Math CAD Lesson ETC

មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្វ
៊ី ល
ិ
មុនដំបូងត្រូវចំលង (copy) soft កមមវ ិធីដដលត្រូវបញ្ចូ លចូលទៅកនុងកុំព្យូទ័រត្រង់ទីតង

ំ ណាមួយ
ី យត្រួយកនុងការដំទ
តមរយៈ disk, USB flash, memory ឬក៏ hard disk ដដលមានផ្ទុកកមមវ ិធី ទដីមបងា ង
ី
(install ឬ set up)។
ី ំទ
១. ចុចទលី file ទ្មោះ setup ដដលមានកនុង folder កមមវ ិធី ទដីមបដ ី រការបញ្ចូ ល។
២. ចុចទលប
ី ូរុង Next >
សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 1 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

ិ ី
ស្ំណ្ង់ស្វ
៊ី ល
ិ មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
៣. ចុចត្រីរយកពាកយ √ I accept >> បន្ទទប់មក ចុចទលីបូរុង Next >
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ
ិ ី 2 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី
៊ី ល
ិ
៤. ចុចទលពា
ី កយ Mathcad

ិ ី
៊ី ល
៥. ចុចត្ររ
ី យកពាកយ • Acquire a new license >> បន្ទទប់មក ចុចទលប
ី ូរុង Next >
៊ី ល
ិ
៦. ចុចត្រីរយកពាកយ • Typical >> បន្ទទប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

ិ ី
៊ី ល
៧. រងចំដំទ ី រការបញ្ចូ ល ...........
៊ី ល
ិ
៨. ចុចត្រីរយកពាកយ • I want to configure Mathcad to use an existing license file
>> បន្ទទប់មក ចុចទលីបូរុង Next >
ចុចបូរុងទនោះ

ិ ី
៊ី ល
៩. ចុចត្ររ ី ូរុងត្រង់ File Path: C:\SOK

ី យកពាកយ • Use a license file >> បន្ទទប់មក ចុចទលប
RASMEY\MATHCAD15\Crack\licenses\license.dat (ជាឧទាហរ ៈ ដូចបងាាញកនុងរូបខាងទត្កាម)។
១០. ចុចទលីបូរុង Next >
៊ី ល
ិ
ី ូរុង Finish រងចំដំទ

១១. ចុចទលប ី រការបញ្ចូ លត្រូវបញ្ច ប់។
ចំណាៈំ ត្បរិនទបី លិចទ ង

ី នូវផ្ទង
ំ ដូ ចរូបខាងទលី រូ មទោកអ្នកចុចទលីបូរុង OK ។
១២. ចុចទលីបូរុង OK ទដីមបប

ី ញ្ច ប់ការបញ្ចូ ល។

ិ ី
៊ី ល
១៣. ចុចទលីបូរុង Next >
១៤. ចុចទលីបូរុង Exit ទដីមបច

ី កទចញ។
៊ី ល
ិ
១៥. ចុចទលប
ី ូរុង Yes ទដីមបប
ី ញ្ជាក់ការចកទចញ។
បន្ទទប់ព្ីការបញ្ចូ លកមមវ ិធីចប់ ទោកអ្នកព្ុំទាន់អាចទត្បីត្ារ់ានទទ ទត្ពាោះមិនទាន់ crack រួចរាល់។
ី ំទ
ទដីមបដ ី រការកមមវ ិធា
ី ន ទោកអ្នកត្រូវ crack តមលំដាប់លំទដាយខាងទត្កាមៈ
១៦. ចំលង (copy) crack file ដដលមានកនុង soft កមមវ ិធីត្ាប់ ដូចរូបខាងទត្កាម។
ចំណាៈំ ទបីចា
ំ ច់ ទោកអ្នកអាចទបីកទមីលការដ ន្ទំព្ីការ crack កនុង Readme.txt ។

ិ ី
៊ី ល
១៧. Past ទៅកនុងទីតង

ំ ផ្ទល់ដដលបញ្ចូ លកមមវ ិធីរច ី ំនរ
ួ ដូចរូបខាងទត្កាម ទដីមបជ ួ
mathcad.exe ចរ់ ជាការទត្រច។
ទត្កាយព្ី crack រួច ទោកអ្នកនឹងអាចទត្បីត្ារ់កមមវ ិធី Mathcad 15 ាន យ៉ាងត្រឹមត្រូវ 100% ។
៊ី ល
ិ
១. ការកំណត់ប្រភេទប្កដាស (Format Page Set)
១.១ ចុចល ើ File >> Page setup...
១.២. ត្រង់ Paper: ការកំណរ់ទំហំ

Size: A4
Source: Automatically Select
១.៣. ត្រង់ Orientation: ការកំណរ់ទស
ិ លៅត្រដាស
• Portrait: ត្កដាសរញ្ឈរ
• Landscape: ត្កដាសលតេក
១.៤. ត្រង់ Margins (inches): ការកំណរ់រំរមត្កដាស
ិ (ខ្នារគិរជា អុើន)
Left = 1 : រំរមលវេ
ិ ង
Rigth = 0.75 : រំរមស្
ិ េំ
Top = 0.75 : រំរមល
ិ ើ
Bottom = 0.75 : រំរមលត្កាម
ិ
ចំណាំៈំ 1in = 25.4mm
សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 13 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់

៊ី ល
២. ការកំណត់រចនារថអកសរអតថរទ (Format Style)
២.១ ចុចល ើ Format >> Style...
២.២ ចុចលរសយកពាកយ
ើ Normal >> ចុចល ើរ៊ូរុង Modify... ល ើមបកើ ករត្មូវរចនារថអកសរ
២.៣ ចុចល ើរ៊ូរុង Font ... ល ើមបក

ើ ំណរ់ពុមពអកសរក ចង់បាន
២.៤ ការកំណរ់រចនារថអកសរ (Text Format)
កាុងការកំណរ់លនេះ អាត្ស័យតាមការច៊ូ ចរ
ិ េ នង ើ ង់បានរចនារថ នង
ិ លសចកេច ិ ពុ មពអកសរររស់
មនុសសម្នាក់ៗលរៀងៗខ្លួន មិនចំបាច់ត្រូវកំណរ់តាមខ្នងលត្កាមលទ។
Font: Khmer OS Battambang (ពុមពអកសរ)
Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)
Size: 11 (ទំហអ
ំ កសរ)
- ត្រង់ Effects
√ Strikeout: គ៊ូសរនាារ់ត្រង់កណេ អកសរ
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 14 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

៊ី ល
ិ
√ Underline: គ៊ូសរនាារ់លត្កាមអកសរ
√ Subscript: សនាសសន៍លត្កាមអកសរ
√ Superscript: សនាសសន៍ល អ
ើ កសរ
- ត្រង់ Color: Black លមៅ (ការកំណរ់ពណ៌ររស់អកសរ)
២.៥ លត្កាយពើការកំណរ់រច
ួ រា ់ ចុ ចរ៊ូរុង OK >> ចុចល ើ OK មេងលទៀរ >> ចុចល ើរ៊ូរុង Close

៊ី ល
៣. ការកំណត់រចនារថអកសរគណិត (Format Math Style)
ការកំណរ់រចនារថពុមពអកសរគណិរ ករងកចកជា២កតាកគឺ (១) កតាកអញ្ញរ ឬអលថរ និង (២) កតាក
រម្មលលថរ ។
៣.១ ចុចល ើ Format >> Equation...
៣.២ កាុងត្រអរ់ Default Equation Color លរសយកពាកយ

ើ Blue (ពណ៌លខ្ៀវ)
៣.៣ កាុងត្រអរ់ Style Name លរសយកពាកយ

ើ Variable ល ើមបក
ើ ំណរ់រចនារថអញ្ញរ ឬអលថរ
៣.៤ ចុចល រ
ើ ៊ូរុង Modify...

៊ី ល
ិ
កាុងការកំណរ់លនេះ អាត្ស័យតាមការច៊ូ ចរ
ិ េ នង ើ ង់បានរចនារថ នង
ិ លសចកេច ិ ពុ មពអកសរររស់
មនុសសម្នាក់ៗលរៀងៗខ្លួន មិនចំបាច់ត្រូវកំណរ់តាមខ្នងលត្កាមលទ។
Font: Californian FB (ពុមពអកសរ)
ំ កសរ)
- ត្រង់ Color: Blue ពណ៌លខ្ៀវ (ការកំណរ់ពណ៌ររស់អកសរ)
៣.៥ លត្កាយពើការកំណរ់រច
ួ រា ់ ចុ ចរ៊ូរុង OK ល ើមបរ
ើ ញ្ច រ់ការកំណរ់
៣.៦ កាុងត្រអរ់ Style Name លរសយកពាកយ
ើ Constant ល ើមបក
ើ ំណរ់រចនារថរម្មលលថរ
៣.៧ ចុចល រ
ើ ៊ូរុង Modify...
Font: Californian FB (ពុមពអកសរ)
ំ កសរ)

៊ី ល
- ត្រង់ Color: Blue ពណ៌លខ្ៀវ (ការកំណរ់ពណ៌ររស់អកសរ)
៣.៨ លត្កាយពើការកំណរ់រច
ួ រា ់ ចុ ចរ៊ូរុង OK >> ចុចល ើរ៊ូរុង OK ល ើមបរ
ើ ញ្ច រ់ការកំណរ់។

៊ី ល
ិ
៤. ការកំណត់លទធផលចភ្លើយ (Format Result)
ជាទ៊ូលៅការគណនាមួយ ត្រូវរង្ហាញមកវ ិញន៊ូវ ទធត មួយក រ ៊ូលចាេះ ទធត ក រង្ហាញលនាេះ
លោកអាកអាចកំណរ់ទត្មង់រលួ ខ្ក ត្រូវការ និងចង់បាន។ ឧទហរណ៍ រង្ហាញ ទធត ជារួល ខ្រាយ
ល ខ្សេ័យ ល ខ្ត្រភាគ ។ ។
៤.១ ចុចល ើ Format >> Result...
៤.២ ការកំណរ់ ទធត Result Format
- ត្រង់ Format:
General: ល ខ្ទ៊ូលៅ
Decimal: ល ខ្រាយ
Scientific: ល ខ្និទសសនេ ឬ អុិចសប៊ូ ណង

ប ់កសយ
េ គុ ណមេង ៣ខ្ាង់)
Engineering: ល ខ្វ ិសេកមៅ (ការ់ស័យ
Fraction: ល ខ្ត្រភាគ
Y ខ្នងលត្កាម ជាឧទាហរណ៍រញ្ជាក់ពើការកំណរ់ាំៈ
 General – ទធត ជាការកំណរ់និទសសនេ(អុិចសប៊ូ ណង

ប ់កសយ ) លៅលព ក
“exponential threshold” ល ើស ។
Results are in exponential notation when "Exponential threshold" is

exceeded.

៊ី ល
12461.7556 = 1.246 × 104
(exponential threshold is 3)
- Number of decimal places : ជាចំនន

ួ លត្កាយលកបៀស
- Show trailing zeros : ជាការរង្ហាញស៊ូនយលត្កាយលកបៀស
- Show exponents in engineering format : ជាការរង្ហាញនិទសសនេតាមល ខ្វ ិសេកមៅ
- Exponential threshold : ការកំណរ់នទ
ិ សសនេ
 Decimal – ទធត រង្ហាញល ខ្រាយ (មិនកមនល ខ្នទ

ិ សសនេ)។
Results are never in exponential notation.

៊ី ល
ិ
12461.7556 = 12461.756
If there are more than 17 digits to the left of the decimal, Mathcad displays
zeros for the remaining digits, but only the first 16 digits are accurate. For
example:
12345678901234567890 = 12345678901234568000
 Scientific – ទធត រង្ហាញល ខ្សេ័យគុណ ឬនិទសសនេ
Results are always in exponential notation.
12461.7556 = 1.246 × 104
- Show trailing zeros : ជាការរង្ហាញស៊ូនយលត្កាយលកបៀស

-
Show exponents as E±000: ជាការរង្ហាញនិទសសនេជាទត្មង់ E±000
(12461.7556 = 1.246E+004)
ចំណាំៈំ និទសសនេវ ិជ្ាម្ននរង្ហាញ E+ រឯអវ
ើ ិជ្ាម្នន E- ។
 Engineering – ទធត រង្ហាញជាល ខ្និទសសនេ លហយ

ើ និទសសនេជាល ខ្គុ ណនឹង៣។
Results are always in exponential notation, and the exponents are multiples
of three.
12461.7556 = 12.462 × 103

៊ី ល
 Fraction – ទធត រង្ហាញជាល ខ្ត្រភាគ ។ លោកអាកជាត្រួរត្តាបាន លទាេះរជា

ើ លត្រលើ ខ្
ចំរុេះ ។
Results display as fractions. You can control whether mixed numbers are
used.
The default is "General."
Number of decimal places (ចំន ួនក្រោយក្្បៀស)

Normally, this controls the number of digits displayed to the right of the decimal
point, assuming that "Show trailing zeros" is checked. However, if N is the
number of digits to the left of the decimal point, then at most 17 − N digits can
be displayed to the right of the decimal point, regardless of the setting of
"Number of decimal places." This option affects only the display. Calculations
occur with full precision no matter how you decide to display the result.
For example, the number .126125 is displayed as follows:
Number of Result in
decimal places decimal format
2 .13
3 .126
4 .1261
5 .12613
6 .126125
The number of decimal places must be between 0 and 17 inclusive. The default
is 3.

៊ី ល
ិ
Show trailing zeros (ោរបង្ហាញក្េខស ូនយក្រោយក្្បៀស)
Controls whether trailing zeros display to the right of the decimal point to fulfill
the current choice of "Number of decimal places."
For example, if "Number of decimal places" is 3, then:
1.5 "Show trailing zeros" is unchecked Displays as 1.5

1.5 "Show trailing zeros" is checked Displays as 1.500
If a result has more than 17 digits total and "Show trailing zeros" is checked,
Mathcad displays 17 digits followed by zeros until there are as many digits to the
right of the decimal point as specified by "Number of decimal places." The
exception is when "General" format is selected as the Format scheme. If
"General" is selected and "Show trailing zeros" is checked, Mathcad does not
display zeros beyond 17 digits total, regardless of "Number of decimal places"
specified. For example:
Result with "Show

Format
Number Settings trailing zeros"
scheme
checked
Decimal places = 3
1234567890123.45678 General 1234567890123.457
Exp. Threshold = 15
1234567890123.45 Decimal Decimal places = 4 1234567890123.4500
12 Scientific Decimal places = 3 1.200 x 101
12.345678 Engineering Decimal places = 4 12.3457 x 100
The default is "Show trailing zeros" turned off.
Exponential threshold (ោរបង្ហាញនិទសសនត)
When "General" format is selected, controls whether you see a number displayed
in exponential notation. Results of magnitude greater than 10n or smaller than
10−n, where n is the exponential threshold, are displayed in exponential notation.
Exponential Displayed
Threshold Result
5 x = 1.123581 · 106
6 x = 1.123581 · 106
7 x = 1123581
2 y = 0.123581
1 y = 0.123581
0 y = 1.235813 · 10−1

៊ី ល
The exponential threshold must be between 0 and 15 inclusive. The default is 3.

This means that all numbers outside the intervals [.001, 1000] and [−1000,
−.001] are shown in exponential notation.
For binary, octal, and hexadecimal numbers, results of magnitude greater than
bn or smaller than b−n, where b is the display radix and n is the exponential
threshold, are displayed in exponential notation.
Show exponents as E±000 (ោរបង្ហាញនិទសសនតជា E±000)
When either "Scientific" or "Engineering" format is selected as the Format and

this option is checked, the result is displayed using E notation. For example:
Scientific Format:
23.4556 = 2.346 × 101
Scientific Format with exponents in E notation:
23.4556 = 2.346 E+001
The default is "Show exponents as E±000" turned off.
Use mixed numbers (ោរក្ររីក្េខចំរុះុ )
When "Fraction" is selected as the Format and this option is checked, the result
is displayed as a mixed number. For example:
Fraction Format:
Fraction Format Using Mixed Numbers:
The default is "Use mixed numbers" turned off.
Level of accuracy (្ររិតភាពរឹររតូវ)
When "Fraction" is selected as the format, controls how close the fraction
approximation is to the decimal value. The higher the accuracy, the closer an
approximation. The default is 12.

៊ី ល
ិ
Apply to symbolic results (អនុវតតនក្៍ េីេទធផេ Symbolic)
When checked, all of the settings in the Number Format tab are applied to the
results of symbolic evaluations, as well as to numeric evaluations.
៤.៣ ការកំណរ់ Display Options
Matrix display style : ការរង្ហាញរចនារថររស់ម្នបត្ទស

ើ
Automatic: សេ័យត្រវរេិ
Matrix: ម្នបត្ទើស
Table: តារាង
Matrix display style (រចនាបថននោរបង្ហាញម៉ារទីស)
Specifies whether an array is displayed in an output table or in matrix form.
 Choose "Matrix" to see the result in matrix form.

 Choose "Table" to see the array displayed in an output table.
 Choose "Automatic" if you want a table or matrix depending on the size of
the array. If the array has more than 10 rows or columns, you see a table.
Otherwise, you see a matrix.
The default is "Automatic."

៊ី ល
Expand nested arrays (ោរពង្ហាយ េំដាប់ជ ួរដែេលា្់)
Expands nested array notation. For example:
Nested Array Notation:
Expanded:
The default is unchecked.
If a nested array is displayed as a table, you can temporarily expand an element

by right-clicking on the table and choosing Down One Level from the menu.
Imaginary value
Controls whether computed results having an imaginary part are displayed using
"i" or "j."
You can continue to use either "i" or "j" when you enter an imaginary number.
You can only set this option when a particular result is not selected. Click in a
blank part of your worksheet, then choose Result from the Format menu.
The default is "i."
Radix
Controls whether a number is displayed as binary, octal, hexadecimal, or decimal.

The default is decimal.
Binary, Hexadecimal, and octal numbers are followed by the letter "b," "h," or "o"
respectively so you can readily distinguish them from decimal numbers. (Mathcad
does not reliably show hexadecimal or octal numbers of magnitude greater than
231.)

