r:ΉΊΞΙjί-Ξ™`ΊΞ'

Τότε ο
ι είδες,
λοιπόν;» Βedίνere
«κύριέ
Πήρε τον
βασιλιά
«Ι μου, δεν
είδα τίποτα, στην πλάτη
του και προ-
εκτός από κύματα.»
«Αχ, Ψεύτη!» αναφώ- χώρησε προς
τη μεριά της
νησε ο βασιλιάς, «με κο-
λίμνης. Εκεί στην
ρόιδεψες δυο φορές. Μου
όχθη είδε ένα πλοίο
είσαι τόσο αγαπητός και έχεις
τη φήμη ευγενούς ιππότη 1tαι με με πολλές γυναίκες μέσα
προδίδεις γι' αυτό το σπαθί; και ανάμεσά τους ήταν μια
»Πήγαινε πάλι και μην καθυστερείς. Βά- βασίλισσα ιtαι όλες φορούσαν
ζεις σε μεγάλο ι<ίνδυνο τη ζωή μου, γιατί νιώθω μαύρα ρούχα ι(αι άρχισαν να Θρηνούν
παγωνιά εδώ. Αν δεν κάνεις αυτό που σε διατάζω, σε προ- μόλις είδαν τον βασιλιά.
ειδοποιώ ότι όπου σε βρω Θα σε σιtοτώσω με τα ίδια μου τα «Τώρα πήγαινέ με στο πλοίο,» είπε ο ΑρΘούρος.
Εκεί τον υποδέχτηκαν τρεις βασίλισσες με Θρήνους ιtαι στην
χέρια, γιατί προτιμάς να σώσεις το σπαθί, παρά εμένα.»
Έτσι ο Βedίνere αναχώρησε, πήγε ι(αι βρήι(ε το Εξκάλιμπερ αγκαλιά της μιας ο ΑρΘούρος ακούμπησε το κεφάλι του. Τότε
και το πήρε για να το ρίξει στη λίμνη.Έδεσε το σπαθιστήρα η Μοργκάνα είπε: «Α, αγαπημένε μου αδελφέ, γιατί ιtαθυστέ-
γύρω από τη λαβή ι(αι έριξε το σπαθί στο νερό, όσο πιο βαθιά ρησες τόσο πολύ να έλθεις; Αλίμονο.
Η πληγή στο ιtεφάλι σου έχει tφυώσει πολύ!»
μπορούσε.
Και εκεί βγήκε ένα χέρι πάνω από το νερό και το άρπαξε, το Έπειτα άρχισαν να κωπηλατούν ιtαι ο Βedίνere τους έβλε-
ι(ούνησε τρεις φορές και έπειτα χάθηκε μαζί με το σπαθί κάτω πε να απομακρύνονται. Τότε φώναξε: «Κύριέ μου, τι να
από την επιφάνεια του νερού. Τότε ο Βedίνere γύρισε στον κάνω εγώ τώρα που φεύγεις και μ' αφήνεις ανάμεσα στους
εχθρούς μου;»
βασιλιά και του είπε τι είδε.
«Αλίμονο», είπε ο ΑρΘούρος, «βοήθησέ με τώρα, γιατί φοβά- «Μην ταράζεσαι», αποκρίθηκε ο βασιλιάς «δεν μπορείς πια
να βασίζεσαι σε μένα.»
μαι ότι με ι(αθυστέρησες πολύ.»

1 4 mystery
 «Πηγαίνω στο Άβαλον, το νησί, να Θεραπευτώ από τη
Β.:.;`.!Ι.`+```ίj:..`:.t.`.````ί:`.
φοβερή πληγή μου...»

ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΜΗΛΩΝ

Με τα λόγια αυτά περιγράφει ο Sίr Τhοmαs Μαιοry τον
Θάνατο του Θρυλιιtού βασιλιά ΑρΘούροιι στο Le Λ4οr€e
ώΆrfώz4r του 1485. Με τη σκηνή να ι<λείνει με την ανα-
Χώρηση του λαβωμένου άρχοντα για το μυστηριώδες
Άβαλον, το νησί πέρα από τις νεφέλες, που ι<ανείς δεν
γνώριζε την πραγματική του Θέση.
Το Άβαλον ή y#z4s Α/α//ο# στα ουαλικά, εμφανίζεται
για πρώτη φορά στο έργο του 1tληρικού GeοΗrey του
Μοnmουth Ηjsέοrί.Cz jζeg#m Βrί.fα72#!.Cze (1136), ο οποίος
γράφει πως σ' αυτόν τον παράξενο τόπο ήταν που
σφυρηλατήθηιtε το ξίφος των βασιλέων, το
Εξιtάλιμπερ (Cαιίbυrn), και εκεί ήταν
που βρήκε καταφύγιο το χτυπη-
μένο κορμί του ΑρΘούρου,
όταν στη μάχη του Cαm-
Ιαnn μονομάχησε με τον
σφετεριστή του Θρό.
νου, τον Μοrdred.
Περισσότερες λε-
πτομέρειες για το
νησί μάς αναφέ-
ρει ο ίδιος χρο-
νικογράφος
σε μετέπειτα
έργο ΤΟυ, το
νίtα ΜerΙίnί
(1150). «Η
νήσος των
μήλων, όπως
το αποκαλούν
οι μακάριοι
άνθρωποι, φέ-
ρει το όνομά του
από το γεγονός
πως παράγει τα
πάντα το ίδιο. Τα
Χωράφια στον τόπο
εκείνο δεν χρειάζονται το
άροτρο του αγρότη ιtαι 1tάθε
καλλιέργεια είναι λειψή πέρα
από όσα παρέχει η φύση.
»Με τη Θέλησή της προσφέρει σιτάρι
ιtαι σταφύλι ιtαι μηλιές που ωριμάζουν στα
δάση. Το έδαφος με τη Θέλησή του ιtαι αυτό προσφέρει τα
πάντα πέρα από απλό γρασίδι ιtαι οι άνθρωποι εκεί ζουν εκατό χρόνια ή και περισσότερο.
»Στον τόπο ειtείνο εννέα αδελφές κυβερνάνε» ι<αι τα ονόματά τους είναι Μοrοnoe, Μαzοe, GΙίten,
GΙίtοneα, GΙίtοn, Τyrοnοe, Ίhίten, Ίhίtοn και φυσικά η πρώτη κυρία από όλες, η Μοργκάνα λε Φέ.ι.,
αδελφή του ΑρΘούρου, μάγισσα ιtαι Θεραπεύτρια.
Σ' αυτόν τον ευλογημένο τόπο των μήλων, λοιπόν, Θα μεταφερθεί ο ΑρΘΟύρος. Γιατί όμως μήλα;

Ο Ι(ΗΠΟΣ ΤΩΝ ΕΣΠΕΡΙΔΩΝ

Ιnsυια Αναιιοnίs σημαίνει ι/7σ4' των #ήλων ιtαι σίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά που τα μήλα πρωταγωνι~
στούν στη μυθολογία.
Σύμφωνα με τον δάσκαλο του Πυθαγόρα, τον Φερεκύδη, μήλα ήταν το δώρο της Γης στο γάμο τηςΉρας με
τον Δία. ΗΉρα, λοιπόν, φύτεψε τους σπόρους των μήλων στον κήπο των Θεών, ειtεί όπου ο Άτλαντας σήιtωνε
στους ώμους του τον ουρανό.

mystery 15
 Καθώς, όμως, οι κόρες του Τιτάνα έιtλεβαν τα πολύτιμα μήλα, ένα μήλο, το οποίο έφαγε ένας σολομός που εμφανιζόταν ιtάθε
η Θεά όρισε στις νύμφες Εσπερίδες και στον δράκοντα Λά~ εφτάχρόνια.
δωνα τη φύλαξη του κήπου.Έτσι αυτός ευδοι(ίμησε μέχρι την Στον τάφο του τραγικού ήρωα Αίιίnn (της παράξενης φυλής
ημέρα που κατέφτασε ο Ηρακλής ι<ατά εντολή του Ευρυσθέα. Τυαthα De Dαnαnn, για τους οποίους Θα πρέπει να αφιερώ-
Ο βασιλιάς της Τίρυνθας είχε ζητήσει από τον μεγάλο ήρωα σουμε ένα ξεχωριστό άρθρο!) φύτρωσε μια μηλιά, ενώ ο Θρύ-
να του φέρει μεριιtά από τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων και ο λος λέει πως όταν σκότωσαν τον Κοnοrίn της Βρετάνης ι(αι
Ηραιtλής τα ι(ατάφερε, αφού πρώτα ελευθέρωσε τον Προμη- έι<αψαν το πτώμα του, το μόνο που έμεινε ήταν ένα μυστηριώ-
Θέα από τον βράχο όπου τον είχε δέσει ο Δίας. Ο αδελφός του δες μήλο, που έφαγε μια παρθένα. Εννέα μήνες μετά, γέννησε
Άτλαντα οδήγησε τον Ηραι<λή στη χώρα των μήλων, όπου τον Κοnοrίn...
και συνάντησαν τον Τιτάνα. Εκεί ο ήρωάς μας ζήτησε από τον
Άτλαντα να φέρει αυτός τα μήλα και ως ανταμοιβή Θα τον ξα- ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΩΝ ΜΗΛΩΝ
λάφρωνε λίγο από το βαρύ του φορτίο. Ο Άτλας δέχτηκε και Σε κάθε περίπτωση, το μήλο σχετίζεται με τον Θάνατο, Θυ-
έφερε τα μήλα, όμως αρνήθηκε να πάρει πίσω τη Θέση του! μίζοντας έτσι τον απαγορευμένο καρπό της Εδέμ. Ο Θεός
Ο πονηρός Ηρακλής δέχτηκε να κρατάει αυτός για ειtεί δεν ήθελε να φαγωθεί το μήλο, επειδή Θα
πάντα τον ουρανό, αφού όμως φτιάξει πρώτα εξυψώνονταν οι υλικές επιθυμίες των
ένα μαξιλάρι για να αντέχει ι<αλύτερα πρωτόπλαστων. Τρώγοντας τον
το βάρος. Ο Τιτάνας σήκωσε για καρπό, γνώρισαν το Θάνατο
λίγο τον ουρανό ιtαι τότε ο γιος (δηλαδή τον χρόνο).
του Δια άρπαξε γρήγορα τα Βέβαια, πουθενά στη
χρυσά μήλα ιtαι έφυγε. JέιJεσ7 δεν γίνεται
Στη συνέχεια ο Ηρα- λόγος για μήλα.
ιtλής φτάνει στην Η μετέπειτα
αυλή του Ευρυσθέα, παράδοση
όπου ιtαι του πα- ήταν που
Ραδίδει ότι του μπόλιασε
είχε ζητήσει. αυτήν τη
Ειtείνος, όμως, λεπτο-
τα αρνείται ιtαι μέρεια,
του τα γυρίζει στοιχείο
πίσω. Κανείς δανειι<ό
τους δεν ήθελε ίσως
τους χρυσούς από ΤΟ
ιtαρπούς, γι' μήλο
αυτό και τους τηςΈρι-
παραδίδουν δας, που
στην Αθηνά, η έδωσε
οποία τα επιστρέ- ο πάρης
φει στον ιtήπο των στην Αφρο-
Εσπερίδων, καθώς δίτη.
εκεί ήταν η Θέση στην Στην αρχαία
οποία όφειλαν να βρί- Ελλάδα προσφέ-
σκονται... ραν μήλα στους
αγώνες του Ήλιου-
ΘΡΥΛΟΙ ΤΩΝ ΜΗΛΩΝ νυμφίου και ιtλαδιά ελιάς
Ει< πρώτης όψεως οι δυο αυτοί μύθοι στους αγώνες της Σελήνης-
είναι άσχετοι μεταξύ τους. Παρ'όλ' αυτά, παρθένου. Μάλιστα το μήλο του
έχουν πολλά ιtοινά στοιχεία: το Άβαλον είναι Διονύσου Θεωρούνταν το κυδώνι... αλλά
χώρος απομαιφυσμένος από τον υπόλοιπο ιtόσμο, όπως ας μην ξεφεύγουμε περισσότερο.
και ο ι<ήπος των Εσπερίδων. Το χαρακτηριστιιtό και των δυο Στο Άβαλον των μήλων, λοιπόν, όπου οι εννέα κόρες συντη-
αυτών περιοχών είναι τα μήλα, ενώ ό,τι παράγουν πρέπει να ρούσαν ένα μικρό παράδεισο, έκανε το τελευταίο του ταξίδι
γυρίσει πίσω. 'Οπως, δηλαδή, η Αθήνα επιστρέφει τα μήλα ο ΑρΘούρος. Πού, όμως, βρίσκεται αυτό το μαγικό νησί; Σή-
στον ιtήπο γιατί εκεί είναι η Θέση τους, άλλο τόσο το Εξκάλι- μερα Θα λέγαμε πως πρόκειται για μια παράλληλη πραγμα-
μττερ επιστρέφει στο Άβαλον, από όποι] αναδύθηκε. τιιtότητα, αληθινή όσο ιtαι τα όνειρα. Η αλήθεια, όμως, είναι
Το ερώτημα, όμως, παραμένει: γιατί μήλα; πως υπάρχουν δυο υποψηφιότητες: το Εmαίn ΑbΙαch και το
Στην ι<έλτικη παράδοση τα μήλα συμβολίζουν την υγεία, τη GΙαstοnbυry...
γονιμότητα αλλά και την αθανασία. Λόγω της σφαιρικότητάς
τους, παραπέμπουν στην πληρότητα του σύμπαντος. Τα ρα- ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΟΜΙΧΛΗΣ
βδιά των Δρυίδων φτιάχνονταν από ξύλο έλατου ή μηλιάς. Ο Σύμφωνα πάντα με την ιρλανδέζικη μυθολογία και το βιβλίο
Θρύλος του βασιλιά Cυ RΟί της Ιρλανδίας λέει πως, όταν δολο- του Fermοy, ένα χειρόγραφο του 14oυ αιώνα, ο Μαnαnnαn
φονήθηιtε από προδοσία, η ψυχή του σώθηι<ε επειδή μπήκε σε mαc Lίr, ένας από τους μυστηριώδεις Τυαthαt De Dαnαnn

1 6 mystery
 των ιπποτών
που ΟΙ
της αυλής του
επόμενες
Κάμελοτ, όταν
γενιές Θε-
ώρησαν ως μαζί με τους
υπόλοιπους της
Θεό-Ψυχο-
αδελφότητας ανα-
πομπό, ήταν
ένας σοφός ζητούσαν το Ιερό
Δισκοπότηρο.
νεκρομάντης που
Παρ' όλ' αυτά, ένας δια-
ιtατείχε την Τέχνη
της ομίχλης, χάρη φορετικός Θρύλος λέει πως
το Γκράαλ φυλάγεται στην
στην οποία προστάτευε
ολόκληρο το νησί των μήλων, μικρή εκκλησία που έφτιαξε ο Ιω-
σήφ από την Αριμαθαία, αιφιβώς στην
το Εmαίn ΑbΙαch, στο οποίο ήταν
ιtαρδιά του Άβαλον...
ιtυβερνήτης.
Σήμερα ξέρουμε πως ο Θρυλικός αυτός τόπος είναι η
νήσος Μan, ένα μιι(ρό ανεξάρτητο κρατίδιο ανάμεσα στην Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΤΑΦΟΣ
Αγγλία και την Ιρλανδία με μόλις 80.000 ιtατοίκους, που Τι σχέση μπορεί να έχει το GΙαstοnbυry, μια μικρή περιοχή
σκεπάζεται συχνά από πυκνή ομίχλη λόγω των καιριιtών συν- στεριάς στο SοmerSet της Αγγλίας, με ένα μυθιιtό νησί; Την
ΘηΙ(ών. απάντηση μάς την δίνει ο ίδιος ο Sίr Μαιοry.
Σύμφωνα με την παράδοση, που παραμένει μέχρι σήμερα Καθώς ο Βedίνere έβλεπε το πλοίο με τα μαύρα πανιά να
απομαιφύνεται μαζί με τον πληγωμένο ΑρΘούρο, ο ιππότης
ζωντανή, οι νεράιδες ή «μιιφοί άνθρωποι», όπως τους αποιtα-
λούν οι ντόπιοι, κατοικούν παντού στο νησί. Μάλιστα υπάρ~ έιtλαψε πικρά και κατέφυγε στο δάσος, όπου πέρασε εκεί τη
νύχτα. Το πρωί αντιλήφθηιtε ότι βρισιtόταν ανάμεσα σε δυο
χουν διάφορες περιοχές, δρόμοι, αλλά κυρίως γέφυρες, όπου
οι περαστικοί θα πρέπει να αφήσουν ένα νόμισμα για τις νε- δασύλλια, που το ένα ανήκε σε ένα παρεκιtλήσι και το άλλο
σε ένα ερημητήριο.
ράιδες,ανΘέλουννασυνεχίσουντοταξίδιτουςανεμπόδιστοι.
Τέλος, το κάστρο του ΡeeΙ ττου έχτισαν οι Βίι<ινγκς τον 11Ο Τότε χάρηιtε ο Βedίνere και κατευθύνθηιtε προς τα εκεί. 'Οταν
αιώνα, λέγεται πως επισκέφτηκε ο Λάνσελοτ, ο καλύτερος μπήκε στο παρειtιtλήσι, είδε έναν ερημίτη γονατιστό μπροστά

mysteryJΖ
 σε έναν τάφο πρόσφατο φτιαγμένο. Εκείνος είδε τον Βedίνere Ο ΑΠΟΙ(ΑΤΑΣΤΗΜΕΝΟΣ
και τον γνώρισε αμέσως, γιατί ο ερημίτης δεν ήταν άλλος από ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ
τον αρχιεπίσκοπο. Άλλοι χρονικογράφοι που διασώζουν την ιστορία της ανα-
«Κύριέ μου,» ρώτησε ο Βedίνere, «ποιος άνθρωπος είναι Θαμ- ιtάλυψης αναφέρουν πως δεν βρέθηκαν δι]ο σκελετοί, αλλά
μένος εκεί που προσεύχεσαι;» τρεις! Στο μεταξύ, τα λείψανα του βασιλιά μαζί τον σταυρό
«Παιδί μου,» απάντησε ο ερημίτης, «δεν ξέρω, αλλά υποπτεύ- Θάφτηκαν ξανά το 1278 σε μια μεγάλη τελετή, στην οποία
ομαι. Τη νύχτα που μας πέρασε, γύρω στα μεσάνυχτα ήλθαν παραβρέθηκε και ο Εδουάρδος ο 1ος. Σήμερα, όμως, δεν γνω-
εδώ μερικές κυρίες ιtαι έφεραν ένα πτώμα και με παρακάλε- ρίζει ιtανείς πού είναι όλα αυτά!
σαν να το Θάψω. Μου πρόσφεραν επίσης ειtατό κεριά ιtαι εκα- Μήπως ήταν εφεύρημα των μοναχών του GΙαstοnbυry για
τό βυζαντινά νομίσματα.» να κερδίσουν την εύνοια της Αυλής ι(αι τα χρήματα που
Μόλις το άιtουσε αυτό ο Βedίνere λιποΘύμησε. 'Οταν συνήλθε, ΧΡειάζονταν για την8 αναιtατασι(ευή της ει(ι(λησίας τους; Θα
ζήτησε από τον ερημίτη να του επιτρέψει να μείνει μαζί του και μπορούσε! Όπως και να έχει, πάντως, υπάρχει μεγαλύτερη
να ζει με προσευχές και νηστείες. «Γιατί από δω δεν Θα φύγω σχέση ανάμεσα στο νερα.ι.δένιο Άβαλον και τις μυθιιtές νή-
ποτέ,» του είπε, «με τη Θέλησή μου, αλλά Θα προ- σους των Μακάρων παρά με τη γεωγραφία
σεύχομαι όλες τις ημέρες για τον ιtύριό μου αυτού του ι(όσμου.
ΑρΘούρο.» Σύμφωνα με τον Ησίοδο, τα
νησιά των Μακάρων ήταν
ΜΙΑ ΠΕΡΙΕΡΓΗ τόπος των «ολβίων
ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ηρώων», δηλαδή
Όπως εξηγεί και στη των ευτυχισμένων
συνέχεια ο Sίr Μαιοry, ηρώων που ποτέ
δεν είναι βέβαιο αν ο δεν πέθαναν,
τάφος αυτός ανήκει αλλά εξακο-
στον ΑρΘούρο. λουθούν να
ρ+ :<ΞΞ - y fαό\ς \λκ
Παρ' όλ' αυτά, ζουν στα
στο ιστορικό μα'(ρΙα
GΙαstonbυry αυτά
μια παράξενη νησιά'
αναιtάλυψη Ι(άπου
συνέδεσε το δυτικά,
μέρος αυτό με στην
το.Άβαλον. ά,φη
Σύμφωνα ΤΟυ κό-
πάντα με τον σμου.
Gerαιd της Ου- πρό-
αλ!Ήας (Lίber de κειται εν
Ρrίncίρίs ίnStrυc- ολίγοις για
f!.ο7ze, 1193), στους ένα επίγειο
αρχαίους χρόνους παράδεισο
ολόκληρη η περιοχή - και δεν είναι
περιβάλλονταν από καθόλου τυχαίο
βάλτους σε βαθμό τέτοιο, που το νησί του
ώστε να μοιάζει με νησί. Οι Άβαλον, Ο μυστιιtός
ντόπιοι δε την αποιtαλούσαν τόπος της αθανασίας,
y#ys Α/α//αcά, που σημαίνει «νησί είναι το νησί των #4λωιJ συμ-
των μήλων». βολίζοντας έτσι τη δεύτερη Εδέμ,
Το 1154, όμως, συνέβη μια πολύ περίεργη ανα- τον αποκαταστημένο Παράδεισο.
κάλυψη, όταν ο νέος επίσιtοπος του GΙαstοnbυry ξειtίνησε Έχοντας ίσως αντιληφθεί και ο ίδιος τον κρυφό
εργασίες επισκευής του τοπιιtού αβαείου. Οι μοναχοί βρήι<αν αυτό συμβολισμό του Άβαλον, ο Sίr Μαιοry κλείνει το βιβλίο
σε βάθος πέντε μέτρων ένα μεγάλο ξύλινο φέρετρο (φτιαγ- του με μια πολύ περίεργη προφητεία...
μένο από ολόιtληρο ιtορμό δέντρου), πάνω στο οποίο υπήρχε «Όμως, σε μερικά μέρη της Αι'γλίας, πολλοί επιμένουν ότι ο
ένας μεταλλικός σταυρός με τη λατινική επιγραφή «Ηίc jαcet βασιλιάς ΑρΘούρος δεν είναι \ιεκρός, αλλά ότι μεταμορφώθη-
Seρυιtυs ίncΙίtυs reχ Αrthυrυs ίn ίnSυια Αναιοnία», που ση- ιtε με τη χάρη του Κυρίου μας Ιησού σε έναν άλλο τόπο.
μαίνει «Ενθάδε ιtείται ο δοξασμένος Βασιλιάς ΑρΘούρος στη »Επίσης, βεβαιώνουν ότι Θα έ,\Θει ξανά και Θα ξανακερδίσει
νήσο Άβαλον». τον Άγιο Σταυρό. Δεν ισχυρίζομαι ότι Θα γίνει, αλλά μάλλον
Όταν οι μοναχοί ανοίξαν το φέρετρο, βρήκαν δυο σκελετούς, λέω ότι σ' αυτόν τον κόσμο, ο βασι,\ιάς ΑρΘούρος άλλαξε τη
έναν αντρικό γιγαντόσωμο (!) και ένα γυναιιtείο φυσιολογικού ζωή του.
μεγέθους. Σύμφωνα με τον Gerαιd, που είδε αργότερα όλα τα »Άλλωστε, πολλοί λένε ότι στον τάφο του είναι γραμμένος
ευρήματα, οι σκελετοί αυτοί πρέπει να άνηιtαν στον ΑρΘούρο CχΛ)τός ο στ'τχ!oC; Εδώ κείται ο ΑρΘούρος, τ[άλαι ποτέ βασιλιάς,
και τη βασίλισσά του, την Gυίneνere. Μόνο που... αλλά κα4 #€λλοιJτtκός.» -

18 mystery
 πό την ημέρα που
ο άνθρωπος έστρε-
Ψε τα τηλεσιtόπια στο
Φεγγάρι, ολοένα και
Ι++ περισσότεροι αστρονόμοι
(ερασιτέχνες ι(αι μη) διακρίνουν
παράξενα φώτα να ιtινούνται στην επι-
φάνεια του φυσικού μας δορυφόρου. Αξιοπε_ ι' rWηπτρηrψΓ
ρίεργες, μάλιστα, είναι ορισμένες φωτογραφίες που έφεραν
πίσω οι επανδρωμένες αποστολές του Αρο//ο, όπου περί-
εργες γαλάζιες σφαίρες εμφανίζονται στον ορίζοντα, ενώ
μια αιθέρια γαλαζωπή αύρα φαίνεται να ιtαλύπτει μεριιtές
φορές τις στολές των αστροναυτών.
Σύμφωνα με τους οπαδούς των Θεωριών της Οργόνης
(mysfery τ. 89) η ακτινοβολία αυτή δεν είναι ανταναιtλά-
σεις\της στολής, όπως σχολίασε η ΝΑSΑ, αλλά η ζωική
ενέργεια του ίδιου του αστροναύτη, που διεγείρεται από τις
ειtπομπές του ραδιοπομπού που μετέφερε στο γυλιό του.
Οι φωτογραφίες που αποδειιtνύουν αυτό το φαινόμενο
μοιάζουν να επαληθεύουν τις έρευνες του Βίλχελμ Ράιχ,
που τη δειtαετία του 1950 κατάφερε να κάνει ορατή την
οργοενέργεια ως μπλε φως σε κενό αέρος!
Υττάρχει άραγε κάτι στη Σελήνη που να ιtάνει ορατό το Ιίfe
fοrce ενός αστροναύτη; Και, αν αυτή η γαλάζια αύρα προ~
έρχονταν αττό τον ίδιο, τότε ποιανού αύρα είναι οι σφαίρες
φωτός που βλέπουμε κατά καιρούς να ταξιδεύουν ανάμεσα
στη Γη και το Φεγγάρι; Οι αρχαίοι'Ελληνες είχαν μια πολύ
παράξενη Θεωρία, που ίσως εξηγεί αυτό το μυστήριο...

ΤΙ ΠΙΣΤΕγΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ
Η Σελήνη δεν άφησε ποτέ ασυγι(ίνητη τη σι(έψη των Ελ-
λήνων φιλοσόφων. Μάλιστα, οι πρόγονοί μας υποστήριζαν
πολλά περίεργα για το φυσικό (;) μας δορυφόρο.
Ο Αριστοτέλης, για παράδειγμα, Θεωρούσε πως το Φεγ-
γάρι είναι άστρο από αιθέρα, ο Εμπεδοκλής έλεγε πως
ήταν αέρας που πάγωσε, ενώ ο Σωκράτης το περιγράφει
σαν μια μεγάλη κούφια σφαίρα, που στο εσωτερικό της
υπάρχουν Θάλασσες και στεριές όπου κατοιιtούν άνθρω-
ποι όπως εμείς!
Για τον Ορφέα λέγεται πως ταξίδεψε πολλές φορές στο
Φεγγάρι, όπου και αντίκρισε ολόιtληρες πολιτείες από
Θε.ι.κούς κατοίιtους. Το ίδιο ι<αι ο Ηρακλής, όπως μας
πληροφορεί ο Νόνος, που έφτασε στη Σελήνη ιtαι στον
Άρη με το σαν απαστράπτοντα ι(ομήτη άρμα του,
Βέβαια, πιο γνωστή είναι η περιγραφή του Λουιtιανού,
που στο έργο του Αλ7Θ4ιJΨ JστΌρ4'α περιγράφει ένα
ταξίδι στη Σελήνη ιtαι τον πόλεμο των κατοίιtων της με τις δυνά-
μεις του Ήλιου.
Είναι άραγε όλα αυτά απλές ιστορίες; Παραμυθίες δίχως καμία αξία;
Δύσκολα μπορούμε να πιστέψουμε πως οι αρχαίοι είχαν την τεχνολογία που να
τους επέτρεπε ένα τέτοιο ταξίδι. Εκτός, βέβαια, και αν στους μύθους τους έκρυψαν
μνήμες μιας παλαιότερης γενιάς ανθρώπων που είχαν την απαιτούμενη τεχνογνω-
σία. Πρόκειται για το Χρυσό Γένος που περιγράφει ο Ησίοδος; Θα μπορούσε!
Υπάρχει παρ' όλ' αυτά ένα αρχαίο ελληνικό βιβλίο, που τα όσα εξιστορεί για την Σελή~
νη ξεπερνούν ιtάθε φαντασία.
Γραμμένο πιΘανότητα στους Δελφούς το 75 μ.Χ. από ένα σοφό άνθρω-
πο που τέλεσε επί 29 χρόνια ιερέας στο διασημότερο μαντείο του
ελληνικού ιtόσμου...

ΤΙ ΓΝΩΡΙzΑΝ ΣΤΟγΣ ΔΕΛΦΟΥΣ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ
Ο Πλούταρχος ήταν πρεσβύτερος των ιερέων του Απόλλωνα
στο Μαντείο των Δελφών και υπεύθυνος για την ερμηνεία
των χρησμών της Πυθίας. Ευτυχώς η ιστορία μάς κληροδό-
τησε πολλά από τα έργα του. Ένα από αυτά έχει τον τίτλο
Περί του εμφα[νομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης,
είναι δηλαδή αφιερωμένο στα μυστήρια του Φεγγαριού ιtαι πιο
συγκεκριμένα στο ερώτημα για τις μαύρες ι(ηλίδες της επιφάνει-
ας, που Θυμίζουν ανθρώπινο πρόσωπο.
Πολλά παράξενα αναφέρει ο Πλούταρχος στο
έργοαυτό,λεπτομέρειεςπου μαρτυρούνμιαυψηλή ύ μ Υψ
γνώση για το δορυφόρο της Γης, αλλά και για τον
πλανήτη μας!
Για παράδειγμα, ο Πλούταρχος αναφέρει ρητά πως
η Γη είναι σφαίρα (924Α), το ότι οι άνθρωποι που
ι<ατοικούν στους αντίποδες (νότιο ημισφαίριο), αν
ι<αι είναι γυρισμένοι ανάποδα (στην οπτική ενός
ιtατοίκου του βόρειου ημισφαιρίου), εντούτοις στη~
ρίζονται πάνω στη γη (χάρη στη βαρύτητα - 924Ε),
ενώ οι άνθρωποι της Μεσογείου δεν παραμένουν
όρθιοι σε ορΘή γωνία, αλλά πλαγιαστοί... όπως οι
μεθυσμένοι. Ο πλανήτης μας επίσης δεν είναι στο
κέντρο του σύμπαντος (924F) και είναι απλο.ι.ιtός
όποιος πιστεύει το αντίθετο (925F)!
 `-
Παρά8ει7α μπΑε φώτα φωτονράφισαν α αστροναύΊες των αποσΕολών Αρο//ο οΊο Φεννάρι, υα τα€ιδεύουν από τη Γη στη Σελήνη,
να αιωρούνται πάυω από ΈΟ έδαφος και να περιβάλλουν τους αστροναύτες. Ή μπορει' να ε.ίναι Ία μυστηριώδη αυτό φώΊα;

Όσον αφορά τη Σελήνη, ο Πλούταρχος δεν αποκλείει την χανεύτηκε για δεσμά του ο Ζευς) ιtλεισμένος σε μια βαθιά
άποψη των Πυθαγορείων που την Θέλουν να ιtατοικείται, σπηλιά μέσα σε βράχο, που μοιάζει με χρυσάφι. Κοιμάται
ενώ πιο συγιtειφιμένα την αποιtαλεί Ζ17tοδt'rί ιtαι «ζωντανό και ονειρεύεται, γράφει συγι(εκριμένα ο Πλούταρχος, με
πλάσμα πύρινο.που τρέφεται από τα υγρά που προέρχο- όνειρα που στέλνει ο Δίας για να τιΘασεύσουν την τιτάνια
νται από την Γη,» αιtριβώς όπως οΉλιος. φύση του Κρόνου, αφήνοντας μονάχα τα Θε.ι.ι<ά του στοι-
ΤΟυς χαρακτηρισμούς Ζl?ίοδύ'rύ ιtαι ζώιJ7αι;ό πλάα#α που χεία, καθαρά και ανόθευτα.
71ρέφετα4 σημειώστε τους, καθώς -όπως Θα δούμε στη Τα όνειρα αυτά μπορούν να τα δουν και οι εκλεκτοί του
συνέχεια- Ο σεβάσμιος αυτός ιερέας από τους Δελφούς νησιού, κερδίζοντας με αυτόν τον τρόπο υψηλές γνώσεις.
πρόκειται να μας αποιtαλύψει το μεγάλο, μυστιι(ό ρόλο της Ένας από αυτούς ήταν και κάποιος ξένος (τον οποίο ο
Σελήνης, όχι απλά για τα σώματα του νυχτερινού ουρανού, Πλούταρχος δεν ι(ατονομάζει) που, όταν έφυγε από το
αλλά για τις ζωές (και το Θάνατο) των ανθρώπων... νησί, έφτασε ανατολιιtά σε μέρη ελληνικά, όπου δίδαξε τα
μυστιι(ά των Θεών...
ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ
τογ ΦγλΑκιΣΜΕΝογ Κ ρΟΝογ Ο σοφός των Δελφώνg φίλόσοφος και ιερέας Πλούταρχος,
Και, όπως σι]μβαίνει με ι(άθε μεγάλο μυστήριο, έτσι και στον οιιοι'ο ένας ανώνυμος ξένος από τη μι`στηρ[ώδη
εδώ αρχίζουν όλα με μια ιστορία. μακρ]`/ή Ωνυνι'α αποκάλυψε το
Η Ωγυγία, λοιπόν, μας εξιστορεί ο Πλούταρχος, είναι ένα μυστιΗό ρόλο της Σελήνης
σι.ις ζωές (κm τον
νησί (ανάμεσα σε άλλα νησιά) που βρίσκεται μαι<ριά στη
Θάνατο) των
Θάλασσα. Απέχει πέντε μέρες ταξίδι άπό τη Βρετανία, πλέ-
ανθρώπων.
οντας προς τα δυτιιtά. Στον μακρινό εκείνο τόπο λέγεται
πως φυλάκισε ο Δίας τον Κρόνο κι εκείνος, έχοντας φρου~
ρό τον γιό του Βριάρεω, είχε εγιtατασταθεί σε ειtείνη τη
Θάλασσα,ττουγι'αυτόονομάστηκεJφίίρόιJ4ο77έλαyος.
Όταν, λοιπόν, ο αστέρας του Κρόνου -τον οποίο οιΈλληνες
αποιtαλούν Φα4'ι/οιJτα, ενώ ειtείνοι Νί;7trούρο- φτάσει στον
Ταύρο μετά από μια περίοδο τριάντα ετών, οι νησιώτες
επιλέγουν με ι(λήρο μια ομάδα ανδρών και τους στέλνουν
στην Ωγυγία με πλοία. Στην πορεία ιtάποιοι χάνονται
λόγω της άγριας Θάλασσας. Όσοι όμως φτάσουν, μένουν
στο νησί, όπου ιtαι δέχονται τιμές και φιλοφρονήσεις, εφό-
σον Θεωρούνται και αποι(αλούνται «άγιοι».
Οι ιεροί αυτοί άνδρες διαθέτουν τα πάντα σε αφθονία,
περνώντας συνεχώς τον καιρό τους με Θυσίες και γιορτές ή
κάνοντας συζητήσεις και φιλοσοφιτ(ούς στοχασμούς.
Αν, πάλι, κάποιος σιtεφτεί να φύγει, η Θεότητα τους εμπο~
δίζει, δηλαδή ο Κρόνος που ιtοιμάται (διότι τον ύπνο μη-
ΤΑ ΤΡΙΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
___--,--____----Γ

Η ιστορία του δέσμιου Τιτάνα Κρόνου με τα παράξενα όνει-

ρα Θυμίζει σε πολλά σημεία τον ΚΘούλου, που στην καταπο-
ντισμένη Ρ'λύε, κοιμάται και ονειρεύεται εικόνες που μονάχα
ορισμένοι «ειtλεκτοί» μπορούν να αντιιφίσουν.
Ένας από αυτούς ήταν ο ξένος του Πλούταρχου, που έχοντας
μεγάλο πόθο να γνωρίσει την Ευρώπη ταξίδεψε στην Καρχη-
δόνα. Σην πορεία μυήθηιtε σε πολλά μυστήρια, γνώρισε πε-
ρισσότερα μυστικά ιtαι ανακάλυψε ι(άποιες ιερές περγαμηνές
(!) που είχαν ξεχαστεί μέσα στη γη. Κάτοχος πλέον μιας τόσο
μεγάλη σοφίας, ε1tμυστηρεύτηιtε στον Πλούταρχο μια μεγάλη
μα ιφυφή αλήθεια, πως κυρία της ζωής και του Θανάτου είναι
η Σελήνη, γι' αυτό και ττρέπει να την λατρεύουμε!
Ο πολύς κόσμος, γράφει ο Πλούταρχος, πιστεύει πως ο άν-
Θρωπος είναι σύνθετος και αυτό είναι σωστό. Τρία είναι όμως
(ιtαι όχι δυο) τα μέρη που τον αποτελούν: το υλικό σώμα, η
Ψυχή ιtαι ο νους, που είναι Θε.ι.κότερος. Η ανάμειξη σώματος
και Ψυχής δημιουργεί την αίσθηση, ενώ η σύνοδος νου και
Ψυχής τον λόγο. Μέσω του λόγου φανερώνεται η αλήθεια της
Θε.ι.κότητας του ανθρώπου, γι' αυτό 1(αι ο φιλοσοφι1(ός λόγος
είναι μια ερωτική πράξη ένωσης της Ψυχής με τις ανώτερες
αλήθειες.
Από τα τρία αυτά στοιχεία, λοιπόν, η Γη παρέχει τοι`σώ.μq,t .,
η Σελήνη τηύ ψυχή`, και τον νου οΉλιος. Αυτό συμβαίνει .-
ι(ατά τη γέννηση - κατά το Θάνατό, όμως, τα τρία στοιχεία
γίνονται δυο (Ψυχή-νους), ενώ κατά τον δεύτερο Θάνατο μέ-
νει μονάχα ένα. Στο σημείο αυτό ο Πλούταρχος αναφέρεται
στην έννοια του Δεύτερου Θανάτου, ενός όρου που συνα-
ντάμε στα αρχαία αιγυπτιαι(ά μυστήρια (βλ. όπου κατά την
Ψυχοστασία του 'Οσιρι η άδικη Ψυχή καταβροχθίζεται από
το χιμαιριι(ό ι(τήνος Αμεμέτ), όπως ιtαι στην Αποκάλίψ7 του
Ιωάννη (21:8).
Ο πρώτος Θάνατος τελείται στη γη της Δήμητρας, εξηγεί ο
σοφός ιερέας των Δελφών, δηλαδή στο διιtό μας ιtόσμο. Ο
δεύτερος πραγματοποιείται στη γη της Περσεφόνης, δηλαδή
τη Σελήνη. Στο Φεγγάρι είναι που πηγαίνουν οι νειφοί, λέει
ο Πλούταρχος, για να λυθεί μετά από μεγάλο διάστημα ο δε-
σμός ανάμεσα στην Ψυχή και το νου...
Ξύμφωνα με μιG αρχαι'α μυίmκή παράδοση, η Σελήνη έχει Ίο ρόλο του ιρυχοσυλλέκτη, όπου οι ψυχές ταζιδεύουν για να καθαρθούν,
πριν εmστρέψουν στη Γη με νέο σώμα ή να συνεχίσουν το ταζίδι τους προς τον 'Ηλιο και τα άστρα.
Η ΨΥΧΟΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗ
Κάθε Ψυχή (μαζί με το νου), όταν Θα βγει από το σώμα, εί-
ναι ορισμένο από την ειμαρμένη να πλανηθεί στην περιοχή
μεταξύ Γης ι(αι Σελήνης, εξηγεί στη συνέχεια ο Πλούταρ-
χος, για ορισμένο χρονικό διάστημα όχι ίσο, καθώς οι άδι-
ιtες Ψυχές πληρώνουν τα αδιιtήματά τους, ενώ οι ενάρετες
όσο για να εξαγνιστούν σαν ατμός, από τον οποίο ειtπνέ-
ουν τα μιάσματα.
Ψυχοσυλλέκτης είναι, λοιπόν, η Σελήνη ιtαι το πρόσω-
πο που νομίζουμε πως βλέπουμε από μακριά δεν είναι
παρά ιtοιλώματα στο έδαφος. Από αυτά το μεγαλύτερο
αποι(αλείται «μυχός της Ειtάτης» (Θα μπορούσε να είναι,
άραγε, αυτό που οι αστρονόμοι σήμερα αττοιtαλούν Λ4Czre
Οrί.e#fCz/e, η μεγαλύτερη σε έκταση «Θάλασσα» του Φεγ-
γαριού;) ιtαι είναι ειtεί όπου τιμωρούνται οι Ψυχές.
Ενώ άλλα δυο λειτουργούν σαν πύλες, αφού από ιtει περ~
νάνε οι Ψυχές για να φτάσουν στην άλλη πλευρά του Φεγ-
γαριού.
Οι περιοχές, λοιπόν, της Σελήνης που βλέπουν έξω προς το
διάστημα ονομάζονται fΖλύαα Πεδ4'α (όπου οι νειtροί γεύ-
ονται χαρά παρόμοια με εκείνη που νιώθουν όσοι μυούνται
στα μυστήρια, συνδυασμένη με ελπίδα γλυκιά), ενώ εκείνες
που ατενίζουν την Γη Πεδ4'α 77ς Περσεφόι;7ς... λεπτομέρεια
παράξενη αν σκεφτεί ιtανείς, αφού μέχρι σήμερα είχαμε
την εντύπωση πως ο Κάτω Κόσμος ~ο Άδης, όπου φιλοξε-
νεί την κόρη της Δήμητρας για έξι μήνες-βρίσκεται κυριο-
λειtτικά κάτω από τα πόδια μας.
Η κοσμογραφία του Πλούταρχου, όμως, αλλάζει εντελώς
τα δεδομένα. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ΨΥΧΟΠΟΜΠΟΣ ΕΚΑΤΗ
Όπως δεν πρέπει να ερμηνεύουμε κυριολεκτικά τους μύ-
Θους, αντίστοιχα πνευματιι(ά πρέπει να διαβάζουμε ι(αι τα
έργα του σοφού από τους Δελφούς. Αυτό σημαίνει ττως ο
Άδης δεν είναι τόπος, αλλά κατάσταση! Και, για να πάμε
το όλο ζήτημα σε ακόμη πιο βαθιά νερά, ας Θυμηθούμε εδώ
πως ο Πλούταρχος περιγράφει τη Σελήνη ως πλάα#α ζώ-
ι/ται/ό, που ακούει μάλιστα στο όνομα Άρτε#4ς.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως το φυσικό σώμα που βλέ-
πουμε όλοι μας στο ουράνιο στερέωμα είναι απλά η υλική,
χονδροειδής όψη της Θεάς, όπως άλλωστε συμβαίνει με τον
Ήλιο (mysfery τ. 89), τα αστέρια αλλά ι(αι με τη Γη (Θυμη-
Θείτε εδώ το πνεύμα της Γαίας που υμνούν σήμερα οι απα-
νταχού παγανιστές). Την εποχή του Πλούταρχου, όμως,
όπως χαραιtτηριστιι(ά αναφέρει η ακαδημα.ι.κός Sαrαh Ι.
JohnStοn στο Θρυλικό της βιβλίο ΗeΚαfe SοfeΖ.nα (1990), στο
πρόσωπο της Σελήνης οι μυημένοι άρχισαν να αναγνωρί-
ζουν την Εκάτη, γι' αυτό ι(αι η Θεά των σταυροδρομιών και
της μαγείας πορεύεται με πυρσούς, φωτίζοντας δηλαδή το
νυχτερινό δρόμο για τις Ψυχές που ταξιδεύουν από τη Γη
στη Σελήνη.
Με τους πυρσούς αυτούς ήταν που βγήιtε από τα σκοτάδια
η Δήμητρα όταν έψαχνε την Περσεφόνη και, αν προσέξετε
το μύθο, είναι μονάχα οΉλιος και η Εκάτη που γνωρίζουν
την τύχη της κόρης που απήγαγε ο Άδης, Θέλοντας με αυ-
τόν τον τρόπο οι αρχαίοι να μας παρουσιάσουν κωδικοποιη-
μένα την τριάδα που αφορά τη μεταθανάτια μοίρα των αν~
Θρώπων, δηλαδή τονΉλιο, την Περσεφόνη ι<αι την Εκάτη.
Καθόλου παράξενο επίσης που ο Πρόκλος αφιερώνει ιtοινό
ύμνο στην Ειtάτη και τον Ιανό (Θεό των πυλών) δοξάζοντάς
την ως «προΘυραία» και ικετεύοντάς την να δείξει στην
Ψυχή τους δρόμους που εντέλλονται οι Θεοί «ώστε να αντι-
κρίσω ιtαι εγώ το φως το περιπόθητο, να ξεφύγω από τη
σκοτεινή κακότητα της γένεσης».
Όταν η Ψυχή φτάνει στη Σελήνη με τη βοήθεια της Εκά-
της, μας εξηγεί ο Πλούταρχος, ο νους της αποχωρίζεται
μέσω του έρωτα για την εικόνα τουΉλιου που λάμπει μαρ-
τυρώντας το επιθυμητό, το ωραίο, το Θε.ι.ι(ό και το μαι(άριο,
το οποίο κάθε φύση, η 1tάθε μία με το δικό της τρόπο, λα-
χταρά πρώτα και πάνω από όλα.
Τι συμβαίνει, όμως, με αυτό που μένει πίσω; Τι απογίνονται
οι Ψυχές που ιtατοιι(ούν τη Σελήνη;
ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ & ΔΑΙΜΟΝΕΣ
Είναι η ουσία της Ψυχής που μένει πάνω στη Σελήνη δι-
ατηρώντας ιtάποια ίχνη ζωής, εξηγεί ο Πλούταρχος. Γι'
αυτό και ζουν σαν μέσα σε ύπνο, βλέποντας όνειρα από
τις ημέρες που βάδιζαν ανάμεσα στους ανθρώπους.Έτσι,
όσες από αυτές είναι άστατες και επιρρεπείς στα πάθη,
αναζητούν καινούργια σάρκα πίσω στη Γη, ενώ άλλες πε-
ρισσότερο μαι(άριες γίνονται δαίμονες, που αποστολή τους
είναι να συντροφεύουν τους ανθρώπους, είτε σαν φύλαιtες
προστάτες και οδηγοί (ο4κε4'ος δαί'#ωιJJ εί'τε σαν φωιJ4 των
Θεών στα μαντεία.
Αυτά τα παράξενα αποκάλυψε στον σοφό των Δελφών ο
ανώνυμος υπηρέτης του Κρόνου, που είναι ο χρόνος, ιtαι
ο πρώτος των Θεών. Και με τα λόγια αυτά (που Θα το πω
ξανά, δεν πρέπει να τα εκλάβουμε κυριολεκτιιtά, αλλά
σαν κωδιι<οποιημένες εικόνες μιας εσωτερικής αλήθειας), ο
Πλούταρχος τελειώνει το βιβλίο του... LJ$ι:
 •ή*.

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

ηΞίΞΕΞΠ

πΞmΓi]ππm ΤΟ ΜυστΊκό του Ουρqνόδρομου ΟmaΟύ mmmΓΕmmmΕmmm

σοι ταξιδεύετε στην ελληνική ύπαιθρο Θα έχετε ασφαλώς προσέξει τα
ειtατοντάδες εικονοστάσια που βρίσιtονται κατά μήιtος του αυτοκινητό-
δρομου. Μιιφά ή μεγάλα, μεταλλικά ή πέτρινα, λευκά ή πολύχρωμα, τα
εικονοστάσια δεν ση ματοδοτούν πάντα το σημείο όπου έγινε δυστύχη~
Ι
μα, όπως νομίζουν πολλοί. Κάποιοι τα κατασκεύασαν για να ευχαριστή~
σουν τον Άγιο που τους προστάτεψε από ατύχημα. Κάποιοι επειδή Θέλουν
να επισημάνουν τον κίνδυνο που ελλοχεύει στην περιοχή. Κάποιοι για να
ξοριtίσουν το καιtό στον τόπο εκείνο, ενώ άλλοι (συνήθως τα μοναστήρια)
για να δείξουν στους ταξιδιώτες το δρόμο προς τη μονή.
Σε ιtάθε περίπτωση, τα εικονοστάσια μεταφέρουν τη Θρησκευτιι(ή πρα-
κτική των ανθρώπων έξω από τα όρια των ιερών ναών, συνήθεια καθόλου
άγνωστη στους αρχαίους, καθώς από τον Όμηρο μέχρι ι(αι τον Στράβωνα
υπάρχουν αναφορές για μικρούς βωμούς τοποΘετημένους στις άιφες των
δρόμων, όπως και στα σταυροδρόμια, όπου οι περαστιιtοί έιtαναν προσφο-
ρές στους Θεούς (λυχνάρια, σύκα κ.α.).
Μάλιστα, ένα από τα πιο διαδιδόμενα αρχαία ιερά των δρόμων ήταν οι λε~
γόμεΝε,ς Ερμα.[κές Στήλες...

ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΠΡΟΤΟΜΕΣ ΜΕ ΦΑΛΛΟγΣ

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Cαrsten ΗοΙbrααd στην ομότιτλη -ιtαι
ίσως μοναδική στον κόσμο- μελέτη που υπάρχει για τα ελληνικά εικονο-
στάσια (1998), οι Ερμα.ι.ιtές Στήλες (ή Ερ#α4') είναι οι μακρινοί πρόγονοι των
χριστιανιιtών εικονοστασίων. Τι ακριβώς, όμως, είναι οι Στήλες αυτές;
Κανείς πραγματιιtά δεν γνωρίζει, καθώς η αρχαία γραμματεία μοιάζει να
μην εμβαθύνει στο Θέμα.
Με βάση τα ευρήματα, πρόκειται για όρθιες στήλες στο ύψος ανθρώπου
ή ιtαι λίγο ψηλότερες, που έχουν συνήθως τετράπλευρη ορΘογώνια βάση,
χωρίς κανένα διάκοσμο, ορισμένες φορές συνοδεύονται από μια προτροπή
(όπως το rιJώθί σαί;τύιJ), αλλά πάντα ένα φαλλό!
Οι ΕιQΞiε!Ξ`ιςεγΞ στή}ιες ήταν κάτι nερισσότερο αnό
αn}ιοί οδοδει'κτες...
 Στην δε κορυφή της στή-
λης υπάρχει η φιγούρα
του Ερμή ή κάποιου ήρωα
να διακρίνεται από τους
ώμους και πάνω, όπως
περίπου κατασκευάζο-
νται σήμερα οι προτομές.
Μερικές φορές πάλι ήταν
πολυκέφαλες, συνδυάζο-
ντας περισσότερες από
μια Θεότητα, όπως ο Ερ-
τροπα.ι.ι<ό χαραι(τήρα (mysέery 89); Πιστεύω πως την
μοπάν, ή είχαν δυο απο-
απάντηση την ττροσφέρει ο Πλάτωνας...
φύσεις στο πλάι σαν χέρια
-για να ιφέμονται Θυμι~ Στον Φαύ'δρο (ή περ/Έρω7ος) ο Σωιφάτης λέει πως η
ατά, στεφάνια από άνθη Ψυχή του ανθρώπου είναι σαν φτερωτό άρμα που πε-
ριπλανιέται στους ουρανούς, καθ' ομοίωση των Θεών
ή για να στερεώνεται το
που σαν άστρα ταξιδεύουν στο στερέωμα. 'Ολες οι
Ξ]Ε1ΕΠΕΠΗΕΠΕΠΕΠΕΠΕΙΕΠΕ1 πέπλο με τα οποία τα
ψυχέςεπιθυμούντηνάνοδο(Θέλονταςναγίνουνπλή-
έντυναν. Για ποιο λόγο οι αρχαίοι τοποΘετούσαν στις
ρεις)ι(αιαyωνί'ζοντlα/γίατοποιαΘαφτάσειστοτέλμα
άκρεςτωνδρόμων,στουςναούς,σταγυμναστήρια,
αυτού του ορίζοντα. Ορισμένες το κατορθώνουν ιtαι
αλλά και έξω από τα σπίτία τους αυτές τις περίεργες
προφτάνουν να υψώσουν το ;tεφάλύ εκτός του ουρα-
ιΘυφαλλικές Στήλες;
νού, αντuφίζοντας τον Κόσμο των Ιδεών στην αληθινή
Η πιο απλή απάντηση φτάνει από τη μακρινή Με~
του φύση.
σοποταμία, όπου στα όρια των χωραφιών τους οι Βα-
Οι Ψυχές αυτές σrεφαιJώι/οντιαύ, ενώ οι υπόλοιπες
βυλώνιοιτοποΘετούσανόρθιεςπέτρες~ταλεγόμενα
βαραίνουν, χάνουν το φτέρωμά τους ι(αι ττέφτουν στη
Κ#άΖώrr#- όπου ήταν σιtαλισμένες μορφές Θεοτήτων,
Γη μέχρι να έρθουν οι συγι(υρίες όπου Θα δοιtιμάσουν
ενώ αναγράφονταν η άδεια του βασιλιά για την ιtαλ-
ξανά αυτήν την ιtοσμιι(ή Ψυχοδρομία.
λιέργειατηςσυγι(ειtριμένηςγηςκαικατάρεςσεόποι-
Όπως ίσως αντιλαμβάνεστε, ο Πλάτωνας εδώ όχι
ους τταραβιάσουν το νόμο του βασιλιά.
απλά μας παρουσιάζει τη μεταφυσική διάσταση των
Πολλοί πιστεύουν λοιπόν πως, όπως τα Κυdυrrυ, έτσι
Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά απαντά ιtαι στο αίνιγμα
ιtαι οι Ερμα.ι.κές Στήλες σηματοδοτούσαν τα όρια μιας
γιατιςπροτομέςτωνΕρμαtιtώνΣτηλώνόπουδιαιtρί-
ιδιο1tτησίας ή ιtάποιο μονοπάτι. Προς τι, όμως, Ο ορ-
νεται μονάχα το ιtεφάλι - διότι είναι αυτό που ξεμυτά
Θωμένος φαλλός;
ι(αι Θωρεί την έι(πλαγη ομορφιά των Ιδεών.

