ΔΞΔΣΑ΢ΣΗΚΟ ΓΟΚΗΜΗΟ ΠΡΟΑΓΩΓΗΚΩΝ ΔΞΔΣΑ΢ΔΩΝ

Μάζεκα: Ιζηνξία Καηεύζπλζεο Σάμε: Β΄

Γηάξθεηα εμέηαζεο: Γύν (2) ώξεο θαη ηξηάληα (30) ιεπηά
Σν εμεηαζηηθό δνθίκην απνηειείηαη από ΣΡΗΑ (3) κέξε.

ΜΔΡΟ΢ Α΄ (Μνλάδεο 20)

Να απαληήζεηε ΤΠΟΥΡΔΩΣΗΚΑ θαη ζηηο δύν (2) εξωηήζεηο.

Α1. Να ζπκπιεξώζεηε ηελ θαζεκηά από ηηο πέληε θξάζεηο (1 έσο 5) κε κηα από ηηο ηέζζεξηο
επηινγέο (α, β, γ, δ) πνπ αθνινπζνύλ, ώζηε λα ζρεκαηηζηεί κηα νξζή ηζηνξηθά πξόηαζε. Να
γξάςεηε ζην ηεηξάδην ηεο εμέηαζήο ζαο ηνπο αξηζκνύο ησλ θξάζεσλ θαη δίπια από ηνλ θαζέλα
ην γξάκκα ηεο θξάζεο πνπ απαηηείηαη γηα ηε ζπκπιήξσζε:

1. Σν 622 ήηαλ ην έηνο:

α. ζαλάηνπ ηνπ Μσάκεζ

β. επηβνιήο ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ Μσάκεζ θαη ζπλέλσζεο ησλ αξαβηθώλ θύισλ
γ. θαζηέξσζεο ησλ 5 βαζηθώλ θαλόλσλ ηεο λέαο ζξεζθείαο
δ. απνδεκίαο ηνπ Μσάκεζ από ηε Μέθθα ζηε Μεδίλα

2. Οη ΢ιάβνη νθείινπλ ηηο απαξρέο ηεο εζληθήο ηνπο θηινινγίαο θαη ηνπ πνιηηηζκνύ ηνπο:

α. ζηελ επηλόεζε ηνπ γιαγνιηηηθνύ αιθαβήηνπ

β. ζηελ πξνώζεζε ηεο βπδαληηλήο θηινινγίαο
γ. ζηνλ Κύξηιιν θαη Μεζόδην
δ. ζηνλ Παηξηάξρε Φώηην

3. Η δηπισκαηία ηνπ Βπδαληίνπ εμαξηάην από:

α. ηηο επηγακίεο
β. ηηο εκπνξηθέο ζπκθσλίεο
γ. ζύλαςε ζπκκαρηώλ
δ. όια ηα πην πάλσ

4. Όηαλ ηειείσζε ε Σξίηε ΢ηαπξνθνξία, ε Κύπξνο:

α. θαηαιήθζεθε από ηνλ Γθπ ληε Λνπδηληάλ

β. πεξηήιζε ζηελ εμνπζία ησλ Βελεηώλ
γ. θαηειήθζε από ηνλ Ρηράξδν ην Λενληόθαξδν
δ. πνπιήζεθε ζηνπο Σνύξθνπο από ην βαζηιηά ηεο Αγγιίαο
5. Ο βαζηθόηεξνο ιόγνο γηα ηελ εθδήισζε ηεο Δηθνλνκαρίαο ήηαλ:

α. ε ζσηεξία ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο, ε νπνία εμαξηηόηαλ νινθιεξσηηθά από ηνπο

αγξνηηθνύο πιεζπζκνύο ηεο Μ. Αζίαο - θνξείο αλεηθνληθώλ αληηιήςεσλ.
β. ε έθξεμε ηνπ εθαηζηείνπ ηεο Θήξαο.
γ. ε βνύιεζε απηνθξαηόξσλ κε ηδηόηππεο ζξεζθεπηηθέο ηδέεο.
δ. ν αληαγσληζκόο ηνπ πάπα κε ηνλ απηνθξάηνξα.