៊ី ល
ិ
៤.៤ ការកំណរ់ Unit Display
√ Format units: រង្ហាញតាមខ្នារកំណរ់
√ Simplify units when possible: រង្ហាញខ្នារស្មញ្ញ
√ Show unit exponents as a fraction: រង្ហាញខ្នារនទ

ិ សសនេជាត្រភាគ
The Unit Display tab has the following options:
Format units (ខ្នាត្ំណត់)
Reformats the unit display to more common notation. For example, sec-1 displays
as 1/sec. This option is checked by default.
Simplify units when possible (ខ្នាតសារញ្ញ )
Displays the simplest unit possible. For example, kg*m/sec2 is simplified to N

(newton). This option is checked by default.
Display unit exponents as a fraction (បង្ហាញខ្នាតនិទសសនតជាររភាគ)
Displays unit exponents as rational fractions when checked. Otherwise, they are
displayed as decimals. This option can only be set for the whole worksheet, not on
a region-by-region basis.

៊ី ល
៤.៥ ការកំណរ់ Tolerance
Complex threshold
Controls how much larger the real or imaginary part of a number must be before
display of the smaller part is suppressed.
For example, the number 1+0.002i would appear as follows when displayed with
different complex threshold values:
Complex threshold Result

2 1
3 1+.002i
4 1+.002i
Complex threshold must be an integer between 0 and 307. The default is 10. This
means:
z is shown as pure real if
z is shown as pure imaginary if

៊ី ល
ិ
Zero threshold
Controls how close a result must be to zero before it is displayed as zero. For
example, the number 0.000125 would appear as follows when displayed with
different zero threshold values:
Zero Threshold Displayed Result

2 0
3 0
4 .000125
5 .000125
The zero threshold must be between 0 and 307. The default is 15. Numbers
smaller than 10−15 are displayed as zero.

៊ី ល
៥. ការកំណត់អកសរអតថរទ (Format Text)
ការកំណរ់រចនារថអកសរអរថរទលនេះ អាចល្េើលៅបាន ុ េះត្តាករលោកអាកលត្ជ្ើសលរសអរថ

ើ រទណមួយ
ើ ការកំណរ់ជ្លត្មើស ៊ូចរិចដាក់លៅនឹងការកំណរ់រចនារថអកសរអរថរទត្រង់ចំណុច២.៤
ជាមុនសិន។ លហយ
ិ កមនកំណរ់ទ៊ូលៅកាុងទត្មង់ឯកស្រទាំងត្សុងលទ វាកំណរ់ល កើ រអរថរទ

របុកនេត្ាន់ករថាការកំណរ់លនេះ មន
ក លោកអាកចង់កំណរ់។
៥.១ ចុចល ើ Format >> Text...
៥.២ ចុចល រ
ើ ៊ូរុង OK ។

៊ី ល
ិ
៦. ការកំណត់កថខ័ណឌររស់អតថរទ (Format Paragraph)
៦.១ ចុចល ើ Format >> Paragraph...
៦.២ កំណរ់ត្រង់ Indent (inches): ជាការកំណរ់ កឃ្លលល ើមរនាារ់
Left: កឃ្លលលវេង
Right: កឃ្លលស្េ ំ
Special: {none} មិនអនុវរេ
: First line កឃ្លលជ្ួរ ំរ៊ូង
: Hanging កឃ្លលជ្ួររនាារ់ខ្នងលត្កាម
By: រម្មល កឃ្លលសត្ម្នរ់ជ្លត្មើស Special
៦.៣ កំណរ់សញ្ជញល ើមឃ្លល Bullets:
(none): ាៅនសញ្ជញ
Bullets: ជាសញ្ជញត្រអរ់
Numbers: ជាល ខ្លរៀង (ឧទាហរណ៍ាំៈ 1. 2. 3. ... )
៦.៤ កំណរ់រត្មង់ជ្រួ Alignment:
• Left : លវេង
• Right : ស្េ ំ
• Center : កណេ
៦.៥ កំណរ់រច
ួ រា ់ ចុ ចល រ
ើ ៊ូរុង OK ល ើមបរ
ើ ញ្ច រ់ ។

៊ី ល
៧. ការកំណត់កាល និងភ ើងទំព័រ (Format Header and Footer)
៧.១ ចុចល ើ View >> Header and Footer...
ទាំងការកំណរ់កា និងលជ្ើងទំព័រ ត្រូវម្ននត្រអរ់រើគឺ លវេង (Left) កណេ (Center) និងស្េ ំ
(Right)។
៧.២ កំណរ់កា ទំព័រ
៧.៣ កំណរ់លជ្ើងទំព័រ
៧.៤ លត្កាយពើការកំណរ់រច
ួ រា ់ ចុចល ើរ៊ូរ៊ូង OK ។

៊ី ល
ិ
√ Use full width for each section: លត្រទ

ើ ទង
ឹ ទាំងអស់សត្ម្នរ់ត្រអរ់នម
ើ ួយៗ
Y ការកំណរ់ Tools
1. Insert File Name: រញ្ច៊ូ ល្ៅេះឯកស្រ
2. Insert File Path: រញ្ច៊ូ ទើតាង

ំ រកាឯកស្រ
3. Insert Page Number: រញ្ច៊ូ ល ខ្លរៀងទំព័រ
4. Insert Number of Pages: រញ្ច៊ូ ចំនន

ួ ទំព័រ
5. Insert Date Last Saved: រញ្ច៊ូ កា ររលចេ

ិ ទរកាឯកស្រចុងលត្កាយ
6. Insert Time Last Saved: រញ្ច៊ូ លព លវោរកាឯកស្រចុងលត្កាយ
7. Insert Date: រញ្ច៊ូ កា ររលចេ

ិ ទ
8. Insert Time: រញ្ច៊ូ លព លវោ
Y ការកំណរ់ Options
Start at page number : ចរ់លតេើមជាមួយល ខ្ទំព័រ
Different header and footer on first page : កា និងលជ្ើងទំព័រខ្ុសាាលៅទំព័រ ំរ៊ូង
ត្រសន
ិ ជ្លត្មស
ើ លនេះ ត្រូវបានលត្រើ លនាេះផ្ាង
ំ Header and Footer នង
ឹ រង្ហាញ Header-
Page 1 និង Footer-Page 1 សត្ម្នរ់កំណរ់ករទំព័រ ំរ៊ូងដាច់លដាយកែក។

៊ី ល
Y ការកំណរ់ Frame
Page : សុ៊ុំទំព័រ
Header : សុ៊ុំកា ទំព័រ
Footer : សុ៊ុំលជ្ើងទំព័រ

៊ី ល
ិ
ផ្នែកទី១:
ដូចទៅនង
ឹ អ្នកផ្ទុកឧបរកណ៍ទៅកនុងប្បអ្ប់មយ
ួ អ្ញ្ច ឹ ងដដរ, អ្នកផ្ទុកឧបករណ៍ Mathcad ទៅ
កនុងប្បអ្ប់ឧបករណ៍ Mathcad របស់អ្នក ។ ប្បអ្ប់ឧករណ៍ Mathcad របស់អ្នក គឺជាកដនែងដដលអ្នក
នង ំ ញ Mathcad របស់អ្នក – ដដលជាឧបករណ៍ដដលនង
ឹ ផ្ទុកនូវជនា ឹ ប្រូវបានពិភាកាទៅកនុងដផ្នក ២ នង
ិ ៣
។ អ្នកអាចបទងកើរនូវប្បអ្ប់ឧករណ៍ Mathcad របស់អ្នក ទោយការទរៀនអ្ំពើមូលោានប្គឹឹះននកមមវ ិធើ Mathcad
នង
ិ សនែឹកការងារ Mathcad ។ ជំពូកដដលសថរ
ិ ទៅកនុងដផ្នក ១ ទនឹះ បទប្ងៀនអ្នកអ្ំពើ Variables,
ការដករប្មូវទៅទលើសមើការ, អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់, ទ យ
ើ និងខ្ននរ ។ ការបទងកើរ
Mathcad, និង ការដករប្មូវ Mathcad ។ ជំពូកទំងទនឹះបទងកើរនូវមូលោានប្គឹឹះមួយ
អាប្ស័យទៅទលើអ្វើៗដដលវាបានបទងកើរ ។ ទំងទនឹះបទងកើរនូវប្បអ្ប់ឧករណ៍ Mathcad របស់អ្នក ។
សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 35 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវធ

ិ ី
៊ី ល
ជំពូក ១
ជំពូកទនឹះ មានទោលបំណងបទប្ងៀនឲ្យអ្នកទប្បើប្បាស់យល់យ៉ាងរ ័សនូវទោលគំនិរននកមមវ ិធើ

Mathcad ជាមូលោាន ។ ទយង
ើ នឹងប្ោន់ដរជួបនូវទោលគំនិរប្ាលៗប៉ាុទ្ណឹះននទោលគំនិររបស់កមមវ ិធើ
Mathcad ជាទប្ចើន ។ ទៅកនុងជំពូកទប្កាយៗទ ៀរ, ទយង
ើ នឹងសុ ើជទប្ៅកាន់ដរទប្ៅ,
ទ យ
ើ ទយង
ើ នង ិ ដដលប្រូវបានប្គបដណតប់ទៅកនុងជំពូកទនឹះ
ឹ បទងកើរជាមូលោាននូវទោលគំនរ ។
ជំពូកទនឹះផ្ងដដរ នឹងបទប្ងៀននូវវ ិធើបទងកើរ និង ដកសមើការ Mathcad ។
ជំពូក ១ នង
ឹ ផ្តល់ឲ្យអ្នកនូវៈ
 បងាាញអ្ំពើរទបៀបគណនាគណិរវ ិ ាាមញ្ញៗទៅកនុង Mathcad ។
 បទប្ងៀនអ្ំពើរទបៀបកំណរ់ នង
ិ បងាាញ(ទៅ) អ្ញ្ញរ (Variables) ។
 ពនយល់អ្ំពើរទបៀបបទងកើរ និង ដកសមើការគណិរវ ិ ា ។
 ប្ាយបំភ្អ្
ែឺ ំពើ cursor ដករប្មូវ នង
ិ ប្មង់ទផ្េងៗដដលវាទប្បើ ។
 ពិភាកាអ្ំពើការទប្បើប្បាស់ននប្បរិបរតិការ ។
 ប្ាយបំភ្អ្
ែឺ ំពើនូវរទបៀបលាក់រំបន់គណិរ (math region) ។
 ពិភាកាយ៉ាងសទងេបអ្ំពើរបារឧបករណ៍របស់ Mathcad ។
 ដណនាំឲ្យាាល់ នង
ិ កំណរ់អ្ំពរ
ើ ំបន់គណិរ (math region) នង
ិ រំបន់អ្រថប (text
region) ។
 ដណនាំឲ្យាាល់អ្ំពអ្
ើ នុគមន៍ដដលសរទសរចូល នង
ិ អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើ
ប្បាស់ ។
 ដណនាំឲ្យាាល់អ្ំពខ្ន
ើ នរ។
 ដណនាំឲ្យាាល់អ្ំពើ arrays និង subscripts ។
 ិ កាអ្ំពើការចាប់ទផ្តើមដំបូងរបស់អ្ញ្ញរ (variable ORIGIN) ។
ពភា
 ពិពណ៌នាអ្ំពើភាពខុសោនរវាង literal និង array subscripts ។
 ដណនាំឲ្យាាល់អ្ំពើ range variables ។
 ើ រសង់ប្ក ច
ដណនាំឲ្យាាល់អ្ំពកា វិ X-Y (X-Y plots) ។
 ទលើក ឹកចិរតឲ្យបញ្ច ប់នូវទមទរៀន Mathcad ។
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវធ
៊ី ល
ិ
មុននឹងអ្ែកចាប់ផនតើម៖
ប្បសិនទបើអ្នកមិនទន់មានកមមវ ិធើ Mathcad រទមែើងទៅកនុងកុំពយូ ័ររបស់អ្នកទ , សូមយកទពល ២ ឬ
៣ នា ើ ទ យ
ើ រទមែង
ើ Mathcad version 15 ។ ទនឹះគជា
ឺ version ដដលមន
ិ ផ្ុរកំណរ់ទពញទលញរបស់
Mathcad ។ ទនឹះនឹងអ្នុញ្ញញរតឲ្យអ្នកទធវើតាម និង
អ្នុវរតនូវទោលគំនិរដដលប្រូវបានពភា
ិ កាទៅកនុងទសៀវទៅទនឹះ ។ វាក៏នង
ឹ ផ្តល់ឲ្អ្នកផ្ងដដរនូវផ្ែូវចូលទៅកាន់
Mathcad Help និង Math-cad Tutorials ។
Essential Mathcad គព
ឺ ឹងដផ្ែកទៅទលើ US version នន Mathcad ។ វាពឹងដផ្ែកផ្ងដដរទៅទលើ US
keyboard ។ អាចមានការខុសោនរិចរួចទៅកនុង versions របស់ Mathcad ដដលបាន
លក់ទៅទប្ៅស រដាអាទមរក
ិ ។
ទយង
ើ សូមសំណូមពរឲ្អ្នកអាន និង ទធវើលំហារ់ទៅកនុង Mathcad tutorial មុន ឬក៏ បនាទប់ពើ
អ្នកអានជំពូកទនឹះចប់ភាែម ។ អ្នកអាចទបើក Mathcad tutorial បាន ទោយការ click ទៅទលើ Tutorials ពើ
Help menu ។ ការទធវើរទបៀបទនឹះ នឹងទបើកនូវផ្ទង
ំ ថ្មើមយ
ួ ដដលទៅថា ផ្ទង
ំ Mathcad Resources ។
ទៅកនុងផ្ទង
ំ ទនឹះ អ្នកនឹងទ ញ
ើ នូវបញ្ជ ើមយ
ួ នន Mathcad tutorials ។ សូម click ទៅទលើ Getting Started
Primers ។ ទសៀវទៅហារ់អានដំបូងនើមយ
ួ ៗទំងទនឹះគឺប្បទសើរបំផ្ុរ ។ អ្នកអាចទប្ជើសទរសទធវ
ើ ើវាទំងអ្ស់
ប៉ាុដនតសប្មាប់ទោលបំណងននជំពូកទនឹះ ទផ្តរទៅទលើប្បធានប ដូចខ្នងទប្កាមទនឹះ៖
ការបញ្ចូ លសមើការគណិរវ ិ ា, ការបទងកើរសមើការគណិរវ ិ ា, ការដករប្មូវសមើការគណិរវ ិ ា, និង
ការវាយអ្រថប បដនថម និង ការបញ្ចូ លរូបភាព ។ ជំពូកទនឹះ មិនអាចជំនស
ួ នូវប ពិទាធន៍ ឬក៏
ចំទណឹះដឹងដដល ល
ួ បានពកា
ើ របញ្ច ប់នូវ Mathcad tutorials ទនាឹះទ ។
មូលដ្ឋានគ្ឹឹះននកមមវធ
ិ ី Mathcad៖
ទៅទពល្ដដលអ្នកទបើកកមមវ ិធើ Mathcad, សនែឹកការងារ ទ រាែរមួយនឹងទលចទចញទ ង
ើ ។
អ្នកអាចប្បដូចសនែក
ឹ ការងារទនឹះទៅនង ឹ ទ រាែរមួយននប្កោសគណនាដដលកំពុងរង់ចាអ្
ឹ សនែក ំ នក
បញ្ចូ លពរ៌មានទៅទលើវា ។
សូមចាប់ទផ្តើមជាមួយនង
ឹ គណិរវ ិ ាាមញ្ញខែឹះៗ ។ សូមវាយ ។ អ្នកនង
ឹ ល
ួ បាន
ដូចខ្នងទប្កាម៖
ឥ ូវសូ មវាយ ។ អ្នកនឹង ល

ួ បានដូ ចខ្នងទប្កាម៖
អ្នកក៏អាចកំណរ់ទ្មឹះអ្ញ្ញរឲ្សមកា
ើ រទំងទនឹះ ។ ទដម
ើ បក
ើ ំណរ់រនមែមួយទៅឲ្អ្ញ្ញរ,
សូមវាយទ្មឹះ អ្ញ្ញរ ទ យ
ើ បនាទប់មកវាយសញ្ញញ ។ ជាឧទរណ៍, សូមវាយ ។

ិ ី
៊ី ល
ឥ ូវសូ មវាយ ។ ទធវរើ ទបៀបទនឹះវានឹងគណនា នង

ិ បងាាញរនមែននអ្ញ្ញរ a1 ។
សូមកំណរ់អ្ញ្ញរទផ្េងទ ៀរ ។ សូមវាយ ។
ឥ ូវសូ មវាយ ។ ទធវើរទបៀបទនឹះវានឹងបងាាញរនមែននអ្ញ្ញរ b1 ។
ឥ ូវរនមែទង
ំ ទនាឹះប្រូវបានកំណរ់ទៅជាអ្ញ្ញរ a1 និង variable b1,
អ្នកក៏អាចទប្បើអ្ញ្ញរទំងទនឹះទៅកនុងសមកា
ើ រ ។ សូ មវាយ ។
ឥ ូវសូ មវាយ ។ អ្នកនឹង ល

ួ បាននូវល ធផ្លដូ ចខ្នងទប្កាម៖
ទៅទពលដដលអ្នកចាប់ទផ្តើមទប្បប្ើ បាស់អ្ញ្ញរ, វាគឺមានារៈសំខ្នន់ ទដម