Ο ΕΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟγ ΟΡΘΕΟΥ ΚγΒογ
ΜπορείστιςαρχέςοιΕρμαίνααττειιtόνιζαντοκεφάλι
ΣύμφωναμετονΗettyGοΙdmαn(z7zeΟrι.gι.#ο/έ#e
του Ψυχοπο#πού Ερμή, με το πέρασμα των αιώνων
GreeΚ JJer777, 1942) είναι πολύ πιΘανό οι Στήλες, έτσι
όμως η ιtεφαλή αντικαταστάθηκε από ήρωες όπως ο
όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, να αποτελούν εξέλιξη
Ηρακλής, αλλά και Θνητούς που ηρωποιήθηκαν, όττως
των όρθιων λίθων που τοποΘετούσαν στους τάφους
ο Μέγας Αλέξανδρος. Χαρακτηριστική δε, είναι μια
οι πρώτοιΈλληνες. Ευρήματα του 3Ου αιώνα ττ.Χ. στη
ΕρμαΊκή Στήλη του 2Ου αιώνα π.Χ. που απεικονίζει φι~
Θεσσαλία μαρτυρούν μια τέτοια σχέση, όμως αδυνα-
λόσοφοναι(οιτάζειΨηλάστονουρανό,όπωςπερίπου
τούν να εξηγήσουν την παρουσία του φαλλού.
ιtάνουν τα ιtυκλαδιιtά ειδώλια.
Ο Παυσανίας μάς εξηγεί πως πολύ πριν τους Αθηναί-
Αν, όμως, ο πλατωνιι(ός ηνίοχος με το φτερωτό του
ους, που έδωσαν τη γνώριμη ι<υβική μορφή (άκωλοί),
άρμαμπορείναεξηγήσειτιςΕρμα.ι.κέςπροτομές,τότε
οιΕρμέςήτανσοροίαπόπέτραπάνωστουςοποίους
τι συμβαίνεί με την τετραγωνισμένη βάση της στήλης
τοποΘετούσαν ένα σύμβολο, συνήθως ένα φαλλό!
Μήπως οι Στήλες έχουν τελιιtά ιtάποιο μαγικό, απο~ με τον φαλλό;
Την απάντηση μάς την δίνει το Λεξιιtό Σουίδα, όπου
στο λήμμα για τις Στήλες γράφει πως κατασκευάζο-
νται ιtυβικές επειδή ο Ερμής είναι έφορος του λόγου
και της αλήθειας.Έτσι, από όποια πλευρά και αν πέ-
σουν, παραμένουν όρθιες ι(αι βάσιμες.
Η σταθερότητα του κύβου μαρτυρά την υλιι<ή υπό-
σχεση της Αλήθειας. Δεν είναι τυχαίο, ίσως, που στον
Φα4'δρο ο Πλάτωνας συνδέει τη ρητορική με την ανα-
ζήτηση της Αλήθειας (την ανάδυση του ατόμου από
τη λήθη στην αλήθεια, από την αποίjσ4'α στην παροί;-
α'α), σε αντιδιαστολή με τους Σοφιστές, οι οποίοι χει-
ρίζονταν την ίδια τέχνη αποκλειστιιtά για την πειθώ.
Ταυτόχρονα, η τετράπλευρη γεωμετρία των Ερμα.ι.κών
Στηλών υποδηλώνει την τάξη και την πραγμάτωση
της Αλήθειας στα τέσσερα σημεία του κόσμου. Κα-
Θόλου παράξενο, λοιπόν, που τοποΘετούνταν στους
δρόμους.Ένα βασικό ερώτημα, όμως, παραμένει ανα-
πάντητο: γιατί φαλλός;
Ο ΣΩΤΗΡΑΣ ΤΟγ ΚΟΣΜογ
Το 17ο αιώνα προστέθηια στη συλλογή αρχαιοτήτων
του Βατιιtανού μια παράξενη προτομή ώrί.αjρΖ. gzz//ί.-
#αceί) της ρωμα.ι.κής περιόδου που σόκαρε όλους τους
κληρικούς της Ρώμης, σε σημείο τέτοιο που απαγορεύ-
τηιtε οτ[οιαδήποτε μελλοντική παρουσίασή της στο
κοινό. Πρόκειται για το κεφάλι ενός πετεινού που ιtοι-
τάζει Ψηλά, μόνο που αντί για ράμφος έχει φαλλό! Το
γλυπτό Θυμίζει τη φαλλική στήλη του Διονύσου στη
Δήλο. Αυτό που το ξεχωρίζει, όμως, είναι η ευδιάκριτη
επιγραφή «Σωτήρ Κόσμου».
Η αρχαία φαλλολατρεία δεν ήταν μια απροι(άλυπτη
σεξομανία ούτε η Θεοποίηση του ηδονισμού, παρά η
αγάπη για το ίδιο το ρεύμα της ζωής. Στη στύση του
ανδριι(ού οργάνου οι αρχαίοι διάβασαν την πνειj-
Η παράσΈαση του Σωτήρα του ΚόσLιου, που η ΕΚΗλησι'α
κρύβει στη συλΑονή αρχαΕΟΊήτων του Βατικανού®
ματική έννοια της
ανάτασης του εαυτού.
Χρησιμοποίησαν έτσι
Τη γεωμετρία του ορΘω-
μένου πέους για να πε-
Ριγράψουν ένα εσωτερικό
βίωμα κοινό σε κάθε μυη-
μένο - αυτό της ανάστασης,
δηλαδή την αφύπνιση σε μια νέα
ή, πιο σωστά, στην ορΘ4 διάσταση
της πραγματικότητας!
Καθόλου παράξενο που οι αρχαίοι μύστες υιοθέτησαν
το (εξίσου φαλλικό) γράμμα Τ (οι Ερμαί με τις αποφύ-
σεις είχαν αυτό το σχήμα!) ως σύμβολο της δημιουρ-
γίας (βλ. σφυρί) και της γονιμότητας (βλ. ποιμαντική
ράβδος) ή που πρόσθεσαν φτερά σε χιλιάδες φαλλικά
ανάγλυφα, τονίζοντας έτσι την ανυψωτική και απελευ-
Θερωτική έννοια του συμβόλου.
Προσέξτε, όμως, ιtαι αυτό...
ΓΕΦγρΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ
Ο φαλλός είναι ένα δυναμιι(ό σύμβολο γονιμότητας
ιtαι ως έτσι αποτελεί μια σπουδαία ασπίδα προστα-
σίας από τη βασιtανία - δεν είναι τυχαίο που σε μια
τόσο δύσκολη εποχή το Μουσείο Μπενάκη επέλεξε
για γούρι του 2013 έναν φτερωτό φαλλό.
Εκτός, όμως, από αποτροπα.ι.κή δράση οι Ερμα.ι.κές
Στήλες ση ματοδοτούσαν τόπους που γονιμοποιούσαν
με τη στάση τους.'Ετσι, δία77εριJούσαν το έδαφος σχη-
ματίζοντας ένα κάθετο άξονα επιιtοινωνίας ανάμεσα
στη γη (Θηλυκό στοιχείο) και τον ουρανό (αρσενικό
στοιχείο). Αυτό που διέκριναν οι άνθρωποι (στον
οριζόντιο άξονα) δεν ήταν παρά ο φαλλός, δηλαδή
το σύμβολο της ιδέας του'Ερωτα. Από την οπτική
πλευρά των Θεών, όμως, (που ατενίζουν τον κόσμο από
ψηλά) είναι μια ιtλίμαιtα που γεφυρώνει δυο κόσμους.
Δεν είναι καθόλου παράξενο, λοιπόν, που η εικονο-
γραφία της ορΘωμένης στήλης με όλες τις παραπάνω
μεταφυσικές προεκτάσεις, εμφανίζεται σε όλες τις
εποχές και τους πολιτισμούς του ανθρώπου. Άλλοτε
το σύμβολο παρουσιάζεται σαν σκάλα (mysfery 87),
άλλοτε σαν ξόανο (;77ysfery 84), και άλλοτε απλά ως
ιtίονας. Απλά Θυμηθείτε τη «ραχοκοιtαλιά» djed του
Όσιρι, που ο Φαραώ ύψωνε κάθε χρόνο σε μια ειδική
τελετή, αλλά και την περιγραφή του Ιησού ως πύρινη
στήλη από τους Πατέρες της Εκιtλησίας!
Το απόκρυφο μήνυμα των Ερμα.ι.κών Στηλών δεν
έσβησε με την επιιtράτηση του Χριστιανισμού, παρά
ενδύθηι(ε νέες μορφές.Έτσι, εκτός από τα εικονο-
στάσια στους δρόμους, Θα συναντήσουμε την ίδια
ακριβώς αρχή σχεδόν σε όλες τις απεικονίσεις του
Εσταυρωμένου.
Με την πρώτη ευκαιρία επισκεφτείτε την πιο κοντινή
σας ειtκλησία και παρατηρήστε με πολλή προσοχή
την αγιογραφία. Δεν Θα σας μαρτυρήσω τι υπάρχει
ει<εί. Βρισιtόταν, όμως, από πάντα μπροστά στα μά-
τια μας. Ο Ερμοπάν δεν εγκατέλειψε ποτέ αυτόν τον
κόσμο~. Ξ=
m Π] ΠΞ] m m Π] m m m m ΠΞ] m m m m m m Ε
 Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

εν είναι εύκολο να μιλήσει ιtανείς για τα σύμβολα, την αληθινή τους σημα~
σία, την πηγή τους, αλλά και τον τρόπο που μας επηρεάζουν. Οι προσπά-
Θειες ορισμού ιtαι οι ερμηνείες που έχουν γίνει κατά ιtαιρούς από σπουδαί-
ους σιJγγραφείς, σεβάσμιους μάγους και καταξιωμένους ερευνητές έχουν
Ι
διαμορφώσει μια εικόνα ομιχλώδη, εξίσου Θολή με την ίδια τη φύση τους.
Αν ήθελα με τη σειρά μου να δώσω κάποιον περιεκτικό ορισμό, Θα έλεγα πως
αποτελούν δηλώσεις του ανέκφραστου και μορφές (ειι(όνας, ήχου, ι(ίνησης) που
επικοινωνούν μια ατελείωτη αλυσίδα νοηματιιtών και συναισθηματικών συνειρμών απευθείας στην Ψυ-
χοσυναισθηματιιtή μας νοημοσύνη.
Κάθε φορά που ερχόμαστε σε επαφή με ένα σύμβολο, βέβαια, δεν βιώνουμε το ίδιο το αντικείμενο που
ιtαθρεφτίζει (δηλαδή το σύνολο των ιδεών που εκπροσωπεί), αλλά το είδωλό του!
Για παράδειγμα, το σύμβολο τουΉλιου (η τελεία μέσα στον κύκλο) δεν παρίστά τονΉλιο καθεαυτό,
αλλά τα νοήματα πού εμπνέει το ουράνιο σώμα του'Ηλιου, όπως ι<αι οι ιδέες που έχουν προβληθεί από
το ανθρώπινο ασυνείδητο πάνω σ' αυτόν. Στη συγκειφιμένη περίπτωση δε, η κύρια σημασία του εν
λόγω συμβόλου αφορά την έννοια της Ολότητας και του Κέντρου. Προσέξτε, όμως, κάτι σημαντικό: δεν
αναγνωρίζουμε ως ώ#βολα όλες τις παραστάσεις ιδεών. Υπάρχουν, βλέπετε, απειιtονίσεις νοημάτων που
έχουν ι<ατασκευαστεί συνειδητά.Έχουν συμφωνηθεί, δηλαδή, από μια ομάδα ανθρώπων να εκφράζουν
τJι<Ίw ψ \F συγκεκριμένες ιδέες (π.χ. τα οικόσημα των ευγε-
νών, οι σημάνσεις στους αυτοιtινητόδρομους κ.α.)
Αυτά ονομάζονται σφρ/ατα.
Από την άλλη, δεν είναι λίγοι αυτοί που ττιστεύουν
πως -λίγο ως πολύ- όλα τα σύμβολα σχετίζονται με
Τη (μαύρη) μαγεία και τα πολιτιιtά ιtαθεστώτα. Και,
ως εκ τούτου, Θα πρέπει να τα αποφεύγουμε!
Είναι γεγονός πως κατά τη διάριtεια της Ιστορίας
πολλές ομάδες πολmιtής και αποιtρυφιστικής φύ~
σεως έχουν υιοθετήσει μια σειρά από σύμβολα ιtαι
μέσω της επανάληψης κατάφεραν να ταυτίσουν
στην κοινωνιιtή συνείδηση τα πιστεύω τους με το
ίδιο το σύμβολο.
Ο συσχετισμός αυτός, όμως, δεν ειtφράζει το ου-
σιαστικό μήνυμα του συμβόλου. Ούτε, φυσιι(ά, η
έκθεση και η μελέτη του ει(άστοτε τταρεξηγημένου
συμβόλου μπορούν να ιtάνει κάποιον Θύμα της
ομάδας που το καταχράστηκε. Για παράδειγμα, το
εξάι(τινο αστέρι που αποτελεί έμβλημα των Ιου-
δαίων συμβολίζει την ένωση των αντιθέτων. Όσοι,
όμως, το χρησιμοποιούν δεν είναι Σιωνιστές, παρά
«επιιtαλούνται» τις έννοιες που αυτό συμβολίζει!
Η ίδια η σημασία των συμβόλων υπερβαίνει τα σύνορα ιtαι τις εθνικότητες, τα
συμφέροντα και τις σι<οπιμότητες. Τα σύμβολα πηγάζουν από ένα πεδίο πα-
νανθρώπινο, πέρα από τα όρια της συνείδησης, ι(αι μεταφέρουν διαχρονικές
αλήθειες. Δυστυχώς υπάρχει μια ανεξέλεγκτη χρήση τους σήμερα, σε σημείο
τέτοιο που φθίνει το κλειδί της κατανόησής τους, κάνοντας τον άνθρωπο
Ψυχικά φτωχότερο... καθώς ο μοναδικός τρόπος για να έρθει σε επαφή με το
βαθύτερο (ανώτερο) εαυτό του είναι να μιλήσει τη γλώσσα του, που δεν είναι
άλλη από αυτή των συμβόλων. :π
 πότουςαρχαίουςΣουμέριουςέωςτουςσύγχρονουςΠαγανιστές,η
ΠεντάκτινοςήΠεντάλφα(οιπέντεΑρετέςτουμυημένου:Αδελφο-
σύνη,Αφοσίωση,Αγάπη,Αλήθεια)είναιίσωςτοπιοδιαδεδομένο
από όλα τα σύμβολα.
ΗκίνησητηςΑφροδίτηςστονζωδιακόσχηματίζειμιαπεντάκτινο,
γι'αυτόκάιπ.ολλοίσυνδέουντοσύμβολομετηΜεγάληΘεάκαιτην
αγάπη.ΟιΈλληνεςάλλωστεαποιtαλούσαντηνπεντάδαyάμο,αφού
είναιηένωσητουαρσενικού3καιτουΘηλυκού2και,ωςέτσι,είναιο
αριθμόςτουέρωταιtαιτηςΑφροδίτης.
ΣταπέντεάκρατηςΠεντάλφααντιστοιχούντατέσσεραστοιχείασυντοπνεύμα,συνθέτοντας
έτσιμιαισορροπημένηεικόνατωνφυσικώνδυνάμεων.ΗαρμονίααυτήέκανετουςΠυθαγόρειους
ναδιαβάσουνστηνΠεντάλφατονπλήρηκαιαρτιμελήάνθρωποκαιγι'αυτόσφράγιζαντιςεπι~
στολέςτουςμεαυτότοσύμβολο,ενώκυκλικάέγραφαντηλέξη«Υγεία»,πουέχ&επίσηςπέντε
γράμματα.Παρόμοια,οροδόσταυροςRοbeΗΜοrαy(17Οςαιώνας)τοποΘετούσεστιςπέντεάιφες
τααρχικάΑ(γάπα),Γ(νώθι),Α(νέχω),Π(ιστεύει)καιΑ(πέχω).
Επιπλέον,ηκυριαρχίατουπνεύματοςστηνόρθιαΠεντάκτινο(μεμόνομιαγωνίαστραμμένη
Ψηλά)δηλώνειτηνένωσητωνεπιμέρουςστοιχείωντουανθρώπου,γεγονόςπουτηνμετατρέ™
c` ____!L _____^,~..`+..,λ άπR\ι`ιιrγ Μι4π/,`r
σε ιδανικό προστατευτικό έμβλημα. Μήπως
αυτό σημαίνει πως η αναστραμμένη Πεντάλ~
φα(μεδυογωνίεςστραμμένεςΨηλά)συμβο-
λίζει τη δυσαρμονία και τη διάσπαση;
ΠΟλλοί μάγοι σήμερα χρησιμοποιούν την
ανάποδη εκδοχή του συμβόλου, Θέλοντας να
εκφράσουνέτσιτιςαντινόμιεςκοσμικέςδυ~
νάμεις και την αποστροφή του Θείου Λόγου.
Η ερμηνεία αυτή, όμως, είναι περισσότερο
ένα σύγχρονο εφεύρημα.
Ανάποδες Πεντάλφες συναντούμε σε νομί-
σματααπότηναρχαίαΘράκητου4°υαιώνα
π.Χ. έως και τον 1Ο αιώνα π.Χ., όπου το έμ~
βληματηςΙερουσαλήμήτανμιαανάποδη
Πεντάλφα μέσα σε κύκλο. Η προσωπική
σφραγίδα του Μέγα Κωνσταντίνου ήταν,
εκτός από το ΧΡ, μια αναστραμμένη Πεντάλ-
φα. Σε σφραγίδα τυπογράφου από τη Βενε-
τία του 1530 απειιtονίζεται μια αντεστραμ-
μένηΠεντάκτινοςναπεριβάλλεταιαπότην
επιγραφή «SymbΟΙυm Sαnίtαtίs» (Σύμβολο
Υγείας).

Καθόλουπαράξενο,λοιπόί,πουοΆλιστερκρόουλυστηνπροσπάθειά
τουνααποκαταστήσειτηνπαρεξήγηση,σημειώνειπωςδενυπάρχει
κάτίτοδιαβολικόστηνανάποδηΠεντάλφα,παράσυμβολίζειτηνκά~
Θοδο του πνεύματος στο υλικό πεδίο!
'Οπωςκαιναέχει,τοπραγματικόμυστικότηςΠεντάκτινουδενβρί-

σκεταιτόσοστηφοράτωνακτίνωναλλάστημήτρα,δηλαδήστοεσω-
τεριι(όπεντάγωνοπουσχηματίζουνοιακτίνες.
Ειtεί είναι όπου ανθίζει ο κεντρικός άξονας, ο εσωτερικός πυρήνας του
φλεγόμενου άστρου... wττ
ι,„ι:μ ω™,hι ,: ι, ι :ιt,έ2;ι ,4ι'`.ώ:Ι;jι`:,; Ι
ν Θέλει ιtανείς να βιώσει την αληθινή δύναμη των συμβόλων,
δεν πρέπει να τα αντιμετωπίζει ως μια στατική γεωμετρία,
αλλά ως μια τρισδιάσταση παράσταση. Αυτό σημαίνει πως
τα σύμβολα ειtφράζουν μια δυναμιι<ή φορά γύρω από ένα
σταθερό άξονα, ο οποίος προεκτείνεται πέρα του αισθητού.
Γι' αυτό και όσοι χρησιμοποιούν σύμβολα στο διαλογισμό τους,
βιώνουν κάτι σαν μια ανεπαίσθητη δίνη να προεκτείνεται από το
σύμβολο αλλά ιtαι να βυθίζεται σ' αυτό, παρασέρνοντας τη συνεί-
δηση του ατόμου.
Χαραιtτηριστικό παράδειγμα το Τρισκέλιο, το οποίο εμφανίζεται με ποικίλους τρόπους σε
όλους τους πολιτισμούς του πλανήτη. Πρόκειται κάθε φορά για ένα σύμπλεγμα από τρία
σκέλη, που άλλοτε είναι λυγισμένα πόδια και άλλοτε σπείρες. Τρισιtέλια υπάρχουν σε νο-
μίσματα της αρχαίας Ελλάδας, σε ι(έλτικα κοσμήματα, ακόμη και στις γοτθικές εκκλησίες
ως σύμβολο της Αγίας Τριάδας.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για έναν νοητό τιροχό σε κίνηση, αι(ριβώς όπως συμβαίνει
με τονΉλιο, ο οποίος ταξιδεύει στον ουράνιο ωκεανό σπέρνοντας απλόχερα τις ζωογόνες
αχτίδες του. Κατά συνέπεια, είναι σύμβολο της ίδιας της ζωής και των μεταβολών του χρό~
νου. Προσέξτε πώς οι κυματισμοί του νερού Θυμίζουν Τρισκέλια...
Καθόλου παράξενο, λοιπόν, που στην εναλλασσόμενη ροή των σιtελών ιtάποιοι διαιtρίνουν
τις τρεις φάσεις της Σελήνης που, αν και σταθερό σώμα, αλλάζει συνεχώς όψη.Έτσι, αν η
Σβάστικα που είναι απόγονος του ίδιου συμβόλου διακατέχεται από ηλιακές ιδιότητες, το
Τρισιtέλιο μαζί με τον Λαβύρινθο αλλά ιtαι την Τρικουέρτα τα συναντάμε σε Θρησκευτικές
ομάδες που λατρεύουν τη Μεγάλη Θεά.
Βλέπετε, το περίτεχνο δέσιμο των σκελών παραπέμπει στη γυναικεία σεξουαλικότητα που,
όπως και τα Θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα, αποτελούν ένα εσωzιερ4κό μυστήριο.
Κάπως έτσι ο κόμπος σχετίζεται με το μυστικό δέσιμο των πραγμάτων. Ο «σταυρός» άνγχ
της'Ισιδας είναι στην πραγματικότητα ένας κόμπος ζωής. Κόμπους φτιάχνουν οι μάγισσες
για να παγιδέψουν τις ενέργειες, με κόμπους μετρούσαν το χρόνο οι παλιοί, αφού κάθε
στιγμή δεν είναι παρά ένα σημείο ανάμεσα στο παρελθόν που έσβησε και στο μέλλον που
δεν ήρθε ακόμη.
Η ίδια μεταφυσική του περίτεχνου, βέβαια, αφορά
ιtαι την Κέλτιιtη Τριιtουέρτα, ένα από τα αγαπημένα
σύμβολα των Γουικανών αλλά και των απανταχού
Χριστιανών, που στο πλέξιμο των τριών σκελών
διαβάζουν τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας σε
μια ενότητα.'Η τουλάχιστον αυτό ισχύει αν αντιμε-
τωπίσουμε το σύμβολο στις δυο διαστάσεις του. Δια-
φορετιι(ά, το σύμπλεγμα των σκελών δημιουργεί μια
τέταρτη προέκταση (που συχνά παριστάνεται σαν
κύκλος που περιβάλει το σημείο συνάντησης των
σιtελών), και ως έτσι προσθέτει ένα ακόμη πρόσωπο
στην ιερή Τριάδα.
'Οχι, δεν πρόκειται για τον Διάβολο, αλλά για την

Παναγία, το μέσο δια του οττοίου ενσαρκώνεται ο

Λόγος! Παρόμοια, οι πρόγονοί μας διάκριναν ένα
τέταρτο (μυστικό) πρόσωπο στην τρικέφαλη Εκάτη.
Αλλά για περισσότερες λεπτομέρειες σάς παραπέ-
μπω στους Ελληνιι(ούς Μαγικούς Παπύρους... `-τ
 μαγικά σύμβολα, όμως δεν είναι! Για τον απλούστα-
το λόγο πως η Μαγεία είναι η επιστήμη που μέσα
από συμβολικές παραστάσεις επιδιώιtει να προιtα-
ΜΟιάζει ίσως
λέσει παράξενο
αλλαγές. που εντάσσω
Ο Σταυρός, τονείναι
λοιπόν, Σταυρό στα
ένα αιtόμη
σύμβολο που δηλώνει μια ακολουθία ιδεών. Πρόκειται,
δηλαδή, για μια φόρμουλα που, όποτε χρησιμοποιείται,
ενεργοποιεί κάτι τόσο στο ασυνείδητό μας όσο και στην
Άλλη Πλευρά. Βλέπετε, οτιδήποτε
είναι συμβολιι(ό για εμάς, για το
αστριιtό πεδίο είναι πραγματικότη-
τα. Αλλά ας μην πάμε σ' αυτά τα
βαθιά νερά...
Δεν νομίζω πως χρειάζεται να σας
πω πως ο Σταυρός είναι ένα δια-

