffu;%S iy.; is;ska lghq;= lsÍu;a"
YsIHhdf.a úYajdih Èkd.ekSu;a b;d m%fhdackj;a fjhs' úIh ms<sn| oekqu" bjiSu" wgf,daoyñka
lïmd fkdùu jeks .=Kdx. mqreÿ mqyqKq fldg ;sîu w;sf¾l iqoqiqluls'

uq¿ uy;a fn!oaO o¾Ykh u ksmqK;d mdol jQjlS' kQ;k wOHdmk l%uh o tfia ieliS we;'
md,s NdId wOHhkh o ksmKq ;d mdol jqjls' tneúka idïm%odhsl mka;l
s dur" .=reflaJøSh wOHdmkfhka
ñ§ isiqjd fj; ióm ùug;a" kùk ;dCIKh o m%fhdackhg .ksñka .=rejrhdg nyqúO N+ñldjla
rÕmEug;a isÿfjhs' ta wkqj .=rejrhd úfgl"

xxii
1. ldhsl yd ukisl ffjoHjrfhla" 2 iudc fiajlfhla"
3 wdorKsh ujla" msfhla" 4 oCI k¿fjla"
5 l,HdK ñ;%fhla" 6 ud¾f.damfoaYlfhla"
7 myiqlï imhkafkla
jeks N+ñld rdYshlg wkq.; ùug isÿfjhs' tn÷ .=rejrhdg isiqjd ;=< mqoa., fuka u iudc l=Y,;d
yd wdpdrd;aul ixj¾Okhla we;s lsÍu lsis úfgl ÿIalr fkdfjhs' tn÷ isiqfjl=f.a uqúkao tod
liSNdroajdc nuqKdf.a uqúka msgjQ joka fia" zzúYsIaghs .=re;=uks" úYsIaghs' flfiao h;a" Tfí
b.ekaùu ug hál=rejqjla Wvql=re l<dfia o" jid ;enQjla újr l<d fia o" uxuq,d jQfjl=g uÕ
lSjdfia o" weia w;af;da rEm ols;ajdhs w÷f¾ isáhoS mykla oe,ajqjdfia o m%lg úh'ZZ jeks ia;=;s joka
m%ldY lrkq taldka;h'
wïn,ÜGsld rdyqf,dajdo iQ;%fha § ksoiqkla Wmfhda.s lrf.k lreKla meyeÈ,s lrk whqre my;
WoaOD;fhka m%lg fõ' —blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia iaj,am jQ c, m%udKhla Èh n÷fkys b;sß fldg
;nd wdhqIau;a rdyq, weu;+ fial' rdyq," Èh n÷fkys b;sß fldg ;nd we;s fï iaj,am jQ c, m%udKh
f;dmg fmfka o@ tfiah iajdóks" rdyq, hï flfkl=g fndre lSfuys ,Êcdjla keoao Tjqkaf.a
uyK Ôú;fha w¾:h o fï jdf.a iaj,am jQjls' blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia ta iaj,am jQ b;sß c,h
úisfldg wdhqIau;a rdyq, weu;=y' rdyq, iaj,am jQ b;sß c,h úis lrk ,oehs olafkyso@ tfiah
iajdóks" rdyq," hful=g fndre lSfuys ,eÊcdjla keoao rdyq," Tjqkaf.a uyKlu o tfiau bj; ouk
,oafoah' blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia tu Èh n÷k hál=refldg whqIau;a rdyq, weu;+y' rdyq,h" fï
hál=re l< c, n÷k olafkyso@ iajdóks tfiah' tfiau hï flfkl=g oek oek fndre lSfuys
,eÊcdjla keoao@ Tyqf.a uyKlu o hálre lrk ,oafoah' blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia tu c, n÷k
Wvql=re fldg wdhqIau;a rdyq, weu;+y' rdyq,h" fï c, n÷k ysia – Y=kH jqfha olafkys o@ iajdóks
tfiah" rdyq,h tfiau hful=g fndre lSfuys ,eÊcdjla keoao Tyqf.a uyKlu ysia – Y=kH jQjls ˜
^wïn,ÜÀld ryqf,dajdo iQ;%h – uÊCêu ksldh&

nqÿ rcdKka jykafia by; oela jQ bf.kqï b.ekaùï l%uh fld;rï ir, iq.u jQjla o hkak
meyeÈ,s h' md,s NdIdj W.kajk .=rejrhd o YsIHhdf.a ksmqK;d ixj¾Okhg wjYH b.ekaùï
WmlrK iïmdokh fldg f.k ta ta isiqjdf.a nqoaêhg f.dapr jk l%u wkq.ukh lrñka bf.kqï
b.ekaùï ld¾hh l< hq;= h' ksmqK;d mdol wOHdmkfha § YsIH ld¾hh m%n, ia:dkhla .kS' tksid
iEu YsIHfhl=g u ksmqK;dj iïnkaOfhka wju jYfhka wdikak m%ùK;djlg f.k taug
.=rejrhd iu;a úh hq;=h'

úIh ks¾foaYfha tk 1 isg 6 olajd ksmqK;d u.ska wfmalaId lrkafka md,sNdIdj yd iïnkaO
NdId idys;Huh ksmqK;djg isiqjd m;a lsÍuhs' fuu ksmqK;d m%.=K lsÍfï § ks¾ÈIag .%ka:fha tk
mdvï weiqßka kso¾Yk yels;dla fiùug fufyhùï l<hq;= w;r isiqkaf.a bÈßm;a lsÍïj, we;s
ÿ¾j,;d u. yerùu i|yd m%;sfmdaIK ld¾hh o l< hq;= h' ixl,am yd kHdh ms<sn| ksjerÈ
wjfndaOh ;yjqre jk f,i mdvï iudf,dapkh lsÍu .=rejrhdf.ka wfmalaId flf¾' mx;s ldur
bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh id¾:lj bgqkafka oehs ksjerÈj fidhd ne,Su .=rejrhdf.a m%Odk
j.lSuls' fï i|yd .=rejrhd úiska ;lafiarej yd we.hSï l%shdj,sh fhdod .; hq;= h' fuu l%ufõoh
wkq.ukh lsÍfuka .=rejrhd yd YsIHhd w;r wfkHdakH ine¢hdj fuka u YsIHhkaf.a wfmalaIs;
ksmqK;dj o idOkh lr .; yels jkq we;'

xxiii
md,s j¾Kud,dj I
01ksmqK;dj
md,s wCIr ud,dj m%fNao .; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
1'1 md,s j¾Kud,dj ms<sfj<ska ,shd olajhs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• md,s wCIr ud,dj ms<sfj<ska lshhs'
• jHCoackdCIr iajrdrEV fldg ,shd olajhs'
• md,s iajr m%fNao kï fldg ,shd olajhs'
• md,s NdIdfõ t"T" Ndú;h meyeÈ,s lrhs'
• jHCoackdCIr m%fNao iys;j ,shd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• md,s wCIr ud,dfõ wCIr ixLHdj y;<sia tlla nj'
• iajr wgla nj'
• j¾.dCIr ixLHdj úis myla nj'
• wj¾.dCIr ixLHdj wgla nj'
• uq¿ jHCoackdCIr ixLHdj ;sia;=kla nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• WÑ; m%fõYhlska wdrïN lrkak'
• md,s fydaäfha wCIr ksjerÈ j WÉpdrKh fldg iurEmKh lrjkak'
• wCIr WÉpdrKfha § yd f,aLkfha § rEmdldr yd Yíodldr nj meyeÈ,s lrkak'
• wCIr ,sùfï § wCIrj, wkkH;dj fmkajd fokak'
• jHCoackdCIr iajrdrEV fldg olajkak'
;lafiarej yd we.hSu
• md,s wCIr ud,dj ms<sfj<g ,shhs'
• md,s jHCoackdCIr iajrdrEV fldg ,shhs'
• ish¨ wCIr m%fNao fjk fjk u ,shhs'
• md,s fydaäh ksjerÈ j u;lfhka lshhs'
.=Kd;aul fhojqï
• md,s" isxy, wCIr ud,d iys; mqjre
• wl=re u¨
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd;