ើ បដើ សវង
យល់អ្ំពប្ើ បព័នធកបនចាប់
ួ របស់ Mathcad ខ្នងទប្កាម ។ ទដើមបទើ ប្បើប្បាស់អ្ញ្ញរ ដដលបាន
កំណរ់ពខ្ន
ើ ងទដើម, អ្ញ្ញរ ប្រូវដរបានកំណរ់ទៅពខ្ន
ើ ងទលើ ឬក៍ ទៅខ្នងទវវងននកដនែងដដលវា
ប្រូវបានកំពុងទប្បប្ើ បាស់ ។ មា៉ាងវ ិញទ ៀរ, កមមវ ិធើ Mathcad គណនាពទើ វវងទៅាត ំ និង ពទើ លច
ើ ុឹះ
ទប្កាម ។
ដូចដដលអ្នកបានទ ញ
ើ ប្ាប់, កមមវ ិធើ Mathcad មន
ិ ទមទរនូវភាាកមមវ ិធើ (programming
language) ើ ំទណើរការនូវប្បរិបរតិការាមញ្ញៗទប្ចើនទនាឹះទ
ទដើមបដ ។ ប្ោន់ដរវាយសមើការដូចទៅ
នង
ឹ អ្នកសរទសរពួកវាទៅទលប្ើ កោសអ្ញ្ច ឹង ។
៊ី ល
ិ
ការបផងកើតសមីការ្ណិតវិទាសាមញ្ញ ៗ៖
មានវ ិធា
ើ ស្រសត២ កនុងការបទងករ
ើ សមកា
ើ រគណិរវ ិ ាាមញ្ញៗ ។ វ ិធា
ើ ស្រសត ើ១ គប្ឺ ោន់ដរវាយ
ដូចទៅនឹងអ្នកអានសមើការអ្ញ្ច ឹង ។ ជាឧទ រណ៍, អ្នកអានថា 2 បូក 5, ដូទចនឹះអ្នកនឹងវាយដូចខ្នងទប្កាម
។ អ្នកអានថា 2 សវ័យគុណ 4, ដូទចនឹះអ្នកនង
ឹ វាយ ។ អ្នកអានថា ឬសកាទរនន 100,
ដូទចនឹះអ្នកនង
ឹ វាយ ។
វ ិធើាស្រសត ២
ើ កនុងការបទងកើរសមើការគណិរវ ិ ាាមញ្ញៗ គឺប្ោន់ដរវាយនូវប្បរិបរតិការមួយដូចជា៖
+, –,*, ឬក៏ / ។ ទធវរើ ទបៀបទនឹះនង
ឹ បទងកើរនូវចទនាែឹះបំទពញ ទ រ (empty placeholders = black boxes)
ដដលបនាទប់មកអ្នកអាច click ទៅទលើវា ទដើមបប
ើ ំទពញនូវចំនន
ួ ទលខ ឬក៏ operands ។ ជាឧទ រណ៍,
ប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នកចុចសញ្ញញ (+) កដនែង្មួយទៅកនុងសនែក
ឹ ការងាររបស់អ្នក, ទនាឹះអ្នក
នឹង ល
ួ បានដូចខ្នងទប្កាម៖
Click ទៅទលើចទនាែឹះបំទពញ ើ១ ទ យ
ើ វាយទលខ 2, បនាទប់មកចុច ឬក៏ click ទៅទលើ
ចទនាែឹះបំទពញ ើ២ ទ យ
ើ វាយទលខ 5 ។ សមកា
ើ ររបស់អ្នកទពលទនឹះគួរដរទចញរទបៀបទនឹះ៖
ទៅកនុងឧទ រណ៍ទនឹះ, 2 នង ិ 5 គជា

ឺ operands ននប្បរប ិ រតិការ (+) ។
អ្នកអាចទប្បើប្បាស់ដទំ ណើរការទនឹះជាមួយនឹងប្បរិបរតិការទផ្េងៗទ ៀរ ។ សូ មពាយមនូវប្បរិ-
បរតិការអ្ុិចសបូណង់ដសយល ។ សូ មចុច ើ ទងកើរនូវប្បរិបរតិការអ្ុិចសបូណង់ដសយល ។ អ្នកក៏ អាច
ទដើមបប
click ទៅទលរើ បារឧបករណ៍គណនា (calculator toolbar) បានដដរ ។ អ្នកគួរដរ ល

ួ
បានដូចខ្នងទប្កាម៖
Click ទៅទលច
ើ ទនាែឹះបំទពញខ្នងទប្កាម ទ យ
ើ វាយទលខ 2, បនាទប់មកចុច ឬក៏ click ទៅទលើ
ចទនាែឹះបំទពញខ្នងទលើ ទ យ
ើ វាយទលខ 4 ។ សមើការរបស់អ្នកទពលទនឹះគួរដរទចញរទបៀបទនឹះ៖
វ ិធើាស្រសតទង
ំ ទនឹះននការបទងកើរសមើការ ទធវើការបានលែ្ស់ សប្មាប់ការបទងកើរសមើការគណិរ
វ ិ ាាមញ្ញៗ ។ ទៅទពលដដលសមកា
ើ ររបស់អ្នកកាែយជាសមុគាមញជាង ង
នឹ , មានទរឿងរ៉ា វ២ ឬ ៣
ដដលទយង
ើ ប្រូវដរទរៀន ។

ិ ី
៊ី ល
បន្ទាត់ផ្កតគមូវ៖
ការបទងករ
ើ សមកា
ើ រគណិរវ ិ ាដដលសមុគាមញជាទប្ចើន គមា
ឺ នភាពងាយប្សួល្ស់ ទៅទពល
ដដលអ្នកបានទរៀននូវទោលគំនិរននបនាទរ់ដករប្មូវ ។ ទំងទនឹះគឺប្សទដៀងោនទៅនឹង cursor ពើរ ិស (two-
៉ា ង់ឈរ នង
dimensional cursor) ដដលមានកំបូស ិ ទដក ។ មានបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរ មួយ នង
ិ
បនាទរ់ដករប្មូវទផ្តកមួយ ។ ទៅទពលដដលសមើការមួយលូរធំជាងមុន, បនាទរ់ដករប្មូវអាច លូរធំជាងមុនដដរ
ទដើមបផ្
ើ ុ កសម
ទ កា
ើ រដដលលូរធំទនាឹះ ។ សូមករ់សមាាល់នូវរទបៀបទៅកនុងឧទ រណ៍ ខ្នងទដើម បនាទរ់ដករប្មូវ
បានផ្ទុក operand ដរមួយប៉ាុទ្ណឹះ ។ ការចុច spacebar នឹងទធវើឲ្បនាទរ់ដក រប្មូវលូរ ប្គបធំជាងមុន
ទៅទលើសមើការ ។ ជាឧទ រណ៍, ប្បសិនទបើអ្នកវា , អ្នកនឹង ល

ួ បាន
ដូចខ្នងទប្កាម៖
អ្វើក៏ទោយឲ្ដរប្រូវបានប្គបដណតប់ទៅចទនាែឹះបនាទរ់ដករប្មូវ នឹងកាែយជា operand សប្មាប់
ប្បរប
ិ រតកា
ិ របនាទប់ទ ៀរ ។ ប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នកវាយ , អ្នកនឹង ល
ួ បានដូច
ខ្នងទប្កាម៖
ទៅកនុងករណើទនឹះ (2+5) គឺជា operand x សប្មាប់ប្បរិបរតិការ x ទដើមបទើ លើកជាសវ័យគុណ y ។

សូមករ់សមាាល់នូវរទបៀបដដលបនាទរ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ ផ្ទុកដរទលខ 3 ប៉ាុទ្ណឹះ ។ ទនឹះមានអ្រថ-ន័យថា
ប្បសិនទបើអ្នកវាយប្បរិបរតិការទផ្េងទ ៀរ, ទលខ 3 គឺជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការទនាឹះ ។ ដូទចនឹះ,
ប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នកវាយ , អ្នកនឹង ល
ប៉ាុដនត, ប្បសិនទបើអ្នកចុច មុន, បនាទរ់ដករប្មូវនឹងលូ រព័ ធជុំវ ិញសមើការទំងមូល ។

សមកា
ើ រទនឹះនង
ឹ កាែយជា operand សប្មាប់ប្បរប
ិ រតកា
ិ របនាទប់ទ ៀរ ។ ដូទចនឹះ, ឥ ូ វប្បសន
ិ ទបើអ្នកវាយ
, អ្នកនឹង ល
សមកា
ើ រទំងមូលបានកាែយជា operand សប្មាប់ប្បរប
ិ រតកា
ិ រដដលបដនថមទប្កាយទ ៀរ ។
វាគឺមានារៈសំខ្នន់្ស់ ទដើមបដើ សវងយល់នូវទោលគំនិរទនឹះ អ្ំពើការទប្បើប្បាស់បនាទរ់ដករប្មូវ
ទដម ើ ំណរ់ថា អ្វទើ ៅជា operand ននប្បរិបរតិការបនាទប់របស់អ្នក ។ អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចទប្បវើ ង់-ប្កចក
ើ បក
៊ី ល
ិ
ទដម
ើ បប
ើ ទងករ
ើ operand សប្មាប់ប្បរប
ិ រតកា
ិ រ ។ ការចុចសញ្ញញ (single quote) នង
ឹ
បដនថមនូវវង់ប្កចកសងខ្នងមួយគូរ ។
ឧទ រណ៍ខ្នងទប្កាមនង
ឹ ជួយពប្ងង
ឹ នូវទោលគំនរ
ិ ទំងទនឹះ ។ សូ មបទងករ
ើ នូវសមកា
ើ រដូចខ្នងទប្កាម៖
ទដើមបប
ើ ទងករ ើ រទនឹះ, សូមទប្បប្ើ បាស់នូវជំហានដូចខ្នងទប្កាម៖
ើ សមកា
១. សូមវាយ ។ បនាទរ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ ប្គបដណតប់ទលប្ើ បភាគ 1/2 ។
ប្បភាគទនឹះនឹងកាែយជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការដក ។
២. សូមវាយ ។ បនាទរ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ

គួរដរប្គបដណតប់ទលប្ើ បភាគទំងពរើ ។ ប្បភាគទំងពរើ ទនឹះនឹងកាែយជា operand សប្មាប់ប្បរប
ិ រតកា
ិ រ
សវ័យគុណ ។
៣. សូមវាយ ។ បនាទរ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ គួរដរប្គបដណតប់ទលើភាគ-

យកទំងមូល ។ ភាគយកទនឹះនង
ឹ កាែយជា operand សប្មាប់ប្បរប
ិ រតកា
ិ រដចក ។
៤. សូមវាយ
។ ទធវរើ ទបៀបទនឹះនឹងទធវឲ្
ើ ប្បភាគ 4/5 សថរ
ិ ទៅទប្កាមរ៉ា ឌកា
ើ ល់
ដដលជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការបូក ។

ិ ី
៊ី ល
៥. សូមវាយ ។ ទធវរើ ទបៀបទនឹះ នឹងបញ្ច ប់នូវឧទ រណ៍ទំងមូល ។
សូមករ់សមាាល់នូវរទបៀបទធវើ កំ ុងទពលអ្នុវរតជំហាននើមយ
ួ ៗ, spacebar ប្រូវបានទគទប្បើទដើមបើ
ពប្ងើកបនាទរ់ដករប្មូវ រួមបញ្ចូ លទំង operand ផ្ងដដរ សប្មាប់ប្បរប
ិ រតិការខ្នងទប្កាម ។
Mathcad tutorial មានឧទ រណ៍បដនថមជាទប្ចើនទ ៀរ ដដលផ្តល់នូវការអ្នុវរតន៍ដដលមាន
ប្បទយជន៍ ។
ការផ្កតគមូវសមីការ៖
ទោលគំនិរដ៏សំខ្នន់មួយទ ៀរដដលប្រូវដឹង គឺរទបៀបដករប្មូវទៅទលើសមើការដដលមានប្ាប់ ។
ទដើមបយ
ើ ល់ដឹងអ្ំពទើ ោលគំនរ
ិ ទនឹះ, វាគមា
ឺ នារៈសំខ្នន់្ស់ ទដើមបដើ សវងយល់នូវរទបៀបរ ំកល
ិ បនាទរ់ដក
រប្មូវបញ្ឈរ ។ បនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរទនឹះ អាចប្រូវបានរ ំកិលទៅទវវង និង ទៅាត ំ ទោយការទប្បើប្បាស់ arrow
key ទវវង និង ាត ំ ។ អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចរ ំកិល បនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរពើដផ្នកខ្នងាតទំ ៅដផ្នកខ្នងទវវង
ទ យ
ើ នឹងប្រលប់ទៅទប្កាយវ ិញ ទោយការចុច key ។ សប្មាប់សមើ-ការដដលមានភាពសមុគ
ាមញទប្ចើន អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចទប្បើ arrow key ទ ង
ើ និង ចុ ឹះ ទដើមបរើ ំកិលបនាទរ់ដករប្មូវទំងពើរ ។
ការ Select តួ (Selecting Characters) ៖

ប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នក click កដនែង្មួយទៅកនុងសមកា
ើ រ ទ យ
ើ បនាទប់មកចុច spacebar,
បនាទរ់ដករប្មូវនឹងពប្ងើក ទដើមបរើ ម
ួ បញ្ចូ លទប្ចើនទៅៗននសមើការ ។ រទបៀបដដលបនាទរ់ដករប្មូវពប្ងើក ពឹង
ដផ្ែកទៅទលក
ើ ដនែងដដលអ្នកចាប់ទផ្តម
ើ ពប្ងើកវា ទ យ
ើ នឹងទៅដផ្នក្មួយ ដដលបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថរ
ិ ទៅ
។ បនាទរ់ដករប្មូវទធវើការខុសៗោន ទៅតាម versions ទផ្េងៗ របស់ Mathcad ។ វ ិធើដ៏លប
ែ ំផ្ុរ
ទដម
ើ បដើ សវងយល់អ្ំពរើ ទបៀបដដលពួកវាទធវកា
ើ រ គឺទធវព
ើ ិទាធ ទ យ
ើ ទធវតា
ើ មឧទ រណ៍ឲ្បានទប្ចន
ើ ទៅកនុង
Mathcad tutorial ។
ខ្ុំបានរកទ ញ
ើ ថា ប្បសិនទបើអ្នកចាប់ទផ្តើមជាមួយនឹងបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរ ទៅដផ្នក
ខ្នងាតនំ នបនាទរ់ដករប្មូវទផ្តក, ការពប្ងក
ើ ននបនាទរ់ដករប្មូវនង
ឹ ទធវឲ្
ើ យល់កាន់ដរដថ្មទ ៀរ ។
កបួនចាប់ជា ូទៅគឺថា ទៅទពលដដលបនាទរ់ដករប្មូវពប្ងើក ទ យ

ើ ការ់ប្បរិបរតិការមួយ, ទនាឹះ
operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការទនាឹះ គឺប្រូវបានរួមបញ្ចូ លទៅកនុងបនាទរ់ដករប្មូវទនាឹះ ។
៊ី ល
ិ
ការលុបតួ (Deleting Characters) ៖

អ្នកអាចលុបរួ្មួយទៅកនុងសមកា
ើ ររបស់អ្នកបាន ទោយការរ ំកល
ិ បនាទរ់ដករប្មូវ
បញ្ឈរទៅជិរនឹងរួទនាឹះ ។ ប្បសិនទបើបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងទវវងននរួទនាឹះ, សូមចុច key
។ ដរប្បសន
ិ ទបប
ើ នាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថរ
ិ ទៅខ្នងាតនំ នរួទនាឹះ, សូមចុច key
។
រូប ១.១ ការជំនស

ួ ប្បរិបរតិការ + ទៅជា -
ទដើមបល
ើ ុ បបានរួទប្ចើន សូ ម select អ្ូស (drag-select) នូវដផ្នកននសមើការដដលអ្នក
ចង់លុប ។ ប្បសន
ិ ទបើបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថរ
ិ ទៅខ្នងទវវងនននផ្ទដដលបាន highlight (highlighted area)
ទនាឹះ, សូមចុច key ។ ដរប្បសិនទបើបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងាតនំ ននផ្ទដដលបាន
highlight ទនាឹះ, សូមចុច key ។
ការលុប និង ការជំនួសគបតិបតតិការ៖

ើ ំនស
ទដើមបជ ួ ប្បរិបរតិការមួយ សូ មោក់បនាទរ់ដករប្មូវ ដូទចនឹះបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរ គឺសថិរ
ទៅខ្នងទវវងននប្បរិបរតិការ ។ បនាទប់មក, សូមចុច key ។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងលុ ប
ប្បរប
ិ រតកា
ិ រទនាឹះ, ដដលជាធមមតា វានឹងចាកទចញពស
ើ ញ្ញញប្បអ្ប់ប្បទហាង ( ) ទនាឹះ ដដលជាកដនែង
ដដលប្បរិបរតិការប្រូវបានទប្បើពើមុន ។ ឥ ូវសូ មវាយនូវប្បរិបរតិការថ្មើមយ
ួ ទ ើ វានឹងជំនស
យ ួ នូវសញ្ញញ
ប្បអ្ប់ប្បទហាងទនាឹះ ។ សូមទមល
ើ រូប ១.១ ។
អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចមានបនាទរ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងាតនំ នប្បរិបរតិការ ទ យ
ើ ក៏ផ្ងដដរ
អ្នកអាចទប្បើ key ទដម
ើ បល ិ ជំនស
ើ ុ ប នង ួ ប្បរប
ិ រតកា
ិ រទនាឹះ ។
វ ិធើដ៏លប
ែ ំផ្ុរ ទដើមបដើ សវងយល់នូវទោលគំនិរទនឹះ គឺទធវើពិទាធជាមួយវា ។
ការខ្ចប់សមីការ (WRAPPING EQUATIONS) ៖

មានករណើជាទប្ចន
ើ ទលក
ើ មកទ យ
ើ ើ រដ៏ដវងមួយ
ទៅទពលដដលសមកា អាចបនាែយ ស
ួ ផ្ុ រពើ
ជាយ ំព័រខ្នងាត ំ (right margin) ។ ប្បសិនទបើករណើទនឹះទកើរទ ង
ើ សមើការទំងមូលនឹងមិន print
ទចញទៅទលប្ើ កោសសនែក
ឹ ការងារដរមួយទនាឹះទ ។

