PENGIRAAN ARUS DAN VOLTAN BAGI LITAR PENGELUAR SEPUNYA.

Pincang Tapak
VCC +10V
VBB +10V VCC +10V

RB = 33 kΩ RC = 1kΩ RB= 33 kΩ RC = 1kΩ

IC IC
IB IB
Output Output

Q1(β =20) Input

Input DC

IE IE

Pengaliran Arus di gelung Tapak Pemancar – Gelung Masukan (Input)

VCC +10V
VCC +10V VCC +10V

RB
RB= 33 kΩ RB = 33 kΩ

IB
IB IB
B B
P
P N N RBE
E
IE E
IE
IE

VCC – VBE
VCC = VRB +VBE VCC = IB . RB + VBE IB =
RB
 PENYELESAIAN
Bahagian Masukan. (Tapak – Pemancar)
 B – E → pincang hadapan. Dengan beranggapan Q1 adalah transistor jenis silikon.
 Voltan yang susut pada B – E adalah 0.7V.

VBE = 0.7V

 Perintang pincang Tapak RB dan B – E adalah dalam keadaan siri merentasi VCC.
 Oleh itu voltan susut pada RB (VRB) akan sama dengan perbezaan voltan antara VCC dan VBE.

VRB = VBB – VBE

= VBB – 0.7V

VRB VBB – VBE = 10V - 0.7V = 9.3V

 Voltan merentasi perintang RB telah diketahui.

 Oleh itu arus melalui RB (IRB) boleh dikira kerana ianya merupakan litar siri dengan B – E.
 Arus yang mengalir melalui RB (IRB) juga sama dengan arus Tapak (IB)

B
VRB
I = RB

VRB 9.3 V
B
I = = = 282µ A
RB 33 kΩ

Pengaliran Arus di gelung Pemungut Pemancar – Gelung keluaran (Output)

VCC + 10V VCC +10V

VCC +10V

RC = 1kΩ RC RC VRC
IC IC Output
IC
C
B
Q1(β a.t = 20) B VCE

E
IE
IE IE
 Disebabkan gandaan arus a.t transistor (β a.t) diberi.
 Maka pengiraan IC dapat dilakukan kerana β a.t menceritakan berapa banyak besarnya arus
keluaran IC dibandingkan dengan arus masukan IB

IC = IB x β a.t

IC = IB x β a.t = 282 µ A x 20 = 5.6mA

 Disebabkan arus yang mengalir melalui RC adalah IC

 Maka voltan merentasi RC (VRC) dapat dikira

VRC = IC x RC

VRC = IC x RC = 5.6mA x 1kΩ = 5.6V

VRC telah diketahui
Maka susutan voltan merentasi pemungut – pemancar juga boleh dikira
Kerana VCE dan VRC adalah dalam keadaan sesiri dan sama dengan voltan bekalan VCC

VCE = VCC x VRC

VCE = VCC x VRC = 10V – 5.6V = 4.4V

Dengan menggabungkan kedua – dua persamaan

Maka dapat diterbitkan formula berikut bagi VCE

⇒ VCE = VCC - VRC

Dan, VRC = IC x RC

Maka, VCE = VCC - (IC x RC) = 10V – ( 5.6mA x 1k Ω ) = 4.4V

LATIHAN.

VCC +20V
 Kira nilai arus yang melalui lampu pada rajah di bawah ini

R1

Vin
+5V RB = 10kΩ Q1(β a.t = 125)
 Garis Beban a.t

Dalam litar transistor VCC dan VRC adalah tetap

Tetapi arus masukan IB dan arus keluaran IC yang berubah - ubah.
Sebagai contoh rujuk kepada litar rajah 1 . Menunjukkan pengiraan susutan voltan di pemungut ke
pemancar ( VCE ) yang menghasilkan nilai IC yang berbeza.

a. Bila Q1 dalam keaadan OFF, IC = 0V.