1
md,s j¾Kud,dj II
01'ksmqK;dj
md,s wCIr ud,dj m%fNao .; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
1'2 md,s wCIr ud,dj ish¨ m%fNao iys; j j.=.; fldg olajhs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• wCIr ud,dfõ m%fNao we;=<;a fldg j.=jla ilia lrhs'
• iajrdrïNl jpk 10 la Wmqgd olajhs'
• uydm%dK wCIr iys; jpk 10 la ,shhs'
• md,s wCIr ud,dfõ j.=.; l< fldgia u;lfhka lshhs" ,shd olajhs'
• wj¾.dCIr fh§ we;s jpk fidhd ,shhs'
• ìkaÿj ^ks.a.ySs;h& fh§ we;s md,s jpk ,shhs'
• wCIr ud,dfõ f>daI" wf>daI" uym%dK" w,amm%dK fkdì| WÉpdrKh lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka
my; i|yka úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï
m, w;am;a lr .kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• wCIrud,dj m%fNao iys;j j.=jlska oelaúh yels nj'
• iajrj,ska fuka u jHCoackj,ska o jpk wdrïN jk nj'
• f>daI" wf>daI" w,amm%dK" uym%dK" m%fNao m%lg l< hq;= nj'
• X"["K"k"u hk wl=re j¾.dka; kï jk nj'
• ks.a.yS;h jHCoackdCIrhla f,i Ndú; jk nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• WÑ; m%fõYhla ,nd .kak'
• j.= .;lsÍï u.ska u;lfha ;nd .ekSug i,iajkak'
• md,s fÊoj, fh§ we;s iajrdrïN jpk Wmqgd olajkak'
• iajr jH[ack foflys fjki meyeÈ,s lrkak'
• f>daI" wf>daI" uym%dK" w,amm%dK iys; mo ksjerÈ j WÉpdrKh lrjkak'
• ìkaÿj ^ks.a.yS;h& iys; md,s jpk jdlHj, fhdokak'
;lafiarej yd we.hSu
• md,s wCIr ud,dj ksjerÈj ,shhs'
• wj¾.dCIr we;=<;a jpk ,shd olajhs
• md,s j¾K ud,dfõ m%fNao j.=jlska olajhs'
• ìxÿj ^ks.a.yS;h& iys; jpk we;=<;a fldg jdlH ,shhs'
• iajrdrïNl jpk ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• md,s NdIdj;rKh I fmd;
• md,s mdGu[acßh
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh I fmd;
• nd,dj;drh
2
md,s j¾Kud,dj III
01'ksmqK;dj
md,s wCIr ud,dj m%fNao .; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
1'3 f,aLkfha§ ixhqla;dCIr Ndú; lrhs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• ixhqla; wlaIr hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrhs'
• md,s f,aLk iïm%odhdkql+, j y,a wl=re ixhqla; fldg ,shhs'
• ixhqla;dCIr Ndú; lrñka jpk ,shhs'
• ixhqla;dCIr iys; jpk lshjhs'
• wCIr ixhqla; lsÍfï § ^ne| ,sùfï §& úúO l%uj,g isÿjk nj meyeÈ,s lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ixhqla;h y,a wl=re folla w;r isÿjk nj'
• wCIr ixhqla;h jvd;a jeo.;a jkafka md,s NdIdfõ f,aLkhg nj'
• uydm%dK wl=re folla ixhqla;j fkdfhok nj'
• ixhqla;dCIr iys; jpk md,s NdIdfõ iq,N nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• y,a wl=re lshfjk ;eka f,aLkfha È ne¢ wl=re fldg ,shd olajkak'
• we;eï ne|s wl=re ,sùfï § wl=re fjkia fkdfldg iïmq¾K wl=re fol noaO lrkak'
• we;eï ne|s wl=re ,sùfï § uq,a wl=f¾ wvla ,shd noaO lrkak'
• y,a wl=re follska mr rldrh fjkqjg rldrdxYh fhdokak'
• y,a wl=ßka mr ZhZldrh fjkqjg hxYh fhdokak'
• ixhqla;dCIr iys; jpkj, ixhqla;h y,a fldg ,shkak'
• ixhqla;dCIr ,sùfï § taldr ´ldr Ndú;h meyeÈ,s lrkak'
• uym%dK wl=re folla ixhqla; fkdjk nj fmkajd fokak'
• j¾.dka;dCIr ne| ,sùfï § iajj¾.fha wl=re ne| ,shkak'
• ixhqla;dCIr iys; jpk" mdG tl;= lrkak'
;lafiarej yd we.hSu
• md,s moj, y,a wl=re lshefjk ;eka ixhqla; lr ,shhs'
• úúO l%uj,g wl=re ixhqla; lr ,shhs'
• wl=re ixhqla; jk yd ixhqla; fkdjk ;eka meyeÈ,s lrhs'
• iaj j¾.fha wl=re iuÕ ixhqla; jk j¾.dka; wl=rej,g ksoiqka olajhs'
• wCIr ixhqla; l< jpk fhdod md,s fÊohla ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd;
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• md,s NdIdj 1 uq,sl msßfjk

3
md,s kdu jrke.Su
02 ksmqK;dj
md,s kdu jrke.Su yd úNla;s jHjydrh wjfndaOfhka Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
2(1 úNla;s yd jpk fNaoh y`ÿkd .kS'
2'2 Yíodka; jYfhka kdu jrke.Su fjkalr f;areï .kshs'
2'3 úNla;s w¾: f;areï f.k ,shd olajhs'
2'4 úúO iajrdka;j;a Yío lsysmhla jrk.hs'
ld,Éfþo 18
bf.kqï m,
• kduhla ,sx. yd Yíodkaa; jYfhka fjkiajk nj m%ldY lrhs'
• ,sx. yd Yíodka; wkqj kdu jrke.Su fjkia jk nj meyeÈ,s lrhs'
• kduhla úNla;s kjfha jpk fofla jrk.d olajhs'
• ta ta úNla;sj, uQ,sl w¾:h oekf.k Ndú; lrhs'
• wldrdka; mq,a,sx. kduhla ish¨ úNla;Skays jrk.d w¾: .kajhs'
• wldrdka;" bldrdka;" Bldrdka;" Wldrdka; mq,a,sx. kdu Wmqgd olajhs'
• wdldrdka;" bldrdka; Bldrdka; ia;S%,sx. kdu y`ÿkd f.k jrk.hs'
• ia;S% ,sx. Yíohla ish¨ úNla;sj, jrk.d w¾: .kajhs'
• wldrdka;" bldrdka;" Wldrdka; kmqxil ,sx. Yío y`ÿkd f.k jrk.hs'
• jrk.k ,o Yíoj,g iudk Yío jrk.d w¾: .kajhs'

mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia


• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• kduhla" ,sx. yd Yíodka; jYfhka fjkiajk nj'
• kduhla" úNla;s kjfha tal jpk" nyq jpk jYfhka jrkef.k nj'
• ta ta úNlaa;shg uQ,sl jQ w¾:hla we;s nj'
• wldrdka; kduhla ish¨ úNla;Skays jrk.d w¾: .ekaùfuka fiiq Yíoj,g w¾: .ekaùu
myiq jk nj'
• nqoaO" w.a.s" oKaã" NslaLq hk Yío mq,a,sx. wldrdka;" bldrdka;" Bldrdka;" Wldrdka;"
Yío i|yd ksoiqka f,i oelaúh yels nj'
• l[a`[d" N+ñ" ;reKs" fOkq hk Yío ia;S% ,sx. wdldrdka; bldrdka;" Bldrdka;" Wldrdka;
Yío i|yd ksoiqka f,i oelaúh yels nj'
• M," wÜÀ" oKaã" wdhq hk Yío kmqxil ,sx. wldrdka;" bldrdka;" Bldrdka;" Wldrdka;
Yío i|yd WodyrK jk nj'