ិ ី
៊ី ល
មានវ ិធា
ើ ស្រសតមយ
ួ ទដើមបខ
ើ ចប់សមកា
ើ របស់អ្នក ដូទចចឹះពួកវាប្រូវបានផ្ទុកទៅជា២ ឬ ៣ ជួរ,
ទទឹះបើជាយ៉ាង្ក៏ទោយ, អ្នកប្រឹមដរអាចខចប់សមើការសប្មាប់ប្បរិបរតិការបូក (+) ដរប៉ាុទ្ណឹះ ។
ទដើមបខ
ើ ចប់សមើការមួយ, សូមចុច មានអា ិភាពសប្មាប់ដរប្បរិបរតិការបូក
ប៉ាុទ្ណឹះ ។ Mathcad នឹងបញ្ចូ លចំណុច ៣ ដដលចងែុលបងាាញថា សមើការប្រូវបានរទៅជួរខ្នងទប្កាម ។
ទៅជួរខ្នងទប្កាម, Mathcad នឹងបញ្ចូ លនូវប្បរិបរតកា
ិ របូក ជាមួយនង
ឹ ប្បអ្ប់ចទនាែឹះបំទពញមួយ ។
ទោយារដរ Mathcad បញ្ចូ លនូវប្បរិបរតិការបូកទោយសវ័យប្បវរតិ, ដូទចនឹះអ្នកមិនអាចខចប់
សមកា
ើ រមួយសប្មាប់ប្បរប
ិ រតកា
ិ រទផ្េងទ ៀរបានទ ។
អ្នកអាចខចប់សមកា
ើ រមួយទោយប្បរប
ិ រតកា
ិ រដក (-) បាន ទោយការបទងកើរ
operand ខ្នងទប្កាម ជាចំនន
ួ អ្វ ិជជមាន (កនុងខែម
ឹ ារបដនថមនូវចំនន
ួ អ្វ ិជជមាន) ។
សូមទមល
ើ រូប ១.២ សប្មាប់ជាឧទ រណ៍ននការខចប់សមកា
ើ រ។
រូប ១.២ ការខចប់សមកា

ើ រ
របារឧបករណ៍ (TOOLBARS) ៖
ទោយឥ ូវទនឹះ អ្នកយល់អ្ំពើរទបៀបបទងកើរ និង ដករប្មូវសមើការ Mathcad ទ យ
ើ , សូមចាប់ទផ្តើម
ពន
ិ រ
ិ យលកេណៈពទិ សសរបស់ Mathcad មួយចំនន
ួ ។
វ ិធើាស្រសតដ៏ងាយប្សួលមួយកនុងចំទ្មវ ិធើាស្រសតដ៏ងាយប្សួលជាទប្ចើន ទដើមបច
ើ ូលទៅរក
លកេណៈពិទសសជាទប្ចើនរបស់ Mathcad គឺទោយការទប្បើប្បាស់របារឧបករណ៍ ។ អ្នកអាចចូលរក Mathcad
toolbars បាន ទោយការចុចទលើ Toolbars ពើ View menu ។ សប្មាប់ការពិភាការបស់ទយង
ើ
វាគឺមានារៈសំខ្នន់្ស់ ដដលរបារឧបករណ៍ខ្នងទប្កាមទនឹះប្រូវដរបានបងាាញទៅទលើទអ្-ប្កង់ ដូចជា
៊ី ល
ិ
របារឧបករណ៍ Standard, Formatting, នង

ិ របារឧបករណ៍ Math ។ សូមទមើលរូប ១.៣
ទដើមបទើ មើលរូបរបារឧបករណ៍ទំងទនឹះ ។
របារឧបករណ៍គណិរវ ិ ា (Math toolbar) អ្នុញ្ញញរឲ្អ្នកចូលរករបារឧបករណ៍ទផ្េងទ ៀរ
ជាទប្ចើនបានយ៉ាងរ ័ស ។ ពើរបារឧបករណ៍ទនឹះ អ្នកនឹងអាចទបើករបារឧបករណ៍ដូ ចខ្នងទប្កាម៖
Calculator, Graph, Vector and Matrix, Evaluation, Calculus, Boolean, Programming, Greek
Symbol, និង Symbolic Keyword ។ យក mouse របស់អ្នកោក់ចំពើទលើ icon នើមយ
ួ ៗ
ទៅទលើរបារឧបករណ៍គណិរវ ិ ា ើ ដំបូនាមនរបស់ឧបករណ៍
ទដើមបទើ មល (tooltip) ដដលរ ំឮកអ្នកថា
របារឧបករណ៍្មួយ ដដល icon នើមយ
ួ ៗទបើក ។
រូប ១.៣ របារឧបករណ៍ Standard, Formatting, and Math
របារឧបករណ៍្ណន្ទ (Calculator Toolbar) ៖

របារឧបករណ៍គណនា អ្នុញ្ញញរឲ្អ្នកចូលរកប្បរិបរតិការគណិរវ ិ ាមូលោានប្គឹឹះមួយចំនន
ួ
និង អ្នុគមន៍ប្រើទកាណមាប្របានយ៉ាងរ ័ ស ។ សូ មទមើលរូប ១.៤ ។ របារឧបករណ៍គណនា
ប្បប្ពឹរតដូចទៅនឹងមា៉ាសុ ើនគិរទលខមួយអ្ញ្ច ឹង ។ វាបញ្ចូ លនូវចំនន
ួ និង ប្បរិបរតិការទៅកនុង Mathcad
ទៅទពលដដលអ្នកចុចទលប
ើ ូរុងទំងទនាឹះដដលមានទៅទលរើ បារឧបករណ៍ ។ ប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នកចុចប្បរិ
បរតិការមុនការបញ្ចូ លចំនន
ួ , Mathcad នឹងបញ្ចូ លនូវចទនាែឹះបំទពញ ទ ទៅកនុងសនែឹកការងារ ។ សូ មចុច
key ទដើមបរើ ំកិលទៅមកទៅចទនាែឹះរវាងចទនាែឹះបំទពញទំងទនាឹះ ។
គបតិបតតិការផ្ែក (÷) (In-Line Division) ៖

ប្បរប
ិ រតកា
ិ រដចក (÷) (In-Line Division) គជា
ឺ វ ិធា
ួ ទដើមបជ
ើ យ
ួ
សនេំចទនាែឹះលំ ទៅទពលដដលអ្នកមានប្បភាគទប្ចើនទៅកនុងសមើការរបស់អ្នក ។ វាបងាាញប្បភាគ
ប្សទដៀងទៅនឹងទសៀវទៅសរ-ទសរមួយអ្ញ្ច ឹង ។ ទដើមបប
ើ ដនថមប្បរិបរតិការ in-Line Division មួយ
ទៅកនុងសមើការរបស់អ្នក, សូមវាយ ជំនស
ួ ទោយការវាយ ។ អ្នកក៏អាចទប្បើ icon
សញ្ញញដចក (÷) ទៅទលើរបារឧបករណ៍គណនាបានផ្ងដដរ ។ សូ មទមល
ើ រូប ១.៥ ។

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.៤ របារឧបករណ៍គណនា (Calculator Toolbar)
រូប ១.៥ ប្បរប

ិ រតកា
ិ រដចក (÷) In-Line Division
ផលខ្ែគមរឹះ (Mixed Numbers) ៖

ទលខចប្មរឹះអ្នុញ្ញញរឲ្អ្នកបញ្ចូ ល នង
ិ បងាាញរនមែជាទលខគរ់ និង ប្បភាគ ។
ទដើមបប
ើ ញ្ចូ លទលខចប្មរឹះ សូមចុច ឬក៏ទប្បើ icon ទៅទលរើ បារឧប-
ករណ៍គណនា ។ សូ មទមើលរូប ១.៦ ។
ទដើមបប
ើ ងាាញល ធផ្លជាប្បភាគចប្មរឹះ, សូម double-click ទៅទលើល ធផ្លដដលបានបងាាញ
។ ទធវរើ ទបៀបទនឹះ នង
ឹ ទបក ់
ើ នូវប្បអ្ប់ ប្មងល ធផ្ល (Result Format dialog box) ។ ទប្ជស
ើ ទរសយក
ើ
Fraction ពើ Format list, ទ យ
ើ សូមប្គើសយក “Use mixed numbers” ។
៊ី ល
ិ
របារឧបករណ៍អ្កសរ Greek (Greek Toolbar) ៖

របារឧបករណ៍អ្កេរ Greek អ្នុញ្ញញរឲ្អ្នកបញ្ចូ លអ្កេរ Greek បានយ៉ាងរ ័ ស ។ សូ មទមល
ើ រូប
១.៧ ។ ជំពូក ២ នឹងពិភាកាអ្ំពើអ្កេរ Greek លមែិរបដនថមទ ៀរ ។
ការសផងេបអ្ំពីសញ្ញ
ញ ផសមើ (Summary of Equal Signs) ៖
មានសញ្ញញទសមើ ៤ ប្បទភ្ ទៅកនុង ប្រូវបានទប្បើទៅកនុង Mathcad ។ វាមានារៈសំខ្នន់
្ស់ ទដើមបទើ ធវកា
ើ រដសវងយល់នូវភាពខុសោនរវាងសញ្ញញទសមទ
ើ ង
ំ ទនឹះ ។
 The assignment operator គឺប្រូវបានទប្បើប្បាស់ ទដើមបក
ើ ំណរ់អ្ទថ្រ
(variables), អ្នុគមន៍ (functions), ឬក៏សមកា
ើ រ (expressions) ។
រូប ១.៦ ទលខចប្មរឹះ (Mixed Numbers)

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.៧ របារឧបករណ៍អ្កេរ Greek (Greek Toolbar)

 The evaluation operator គឺប្រូវបានទប្បើប្បាស់ ទដើមបើ
គណនាអ្ទថ្រ (variables), អ្នុគមន៍ (functions), ឬក៏សមកា
ើ រ (expressions)
ជារនមែទលខ ។
 The Boolean equality operator គឺប្រូវ
បានទប្បប្ើ បាស់ ទដើមបគ
ើ ណនាលកេខណឌទសមោ
ើ ន ទៅកនុង Boolean statement ។
វាក៏ប្រូវបានទប្បើប្បាស់សប្មាប់ programming, solving, and in symbolic
equations ផ្ងដដរ ។ វានឹងប្រូវបានពភា ិ ទៅកនុងជំពូកខ្នងមុខៗទ ៀរ ។
ិ កាលមែរ
 The global assignment operator
ប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់ទដើមបក
ើ ំណរ់អ្ទថ្រសកល (global variable) ។ ប្គប់នយ
ិ ម-
ន័យទំងអ្ស់នន global assignment ទៅកនុងសនែឹកការងារ ។ ទនឹះមានន័យថា global
variable អាចប្រូវបានកំណរ់ប្គប់កដនែងទៅកនុងសនែឹកការងារ ទ យ
ើ ទៅ
ដរប្រូវបានាាល់ ។ Global assignments គួរដរប្រូវបានទប្បើប្បាស់ទោយមាន
ការប្បយ័រនប្បដយង ។
ការទប្បើប្បាស់ global definitions គឺមិនប្រូវបានជំរុញឲ្ទប្បើទ យ

ើ ទោយារ
ដរពួកវាមិនបានចូលរួមទៅកនុង redefinition warnings, ទ យ

ើ ពួកវាអាចបទងកើរឲ្មានការភាន់ប្ច ំ
redefinition chains ប្បសន

ិ ទបវា
ើ ប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់ទៅចំក្ត លននឯការ ។
៊ី ល
ិ
The assignment operator, evaluation operator, and global assignment

operator អាចរកបានទៅទលើរបារឧករណ៍គណនា (Evaluation toolbar) ។ The Boolean equality
operator អាចរកបានទៅទលរើ បារឧករណ៍ Boolean (Boolean toolbar) ។
REGIONS ៖
A region គជា
ឺ តា
ើ ងំ មួយ ដដលពរ៌មានប្រូវបានផ្ទុកទៅទលស
ើ នែក
ឹ ការងារ ។ សនែឹកការងារ
Mathcad ទំងមូលរបស់អ្នក នឹងប្រូវមាន regions ទោយដ កៗ ។ អ្នកអាចបងាាញ regions ទៅ
កនុងសនែក
ឹ ការងាររបស់អ្នក ទោយចុចទលើ Regions ពើ View menu ។ មាន regions ២ ប្បទភ្ – math
regions និង text regions ។
Math Regions ៖
Math Regions មានដូចជា អ្ទថ្រ (variables), រនមែទថ្រ (constants), សមើការ
(expressions), អ្នុគមន៍ (functions), ប្កាប (plots), ទផ្េងៗទ ៀរ ។ regions ទំងទនឹះ គជា
ឺ
មូលោានននអ្វើៗទំងអ្ស់ ទលើកដលងដរ text regions ។ regions ទំងទនឹះ នឹងប្រូវបានបទងកើរទោយ
សវ័យប្បវរតិ ទៅទពល្ដដលអ្នកបទងកើរសមកា
ើ រ ឬក៏ ការកំណរ់ទផ្េងៗ ។
Text Regions ៖
Text regions អ្នុញ្ញញរឲ្អ្នកបដនថមនូវកំណរ់សមាាល់, ទសចកតើអ្ធិបាយ, ចំណងទជើង,
ដផ្នកននកាល ំព័រ, ទ យ
ើ និងអ្វើៗទផ្េងទ ៀរ ដដលមានប្បទយជន៍សប្មាប់សនែឹកការងារគណនារបស់អ្នក ។
មានវ ិធើាស្រសតជាទប្ចើនកនុងការបទងកើរ text region ។ វ ិធើាស្រសតដ៏ាមញ្ញបំផ្ុរកនុងការបទងកើរ text region
គទឺ ោយការចាប់ទផ្តម
ើ វាយអ្រថប ។ ទៅទពល្ដដលអ្នកទប្បើ spacebar, Mathcad នង
ឹ បតូរពើ math
region ទៅជា text region ។ ទនឹះគឺជាលកេណៈពិទសសមួយដដលងាយប្សួលទប្បើ, លុឹះប្តា្ដរ អ្នកចុច
spacebar ទោយនចដនយ ទៅទពលដដលអ្នកកំពុងបញ្ចូ លទ្មឹះអ្ទថ្រ ។ ទៅទពលដដល math region
ប្រូវបានបតូរទៅជា text region, វាមិនអាចបតូរប្រ ប់ទៅជា math region វ ិញបានទ ។ (អ្នកអាចទប្បើ
command undo, ប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នកដឹងកំ ុសភាែមៗ ។) វ ិធា
ួ ទផ្េងទ ៀរកនុងការបទងករ
ើ text region
គឺទោយទប្បើប្បាស់ key សញ្ញញ (double quote), ឬក៏ទប្ជើសទរសយក
ើ Text Region ពើ Insert menu ។
ទៅទពលដដលអ្នកបញ្ច ប់ការវាយអ្រថប រួច, ប្បសន
ិ ទបើអ្នកចុច key , Mathcad
នឹងបញ្ចូ លនូវកថាខ័ណឌថ្មើមួយទ ៀរ ទៅកនុង text region ដដដលទនាឹះ ។ ទដើមបទើ ចញពើ text region,
សូមចុចខ្នងទប្ៅ region ។ អ្នកក៏អាចចុច បានផ្ងដដរ, ឬក៏
អ្នកអាចទប្បើប្បាស់ arrow keys ទដើមបរើ ំកិល cursor ទៅខ្នងទប្ៅ text region ។
ទៅកនុងជំពូក ២, ទយង
ើ នង
ឹ ពភា
ិ កាអ្ំពើ text regions ឲ្កាន់ដរទប្ៅដថ្មទ ៀរ ។
អ្នុ្មន៍ (FUNCTIONS) ៖
អ្នុគមន៍នឹងប្រូវបានពិភាកាយ៉ាងសទងេបទៅកនុងជំពូក ៣ និង ប្រូវបានទធវើឲ្ប្បទសើរទ ង
ើ ទៅ
ទពលដដលអ្នកអានទសៀវទៅទនឹះចប់ ។ កថាខ័ណឌខ្នងទប្កាម នង
ឹ ទធវើឲ្អ្នកចាប់ទផ្តើមជាមួយនង
ឹ អ្នុគមន៍ ។
អ្នុ្មន៍សរផសរបញ្ចូ លគសាប់ Built-In Functions

ិ ី
៊ី ល
Mathcad មានអ្នុគមន៍សរទសរបញ្ចូ លប្ាប់រប់រយ ។ អ្នកអាចចូលរកអ្នុគមន៍ទង

ំ ទនឹះពើ
ប្បអ្ប់បញ្ចូ លអ្នុគមន៍ (Insert Function dialog box), ដដលប្រូវបានទបើកទោយការចុចទលើ Functions
ពើ Insert menu ។ សូ មទមល
ើ រូប ១.៨ ។ អ្នកក៏អាចវាយ បានផ្ងដដរ ឬក៏ ចុចទលើ icon
ដដលមានទៅទលរើ បារឧបករណ៍សតង់ោ (Standard toolbar) ។ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លអ្នុគមន៍
ចុឹះបញ្ជ ើនូវប្បទភ្ ននអ្នុគមន៍ដដលឋរ
ិ ទៅខ្នងទវវង ទ យ
ើ នង
ឹ ចុឹះបញ្ជ ើនូវទ្មឹះអ្នុគមន៍ ដដលឋរ
ិ ទៅខ្នង
ាត ំ ។ ប្បអ្ប់ដដលទៅឋរ
ិ ខ្នងទប្កាមប្បអ្ប់ទ្មឹះអ្នុគមន៍ ចុឹះបញ្ជ ើនូវ arguments
ដដលទយង ិ ថាចង់ទប្បវា
ើ គរ ើ ទ យ
ើ នង
ឹ ការពព
ិ ណ៌នាយ៉ាងសទងេបននអ្នុ គមន៍នម
ើ យ
ួ ៗ។
រូប ១.៨ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លអ្នុគមន៍ដដលបងាាញនូវប្បទភ្ អ្នុគមន៍ និង ទ្មឹះអ្នុ គមន៍
អ្នុ្មន៍ផ្ែលកំណត់ផដ្ឋយអ្ែកផគបើគបាស់(User-Defined Functions) ៖
អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ គឺមានភាពប្សទដៀងោនទប្ចើនទៅនឹងអ្នុ -
ិ ទៅកនុងវង់ប្កចក ដដល
គមន៍សរទសរបញ្ចូ លប្ាប់ ។ ពួកវារួមមាន ទ្មឹះ, បញ្ជ ើនន arguments (ឋរ
បានបំទពញទ្មឹះ), ទ យ
ើ នឹង និយមន័យដដលផ្តល់នូវ ំនាក់ ំនងរវាង arguments ។ ទ្មឹះនន
អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បប្ើ បាស់ គប្ឺ សទដៀងោនទៅនង
ឹ ទ្មឹះអ្ទថ្រ ។ សូ មទមល
ើ រូប ១.៩
សប្មាប់ជាឧទ រណ៍ននការទប្បើប្បាស់អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ ។
៊ី ល
ិ
រូប ១.៩ អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ (User-defined functions)