(5 ρ 2 κνλ. = 10 κνλάδεο)

Α2. Κάζε πξνζσπηθόηεηα ηεο ζηήιεο Α΄ αληηζηνηρεί κε κηα ηδηόηεηα ηεο ζηήιεο Β΄. Να γξάςεηε
ζην ηεηξάδην εμέηαζήο ζαο ηα γξάκκαηα ηεο ζηήιεο Α΄ θαη δίπια από ην θαζέλα ηνλ αξηζκό ηεο
ζηήιεο Β΄, πνπ αληηζηνηρεί κε ηε ζσζηή απάληεζε. Πξνζνρή: πεξηζζεύνπλ δύν ζηνηρεία ηεο
ζηήιεο Β΄.

΢ΣΖΛΖ Α΄ ΢ΣΖΛΖ Β΄

1. Αξρηεπίζθνπνο Κππξηαλόο α. Πόιεκνο ζξεζθεπηηθνύ ραξαθηήξα

2. Ηξάθιεηνο (610 – 641)
3. Αξρηεπίζθνπνο Αλζέκηνο
4. Κσλζηαληίλνο Παιαηνιόγνο
5. Φώηηνο
β. Άισζε Κσλζηαληηλνύπνιεο 1453
γ. Δπαλάζηαζε ηνπ 1821
δ. Παηξηάξρεο Κσλζηαληηλνύπνιεο
ε. Πξνλόκηα Αξρηεπηζθόπνπ Κύπξνπ
ζη. Αξαβηθέο επηδξνκέο
δ. Θεζκόο ηεο Πξόλνηαο

(5 ρ 2 κνλ. = 10 κνλάδεο)

ΜΔΡΟ΢ Β΄ (Μνλάδεο 45)

Να απαληήζεηε ζε ΣΡΔΗ΢ (3) από ηηο ηέζζεξηο εξωηήζεηο.

Β1. Να γξάςεηε ζύληνκα θαηαηνπηζηηθά ζεκεηώκαηα γηα ηα πην θάησ, κε βάζε ηα δεηνύκελα
ησλ παξελζέζεσλ:

α. Πξνλόκηα Απηνθξάηνξα Εήλωλα ζηνλ Αξρηεπίζθνπν Κύπξνπ (πνηα ήηαλ)

β. Θεζκόο ηεο Πξόλνηαο (ηη όξηδε)
γ. Υξπζόβνπιν (ρξνληθό πιαίζην, εκπιεθόκελεο δπλάκεηο θαη πξόζσπα, γεγνλόηα)

(3 ρ 5 κνλ. = 15 κνλάδεο)

Β2. Να γξάςεηε έλα θείκελν έθηαζεο 150 – 200 ιέμεσλ ζην νπνίν λα αλαιύεηε ηηο ζπλζήθεο δηεμαγσγήο
ηνπ πνιέκνπ ηνπ Ηξάθιεηνπ θαηά ησλ Πεξζώλ (αίηηα, γεγνλόηα, απνηειέζκαηα)..
(15 κνλάδεο)
Β3. Να γξάςεηε έλα θείκελν έθηαζεο 150 – 200 ιέμεσλ, ζην νπνίν λα παξνπζηάδεηε α) πνηα
ππήξμαλ ηα βαζηθόηεξα αίηηα ησλ αξαβηθώλ επηδξνκώλ ζηελ Κύπξν; β) Να αλαθέξεηε θαη λα
εμεγήζεηε επίζεο δύν επηπηώζεηο ησλ επηδξνκώλ απηώλ ζηελ Κύπξν.
(15 κνλάδεο)

Β4. Να γξάςεηε έλα θείκελν έθηαζεο 150 – 200 ιέμεσλ ζην νπνίν λα αλαιύεηε πνηεο ππήξμαλ νη
αηηίεο θαη πνηεο νη ζπλέπεηεο ηεο κάρεο ζην Μπξηνθέθαιν.
(15 κνλάδεο)

ΜΔΡΟ΢ Γ΄ (Μνλάδεο 35)

Να απαληήζεηε ζε ΔΝΑ (1) ΜΟΝΟ από ηα πην θάηω Εεηήκαηα.

ΠΡΟ΢ΟΥΖ:
1. Οξζή είλαη θάζε απάληεζε πνπ ηεθκεξηώλεηαη επαξθώο κε βάζε ζηνηρεία από ηηο πεγέο
πνπ παξαηίζεληαη, θαζώο θαη κε άιια ηζηνξηθά γεγνλόηα / ζηνηρεία.
2. Ζ αληηγξαθή απηνύζηωλ ρωξίωλ από ηηο πεγέο, ρωξίο πεξαηηέξω επεμεξγαζία ηνπο,
αμηνινγείηαη κε κεδέλ κνλάδεο.