# $ χ3:χΙ::άκεαίί::;::g:έ.πΑνυοτ:Ξ::Ο-
ίσως δεν ξέρετε είναι πως υπάρχουν
δυο βασιιtά είδη σταυρού, ο ισοσκε-
λής ή ελληνικός (που με τις τέσσε-
ρις ίσες ακτίνες του υποδηλώνει την
αιJάπτίJξ'γ των τεσσάρων στοιχείων
από την πεμπτουσία των πραγμά-
των, δηλαδή το Κέντρο, το υπερού-
σιο Είναι), και ο καμπαλιστικός ή
χριστιανικός, του οποίου η οριζό-
ντια δοιtός δεν τέμνει την ιtάθετη
αι(ριβώς στο μέσο αλλά Ψηλότερα,
' ._ +`'
συμβολίζονταςέτσιτηνεξύψωσητουυλικούκόσμουπροςτηνπνευματικήαλήθεια.
Και γι' αυτό ακριβώς ο Σταυρός είναι σαν ένα δέντρο (γέφυρα ή σκάλα) που φέρνει
σε ζωντανή επαφή τα Θε.ι.κά πεδία με τον κόσμο των ανθρώπων, την πνευματική
αρχή με την εγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Μετηναρμονιιtήγεωμετρίατου,επίσης,παριστάτονπαγι(όσμιοάνθρωποΑδάμ
Κάδμος,πουπροεκτείνεταίσεόλαταπεδία-ηβάσητουείναιταπόδιαστουλικό
πεδίο,ηκαρδιάτουπάλλεταιστοκομβιι<όι(έντρο,ταχέριατουεκτείνονταιστιςδυο
πύλες του ορίζοντα, από όπου ανεβαίνει και ιtατεβαίνει ο ήλιος, ιtαι το κεφάλι του
στεφανώνεται από την πνευματιιtή διάσταση.
Το ίδιο, βέβαια, συμβαίνει ιtαι με τον κοσμικό άνθρωπο της Πεντάλφα, με τη δια-
φοράπωςοσταυρικόςέχειταπόδιατουενωμένα,λεπτομέρειαπουαπότημιαχα-
ραι(τηρίζειτουςνειφούς,ενώταυτόχροναδηλώνειτησυνοχήτωναντιθέτων,όπως
ο πλατωνικός ηνίοχος που στο άρμα της Ψυχής (βλ. Φαί'δρος) ιtατευθύνει τα δυο
άλογα σε μια κοινή πορεία.
ΗιtύριασημασίατουΣταυρού,λοιπόν,είναιαυτήτηςσύι;δεσι7ς.Καθόλουπαράξε-
νο, συνεπώς, που είναι σημάδι αναγνώρισης (μιας πνευματιιtής εργασίας) αλλά και
`Ι.
προστασίας.ΟμάγοςπουΘασχηματίσειτοσημείοτουΣταυρούδενείναιΧριστι-
• /'Ι'
r.!,`
,.(,r
ανόςήΠαγανιστής,απλάεπαναλαμβάνειτηνκίνησημετηνοποίαοΔημιουργός
στον πλατωνικό Γ4'#αω επανενώνει (σφραγίζει) τα διαχωρισμένα μέρη της Ψυχής
ξ``:::_._#\`-" του ιtόσμου με δυο ράμματα που σχηματίζουν σταυρό! ξΞί:
 γαπημένο σύμβολο των απανταχού συνωμοσιολάγνων είναι η πυραμίδα
με τον οφθαλμό. Κατά αυτούς πρόκειται για έμβλημα των Ιλλουμινάτι, που
Ι
από τα παρασιtήνια κουμαντάρουν τον ιtόσμο, προωθώντας μια ταξιιtή κοι-
νωνία όπου οι λίγοι (η ιtορυφή της πυραμίδας) Θα διαφεντεύουν τους πολ-
λούς (η βάση) μέσα από ένα αυστηρό σύστημα ελέγχου και καταπάτησης
ιtάθε ατομικού δικαιώματος (ο οφθαλμός). Είναι, όμως, έτσι;
'Οπως έδειξα με κάθε λεπτομέρεια στο συλλογικό βιβλίο των εκδόσεων Αρχέ-

τυττο Τεκτονισμός: Η Μεγαλύτερη Μυστική Αδελφότητα του Κόσμου (2;ΟΟί}),

το έμβλημα των Πεφωτισμένων του weίshαυρt δεν ήταν η Πυραμίδα, αλλά η Κουιtουβάγια! Μάλιστα η
ημιτελής Πυραμίδα με τον Οφθαλμό δεν αποτελεί μέρος καμίας συμβολικής διδασκαλίας στον Ελευθε-
ροτεκτονισμό, ούτε εμφανίζεται ποτέ σε κάποια από τις αναγνωρισμένες Στοές σε Αμεριιtή και Ευρώπη.
Πρόιtειται, ουσιαστικά, για μια φρικτή παρεξήγηση, που εν μέρει οφείλεται στο γεγονός πως ο Παντε-
πότττης Οφθαλμός είναι πράγματι
μασονιιtό σύμβολο. Απλά είναι μέσα
σε τρίγωνο ιtαι όχι σε πυραμίδα!Ήταν
το 1784 όταν ο (Τέιtτονας) Μαrqυίs de
Lαfαyette δίνει στον (επίσης Τέκτονα)
στρατηγό Geοrge wαshίngtοn ένα ιtε~
ντημένο περίζωμα όττου, ανάμεσα στα μ
υπόλοιπα μασονικά σύμβολα, εμφανί-
ζεται για πρώτη φορά ο Παντεπόπτης
Οφθαλμός!
Μεριι(ά χρόνια αργότερα, το 1797, Ο
Ίhοmαs Smίth webb, ο άνθρωπος που
-όπως λέγεται- Θεμελίωσε τον τεκτο-
νικό Τύπο της Υόρκης με το βιβλίο του
Ίhe Freemαsοns Μοnίtοr, Θα εισάΎε,\
κανονικά τον Οφθαλμό στην τεκτονι-
κή συμβολιιtή...
Αιtόμη ιtαι έτσι, όμως, δεν δικαιολογείται η δαιμονοποίηση του Οφθαλμού μέσα στο τρίγωνο, καθόσον
δηλώνει αττλά το Μάτι της Πρόνοιας του Θεού, ενώ το τρίγωνο παριστά την Αγία Τριάδα. Με τον ίδιο
ακριβώς τρόπο εμφανίζεται στη δυτική χριστιανιιtή τέχνη αρκετούς αιώνες πριν -χαρακτηριστικό παρά~
δειγμα ο πίναιtας Δε4'77w σzιοί;ς Ε##αοίjς (1525) του 7αcορο Ροntοrmο- όπως και στην ΟρΘόδοξη ναοδο-
μία, με ειtατοντάδες παραδείγματα σε όλη την Ελλάδα μας.
Τι συμβαίνει, όμως, με την πυραμίδα καθ' αυτή; Δεν είναι τυχαίο το πόσο μας εντυπωσιάζει το σύμβολο
αυτό. Οι Αιγύπτιοι διηγούνταν πως από τον πρωταρχιι(ό ωκεανό υψώθηκε ένας λόφος σε μορφή πυραμί-
δας, πάνω στον οποίο στάθηιtε ο πρώτος Θεός. Οι πυραμίδες των Φαραώ αναπαρίσταναν αυτήν τη στιγ-
μή της κοσμογονίας ως ιερά βουνά (mysfery τ. 83) μέσα στη Θάλασσα της ερήμου.
Το σχήμα της πυραμίδας παραπέμπει στην ανοδική φύση της φωτιάς, η εσωτερική της κοιλότητα στο
Θηλυιtό στοιχείο της γης. Η πυραμίδα, λοιπόν, συμβολίζει το εσωτερικό σπήλαιο της αναζήτησης (βλ.
την αλληγορία του πλατωνικού σπηλαίου). Οι Βαβυλώνιοι πίστευαν πως ζούμε στην κοιλότητα μιας
μεταφυσικής πυραμίδας και ο Αρεοπαγίτης επαναλαμβάνει την ίδια ιδέα περιγράφοντας ένα σύμπαν
διαβαθμίσεων.
Βέβαια, η αποιtομμένη κορυφή στην πυραμίδα δεν συμβολίζει το ανολοκλήρωτο έργο της πνευματικής
εξέλιξης, αλλά την άβυσσο που χωρίζει τον υλιι(ό κόσμο από την ανώτερη τριάδα. Μην μπερδεύεστε,
όμως: ο Θεός δεν είναι η ι(εφαλή της πυραμίδας. Το σχηματοποιημένο τρίγωνο είναι μονάχα το είδωλο
της ανείπωτης Θεότητας, γι' αυτό και ο οφθαλμός δηλώνει την οξυδέρκεια, την κατανόηση αυτού του
μεγάλου μυστηρίου... `-
 σύμβολοτηςΜασονίας,ΟΓνώμοναςι<αιοΔιαβήτηςόμωςείναι.
Είναι δύσκολο να πει κανείς πότε αιφιβώς χρησιμοποιήθηι(αν για
πρώταφοράταδυοαυτάοικοδομικάεργαλείαστονεσωτερισμό.
Μπορεί η ανολοκλήρωτη Πυραμίδα με τον Οφθαλμό να μην είναι
Γεγονός,όμως,είναιπωςσυνοψίζουντοσύνολοτηςτεκτονιιtής
φιλοσοφίας.Καιφυσικά,όπωςσυμβαίνειμεόλατασύμβολα,έτσικαιτα
μαθηματικάαυτάόργαναεπιδέχονταιπολλάστρώματαερμηνείας.
ΜετονγνώμονακαιτονδιαβήτηοαρχιτέκτοναςΘαορίσειτασχέδια
του ιtτίσματος,
ΙΙ,-,Τ,._Γ---_ Τ, Θαυπολογίσειτιςευθέίεςγωνίεςκαιθαχαράξειτιςκυρτώσειςτωνσημείων.Αντί-
_ __

στοιχα,οπνευματικόςοικοδόμος(#ασόνόςαπότολιθοξόος),κατάτηνεργασίατηςψυχutήςτου
οικοδόμησης,ΘαμετριάσaτιςπράξειςτουμεγνώμονατοήθοςπουαποπνέουνοιφυσικέςαλήθεL
' ___ _____. _.___`_J` --~
•.-. εςκαιόαδιαγράψειτηνπορείατουμέσαστηνατραπότης
Γ`'ψ_'__-_-_-r-______
...-. ~- '$ά εξατομίκευσής του.
r. _, , ~Ι..Ι.+(

Ο καλός φίλος Ιορδάνης Πουλκούρας γράφει πιο συγκε-

κριμέναγιατονΔιαβήτηπως«επειδήχαράσσειπεριφέρεια
μεκέντρο-σύμβολοτουει(δηλωμένουσύμπαντοςαλλά
καιτουήλιου-Θεωρήθηκεηλιακόέμβλημα,πουειιtονίζει
τηνάπειρηπεριφέρειατουσύμπαντοςιtαιτοκεντρικόση-
μείο από που προέρχεται κάθε ειtδήλωση ή εξέλιξη.
»Τα κινούμενα σκέλη του επιτρέπουν να μετράμε τη
σχέση του ανώτερου ιδανιι(ού και της πραγματu<ότητας,
της προσωπιι(ότητάς μας και της περιφέρειας μέχρι την
οποία πρέπει να εκτείνεται κάθε επιδιωιtόμενος σκοπός»
(Τεκτονισμός: Η Μεγαλύτερη Μυστική Αδελφότητα του
jίόα#ου, 2009).
'Οπως αντιλαμβάνεστε, η σχέση του Τέιtτονα με τον εαυτό
του (όπως ι{αι με την ι<οινωνία, αλλά και με το Θείο) παρα-
πέμπει στη σχέση του μαθηματικού με το έργο του, είναι
δηλαδή αλγεβρική, αφού επιδιώκει τη βεβαιότητα της
κοσμικής αρμονίας. Καθόλου περίεργο, λοιπόν, που μια
τέτοια ηθικοπλαστική φιλοσοφία υιοθέτησε εργαλεία των
πρακτικών οικοδόμων.
Σε ένα άλλο επίπεδο ερμηνείας, ο Διαβήτης συμβολίζει
τον ουρανό (κύκλος), καθώς επιδρά πάνω στη γη (τετρά-
γωνο/Γνώμονας).Γι'αυτόκαιοιμυημένοιστον3οβαθμό
του Διδασκάλου, που γνωρίζουν τα μυστικά αυτής της
σχέσης,τοποΘετούντιςάκρεςτουΔιαβήτηπάνωαπότον
Γνώμονα.
Στη συνέχεια το σύμβολο εναποτίθεται επάνω στις ανοι-
χτέςσελίδεςμιάΒίβλόυ,δηλώνονταςτατρίατεκτονικάΦώτα.'Ολα
πλέον τελούνται υπό το φως της αλήθειας του Λόγου. Και γι' αυτό
ακριβώςΘασυναντήσετεπολλέςφορέςστοι<έντρο,δηλαδήστοπά~
ντρεματουΓνώμονακαιτουΔιαβήτη,έναπεντάιtτινοαιtτινοβόλο
αστέρα,πουσυμβολίζειτοναναγεννημένοάνθρωπο.
Όσον αφορά, τέλος, το γράμμα G (ή Γ) που συναντάμε ανάμεσα στα
δυοσύμβολα,στιςαγγλόφωνεςΣτοέςερμηνεύεταιάλλοτεωςτοπρώ-
τογράμματηςλέξηςyεω#ετ1ρύ'α(geοmetry)ιtαιάλλοτετηςλέξηςΘεός
(Gοd). Στις ελληνικές, όμως, δηλώνει το αρχικό της ΓιJώοr7ς. .=
 ν και η περίφημη ΟμάδαΈψιλον ανήκει απο~
Ι
κλειστικά και μόνο στα πλαίσια της νεομυθο-
λογίας -που λόγω της Κρίσης έχει παρέλθει
ανεπιστρεπτί-το ίδιο το σύμβολο παραμένει
δημοφιλές.
Τι αιφιβώς σημαίνει, όμως, το αντίρροποΈΨιλον;
Πρόκειται για το γνώριμο ΔελφικόΈΨιλον ή το όλο
ζήτημα μπορεί να λάβει μεγαλύτερες προεκτάσεις
και ίσως πιο... ουσιαστιιtές;
Στην πραγματικότητα, η ειι(όνα των δυοΈΨιλον δεν περιορίζεται στα της
Ομάδας Ε. Στην αστρολογία παριστά τους ΙχΘείς, στην αλχημεία είναι το
σύμβολο του sαι αmmοnίαcυs. Φημολογείται ως το έμβλημα της Αργούς, του
πλοίου του Ιάσονα. Διακρίνεται στη δομή ενός αρχαίου ι(τιρίου σε λόφο της
Γορίτσας στο Βόλο. Εμφανίζεται πίσω από το Θρόνο του Μίνωα στην Κνωσό.
Στέκει ως κεντριιtό σταθερό σύμβολο μεταξύ της αριστερόστροφης ι(αι δεξι-
όστροφης σβάστικας.
Αποτελεί ιερό σύμβολο του Τάγματος του Κρίνου ιtαι του Αετού. Παρα-
τηρείται σε ι(έλτικα αραβουργήματα, αλλά ι(αι σε Θιβετανικές μαντάλες.
Φωτογραφήθηκε (!) στους ιπτάμενους δίσκους των υΜΜΟ από τον Ισπανό
Fernαdo Sesmα το 1961, αποτελώντας στη συνέχεια το έμβλημα της σέιtτας
α Κόρες τιων ί/mmο στη Βολιβία (mysfery 82).
Αποδομώντας το παίρνουμε το 3+Ε, που αριθμολογικά μας δίνει 6, τον αρ-
σενοθήλυ αριθμό (ιtατά τον Ιάμβλιχο) της ισορροπίας, και παραπέμπει στη
μαγική σημειολογία του 3, του σταυρού (+) και του έψιλον (Ε), σύμβολα που
από μόνα τους απαιτούν ειδιιtή ανάλυση.
Τέλος, και όσον αφορά το περίφημοΈΨιλον στους Δελφούς, την ιtαλύτερη
ερμηνεία μάς την δίνει ο ίδιος ο Πλούταρχος, ο οποίος στο βιβλίο του J7ερύ'
rοί; Εί rου Εν Δελφο4'ς αναφέρει ανάμεσα στα άλλα: «Αυτό το γράμμα. . . συ-
νιστά το σχήμα και τη μορφή της συνάντησης του ανθρώπου με τον Θεό... Γι-
ατί ο Θεός σε κάθε έναν που προσέρχεται εδώ [Δελφούς] απευθύνει το yι/ώθί
σαί;τόγ σαν ενός είδους χαιρετισμό... Εμείς, πάλι, απαντώντας στον Θεό λέμε
Ε4'-σα4 (= Ει), Θεωρώντας ωί; αληθή, αψευδή και ταιριαστή μόνο σ' εκείνον
προσφώνηση αυτήν που σ!ιμαίνει το Εύ'ι;α4.
»Γιατί εμείς δεν έχουμε στι-!ν πραγματικότητα κανένα μερίδιο στην ύπαρξη,
αλλά κάθε Θνητή φύση βρ..σκεται μεταξύ της γέννησης και της φθοράς και
παρέχει μόνο ένα φάσμα και μια αμυδρή ιtαι αβέβαιη εικόνα του εαυτού της...
»Ως εξής, λοιπόν, πρέπει με σεβασμό να χαιρετίζουμε και να προσαγορεύου-
με τον Θεό: Εύ'σα4. Και, μα τον
Δία, όπως ορισμένοι από τους
παλαιούς: Ε4'σαι 'jΞ'ι/α. Γιατί το
Θείο δεν είναι πολλά, όπως ο
καθένας από μας είναι ετερό-
ιtλιτο άθροισμα μυρίων διαφο-
ροποιήσεων που οφείλονται
στις μεταβολές μας, ένα ανα-
ι(άτεμα πανηγυριού. Αλλά το
ον πρέπει να είναι έι/α, όπως
και το ένα οιJ». %
 τρικά σύμβολα που γίνονται αισθητά με το μάτι. Η συμβολική
εμπειρία, όμως, δεν περιορίζεται σ' αυτά. Ει(τός από σχηματικές
μορφές, σύμβολα είναι ακόμη οι ήχοι (όπως η γλώσσα!) αλλά ιtαι
Μέχριοιτώρα αναφέρθηκα στα ίσως πιο αντιπροσωπευτικά γεωμε-
κινήσεις.
Κάθε μας στάση δηλώνει κάτι περισσότερο. Το δίπλωμα των χεριών μας
μπροστάαπότοστήθοςειtφράζειάμυνα,τοσκυμμένοβλέμμαεσωστρέ~
φεια, το ttάθισμα στην άκρη της καρέκλας φανερώνει μια κρυφή επιθυ-
μίαφυγήςκ.ο.ιt.Τοίδιοσυμβαίνεικαιμεταχρώματαπουεπιλέγουμεναφορέσουμεκάθεμέρα.
Στηνπραγματικότητα,κάθεεπιλογήμαςείναιέναςτρόποςναεπιιtοινωνήσουμεστουςάλλους
μιαανομολόγητηαλήθεια,όπωςτηχαμένηαγάπηπουεπιζητούνασυνείδηταόσοιφορούνμόνο
μαύρα ρούχα!
Και,ανόλααυτάσυμβαίνουνστηνκαθημερινήζωή,λίγοωςπολύεναγνοίαμας,υπάρχουνδρώ-
μεναόπουταπάνταστηρίζονταισχεδόναποιtλειστικάστηναλληλεπίδρασημεσυμβολιι(έςι(ινή-
σεις.Χαρακτηριστικόπαράδειγμααποτελείτοεκκλησιαστικόγεγονός...

ΣΥΜΒΟΛΑ ΠΟγ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΠΡΟΣΕΧΕΙ!

Εξαιτίαςτηςι<ακήςμαςπαιδείας,οιπερισσότεροιΈλληνεςέχουντηναίσθησηπωςηΘείαΛειτουρ-
γίαείναιαπλάέναΘεατρικόπου,ανιtαιιtανείςδενκαταλαβαίνει,όλοιυπομένουνιtομφορμιστικά.
Ηαλήθεια,όμως,είναιπωςόλαόσατελούνταιεκείέχουνένασαφήσκοπό.Τασημάδιαβρίσιtο-
νται εκεί, απλά εμείς δεν έχουμε μάθει να τα παρατηρούμε.
Προσέξατε ποτέ πως η γεωμετρία του χρι-
στιανικού ναού αντιστοιχεί στο ανθρώπινο
σώμα (νάρθηιtας~πόδια, κυρίως ναός-ι<ορ-
μός, τέμπλο-λαιμός, ιερό βήμα-ιtεφάλι) σε
οριζόντια αλλά ιtαι ιtάθετη διάταξη, συν~
Θέτοντας έτσι μια τρισδιάστατη σταυρική
φιγούρα;
Γνωρίζετε ότι ο άμβωνας, όπου ανεβαίνει ο
ιερέας για να κηρύξει, συμβολίζει το σημείο
όπου στάθηκε ο άγγελος, όταν η λίθος κύ-
λησε μακριά από τον τάφο του Ιησού;
Σας είπε κανείς πως το ωράριο που φορά
-## ο διά1<ονος συμβολίζει τα φτερά των'π_ά;άΞ
χωυί"ήn:ώνς`ΤνονεrπrΙ;`:ί`άίι'Ο_(:k:ίrν-ές-: αγγέ-

ξενος υφασμάτινος ρόμβος που κρέμεται

στα δεξιά του αρχιμανδρίτη) συμβολίζει
την πετσέτα με την οποία έπλυνε ο Ιησούς
τα πόδια των μαθητών του, αλλά και το
πνευματικό ξίφος με το οποίο ο κληρικός
Θα προστατεύσει το ποίμνιό του;

ΑΥΤΟ ΠΟγ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ

ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ
Όλα, μα κυριολεκτιιtά όλα, σημαίνουν κάτι. Και αυτό όχι προς τέρψη
της εγι(εφαλιιtής μας περιέργειας, αλλά με απώτερο σκοπό τη με-
ταφορά της συνείδησης των παρευρισκομένων σε μια εναλλακτική
πραγματικότητα.
 Τα σύμβολα που δομούν το εκιtλησιαστικό
g ηΉ[`
Α γεγονός, δηλαδή οι αγιογραφίες, οι ψαλμοί,
τα Θυμιάματα, όλη η αιtολουθία με λίγα λόγια,
τελείται όχι απλά ως ανάμνηση της ζωής του
Ιησού, ούτε μόνο ως μια υπόσχεση για μια
μελλοντική κατάσταση (ανάσταση νεκρών,
Ουράνια Βασιλεία ι<.α.), αλλά ως αποιtά-
λυψη (εδώ ιtαι τώρα) ενός διαφορετικού
τρόπου ύπαρξης, όπου η έμφαση δεν δίνεται
στην ύλη, παρά η ύλη μετουσιώνεται σε μια
πνευματική ιtατάσταση, όπου άνθρωποι ιtαι
άγγελοι συλλειτουργούν σε μια υπεριtόσμια
ιtοινωνία.
Πιστεύω πως η πλήρως συνειδητή μετοχή
στο ειtκλησιαστικό γεγονός μπορεί να φέρει
το άτομο σε ζωντανή σχέση όχι απλά με μια
ομάδα ανθρώπων (το ειtκλησίασμα), ούτε σε
επαφή με μια παράδοση, αλλά σε μια μετα-
φυσική εγρήγορση, όπως και μια υπερφυσική
αλληλοεπίδραση με τα ανώτερα πεδία του
κόσμου. Και, ως έτσι, τα σύμβολα παύουν να
είναι απλά παραστάσεις αφηρημένων ιδεών,
αλλά γίνονται απτά εργαλεία επιιtΟινωνίας
μεταξύ διαφορετιι<ών επιπέδων ενέργειας!
Αν ρωτήσετε τους παλαιούς, Θα βρείτε σίγουρα κάττοιον που την ώρα
της Λειτουργίας διέιφινε τις αχνές μορφές των αγγέλων ή αφουγκρά~
στηκε τις λεπτές δονήσεις της Άλλης Πλευράς.
Βέβαια, όλα αυτά δεν συμβαίνουν αποκλειστικά μέσα στους χριστια-
νικούς ναούς, αλλά οπουδήποτε τελείται μια μαγική ιεροπραξία...

ΒΑΔΙzΟΝΤΑΣ ΣΈ ΑΣΠΡΟΜΑγρΕΣ ΠΛΑΚΕΣ

Λόγου χάρη, η τεκτονική ναοδομία: μπορεί οι Ελευθεροτέκτονες να υποστηρίζουν πως οι εργασί~
ες τους δεν έχουν μαγικές επιδράσεις, γεγονός όμως είναι πως αποτελούν αλλ7yορί'ες, αγορεύουν
δηλαδή κάτι άλλο, κάτι πέρα από τη φαινομενικότητα, καλώντας τον Θεατή να διαβεί στο μετα-
φυσικό τόπο της αλήθειας ως τρόπο ορΘής ύπαρξης.
Για παράδειγμα, οι ίδιες οι τελετές μύησης είναι μια δραματική ακολουθία συμβόλων που απαντά~
νε διαφορετικά σε κάθε πτυχή του ατόμου: σωματιιtή, νοητική, συναισθηματική και αστρική. Γεγο-
νός που επιτυγχάνεται από την ι<ατάλληλη διάταξη του χώρου, την ανάλογη χρήση της γλώσσας
ιtαι τις πρέπουσες ι<ινήσεις στο χώρο.
Η πορεία στο Τειtτονιιtό Μωσα.ι.ιtό π.χ. με τις λευκές και μαύρες πλάκες, στη χονδροειδή υπόστα-
ση του ανθρώπου (το σώμα) ι<αταδεικνύει απλά τη σχέση του με τη φύση, σχέση που διέπεται από
τους μικροl(οσμιιtούς νόμους της βαρύτητας.
Σε μνημονικό επίπεδο, τώρα, ο μυημένος αναγνωρίζει στο Μωσα.ι.ιtό τον Θρύλο που Θέλει το Ναό
του Σολομώντα να είναι στρωμένος με ένα παρόμοιο λιΘόστρωτο. Κάπως έτσι ζωντανεύει την πα-
ράδοση, επιτυγχάνοντας τη σύνδεση του δικού του βιώματος με κάτι που έγινε στο παρελθόν.
Η συγκίνηση που προκαλεί αυτή η εμπειρία μάλιστα ενισχύεται αν διαισθητιι<ά το άτομο αντι-
ληφθεί πως ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά του δεν περνά διαδοχιιtά από μαύρες και λευκές
πλάκες (που εδώ συμβολίζουν όλα τα αντίθετα του ανθρώπινου βίου), αλλά από την ενδιάμεση
γραμμή, τη στενή αλλά χρυσή οδό που, σαν την ι<όψη του ξυραφιού, βρίσκεται μεταξύ των λίθων
που στην πραγματιι(ότητα εμποδίζουν την πορεία του!
Έτσι, το (φαινομενιιtά μόνο) κοινότυπο βάδισμα σε άσπρα και μαύρα πλαιtάκια μπορεί να δείξει
στη συνείδηση που εγρηγορεί τη Θέση του ανθρώπου στο φυσικό κόσμο, να φέρει το άτομο σε ζω-
ντανή επαφή με την Ιστορία, αλλά και να του διδάξει μια νέα στάση ζωής.
Καθόλου τυχαίο, λοιπόν, που ένα από τα πρώτα γνωρίσματα των μυημένων είναι η ιtαθαρότητα
στο βλέμμα, ι<αθώς διακρίνουν πλέον πως το σύμπαν είναι ένα συμβολικό αντικείμενο όπου το
κάθε τι, όχι απλά είναι είδωλο της υπερβατιιtής Αρχής, αλλά και μεταμορφωτικός τρόπος Ψυχ~
αγωγίας στα ανώτερα πλάνα.
Άραγε, ττοια άλλα μυστικά μπορεί να κρύβουν οι τοιχογραφίες στους Ναούς, η διάταξη της Στοάς
και κάθε άλλος ιερός Χώρος; ,τΞΞ?
 ρκετά, όμως, ασχοληθήκαμε με τη μεταφιtσική διάσταση των συμβόλων.
Ι
Καιρός να περάσουμε σε πιο... χειροπιαστά ζητήματα, όπως είναι η χρή-
ση των συμβόλων στην πολιτιιtή, ι(αι πιο συγιtειtριμένα στα ελληνικά
ιtόμματα.