ខ្នែត (UNITS) ៖
ដផ្នកទនឹះមានទោលបំណងដរមួយ គឺទដើមបឲ្
ើ អ្នកចាប់ទផ្តើមសិកាជាមួយនឹងខ្ននរ ។ អ្នកទប្បើ
ប្បាស់កមមវ ិធើ Mathcad ដដលមានប ពទិ ាធន៍ជាទប្ចន
ើ អ្នក ទៅដរមន
ិ ទន់យល់ចាស់អ្ំពើអ្រថប្បទយ-
ជន៍ដ៏សំខ្នន់ននការទប្បើប្បាស់ខ្ននររបស់កមមវ ិធើ Mathcad, ដូទចនឹះ វាមានារៈសំខ្នន់្ស់ កនុងការអាន និង
ំ ូក ៤ គឺអ្ំពើ “ខ្ននរ!” ។
ទរៀននូវជព
ទៅទពលដដលខ្ននរប្រូវបានកំណរ់ទៅឲ្អ្ទថ្រមួយ, Mathcad នឹងរកានូវខ្ននរដដលបានសរ-
ទសរោក់ចូលទនាឹះឲ្វា ទ យ
ើ នង
ឹ បងាាញខ្ននរទផ្េងៗទោយសវ័យប្បវរតិ ។ អ្នកមិនចាំបាច់ចងចាំនូវទម-
គុណបដមែងសប្មាប់ខ្ននរទផ្េងៗទនាឹះទ យ
ើ ។ អ្នកមិនចាំបាច់ទធវើការបដមែងវាពើប្បព័នធខ្ននរមួយទៅប្ប-
ព័នធខ្ននរមួយទផ្េងទ ៀរទនាឹះទ ។ Mathcad នឹងទធវើរច
ួ ទប្សចឲ្អ្នកទំងអ្ស់ ។ អ្វើដដលអ្នកចាំបាច់ប្រូវដរទធវើ
គឺប្បាប់ Mathcad ថា ទរើអ្នកចង់បងាាញខ្ននរអ្វើ ។ ជាឧទ រណ៍ អ្នកអាចោក់បញ្ចូ លខ្ននរដម៉ាប្រ (m)
ទៅឲ្អ្ទថ្រមួយ ។ បនាទប់មក អ្នកនឹងអាចប្បាប់ Mathcad ឲ្បងាាញអ្ទថ្រទនឹះទៅជាខ្ននរទផ្េងៗននប្បដវង
ិ ដើ ែ ម៉ាប្រ (millimeters, mm), សង់ ដើ ម៉ាប្រ (centimeters, cm), គើ ូដម៉ាប្រ (kilometers,
ដូចជា មល
km), អ្ុិញ (inches, in), យ៉ារ (yards, yd), ឬក៏ មា៉ាយ ៍ (miles, mi) ។ Mathcad
នង
ឹ ទធវកា
ើ របដមែងខ្ននរឲ្អ្នក ។ ប្បសន
ិ ទបើ Mathcad មន
ិ មានខ្ននរននរងាវស់ដដលបានសរ-ទសរោក់ចូល,
ទនាឹះអ្នកអាចកំណរ់វា ទ យ
ើ អាចទប្បើវាមតងទ យ
ើ មតងទ ៀរបាន ។
ការកំណត់ខ្នែតឲែំនួន (Assigning Units to Numbers) ៖

ទដើមបក
ើ ំណរ់ខ្ននរឲ្ចំនន
ួ មួយ, សូមគុណចំនួនទនាឹះទោយទ្មឹះននខ្ននរ ។ ប្បសន
ិ ទបើ
អ្នកមិនអាចចងចាំទ្មឹះននខ្ននរ, អ្នកអាចទប្ជើសទរសព
ើ ើបញ្ជ ើននខ្ននររបស់ Mathcad ដដលបានសរទសរ
ោក់ចូលទប្ចន
ើ ជាង 100 ខ្ននរ (over 100 built-in Mathcad units) ។ ខ្ននរទំងទនឹះរកបានទៅកនុង
ប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្ននរ (Insert Unit dialog box) ។ សូ មទមើលរូប ១.១០ ។
ទដើមបទើ បក
ើ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្ននរ (Insert Unit dialog box), សូ មទប្ជើសទរសយកពាកយ
ើ Unit ពើ
Insert menu ។ អ្នកក៏អាចចុច icon measuring cup ដដលមានទៅទលើរបារឧបករណ៍សតង់-ោ (Standard
Toolbar) បានផ្ងដដរ, ឬក៏ អ្នកអាចទប្បប្ើ បាស់ shortcut ។ សូមទមល
ើ រូប ១.១១ ។
ប្បព័នធខ្ននរដដលបានបងាាញទៅកនុងប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្ននរ គឺជាប្បព័នធខ្ននរមានប្ាប់ (default unit system)
ដដលបានទប្ជើសទរសព
ើ ប្ើ បអ្ប់ជទប្មស ឹ ការងារ (Worksheet Options dialog box) ។ ជំពូក ៤
ើ សនែក

ិ ី
៊ី ល
នង
ឹ ពភា
ិ កាអ្ំពប្ើ បព័នធខ្ននរទផ្េងៗទ ៀរ ។ ប្បសន
ិ ទបើអ្នកទប្ជស
ើ ទរសយកពាកយ
ើ All ពប្ើ បអ្ប់ Dimension,
ទនាឹះខ្ននរដដលបានសរទសរោក់ចូលទំងអ្ស់ដដលមានសប្មាប់ប្ប-ព័នធខ្ននរទនាឹះ
នង
ឹ ប្រូវបានបងាាញទៅកនុងប្បអ្ប់ Unit ។ សូ មករ់ចំ្ថា
ំ ខ្ននរខែឹះនង
ឹ មានសប្មាប់ដរ
ប្បព័នធខ្ននរជាក់លាក់មយ
ួ ចំនន
ួ ប៉ាុទ្ណឹះ ។
រូប ១.១០ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្ននរ (Insert Unit dialog box)
រូប ១.១១ Icon បញ្ចូ លខ្ននរ (insert unit)
៊ី ល
ិ
រូប ១.១២ ឧទ រណ៍ខែឹះៗននខ្ននរដដលបានោក់បញ្ចូ លទៅឲ្ចំនន

ួ
ទដើមបក
ើ ំណរ់ខ្ននរពើប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្ននរ (Insert Unit dialog box), សូមវាយចំនន
ួ មួយ,
រួចវាយសញ្ញញ ទ យ ន រដដលចង់ទប្បើពប្ើ បអ្ប់ Unit, បនាទប់មកសូមចុច OK ។ រូប
ើ ទប្ជើសទរសយកខ្ន
ើ
១.១២ បងាាញនូវឧទ រណ៍ខែឹះៗននខ្ននរដដលបានោក់បញ្ចូ លទៅឲ្ចំនន
ួ ។
ការ្ណន្ទ និង ការបង្ហាញខ្នែត (Evaluating and Displaying Units)

ទៅទពលដដលអ្នកគណនាសមកា
ើ រមួយជាមួយនឹងខ្ននរដដលបានោក់បញ្ចូ លឲ្, ទនាឹះ
ខ្ននរដដល Mathcad បងាាញប្ាប់ គឺពឹងដផ្ែកទៅទលើប្បព័នធខ្ននរមានប្ាប់ដដលបានទប្ជើសទរស
ើ
ើ ជំពូក ៤) ។ បនាទប់ពកា
(សូមទមល ើ រគណនាសមើការ ទោយការចុច key , Mathcad នង
ឹ បងាាញ
ខ្ននរប្ាប់ ដដលប្បប្ពឹរតទៅតាមប្បអ្ប់ទមមតាន់មយ
ួ (a solid black box) ។ ប្បអ្ប់ទនឹះ គឺជាចទនាែឹះ
បំទពញខ្ននរ ។ ប្បសន ើ នកចង់ឲ្
ិ ទបអ្ Mathcad បងាាញខ្ននរខុសពើខ្ននរមានប្ាប់, សូមចុចចទនាែឹះបំ-
ទពញខ្ននរ ទ ើ វាយទ្មឹះននខ្ននរដដលអ្នកចង់បងាាញ ។ អ្នកក៏អាច double-click ទៅទលើចទនាែឹះបំ-
យ
ទពញខ្ននរ ទ យ
ើ ទប្ជើសទរសខ្ន
ើ ន រមួយពើប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្ននរ ។ សូ មទមើល រូប ១.១៣ សប្មាប់ជាឧទ-
រណ៍ខែឹះៗននការបងាាញខ្ននរ ។

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.១៣ ការបងាាញល ធផ្លទៅជាខ្ននរទផ្េងៗ
បនាទប់ពើការគណនាសមើការមួយរួច, សូមចុច key ទដើមបរើ ំកិល mouse
ទៅរកចទនាែឹះបំទពញខ្ននរទោយសវ័យប្បវរតិ ។
ជំពូក ១៤, ១៥, នង

ិ ១៦ នង
ឹ បងាាញអ្ំពរើ ទបៀបបទងកើរ នង
ិ រកា ុ កនូវប្បព័នធខ្ននរមានប្ាប់ ។
ARRAYS AND SUBSCRIPTS ៖

An array គឺជាវុ ិច ័រាមញ្ញមយ
ួ ឬជា មា៉ាប្ ើសាមញ្ញមយ
ួ ។ វុ ិច ័រមួយ គឺជាមា៉ាប្ ើសមួយ
ដដលមានដរជួរឈរមួយ ។ ដផ្នកទនឹះដណនាំយ៉ាងសទងេបអ្ំពើប្បធានប ដរប៉ាុទ្ណឹះ, ជំពូក ៥ នឹងមាន
ការពិភាកាសុ ើជទប្ៅដថ្មទ ៀរ ។
Creating Arrays ៖
សូមទប្បើប្បាស់ប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ាប្ ើស (Insert Matrix dialog box) ទដើមបប
ើ ទងកើរមា៉ា-
ប្ ស
ើ មួយ ។ ប្បអ្ប់ទនឹះអាចចូលរកបានតាមវ ិធើ ៣ យ៉ាង៖ ទោយការទប្ជស
ើ ទរសយកពាកយ
ើ Matrix ពើ Insert
menu, ទោយការវាយ shortcut , ឬក៏ ទោយការទប្ជើសទរសយក
ើ icon មា៉ាប្ ើស
៊ី ល
ិ
(ដដលបងាាញទោយមា៉ាប្ ស
ើ ដដលមានជួរទដក៣ជួរឈរ៣(three-by-three matrix)) ដដលមានទៅ
ទលើរបារឧបករណ៍មា៉ាប្ ើស (Matrix toolbar) ។ សូ មទមើលរូប ១.១៤ ។
រូប ១.១៤ icon បញ្ចូ លមា៉ាប្ ស

ើ ដដលមានទៅទលរើ បារឧបករណ៍មា៉ាប្ ស
ើ
រូប ១.១៥ មា៉ាប្ ើស ទ រដដលមានជួរទដក៤ជួរឈរ៤ (Blank 4×4 matrix)
ទៅទពលដដលប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ាប្ ើសទបើក, សូ មបតូរចំនន

ួ ននជួរទដក និង ចំនន
ួ ននជួរឈរ
ួ ដដលចង់បាន ទ
ទៅជាចំនន យ
ើ ចុចពាកយ OK ។ ជាឧទ រណ៍ ប្បសិនទបើអ្នកវាយទលខ 4 ទ យ
ើ ទលខ 4
ទ ៀរ ទៅកនុងប្បអ្ប់ជរួ ទដក នង
ិ ប្បអ្ប់ជរួ ឈរទរៀងោន អ្នកនឹង ល
ួ បានមា៉ាប្ ស
ើ មួយ ដូចដដលបាន
បងាាញទៅកនុងរូប ១.១៥ ។
ឥ ូវទនឹះ សូមបំទពញទៅកនុងចទនាែឹះបំទពញ ជាមួយនឹងចំនន
ួ ឬក៏ សមកា
ើ រ ។ សូ មទប្បើប្បាស់
key ឬក៏ទប្បើប្បាស់ arrow keys ទដើមបរើ ំកិលពើចទនាែឹះបំទពញមួយទៅចទនាែឹះបំទពញមួយទ ៀរ ។
សូមទមល
ើ រូប ១.១៦ សប្មាប់ការកំណរ់មា៉ាប្ ស
ើ គំរូ ២ ទោយការទប្បប្ើ បាស់ចំនន
ួ ឬក៏ សមកា
ើ រ។
ទៅទពលដដលអ្នកបទងកើរមា៉ាប្ ើសមួយ ឬក៏ វុ ិច ័រមួយ, អ្នកក៏អាចបដនថមជួរទដក ឬ ជួរ
ឈរបាន ទោយការទប្បប្ើ បាស់ប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ាប្ ស
ើ ។ ទដើមបទើ ធវដើ បបទនឹះ, សូ មទប្ជើសទរសធារុ
ើ ្មួយ
ទៅកនុងវុ ិច ័រ ឬក៏ មា៉ាប្ ើស, ទ យ
ើ បនាទប់មកសូមទបើកប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ាប្ ើស ។ Mathcad នឹងបញ្ចូ ល

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.១៦ ការកំណរ់មា៉ាប្ ើសគំរូ
ជួរទដកបដនថមទៅខ្នងទប្កាមធារុដដលបានទប្ជើសទរស,
ើ ទ យ
ើ និងបញ្ចូ លជួរឈរបដនថមទៅខ្នងាតធា
ំ រុ
ដដលបានទប្ជើសទរស
ើ ។ ប្ោន់ដរប្បាប់ Mathcad នូវចំនន
ួ ជួរទដកបដនថម នង
ិ /ឬក៏ ចំនន
ួ ជួរឈរបដនថមប៉ាុនាមន
ដដលអ្នកចង់បដនថម ។ ប្បសិនទបើអ្នកចង់បដនថមជួរទដកបដនថមដរមួយ, ប៉ាុដនតអ្នកមិនចង់បដនថមជួរឈរបដនថម,
ដូទចនឹះ សូមវាយទលខ 1 សប្មាប់ជរួ ទដក នង
ិ វាយទលខ 0 សប្មាប់ជរួ ឈរ ។ ប្បសន
ិ ទបើអ្នក
ចង់បដនថមជួរទដកទៅពើទលើ ឬក៏ ជួរឈរទៅខ្នងទវវង, ដូទចនឹះ សូមទប្ជើសទរសយកវុ
ើ ិច ័រ ឬក៏ មា៉ាប្ ើស
ទំងមូលដំបូង ទោយការទប្បើប្បាស់ប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ាប្ ើស ។ បនាទប់ពើការបញ្ចូ លចំនន
ួ ជួរទដក និង/ឬក៏
ចំនន
ួ ជួរឈរ, សូមចុចពាកយ OK ឬក៏ Insert ។ ប្បសិនទបើអ្នកទប្ជើសទរសពាកយ
ើ Insert មុន, សូមចុចពាកយ
Close ទដើមបប
ើ ិ ប្បអ្ប់ទនឹះ ។ ដរប្បសិនទបើអ្នកចុ ចពាកយ OK ទដើមបប
ើ ិ ប្បអ្ប់ទនឹះ, ចំនន
ួ ជួរទដកបដនថម
នង
ិ /ឬក៏ ចំនួនជួរឈរបដនថមនង
ឹ ប្រូវបានបដនថម ។
អ្នកក៏អាចទប្បើប្បាស់ប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ាប្ ើស ទដើមបដ
ើ កជួរទដក និង ជួរឈរទចញបានផ្ងដដរ ។
ទដម
ើ បទើ ធវដើ បបទនឹះ, សូមទប្ជើសទរសធារុ
ើ ្មួយទៅកនុងជួរទដក ឬ ជួរឈរ ដដលអ្នកចង់លុប ។ ប្ោន់ដរប្បាប់
ួ ជួរឈរប៉ាុនាមន ដដលអ្នកចង់លុប, ទ
Mathcad នូវចំនួនជួរទដក និង/ឬក៏ ចំនន យ
ើ បនាទប់មកសូមចុចពាកយ
Delete ។ Mathcad នង
ឹ លុបជួរទដក នង
ិ /ឬក៏ ជួរឈរននធារុដដលបានទប្ជស
ើ ទរស
ើ
និងជួរទដកបដនថមទៅខ្នងទប្កាមធារុ ទ យ
ើ និងជួរឈរបដនថមទៅខ្នងាតធា
ំ រុ ។ សូ មចុ ចពាកយ Close
ទដើមបប
ើ ិ ប្បអ្ប់ទនឹះ ។ ដរប្បសន
ិ ទបអ្
ើ នកចុចពាកយ OK, ចំនន
ួ ជួរទដកបដនថម នង
ិ /ឬក៏ចំនួនជួរឈរបដនថម
នឹងប្រូវបានបដនថម ។
Origin ៖
រនមែរបស់ទ្មឹះអ្ទថ្រ ORIGIN ប្បាប់ Mathcad នូវសនទសេន៍ចាប់ទផ្តើមនន array របស់អ្នក
។ Mathcad មានជាទប្សចសប្មាប់អ្ទថ្រទនឹះគឺ ០ ។ ទនឹះមានអ្រថន័យថា វុ ិច ័រ ឬក៏ មា៉ាប្ ស
ើ មួយ
ចាប់ទផ្តើមការោក់សនទសេន៍ជាមួយនឹងទលខ ០ ។ មា៉ាងវ ិញទ ៀរ ធារុដំបូង គឺធារុ ើ ០ ។ ដូទចនឹះ
ទៅកនុងមា៉ាប្ ស
ើ Matrix_1 ននរូប ១.១៦ រនមែននធារុ ើ ០ របស់មា៉ាប្ ស
ើ (Matrix_1(0,0)) គទឺ សមើ 1 ។
៊ី ល
ិ
ខ្ុំរកទ ញ
ើ ថា វាមន
ិ ប្សួលទប្បក
ើ ុ ងការចាប់
ន ទផ្តើម array ជាមួយការវាយទលខ ០ ។
ខ្ុំចង់ឲ្អ្ទថ្រដំបូងទៅកនុងមា៉ាប្ ស
ើ មួយ ឲ្បងាាញទលខ 1 ជាជាងបងាាញទលខ ០ ។ ខ្ុំនង
ឹ បទងករ
ើ
ORIGIN នន built-in variable ទៅជាទលខ 1 ។
សប្មាប់ការគណនាដបបវ ិ ាាស្រសត និង ការគណនាដបបវ ិសវករភាគទប្ចើនវាប្រូវបាន