Εήηεκα Πξώην

Γ1. Απνζηαζία ηνπ Θεόθηινπ Δξσηηθνύ ζηελ Κύπξν (1042/43)

(α) Έρεη γίλεη θαη κηα απνζηαζία ζηελ Κύπξν θαηά ην ρξόλν απηό [1042/43], έρνληαο σο
πξσηαγσληζηή ηνλ Θεόθηιν ηνλ Εξσηηθό. Γηαηί απηόο, θαζώο ήηαλ ζηξαηεγόο ηνπ λεζηνύ θαη
επηζπκνύζε λα απνζηαηήζεη, όηαλ πιεξνθνξήζεθε ηελ εθζξόληζε ηνπ [απηνθξάηνξα Μηραήι Ε΄
Καιαθάηε] θαη ηε ζύγρπζε πνπ επηθξαηνύζε [ζηελ απηνθξαηνξία], λνκίδνληαο όηη βξήθε
θαηάιιειε ζηηγκή γηα απηά πνπ ζρεδίαδε, μεζεθώλεη όιν ην ιαό ηεο Κύπξνπ θαη δνινθνλεί ηνλ
δηθαζηή θαη ζπιιέθηε ησλ θόξσλ πξσηνζπαζάξην Θενθύιαθην κε ηελ πξόθαζε όηη εηζέπξαηηε
βαξηνύο θόξνπο. Αιιά ν [Κσλζηαληίλνο Θ΄] Μνλνκάρνο δελ άθεζε ην πξάγκα λα πνιπθαηξίζεη.
Γηαηί ν παηξίθηνο θαη λαύαξρνο Κσλζηαληίλνο Χαγέ, ζηαικέλνο από ηνλ απηνθξάηνξα θαη ν νπνίνο
ππέηαμε όιν ηα ιαό ηεο Κύπξνπ, ηνλ δέλεη κε ρεηξνπέδεο θαη ηνλ νδεγεί ζηνλ απηνθξάηνξα. Ο
απηνθξάηνξαο αθνύ ηνπ θόξεζε γπλαηθεία θνξέκαηα θαη ηνλ δηαπόκπεπζε ζηνλ ηππόδξνκν θαη
αθνύ ηνπ δήκεπζε ηελ πεξηνπζία ηνπ ηνλ άθεζε ειεύζεξν.

Ισάλλεο ΢θπιίηζεο, Σύλνςηο Ιζηνξηώλ, 429.1-17

Αμηνπνηώληαο ζηνηρεία ηνπ παξαπάλσ παξαζέκαηνο θαη ηηο επξύηεξεο ηζηνξηθέο ζαο γλώζεηο λα
αλαθέξεηε θαη λα εμεγήζεηε:

Aπό πνηνλ έγηλε ε ζπγθεθξηκέλε απνζηαζία, πόηε, γεγνλόηα, απνηειέζκαηα – παξάγνληεο πνπ
ηελ επλόεζαλ.

(15 κνλάδεο)
Γ2. Τπνδνρή μέλνπ πξεζβεπηή

Μπξνζηά ζηνλ απηνθξαηνξηθό ζξόλν ζηεθόηαλ έλα ράιθηλν, επηρξπζσκέλν δέληξν, από ην νπνίν
έβγαηλαλ θσλέο δηαθόξσλ πηελώλ. Ο ζξόλνο ηνπ απηνθξάηνξα ήηαλ κε ηόζε ηέρλε
θαηαζθεπαζκέλνο, πνπ, ελώ πξνο ζηηγκή βξηζθόηαλ ρακειά, ύζηεξα ζεθσλόηαλ ςειόηεξα θαη
ακέζσο κεηά θαηλόηαλ παλύςεινο. Τεξάζηηα ιηνληάξηα, από μύιν ή από κέηαιιν επηρξπζσκέλν,
ζηέθνληαλ θξνπξνί ηνπ ζξόλνπ θαη βξπρώληαλ κε αλνηθηό ζηόκα θαη θηλνύκελε γιώζζα, ελώ
θηππνύζαλ κε ηελ νπξά ζην δάπεδν. Σ’ απηή ηελ αίζνπζα νδεγήζεθα κπξνζηά ζηνλ απηνθξάηνξα
ζηεξηδόκελνο ζηνπο ώκνπο δύν επλνύρσλ. Καηά ηελ είζνδό κνπ ηα ιηνληάξηα βξπρώληαλ θαη ηα
πνπιηά ηηηίβηδαλ. Ύζηεξα από ηξηπιή πξνζθύλεζε κπξνζηά ζηνλ απηνθξάηνξα ζήθσζα ην θεθάιη
θαη είδα ηνλ απηνθξάηνξα, ελώ πξνεγνπκέλσο θαζόηαλ ζ’ έλα κηθξό ππεξπςσκέλν ζξόλν, λα
αλπςσζεί ζρεδόλ σο ηελ νξνθή ηεο αίζνπζαο θαη λα είλαη ληπκέλνο κε άιιε ζηνιή
Ανταπόδοσις