ΜΗΝ ΣΚΟΤΩΝΕΤΕ ΤΑ ΣγΜΒΟΛΑ!

Όπως ίσως Θα έχετε προσέξει, τα περισσότερα κόμματα, παλιά αλλά και νεο.ι.-
δρυθέντα, ελαχιστοποιούν σήμερα τη χρήση συμβόλων ή τα αντικαθιστούν με
ένα λογότυπο που, όσο περίτεχνο ιtαι αν είναι, στερείται οποιασδήποτε ττροέκτασης.
Μήπως αυτό είναι μια ακόμη ένδειξη για την έλλειψη βαθύτερης φιλοσοφίας στην πολιτική σκηνή της
χώρας μας; Μήπως το σημαινόμενο (που είναι η ουσία του πράγματος) αντικαθίσταται από το φαίνεσθαι
(που από τη φύση του είναι πρόσκαιρο); Πιστεύω πως ναι!
Οποιοσδήποτε λαός Θυσιάζει τα σύμβολά του στο βωμό του δήθεν εκσυγχρονισμού, απογυμνώνεται
από τα στοιχεία που διαμορφώνουν την ταυτότητά του. Η αποκαθήλωση των συμβόλων ισοδυναμεί με
ψυχική αποξένωση και η συνήθης δικαιολογία, πως μας κρατάνε δέσμιους σε απαρχαιωμένες αντιλήψεις,
αποδεικνύει την παντελή άγνοια της λειτουργικής φύσης των συμβόλων.
Ναι, είναι γεγονός πως τα σύμβολα, ως δυναμικές κυψέλες ιδεών, εκκολάπτουν συμπεριφορές. Εξαφα-
νίζοντάς τα, όμως, δεν διαγράφεται η ιδέα, απλά εξαναγκάζεται να βρει άλλες διεξόδους έκφρασης, που
συχνά είναι περισσότερο παθολογικοί!
Ευτυχώς, όμως, για τα κόμματά μας δεν έχουν αποκηρύξει το μυστιι(ό παιχνίδι των χρωμάτων...

ΤΟ ΜγΣΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ

Σήμερα η ελληνική Βουλή απαρτίζεται από μια πλειάδα χρωμάτων: γαλάζιοι, πράσινοι, κόκκινοι, μαύροι
και πολύχρωμοι.
Περιέργως ~αν δηλαδή πιστεύετε στις συμπτώσεις-τα χρώματα αυτά εξουσιάζουν την Ελλάδα από τις
απαρχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, καθώς ο λαός της Κωνσταντινούπολης ήταν διαιρεμένος στους
Βένετους (γαλάζιοι), στους Ρούσσους (κόι<κινοι) και στους Πράσινους, τα τρία μεγάλα χρώματα που μέχρι
και σήμερα ι<ατέχουν την πλειοψηφία των βουλευτιιtών εδρών!
Και αν νομίζετε πως οι έγχρωμες αυτές οργανώσεις της Πόλης ηταν απλά ομάδες φιλάθλων του ιππο-
' \ ' Γ\_ _ __-__'_ __. _-_-c_--Ι_.___\. _,-_ -_ _- _ . -,=-
δρόμου κάνετε λάθος, αφού -αν ιtαι ξεκίνησαν
έτσι- πολύ γρήγορα απέιtτησαν ισχυρή πολιτική
επιρροή, που κορυφώθηι<ε στη Στάση του Νίκα
το 532, ίσως την πιο βίαια ι(αι άναρχη εβδομάδα
που γνώρισε ποτέ το Βυζάντιο.
Πρόκειται, άραγε, για ιtάποιου είδους συνωμο-
σία; Προτιμώ τη λέξη παράό`οσ7...

0 (ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ)
ΚΩΔΙΚΑΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ
Η πολιτική αυτή ουρά rοί; παyωιJtού δεν έχει μο-
νάχα ιστορικές βάσεις. Παραδοσιακά, τα συντη-
ρητικά ι(όμματα διακρίνονται από γαλάζιο και
μαύρο χρώμα, ενώ εκείνα με αριστερή κατεύθυν~
ση υιοθετούν το κόκιtινο ή το πράσινο χρώμα. Οι
επιλογές αυτές, βέβαια, δεν είναι τυχαίες.
Πράσινο είναι το χρώμα της εύφορης γης, το
πεδίο ζωής των αγροτών. Καθώς συνδυάζει το
Ψυχρόγαλάζιοφωςτουνουμετησυναισθημα~ h . , ~
 τική Θερμότητα του ήλιου, παράγει τη σοφία της
ισότητας, την ελπίδα, την ανανέωση της ζωής. Σαν
χΡώμα της Αφροδίτης, το πράσινο δηλώνει την
άνοιξη.
Κόκι<ινο είναι το αίμα που χρωματίζει ερυθρό το
παθιασμένο πρόσωπο, όπως και το έδαφος από τις
χυμένες ρανίδες των αγωνιστών. Είναι το χρώμα
της ζωοδόχου δύναμης, του ηλιακού Φοίβου, όπως
και του Θεού Άρη.
! Το γαλάζιο είναι το χρώμα του ουρανού, που είναι
απόμαιφος από τη γη, όπως οι σκέψεις από τις
ανάγκες. Το γαλάζιο είναι Ψυχρό χρώμα, συμβολί-
ζει όμως την ισορροπία ανάμεσα στο λευκό (ημέρα)
ιtαι το μαύρο (νύχτα). Τέλος, το μαύρο είναι χρώμα
της σταθερότητας, της σοβαρότητας, του κρόνου-
Η Χρόνου, ο ένας πόλος στο σύμπαν των αντιθέσεων,
που διαιtηρύσσει πως δεν υπάρχει ιtαμία μέση οδός.
Παρατηρείτεκάποιεςομοιότητεςανάμεσασταελληνιι(άκόμματακαιτιςαρχετυπικέςσημασίεςτωνχρω-
ματικών συμβόλων; Εγώ ναι!

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝογΝ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΜΒΛΗΜΑΤΑ:

Το γεγονός πως ένα κόμμα υιοθετεί κάποιο χρώμα ή έμβλημα δεν σημαίνει αναγκαστιιtά πως ενστερνί-
ζεται και τις ιδέες που το σύμβολο μεταφέρει. Αν και κανονιιtά με αυτό τον τρόπο Θα έπρεπε να δηλώνει
τηνιδεολογικήτουταυτότητα,συνήθωςτασύμβολαχρησιμοποιούνταιωςπόλοιέλξης.
Γιαπαράδειγμα,δενείναιτυχαίοπουταπερισσότερακόμματαεπιλέγουννατουςαντιπροσωπεύουντα
ι(αθαράχρώματα,διότιηεμπειρίαέχειδείξειπωςοάνθρωποςενστικτωδώςαπωθείταανάμικτα!
Πρόκειται εν ολίγοις για κοινωνική μηχανική, όπου οι μαέστροι των πολιτιιtών παρασκηνίων, Θέλοντας
ναπροκαλέσουναντιδράσειςστοασυνείδητοτωνΨηφοφόρων,τουςτροφοδοτούνμετακατάλληλαερε-
Θίσματα. Καθόλου τυχαίο, λοιπόν, που όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως χρησιμοποιούν οπτιμιστικές εικόνες,
που μαγνητίζουν πιο εύκολα τις ελπίδες του λαού.
Η αυγή του ΠΑΣΟΚ δίνει την υπόσχεση μιας ιtοινωνικής ανατολής. Ο πυρσός της Νέας Δημοκρατίας
ζητάναμεταλαμπαδεύσειστουςπολίτεςτοηλιαιtόσφρίγοςτηςαλήθειαςκαι,όπωςήταντοόπλοτου
Ηρακλή, τους καλεί να αγωνιστούν ενάντια στις σύγχρονες Λερναίες'Υδρες.
Το πεντάιtτινο αστέρι που ακτινοβολεί πάνω από τις τρίχρωμες σημαίες του Σύριζα δηλώνει τη λάμψη
που προσδίδει η ενότητα της κλασικής αριστεράς (κόκι(ινο), της οικολογίας (πράσινο) ιtαι της εναλλακτι-
ιtότητας (μωβ). Το σφυροδρέπανο του ΚΚΕ αναδεικνύει τα βασικά εργαλεία παραγωγής των δυο τάξεων,
το αγροτιιtό δρεπάνι και το εργατικό σφυρί, ως δυναμιιtές αξίες.
ΕνώτοέμβληματωνΑνεξάρτητωνΕλλήνωνβρίσκεταιανάμεσαστογλάρο(ωςσύμβολοτηςελευθερίας!)
ιtαι την κόκκινη γραμμή, που υποδηλώνει το έσχατο σημείο υποχώρησης.
Τι συμβαίνει, όμως, με το μαίανδρο;

Ο ΜγθοΣ ΤΟγ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ

Μπορεί ο μαίανδρος για κάποιους να
αναδύει απλά μια αρχαιοελληνική αύρα, ο
μύθος όμως που τον γέννησε μαρτυρεί μια
βαθύτερη αλήθεια. Λέγεται, λοιπόν, πως ο
βασιλιάς Πηλέας είχε ερωτευτεί κάποτε την
Θέτιδα. Πώς, όμως, ένας Θνητός μπορεί να
αποιtτήσει μια Θεά;Έτσι μια μέρα και ενώ
ειtείνη χόρευε, την αγκάλιασε χρησιμοποι-
ώντας την χε{ρώιtιο λαβή (τον μαίανδρο).
Με τον τρόπο αυτό η Θεά, όσες μορφές και
αν έπαιρνε, δεν μπορούσε να του ξεφύγει,
μέχρι που ενέδωσε στον έρωτα.
Ο μαίανδρος, συνεπώς, συμβολίζει το
αποτέλεσμα της αποφασιστικότητας, την
πυγμή, τη δύναμη της συνοχής, αλλά και
τη σταθερότητα σε ένα κόσμο που αλλάζει
μορφές συνέχεια. ysαΒ
 Ξ
ΧΡόνο και τον ήλιο.
Ι
ντίθετα με ό,τι πιστεύετε, η σβάστιιtα δεν είναι ένα αντιπροσωπευ-
τιι(ό έμβλημα της αιtροδεξιάς, αλλά ένα παγιtόσμιο σύμβολο, παλιό
όσο σχεδόν ιtαι ο χρόνος.
Τα πρώτα δείγματα σβάστικας εμφανίζονται πριν από 7.000 χρόνια,
χαραγμένα πάνω σε αγγεία που βρέθηι<αν στη Βοημία. Στις μακρι-
νές αυτές εποχές ιtυριαρχούν τα γεωμετριι(ά ι(αι τα σπειροειδή σχέδια,
που μαζί με τη σβάστικα αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συμπλέγμα-
τος συμβόλων, που όλα σχετίζονται με την έννοια της ροής στη ζωή, το

Ο ηλιαι(ός χαρακτήρας της σβάστικας γίνεται εμφανής από τη σύνδεση του συμβόλου με τον τρο-
χό, που ήταν κατεξοχήν ηλιακό σημάδι. Ταυτόχρονα, όμως, η αίσθηση της κίνησης που προσδίδει
η σβάστικα σχετίζεται με την αίσθηση πως ο'Ηλιος κινείται ι<αι μαζί με αυτόν η ζωή στη Γη μας.
Κατά συνέπεια, οι τέσσερις άκρες του συμβόλου δηλώνουν αυτήν ακριβώς τη συνεχή αλλαγή των
πραγμάτων, η οποία ακολουθεί την ανώτερη ιtοσμική κίνηση, όπως επίσης και την ευεργετιιtή δύ-
ναμη του Κέντρου.
Επομένως, το μυστιι(ό της σβά-
στικας βρίσκεται στο σημείο αυτό,
στο jGέιtτιρο γύρω από το οποίο κι-
νούνται όλες οι άιφες! Το ακίνητο
αυτό σημείο (που ο Lυdwίg Μυιιer
Θα το αποκαλέσει Υπέρzιαrο Θεό)
αποτελεί την πηγή κάθε δύναμης,
προσφέροντας έτσι στο σύμβολο
τον ευεργετικό του ρόλο ως «ει-
κόνα της δη μιουργιιtής ιtοσμικής
ενέργειας, η οποία εκφράζεται από
τον'Ηλιο, που είναι η φυσική πηγή
της κάθε γονιμότητας,» όπως χαρακτηριστιι(ά Θα γράψει ο Jeαn-Chrίs-
tορhe ΜαtheΙίn. Μέσα, λοιπόν, από αυτό το πρίσμα αντίληψης, η τόσο
δυναμιιtή αλλά και ευεργετιι<ή σημασία της σβάστικας Θα κυριαρχήσει
σε ιtάθε πολιτισμό, από τη μαιφινή Ασία έως και την Ελλάδα.„

Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΝΑzΙ

`:ώ.ψ Για τους δεΈλληνες η σβάστικα ή, πιο σωστά, το yα##άδtο (από τα τέσσερα Γ που σχηματίζονται),
που λεγόταν και τεzιρασκέλ4ο, ήταν συνήθης διάκοσμος σε ιερά και αγγεία, καθώς αποτελούσε
αντιπροσωπευτιιtό γνώρισμα του ουράνιου Δία, του ΘεούΉλιου, αλλά ι(αι τηςΉρας, της Δήμη-
τρας και της Άρτεμης, δηλώνοντας σε κάθε περίπτωση τη σημασία της αναπαραγωγιιtής δύναμης.
Για τον Νεοέλληνα, βέβαια, η σβάστικα είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το Γ' Ράιχ...
Ο ίδιος ο Χίτλερ αναφέρει στο Μeί.# J(αm2/το πόσο σημαντιιtό ήταν να βρεθεί ένα σπουδαίο
σύμβολο για τη συνένωση του λαού απέναντι σε μια κοινή ιδεολογία. Η δύναμη που Θα έπρεπε
να εμπνέει ήταν αναγιtαίο να είναι αντίστοιχη με ειtείνη του σταυρού, που δένει τους Χριστιανούς
κάτω από μια ι<οινή ελπίδα και πίστη.
Έτσι, το ιtαλοκαίρι του 1920, και μετά την παρότρυνση του φίλου του, οδοντίατρου Dr. Freίdrίch
Κrοhn, η σβάστικα (άακe#Κre#zJ υιοθετήθηκε ως το επίσημο σύμβολο του Ναζιστικού Κόμματος,
Στην αυτοβιογραφία του ο Φύρερ έγραψε: «σαν εθνιιtιστές-σοσιαλιστές αντιιφίζουμε το πρό-
γραμμά μας στη σημαία μας. Στο κόιtκινο βλέπουμε τη σοσιαλιστική ιδεολογία του ι<ινήματος,
στο λευκό την εθνιιtιστική ιδεολογία, στη σβάστικα την αποστολή για τον αγώνα της νίι<ης των
Αρίων, αλλά ιtαι τη νίι<η για την ιδέα του έργου μας».
 Οι Ναζί, λοιπόν, δεν ιtατασιtεύασαν τη σβάστιι(α, απλά την χρησιμο-
ποίησαν. Καθόλου παράξενο, λοιπόν, που μυριάδες άλλες ομάδες και
κινήματα χρησιμοJτοιούν σήμερα τη σβάστικα χωρίς ίχνος αντισημιτι-
κής ιδεολογίας...

Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ ΣΕ ΑΝΑΤΟΛΗ & ΔΥΣΗ

Ολόιtλη ρος ο ασιατιιtός κόσμος σήμερα είναι ιtυριολεκτικά γεμάτος από σβάστιιtες.
Στην ταντρική παράδοση η σβάστιι(α Θεωρείται ένα από τα ιερότερα σύμβολα για την επίκληση
της Shακtί, της δημιουργιιtής δύναμης που γεννά τον ι(όσμο των φαινομένων. Στον Ινδουισμό
παραπέμπει στην ευεργεσία του Θεού~ελέφαντα Γκανέσα, ενώ αποτελεί γενικότερα σύμβολο ευ-
δαιμονίας.
Στο Θιβέτ ονομάζεται y##gίΖr##g και παριστά την αιωνιότητα ιtαι την καρδιά του Βούδα.
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντιιtού, οι απόγονοι των Ναβάχο αποιtαλούν τη σβάστικα fsί./
#ο'ο/ί. και με αυτή στολίζουν υφάσματα ιtαι αντιιtείμενα ιtαθημερινής χρήσης. Μάλιστα, σε μια ει-
δική Θεραπευτική τελετή, σχηματίζουν με άμμο στο έδαφος μια περίτεχνη σβάστιι(α, ιtαι με το πέ-
ρας του τελετουργικού την σβήνουν, όπως περίπου ιtάνουν οι Θιβετανοί μοναχοί με τις μαντάλες.
Οι ιΘαγενείς Κούνα του Παναμά συμβολίζουν με τη σβάστικα τον μεγάλο Θεό-χταπόδι, που με τα
πλοκάμια του δημιούργησε τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Τέλος, οι Οντινιστές της Αsαtrυ (mysfery τ. 88) χρησιμοποιούν τη σβάστικα ή/y//οf συμβολίζοντας
τον κόσμο έτσι όπως περιστρέφεται γύρω από τον κοσμιιtό άξονα, το δέντρο γggdrαsίι.

ΘΕΟΣΟΦΙΑ & ΕΛΟΧΙΜ

Κλείνοντας, δεν γίνεται να μην αναφερθώ σε δυο ακόμη «πιστούς» της σβάστικας, τη Θεοσοφική
Εταιρία ιtαι το Κίνημα των Ραελιανών.
Στο επίσημο έμβλημα της Θεοσοφίας φιγουράρει η σβά-
στικα μέσα σε κύκλο. Ο ι<ύιtλος αυτός είναι το όριο που
περιβάλλει το σύμπαν, μέσα στο οποίο οι δημιουργικές δυ-
νάμεις στροβιλίζονται ακατάπαυστα εξελίσσοντας τη ζωή.
Για τη Θεοσοφία η σβάστικα δεν έχει λατρευτικό χαρα-
ι<τήρα, παρά μαζί με τα υπόλοιπα σεβάσμια σύμβολα
των μεγάλων παραδόσεων εκφράζει υψηλά νοήματα και
μεταφυσικές αλήθειες. Καθόλου παράξενο, λοιπόν, που το
επίσημο mοttο της είναι «Ουδεμία Θρησιtεία ανώτερη της
ΓΞ~miΕΞΞ`ύ-,Τύ Αλήθειας».
Από την άλλη πλευρά, ο RαeΙ -κατά κόσμον CΙαυde
νοrίιhοn, που το 1974 ίδρυσε μια διεθνούς φήμης σέιtτα
που Θεωρεί τα βιβλικά Ελοχίμ ως εξωγήινους- επέλεξε ως
επίσημο έμβλημα των απανταχού Ραελιανών τη σβάστιιtα
περιπλεγμένη μέσα στο Αστέρι του Δαβίδ, δηλώνοντας
πως, όπως το εξάκτινο αστέρι συμβολίζει το άπειρο του
χώρου, έτσι και η σβάστικα εκφράζει το άπειρο του χρόνου.
Μαζί, λοιπόν, τα δυο αυτά σύμβολα δείχνουν πως δεν υπάρχει ούτε
αρχή ούτε τέλος στον κόσμο, παρά μια συνεχής ι<υιtλική εναλλαγή
των πραγμάτων.
Σή μερα υπολογίζεται πως υπάρχουν τουλάχιστον 70.000 ενεργά μέλη
παγκοσμίως, όλοι τους πιστοί του αρχαίου σιJμβόλου της σβάστικας. γ3ρ
ΠΟΡώΞ€Νb Τ€ΣΙΝb
 πνώντας είπε πως όλο αυτό το διάστημα έβλεπε περίεργα οράματα, εικόνες μιας
άλλης πραγματικότητας, ιδανικό υλικό για καινούργιες ιστορίες τρόμου...

«Τι αξία έχει ένας άνθρωπος αν δεν μπορεί να στοιχειώσει;»

Ένας άλλος μεγάλος γίγαντας του φανταστιιtού, ο Steρhen Κίng, είπε ιtάποτε πως ο ΒαrΚer είναι
το μέλλον του τρόμου. Και ίσως δεν είχε άδικο, αφού η επιτυχία ενός συγγραφέα δεν έγκειται
μονάχα στις λέξεις που χρησιμοποιεί και στον τρόπο που τις συνθέτει, αλλά κυρίως στις εικόνες
που πλάθει.
Στην περίπτωση του ΒαrΚer οι εικόνες αυτές έρχονται απευθείας από το ασυνείδητό
του. 'Οπως έχει δηλώσει και ο ίδιος σε πολλές συνεντεύξεις του, Οι καλύτερες ιδέες του
έρχονται σε κάττοιο όνειρο. Γ
ι' αυτό και πάντα δίπλα στο κρεβάτι του έχει ένα μικρό ημερολόγιο, ώστε να προλαβαί-
νει να αποθανατίζει τις σιtηνές που έζησε ονειρικά.
Μέχρι σήμερα δεν είδε ποτέ κάποιο εφιάλτη, ίσως γιατί κατάφερε να βρει τον ιδανικό-
τερο τρόπο να τους ξορκίζει -τη συγγραφή.

«Σε εσάς που δεν έχετε ποτέ πεθάνει, Θα ήθελα να πω: Καλώς ΨρΘαrε σrοιJ ιGόσμο.J»
Ο ΒαrΚer γεννήθηκε στις 5 Οιtτωβρίου 1952 στο LίνerροοΙ της Αγγλίας, όπου και σπού-
δασε Αγγλική Φιλολογία ιtαι Φιλοσοφία.
Αν και βατττισμένος Χριστιανός, δεν μεγάλωσε σε Θρησκευτικό περιβάλλον. Ο ίδιος,
όμως, δήλωσε σε συνέντευξή του το 1993 πως «η αλήθεια είναι ότι γράφω Θρ7σκ€ίπ4κ4
φαιJrασf'α, αν και ο όρος αυτός κάνει πολλούς να χλομιάζουν. Είναι γεγονός παρ' όλ'
αυτά πως η φαντασία και ο τρόμος αφορούν τα Θεμελιώδη προβλήματα της ύπαρξης.
Ο τρόμος καθαυτός είναι Θρησκευτικός στην ίδια του τη ρίζα.»
Ο ΒαrΚer πιστεύει πως τίποτα δεν τελειώνει μετά τον Θάνατο. Η ζωή συνεχίζεται,
απλά με διαφορετικό τρόπο.Ίσως γι' αυτό οι εφιάλτες που ποτίζουν τις
 σε-
λίδες των
έργων του είναι απτά
--~~Ξ πλάσματα ιtαι όχι αφηρημένες
- ζτί,_ R
ΞLL~=rιΞ~~έ+#ιιΕιL-LΞ±=L~ιΞΞLΞ= δυνάμεις! Αν και από άλλες
-+

διαστάσεις ή ιφυμμένα σε
Jταράξενους τόπους, οι οντό-
τητες αυτές έχουν σάρκα και
αίμα. Προκαλούν τον πόνο,
όπως και υποφέρουν τα ίδια.
Οι νόμοι της φυσικής και της
Ψυχολογίας δεν τους είναι
άγνωστοι.Μπορείνατουςυπερβαίνουνείναιόμωςttαιαυτάδέσμιαμιαςαιtατα~
νόητης(συχνάσαδιστιιtής)κοσμικήςανάγκης.„

«'Ολοιοιάνθρωποιείμαστεέναβιβλίοαιτόαίμα.'Οπουκαιανμαςι{όψειG
είμαστε ι{όκκινοι.»
Το1984οΒαrΚerκάνειτηνπαρθενικήτουεμφάνισήμετοΒΟοΚsο/ΒJοοd,μια
σειράέξιτόμωνμεσυνολικά28διηγήματα,πουσυγκαταλέγονταιαπόπολλούς
σήμεραστιςκαλύτερεςιστορίεςτρόμουπουέχουνγραφτείποτέ!
ΟΒαrΚerαπέφυγεμίαπαγίδαπουέχουμεσυναντήσειαρκετέςφορές,αιtόμακαι
σταμεγαλύτεραονόματατουχώρου,τηνπροβλεψύ#όr7τια.Καμίααπότκιστο-
ρίεςπουΘαδιαβάσειοτολμηρόςαναγνώστηςδενΘατουΘυμίσεικάποιααπό
αυτές
^υ ιc,+που ξέρειΊ,`-r_`
, ιι,ψ ήδη. ' '_ ' r ,__. _.._,`.ι_ι.Α`,r.,
Οιπληγέςπάνωστοσώμαενόςάτυχουερευνητήτουμυστηρίοuσκαλισμένες
απόδαίμονες,μαςδιηγούνταιιστορίεςγιαπαράξενουςserίαιΚίι1ers,γιαγίγα-
ντες(μεσώματαπουτααποτελούνοιεκατοντάδεςκάτοιι<οιδυοχωριών)που
παλεύουνμεταξύτους,γιατοφάντασμαενόςπορνογράφουπουεκδικείται
τουςεχθρούςτου,γιαχέριαταοποίαπρωτοστατούνσεκίνημαόλωντωνχερι-
ώντουκόσμου(!),γιαμίανέακόλασηπουδημιουργείταιστηΓηαπόέναναπο~
στάτητουΘεού,μεκάτοικότηςτονίδιοτονΣατανά,γιαιtάποιουςτυχοδιώ-
κτεςπουιtλέβουνένανπερίεργοκύβοαπόένανταξιδιώτη,καιάλλεςιστορίες
τρόμου 1(αι φρίκης.
ΗτελευταίαήτανοσπόροςγιατηδημιουργίατουδιηγήματοςπουΘασφρα-
γίσεικυριολεκτικάτηνιtαριέρατουΒαrΚer,τοΗeJ/bοzύ#άJJeαrf(1986),γνω-
στόπερισσότεροαπότηνκινηματογραφικήτουεκδοχήωςΗe/Jntzι'ser.

Ί «'Οχι δάκρυα παρακαλώ. Είναι σπατάλη μιας καλής οδύνης!»