4
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• kduh yd kdu moh w;r fjki olajkak'
• kdu lsysmhla ,shd tu kduhkaf.a ,sx.h yd Yíodka;h fmkajd fokak'
• wldrdka; mq,a,sx. Yíohla jrk.d w¾: .kajkak'
• ,sx.;%hg wh;a wldrdka;" wdldrdka;" bldrdka;" Bldrdka;" Wldrdka; Yíoh ne.ska
jdfjdaoa.; lrjd w¾: .kajkak'
• ta ta Yíohg iudk j jrkef.k Yío ,nd § jr ke.Sug i,iajkak'
• Yío j.=.; fldg iu úIu;d fmkajd fokak'
• kdumo lsysmhlg w¾: .kajd tjeks kdumo j,g" isiqkaf.ka w¾: ,nd fokak'
• ,sx.h yd Yíodka;h iudk jqjo jrke.Su fjkiajk Yío we;s nj fmkajd .kak'
;lafiarej yd we.hSu
• kdu ,sx. jYfhka yd Yíodka; jYfhka fjkalr olajhs'
• úNla;s kjh u;lfhka ,shhs" lshhs'
• ta ta úNla;s w¾:h m%ldY lrhs'
• ,sx.;%hg wh;a wldrdka;" wdldrka;" bldrdka;" Bldrdka;" Wldrdka; Yío jrk.d w¾:
.kajhs'
• ta ta Yíoj,g iudk Yío jrk.d w¾: .kajhs'
• jdlHj, fhfok wdldrh wkqj moj,g w¾: fhdohs'
• rEm lSmhla we;s úNla;s y`ÿkd .kshs' w¾: m%ldY lrhs'
• Yío j.=.; fldg olajhs'
• Yío u;lfhka lshd w¾: .kajhs'
.=Kd;aul fhojqï
• j.='
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• md,s kdudLHd; jrke.s,a,'

5
md,s wdLHd; jrke.Su
3' ksmqK;dj
úúO ls%hd m%fNao WÑ; mßÈ Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
3'1 md,s wdLHd; jrke.Sfï j.=j y÷kdf.k ,shd olajhs'
3'2 j¾;udk" wkd.;" w;S; wdLHd; jrk.d w¾: lshhs'
3'3 wdLHd; mo fhdod jdlH idohs'
ld,Éfþo 11
bf.kqï m,
• wdLHd; mohla jrkef.k j.=j ilia lrhs'
• wdLHd; mohla ^Od;=jla& j¾;udk ld,fha jrk.hs'
• j¾;udk ld, m%;Hud,dj fjkalr ,shhs'
• mqreI;%hg jpkoajhg wod< jdlHh fjka jYfhka Wla; mo fhdod ,shhs'
• w;a;fkd moh yd mriai moh fjka fjkaj y÷kajhs'
• Núiaika;s wdLHd;fha yd j¾;udk wdLHd;fha m%;Hud,dj ii|hs'
• j¾;udk yd wkd.; ld, foflys w¾:h fjka lr y÷kajñka jdlH ,shhs'
• w;S; ld, ^wÊc;kSs& m%;Hud,dj j.=.; lrhs'
• w;S; ld, m%;Hud,djg wkqj Od;=jla jrk.hs'
• j¾;udk ld, jdlHh ,shd tajd w;S; ld,hg yrjd ,shhs'
• ks¾ÈIag lD;sfhka Wmqgd oelajq j¾;udk" wÊc;kS" Núiaika;"s wdLHd; mo j¾. lrhs'
• ta ta wdLHd; mo fhÿKq md,s jdlHh Wmqqgd w¾: lshhs" ,shhs'
• wdLHd; mo fhdod ir, jdlH idohs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• wdLHd; mohla jrkef.k j.=j meyeÈ,s l< hq;= nj'
• j¾;udk ld, wdLHd; m%;Hud,djg wkqj Od;=jla jrke.sh hq;= nj'
• wkd.; ld, m%;Hud,dj wkqj Od;=jla jrk.d oelaúh hq;= nj'
• wÊc;kS m%;Hud,djg wkqj Od;=jla jrk.d oelaúh hq;= nj'
• ir, j¾;udk ld, jdlHh 12la ^mqreI ;=kg" mo folg yd jpk folg .e,fmk& ,shd
tajd Núiaika;s yd wÊc;kS úNla;sj,g yerùu l< hq;= nj'
• ta ta wdLHd; mo fhÿKq md,s jdlHh ks¾ÈIag lD;sfhka Wmqgd f;areu ,súh hq;= nj'
• ir, md,s jdlH f.dvke.sh hq;= nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• iqÿiq m%fõYhla ,nd.kak'
• j¾;udk ld, úNla;s m%;H j.=jla ilia lr .kak'
• tu j.=j isiqkag fmkajd lreKq úuikak'
• Od;=jla tu j.=fjys jrk.d olajkak'

6
• tu j.=j Núiaika;s wdLHd;hg yrjkak'
• tu j.=j wÊc;kSs wdLHd;hg yrjkak'
• wdLHd; mo ud,djla Wmqgd fmkajkak'
• tlsfklys we;s fjkialï y÷kajd fokak'
• tajd j¾. lrkak'
• ks¾ÈIag lD;sfhka WÑ; jdlH f;dard Wmqgd oelaùug isiqka fhduq lrkak'
• Wla; wdLHd; mo iys; jdlH ks¾udKh lrjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• Od;=jla jrkef.k j.=j ,shhs'
• j;a;udk wdLHd;fha Od;=jla jrk.hs'
• j;a;udk wdLHd;fha jdlH 12 la i|yd WÑ; Wla; mo fhdohs'
• Núiaika;s wdLHd;h jrk.hs" w¾: lshhs'
• wÊc;kS wdLHd;h jrk.hs" w¾: lshhs'
• ir, jdlH ks¾udKh lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• wdLHd; m%;Hud,dj iys; mqjre
• nyq udOH ^u,aáóähd fm%dfclag¾& m%lafIamKh"
• kdudLHd; jrke.s,a,
• ã'ù'ã' ;eáhla

jeäÿr .fõIKh
• kdudLHd; jrke.s,a,
• md,s mdGu[acÍ 1 fmd;
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd;