Αμηνπνηώληαο ζηνηρεία ηνπ παξαπάλσ παξαζέκαηνο θαη ηηο επξύηεξεο ηζηνξηθέο ζαο γλώζεηο λα
αλαθέξεηε θαη λα εμεγήζεηε α) πνηα ήηαλ ηα κέζα κε ηα νπνία νη Βπδαληηλνί αζθνύζαλ ηε
δηπισκαηία θαη β) ηη ζθνπνύο ήζειαλ λα πεηύρνπλ.
(10 κνλάδεο)

Γ3. Αθνύ παξαηεξήζεηε πξνζεθηηθά ηελ πην θάησ εηθόλα θαη αμηνπνηώληαο ηηο ηζηνξηθέο ζαο
γλώζεηο:

Nλα εμεγήζεηε πνηα είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθα ηνπ εηθνλνγξαθηθνύ ζπλόινπ ηεο εθθιεζίαο ηεο
Παλαγίαο ηνπ Άξαθα.

(10 κνλάδεο)
Εήηεκα Γεύηεξν

Γ1.
i. Μαληδηθέξη θαη Μπξηνθέθαινλ
Καη ζηέιλνληαο αγγειηαθόξνπο (ν Μαλνπήι Κνκλελόο) αλαθνίλσζε ηα ζπκβάληα ζηνπο
Κσλζηαληηλνππνιίηεο, παξνπζηάδνληαο ηνλ εαπηό ηνπ θαηά θάπνην ηξόπν νκνηνπαζή κε ην
Ρσκαλό Γηνγέλε, θαζώο ν απηνθξάηνξαο εθείλνο, όπσο θαη απηόο ν ίδηνο, θήξπμε θάπνηε ηνλ
πόιεκν ζηνπο Σνύξθνπο, αιιά έραζε ην κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ ΢ηξαηνύ θαη πηάζηεθε
αηρκάισηνο.
Υξνληθή Γηήγεζηο

ii. Οη κηθξαζηαηηθνί πιεζπζκνί αθαλίδνληαη από ηηο ζθαγέο θαη ηελ πείλα.
Από ηελ αξρή ηεο ρξνληάο (1079-1080) ε πείλα εξήκσζε ηηο πεξηνρέο πνπ θαηνηθνύζαλ νη
Χξηζηηαλνί, νη νπνίεο είραλ ήδε αθαληζζεί από ηηο άγξηεο θαη θνληθέο ηνπξθηθέο νξδέο. Κακηά
επαξρία δε δηέθπγε ηελ εξήκσζε. Παληνύ, νη Χξηζηηαλνί είραλ παξαδνζεί ζηελ θόςε ηνπ
ζπαζηνύ ή είραλ ζθιαβσζεί κε απνηέιεζκα λα ζηακαηήζνπλ νη θαιιηέξγεηεο ησλ αγξώλ θαη λα
ππάξρεη έιιεηςε ςσκηνύ. Οη γεσξγνί θαη νη εξγάηεο είραλ ζθαγεί ή είραλ νδεγεζεί ζηελ
αηρκαισζία θαη ζηε ζθιαβηά. Η πείλα είρε απισζεί παληνύ. Πνιιέο επαξρίεο ήηαλ έξεκεο από
ηνπο θαηνίθνπο ηνπο. Σν αλαηνιηθό έζλνο (νη Αξκέληνη) δελ ππήξρε πηα θαη ρώξα ησλ Διιήλσλ
έθεηην ζε εξείπηα.
Από ην έξγν ηνπ Υξνλνγξάθνπ Μαηζαίνπ από ηε ζπξηαθή Έδεζζα