Maka VCE bersamaan :
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 0mA x 1kΩ ) = 10V – 0V = 10V ( titik A)
 VCE = VCC ⇒ Q1 OFF

b. Bila IC = 1mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 1mA x 1kΩ ) = 10V – 1V = 9V ( titik B)

c.Bila IC = 2mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 2mA x 1kΩ ) = 10V – 2V = 8V ( titik C)

d. Bila IC = 3mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 3mA x 1kΩ ) = 10V – 3V = 7V ( titik D)

e.Bila IC = 4mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 4mA x 1kΩ ) = 10V – 4V = 6V ( titik E)

f. Bila IC = 5mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 5mA x 1kΩ ) = 10V – 5V = 5V ( titik F)

g. Bila IC = 6mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 6mA x 1kΩ ) = 10V – 6V = 4V ( titik G)

h. Bila IC = 7mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 7mA x 1kΩ ) = 10V – 7V = 3V ( titik H)

i. Bila IC = 8mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 8mA x 1kΩ ) = 10V – 8V = 2V ( titik I)

j. Bila IC = 9mA
VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 9mA x 1kΩ ) = 10V – 9V = 1V ( titik J)

k. Bila IC = 10mA, bermakna Q1 di ONN kan sepenuhnya dan ianya bersamaan dengan
suis antara C dan E ditutup
Voltan susut pada VCE ketika ini adalah hampir kepada sifar, 0V

VCE = VCC – (IC x RC) = 10V – ( 10mA x 1kΩ ) = 10V – 10V = 0V ( titik K)
 IC mA
TAKAT TEPU
Titik K, IC = 10mA, VCE = 0V
10 Q1 berkedukan ON (suis tertutup antara
pemungut ( C ) dan pemancar (E)
9
8
7
6
TAKAT ALIHAN
5
4 Titik A, IC = 0mA, VCE = 10V
3 Q1 berkedukan OFF (suis terbuka antara
pemungut ( C ) dan pemancar (E)
2
1
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 VCE , Volt

Takat Alihan ( cutoff point )

 Jika voltan pincang masukan tapak dikurangkan pada sifar, arus masukan IB turut menjadi sifar.
 Q1 dalam keadaan OFF - arus keluaran IC juga turut menjadi sifar (0mA), VCE = 10V.
 Pada titik ini (titik A) garis beban a.t transistor dikenali sebagai takat alihan kerana
 Arus keluaran pemungut dikurangkan kepada sifar atau alihan (cutoff)

IC ( alihan) = 0mA
VCE ( alihan) = VCC

IC (alihan) = 0 mA, VCE ( alihan ) = VCC = 10V

Takat Tepu ( saturation point )

 Jika voltan pincang masukan tapak ditingkatkan kepada nilai positif yang lebih besar, mebuatkan
B – E mendapat pincang hadapan.
 IB menjadi maksima
 Q1 di ON kan sepenuhnya bersamaan dengan suis antara C dan E ditutup
 IC maksima 10mA dan VCE menjadi sifar (O mA)

C
VCC
I (tepu) = RC
VCE (tepu) = 0V

VCC 10V
C
I (tepu) = = = 10mA
RC 1kΩ
VCE (tepu) = 0V
 Dengan menggunakan formula β a.t = IC/ IB
 Maka nilai arus masukan IB dapat dikira

IC ( tepu)
Oleh itu,
β a.t = IB

IC ( tepu)
B
I =
β a.t

IC ( tepu) 10mA
B
I ( tepu) = = = 500µ A
a.t 20
β
KESIMPULAN

1. TAKAT ALIHAN ⇒ IB = 0 µ A, IC = 0 mA, VCE = VCC iaitu 10V

2. TAKAT TEPU ⇒ IB = 500 µ A, IC = 10 mA, VCE = VCC iaitu 0V

Titik kendalian (Titik Q) – Quiescent point

 Nilai perintang pincang tapak RB dipilih,supaya arus tapak IB berada di tengah tengah garis beban.
 Sebagai contoh jika perintang picang tapak bernilai 37.2kΩ digunakan ianya akan menghasilkan
arus tapak ( IB ) 250µ A. Manakala IB tepu ialah 500µ A
 Titik ini dikenali sebagai titik Q, ianya merapakan titik tenang pincang a.t ketika tiada isyarat a.u