7
iJê Ndú;h i
04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê Ndú; lrñka f,aLkfha fhfohs'
ksmqK;d uÜgu
4(1 ikaê yÿkajd ikaê ld¾hh meyeÈ,s lrhs'
4'2 ikaê m%fNao kïfldg WodyrK olajhs'
ld,Éfþo 02
bf.kqï m,
• ikaê hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrhs'
• ikaê m%fNao kï lrhs'
• ikaêfha m%fhdack olajhs'
• ikaê ld¾h kï lrhs'
• ikaê mo úikaê lr" úikaê mo ikaê lr oelaùfï yelshdj ,nhs'
• ndysr yd wNHka;r ikaêhg ksoiqka fohs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• wCIr iqÿiq mßÈ .<md fomohla ;ks mohla njg m;a lsÍu ikaê kï jk nj'
• ndysr yd wNHka;r jYfhka ikaê m%fNao folla we;s nj'
• ;ks mohla ;=< ikaêh ks;H jYfhka isÿjk nj'
• mo folla w;r isÿjk ikaêh ndysr ikaêh jk nj'
• mo ikaê lsÍfuka m%fhdack we;s nj'
• ikaê lsÍu i`oyd ikaê ld¾h fhdod .;hq;= nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• iqÿiq m%fõYhla ,nd .kak'
• ikaê hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrkak'
• ndysr yd wNHka;r ikaê m%fNao meyeÈ,s lrkak'
• ikaê mo iys; jdlH lsysmhla mqjrefõ ,shd úikaê fldg olajkak'
• ffoksl j;ams<sfj;aj, Ndú; jk .d:djkays ikaê mo Wmqgd olajkak'
;lafiarej yd we.hSu
• ikaê hkq l=ulaoehs meyeÈ,s lrhs'
• ikaê m%fNao kï lrhs'
• ikaêfha m%fhdack olajhs'
• ikaê ld¾h kï lrhs'
• ndysr yd wNHka;r ikaêhg ksoiqka fohs'
.=Kd;aul fhojqï
• fm, fmd; $ã'ù'ã ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
8
iJê Ndú;h ii
04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê Ndú; lrñka f,aLkfha fhfohs'
ksmqK;d uÜgu
4'3 ikaê úê fhdod .ksñka iajr ikaêh úia;r lrhs'
ld,Éfþo 02
bf.kqï m,
• md,sfha ikaê m%fNao kï lrhs'
• iajr ikaêfha ,CIK y`ÿkajhs'
• ikaê úê fhdod .ksñka úikaê mo ikaê lrhs'
• ikaê mo úikaê fldg olajhs'
• jdlHj, we;s iajr ikaê mo Wmqgd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• iajr ikaêfha mQ¾j yd mr j¾Kh iajrhla jk nj'
• ikaê ld¾fha§ jHlrK úê $ ikaê úê Ndú;hg .; hq;= nj'
• jdlHj, tk iajr ikaê mo Wmqgd oelaúh hq;= nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• WÑ; m%fõYhla ,nd .kak'
• iajr ikaê mo we;=<;a fldg ilik ,o mdGhla mqjrefõ ,shd olajkak'
• tys we;s mo úikaê fldg ikaê jQ whqre meyeÈ,s lrkak'
• tys § isÿjQ ikaê ld¾hh meyeÈ,s lrkak'
• ks¾ÈIag .%ka:hkays we;s iajr ikaê mo Wmqgd olajkak'
• ks¾ÈIag .%ka:hkays we;s iajr ikaêhg wh;a ikaê mo úikaê lrkak'
;lafiarej yd we.hSu
• iajr ikaêfha ,laIK olajhs'
• md,s iajr ikaê úê kï lrhs'
• iajr ikaê mo úikaê fldg olajhs'
• ikaê úê fhdod mo idOkh lrhs'
• iajr ikaê mo Wmqgd olajhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ikaê mo we;=<;a fldg ilik ,o mqjrejla
• ã'ù'ã';eáhla
• l¨$iqÿ mqjrej
• ks¾ÈIag .%ka:hqhhh iqoq mqjrej
jeäÿr .fõIKh
• ks¾ÈIag .%ka:h • nd,dj;drh

9
iJê Ndú;h iii
04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê Ndú; lrñka f,aLkfha fhfohs'
ksmqK;d uÜgu
4(4 jdlH ks¾udKfha§ jHCoack yd ks.a.yS; ikaê mo Ndú; lrhs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• jHCoack" ks.a.yS; ikaê mo y`ÿkd f.k ,shhs'
• fok ,o fþohl we;s jHCoack yd ks.a.yS; ikaê mo Wmqgd olajhs'
• Wmqgd olajk ,o ikaê mo ksjerÈj úikaê lrhs'
• fok ,o úikaê mo ikaê fldg olajhs'
• ikaê mo Ndú; lrñka ir, jdlH ks¾udKh lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• jHCoack ikaêfha § mrj¾Kh jHCoackdCIrhla jk nj'
• jHCoackdCIrhg f,dam" wdfoaY" wd.u wdÈ ikaê ld¾h isÿjk nj'
• ikaêjk mo foflka mQ¾j j¾Kh ìkaÿj kï tu ikaêh ks.a.yS; ikaêh jk nj'
• ks.a.yS;hg f,dam" wdfoaYh" wd.u" hk ikaê ld¾h isÿjk nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• iqÿiq m%fõYhla ,nd.kak'
• jHCoack" ks.a.yS; ikaê iys; mo Wmqgd olajk ,o mdGhka m%o¾Ykh fldg wod< ikaê
mo y`ÿkd .ekSug iydh jkak'
• y`ÿkd.;a ikaê mo úikaê lrkak'
• mo ikaê ùfï § n,mE ikaê ld¾hh meyeÈ,s lrkak'
• ks¾ÈIag .%ka:fhka ikaê mo Wmqgd oelaùug isiqka fmd<Ujkak'
• ikaê mo we;=<;a ir, jdlH ks¾udKh lrkak'
;lafiarej yd we.hSu
• jHCoack yd ks.a.yS; ikaê y`ÿkajhs'
• ikaê mo Ndú; fldg ir, jdlH ks¾udKh lrhs'
• fþohl we;s jHCoack yd kss.a.yS; ikaê mo Wmqgd olajhs'
• Wmqgd oelajQ mo úikaê lrhs'
• úikaê mo ikaê fldg olajd ikaê m%fNaoh kï lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ilid .;a j.=j • ã'ù'ã' ;eáhla$ • ks¾ÈIag .%ka:hã'ùiqoq mqjrej
ã'ùiq
jeäÿr .fõIKh
• ks¾ÈIag .%ka:h • nd,dj;drh

10
md,s iudi i
05 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ iudi yd ;oaê; y`ÿkdf.k Ndú; lrhs'
5'1 ksmqK;d uÜgu
5(1 iudi fláfhka y`ÿkajhs'
5'2 iudifha m%fhdack ,shd olajhs'
ld,Éfþo 05
bf.kqï m,
• iudi mo hkq fudkjdoehs y÷kajhs'
• iudi mohl fmdÿ ,CIK meyeÈ,s lrhs'
• iudi mohl wjhj fjkalr olajhs'
• fhda.H mo folla fyda lsysmhla iudi fldg olajhs'
• fþohl we;s iudi mo Wmqgd olajhs'
• iudi m%fhdack u;lfhka ,shhs" lshhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• iudi hkq mo flá lsÍula nj
^iudfid mo ixfLfmd&
• wfkHdakH iïnkaOh we;s mo muKla iudi jk nj'
^kdudkx iudfid hq;a;;af:d&
• iudi mohl wjhj folla fyda jeä .Kkla we;s nj'
• md,s NdIdfõ nyq,j iudi mo Ndú; jk nj' d,s md,s NdIdfõ nyq,j iudi moNdúnj
• fþohl we;s iudi mo y`ÿkd .;hq;= nj'
• iudi lsÍfï m%fhdack oek .; hq;= nj'
• f;dard .;a iudi mo lsysmhla weiqßka by; m%fhdack fmkajd Èh yels nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• iudi mo lsysmhla ,shd olajkak'
• tlS iudi moj, wjhj fjka lrkak'
• uq,ska we;s wjhjfha$ wjhj j, úNla;s m%;H f,dma j we;s nj fmkajd fokak'
• wod< iudi mo ú.%y fldg olajkak'
• iudi lsÍfuka miqj iudi mo Ndú; lsÍfï m%fhdack fmkajd fokak'
• iudi mo iys; yd rys; jdlH lsysmhla bÈßm;a fldg isiqkag ta w;ßka iudi mo y`ÿkd
.ekSug i,iajkak'
• isiqka lKavdhï fldg ú.%y jdlH iys; mo imhd tajd iudi lsÍug wjia:dj i,id fokak'
• fþohl we;s iudi mo lsysmhla Wmqgd olajd tajd y`ÿkd .ekSug wjia:dj i,id fokak'

11
;lafiarej yd we.hSu
• iudi mohla Wmqgd olajhs'
• iudi mohl fmdÿ ,CIK fmkajd fohs'
• iudi mohl wjhj fjka fldg olajhs'
• iudi mohla y`ÿkd .kakd wdldrh meyeÈ,s lrhs'
• .d:d" mdG" jdlHj, tk iudi mo Wmqgd olajhs'
• iudi m%fhdack ,shhs" lshhs'
.=Kd;aul fhojqï
• Wmqgd olajk ,o fþohla' ã'ù'ã';eáhla
• Wmqgd olajk ,o .d:d lsysmhla
• Wmqgd olajk ,o jdlH lsysmhlarej
rej
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh II fmd;'
• md,s jHdlrK újrKh'
• nd,dj;drh iudi ldKavh'