.?ιιι\'ίιχ9Ο;;)α{αήιδ#:υΞΟο:b:#Υιέ;7μ8Ι)ΊΡπΟούυμδήεκνοευίg::;εαρ#ιΤτΙ#μτεονυη~::ίοχΊξη
Γ\ \J.'/Ι// Ι`νιι.,.ν._.______ _ _ ` ς>..._ . .ιι.ι.ι.^ι.~ τ~,`,ίc.r R„πιπι ιένfc rτε δύο ιστορίες Τ(

j:ΞΞ;:rΚwΟοΙ:,Ο;{ια9Θ8έ;::ιΙg%::gΙ:ςe:α(ίιν;ξς6)β.αοσ:σαμrε;νe:ςασπεοδφύάοσιι::Ονρ:ε:υτνοευ.
Ι+r\^η\ L-._' ,_--\

χίσειτηνπορείατουστηνέβδομητέχνημετοfΖέwώ(1987),έναοπτL
ιtοαιtουστικόύμνοστηφρίιtη,τονοποίαΘαλατρέψειςήΘαμισήσεις.
Ηιστορίααφοράένανπολύπαράξενοκύβο,τοΜηχανισμότουΡhίιίρLe-
mαrchαnd(mys€eryτ.49)ενόςΓάλλουι<ατασιtευαστήπαιχνιδίών.
Μονάχαπουδενπρόκειταιγιαέναακόμηπαιχνίδι,ούτεακριβώςγιαμια
πύλη,όπωςνομίζουνπολλοί,αλλάγιαέναμηχανισμόανακατανομήςτων
Θέσεων
της πραγματι-
κότητας. Η αναδιάταξη των
Θέσεων στις πλευρές και στα κομμάτια
του ιtύβου ανασυνθέτουν τις δοκούς ι<αι τις γωνίες
του ίδιου του χώρου, επιτρέποντας το άνοιγμα σχισμών
ανάμεσα σε κόσμους ή αιtόμη και την ανάμιξη διαφο-
ρετικών διαcπάσεων.
Το επιιtίνδυνο αυτό «παιχνίδι» φέρνει τους πρωταγω-
νιστές σε επαφή με του Cenοbίtes, «Δαίμονες για ορι-
σμένους, Άγγελοι για ιtάποιους», οι οποίοι προσφέρουν
απλόχερα εμπειρίες πόνου και ηδονής δίχως τέλος.
Η αρρωστημένη απόλαυση, τα ακατανόμαστα πάθη, η
διαστροφή και οι αποκρουστιιtές φιγούρες συνδέονται
μοναδι1(ά με το ατμοσφαιρικό SουndtrαcΚ του Chrίstο-
ρher Υουng, που ιtάτω από τη σι(ηνοθετική μαεστρία
του ΒαrΚer συνθέτουν ένα κινηματογραφικό σημείο
αναφοράς.
Η επιτυχία του fJe//ntzί.ser γέννησε αι(όμη οχτώ (κα-
κέκτυπες!) συνέχειες, στις οποίες ο ίδιος ο ΒαrΚer είχε
ελάχιστη ανάμιξη. Φήμες Θέλουν να γυρίζεται το re-
mακe της πρώτης ταινίας, χωρίς όμως το όλο ρrοject να
έχει υλοποιηθεί ακόμη...
«Η Φαντασία Τρόμου μάς δείχνει ότι ο έλεγχος που
πιστεύουμε πως έχοιtμε είναι απατηλός, καθώς ιtαι
ότι ι{άθε στιγμή ακροβατούμε ανάμεσα στο Χάος
και τη λήθη...»
Οι μεταμορφώσεις της σάριtας είναι το κύριο Θέμα των
έργων του ΒαrΚer. Θυμίζοντας τον κήπο των επίγειων
απολαύσεων του Ηz.erο#ymz4s ΒοSch, ο ΒαrΚer συνθέτει
μια γιtροτέσκα παλέτα όπου η βία, η φαντασία, το σεξ
και η εμπειρία του πόνου δημιουργούν μια μεταφορά
τrνς μεταμόρφωσης.
Όπως χαρακτηριστιι(ά αναφέρει η Lίndα ΒαdΙey στη
μελέτη της νmrίtίng Ηοrrοr αnd the Βοdy (1996) «τα κει-
μενα του CΙίνe ΒαrΚer βιαιοπραγούν πάνω στο σώμα,
το διαρρηγνύουν, για να μετατοπίσει την προσοχή μας
από ό,τι κατανοούμε σήμερα ως gender και προφανή
ετερότητα.»
Δεν είναι τυχαίο που οι υπερφυσικές φιγούρες του
ΒαrΚer -είτε πρόκειται για τους σαδιστές Κενοβάτες
είτε για τα πλάσματα στους πίναιtές του- έχουν αγαπη-
Θεί τόσο έντονα, καθώς στην προκλητιι(ή τους εμφά-
νιση οι Θεατές διακρίνουν την εξωτερίκευση των δικών
τους μυστικών εαυτών.
Τα κτήνη του ΒαrΚer δεν είναι ακατανόμαστα λάθη της
φύσης, δεν προσωποποιούν το ιtαιtό (ούτε το ιtαλό),
παρά είναι
ο κάθε άνθρωπος
που έχει ενδυθεί τον
εσωτερικό του ιtόσμο
στην αδιαφοροποίη -
τη ωμότητά του.
Ο ΒαrΚer μάς παρου-
σιάζει την πίσω πλευρά
της μάσκας ως το αλη-
Θινό πρόσωπο. Και με
τον τρόπο αυτό υποτάσσει
τους καταναγιtασμούς και
τα δεσμά της καθημερινής
ζωής στην ελευθερία που
προσδίδει η φαντασία. (βλ. R. Cherrίngtοn,
CΙίνe ΒαrΚer.. Ίhe Secret SeΙf )
'Ισως όλα αυτά βέβαια να οφείλονται στην
προσωπιιtή του σεξουαλική ταυτότητα
- έχει δηλώσει ανοιχτά ομοφυλόφιλος. Θα
ήταν λάθος μας, όμως, αν περιοριστούμε σε
μια τόσο ρηχή εξήγηση.
«Αυτό ποι) μπορεί να φανΊ.ασιωθεί ποτέ δεν
μπορεί να χαθεί.»
«Είμαι της σχολής του Γιούνγκ, ιtαι όχι του Φρό-
ιντ. Πιστεύω ότι υπάρχει ένα Συλλογικό Ασυνεί~
δητο, μια δεξαμενή από εικόνες ιtαι ιστορίες της
οποίας όλη η ανθρωπότητα είναι κληρονόμος,
και ο ιtαλλιτέχνης που ασχολείται με το Φα-
νταστιιtό βρίσκεται σε μία μοναδιιtή Θέση, υπό
την έννοια ότι μπορεί να δημιουργήσει ιστορίες
ή πίναιtες που δραματοποιούν την έκρηξη
του ασυνείδητου στην ιtαθημερινή μας ζωή,»
έγραψε κάποτε ο ΒαrΚer προσπαθώντας να
ρίξει λίγο φως στο σι(οτεινό του έργο.
Η έμπνευση που αντλεί από το Συλλογιιtό
Ασυνείδητο, όπως ο ίδιος υποστηρίζει, προ-
σέφερε μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση
τουΗe//rίzί.serνέααριστουργήματαΦαντα-
στιιtού Τρόμου.
Χαραι(τη ριστιιtό παράδειγμα ο Υφαι;τιόκο-
α#ος (1987), που μας ταξιδεύει στο μαγικό
ιtόσμο Fυgυe, που βρίσκεται υφασμένος
 ΒασισμένοστοδιήγημάτουΙ7ΖeLαsfJ//#-
σεέναχαλί.Δημιουργημένοςαπόταπλά-
sjο#, η υπόθεση ξετυλίγει την περιπέτεια
σματατουΟνείρουιtαιτηςΜαγείας,τα
του ιδιωτικού ντετέκτιβ Ηαrry D'Αmουr,
οποία είναι εξόριστα από τον κόσμο των
που βρίσκεται αντιμέτωπος με μέλη μίας
ανθρώπων,Θαπροσφέρειιtαταφύγιοαπό
σέκτας που προσμένουν την ανάσταση του
τις σιtοτεινές δυνάμεις, μέχρι οι τελευταίες
αρχηγού τΟυς. Η ι(ατάδυση του πρωτα-
να ανακαλύψουν την ύπαρξή του.
γωνιστήστονσκοτεινόαποκρυφίσμότου
ΒαrΚer απέσπασε πολύ Θετικές ιtριτικές, δι-
«Όλα είναι αληθινά. Ο Θεός είναι
καιώνοντας την επιστροφή του συγγραφέα
αστροναύτης.ΤοΟζείναιπέρααπότο
στη μεγάλη οΘόνη.
ΟυράνιοΤόξοκαιηΜηδίαείναιειtεί
Ο πολυτάλαντος Άγγλος έχει επίσης συμ-
όπου ιtατοιιtούν τα τέρατα.»
ΑπότηνπλούσιαβιβλιογραφίατουΒαrΚer, μετέχειωςπαραγωγόςκαισεναριογράφος
σε αρκετές μεταφορές ιστοριών του στον
βέβαια,δενΘαμπορούσεναλείπεικαιένα
κινηματογράφο.Ενδεικτικάαναφέρωτο
μυθιστόρημαγιατηνΚούφιαΓη!ΤοCαbαJ
εκπληκτικό CCz#C7ymα#, καθώς και τα πιο
δημοσιεύτηκεαρχιιtάωςμέροςμίαςσυλ-
πρόσ-φcχιαGοdsαndΙνιοnste:S,ΒοοΚο_f
λογής,πουπεριλαμβάνειτηνουβέλακαι
bΙοοd,ΊheΜίdnίghtΜeα±Τrαίnνια\Dreαd.
ττολλά μικρά διηγήματα από το έκτο και
τελωτάLo-μέροςαττόταΒοοΚSοfΒΙορd.
«Δενυπάρχειαρχή,οπότεδενμπορείνα
Η μαγευτιιtή φαντασία του ΒαrΚer μάς πα-
υπάρχειιtαιτέλος...»
ρουσιάζειέναννέοπουακροβατείσταόρια
Δεν Θα ήταν υπερβολή να πούμε πως, για
τηςτρέλας,ενώΨάχνειναβρειι(αταφύγιο
ναΘεωρηθείολοκληρωμένοένααφιέρωμα
στη Μηδία, μία νεκρόπολη που έχει εμ-
στον ΒαrΚer, Θα χρειάζονταν όλες οι σελί-
φανιστείσταόνειράτου.ΕκείΘαγνωρίσει
δες του περιοδικού!
τατέρατα-κατοίκουςαυτήςτηςπόλης,τη
Μέχριστίγμήςαναφερθήκαμεσεκάποια
λεΎίμΝηΓενιάτηςΝύχτας(Νίght.breed),
απότακορυφαίαέργαμόνοτηςπρώτης
και Θα συνειδητοποιήσει το αναπάντεχο
περιόδου,πουμετέτρεψανσεμύθοτοόνο-
πεπρωμένο του...
Ενθαρρυμένος από την επιτυχία του ματουπολυτάλαντουΆγγλουκαλλιτέχνη.
ΣταεπόμεναέργατουοΒαrΚerεπικεντρώ-
Ηe//rαι.ser, ο ΒαrΚer αποφασίζει τη μετα-
Θηκεπερισσότεροστονεγκεφαλικότρόμο,
φοράτουcαbα/στονκινηματογράφο.Το
Νι.gώέέ™eeάβγήιtεστιςαίθουσεςτο1990, χρησιμοποιώνταςτηφαντασίατουγιατη
δημιουργίαμίαςπιοαφηρημένηςλογο-
αποτέλεσε όμως εισπρακτική αποτυχία. Ο
τεχνίας, αφήνοντας κατά κάποιον τρόπο
ίδιοςκατηγόρησετηνπαραγωγήγιατην
πίσω τη SρΙαtter αισθητιιtή.
καιtή προώθηση. Γεγονός, όμως, είναι πως
ΝέααριστουργήματαόπωςτοJmα/.jCα
αποτελεί απαραίτητη προσθήκη σε ιtάθε
cυιt ταινιοθήκη! (L991) και το Ο Κλέφτης του Πάντοτε
(1992) μας φέρνουν αντιμέτωπους με ένα
νέο είδος ειtλεπτυσμένης φαντασίας, με
«rράφονταςγιατοανίεροείναιένας
τοπρώτοναΘεωρείταιαπότονίδιοωςτο
τρόποςγιαναγράψειςτιειναιτοιερό.»
«Αν οι ταινίες μου δεν ανάδευαν τόσο βίαια
αγαπημένοτουαπόόλατουταγραπτά!
Ενώ ένα από τα τελευταία μεγαλόπνοα
τασκοτεινάνεράστιςΨυχέςτωνανθρώ-
έργατουείναιφυσικάτοΑbαrαf,τοαρχι-
πων, αν δεν προκαλούσαν αυτό το αίσθημα
πέλαγοςόπουιtάθενησίείναιχρόνοςπου
βαθύτατης αναστάτωσης ή ενόχλησης
έγινετόπος.Μέχριστιγμήςησειράαριθμεί
στον Θεατή, τότε Θα ήταν ολοφάνερο πως
τρειςτόμους,γιαναολοκληρωθείμεδυο
δεν δουλεύω αρκετά σιtληρά,» έγραψε κά-
ακόμη τίτλους, z7ιe ΡrjCe ο/Dreαms και
ποτε ο ΒαrΚer και απτόητος έκανε την επό-
υntίιtheΕndοfΤίme,νια+περισσάτερους
μενη σιtηνοθετική του απόπειρα το 1995 με
από 300 (!) πίνακες σχεδιασμένους από τον
το Lοrd οf ΙΙΙυsίοnS.
ίδιο τον ΒαrΚer.
Όταν ο ίδιος ο CΙίνe ΒαrΚer έχει δηλώσει
πώςΦ±gΞ±?~ξΞΓtΞ~ΞέΞΙΞΞ!~
κό στον aπΤπότονακάνειςκάτι,qΤg
Ι-_~`.,_ΙΙ~-,'ς.--|_ r--_--`~-`-,, `--'`-_ -

οποίο είσαι καλός σε αυτό», τιπαραπάνω

μπορούύέύαιft`ρόδθ'έ-σ7ο.ύμέγιαμιαπροσω-
πικότητα,πουακούραστατόσεςδεκαετίες
ονειρεύεται,γιαναμαςττροσφέρεικλεφτές
ματιές σε απίθανους κόσμους; έ=.ςΞ
ι`-_`.ι.ιι_`ι._ι.__ι_ι.-_ι_.ι-ψ--.ι`Γ,ι~`ι_`1_.ι_.~`μ`ι`ι`~.ι`._ι_-.ι`ι_ι_-.^`.ι..„._ι_.ι__ιι.ι-__„ι._-_

Σημείωση:Μάθετεπερισσόι.ερογιατονCΙίνe
ΒαrΙter στο CΙίνebαrΚer.ίnfο
 e~bοοΚ), μεταφράστηκε σε όλον τον ιtόσμο, κέρδισε ανα-
ο Gαme ο/ 77ιrο#es (GοΤ) γεννήθηκε από τη φαντασία
του Geοrge Rαymοnd Rίchαrd Μαrtίn, ειδικού συμ- ρίθμηταβραβεία(Ιgnοtυs,Lοcυs,Ηυgοι(αιυποψηφιότητες
γιαΝebυια,wοrΙdFantαsyμεταξύάλλων)ενώέγινεκόμιξ,

i
βούλου της ΖώιJ7ς rου Λί)κόφωrος, παραγωγού στην
cαrdgαme,bοαrdgαme,νίdeοgαme.'Οτανμεταφέρθηκε
Cυιt σειρά Jrενzιά#ορφ7 καύ το Ζ1έρας και συγγραφέα
από την ΗΒΟ στην τηλεόραση, η δημοτικότητά του έφτασε
βιβλίωνφαντασίαςόπωςταDyjπgο/tλeLί.gwκαι
σεδυσθεώρηταύψη.Χαραιtτηριστιιtόείναιότιτο2013το
feW.e breαm, που ξεχώρισαν και έφτασαν ως τα βραβεία
ίmdb αναφέρει ότι το GοΤ είναι η τρίτη ι(αλύτερη σειρά
Ηυgο και LοCυs. Ο άνθρωπος, όμως, που σήμερα Θεωρεί-
όλων των εποχών!
ται από το περιοδιιtό ΓΖ.me ως «μία από τις μεγαλύτερες
ΤΟ Gαme ο/ 77ιrο#es, λοιπόν, εξελίσσεται σε ένα φανταστι-
επιρροές παγι(οσμίως» δεν ξεκίνησε έτσι.
κόκόσμο,αυτόντουwesterοs.Ηιστορίατουακολουθεί
Οι πρώτες του αναμνήσεις αττό την ενασχόληση με επιι(ές
τρειςδιαφορετικέςόσοκαιπαράλληλεςπλοκές.Ηβασική
αφηγήσεις ήταν εκείνες ενός φτωχού αγοριού που που-
έχειναιtάνειμετονπόλεμοτωνεπτάβασιλείωνγιατοποι~
λούσεγιαπενταροδεκάρεςτιςφανταστικέςτουιστορίες
ος Θα κατακτήσει τον Σιδερένιο Θρόνο. Παράλληλη είναι
στασυνομήλικαπαιδιάτηςγειτονιάςτου.ΟνεαρόςΜαr-
tίn ήταν μεγάλος Θαυμαστής των κόμιξ και των ιστοριών ηιστορίαγιατηνολοένακαιαυξανόμενηαπειλήπίσωαπό
το Τείχος και τα μυθιιtά πλάσματα του Βορρά `
φανίασίας, τα οποία υπήρξαν το καταφύγιό του και του Χειμώνα. Η τρίτη έχει να κάνει με
στα δύσκολα χρόνια της πορείας προς την
μία έκπτωτη αρχόντισσα που Θα επα-
ενηλικίωση.
ναπροσδιορίσει τον εαυτό της μέσα
Κάτι που δεν ξέχασε όταν σε ηλικία
από τη μαγεία και Θα επιστρέψει
48 χρονών έγραψε το πέμπτο του
για τη διεκδίκηση του στέμματος.
βιβλίο, Γο Γραyοίjδt τ.ου JΤάyου Πόλεμος, δολοπλοκίες, μυστή-
και της Φωτιάς...
ριο, αίμα, Θάνατος, σεξ, ίντρι-
γκα - αυτό είναι το πολυδιά-
Ή'Φ ΠΑΕΧΝΙΔΙ ΤΟγ στατο παιχνίδι του Στέμματος.
ΞrFΈΜΜΑΤΟΣ Κοινό και ιtριτικοί το αποθέω-
Η ιστορία του πιστού Εddαrd σαν για την «ανανεωτίκή προ-
StαrΚ στη διεφθαρμένη γη σέγγιση», την «τόσο έντονη ιtαι
του weSterοS (ειtεί όπου δύει ο ανθρώπινη αίσθηση που αναδί~
έρωτας;) 1tαι η μάχη του Θρόνου δει», για τον «εκπληκτικό κόσμο
σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά
φαντασίας, που είναι μεν μυθιιtός
της το 1991. Κυκλοφόρησε σε ιtάθε
αλλά πιστευτός!»
ττιΘανή μορφή (από hαrdcονer μέχρι
Στα αρνητικά, πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι Ο ΧΕΙΜΞ2ΝΤΑΣ ΕΡΧΕΊΙΑF
'Οταν το Τραγούδι τΌυ Πάγοιj 1<αι της Φωτιάς ε.εκwάει, το
η σειρά έχει υπερβολιιtά πολλές σκηνές με σεξ και βία. Ο
υπερρεαλισμός, όμως, του Μαrtίn και η προσήλωσή του καλοκαίρι για το οποίο διαβάζουμε κρατάει εννέα ολόκλη-
στα αισθήματα της σάρκας (έρως ιtαι Θάνατος) Θυμίζουν ρα χρόνια! Επίσης, υπάρχει και ένα μύθος παλιός όσο το
κάτι από τον διιtό μας «πραγματιιtό» κόσμο, όπου το Άλλο westerοS, ότι Θα έρθει κάποτε ένα ιtαλοκαίρι που δεν Θα
-πείτε το όπως Θέλετε: ονειρικό ή μαγικό- δεν είναι παρά τελειώσει ποτέ. Ο συμβολισμός εδώ παραπέμπει μάλλον
ένας ξένος, μια απροσδιόριστη απομαιφυσμένη έννοια σαν στην παιδικότητα των μιιφών ηρώων. Το καλοκαίρι είναι
τους μυθιιtούς whίte wαικers πέρα από το Τείχος. μακρύ, όπως ι(αι η ανήλιιtη ζωή τους.
Ο διι(ός μας ματεριαλισμός καθρεπτίζεται στον κόσμο του ΤΟ καλοκαίρι είναι συνδεδεμένο με ευχάριστες εικόνες,
weSterοs, όπου μόνο ο χρυσός, το κρασί και το σεξ φαίνε- αναμνήσεις και μυρωδιές. Και πράγματι, η ζωή των παιδιών
ται να καθοδηγούν τις αποφάσεις των ισχυρών. Περιφρο~ στα πρώτα στάδια της εξέλιξης της πλοκής, είναι πιο ανέ-
νούν πλήρως τις εκκλήσεις των φρουρών στο Τείχος για μελη. Ο Εddαrd το λέει ιtαθαρά πως «το καλοκαίρι σύντο-
ενίσχυση απέναντι στον άγνωστο αρχαίο εχθρό ιtαι αγνο- μα Θα τελειώσει, το ίδιο και τα παιδικά χρόνια», ενώ ο Βrαn
ούν τελείως την ύπαρξη της μαγείας πέρα από τη Θάλασσα, αποκαλείται «γλυι(ό αγόρι του καλοι(αιριού», χαρακτηρι-
στις ανατολικές χώρες. Αν και έχουν την εντύπωση ότι σμός που σημαίνει ότι είναι άβγαλτος ακόμα στον κίνδυνο
Κυβερνούν τον κόσμο, στην πραγματικότητα είναι παγιδευ- του Βορρά: αδύναμος μπροστά στις απειλές που μπορεί να
μένοι σε έναν μικρόιtοσμο που ολοένα και στενεύει.Έτσι προκύψουν με την έλευση του χειμώνα.
αναλώνονται στο ποιος Θα διαδεχθεί τον νεκρό βασιλιά... Ο Χειμώνας... Το μότο των StαrΚ «Ο Χειμώνας έρχεται!»
αποτελεί ένα σημαντικό σημείο αναφοράς στην πλοιtή ι(ι
Ο ΣΙΔΕΡΕΝΙΟΣ ΘΡΟΝΟΣ έγινε σύνθημα για τους οπαδούς της σειράς. Σημαίνει σε
Το GοΤ είναι ένα πολυεπίπεδο έργο με οριακούς χαραι(τή- πρώτο επίπεδο ότι τα «δύσκολα πλησιάζουν».
ρες και μαι(ιαβελιι<ές συνομωσίες± Και το ίδιο ισχύει και για Αν το ιtαλοιtαίρι είναι τα παιδικά χρόνια και η αθωότητα,
τα σύμβολά του, τα οποία έχουν πολλαπλές αναγνώσεις. τότε ο χειμώνας είναι η ενηλικίωση, δηλαδή η αρχή της
Εδώ, ιtάθε σύμβολο κρύβει ένα μόλις κομμάτι του μυστηρί- μάχης όχι μόνο για την εξουσία, αλλά και για την επιβίωση.
ου, μία μόνο Ψηφίδα από το σκοτάδι που καλύπτει όχι μόνο Και φυσιι<ά ο Θάνατος, αφού στη φύση τον χειμώνα επιζούν
τα επικίνδυνα δάση πέρα από το Παγωμένο Τείχος, αλλά μόνο τα πιο δυνα-
ιtαι όλον τον ttόσμο του westerοS. Χαραιtτηριστικό παρά-
δειγμα, ο ίδιος ο Σιδερένιος Θρόνος...
Το απόλυτο σύμβολο στα εφτά βασίλεια, Ο μεγαλοπρεπής
Θρόνος από τα σπαθιά των ηττημένων, όπου κάθεται ο πιο
ισχυρός άνθρωπος στη γη, ο βασιλιάς, ακριβώς όπως Θα
κάτσει στον Άδειο Θρόνο ο Ιησούς κατά την Αποκάλυψη.
Ο Σιδερένιος Θρόνος είναι παλιός. Φτιαγμένος αιώνες
πριν, όταν ο Αegοn Ταrgαryen κατέι(τησε τη χώρα γε-
μάτος δύναμη, ορμή και τρεις δράκους που ξερνούσαν
φωτιά!
Μπορεί λοιπόν να είναι αρχαίος, τα ξίφη του όμως
είναι αι{όμα κοφτερά. Η ερμηνεία αυτής της παράξε-
νης έδρας μάς δίνεται ιtατευθείαν από τον Εddαrd,
ο οποίος αναπολώντας τον καιρό που ήταν εκείνος
στον Θρόνο, ομολογεί: «Ένας βασιλιάς ποτέ δεν
πρέπει να κάθεται άνετα!» Άλλωστε, οι άνθρωποι με
εξουσία μπορούν εύκολα να έχουν ροπή στη διαφθο-
ρά, το βόλεμα και τη μαλθαι(ότητα. . .
ΙΙ ΧΑΜΕΝΗ
ΔΥΝΑΜΗ ΤΩr`' ΔΡΑΚΩΝ
Τι ττιο αρχετυπικό και αγαπημέ-
νο από δράκους που εκπνέουν
φωτιές; Στην πραγματικότητα,
οι δράκοι είναι σύμβολα όχι
μόνο του GΟΤ, αλλά όλων των
παραμυθιών!Σκεφτείτετογια !
λίγο. ΠιΘανότατα είναι τα πιο
μαγικά σύμβολα που μπορούμε
να βρούμε. Οι δράκοι είναι που
μας υπενθυμίζουν ιtάθε φορά ότι
η μαγεία υπάρχει. Άλλωστε, από
τότε που εξαφανίστηκαν (;), στα-
μάτησε να υπάρχει ι(αι μαγεία. Οι
άνθρωποι χάθηκαν στις συμβατικό-
τητες και στην Ψυχρή λογιιtή των πραγ-
μάτων που μας παρουσιάζουν. Οι δράκοι
(όπως και το μέταλλο ναιyrίαn, αλλά και τα
παιδίά του δάσους), μας υπενθυμίζουν ένα ένδο-
ξο «μαγικό» παρελθόν.
Οι δράιtοι του GοΤ Θα μπορούσαν να συμβολί- ΟΤ
ΘΕΟΗ
ζουν ιtαι τη δύναμη. Θυμηθείτε τον νίserys να
τρομάζει τη μικρή του αδερφή λέγοντάς της να ΤΟγ WΕsΤΕRΟS
προσέχει «μην ξυπνήσει το δράκο!» Ακόμα, η Όπως ανέφερα και πριν, το υπερφυσικό είναι
Dαenery γίνεται αναμφίβολα πιο δυνατή μόνον κατά βάση ο ξέιJος στο GοΤ. Καθόλου παρά-
όταν αποδέχεται την κληρονομιά της και ανα- ξενο, λοιπόν, που η Θρησκεία και οι Θεοί είναι
ιtαλύπτει πώς να την επαναφέρει στο σήμερα. έννοιες περισσότερο ασαφείς παρά συγκειφιμέ-
Ο Θρόνος επίσης είναι σφυρηλατημένος από νες. Η Θεολογία του westeros, όμως, δεν είναι
δρακοφωτιά, συμβολίζοντας ίσως έτσι πως η τόσο ξένη στον δικό μας κόσμο. Για παράδειγμα,
δύναμη (και η εξουσία) είναι πάντα κάτι το με- η Θρησκεία των επτά που είναι ένας αντιστοιχεί
ταβλητό, σαν τους δράι(ους που όλοί μηχανορ- στη χριστιανική Αγία Τριάδα. Μόνο που εδώ
πρόκειται για δύο τριάδες και έναν μονό Θεό: ο
ραφούν για να τους κάνουν κτήμα τους.
μονός συμβολίζει τον Θάνατο, ο Strαnger, όπως
ΦΙ ΜΑΥΡΟΙ ΑΓΓFΛΙΟΦΟΡΟΙ τον αποκαλούν, που ο φόβος του βασανίζει τους
Ειtτός από τους δράκους, το GοΤ διαθέτει ακό- ανθρώπους σε όλη τους την πορεία ως είδος.
Έπειτα, υπάρχουν τρία αρσενικά (wαrrίοr,
μη ένα σύμβολο με φτερά, τα κοράκια.
Τα δυσοίωνα πτηνά με το εβένινο πτέρωμα Smίth, Fαther) και τρία Θηλυκά (Crοne, Μοther,
αποτελούν ιtλασικά σύμβολα σε βιβλία, ταινίες, Μαίden), όπου τα τελευταία παραπέμπουν στο
αλλά και στις λατκές τταραδόσεις (mysfery τ. 18).
παγανιστιι(ό τρίπτυχο με τις αντίστοιχες ονομα-
Από το 1ίοράκί του Πόε ως την ομώνυμη ταινία σίες (βλ. wίccα).
Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Μαrtίn σε συνέντευ-
με τον πρόωρα χαμένο Μπράντον Λι, και από
τα κοράκια του Πατέρα Θεών ιtαι Ανθρώπων, ξή του, οι Θρησκείες του είναι βασισμένες στις
Όντιν, ως τον Στίβεν Κινγκ, που έχει ανάγει το Θρησκείες του κόσμου μας, αλλά περισσότερο
κοράκι σε αγαπημένο του έμβλημα (βλ. Γ#e χρησιμοποιεί τις Θρησκευτικές εικόνες ως εργα~
sfα#ά), έτσι και στο GοΤ έχουμε να κάνουμε λείο συγγραφικής τέχνης παρά για να δηλώσει
τις προσωπικές του πεποιθήσεις. «ΥποΘέτω ότι
με ένα δυνατό σύμβολο που αφήνει παντού το
σκιώδες στίγμα του. Στη γη του westerοs τα κο~ είμαι μη ενεργός Καθολικός. Θα μπορούσατε να
με Θεωρήσετε και άθεο.
ράκια δείχνουν ότι κρύβουν ένα τριπλό όσο και
Βρίσκω τις Θρησκείες ιtαι την πνευματικότητα
ιφυφό νόημα.
Καταρχάς, συνδέονται άμεσα με τις μυστιι(ές κάτι συναρπαστικό και ειλικρινά Θα ήθελα να
ττιστεύω ότι μετά το τέλος μας υπάρχει κάτι πα-
ικανότητες του Βrαn, του γιού του αδίκοχαμένου
StαrΚ. Έπειτα, λογίζονται σαν αγγελιοφόροι. Ενώ ραπάνω, κάτι περισσότερο, αλλά δεν μπορώ να
δίνουν το όνομά τους στη Νίght wαtCh, τους φύ- πείσω το ορΘολογιιtό μέρος του εαυτού μου ότι
λακες των παράξενων πλασμάτων πέρα από το κάτι τέτοιο Θα έβγαζε το οποιοδήποτε νόημα.
Τείχος. Με λίγα λόγια, χρωματίζουν το GοΤ με Αυτό, άλλωστε, μας άφησε και ο Τόλκιν - δεν
υπάρχει ιεροσύνη, ούτε ναοί!
μια παράδοξη ατμόσφαιρα υπερφυσικού...
Κανείς δεν λατρεύει τίποτα στον Ά4χοι;7α rωιJ Δα-
χrί/λ/δ/ώιJ». Παρ' όλ' αυτά, η μαγεία εισβάλει στον
κόσμο του GοΤ σαν τον ξένο μέσα στη νύχτα.
Αθόρυβα και σταδιαt(ά έρχεται για να ανατρέψει
οποιαδήποτε γνώριμη σταθερά, ενώ το γεγονός
πως το σύμπαν του weSterοS είναι δομημένο
πάνω σε αυστηρές δομές του ρεαλισμού, κάνει
την εμφάνιση της μαγείας να δείχνει ακόμη πιο
μυστηριώδη.
ΜΑΓΙΚΦΣ ΡΕΑΛΕΣΝΉΟΣ
Συμβολισμοί ιtαι μαγικές αναφορές όπως τα πα-
ραπάνω σίγουρα ιντριγκάρουν και μας οδηγούν
ακόμα βαθύτερα σε μια ήδη ειtπληκτιιtή ιστορία.
ΠΟια είναι, όμως, αυτή ιtαθεαυτή η μαγεία που
ελκύει τους εκατομμύρια αναγνώστες και τους
Θεατές του GοΤ;
Πιστεύω πως ο σημαντιttότερος ίσως λόγος που ο
Μαrtίn έχει τόσο μεγάλη απήχηση έγκειται στο
γεγονός ότι το έπος του ερευνά ιtαι Θίγει Θέματα
και ζητήματα που αφορούν τον ι(αθημερινό άν-
Θρωπο. Ο κόσμος που έχει φτιάξει, όσο φαντα-
στιιtός και αν φαίνεται, δεν είναι παρά ένα περι-
τύλιγμα για την αληθινή μαγεία που δημιουργεί ο
συγγραφέας.
Δεν είναι η μυθιιtή εκδοχή του Μεσαίωνα, τα
μαγιιtά σπαθιά, οι ανίκητοι και καλοί ήρωες και
οι κακοί μάγοι, το σημείο δύναμης πάνω στο
οποίο έχει χτίσει το έπος. Το ισχυρό Θεμέλιο της
ιστορίας του είναι ο ιtαθημερινός άνθρωπος ιtαι
τα προβλήματα που τον βασανίζουν, με χαραι(τή-
ρες ηθικά γκρίζους: δεν υπάρχουν αμιγώς καλοί
ή ιtαιtοί, ακριβώς όπως ισχύει και στον διιtό μας
κόσμο. Απλά ο καθένας παίρνει «σωστές» και
«λάθος» αποφάσεις.
Ο ρεαλισμός του Μαrtίn κερδίζει τον αναγνώστη,
ι(αθώς καταφέρνει να τον κάνει να ταυτιστεί με
τους ήρωες ιtαι να ενδιαφερθεί για τα προβλήματά
τους, που είναι -τηρουμένων των αναλογιών-προ-
βλήματα που Θα μπορούσε να έχει και ο ίδιος.
Πολύ απλά ιtαι ταυτόχρονα μαγικά, ο Μαrtίn
κατάφερε να κάνει έναν φανταστικό ιtόσμο να
φαντάζει τελείως πιστευτός και αυτό είναι το με-
γαλύτερο επίτευγμά του, το οποίο, ως συγγραφέ-
ας του Φανταστικού ιtαι ο ίδιος, δεν μπορώ παρά
να Θαυμάσω ιtαι με τη σειρά μου να υποβάλλω τα
σέβη μου στο ταλέντο του! Επιπλέον, η ιστορία
του GΟΤ Θα μπορούσε να λάβει χώρα σε οποια-
δήποτε εποχή, σε οποιονδήποτε κόσμο. Ζούμε σε
καιρούς όπου ο μέσος αναγνώστης δεν επιθυμεί
αγνούς ήρωες και μαύρους, σατανικούς μάγους.
Νιώθει μεγαλύτερη ταύτιση με χαρακτήρες στο
γι(ρίζο ενδιάμεσο, με ηθικά διλήμματα δύσιtολα
και συνεχείς εJτιλογές, προσωπιι(ότητες που αντι-
μετωπίζουν Jτροβλήματα σαν τα διιtά του.
Όλοι έχουν δίκιο ιtαι όλοι έχουν άδικο. Από τον
ιtαλύτερο στον χειρότερο, δεν υπάρχει πΡαγματι-
κά καλός ή ιtαιtός. Ο Μαrtίn φροντίζει το μήνυμα
αυτό να υπάρχει σε κάθε στιγμή στο έργο του. Ο
βασικός του άξονας άλλωστε δεν είναι τα σπαθιά,
τα ιtάστρα, τα άλογα, η μαγεία ιtαι οι δράιtοι. Αυτά
είναι σύμβολα της χαρτογράφησης ενός φανταστι-
κού ιtαι σκοτεινού ιtόσμου, παράλληλου με το δικό
μας. Ο βασικός του άξονας είναι οι άνθρωποι, τα
μεγάλα τους προβλήματα, η ζωή εν τέλει.
Ο ΞΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ
Ο Φρέντερικ Μπράουν μάς είχε χαρίσει ιtάποτε
μια συναρπαστική ιστορία δύο μόλις γραμμών: «Ο
τελευταίος άνθρωπος της Γης καθόταν αναπαυτι-
κά στον ιtαναπέ του σαλονιού του, όταν ακούστη-
ιtε ένα χτύπημα στην πόρτα...»
Αν, λοιπόν, ήμουν εγώ αυτός ο άνθρωπος, Θα
ήθελα το χτύπημα στην πόρτα να ήταν από τον
Geοrge R.R. Μαrtίn. Οι συζητήσεις μας για τα
βιβλία του ι(αι τις απόψεις του γύρω από αυτά, Θα
γέμιζαν συναρπαστιιtά ώρες ιtαι ώρες!
«Η φαντασία είναι πιο σημαντιιtή από τη γνώση»
είχε πει ιtάποτε ο Α.ι.νστάιν. Σκεφτείτε, λοιπόν, κά-
ποιον που τα συνδύασε και τα δύο σε ένα αριστο-
τεχνικά φτιαγμένο έπος: το Gαme ο/z7zrο#es. .τ
Σημίιίωση: Ευχαριστώ τους Αγγ'έλα Γαβρίr\η, Βασίλη
Γιώτσα και Ιωάννη Μοντεσάντο ~ωι. άλλtι ιρία μάτια
ονειρικού κοραί<ιtιύ~ για rηι' πολί`ιrιμη βοήθειά τους
στη συγγραίρή αυτού του άμθρου. Ο Γιώfjγος ΙΤιώτσας`
είιχJcu συ\γγρc\Ψέτχς του ΕRειhιος που \Ι'ιΘιρίζεί Ι-1άνω txιτό
rα Βf7ιιιίέg, μια συλλογή αττt'} δέκα ίστορίες tί`)όμου ί{αι
φανταάας. Ί'ο β!βλίο τ'ου ιtυκλοφορεί αrτώ τις εικδόσξ{ζ
Λ/ΊΟmεmtυm.
1
 κκρεμές.Ένα εργαλείο που το
γνωρίζουν και τοχρησιμοποιούν
πολλοί. Είναι ακίνδυνο από
μόνο του, εύκολο στην κατα-
σκευή και στη χρ.ήση. Πόσοι,
όμως, φαντάστηι(αν ότι μπορεί να
μπει στις υπηρεσίες της τελετουργι-
κής μαγείας;