Αμηνπνηώληαο ζηνηρεία ησλ παξαπάλσ παξαζεκάησλ θαη ηηο επξύηεξεο ηζηνξηθέο ζαο γλώζεηο:
α. Πνηνη ιόγνη νδήγεζαλ ην Βπδαληηλό ζηξαηό ζηε κάρε ζην Μπξηνθέθαιν θαη απέλαληη ζε
πνηνπο αιιά θαη πνηεο ππήξμαλ νη ζπλέπεηεο ηεο κάρεο απηήο;
(6 κνλάδεο)
β. Πνηεο ππήξμαλ νη γεληθόηεξεο ζπλέπεηεο ηεο ήηηαο απηήο γηα ηνπο κηθξαζηαηηθνύο
πιεζπζκνύο;
(4 κνλάδεο)

Γ2.

i. Σα επηρεηξήκαηα ηωλ εηθνλνθιαζηώλ

Οη εηθόλεο αλαπιεξώλνπλ ηα είδσια θαη άξα απηνί πνπ ηηο πξνζθπλνύλ είλαη εηδσινιάηξεο.
Όκσο δελ πξέπεη λα πξνζθπλνύκε θαηαζθεπάζκαηα ησλ αλζξώπηλσλ ρεξηώλ θαη θάζε είδνπο
νκνίσκα. Πιεξνθόξεζέ κε πνηνο καο άθεζε σο θιεξνλνκία απηή ηελ παξάδνζε, δειαδή λα
ζεβόκαζηε θαη λα πξνζθπλνύκε θαηαζθεπάζκαηα ρεξηώλ, θαη εγώ ζα ζπκθσλήζσ όηη απηό είλαη
λόκνο ηνπ Θενύ.

Δπηζηνιή ηνπ Λένληνο Γ’ ζηνλ πάπα Γξεγόξην Β’

ii. Σα επηρεηξήκαηα ηωλ εηθνλνιαηξώλ

Πξνζθπλώ θαη ζέβνκαη ην ΢ηαπξό θαη ηε ιόγρε, ηνλ θάιακν θαη ην ζπόγγν, κε ηα νπνία νη
ζενθηόλνη Ινπδαίνη βαζάληζαλ θαη ύβξηζαλ θαη ζην ηέινο ζθόησζαλ ηνλ Κύξηό κνπ, γηαηί όια
απηά ζηάζεθαλ όξγαλν ηνπ έξγνπ ηεο ζσηεξίαο ησλ αλζξώπσλ. Πώο ινηπόλ λα κελ πξνζθπλώ
ηηο εηθόλεο πνπ θαηαζθεπάδνπλ νη πηζηνί κε αγαζή πξναίξεζε θαη κε ζθνπό ηε δνμνινγία θαη
ηελ αλάκλεζε ησλ παζεκάησλ ηνπ Χξηζηνύ;
Όηη δελ πξνζθπλώ ηελ ύιε, είλαη θαλεξό. Γηόηη, αλ θαηαζηξαθεί ην ζρήκα ελόο ζηαπξνύ πνπ
είλαη θαηαζθεπαζκέλνο από μύιν, ην ξίρλσ ζηε θσηηά λα θαεί. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ην μύιν
ησλ εηθνληζκάησλ, όηαλ θαηαζηξαθεί.

Ηωάλλεο Γακαζθελόο, Πεξί Δηθόλωλ

Αμηνπνηώληαο ζηνηρεία ησλ παξαπάλσ παξαζεκάησλ θαη ηηο επξύηεξεο ηζηνξηθέο ζαο γλώζεηο:

α. Πνηα ε αθνξκή, ηα αίηηα θαη πώο εθδειώζεθε ε εηθνλνκαρία; ΢ε πόζεο θάζεηο δηαηξείηαη;
Πνηεο ππήξμαλ νη ζπλέπεηέο ηεο;
(10 κνλάδεο)

β. Πνηα είλαη ηα θπξηόηεξα επηρεηξήκαηα ησλ εηθνλνκάρσλ θαη εηθνλνιαηξώλ;

(5 κνλάδεο)

Γ3. Αθνύ παξαηεξήζεηε πξνζεθηηθά ηελ πην θάησ εηθόλα θαη αμηνπνηώληαο ηηο ηζηνξηθέο ζαο
γλώζεηο:

α. Να αλαθέξεηε δύν ραξαθηεξηζηηθά ηεο Βπδαληηλήο ηέρλεο.

(2 κνλάδεο)

β. Πεξηγξάςεηε ηη απεηθνλίδνπλ ηα ςεθηδσηά ηεο Αγγειόθηηζηεο θαζώο επίζεο θαη ηη

ζπκβνιίδνπλ;
(8 κνλάδεο)