12
md,s iudi ii
05 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ iudi yd ;oaê; y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
5'3 ta ta iudi m%fNaoh i|yd WodyrKh ne.ska olajhs'
ld,Éfþo 05 hs'
bf.kqï m,
• iudi m%fNao 6 la we;s nj m%ldY lrhs'
• ta ta iudi m%fNaohg WodyrKh ne.ska imhhs'
• wjhj ,laIK wkqj iudi moh ljr iudihlg wh;a oehs m%ldY lrhs '
• ta ta iudi m%fNaohg wkkH uQ,sl ,laIK meyeos,s lrhs'
• tl u iudi m%fNaohl jqj o fjkialï we;s nj y÷kdf.k m%ldY lrhs'
• fokq ,nk iudi mo iudi m%fNao wkqj j.=.; fldg olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my;
i|yka úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a
lr .kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• iudi m%fNao 6 la we;s nj'
• ta ta iudi m%fNaohg wkkH jQ uQ,sl ,laIK we;s nj'
• ta ta m%fNaofha wkkH;dj ;yjqre lsÍug WodyrK oelaúh hq;= nj'
• wjhj wkqj iudi moh lskï iudihlg wh;a jkafka o hk j. lsj yels nj'
• tl u iudi mohl jqj o fjkialï mj;sk nj'
• iudi mo iq,N j md,s NdIdfõ Ndú; jk nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• iudi mo lsysmhla ,shd olajd wjhj fjka lrkak'
• ta ta iudi mofha fjialï fmkajd fokak'
• ta wkqj iudi m%fNaoh kï lrkak'
• iudi mo lsysmhla ,shd olajd tajd ta ta iudi m%fNaohg wh;a nj fmkajd fokak'
• fokq ,nk iudi mo ljr iudihlg wh;a oehs kï lsÍug bv i,ikak'
;lafiarej yd we.hSu
• iudi mo lsysmhla Wmqgd olajhs'
• iudi m%fNao u;lfhka lshhs" ,shhs'
• ta ta iudi m%fNaohg WodyrKh ne.ska imhhs'
• fokq ,nk fþohl we;s iudi mo Wmqgd olajd m%fNaoh kï lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ilia lrk ,o iudi m%fNao we;=<;a j.=j
• l¨$ iqÿ mqjrej
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh II fmd;
• md,s jHdlrK újrKh
• nd,dj;drh iudi ldKavh

13
md,s ;oaê;
05 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ iudi yd ;oaê; y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
5'4 ;oaê; y÷kajd §ug iu;a fjhs'
5'5 ;oaê; m%fNao kï fldg WodyrKh ne.ska olajhs'
ld,Éfþo 05 hs'
bf.kqï m,
• kduhlg ;oaê; m%;Hhla tla fldg ;oaê; kduhla idod .kakd nj m%ldY lrhs'
• ;oaê; hkq m%;Hd¾: kdu nj y÷kdf.k m%ldY lrhs'
• f,aLkfha oS yd NdIKfhaoS ;oaê; mo nyq, jYfhka fhdod .kakd nj m%ldY lrhs '
• ;oaê; m%fNao kï lr WodyrK imhhs'
• kduhlg ;oaê; m%;Hhla tla fldg ;oaê; mo idohs'
• ;oaê; mohkays kduh yd ;oaê; m%;Hh fjka lr olajhs'
• fokq ,nk ;oaê; kdu ta ta m%fNaohg wh;a jk f,i j.=.; lrhs'
• fþohl we;s ;oaê; mo Wmqgd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my;
i|yka úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a
lr .kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• kduhkag ys; jQ ;oaê; m%;Hh iuQyhla we;s nj'
• úúO ;oaê; m%;Hh ksid ;oaê; m%fNao f.dvkef.k nj'
• tla tla ;oaê; m%fNaohg wkkH jQ ,laIK we;s nj'
• kduhlg mrj ;oaê; m%;Hhla fhdod ;oaê; kduhla idod.; yels nj'
• ;oaê; m%fNao 6 la we;s nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• ;oaê; kdu iys; jdlHh lsysmhla mqjrefõ ,shd olajkak'
• tu jdlHj, we;s ;oaê; mo Wmqgd olajkak'
• ;oaê; moj, kduh yd ;oaê; m%;Hh fjka lsÍu" isiqka ,jd lrjkak'
• ;oaê; mo lsysmhla ,nd oS tajd ljr ;oaê; m%fNaohlg wh;a oehs úuid j.=.; lrjkak'
• fþohl $ jdlHhl we;s ;oaê; mo Wmqgd olajkak'
• ;oaê; m%fNao WodyrK iys; j u;lfhka lshjkak$,shjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• ;oaê; mohl ,laIK meyeos,s lrhs'
• ;oaê; mo y÷kajd fohs'
• ;oaê; mohl kduh yd ;oaê; m%;H fjka lr olajhs'
• ;oaê; m%fNao u;lfhka lshhs" ,shhs'
• ta ta ;oaê; m%fNaohg WodyrKh ne.ska imhhs'
• ;oaê; kdu ljr m%fNaohlg wh;a oehs m%ldY lrhs'
• fÊoj, $ jdlHj, we;s ;oaê; mo Wmqgd olajd j.=.; lrhs'
• jHjydrfha mj;sk md,s ;oaê; mo tl;= lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ilid .;a j.=
• md,s NdIdj;rKh II fmd; ^;oaê;&
• l¨$ iqÿ mqjrej
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• md,s jHdlrK újrKh
• md,s NdIdj;rKh II fmd;

14
md,s .oH mßj¾;kh i
06'ksmqK;dj
ksjeros úhrK úê iys; j mßj¾;k ld¾hfha fhfohs'
ksmqK;d uÜgu
6'1 ir, md,s mdG isxy,hg k.hss'
ld,Éfþo 04
bf.kqï m,
• jdlHhl uQ,sl Í;s meyeos,s lrhs'
• md,s mdGhla isxy,hg mßj¾;kh lsÍfï oS isÿjk uQ,sl Í;s úia;r lrhs'
• md,s jdlHhl ld, fNaoh" jpk fNaoh yd mqreI fNaoh meyeos,s lrhs'
• ir, md,s jdlH isxy,g ke.Sfï yelshdj ,nhs'

mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia


• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ld, fNaoh" mqreI fNaoh" jpk fNaoh my; jdlH iuqyh u.ska meyeÈ,s l< yels nj'
• uqks u[afÉ ih;s $ ihs $ ihsiai;s
• uqkfhd u[afpiq ihka;s $ ihsxiq $ ihsiaika;s'
• wyx oSfm prdñ $ wpßx $ pßiaidñ'
• uhx oSfm prdu $ wpßïy $ pßiaidu
• ;ajx w;sÓfkd wdydrx oois $ ofod $ oosiaiis'
• ;=ïfy w;sÓfkd wdydrx oo: $ oos;a: $ oosiai:'
• md,s NdIdj;rKh 1 - 10 mdvïj, md,sfhka isxy,hg we;s jdlH fhdod f.k by;
lreKq idlÉPd l< hq;= nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• jdlHhl l¾;D" l¾u" ls%hd jYfhka wju mo ;=kla we;s nj meyeos,s lr fokak'
nd,fld iqkLx myr;s'
• jdlHfha ls%hd mofha ld,h fjkia l< úg jdlHfha iïmq¾K woyi fjkia jk nj
meyeos,s lrkak'
nd,fld iqkLx myr;s
nd,fld iqkLx myß
• ÿrjfndaO md,s jpk i|yd isxy,d¾: imhkak'
• udfris - uerefõh $ mSf<is - fm¨fõh $ cdf,is - oe,aùh
lf:is - lSfõh $ fofiis - foaYkd lf<ah $ mdf;is - fy¨fõh
fpdfris - fidrlï lf<ah $Gfmis - ;enqfõh $ wdfkis - f.kdfõh
by; ls%hdmoj, j¾;udk yd wkd.; ld, ls%hd mo ms<sn| wjOdkh fhduq lrjkak'
• ilik ,o mqjrefõ fyda l¨ $ iqÿ ,E,a, u; jdlH ,shd isiqka ,jd WÉpdrKh
lrjkak'
• jdlHfha l¾;D l¾u ls%hd moj,g úfYaIK mo fhdod jdlH ixlS¾K l< yels nj yd
úfYaIK mo" wod< mohg uq,ska fhfok nj meyeos,s lrkak'
.dujdiSs fid uqks" kSpu[afp idOqlx ih;s'