Pincang pembahagi voltan

VCC = +10V VCC = +10V

R1 RC R1 RC
20kΩ 1kΩ 20kΩ 4kΩ
IC

IB
VK / VC VCE /
VE
VM / VB VM / VB
IE VK / VC

RE RE VRE /
R2 R2
5kΩ 5kΩ VE
10kΩ 10kΩ
 Litar di atas menunjukkan bagaimana litar tatarajah pemancar sepunya dipincang oleh rangkaian
pembahagi voltan
 Untuk mengira nilai voltan merentasi R2 (VR2 @ VB), formula pembahagi voltan boleh digunakan

VR2
R2
V atau V =
B
x VCC
R1 + R2

R2 10kΩ
R2
V atau V =
B
x VCC = 20kΩ + x 20V = 0.333 x 20V = 6.7V
R1 + R2
10kΩ

VRE boleh dihitung dengan menggunakan formula berikut

VRE atau VE = VB – 0.7V

VRE atau VE = VB – 0.7V = 6.7V - 0.7V = 6V

Nilai voltan susut di RE (VRE ) telah di ketahui.

Maka arus melalui RE dapat dihitungkan IE

VRE
IRE = IE =
RE

VRE 6V
RE
I =I =
E
= = 1.2 mA
RE 5kΩ

Arus pemungut ( IC ) bagi transistor adalah hampir sama dengan arus pengeluar (IE )
Kita boleh tentukan seperti berikut

IC ≅ IE

IC ≅ IE = 1.2 mA

Nilai IC telah diketahui

Maka nilai voltan yang susut di RC ( VRC ) dikira nilai IC dan VRC telah diketahui

VRC = IC x RC

VRC = IC x RC = 1.2 mA x 4kΩ = 4.8V

Voltan kendalian a.t ( quiescent voltage) pada pemungut Q1 adalah dirujuk ke bumi ( VC )
VC juga merupakan Voltan keluaran ( VK )
VC bersamaan Voltan bekalan a.t ( VCC ) ditolak dengan voltan merentasi RC
 VC atau VK = VCC – VRC

VC atau VK = 20V – 4.8V = 15.2V

Disebabkan VCC disambung siri merentasi RC, Q1 pemungut ke pemancar ( RCE ) dan RE.
Maka nilai VCE boleh dihitung jika nilai VRC dan VE telah diketahui

VCE = VCC – ( VRC + VE )

VCE = VCC – ( VRC + VE ) = 20V – ( 4.8v + 6v ) = 20V – 10.8V = 9.2V

Garis Beban a.t

Untuk mendapatkan garis beban a.t nilai-nilai berikut perlu diperolehi :-

i. Nilai VCC
ii. IC tepu - IC mak
C
VCC
I (tepu) = RC
iii. IC alihan - IC min
iv. ICQ - IC titik Q

i. Nilai VCC = 20V

ii. IC tepu - IC mak

VCC 20V 20V

C
I (tepu) = = = = 2.2mA
RC + RE 4kΩ + 5kΩ 9kΩ

VCE (tepu) = 0V

IC mA
TAKAT TEPU

Titik K, IC = 2.2mA, VCE = 0V

2.5 Q1 berkedudukan ON (suis tertutup antara
pemungut ( C ) dan pemancar (E)

2
TITIK Q
1.5

1 TAKAT ALIHAN

Titik A, IC = 0mA, VCE = 20V

0.5 Q1 berkedudukan OFF (suis terbuka antara
pemungut ( C ) dan pemancar (E)
0
0 5 10 15 20 VC, Volt