ទសនឲ្
ើ អ្នកផ្ែស់បូ ររនមែ
ត ឹ រនមែនន ORIGIN ទសមើ 1 ធារុដំបូង
នន ORIGIN ពើ 0 ទៅជា 1 វ ិញ ។ ជាមួយនង
ននមា៉ាប្ ើសមួយ គឺធារុ ើ 1 ។ ដូទចនឹះ ទៅកនុងមា៉ាប្ ើស Matrix_1 ននរូប ១.១៦ រនមែននធារុ ើ 1 របស់មា៉ាប្ ើស
(Matrix_1(1,1)) គទឺ សមើ 1 ។ សប្មាប់ដផ្នកដដលទៅសល់ននទសៀវទៅទនឹះ រនមែនន ORIGIN នង
ឹ ប្រូវ
បានបទងកើរឲ្ទសមើ 1 ។
ទដើមបផ្
ើ ែ ស់បូ ររនមែ
ត នន ORIGIN សូ មទប្បប្ើ បាស់ផ្ទង
ំ Built-In Variables ដដលមានទៅកនុង
ប្បអ្ប់ Worksheet Options ។ អ្នកអាចទបើកប្បអ្ប់ទនឹះទោយការចុចទលើ Worksheet Options ពើ Tools
menu ។ ទៅទលផ្
ើ ទង
ំ Built-In Variables សូ មផ្ែស់បូ ររនមែ
ត នន Array Origin (ORIGIN) ពើ 0 ទៅ 1 ។
សូមទមើលរូប ១.១៧ ។
Subscripts ៖
ការពភា
ិ កាអ្ំពើ arrays នឹងមន
ិ ប្រូវបានបញ្ច ប់ទោយោមនការពភា
ិ កាអ្ំពើ subscripts ទ យ
ើ
។ វាមានារៈសំខ្នន់ខ្នែង
ំ ្ស់កុ ងការដសវ
ន ងយល់អ្ំពើភាពខុសោនរវាង subscripts ទំង ២ ប្បទភ្
ពើទប្ពាឹះ ពួកវាប្បប្ពឹរតខុសោនទំងប្សរង ។ Subscripts ទំង២ប្បទភ្ ទនឹះ ប្រូវបានទគទៅថា literal
subscripts នង
ិ array subscripts ។

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.១៧ ផ្ទង

ំ Built-In Variables របស់ប្បអ្ប់ Worksheet Options
Literal Subscripts ៖
Literal subscripts គជា
ឺ ដផ្នកននទ្មឹះរបស់អ្ទថ្រ ។ ពួកវាអ្នុញ្ញញរឲ្អ្នក
ើ យ literal subscript សូ មវាយដផ្នកដំបូងននទ្មឹះអ្ទថ្រ
បទងកើរទ្មឹះអ្ទថ្រដូចជា Fs ឬក៏ fy ។ ទដើមបវា
ទ យ
ើ បនាទប់មកវាយសញ្ញញចុច (“.” period) ។ ចំណុចដដលប្រូវបញ្ចូ លនង
ឹ ទលារចុឹះទប្កាមពាក់
ក្ត លបនាទរ់ ។ រួទង
ំ អ្ស់ដដលបានវាយបនាទប់ពើចំណុចទនឹះ នឹងកាែយជាដផ្នកនន subscript ។
(សូមទមល ើ វើ ិ ាដដលមានទៅកនុងជំពូក ២ សប្មាប់ការទលក
ើ អ្កេរសមាាល់គម ើ ដលង ។) សូ មទមល
ើ រូប ១.១៨
សប្មាប់ជាឧទ រណ៍ននទ្មឹះរបស់អ្ទថ្រទោយការទប្បើប្បាស់ literal subscript ។
រូប ១.១៨ ឧទ រណ៍ននទ្មឹះរបស់អ្ទថ្រទោយការទប្បើប្បាស់ literal subscript
៊ី ល
ិ
Array Subscripts ៖
An array subscript គឺមិនដមនជាដផ្នកននទ្មឹះរបស់អ្ទថ្រទ ។ An array
subscript អ្នុញ្ញញរឲ្ Mathcad បងាាញនូវរនមែននធារុទោយដ ក្មួយដដលមានទៅកនុងមា៉ា-ប្ ស
ើ មួយ
។ វាប្រូវបានទប្បើប្បាស់ទដើមបស
ើ ំទៅដល់ធារុទទល្មួយដដលមានទៅកនុងមា៉ាប្ ើស ។ The array
subscript គប្ឺ រូវបានបទងករ
ើ ទោយការទប្បប្ើ បាស់ key ។ ទនឹះគប្ឺ រូវបានសំទៅដល់ជា subscript
operator ។ ដូទចនឹះ ប្បសិនទបើអ្នកចង់ឲ្ Mathcad បងាាញនូវរនមែននធារុ ើ 1 ទៅកនុងមា៉ា-ប្ ើស Matrix_1
ដដលមានទៅកនុងរូប ១.១៦ អ្នកនឹងវាយៈ ។ (សូមចងចាំថា

ទយង
ើ បានបតូរ ORIGIN ពើ 0 ទៅ 1 រួចទ ើ ) ។ ប្បសិនទបើអ្នកចង់ឲ្ Mathcad បងាាញនូវរនមែននធារុ
យ
ទៅកនុងជួរទដក ើ ៣ នង
ិ ជូរឈរ ើ ៤ អ្នកនង
ឹ វាយៈ ។
ទៅកនុងឧទ រណ៍ទនឹះ ទ្មឹះអ្ទថ្រគឺជា Matrix_1 ។ អ្ទថ្រទនឹះមានមា៉ាប្ ើស
ដដលមាន ៤ ជួរទដក នង
ិ ៤ ជួរឈរ ។ The array subscript គម
ឺ ន
ិ ដមនជាដផ្នកននទ្មឹះរបស់អ្ទថ្រទ ។
វាប្រូវបានទប្បើប្បាស់ប្រឹមដរទដើមបប
ើ ងាាញនូវធារុ ្មួយននមា៉ាប្ ើសប៉ាុទ្ណឹះ ។
អ្នកក៏អាចទប្បប្ើ បាស់ an array subscript ទដើមបក
ើ ំណរ់ធារុឲ្មា៉ាប្ ស
ើ មួយ
បានផ្ងដដរ ។ ប្បសិនទបើអ្នកវាយ ទនាឹះរនមែននធារុ ើ១ទៅកនុងមា៉ាប្ ើស
Matrix_1 នឹងផ្ែស់បូ រព
ត ើ 1 ទៅជា 20 ។ សូមទមល
ើ រូប ១.១៩ ។
រូប ១.២០ បងាាញនូវរទបៀបទប្បើប្បាស់ array subscripts សប្មាប់វុ ិច ័រមួយ ។ រូប
១.២១ បងាាញនូវរទបៀបទប្បប្ើ បាស់ array subscripts កនុងការកំណរ់នូវរនមែថ្ឲ្
មើ វុ ិច ័រ នង
ិ មា៉ា-ប្ ស
ើ ។
Range Variables ៖
ឹ ប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់យ៉ាង ូលំ ូលាយទៅកនុងជំពូកទប្កាយៗទ ៀរ
Range variables នង
ប៉ាុដនតដផ្នកទនឹះនឹងប្ោន់ដរដណនាំនូវទោលគំនិរដរប៉ាុទ្ណឹះ ។
A range variable គប្ឺ សទដៀងទៅនង
ឹ វុ ិច ័រមួយដដលវាប្រូវការរនមែព ុ គុណ ។ វា
មានរនមែមយ
ួ ជួរ ។ ជួរននរនមែទង
ំ ទនាឹះ មាននូវរនមែចាប់ទផ្តើមមួយ, រនមែចុងបញ្ច ប់មយ
ួ , ទ យ
ើ នឹងរនមែ
រយតាមលំោប់ទៅចទនាែឹះរនមែចាប់ទផ្តើម នង
ិ រនមែចុងបញ្ច ប់ ។ Range variables អាចប្រូវបាន
ទប្បើប្បាស់ទដើមបទើ ធវើការគណនាារទ ង
ើ វ ិញពើទលើរនមែននជួរជាក់លាក់មយ
ួ ននរនមែទង
ំ ទនាឹះ, ឬក៏ ទប្បើ
ប្បាស់ទដើមបប
ើ ទងកើរនូវអ្នុ គមន៍មយ
ួ ពទើ លជ
ើ រួ ជាក់លាក់មយ
ួ ននរនមែទង
ំ ទនាឹះ ។ ពួកវាជាធមមតាប្រូវបាន
ទប្បើប្បាស់ជា integer subscripts សប្មាប់ការកំណរ់មា៉ាប្ ើស ។ A range variable ទមើលទៅដូច
រទបៀបទនឹះ៖ RangeVariableA 1, 1.5 .. 5 ។ Range variable ទនឹះចាប់ទផ្តើមជាមួយនឹងរនមែ 1.0 ។
រនមែ ើ២ទៅកនុង range variable បទងកើរនូវរនមែទកើនទ ង
ើ តាមលំោប់ ។ Mathcad នឹងចាប់យកនូវ
រនមែខុសោនទៅចទនាែឹះរវាងរនមែ ើ១ នង
ិ រនមែ ើ ២ ទ យ
ើ ទប្បប្ើ បាស់វាជារនមែទកន
ើ ទ ង
ើ តាមលំោប់ ។
ទៅកនុងករណើទនឹះ, ចំនន
ួ បដនថមគឺទលខ 0.5 ។ រនមែចុងទប្កាយទៅកនុងជួរទនឹះគឺទលខ 5.0 ។ ដូទចនឹះ range
variable ទនឹះមានរនមែ 1.0, 1.5, 2.0, 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, នង
ិ 5.0 ។

ិ ី
៊ី ល
ទដម
ើ បក
ើ ំណរ់នូវ range variable, សូមវាយទ្មឹះអ្ទថ្រដដលបនាទប់វាយសញ្ញញចុចពរើ ។
ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងបទងកើរនូវការកំណរ់អ្ទថ្រ ។ ទៅកនុងចទនាែឹះបំទពញ សូ មវាយរនមែចាប់ទផ្តើម
រូប ១.១៩ ការផ្ែស់បូ ររនមែ

ត ននធារុមា៉ាប្ ស
ើ មួយ
រូប១.២០ ការទប្បើប្បាស់ array subscripts
៊ី ល
ិ
រូប ១.២១ ការទប្បើប្បាស់ array subscripts
ទ យ
ើ បនាទប់មកសូ មវាយសញ្ញញទកបៀស (comma) ។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងបដនថមនូវចទនាែឹះបំទពញ ើ
២ទៅកនុងសមកា
ើ រ ។ ឥ ូវសូមបញ្ចូ លនូវរនមែ ើ២ទៅកនុងចទនាែឹះបំទពញ ។ រនមែ ើ២នង
ឹ កំណរ់នូវរនមែ
ទកើនទ ង
ើ តាមលំោប់ ។ ឥ ូវសូមវាយសញ្ញញទកបៀស (semicolon) ។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងបញ្ចូ ល
នូវចំណុច២ទៅកនុងសនែឹកការងារ ទ យ
ើ នង
ឹ បដនថមនូវចទនាែឹះបំទពញ ៣
ើ ។ សូ មបញ្ចូ លនូវរនមែចុង
ទប្កាយទៅកនុងចទនាែឹះបំទពញ ។ ប្បសិនទបើរនមែ ២
ើ មានរនមែរិចជាងរនមែចាប់ទផ្តើម, the range variable
នង
ឹ បនថយរនមែវ ិញ, ទ យ
ើ រនមែចុងទប្កាយនឹងកំណរ់នូវកប្មរ
ិ រនមែទបបំផ្ុរទៅឲ្ range variable ។
សូមទមើលរូប ១.២២ សប្មាប់ range variables គំរូខែឹះៗ ទ យ
ើ និងល ធផ្លដដលបានបងាាញរបស់វា ។
Comparing Range Variables to Vectors ៖

ទោយារដរ range variables និង vectors មានភាពប្សទដៀងោន, ទ រុ
ដូទចនឹះទ យ
ើ វាមានារៈសំខ្នន់្ស់កុ ងការដសវ
ន ងយល់អ្ំពភា
ើ ពខុសោនរវាងពួកវាទំងពរើ ។ តារង ១.១
គឺជាការទប្បៀបទធៀបរវាង range variables និង vectors ។

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.២២ Range variables គំរូខែឹះៗ
តារង ១.១ ការទប្បៀបទធៀបោនរវាង Range Variables នង

ិ Vectors
Range Variables Vectors
Range Variables ប្រូវដរជាចំនន
ួ បដនថម (អាច Vectors អាចមានជាចំនន
ួ ទៅតាមលំោប់លំ
ទកើនទ ង
ើ ឬ ថ្យចុឹះ) ទៅតាមលំោប់កប្មិរទសមើ ទោយ្មួយ ។
ៗោន ។
Range variables ប្រូវដរជាចំនន
ួ ពិរ ។ Vectors អាចទប្បើជាចំនន
ួ ពិរ ឬក៏ អាចទប្បើជា
ចំនន
ួ កុំផ្ែិច ។
អ្នកមិនអាចទៅធារុទោយដ ក្មួយនន ធារុនើមយ
ួ ៗននវុ ិច ័រអាចប្រូវបានទៅមកបាន
range variables បានទ យ
ើ ។ ទោយការទប្បប្ើ បាស់ array subscripts ។
ទៅទពលដដលអ្នកទប្បើប្បាស់ range variables ទៅទពលដដលអ្នកទប្បើប្បាស់ vectors ទៅកនុងការ
ទៅកនុងការគណនា ល ធផ្លសរុបគប្ឺ រូវបាន គណនា ល ធផ្លសរុបគអា
ឺ ចបងាាញបានផ្ងដដរ
បងាាញ ប៉ាុដនតល ធផ្លទោយដ កនើមយ
ួ ៗ គឺមិន ទ យ
ើ ល ធផ្លទោយដ កនើមយ
ួ ៗ គឺអាចទៅ
អាចទៅមកបានទ យ
ើ ។ ើ ជំពូក ៥ សប្មាប់ទសចកតើ
មកបាន ។ សូ មទមល
លមែិរ ។
Range variables អាចប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់ទដម
ើ បើ Vectors ក៏អាចប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់ជា argu-
ទធវើការគណនាារទ ង
ើ វ ិញពើទលើរនមែននជួរមួយ ments សប្មាប់ការគណនាបានផ្ងដដរ ។
។ ការគណនាគប្ឺ រូវបានដំទណើរការគណនាមតង ការគណនាគប្ឺ រូវបានដំទណើរការគណនាមតង
៊ី ល
ិ
សប្មាប់រនមែនើមយ
ួ ៗទៅកនុងជួរ ។ សប្មាប់រនមែនើមយ
ួ ៗទៅកនុង vector ។
Range variables ជាធមមតាប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់ជា Range variables (ដដលចាប់ទផ្តើមពើ ORIGIN
subscripts សប្មាប់សរទសរ ឬក៏ ទៅ ិននន័យ ទ យ
ើ ទកើនទ ង
ើ ជាលំោប់ទោយចំនន
ួ 1
ដដលមានទៅកនុងវុ ិច ័រ និង មា៉ាប្ ើស ។ ទ ង
ើ ទៅ) អាចប្រូវទប្បើប្បាស់សប្មាប់បទងកើរជា
វុ ិច ័រពើរនមែទង
ំ ទនាឹះ ។
Range variables ចាប់ទផ្តើមជាមួយនឹងរនមែចាប់ Vectors ទប្បប្ើ បាស់ ORIGIN សប្មាប់ទធវជា
ើ ជា
ទផ្តើមដំបូងដដលបានកំណរ់ឲ្ ។ ធារុ ើ ១ ។
ការ្ូរគកាប X-Y (PLOTTING: X-Y PLOTS) ៖

របារឧបករណ៍្ូរគកាប (Graphing Toolbar)
របារឧបករណ៍គូរប្កាប គឺប្រូវបានបងាាញទៅកនុងរូប ១.២៣ ។ របារឧបករណ៍គូរប្កាប
អ្នុញ្ញញរឲ្អ្នកបញ្ចូ លនូវប្កាប 2D X-Y (two-dimensional X-Y plots), ប្កាបប៉ាូដ (Polar plots),
ទ យ
ើ នឹងប្កាប 3D (three-dimensional plots) បានយ៉ាងរ ័ស ។ ការគូរប្កាបនឹងប្រូវ
បានពិភាកាបនតទៅកនុងជំពូក ៧, ប៉ាុដនតសូមពិនិរយទមើលនូវរទបៀបបទងកើរប្កាបាមញ្ញខែឹះៗ ។
ទដើមបប
ើ ទងកើរប្កាបទលឿន X-Y ាមញ្ញ (simple X-Y QuickPlot), សូ មចុចទលើ icon
ដដលមានទៅទលរើ បារឧបករណ៍គូរប្កាប ។ អ្នកក៏អាចវាយ @ បានផ្ងដដរ, ឬក៏យក mouse ោក់ពទើ លើ
Graph ទៅទលើ Insert menu ទ យ
ើ សូ មចុច X-Y Plot ។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងបញ្ចូ លនូវប្កាប X-Y
ទ រមួយទៅកនុងសនែឹកកច
ិ ចការ ។
សូមចុចទលច
ើ ទនាែឹះបំទពញក្ត លខ្នងទប្កាម ។ ទនឹះគជា
ឺ កដនែងដដលអ្នកវាយបញ្ចូ ល
អ្ទថ្ររបស់អ្័កេ x ។ សូមវាយទ្មឹះរបស់អ្ទថ្រដដលមិនទន់បានកំណរ់ពើខ្នងទដើម ។ អ្ទថ្រទនឹះគឺប្រូវ
បានអ្នុញ្ញញរទប្បជា
ើ អ្័កេ x, ប៉ាុដនតវាអាចជាទ្មឹះអ្ទថ្ររបស់ Mathcad ទផ្េងទ ៀរ ។ បនាទប់មក សូម
ចុចចទនាែឹះបំទពញខ្នងទវចងទៅក្ត ល, ទ យ
ើ វាយនូវសមើការមួយទោយទប្បើប្បាស់អ្ទថ្រដដលបាន
ោក់ទ្មឹះទៅទលើអ្័កេ x ។ សូមចុចទៅខ្នងទប្ៅប្បរិបរតិការទដើមបប
ើ ងាាញប្កាប X-Y ។ Mathcad