15
• md,s NdIdj;rKh m<uq fmdf;a 01- 10 mdvïj, f;dard.;a md,s jdlH isxy,hg
mßj¾;kh lrjkak'

;lafiarej yd we.hSu
• md,s NdIdj;rKh m<uq fmdf;a 1-10 mdvïj, f;dard.;a md,s jdlH isxy,hg k.hs'
• j¾;udk ld, jdlHhla w;S; yd wkd.; ld,j,g yrjd ,shhs'
• tal jpkd¾:j;a md,s jdlH nyq jpkhg yrjd ,shhs'
• l¾;D" l¾u" ls%hd iys; jdlH iqÿiq úfYaIK mo fhdod ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• md,s NdIdj;rKh I fmd;
• jdlHhl ld, fNaoh" mqreI fNaoh" jpk fNaoh m%lg jk f,i ieliQ j.=jla
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh I fmd;

16
md,s .oH mßj¾;kh ii
06 ksmqK;dj
ksjeros úhrK úê iys; j mßj¾;k ld¾hfha fhfohs'
ksmqK;d uÜgu
6(2 ir, isxy, mdG md,shg k.hss'
ld,Éfþo 04
bf.kqï m,
• isxy, mdGhla md,shg ke.SfïoS isÿjk uQ,sl Í;s úia;r lrhs'
• isxy, jdlHhl uQ,sl ,laIK meyeos,s lrhs'
• jdlHhl ld," jpk" mqreI fNao ,shd úia;r lrhs'
• ir, isxy, mdG md,shg k.hs'
• tal jpk jdlH nyq jpkhg;a nyq jpk jdlH tal jpkhg;a yrjhs'
• w¾:j;a md,s jdlH ld,;%fhka u ,shd oelaùug iu;a fjhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ir, jdlHl uQ,sl ,laIK y÷kd .; hq;= nj'
• jdlH ld,;%fha" mqreI;%fha" jpkoajfha fhfok nj'
• md,s NdIdj;rKh m<uq fmdf;a 01 - 10 mdvïj, f;dard.;a isxy, mdG md,shg ke.sh hq;=
nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• WÑ; m%fõYhla ,nd .kak'
• ir, isxy, jdlHhl l¾;D" l¾u" ls%hd meyeos,s lr fokak'
• tu l¾;D l¾u ls%hd mo wod< jpkfhka úNla;sfhka" mqreIfhka fhosh hq;= nj fmkajd
fokak'
• isxy, jdlHhla md,shg mßj¾;kh lsÍfïoS md,s Í;sh n,meje;afjk nj meyeos,s lrkak'
• jdlHhl ls%hd mofha ld,h fjkia l< úg uq`: jdlHfha u w¾:h fjkia jk nj
meyeos,s lrkak'
• úfYaIK mo fhoSfuka jdlH ixlS¾K jk nj meyeos,s lsÍu yd tlS úfYaIK wod< mohg
uq,ska fhosh hq;= nj fmkajd fokak'
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd; 1 - 10 mdvïj, f;dard.;a isxy, mdG md,shg mßj¾;kh
lrjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• md,s NdIdj;rKh m<uq fmdf;a 1-10 mdvïj, f;dard.;a isxy, jdlH md,shg k.hs'
• j¾;udk ld, isxy, jdlH w;S; yd wkd.; ld,j,g yrjd ,shhs'
• tal jpkd¾:j;a jdlH nyq jpkd¾:hg yrjd ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd;
• jdlHhl ld,;%h" mqreI;%h" jpkoajh m%lg jk f,i ieliQ j.=j
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd;

17
md,s .oH mßj¾;kh iii
06 ksmqK;dj
ksjeros úhrK úê iys; j mßj¾;k ld¾hfha fhfohs'
ksmqK;d uÜgu
6'3 jHdlrKdkql=, j ir, md,s fþo isxy,hg k.hss'
ld,Éfþo 02
bf.kqï m,
• ir, md,s jdlH w¾: mq¾K f,i isxy,g k.hss'
• isxy,g mßj¾;kh lsÍfï oS n,mdk Í;s meyeos,s lrhs'
• NdId Í;s wkq.ukh lrñka ir, md,s fþo ksjerÈ j isxy,g k.hs'
• isxy,g ke.+ mdGfha idrdxYh f.k yer olajhs'

mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia


• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixlaIsma;h
• fuu ks¾ÈIag fþoh md,s rpkd tl fmdf;a ZZl=lal=fgdZZ mdvu nj'
• fuu fþoh ir, md,s fþo mßj¾;khg mQ¾jdo¾Y imhk nj'
• fuu mdvfuka mßj¾;k l=i,;dj yd Ôú;do¾Y .;yels nj'
l=lla f
= gd
ukqiaidkx l=lal=fgd Wmldrfld' ;iaud nyfjd ukqiaid l=lal=fg fmdfika;s'
l=lla g
= d O[a[lKdoSks N=[c a ka;'s osjd Ndf. f.yiai wúÿfr bf;dÑf;d wdysKv
a ka;'s
iqßfh w;a:x .ÉPkaf; f; ksjdix wd.ÉPka;s' r;a;shx relafLiq jd m[acfriq jd
ihka;s' f; iífnix ckdkx mGu;rx mnqÊCês;ajd rjka;s' f;k ioafok ukqiaid
mnqÊCOka;s' ld,x w[a[dh mdf;dj ifl ifl lïfï kshqÊcka;s" l=lal=giai isris
pQ,d j;a;f;' ;:d k l=lal=áhd isris' ;f;d l=lal=áhd wêl;rx l=lal=fgd fidNf;'
l=lal=áhd wKafvys idnld WmamÊcka;s' l=lal=gfmd;ld l=lal=áhd ioaêx iCoaprkaa;s
wms kq ;ajx bÉPis l=lal=fg fmdfi;=x
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• WÑ; m%fõYhla ,nd .kak'
• ÿrjfndaO jpk i|yd isxy,d¾: imhkak'
• mdGh weiSug i,iajkak'
• mdGfha wka;¾.; idrdxYh bosßm;a lrkak'
• md,s mdGfha isxy, w¾:h mßj¾;k Í;s wkqj f;areï lrkak'
• fun÷ ;j;a mdG tl;= lsÍug fmd<Ujkak'
• mdGh wdY%fhka isxy,fhka yd md,sfhka ir, m%Yak wikak'
;lafiarej yd we.hSu
• fok ,o fþoh isxy,hg k.hs'
• md,sfhka wik m%Yakj,g ms<s;=re imhhs'
• wiïmQ¾K jdlH iïmQ¾K fldg ,shhs'
• fok ,o jpk fhdod ir, jdlH ks¾udKh lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• l=lal=fgd mdvu ^md,s rpkd 1 fmd;&
• l=l=<d" lsls<sh" megõ iys; PdhdrEm
jeäÿr .fõIKh
• md,s rpkd 1 fmd;