Η ΦΥΣΙΚΗ ΜΑΓΕΙΑ
ΤΟΥ ΕΚΚΡΕΜΟΥΣ
Είναι άγνωστο το πότε ακριβώς
εντάχθηκε το εκι(ρεμές στη Μαγεία
και, πιο συγκε1φιμένα, στη μαντι-
κή Τέχνη. Πιστεύεται πάντως πως
προέκυψε από τη ραβδοσκοπία.
Όπως και να έχει, σήμερα αποτελεί
όχιναπαρεμβάλουμετιςπροσωπικέςμαςσκέψειςιtαι
αναπόσπαστο εργαλείο κάθε αποκρυφιστή που ενδι- επιθυμίες.Αντίνααυθυποβάλουμετονεαυτόμας,
αφέρεταιναχαρτογραφήσειταενεργειακάρεύματα
λοιπόν,Θαπρέπειαπλάναείμαστεδεκτικοί.Έτσιτο
στηνπεριοχήτου,νακαθαρίσειτηνενέργειαστακα-
εκιφεμέςλειτουργείωςμιαγέφυρασίJyχρον4α#ού
νάλιατουσώματος,ναεντοπίσειχαμέναπράγματαή
ανάμεσαστονουκαιό,τιβρίσκεταιπίσω(αλλάιtαι
ανθρώπους,αλλάκαιναεπικοίνωνήσειμετηνΆλλη πέρα)απόαυτόν.Αυτό,άλλωστε,είναιτομυστικότης
Πλευρά.'Οσοναφοράτηνκατασκευήτου,πρόκειται
τέχνηςτουεκιφεμούς,οσυγχρονισμός.ΤοπώςΘατα
γιαμιααλυσίδααπόνήμαήμέταλλο(ασήμιήχρυσό), καταφέρουμε αυτό είναι απλά Θέμα εξάσκησης.
που στη μια άκρη δένουμε ένα λίθο - και εδώ έγκειται
η σημασία, καθώς το εκκρεμές ανήκει στην ι(ατηγο- Η ΣΧΕΣΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ
ρίατηςΦυσιιtήςΜαγείαςμεκρυστάλλους.Έτσιιtάθε
Προσωπικά,ασχολούμαιμετομαγικόεκκρεμέςεπτά
εκκρεμές,ανάλογαμετονλίθοπουφέρνειωςβαρίδι,
προσφέρειτιςαντίστοιχεςυπηρεσίες. χρόνιατώρα.Κάποίαστιγμή,μάλιστα,ήθελανακάνω
καιάλλαπράγματαμεαυτό.Τότεήτανπουξειtίνησα
Γιαπαράδειγμα,έναεκκρεμέςαπόαχάτημπορείνα
ταπειράματαrΕβαλατοεκκρεμέςμέσασεπράγματα
ερωτηθείγιαΘέματαπουαφορούντηνενεργειακή
από τα οποία μέχρι τότε απουσίαζε.Έγινε δέλτος σε
ισορροπίατουατόμουκαιναδώσειαπαντήσειςκαλύ~
πίνακαΟυίjα,αντικατέστησατοβαρίδιμεσφραγίδες
τερα από ένα ει(κρεμές από μαύρη τουρμαλίνη, που
δαιμόνωνιtαιαγγέλων.Έβαλαρούνουςκαιάλλαμαγι-
αφοράΘέματαμετατροπήςτηςαρνητικήςενέργειας
ιtά σύμβολα. Η φιλοσοφία μου, όμως, ήταν πάντα μία:
σε Θετιιtή.
με το εκιtρεμές μιλάω σε κάποιον.
Όσο πιο πολλή ώρα και όσες πιο πολλές φορές μιλάω
ΓΕΦγρΑ ΣγΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ
'Οσοναφορφτώρατοντρόποχρήσης,ταπράγματα μαζίτου,τόσοπιοισχυρήείναιησύνδεση.
Για το τι έγινε και το αν πέτυχαν τα πειράματα, μπο-
είναί απλά: πιάνουμε την ελεύθερη άκρη του σχοινιού,
ρείτεναδιαβάσετεστησυνέχεια,ιtαθώςό,τίαιtολουθεί
ώστετοβαρίδιναι(ρέμεται.Κάνουμετηνερώτησή
είναι από το προσωπικό μου μαγικό ημερολόγιο...
μας,όσοπιοαπλήγίνεται,καιανάλογαμετηνιtίνηση
μεταφράζουμε την απάντηση (Θετιιtή η κάθετη κίνηση,
αρνητικήηοριζόντια).Τιείναιαυτό,όμως,πουκινείτο
LΙΒRΟ DΕ ΤΕΝΕΒRΙs ΙΝνοcΑΤΙΟΝΕS
Απόστ[ασμα από το Ημερολόγιο με τους
εκκρεμές;
Από]{ρυφους Πειραματισμούς
Ότανιtάνουμετηνερώτηση,έναμέροςτουεγι(εφά~
λουπουλειτουργείαυθόρμηταενεργοποιείται,αλλά
Φτιάξε ένα ειtκρεμές για επικλήσεις με δύο σπάγιtους
τηναντίδρασήτουαδυνατείναμεταφράσειοσυνει-
ίσου μεγέθους, χρώματος κόι<κινου ι(αι μαύρου (ή
δητόςνους.Καιεδώέρχεταιτοει<κρεμές!Ηευαίσθητη
σκούρομπλε).Θατουςενώσειςκαιστημίαάι(ρηΘα
φύσητουείναιτέτοιαώστεναμετατρέπειτιςμικρο~
δέσεις τη σφραγίδα της οντότητας. [...]
κινήσειςπουπροκαλείοασυνείδητοςεαυτόςμαςσε
Όταν Θα ξεκινήσεις την επίκληση, να φροντίσεις να
ορατήκίνηση.Κάπωςέτσι,συμβαίνειέναςδ4άλοyος
πάρειςάδειαγιατηνεπικοινωνία.Ναείσαιευγενιιtός,
ανάμεσαστησυνείδησηκαιταβαθύτεραστρώματα
αλλά ούτε για μία στιγμή να μην Θεωρήσεις το ον
του εαυτού μας, όπως επίσης και με τις λεπτοφυείς
ανώτερό σου. Δες το σαν ίσο προς ίσο, αλλά πάντα με
δυνάμειςτουκόσμου,πουεπικοινωνούνμέσααπό
πολύ σεβασμό. Σεβασμός, καλοσύνη, ισότητα. Αυτά
ανεπαίσθητες δονήσεις.
Καιεδώβέβαιαχρειάζεταιπροσοχή,διότιΘαπρέπει μόνοχρειάζονται.[...]Ηεργασίαπρέπειναγίνειμετά
τηδύσητουΗλίου[...].Καλύτεραναγίνειτηνώρα
ναείμαστεανοιχτοίσ'αυτήντημέθοδοεπαφήςκαι

mystery 59

όπου το Άρμα του'Ηλιου Θα μεσουρανεί στον Κάτω
κόσμο.[...]
Φρόντισε ο χώρος να είναι κατάλληλα διαιtοσμημένος
σαν το σπίτι του πνεύματος που Θα καλέσεις. Κάψε
Θυμιάματα, ώστε ο χώρος να γεμίσει με τον ιtαπνό
τους. Φρόντισε να είσαι καθαρός Ψυχή ι(αι σώμα,
φόρα τα κατάλληλα ρούχα και μην έχεις τίποτα πάνω
σου από την πεζή καθημερινότητα [...]
Ο βωμός πρέπει να είναι ντυμένος στα μαύρα, πάνω
του το ξίφος, το ραβδί, το κύπελλο, δύο μαύρα κεριά
και οι εικόνες του εσωτεριιtού σου Δαίμονα (ούκ€4'ος
δα4'#ωι/), Ίtαθώς και μίας δρακόντειας μορφής.``Β.qσ_ικφ
±ρ]Lαλ~είρ.ο-μειρον~Φ_μgς,σταθερόςστους60χτύπους,
Θα δώσει τον παλμό που χρειάζεσαι για να ανοίξει η
Πύλη. Ο βωμός Θα είναι στο Βορρά, στην άι(ρη του
Κύκλου.
Συνεδρία Νο. 0.5 (4/5/2008)
Σήμερα Θα επικαλεσθώ το 46Ο πνεύμα της Gοefz.α,
ΒίfrοnS. Σύμφωνα με το βιβλίο, το πνεύμα αυτό σου
μαθαίνει τις τέχνες της αστρολογίας, της γεωμετρίας,
τις ιδιότητες των βοτάνων, των μετάλλων και των δέ-
ντρων.
Ώρα 23.51. Η συνεδρία άρχισε με την τέλεση του
Κατώτερου Αφοριστικού Τυπικού του Πεντακτίνου.
Μετά το πέρας του τυπικού έκατσα στο κάθισμα του
βωμού και ξειtίνησα την εργασία με το ειtκρεμές. Το
εκιtρεμές έφερε τη σφραγίδα του Βίfrοns σαν βαρίδι.
Δονούσα το όνομά του μέχρι να δω ιtάποια κυκλική
ιtίνηση.
Ύστερα από μερικά λεπτά τα μάτια μου άρχισαν να
Θολώνουν. Μία παράξενη αίσθηση υπήρχε στο χώρο.
Σαν ο αέρας να ήταν ηλει(τρισμένος και βαρύς. Τότε
ξεκίνησα τις ερωτήσεις μου. «Είσαι ο Βίfrons;» Το εκ-
κρεμές άρχισε να ταλαντεύεται καταφατικά. [...] Μετά
από μισή ώρα έληξε η επιι<οινωνία, ευχαριστώ-
ντας το πνεύμα που ήρθε, που απάντησε στις
ερωτήσεις μου και, τέλος, που Θα μου έφερνε
τα δώρα του. Το έστειλα πίσω λέγοντάς του να
ξανάρθει όταν το φωνάξω. Τέλος καθαγίασα τον
χώρο, το εκκρεμές και εμένα.
Σχόλιο: Η Συνεδρία αυτή πέτυχε. Εκείνη την
ημέρα οι συγιtυρίες μού έφεραν το πρώτο μου
τηλεσκόπιο (με έναν αριtετά παράξενο τρόπο,
Θα έλεγα!), που χάρη σ' αυτό ξει(ίνησα με πάθος
να μελετάω αστρονομία, αστρολογία ιtαι γεωμε-
τρία.Ήταν η ημέρα που κατάφερα να αποδείξω
το πυθαγόρειο Θεώρημα με τρόπο που μέχρι
εκείνη τη στιγμή δεν τον ήξερα. Η εργασία με
συγχρόνισε με αυτά τα τρία πράγματα, όπως και
με αρκετή έμπνευση.
Συνεδρία Νο. 4.7 (15/6/2011)
Σήμερα Θα επιι<αλεστώ για πρώτη φορά τον [...],
τον εσωτερικό μου Δαίμονα. Τον ανώτερό μου
εαυτό.
® 'Ωραο1:20.Ησυνεδρίαάρχισεμε 15λεπτάδι-
αλογισμού. 'Οταν είχαν ανοίξει οι αστρικές αισθήσεις
μου και η κουνταλίνη είχε ξυπνήσει, τέλεσα το τυπικό
του ανοίγματος των 7 Πυλών. Τότε άνοιξα την Πύλη
ανάμεσα στα δύο κεριά δημιουργώντας μία δίνη. Πήρα
το εκιφεμές και ξεκίνησα να τον καλώ.
'Οταν εμφανίστηκε η ομίχλη μετά από πολλή ώρα,
κατάλαβα ότι είχα περάσει. Τότε άρχισα να κάνω
ερωτήσεις. Το παράξενο ήταν ότι, όταν τον ρώτησα
ποιος είναι, το ει(κρεμές άρχισε να ταλαντεύεται με
ένα παράξενο μοτίβο και μία φωνή απάντησε μέσα
μου. Πλέον η κίνησή του έδειχνε το πόσο ισχυρή ήταν
η επικοινωνία μας και όχι τις απαντήσεις.
Μετά από λίγα λεπτά σήκωσα το βλέμμα μου και είδα
τον εαυτό μου μπροστά μου. Μία μαύρη σι(ιά άρχισε
να τον σιtεπάζει σιγά σιγά, μέχρι που τον ιtάλυψε ολό-
κληρο. Η μαυροντυμένη φιγούρα, με ένα μανδύα με

ΕΞΞΞΞΞί
κουκούλαπουέκρυβετοπρόσωπότου,έδειξεμετον
δείχτητουαρίστερά.Εκείστεκότανέναδέντρο,που
πάνωστονκορμότουήτανχαρακωμένοένακόκΊω
σύμβολο.Ησφραγίδατου![...]
Σχόλιο:Σεαυτήντησυνεδρίαδύοπράγματαεπι~
τεύχθηκαν.Ηαρχήμιαςεπικοινωνίαςμεέναπολύ
σημαντίκόπρόσωποστομονοπάτιενόςμάγουκαιη
συμφωνίαναμεκαθοδηγείσταΑστρικάΠλάναμαζί
μετοναντίστοιχοΑστρικόΟδηγό.
Ησυνεδρίαμετοεκκρεμέςμεσυγχρόνισεμετκιδιό-
τητες της οντότητας.
LΙΒRΟ DΕ ΑsΤRΑL ΡLΑΝΙS
ΑπόσπασμααπότοΗμερολόγιοτωνΑστρικών
Περιηγήσεων
ΟDοnαιdΤysοnστοβιβλίοτουΑστρtκjJ7ροβολφ
(εκδ.Αρχέτυπο)αναφέρειτονόροΑστιρίκόςΟδ7γός.
Πρόκειταίενολίγοιςγιατονένοικοτηςαστρικήςπερι-
οχήςόπουβρισκόμαστετηνώρατηςαστρικήςπροβο~
λήςμαςκαιμέλημάτουείναιναμαςεγκλιματίσειστο
αστρικό πεδίο.
Σταδύοχαρακτηριστιι<άαποσπάσματαπουακολου-
Θούνπεριέχεταιμίασυνεδρίαγιασυγχρονισμόσε
αστρικόπλάνοκαιμετονΟδηγόμουσεαυτό,καθώς
ttαιμίασυνεδρίαμετονεσωτερικόμουΔαίμοναγιατο
ίδιο αστρικό πεδίο.
ΣιινεδρίαΡούνοιΝο.F.2.5(16/6/2011)
ΣήμεραΘασυγχρονιστώμετοαστρικόπλάνοτου
ρούνουΓιάρα,μέσωτηςεπικοινωνίαςμετονΑστρικό
Οδηγό μου σε αυτό το πεδίο.
'Ολητηνημέραασχολήθηκαμετονσυγχρονισμό.Το
πρωίέφτιαξαέναει(ιφεμέςμεβαρίδιτονΓιάρα,τοκα-
Θάρισαενεργειαι(άμετοφτερόκαιγιααρκετέςώρες
προσπαθούσανασυγχρονιστώ.Δενυπήρχεκίνηση
μέχρινααρχίσωναδονώτοόνοματουρούνου.
Τοβράδυ,πρινπέσωγιαύπνο,πήγαστοβωμόιtαι
άρχισα να συνομιλώ με τον
Οδηγό. Του ζήτησα πρό-
σβαση στο Αστρικό Πλάνο.
Την επόμενη φορά που Θα
κάνω Αστρική Προβολή Θα
περάσω.
Η συνεδρία στέφθηκε με
επιτυχία, αν και με μεγάλη
δυσκολία στην αρχή! Για να
ιtαταφέρω επικοινωνία πέρα-
σε πολλή ώρα, αλλά τελικά
πέτυχε.
Σχόλιο: Η δυσκολία στην
επικοινωνία είναι ένα σύνη-
Θες φαινόμενο. Οφείλεται
κυρίως στο ότι δεν είμαστε
σωστά συγκεντρωμένοι σε
αυτό που κάνουμε. Στην
παρούσα περίτττωση το κα-
ταπολέμησαδονώνταςτοΓιάραεπανειλημμένα,μέχρι
νααρχίσειτοεκκρεμέςναταλαντεύεταικυκλικάιtαι
δεξιόστροφα.Σαναποτέλεσμα,ησυνεδρίαμεσυγ~
χρόνισεμετοναστρικόκόσμοτουΓιάρα,δίνοντάςμου
τηδυνατότηταναμπωσεαυτόν.
ΣυνεδρίαΡούνοιΝο.F.25(17/6/2011)
ΣήμεραΘαεπιι(αλεστώτονεσωτεριιtόμουΔαίμονα.
Θατουζητήσωναμει(αθοδηγήσειστοαστρίκόπλάνο
του Γιάρα.
Πρινπέσωνακοιμηθώ,διαλογίστηκαγία15λεπτά.
Ότανηδρακόντειαδύναμηείχεξυπνήσει,τέλεσατο
ΡουνίκόΑφοριστικόΤυπικότωνΑρχέγονωνΔυνά~
μεων.'ΥστερακάλεσαμετοειtκρεμέςτονΑστριt(ό
Οδηγό,καθώςκαιτονΔαίμονάμου.Τουςζήτησανα
με συνοδέψουν.[...]
Ησυνεδρίατελείωσε.Ηεπικοινωνίαήτανσωστή.Ο
[...]Θαμεβοηθήσει.Δενι<αθαγίασατονχώρο,ώστεοι
δυνάμεις να επηρεάσουν τον ύπνο μου.
Σχόλιο:Πράγματι,οεσωτερικόςμουΔαίμοναςεμφα~
νίστηκετηνεπόμενηφοράπουέκανααστρικήπροβο-
λήστοπλάνοτουΓιάρα!Πιστεύωότιήταναπόταπιο
όμορφαμέρηπουέχωπάειΠολύφυσικό,γήινοαλλά
καιμαγευτικόμέσασεαυτήντηναπλότητα.
Μουείπεπολλάπράγματαπουδενμουταείχεπει
οΟδηγόςμου,καθώςιtαιπολλέςφορέςμουέκανε
παρατηρήσειςγιατίςενέργειέςμουστοπλάνο.Κανο-
νικός Δάσιtαλος!
ΟΔαίμονάςμουείχεπάλιτηνίδιαμορφήμεαυτήν
στις15τουμήνα,όμωςείχεμαζίκαιτοραβδίτου.Ένα
μεγάλο(στούψοςτου)μαύροξύλινοραβδί,μάλλον
απόέβενο.ΟΟδηγόςήτανόπωςΘαπερίμενα,ένας
άνδραςτουμαι(ρινούΒορράταχρόνιατουρουνικού
αλφαβήτου.Ψηλός,πολύδυνατός,πολεμιστής,αλλά
εκείνητηστιγμήαπλάήταντοαφεντικόενόςνερόμυ~
λου.'Ολααυτάμεπείθουνπωςοιεργασίεςμουπρέπει
νασυνεχίσουνκανονικά.ΗγνώσηΘαείναιτομεγαλύ-
τερο κέρδος. `,,+:ψ
mystery 61
 ΝΙΚΟΛΑΟ
ΚΟΥΜΑΡΤzΗΣ