ិ ី
៊ី ល
នង
ឹ ទប្ជស
ើ ទរសចទនា
ើ ែ ឹះសប្មាប់អ្័កេទំងពរើ x នង
ិ y ទោយសវ័យប្បវរតិ ។ វ ិធកា
ើ រ់មយ
ួ ទផ្េងទ ៀរ គឺទោយ
វាយដរសមើការទៅកនុងចទនាែឹះបំទពញដផ្នកខ្នងទវវង ។ Mathcad នឹងបដនថមនូវអ្ទថ្រឯករជយទៅកនុងចទនាែឹះ
បំទពញដផ្នកខ្នងទប្កាមទោយសវ័យប្បវរតិ ។ សូ មទមល
ើ រូប ១.២៤ ។
វ ិធើាស្រសតមយួ ទផ្េងទ ៀរកនុងការបទងកើរប្កាបទលឿន គឺទោយកំណរ់នូវអ្នុគមន៍ដដល
កំណរ់ទោយអ្នកទប្បប្ើ បាស់មយ
ួ ដបំ ូ ងកនុងការបទងកើរប្កាប ។ សូ មទបក
ើ នូវប្បរប
ិ រតិការគូរប្កាបទោយវាយ @ ។
សូមចុចចទនាែឹះបំទពញខ្នងទប្កាម ទ យ
ើ វាយនូវទ្មឹះអ្ទថ្រមួយសប្មាប់អ្័កេ x ។ ទ្មឹះ
អ្ទថ្រទនឹះមន
ិ ប្រូវការដូចោនទៅនង
ឹ ទ្មឹះអ្ទថ្រមួយទ ៀរដដលប្រូវបានទប្បប្ើ បាស់ជា argument ទដើមបើ
កំណរ់អ្នុគមន៍ទនាឹះទ ។ ទៅទលើចទនាែឹះបំទពញដផ្នកខ្នងទវវង, សូមវាយទ្មឹះរបស់អ្នុគមន៍ ។ សូម
ទប្បប្ើ បាស់ទ្មឹះអ្ទថ្រពអ្
ើ ័កេ x សប្មាប់ជា argument របស់អ្នុគមន៍ ។ មតងទ ៀរ, Mathcad នង
ឹ
ទប្ជើសទរសចទនា
ើ ែ ឹះសប្មាប់អ្ក
័ េទំងពើរ x និង y ។
រូប ១.២៣ របារឧបករណ៍គូរប្កាប (Graphing toolbar)
៊ី ល
ិ
រូប ១.២៤ ប្កាបទលឿន X-Y ននសមើការ
អ្នកអាចរ ំលងជំហានននការវាយទ្មឹះអ្ទថ្រសប្មាប់អ្័កេ x ។ Mathcad នឹងបដនថម

argument ដដលបានទប្បទើ ៅកនុងអ្នុគមន៍សប្មាប់អ្័កេ y ទោយសវ័យប្បវរតិ ។ សូមទមល
ើ រូប ១.២៥ ។
ប្បសិនទបើអ្នកទប្បើប្បាស់អ្ទថ្រដដលបានកំណរ់ពើខ្នងទដើម, Mathcad នឹងមិនគូរប្កាប
ពទើ លច
ើ ទនាែឹះននរនមែទង
ំ ទនាឹះទ យ
ើ ។ វានង
ឹ គូរសប្មាប់ដររនមែរបស់អ្ទថ្រដដលបានទប្បើ ។ ទៅកនុងករណើខែឹះ,
ទនឹះអាចប្រឹមដរជាចំណុចទទលមួយប៉ាុទ្ណឹះ ។ សប្មាប់ប្កាបទលឿន, វាមានារៈសំខ្នន់្ស់កុ ង
ន
ការទប្បប្ើ បាស់ប្រម
ឹ ដរអ្ទថ្រដដលមន
ិ ទន់បានកំណរ់ ។ ទយង
ើ នង
ឹ ពភា
ិ កានូវការទប្បប្ើ បាស់អ្ំពើ range
variables ទៅកនុងការគូរប្កាបទៅកនុងជំពូក ៧ ។ ទនឹះគឺជាករណើមួយ ទៅទពលដដលអ្ទថ្រដដលបានកំណរ់
ពខ្ន
ើ ងទដើមអាចប្រូវបានទប្បើប្បាស់ ។

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.២៥ ប្កាបទលឿន X-Y ននអ្នុគមន៍
ការកំណត់ែផន្ទលឹះតនមលសគាប់ការ្ូរគកាប (Setting Plotting Ranges)
៊ី ល
ិ
Mathcad កំណរ់ចទនាែឹះរនមែសប្មាប់ការគូរប្កាបទោយសវ័យប្បវរតិ, ប៉ាុដនតមានវ ិធើ-

ាស្រសតមយ
ួ កនុងការផ្ែស់បូ រវា
ត ។ អ្នកប្បដ លជាអាចសមាាល់បាននូវចទនាែឹះបំទពញបដនថម ទៅទពលដដល
អ្នកបានចុចទបក
ើ ប្កាប X-Y មួយ ។ ចទនាែឹះបំទពញទំងទនឹះកំណរ់នូវកប្មិររនមែទបបំផ្ុរ នង
ិ ខពស់បំផ្ុរ
ឲ្ប្កាប ។
ចទនាែឹះបំទពញដផ្នកខ្នងទប្កាមកំណរ់នូវកប្មរ
ិ រនមែទបបំផ្ុរ នង
ិ ខពស់បំផ្ុរទៅទលើអ្័កេ x ។
ចទនាែឹះបំទពញដផ្នកខ្នងទវវងកំណរ់នូវកប្មិររនមែទបបំផ្ុរ និង ខពស់បំផ្ុរទៅទលើអ្័កេ y ។
ទៅទពលដដលអ្នកបទងកើរប្កាបទលឿនមួយ, ចទនាែឹះបំទពញទំងទនឹះនង
ឹ មានរនមែប្ាប់ ។ ទដើមបផ្
ើ ែ ស់បួ រត
រនមែមានប្ាប់ទង
ំ ទនឹះ, សូមចុចទៅទលើចទនាែឹះបំទពញកប្មិររនមែ រួចលុបរនមែទនាឹះទចាល ។ បនាទប់មក,
សូ មបដនថមនូវកប្មិររនមែសប្មាប់ការគូរប្កាបថ្មើ ។ អ្នកអាចបងាាញកប្មរ
ិ រនមែសប្មាប់ការគូរប្កាប
មួយ្ឲ្ទៅមានរនមែប្ាប់ដដដល ពើទប្ពាឹះវានឹងមានវង់ប្កចករូ ចទៅប្ជរងដផ្នកខ្នងទប្កាមននរនមែ
មានប្ាប់ទង
ំ ទនាឹះ ។ ទៅទពលដដលអ្នកផ្ែស់បូ ររនមែ
ត មានប្ាប់ទង
ំ ទនាឹះ, វង់ប្កចកទំងទនាឹះ គឹមន
ិ
ប្រូវបានបងាាញទ ៀរទ យ
ើ ។ សូមទមើលរូប ១.២៦ និង ១.២៧ ។
រូប ១.២៦ ការកំណរ់ចទនាែឹះរនមែសប្មាប់ការគូរប្កាប

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.២៧ ការកំណរ់ចទនាែឹះរនមែសប្មាប់ការគូរប្កាប
PROGRAMMING, SYMBOLIC CALCULATIONS, SOLVING, AND CALCULUS

មានលកេណៈពទិ សសរបស់ Mathcad អ្ាចរយជាទប្ចន
ើ ទ ៀរដដលទយង
ើ មន
ិ ទន់បានទរៀនចប់ទៅ
កនុងជំពូកទនឹះទៅទ យ
ើ , ប៉ាុដនតជំពូកទនឹះគឺជាទសចកតើដណនាំមយ
ួ ។ ប្បសិនទបើទយង
ើ បានទរៀនចប់លកេណៈ
ពទិ សសទំងអ្ស់, ទនាឹះទយង
ើ នង
ឹ ប្រូវការទសៀវទៅមួយកាលទដើមបព
ើ ភា
ិ កាអ្ំពព
ើ ក
ួ វា ។ ទនាឹះគឺ
ជាអ្វើដដលទៅសល់របស់ទសៀវទៅទនឹះនិយយអ្ំពើ, ដដលបទប្ងៀនអ្នកអ្ំពើលកេណៈពិទសសសំខ្នន់ខែឹះៗរបស់
Mathcad ។
ទៅកនុងជំពូកទប្កាយៗទ ៀរ ើ នឹងបទងកើរនូវទោលគំនិរដដលបានសិកាទៅកនុងជំពូកទនឹះ
ទយង ។
ទយង
ើ ក៏នង
ឹ ពភា
ិ កានូវរទបៀបទប្បប្ើ បាស់ Mathcad programming ទដើមបប
ើ ទងកើរនូវអ្នុគមន៍ដដលមាន
អ្រថប្បទយជន៍ និង មានឥ ធិពលផ្ងដដរ ។ ទយង
ើ នឹងពិភាកាអ្ំពើការទប្បើប្បាស់នន symbolic calculations
ទដើមបប
ើ ូ រល
ត ធផ្លទៅជាល ធផ្លពជ
ិ គណិរជាជាងល ធផ្លជារនមែទលខ ។ ជំពូក ១០
នឹងពិភាកាអ្ំពើលកេណៈពិទសសកនុងការទោឹះប្ាយ (solving) ដដលមានឥ ធិពលរបស់ Mathcad ខែឹះៗ ។
ទៅកនុងជំពូក ១២, ទយង
ើ នឹងប្ាយបំភ្ែឺនូវរទបៀបដដល Mathcad អាចទោឹះប្ាយបញ្ញាននការគណនា នង
ិ
បញ្ញាននសមើការខុសៗោន ។ ដផ្នក ៤ នឹងពិភាកាអ្ំពើរទបៀបទប្បើប្បាស់ Mathcad កនុងការបទងកើរ និង
ទរៀបចំការគណនាដបបវ ិ ាាស្រសត នង
ិ ការគណនាដបបវ ិសវករ ។
៊ី ល
ិ
RESOURCES TOOLBAR AND MY SITE

The Resources toolbar គជា
ឺ កដនែងឈប់មួយរបស់អ្នក កនុងការចូលទៅរកពរ៌មានរបស់
Mathcad ។ សូ មទមើលរូប ១.២៨ ។ ពើប្បអ្ប់ មាែក់ចុឹះទប្កាមទនឹះ, អ្នកអាចចូលរក Mathcad tuto-rials,
QuickSheets, reference tables, នង
ិ Mathcad e-books ជាទប្ចន
ើ ទ ៀរ ឬក៏ extension packs
ដដលអ្នកបានរទមែើងបាន ។ My Site គឺជាប្បអ្ប់ដដលមានអ្រថប្បទយជន៍នប្កដលងមួយននពរ៌មាន ។
អ្នកក៏អាចទប្បប្ើ បាស់ default site បានដដរ, ឬក៏អ្នកអាចទប្ជើសទរស
ើ site ទផ្េង្មួយពប្ើ ប-អ្ប់
Preferences ដដលមានទៅទលើ Tools menu ។ ពើ My Site អ្នកអាចចូលរក PTC web site, Mathcad
User Forum, Mathcad Web Resource Center, Mathcad Download Site, នង
ិ Mathcad
Knowledge Base បាន ។ ប្បសិនទបើអ្នកកំពុងដរដសវងរកពរ៌មានបដនថមទៅទលើ Math-cad topic, My Site
គជា
ឺ កដនែងដដលអ្នកចាប់ទផ្តើមការប្ាវប្ជាវរបស់អ្នក ។ សូ មទមល
ើ រូប ១.២៩ ។
សផងេប (SUMMARY) ៖
ទោលបំណងននជំពូកទនឹះ គទឺ ដើមបឲ្
ើ អ្នកដឹង និង ទធវើដំទណើរជាមួយនឹង Mathcad ទោយការ
ដណនាំអ្ំពើគនែឹឹះននលកេណៈពិទសសរបស់ Mathcad ។ វាក៏មានបំណងកនុងការសំទលៀងទសចកតើប្បាថាន
របស់អ្នកសប្មាប់ពរ៌មានដដលបានទរៀនទៅជំពូកទប្កាយៗទ ៀរ ។ វ ិធើាស្រសតដ៏លប
ែ ំផ្ុរកនុងការ ល
ួ
យកនូវការយល់ដឹងអ្ំពើទោលគំនិរដដលបានដណនាំទៅកនុងជំពូកទនឹះ គឺប្រូវដរអ្នុវរតផ្ទល់ ។ ប្បសន
ិ
ទបអ្
ើ នកមិនទន់បានទធវវា
ើ រួចរល់ទ ទនាឹះ, សូមទបក
ើ Mathcad tutorials ទ យ
ើ ទ្ពឹះទៅរក Getting Stared
Primers ដដលបានទពាលពើខ្នងទដើមននជំពូកទនឹះ ។
រូប ១.២៨ Resourcest toolbar

ិ ី
៊ី ល
រូប ១.២៩ My Site

ទៅកនុងជំពូក ១ ទយង
ើ ៖
 បានបងាាញនូវរទបៀបកនុងការបទងកើរ និង ដករប្មូវសមើការ Mathcad ទោយការទប្បើប្បាស់
បនាទរ់ដករប្មូវ ។
 បានបរយយអ្ំ
ិ ពើរបារឧករណ៍របស់ Mathcad ។
 បានដបងដចកភាពខុសោនរវាងសញ្ញញទសមើទផ្េងៗដដលមានទៅកនុង Mathcad ។
ិ ពើ regions ។
 បានដណនាំអ្ំពើអ្នុគមន៍(functions), ខ្ននរ(units),មា៉ាប្ ស
ើ (arrays), នង
ិ ប្កាប(plotting)
។
 បានដណនាំអ្ំពើ range variables ។
 បានបញ្ញជក់អ្ំពភា
ើ ពខុសដបែកោនរវាង literal subscripts នង
ិ array subscripts ។
ិ ពើ ORIGIN របស់អ្ទថ្រ ។
៊ី ល
ិ
លំហាត់អ្នុវតតន៍៖
លំហារ់បដនថម និង ការអ្នុវរតន៍ទផ្េងៗអាចដសវងរកបានទៅទលើទគ ំព័រៈ
www.elsevierdirect.com/9780123747839 ។
១. សូមបញ្ចូ លសមើការទំងទនឹះទៅកនុងសនែឹកកិចចការ Mathcad របស់អ្នក ។
២. សូមឲ្នូវជំហាននម
ើ ួយៗននការបទងកើរសមកា
ើ រអ្ទថ្រ ។ សូមកំណរ់ទ្មឹះអ្ទថ្រ នង
ិ រនមែរបស់វា
ទៅឲ្អ្ទថ្រទផ្េងទ ៀរដដលទប្បើទៅកនុងសមើការ ។ ការកំណរ់អ្ទថ្រទំងទនឹះ ប្រូវការកំណរ់ពើ
ខ្នងទលនើ នការកំណរ់សមើការ ។ សូមបងាាញនូវល ធផ្ល ។ សូ មទធវកា
ើ រផ្ែស់បូ រនូ
ត វរនមែអ្ទថ្រដដលបាន
ោក់បញ្ចូ លខែឹះៗ ទ យ
ើ សូមទមើលនូវឥ ធិពល ដដលវាមានទៅទលើល ធផ្ល ។
៣. សូ មទប្ជើសទរសយកសម
ើ កា
ើ រចំនន
ួ ១០ សមកា ើ ុខជំនាញននការសក
ើ រពម ិ ារបស់អ្នក (ឬក៏
ទប្ជើសទរសយកព
ើ ើទសៀវទៅរូបវ ិ ាក៏បាន) ទ យ
ើ សូ មបញ្ចូ លពួកវាទៅកនុងសនែឹកការងារ Mathcad ។
ការកំណរ់អ្ទថ្រឲ្សមើការប្រូវការកំណរ់មុន មុនទពលបញ្ចូ លសមកា
ើ រ ។ សូ មទប្ជើសទរសយកទ្
ើ ម ឹះ
អ្ទថ្រសមរមយ ។ សូមកុំទប្ជើសទរសយកសម
ើ ើការប្សួលទពក – ទរសយករូ
ើ បមនតដដលសមុកាមញទ យ
ើ ដវង
ទនាឹះនឹងផ្តល់ឲ្អ្នកនូវការអ្នុវរតន៍ខែឹះៗកនុងការបញ្ចូ លសមើការ ។
៤. សូមទប្ជើសទរសយកសម
ើ កា
ើ រទំងទនឹះខែឹះៗ ទ យ
ើ បតូរប្បរិបរតិការខែឹះៗឲ្សមើការទំងទនឹះ ។
៥. សូមទប្ជើសទរសយកសម
ើ ើការទំងទនឹះខែឹះៗ ទ យ
ើ បំប្ពួញសមើការទំងទនឹះទៅជាប្បរិបរតិ-ការបូក
(+) ឬក៏ ប្បរប
ិ រតកា
ិ រដក (-) ។

ិ ី
សំណង់សវ
៊ី ល
ិ មជ្ឈមណឌលវិសវកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
ជំពូក ២
អថេរ / អញ្ញ ត (VARIABLES)