18
md,s moH mßj¾;k
07 ksmqK;dj
ks¾ÈIag .oH moH mdG w¾:djfndaOfhka lshjhs'
ksmqK;d uÜgu
7'1 ks¾ÈIag .oH moH mdG ksjerÈj WÉpdrKh lrhs'
7'2 ks¾ÈIag moH mdGhla ßoauhdkql+,j .dhkd lrhs'
7'3 .oH moH mdGhkays ir, w¾:h m%ldY lrhs'
ld,Éfþo 10
bf.kqï m,
• md,s .d:d Yío k.d ksjerÈ j WÉpdrKh lrhs'
• md,s .d:d ßoauhdkql+,j .dhkd lrhs'
• idïm%odhdkql=, j iÊCOdhkd lrhs'
• .oH moH mdGhkays wkaajh ilihs'
• .oH moH mdGhkays ÿrjfndaO moj,g w¾: ,shd olajhs'
• wkajhg wkqj w¾:h lshhs" ,shhs'
• w¾:djfndaOfhka hq;=j lshjd riú¢hs'
• .oH moH mdGhka ys we;s moj, jHdlrK úNd. úia;r lrhs'
• .oH moH fldgiaj, ir, w¾:h ixCIsma; lr olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my;
i|yka úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a
lr .kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• Oïumofha wmamudo j.a.fhA .d:d Yío k.d lshúh hq;= nj'
• .d:d ßoauhdkql+,j .dhkd l< hq;= nj'
• .d:dj, wkajh ilid ir,d¾: f;areï .; hq;= nj'
• ÿrjfndaO moj, w¾:h ,súh hq;= nj'
• .d:dj, O¾ud¾: wjfndaOfhka m%ldY l< hq;= nj'
• uydiqmsk cd;lfha ks¾foaYs; fldgi ^ m<uq fÊo 03& y`vk.d lshúh hq;= nj'
• ÿrjfndaO moj, w¾:h ,súh hq;= nj'
• wkajhg wkqj w¾: lSu yd ,sùu l< hq;= nj'
• idys;Hd;aul fhÿï meyeÈ,s lr Èh hq;= nj'
• f;dard.;a moj, jHdlrKdx. kï l< hq;= nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• ks¾ÈIag fldgia idïm%odhdkql=,j WÉpdrKh lr fmkajkak'
• isiqka ,jd th wkqlrKhg i,iajkak'
• ÿrjfndaO mo Wmqgd oelaùug isiqka fhduq lrkak'
• tu moj, w¾: meyeÈ,s lrkak'
• wkajh ieliSug wjYH Wla;dLHd; m%fhda. ms<sn| wjfndaOh ,nd fokak'
• isiqka ,jd w¾:h lshjkak" ,shjkak'
• cd;l l:d fldgi w,amm%dK uydm%dK fNaoh m%lgjk f,i lshjkak'
• tys ÿrjfndaO mo meyeÈ,s lrkak'

19
• kshñ; fþoj, w¾: lshjkak" ,shjkak'
• idys;Hd;aul fhÿï meyeÈ,s lrkak'
• f;dard.;a mohka ys jHdlrK úNd.h úia;r lrkak'
• .oH moH mdGhkays O¾ud¾: meyeÈ,s lrkak'
• O¾fudamfoaY yd pß;do¾Y ,shjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• .oH moH mdG idïm%odhdkql+, j iÊCOdhkd lrhs
• ÿrjfndaO mohkays w¾: ,shhs" lshhs'
• Wmud wd§ fhÿï Wmqgd ,shhs'
• O¾ud¾: meyeÈ,s lrñka kï lrhs'
• WoaOD; mohkays jHdlrKdx. kï lrhs
.=Kd;aul fhojqï
• cd;lÜG l:dj ^uydiqmsk cd;lh - m<uq fþo 03&
• Oïumoh ^wmamudo j.a.h&
• ã'ù'ä ;eáhla
• uydiqmsk cd;lh- iS'ã' ;eáh
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj 10-11 fmd; ^wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j&
• cd;lÜG l:dj

20
md,s NdIdj m%dfhda.sl Ndú;h
08 ksmqK;dj
md,s NdIdj m%dfhda.sl j Ndú; lsÍfï yelshdj ,nhs'
ksmqK;d uÜgu
8'1 Ôú;fha úúO wjia:dj, m%dfhda.sl f,i md,s NdIdj Ndú; jk nj m%ldY lrhs'
8'2 Èkm;d woyia yqjudre lr.ekSug md,s NdIdj fhdod .kshs'
8'3 md,s NdIdfjka we;s wdo¾Y mdG wjia:dfjdaÑ;j Ndú; lrhs'

ld,Éfþo 10
bf.kqï m,
• mkais,a moj, w¾:h lshhs'
• iq,Nj Ndú; jk jJokd .d:dj, w¾:h lshhs" ,shhs'
• wjux., oekaùïj, tk mdG tl;= lrhs' tajdfha w¾: ,shhs'
• úúO wdh;kj, tk wdo¾Y mdG tl;= lrhs" ,shhs'
• md,sfhka ir, f,i iqN me;Ssu wdos jdlH Ndú; lrñka ixjdofha fhfohs'
• ks¾ÈIag mdvfï ixjdohg wkqj ixjdohla ks¾udKh lrhs'
• md,s idys;Hfha tk wjia:d ixjdohg k.hs'
• Oïumoh" cd;lmd,sh fmd;aj,ska wdo¾Y mdG Wmqgd ,shhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a olajd we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ" mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr .kakd
wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ks¾ÈIag mdvï Yío k.d lshúh hq;= nj'
• md,s NdIdfjka ixjdohla f.dv ke.sh hq;= nj'
• mkais,a yd jkaokd .d:d j, f;areï lshdÈh hq;= nj'
• wdo¾Y mdG /ia l< hq;= nj'
• fn!oaO l:d md,sfhka kdgHdkqrEmSj bÈßm;a l< hq;= nj'
• iqn me;Su" f,v ÿla úuiSu ^fndÊCOx. iq;%h& wdÈh i|yd md,s NdIdj Ndú; l< hq;= nj'

fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh


• md,s ixjdohla mß.Kl m%lafIamKhla u.ska fmkajd m%fõYhla ,nd.kak'
• wd.ñl j;ams<sfj;a md,sfhka flfrk whqre fmkajd fokak'
• wd.ñl j;ams<sfj;ays fhfok md,s mdGhkays w¾: meyeÈ,s lrkak'
• ks¾ÈIag mdvu ixjdohl iajrEmfhka <uqka ,jd bÈßm;a lrkak'
• ta ta wdh;kj, we;s wdo¾Y mdG /iafldg f;areï ,shkak'
;lafiarej yd we.hSu
• Ôú;fha nyq, f,i jHjydr flfrk md,s .d:dj, f;areu lshhs'
• wd.ñl wjia:djkays fhfok md,s mdGhkays w¾: ,shhs'
• wdo¾Y mdG /ia lrhs' w¾: olajhs'
• md,sfhka ixjdofha fhfohs'
• md,sfhka iqnm;hs" f,vÿla úuihs'
.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIag fmd;
• Aids to pali Conversation and translation
• u,aáóähd fmdfclag¾"
• cd;lmd,sh" • Oïumoh
• ã'ù'ã' ;eáhla
jeäÿr .fõIKh
• md,s mdGu[cÍ 1 fmd; • md,s NdIdj;rKh 1 fmd;