ταν το 2008 όταν έμαθα για πρώτη φορά την ύπαρξη των χαμένων ημερολογίων του πατέρα της
Ελληνιιtής Παραψυχολογίας, Άγγελου Τανάγρα.Έκτοτε πέρασαν 5 χρόνια έρευνας για τον εντο-
πισμό και την πρόσβασή μου σ' αυτά.Ένα ταξίδι στο Παρίσι γι' αυτόν αιφιβώς το λόγο, διαρι(ής
επικοινωνία με Νέα Υόρκη για την απόι(τηση αντιγράφων των αυθεντικών ημερολογίων, αναζή-
Ι τηση υλικού σε παλαιοβιβλιοπωλεία Αθήνας και Θεσσαλονίι<ης, επικοινωνία με συγγενείς του Τα-
νάγρα σε Ελλάδα και εξωτερικό, καθώς ιtαι συντονισμένες προσπάθειες προβολής του Θέματος με τη
βοήθεια αρι<ετών δημοσιογράφων, ερευνητών, συγγραφέων και συντακτών.
Αποτέλεσμα; Να συγκεντρώσω στα χέρια μου ένα ανέλπι-
στα πλούσιο αρχειακό υλικό, που δεν έχει δει μέχρι σήμερα
το φως της δημοσιότητας, γεμάτο με μαρτυρίες, περιγρα-
φές και φωτογραφίες από μία «μαγική» εποχή, που έχει
λησμονηθεί όσο ι<αμία άλλη στη χώρα μας. Μία εποχή που
η Ελλάδα πρωτοστατούσε στη διεθνή παραψυχολογική
σιtηνή, με πειράματα τηλεπάθειας να οργανώνονται στην
Αθήνα και να εξαπλώνονται σε Βιέννη, Βαρσοβία, Λονδίνο,
Χάγη και αλλού, μια εποχή που διαλέξεις και μαθήματα
Ψυχικών ερευνών διδάσκονταν στις αίθουσες του Εθνικού
Πανεπιστημίου, που η αστυνομία εξιχνίαζε εγκλήματα χάρη
στη βοήθεια διάμεσων... μία εποχή που η επιστημονική κοι-
νότητα της Ελλάδας προσέγγιζε με αδογμάτιστο τρόπο τα
τταραφυσικά φαινόμενα.
Και στο κέντρο αυτής της εποχής, ως κινητήριος μοχλός ι(αι
οραματιστής, υπήρξε ένας άνθρωπος που συμμετείχε ενερ-
γά σε όλες τις σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής
ιστορίας: από την Κρητιιtή επανάσταση ιtαι τη Μικρασια-
τική καταστροφή, έως τους Βαλκανικούς και Παγκόσμιους
Πολέμους.Ένας άνθρωπος που είχε κερδίσει το σεβασμό της
ελληνιι(ής ι(οινωνίας ως αρχίατρος του Πολεμικού Ναυτι-

ψΙΝ, ,!-Μ :#=#-.,

κού,διπλωμάτηςκαιαναγνωρισμένοςλογοτέχνης,αλλάδενδίστασεναταρισκάρειόλαγιατψαναζ+
τησητηςεπιστημονικήςαλήθειας...

ΟΤΑΝ ΑΝΑΚΑλγψΑ ΤΟΝ ΑΓΓΕΛΟ ΤΑΝΑΓΡΑ

Όλαξεκίνησαντυχαίαπρίναρκετάχρόνια,ότανανακάλυψαστοΜοναστηράκιμερικάτεύχητουεπι~
στημονικούπεριοδικούΨυχ{καίΈρείwαί,τοοποίοεξέδιδεηΕταιρείαΨυχικώνΕρευνώναπότο1925.
Διαβάζονταςτιςσελίδεςτουγιαπρώτηφο*συνάντησααναφορέςσεφαινόμ™όπωςητηλεπάθ™
ητηλεκίνησηκαιταπροφητικάόνειρα,δίπλασεονόματαΕλλήνωνιατρών,νομικών,ακαδημα.ικώνκαί
επιστημόνων.
'Ητανηπρώτηνύξηότιταπαραφυσικάφαινόμεναδενείναιμίαασχολίααποκλειστικάγιαημιμαθείς,

πουεπιζητούντονεντυπωσιασμόκαιτηδιασκέδαση,αλλάδύναταιναπροσεγγιστούνμεαυστηράεπι-
στημονικότρόπο,αναζητώνταςτηνυπαρκτήαλήθεmπίσωαπ'αυτά.
Κάπωςέτσι,λοιπόν,διάβασαμεέκπληξηγιατηνεπιθανάτιαεμπειρίατης15χρονηςΈλληςΠαπαπέ~
τρουσταΚάτωΠατήσια,γιατοεκτόπλασματηςδιαμέσουΦιλοδίκηςστοΗράκλωτηςΚρήτης,γίατα
ΤΡυυ υ Ι`^ L``^ ιυr ^ .νι ` . ι_ ___, -, --'-'λ -.-. ~-rr^ιπ`ιι-πιhιtλλίδουτο ι9ι4καιτου ΕπαμεινώνδαΓ. Γαρμπή το
προφητικάόνειρατηςπαιδαγωγούΆνναςΤριανταφυλλίδουτοΙgι4καιτουι=ι Παπουτσιδάκη
1926,γιατηνπροφητείατουΘανάτουτουεξάχρονουγιουτηςΕλένηςΠαπουτ
1926,γιατηνπροφηιt,ιυ • /-^ ιιιιιι νωγu.ν. .__ _ , ,`ι
_ -...-, λ`~„ι`T-λπτnRιRλίουου ψί;χικέςΈρευνες
στηνΚαισαριανήκ.ά.(διαβάστεγιαόλααυτάστοβιβλίομουΨί/χκέςΈ
CrrφγΕλλάδα,εκδ.Δίον,2010).
στην J=ΛΛιιυυ, ς,τ`ν. ,.`_ , , _ _ _ ,
' ----- ~`.~rΑ1.nπn nττnιουδήποτε υλικού σχετικού
'Οπωςήταναναμενόμενο,ηαναζήτησηοποιουδήποτευλικούσχ

μετησυναρπαστικήαυτήπερίοδοτηςελληνικήςιστορίαςήταν
πλέονπροτεραιότηταγιαεμένα.Άρχισα,λοιπόν,ναγεμίζωτη
βιβλιοθήκημουμετεύχητουΨυχικαί'Ερεύναίκαιναξεδιπλώνω
rΊΙ _ __ . Jί ,-,- ^,

έ:Ι;ιτο«'κο.υ.βάρι»τηςζωήςτουτανάγρα.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓ1ΑΣ;
Δενάργησα,λοιπόν,ναμάθωότιοΤανάγραςίδρυσε
τηνΕλληνικήΕταιρείαΨυχικώνΕρευνώντο1923στην
Αθήνα,σταπρότυπατουΒrίtίshsocίetyfοrΡsychίcαι
ReseαrchστοΛονδίνο,πουδραστηριοποιούνταναδιά-
κοπααπότο1882καιείχεωςστόχοτημελέτητωνπαρα~
φυσικώνφαινομένωνμέσωμίαςαυστηράεπιστημονικής
προσέγγισης.
Τογεγονόςότιαπότηνπροεδρίατηςβρετανικήςεταιρείας
1υ yt}Υυγυ` `/.ι ν`.--'-ι _ __.-1-/^ιτ/_`r /`Ι RnΓγ-
πέρασανεξέχοντεςεπιστήμονέςτηςεποχής(όπωςοιβρα-
βευμένοιμεΝοbeΙ,ChαrΙesRίchetιtαιJοhnwίιιίαmStrυtt),με
μι L ΊΙ,Ι ,--, ____ __ _. . ._, ~-^.rΊ-ώ~f.` τmΓ`rΤRασn σ
στοναγίνωμέλοςτης,γιανααποκτήσωπρόσβασησε
[τεράστιαεπιστημονικήβάσηδεδομένωνγύρωαπότα
μια Τεραυ ιιυ, ζmιυ ι ι ιrν , ..`. ι Γ --_ , _ __ . _.. -ί` . `.1 w`r aιΤ|1Τλ J

παραφυσικάφαινόμενα.Εκείήτανποjανακάλυψαεπιπλέον
jιυμιιψι+ιμιΝ^ `,,`,ιι , _Γ_ . _ _ . _ __ _____,__ . _^-"`,/\\' π1.n ν,:\r)(

πληροφορίεςγιατηνιστορίατ.ωνΨυχικώνερευνώνστηχώραμας,
ΠΛηροψυμιc,ι, γιι^ ιιr-,ιν ._r.._ ,` _ _Α_~.ί`,~υ`nπιιrn;nΘfιί...Καιαλοίμι
ανασυνθέτονταςσταδιακάόλαόσαείχανλησμονηθεί...Καιαλοίμονο,
όσαβρήκαμεέκανανακόμαπιοεπίμονοστηναναζήτησήμου.
όσα βρήκα με εκαναν ακιιμ ιιιυ .,ιιrν C. ,, ν _ιι.._
_ . . ι__„ 'Λ`,`,α`^ι` Τ=ιιrιννελίδn, Ι
ΟΆγγελοςΤανάγρας,λοιπόν,ψευδώνυμοτουΆγγελουΕυαγγελίδη,υπήρξεαρχία- να συΥιtε-
τροςτουΠολεμικούΝαυτικούμεμεγάλοκύροςεντόςκαιεκτόςσυνόρωνκαικατάφερε
Ιr``| ``,~ -__Γ_ '
της ερευ-
•--- ι-ιι-., ~,ι`^λι,nαια τnc ελλnνικής επιστημονικής κοινότητας. ΣτΙς τάξεις
ντρώσειγύρωτουτην αφρόκρεματης ελληνικής επιστημονικης κυινυιιιιω`..ι`, `..T__τ ι .
νητικήςτουομάδαςυπήρχανμερικοίεκτωνσημαντικότερωνΕλλήνωνεπίστημόνωντηςεποχής
-όπωςοιΔρ.Λιβιεράτος(καθηγητήςΠαθολογίας),Δρ.Μέρμηγκας(καθηγητήςΧειρουργικής),
Δρ.Βλαβιανός(πρόεδροςτηςΈνωσηςΙατρώνΑθηνών)κ.ά.-καθώςκαιπροσεκτικάεπιλεγμένοι
διάμεσοι (μέντιουμ).
Απότο1928καιέπειταηεταιρείαπραγματοποίησεπειράματατηλεπάθειαςμεταξύτωνμεγαλύ-
τερωνευρωπαίκώνπρωτευουσώνκαιτηςΑθήναςμεεκπληκτίκάαποτελέσματα,πουοδήγησαν
τονΔρ.ΤανάγραναδηλώσεισταπλαίσιατουδεκαετήεορτασμούτηςΕταιρείας:«[...]τιμώντατο
ελληνικόνόνομαεντηξέηκαιανυψώσαντατηνΕταιρείανειςεθνικόνκεφάλαιονWτηδιεθνή
επιστήμη.ΔιότιηΕταιρείαΨυχικώνΕρευνών,κατορθώσασαναεπιβληθήτωεξωτερικώ,είναιη
μόνηδιεθνούςκύρουςΕταιρείαενΕλλάδι».
Μάλιστα,οιδραστηρίότητεςκαιτοέργοτηςεταιρείαςείχανφτάσείσετόσοπροχωρημένοστά~
διοεξέλιξης,πουπεριείχαντηνίδρυση«[...]ειςταγραφείατπΕταιρείαςφροντιστηρίουτελειό-

`` `ί` ````?.'`

#^'
φοιτων και φοιτητών, όπως οι νέοι επιστήμονες
οίτινες μέχρι τούδε ενεποτίζοντο με υλιστικάς
Θεωρίας εις το Πανεπιστήμιον παρά μεριιtών
ασυγχρονίστων καθηγητών, ημπορούν να ι(ρί~
νουν ιtαι να μορφώνουν ιδίαν γνώμην επί τη
βάσει πειραματικών τεκμηρίων [. . .]».
Και δεν ήταν μόνο αυτό! Με έιtπληξη αναιtά-
λυψα ότι ο κλάδος της Ψί/χ/κ/ς εισήχθε στα
Επιστημονικά Επιμελητήρια της χώρας με τη
βοήθεια του μικροβιολόγου Δ. Σωτηριάδη, αλλά
και ότι το 1929 στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της
Ελλάδος εισήχθη η πειραματική τηλεπάθεια με
καθηγητή τον κ. Βορέα.Έως το 1933 μάλιστα, στο
πρόγραμμα σπουδών συμπεριλήφθηιtε ολόκληρη
σειρά Ψυχιι(ών φαινομένων.

ΟΙ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟ

ΠΑΡΕΣΙ
Και κάπου εκεί, τους πρώτους μήνες του 2010, έλαβα μία επιστολή
από τον Dr. Renαυd Ενrαrd, Γάλλο συνεργάτη και διδαι(τοριι(ό φοιτητή
τότε. Τι ανέφερε; Ότι άγνωστες μέχρι πρότινος χειρόγραφες επιστολές του Τανάγρα γραμμένες στη
γαλλική γλώσσα φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη του Ιnstίtυt ΜetαρsyChίqυe Ιnternαtίοnαι στο Παρίσι
και ότι μου παραχωρούν πρόσβαση αν επισκεφθώ την πόλη!
Ένα αυγουστιάτιιtο βράδυ του ίδιου έτους, λοιπόν, έπιασα με συγι(ίνηση για πρώτη φορά στα χέρια μου
αυθεντικές επιστολές του Τανάγρα, γραμμένες από τον ίδιο δεκαετίες πριν. Αντίγραφα αυτών έφερα
ττίσω στην Ελλάδα, περιμένοντας με ανυπομονησία τη μετάφρασή τους στα ελληνικά. Το περιεχόμενό
τους, αν μη τι άλλο, με αποζημίωσε...
«Από το 1928 πραγματοποιήσαμε πειράματα τηλεπάθειας από απόσταση με τον καθηγητή
ΟeSterreίch, τον κ. ΤyrreΙΙ της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου, τον καθηγητή Schrοeder του
Πανεπιστημίου του Βερολίνου, τις Εταιρείες της Χάγης και της Βαρσοβίας και άλλους, με αποδεδειγ-
μένα αποτελέσματα!» αναφέρει ο Τανάγρας στον Dr. wαrcοΙΙίer, ενώ σε άλλο σημείο συνεχίζει...
«Τα πειράματα μάς έδωσαν τα αποτελέσματα που βλέπετε. Αν μια μέρα μία άλλη γενιά, πιο καλά
οπλισμένη για αυτά τα πειράματα, μπορέσει να μεταφέρει την ανθρώπινη σκέψη όπως το κάνει ο τηλέ-
γραφος, είναι μια υττόθεση που δεν αποιtλείεται. Αλλά εγώ, ως άνθρωπος της επιστήμης, δεν μπορώ να
το πω τώρα με βάση τα αποτελέσματα που έχουμε.
»Παρ' όλα αυτά, αυτό που προκύπτει από τη δράση της εταιρείας μας, είναι ότι η ανθρώπινη Ψυχή πα-
ράγει στους ανθρώπους εκπομπές που γίνονται ορατές μέσω του γυμνού ματιού».
Και τα παραπάνω δεν είναι παρά ένα μικρό μόνο δείγμα των όσων Θαυμαστών περιγράφονται στις
επιστολές που φυλάσσονται στο Παρίσι. Μεταξύ άλλων
υπάρχει επίση μη επιστολή πλήθους γνωστών ακαδημα-
•ι.ιtών της Ελλάδας που διαμαρτύρονται έντονα ενάντια

στον J. Β. Rhίne («πατέρα» της σύγχρονης Παραψυχο-

λογίας) ότι «έκλεψε» την ιδέα του για τη ΨίJχοκ/'ιJ7οΓ7
από τη Θεωρία της ΨίJχοβολί'ας του Τανάγρα δίχως να
τον αναφέρει ως πηγή.
Τότε ήταν που συνειδητοποίησα πόσο σημαντικό είναι
να αποιtτήσω αντίγραφα των ημερολογίων του Τα-
νάγρα. Αν μερικές επιστολές στη γαλλική περιείχαν
τόσο εκπληκτικές περιγραφές ι(αι πληροφορίες, τότε τι
Θα μπορούσα να περιμένω από 600 και πλέον σελίδες
γραμμένες από τον ίδιο;

ΔΙΑΒΑzΟΝΤΑΣ ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ
ΜΕΤΑ ΑΠΟ 40 ΧΡΟΝΙΑ!
'Ηταν λίγο πριν το Θάνατό του, στις 4 Φεβρουαρίου του

1971, όταν ο Τανάγρας έστειλε τα προσωπιι(ά του ημε~

ρολόγια (τα οποία ξεκίνησε να γράφει όντας 82 ετών!)
 + ,..- ;..:`- -`. _.--Ι,,`Ξ:`-Ξί:`=..

:.:.=Ε*::-=-:Τ.`:,_``--`.`=-J

στηβιβλιοθήκητουΡαrαρsychο1οgyFουndαtίοn,ενόςδιεθνούςοργανισμούΠαραψυχολογίας
Γ-Ι1| ΡΙ|j/\ιυνιιΓ`ι[ ιυι7 L ι`L`^t,ι,/~..___c„ _
/ ___ .... _. _-`, ι`π^,~ι-Αnιfr` πnΊ` έλ/γRΡ. Τα

μεέδρατηΝέαΥόρκη.Ήταντοειλιι<ρινέςεί)χαρύοΓτ.ώτουγίατηνυποστήριξηπουέλαβετα
τελευταίαχρόνια,ότανόλοιστηνΕλλάδαείχανξεχάσειτοέργοτου.Μάλιστακάποιααπό
ταέργατουείχανπέσειΘύμαλογοκρίσίαςκαιπυρπολήθηκαναπότουςΒενιζελιι<ούφ
Μετάαπότρίαχρόνια,λοιπόν,συχνήςεπικοινωνίαςμετηνπρόεδροτουοργανισμού,τη
LίsetteCοΙy,κατάφερανατηνπείσωγιατιςαγνέςμουπροΘέσεκκαιτοόραμάμουγιατην
επιστροφήτωνημερολογίωνστηνΕλλάδα.Σεαυτόέπαιξετονρόλοτουκαιηενεργήσυμ-
μετοχήπουείχαστηδιεθνήπαραψυχολογικήι<οινότητααπότο2009,ηοποίαμουχάρισε
μίασειράυποτροφιώνκαιτηΘέσητουΑWDjreC€οrστοΡαrαρsychοΙοgίcα1Αssοcίαtίοn,που
διατηρώ μέχρι σήμερα.
Κάπωςέτσιδέχθηκεναδημιουργήσειγιαπρώτηφοράαντίγραφατωνημερολογίωνγίανα
ταμελετήσω.Και,όπωςακριβώςπερίμενα,έκρυβαν(επί40έτη)εκπληκτικέςπληροφορίες
και ντοκουμέντα.

ΜΙΑ ΕΚΠΛΙΙΚΤΙΚΗ zΩΗ ΞΕτγλιΓΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ... +r\Ι\ _.s:_.-,`-ί,Θ~|

Κάπως έτσι,
ι`απως ε ιυι, απόι ιτη
ιλιιυ ι μία
ιuι. μέ ραστηνάλλη,βρέθηκαμεπερισσότερεςαπό100αδημοσίευτεςφωτογρα~
r-rι~ -. . ι --,-- τ - ι, , ι ___ y. `1 _^.` 'Τ,ν`.Αr`r^rΎ ι//γι

φίεςτηςεποχήςσταχέριαμουκαι600χειρόγραφεςόελίδεςναπεριγράφουντηζωήτουτανάγρακαι
τηνπορείατηςΕταιρείαςμέσαστοχρόνομειtάθελεπτομέρεια.
Μπροστάμουπαρέλαυσαν,«ζωντανές»σχεδόν,όλεςοιμεγάλεςπροσωπικότητεςπουστήριξαντην
επιστημονικήπροσέγγισητωνπαραφυσικώνφαινομένωνστηχώραμας:οανώτατοςαρχίατροςτου
ΠολεμικούΝαυτικούΠ.Νιρβάνας,οπρώηνπρωθυπουργόςΑΘ.Ευταξίας,ηΑλεξάνδραΧωρέμη-Μπε-
\ r\ _ _ _ _ _, _ _ _ rλ

ίιάνκ-η-,r; `κ-άθ-ηγητής Φιλοσοφίας στο

γι,ι,\.', ι_ '`--__,, ι ι
Θ Τ,πανεπιστήμιο Αθηνών θ.
\ '___ __ _.--_-J\^ ή___~. `..™#ι
Βορέας,οαρχαιολόγοςΑ.Φιλαδελφεύςκ.ά.Καιπλάισεαυτούς, έίΜΙτdΙ'\^\:ΨΓίςιί«

ιστορικέςπροσωπικότητεςτηςεποχήςόπωςοΓεώργιοςΜπου-
κουβάλας,οΧαρίλαοςΤρικούπης,οΘεόδωροςΔηλιγιάννης
(πέντεφορέςπρωθυπουργόςτηςχώρας)κ.ά.

ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ
ΕΠΙΣΤΡΕΨΟγΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ταχειρόγραφατωνημερολογίωνδιαβάζονταιαυτήτηνπερίοδο
μεπροσοχήκαι«μεταφράζονται»στηνεοελληνικήγλώσσαγια
περαιτέρωμελέτηκαιαξιοποίησητουπεριεχομένουτους.
ΔενείναιυπερβολήότανλέωπωςαποτελούνΘησαυρόγνώ~
σηςκαιιστορίαςγιατουςσύγχρονουςΈλληνες,ακόμακαιαν
αγνοήσουμετασχετικάμετιςΨυχιι<έςέρευνεςχωρία.Ένααπλό
παράδειγμααριtεί:οΆγγελοςΤανάγραςπεριγράφειτηΜικρα-
σιατικήΚαταστροφήωςαυτόπτηςμάρτυρας,μετηλογοτεχνική
τουπέναικανήνασυγκινήσειακόμακαιόσουςέμαθανγι'αυτήν
μέσα από βιβλία!
Έχονταςόλαταπαραπάνωκατάνου,μίασυντονίσμένηπρο-
σπάθειαξεκίνησεπρόσφαταγιατηνεπιστροφήτωνχαμένων
ημερολογίωνστηχώραμας.ΠώςΘακαταφέρουμεκάτιτέτοιο;
Μαπαρουσιάζονταςφυσικάτηνάγνωστηαυτήιστορικήπερίο-
δομέσααπόάρθρα,βιβλία,ντοκιμαντέρ,ομιλίεςκαιεκδηλώσεκ
καιζητώνταςτηδικήσαςσυμμετοχή:μεμίαεπίσκεψηστην
ιστοσελίδατουΤheΤαnαgrαsΡrοject(httρ://tαnαgrαs.ίwrίte.
gr),μπορείτεναυπογράψετετοσχετικόοnΙίneρetίtίοnγιατον
επαναπατρισμότωνημερολογίων,ναεπικοίνωνήσετεμετοκα-
τάλληλοίδρυμαμέσωemαίι,τηλέφωνοήεπιστολή,αλλάκαινα
προωθήσετετορrοjectστοδιαδίκτυο.
Μερικάλεπτάαπότοχρόνοσαςίσωςκάνουντηδιαφορά...
Και,ποιοςξέρει,ίσωςσύντομαδούμεσεκάποιοελληνικόμουσείομόνιμηήεποχιακήέκθεσησχετικήμε
τιςΨυχικέςέρευνες,όπωςείχεγίνειπρινλίγοκαιρόμεεκμαγείαεκτοπλάσματοςστοΜοωώΒίκrόρ
Ουyκιώ στο Παρίσι. .ιτ

μεγάλο αρχείο της Ελληνικής Εται-

Σημείωση:
_.1Γ____ , ΟιφωτογραφίεςτουάρθρουείναιέναμικρόδείΥμααπότο
\:+ |, _ -.-., `, ,`-r J\,
ρείαςψυχικώνΕρευ-JώνπουέχειστηδιάθεσήτουοΝ.ΚΟυμαρτζής.