21
;lafiarej yd we.hSu

mka;s ldurh ;=< M,odhS bf.kqï w;a±lSï ixúOdkh lsÍu msKsi .=re uy;au uyd;aóka
isiqka ,nd isák m%dma;s uÜgï iy Tjqka uqyqKmd isák bf.kqï ÿIalr;djka ms<sn| iqúfYaIS f,i
wjfndaO lrf.k isàu w;HjYHh' th tla tla YsIHhd yg .e<fmk wdldrfha bf.kqï w;a±lSï
ixúOdkh lsÍu msKsi fnfyúka m%fhdackj;a fõ' fuu mq¿,a wruqfKka hq;=j mka;s ldurh ;=<
isiqkaf.a m%.;sh ms<sn| ksrka;rfhka f;dr;=re /ialsÍfï l%shdj,sh ;lafiare lsÍu hkqfjka ir,j
ye¢kaúh yelsh'
;lafiare lsÍfï úúO Ndú;hka we;' f;aÍï ld¾hh" ia:dmk ld¾hh" m¾fhaIK ld¾hh ta
w;ßka m%Odkh' tfy;a mka;s ldurh ;=< .=rejrfhl=g isiqkaf.a bf.kSfï .eg¿ wkdjrKh
lrf.k wfmaËs; bf.kqï uÜgï lrd isiqka kshdukh lsÍu i|yd w;HjYH ud¾f.damfoaY ,nd§u
msKsi th m%fhdackj;a fõ' ;lafiare lsÍu mka;s ldurh ;=< l%shd;aul úh hq;af;a tu mq¿,a
wruqfKka hq;=jh'
mka;s ldurh ;=< lrkq ,nk ;lafiare lsÍfï l%shdj,sh fohdldrhlg l%shd;aul l<
yelsh' tkï isiqkaf.a m%.;sh yd bf.kqu wLKav f,i iïNjk wdldrhg l%shd;aul lsÍu iy
jirla" jdrhla" mdvï tallhla" f;audjla f,i iïmsKaä; wdldrhg ;lafiare lsÍu;a h' fuu .=re
ud¾f.damfoaYfha iEu bf.kqï ksmqK;d uÜgula wjidkfha u tu mdvñka isiqka úiska ixj¾Okh
lr.; hq;= l=i,;d ie,ls,a,g f.k ;lafiare lsÍfï ks¾Kdhl bÈßm;a lr we;' my; ±lafjkafka
ta i|yd WodyrKhls'
ksmqK;d uÜgu
4'3 ikaê úê fhdod .ksñka iajr ikaêh úia;r lrhs'
;lafiarej yd we.hSu
• iajr ikaêfha ,laIK olajhs'
• md,s iajr ikaê m%fNao kï lrhs'
• iajr ikaê mo úikaê fldg olajhs'
• ikaê úê fhdod mo idOkh lrhs'
• iajr ikaê mo Wmqgd olajhs'
mka;s ldurh ;=< bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh l%shd;aul lrk w;r;=r fuu bf.kqï uÜgï
lrd isiqka meñK ;sfí o@' ke;fyd;a Tjqka ÿIalr;djka fmkakqï lrkafka o@ hkak y÷kd .ksñka
lghq;= lsÍug .=rejrfhl=g mq¿jk' fu jeks iïNjk ;lafiare lsÍfï l%shdj,shl§ .=rejrfhl=g
isiqka y÷kd .ekSu msKsi" isiqkaf.a jev ksÍËKh lsÍu yd isiqka iu. idlÉPd lsÍu jeks wúêu;a
;lafiare lsÍfï l%u Ndú;hg .; yelsh' thg wu;rj rpkd ,shùu fm<fmdf;a wNHdij,g fok
ms<s;=re we.hSug ,lalsÍu jeks l%ufõohka o Ndú;hg .; yelsh' tfia u fojkqjg i|yka l<
iïmsKaä; ;lafiare lsÍu i|yd udihla" jdrhla" wjqreoaola wjidkfha mj;ajk mÍËK fyda fuu
.=re ud¾f.damfoaYfha bÈßm;a fldg we;s bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï wdOdrlh
kso¾Ylhla f,i Ndú; lrñka ilia lr.kakd wdOdrl fhdod .; yelsh'
isiqka ;lafiare lsÍu i|yd mÍËK fhdod.kakd úg ;ud úiska u ilia lr.kq ,nk
mÍËK Wmfhda.S lr.kafka kï jvd;a M,odhS jkq we;' mka;s ldurh ;=< lrk isiq m%.;sh
;lafiare lsÍu msKsi jvd;a j,x.=;djlska hqla; jkafka wod< .=rejreka úiska ilia lr .kq ,nk
mÍËKh' .=re uy;au uy;aóka ta i|yd wjYH oekqu" wdl,am" l=i,;d j¾Okh lr .; hq;=h'
fuu miq ìu hgf;a mka;s ldurh ;=< flfrk isiq m%.;sh ;lafiare lsÍu isiqka fyd¢ka
y÷kd f.k tla tla isiqjdg .e<fmk wdldrfha bf.kqï w;a±lSï ,nd § wfmaËs; bf.kqï m, lrd
Tjqka kshdukh lsÍfï uQ,sl mrud¾:h fmr±ß lr f.k l%shd;aul úh hq;=h'
tla tla ksmqK;d uÜgïj,g wod< bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr.; hq;=
wkqms<sfj< iy bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï tla wdOdrlhla kso¾Ylhla f,i
fuu .=re ud¾f.damfoaYfha bÈßm;a fldg we;' th wkqidrfhka ta ta jdrj,g bf.kqï b.ekaùï
l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï wdOdrl .=rejrhd úiska u WÑ; mßÈ ilia lr .;hq;=h'

22
ta ta jdr i|yd bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr .; hq;=
wkqms<sfj< ^ksmqK;d uÜgï wkqj&
bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh
1 jk we.hSï 2 jk we.hSï 3 jk we.hSï
jdrh ixúOdkh lr.; hq;= wjia:dj wjia:dj wjia:dj
ksmqK;d uÜgïj,
wkqm<s f
s j<
1'1" 1'1" 2'1" 2'4"
1'2" 1'2" 2'2" 3'1
1 jdrh
1'3" 1'3" 2'3"
2'1"
2'2"
2'3"
2'4"
3'1

2 jdrh 3'2" 3'2" 4'1" 5'1"


3'3"
3'3" 4'2" 5'2"
4'1"
4'3" 5'3"
4'2"
4'3" 4'4 5'4"

4'4" 5'5
5'1"
5'2"
5'3"
5'4"
5'5

3 jdrh 6'1 6'1" 7'1 8'1


6'2" 6'2" 7'2" 8'2"
6'3 5'3 7'3 8'3"
7'1"
7'2
7'3"
8'1"
8'2"
8'3

23
bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï kso¾Yl wdOdrlh

1' mdi,a jdrh (- fojk jdrh


2' wdOdrl wxlh' (- 01
3' wdjrKh flfrk ksmqK;d uÜgï' (- 5'1" 5'2" 5'3
4' wdjrKh flfrk úIh ikaOdrh' (-
• iudi ye¢kaùu'
• iudi m%fhdack
• iudi m%fNao

5' wdOdrlfha iajNdjh (- mejreu


6' wdOdrlfha wruqKq (-
• md,s NdIdfõ iudi ms<sn| uQ,sl
wjfndaOhla ,nd §u'
• iudij, m%fhdack oek .ekSu'
• iudi moj, wjhj y÷kd .ekSu
• iudi m%fNao b.ekSu'
• ta ta iudi m%fNaoj,g WodyrK iemhSu
• iudi mo Wmqgd .ekSfï l=i,;dj we;s
lsru
S
7' wdOdrlh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia'
7'1.= r e Wmfoia (-
• iudi hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrkak'
• iudij, m%fhdack olajkak'
• iudi moj, wjhj ú.%y fldg olajkak'
• iudi m%fNao kï fldg tajdg kso¾Yl
imhkak'
• iudi mo iys; fÊohla ,nd § iudi mo
Wmqgd olajd oekqu ;yjqre lrkak'

• ks¾ÈIag .%ka:hkays mdvï 2la kï fldg tys


tk iudi mo Wmqgd iudi m%fNao kï
lsÍug isiqka fhduq lrkak'
• ,l=Kq oSfu ks¾Kdhl ms<sn| oekqj;a
lrkak'
• ks¾Kdhlj,g wod<j ,l=Kq msßkukak'

24
7 '22 isiq Wmfoia (-
• iudi" iudi m%fhdack"iudi m%fNao yd
ksoiqka" iudi moj, wjhj .=rejrhd
fj;ska ,nd.kak'
• l%udkql+,j lreKq fm< .iajkak
• úIh lreKq ;yjqre lr.ekSu i|yd fhda.H
jHdlrK .%ka: mßYS,kh lrkak'
• .=re;=udf.ka ks¾Kdhl ms<sn| wjfndaOhla
,nd.kak'
• we.hSï ks¾Kdhl ms<sn| uekúka jgydf.k
Wiia m%ñ;shlska ;u mejreu bÈßm;a
lrkak'

25
8' we.hSï l%uh'

ks¾Kdhl
wkq
ud;Dldjg f;dr;=rej, tl;=j
wod< nj m%udKd;aul úêu;a nj meyeÈ,s nj ks¾udKd;aul
wxlh nj nj
isik
q f
a .a

1

,l=Kq mrdih

• b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=hs 01

26

You might also like