អថេរ/អញ្ញត គឺជាលក្ខណៈពិថេេដ៏េំខាន់មយ
ួ ក្នុងចំថោមលក្ខណៈពិថេេដ៏េំខាន់បំផុតរបេ់
Mathcad ។ ដូចថៅក្នុងពជ
ិ គណិតអញ្ច ឹ ង អថេរក្ំណត់ជាតម្មៃថេរ ថ យ
ើ នង
ិ បថងកើតនូវទំនាក្់ទំនងគ្នា្ ។
ដូចដដលថយង
ើ បានថ ើ ស្រាប់ថៅក្នុងជំពូក្
ញ ១ អញ្ច ឹង េនៃឹក្ក្ិចចការ Mathcad របេ់អនក្នឹងថពញ
ថៅថោយអថេរជាថស្រចន
ើ ។ ថ តុដូថចនេះថ យ
ើ វាមានារៈេំខាន់ោេ់ក្ុ ងការទទួ
ន លយក្នូ វមូល-
ោានស្រគឹេះដ៏រងមាំ
ឹ មយួ ក្នុងការថស្របើស្របាេ់របេ់វាឲបានឆាប់រ ័េ ។
ជំពូក្ ២ នឹងផតល់ឲយអនក្នូវៈ
 ពិភាក្ាអំពើស្របថេទម្នអថេរ/អញ្ញត ។
 ផតល់នូវក្បួនចាប់ក្ុ នងការោក្់ថ្មេះឲអថេរ/អញ្ញត ។
 រាយចុេះបញ្ជ ើនូវចរក្លក្ខ
ិ ណៈដដលអាចស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថ្មេះរបេ់អថេរ/អញ្ញត ។
 ដណនាំអំពើអញ្ញតដបបជាអតថបទ (string variables)p ។
 ពិភាក្ាអំពើបនាាត់ និង ចថនាៃេះដក្ឃ្លៃរបេ់េនៃឹក្ក្ិចចការ (worksheet ruler and tabs) ។
 ស្របាប់នូវរថបៀបរ ំក្ល
ិ ថរៀបចំទត
ើ ង
ំ នង
ិ ដក្ទំ រំ បេ់តំបន់ (regions) ។
 ពិភាក្ាអំពើការថស្របើស្របាេ់ការដេែងរក្ និងជំនេ
ួ (Find and Replace) ។
ប្រថេទនៃអថេរ/អញ្ញ ត (TYPES OF VARIABLES)

អថេរអាចមានជាចំនន
ួ ឬក្៏ ជាតម្មៃថេរ ដូចជាៈ A 1 ឬ B 67 ។ ពួក្វាអាចមានជាេម-ើ ការ
ដូចជាៈ C A+BឬD A+3 ។ អនក្អាចក្ំណត់ឲអថេរមួយថេមើនឹងអថេរមួយថទៀត ដូចជា់ៈ E
A បាន ។ អថេរក្៏អាចមានជាដសែរម្នតួអក្ែរផងដដរ ដូចជាៈ F ”This is an example of a string
variable.” ។ អថេរអាចមានេូ មបដើ ត logic programs ដដលទាក្់ទងជាមួយវា ដូថចនេះ
តម្មៃម្នអថេរថនាេះពឹងដផែក្ថៅថលើលទធផលម្ន Boolean logic ។ ថៅថពលដដលអនក្បានថរៀនថេៀវថៅថនេះចប់
អនក្នឹងថ ញ
ើ ថា អថេរអាចជារបេ់ដដលាមញ្ញបំផុត ឬក្៏ អាចជារបេ់ដដលេមុគាមញបំផុត ។
េស្រមាប់ថគ្លបំណងម្នជំពូក្ថនេះ ថយង
ើ នង
ឹ ថៅដតេក្
ិ ាជាមួយនង
ឹ ឧទា រណ៍ាមញ្ញៗដដដល ។
ឧទា រណ៍ដដលលមែិតជាថស្រចើនថទៀត នឹងមានជាបនតបនាាប់ថៅជំពូក្ថស្រកាយៗថទៀត ។
អញ្ញាត និង តំបន់ 72 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

មជ្ឈមណឌលវិសវកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា សំណង់សវ
៊ី ល
ិ
កបៃច្បារ់
ួ នៃការដាក់ថ្មោះឲ្យអថេរ (RULES FOR NAMING VARIABLES)
ក្រណើអក្ែរធំតូច និង ស្របថេទអក្ែរ (Case and Font)
ថរឿងដដលេំខាន់ដំបូងថគក្នុងការចងចំអំពថើ ្មេះរបេ់អថេរ គថា
ឺ ពួក្វាជាក្រណើអក្ែរ ធំតូច
(Case), ស្របថេទអក្ែរ (Font), ទំ អ
ំ ក្ែរ (Size) ថ យ
ើ នឹងាតយអក្ែរ ។ ថ តុដូថចនេះអថេរ “ANT”
គស
ឺ ុេគ្នពើ អថេរ “ant” (អក្ែរធំទល់នង
ឹ អក្ែរតូច UPPER case versus lower case), ថ យ
ើ នង
ឹ អថេរ
“Bat” គឺសុេគ្នពើ អថេរ “Bat” (អក្ែរធមមតទល់នឹងអក្ែរដិតធំ Normal font ver-sus bold font) ។
អថេរ “Cat” គឺសុេគ្នពើ អថេរ “Cat” (ទំ អ

ំ ក្ែរសុេគ្ន Different font size), ថ យ
ើ នឹងអថេរ “Dog”
គឺសុេគ្នពើ អថេរ “Dog” (ាតយអក្ែរសុេគ្ន Different font style) ។ ស្រប-
ិ ថបថើ ៅស្រតង់ចំណុចសៃេះថៅក្នុងេនៃក្
េន ឹ ក្ច
ិ ចការ Mathcad របេ់អនក្ ក្ំពុងដតមន
ិ ាាល់អថេររបេ់អនក្
េូមថធែើការស្រតួតពិនិតយថ ង
ើ វ ិញថដើមបថើ ធែើឲស្របាក្ដថាអថេររបេ់អនក្ គឺពិតជាដូ ចគ្នថៅក្នុងក្រណើអក្ែរធំតូច
(Case), ស្របថេទអក្ែរ (Font), ទំ អ
ំ ក្ែរ (Size), ថ យ
ើ នឹងាតយអក្ែរ (Style) ។
ចរក្លក្ខ
ិ ណៈដដលអាចស្រតវូ បានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថ្មេះរបេ់អថេរ
(Characters that Can Be Used in Variable Names)
មានក្បនចាប់
ួ មយ
ួ ចំនួនេស្រមាប់ការោក្់ថ្មេះឲអថេរៈ
 ថ្មេះអថេរអាចមានជាអក្ែរធំ នង
ិ អក្ែរតូច ។
 ថលសចប់ពើ 0 ដល់ 9 អាចស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថ្មេះអថេរ ថលើក្ដលងស្រតង់ថា តួ
ខាងមុសថគថៅក្នុងថ្មេះអថេរមន
ិ អាចជាថលសថ យ
ើ ។ Mathcad ាាល់នូវអែម
ើ យ
ួ ដដល
ចប់ថផតើមថោយថលសថាជាចំនន
ួ ថ យ
ើ មិនដមនជាអថេរថនាេះថទ ។
 ថ្មេះអថេរអាចមានជាអក្ែរ Greek ។ វ ិធា
ើ ស្រេតដដលងាយស្រេួលបំផុតក្នុងការបញ្ចូ លអក្ែរ
Greek គឺថស្របើស្របាេ់របារឧបក្រណ៍អក្ែរ Greek (Greek letter toolbar) ។ ដេែង
រក្របារឧបក្រណ៍ថនេះថោយការចុចថលើ Toolbars ពើ View menu ថ យ
ើ ចុចថៅថលពា
ើ ក្យ Greek
។ េូមថស្រជើេថរេយក្អក្ែរ
ើ Greek ដដលចង់បានពើរបារឧបក្រណ៍ ថនាេះវានឹងស្រតូវបាន
បញ្ចូ លថៅក្នុងេនៃក្
ឹ ក្ច
ិ ចការរបេ់អនក្ ។ វ ិធា
ើ ស្រេតមួយថផែងថទៀត ក្នុងការបញ្ចូ លអក្ែរ Greek
គឺថោយការវាយអក្ែររូមាុង
ំ េមមូល ថ យ
ើ បនាាប់មក្វាយ ។ េូមថមើលរូប
២.១ េស្រមាប់តរាងម្នអក្ែរ Greek េមមូល ។ េូមដេែងរក្ “Greek toolbar” ថៅក្នុង Index
ម្ន Mathcad Help េស្រមាប់តរាងម្នអក្ែរដដលេមមូលថៅនឹងអក្ែរ Greek ថនេះ ។
សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 73 អញ្ញាត និង តំបន់

៊ី ល
រូប ២.១ តរាងម្នអក្ែរស្រក្ិចេមមូល (Table of equivalent Greek letters)
 និមិតតេញ្ញញអននត ∞ (Infinity symbol) អាចស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ស្រតឹមដតជាតួចប់ថផតើមថៅក្នុង

ថ្មេះអថេរដតបុថោណេះ ។ ថដម
ើ បប
ើ ញ្ចូ លនម
ិ ិតតេញ្ញញអននត, េូមវាយ ។
Literal Subscripts
Literal subscripts បានពិភាក្ាថៅក្នុងជំពូក្ ១ រួចថ យ
ើ ។ េូមចងចំថា ថដើមបវា
ើ យ
subscript មួយ េូមវាយនូវដផនក្ដំបូងម្នថ្មេះរបេ់អថេរ ថ យ
ើ បនាាប់មក្េូ មវាយេញ្ញញចុ ច ។
ចំណុចបញ្ចូ ល នឹងធ្លៃក្់ចុេះថស្រកាមពាក្់ក្ោត លម្នជួរ ។ តួទាង
ំ អេ់ដដលបានវាយបនាាប់ពើចំណុច
ថនេះនង
ឹ កាៃយជាដផនក្ម្ន subscript ។ េូមចងចំដដរថា literal subscript ថមល
ើ ថៅស្រេថដៀងគ្ននង
ឹ array
subscript មួយអញ្ច ឹង បុដនតវាស្របស្រពឹតតសុេគ្នថស្រចើន ។ Array subscripts នឹងស្រតូវបានពិភា-ក្ាថៅក្នុងជំពូក្
៥។
រថបៀបវាយអតថបទពថិ េេ (Special Text Mode)

និមិតតេញ្ញញដដលមានថៅថលើ Keyboard អាចស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថ្មេះរបេ់អថេរ
បុដនតេស្រមាប់ស្របតិបតតិការរបេ់ Mathcad មិនអាចថស្របើស្របាេ់និមិតតេញ្ញញទាំងថនេះបានថ យ
ើ ។
ថទាេះបើជាយងោក្៏ថោយ និមិតតេញ្ញញដដលមានថៅថលើ Keyboard ភាគថស្រចើន ក្៏ជា shortcuts របេ់
Mathcad ផងដដរ ដដលអាចបញ្ចូ លនូវស្របតិបតតិការរបេ់ Mathcad ឬក្៏បថងកើតនូវអនុគមន៍របេ់ Mathcad
ថផែងៗថទៀត ។ (េូមថមល
ើ ឧបេមព័នធេស្រមាប់តរាងបញ្ជ ើម្ន keyboard shortcuts) ។
ថនេះថដើមបទ
ើ ប់ាកត់អនក្ពើការថស្របើស្របាេ់និមិតតេញ្ញញដដលមានថៅថលើ Keyboard ថស្រចើនថៅក្នុងថ្មេះ
អថេររបេ់អនក្ ។ ថៅថពលដដលអនក្ពាយមថស្របស្រើ បាេ់នម
ិ ត
ិ តេញ្ញញមួយ ដដលវាក្៏ផងដដរគឺជា Math-cad
shortcut ថនាេះ Mathcad នឹងបញ្ចូ លនូវស្របតិបតតិការ ឬក្៏ បថងកើតនូវ command ដដលេំអាងថៅថលើ

៊ី ល
ិ
shortcut ថនាេះ ។ ជាឧទា រណ៍ ស្របេន

ិ ថបអ
ើ នក្វាយ A $ B ថនាេះ Mathcad នង
ឹ បញ្ចូ លនូវនម
ិ ត
ិ ត
េញ្ញញផលបូក្តមជួរ ពើថស្រពាេះនិមិតតេញ្ញញ $ គឺជា keyboard shortcut មួយេស្រមាប់ជាផលបូក្តម
ជួរបុថោណេះ ។ ថ្មេះរបេ់អថេរមួយមន
ិ អាចថស្របស្រើ បតិបតតកា
ិ របដនថមបានថនាេះថទ ។ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្វាយ A
+ B : 6 ថនាេះ Mathcad នឹងមិនាាល់ថ្មេះអថេរថនេះថទ ថ យ
ើ នឹងផតល់ឲអនក្នូវក្ំ ុេ (error) ។
េូមថមល
ើ រូប ២.២ ។
Mathcad ផតល់នូវវ ិធើាស្រេតមយ
ួ ក្នុងការថស្របើស្របាេ់ទាង
ំ និមិតតេញ្ញញ ទាំងស្របតិបតតិការ
ើ ំថណើរការ special text
បានថៅក្នុងថ្មេះរបេ់អថេរ ថោយការផតល់នូវ special text mode ។ ថដើមបដ
mode េូមចប់ថផតើមនូវថ្មេះអថេររបេ់អនក្ថោយការវាយអក្ែរ ថ យ
ើ បនាាប់មក្េូ មវាយ
។ ថៅថពលដដល special text mode ស្រតូវបានបញ្ចូ ល ថនាេះបនាាត់ដក្តស្រមូវ
នឹងបតូរពើពណ៌ថសៀវថៅជាពណ៌ស្រក្ ម ។ ឥ ូវអនក្អាចបញ្ចូ លនូវនិមិតតេញ្ញញដដលមានថៅថលើ key-board
មួយោក្៏បានថោយថេរ ើ ។
រូប ២.២ ស្របតិបតតិការមិនអាចស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថ្មេះរបេ់អថេរបានថទ
រូប ២.៣ ឧទា រណ៍សៃេះៗម្នថ្មេះរបេ់អថេរថោយការថស្របើស្របាេ់ special text mode
ស្របេិនថបើអនក្ចង់ឲថ្មេះអថេររបេ់អនក្ចប់ថផតើមថោយនិមិតតេញ្ញញ េូ មរ ំក្ិល cursor ស្រត ប់ថៅរក្ចំណុច

ចប់ថផតម
ើ របេ់អថេរវ ិញ ថ យ
ើ េូមវាយនូវនិមត
ិ តេញ្ញញថនាេះ ។ ថៅថពលដដលអនក្រួចរាល់ក្ុ ងការបញ្ច
ន ូ លនូវ
និមិតតេញ្ញញ េូមវាយ មតងថទៀត ថដើមបស្រើ ត ប់ថៅរក្ math editing mode ធមមត
វ ិញ ។ េូមថមល
ើ រូប ២.៣ េស្រមាប់ជាឧទា រណ៍សៃេះៗម្នថ្មេះរបេ់អថេរថោយការថស្របើ
ស្របាេ់និមិតតេញ្ញញដដលមានថៅថលើ keyboard ។
Chemistry Notation

៊ី ល
Mathcad ផតល់ឲនូវអតថន័យមួយថដម
ើ បឲ
ើ ថ្មេះអថេររបេ់អនក្ថមល
ើ ថៅដូចជាេមកា
ើ រ
មួយអញ្ច ឹង (an expression or an equation) ។ វាគឺជារថបៀបពិថេេមួយដដលថគថៅថា Chemistry
Notation ។ ើ ំថណើរការ
ថដើមបដ Chemistry Notation េូមវាយ ។
ថធែើរថបៀបថនេះនឹងបញ្ចូ លនូវវង់ដថងកៀបមួយគូរជាមួយនឹងចថនាៃេះបំថពញមួយថៅចថនាៃេះវង់ដថងកៀបទាំងពើរថនាេះ ។
ឥ ូវថនេះអនក្អាចបញ្ចូ លអក្ែរក្៏បាន ចំនន
ួ ក្៏បាន ថ យ
ើ នង
ិ ស្របតប
ិ តតកា
ិ រក្៏បាន ដដលអនក្ចង់
ឲវាេថិតថៅចថនាៃេះដថងកៀបទាំងពើរថនាេះ ។ ការថស្របើស្របាេ់វ ិធើថនេះ អនក្អាចថធែើឲថ្មេះអថេររបេ់អនក្ថមើល
ថៅដូចជាេមកា
ើ រមួយអញ្ច ឹ ង ។ អនក្មន
ិ ស្រតូវបានថគក្ស្រមត
ិ ក្ំណត់ក្ុ ងការបញ្ច
ន ូ លថ្មេះអថេរជាមួយនឹង
subscripts ថទ ដូចថៅថពលដដលអនក្ោក្់ថ្មេះឲអថេរធមមតមួយអញ្ច ឹង ។ Chemistry Notation
គមា
ឺ នអតថស្របថយជន៍ ថៅថពលដដលអនក្មានេមើការមួយដវងដដលមានថស្រចន
ើ ដផនក្ ។ អនក្អាចបំដបក្
េមើការថនាេះថៅជាដផនក្តូចៗបាន ។ ថដើមបថើ ធែើរថបៀបថនេះ អនក្ចំបាច់ស្រតូវដតផតល់ឲដផនក្នើមយ
ួ ៗម្នេមើ-
ការនូវថ្មេះអថេរមួយៗ ។ ជួនកាល វាមានការលំបាក្ក្នុងការក្ំណត់ថ្មេះ ថដើមបោ
ើ ក្់ឲដផនក្នម
ើ យ
ួ ៗ ។
ជាមួយនឹង Chemistry Notation ដផនក្នើមួយៗអាចស្រតូវបានផតល់ឲនូវថ្មេះអថេរថដើមបផ
ើ ូ រផា
ា ងជា-
មួយនង
ឹ ដផនក្ម្នេមកា
ើ រ ។ េូមថមល
ើ រូប ២.៤ ។
រូប ២.៤ ថ្មេះអថេរថោយការថស្របើ Chemistry Notation
STRING VARIABLES
A string គជា
ឺ លំោប់លំថោយមួយម្នតួអក្ែរដដលឋត
ិ ថៅចថនាៃេះេញ្ញញថធមញក្ណុ ត រ ។ វាមន
ិ
មានជាតម្មៃថលសថទ បុដនតវាអាចស្រតូវបានក្ំណត់ជាអថេរមួយបាន ។ ថដើមបប
ើ ថងកើត string variable មួយ
េូមវាយថ្មេះអថេរថនាេះ បនាាប់មក្ចុចេញ្ញញចុ ចពរើ (key colon “:”) ។ េូមវាយេញ្ញញថធមញក្ណុ ត រ
ថៅក្នុងចថនាៃេះបំថពញ ។ អនក្នឹងថ ញ
ើ បនាាត់បញ្ចូ ល (insertion line) ថៅចថនាៃេះេញ្ញញ

៊ី ល
ិ
ថធមញក្ណុ ត រទាំងពរើ ថនាេះ ។ ថនាេះអនក្អាចវាយនូវបនែំោមួយម្នតួអក្ែរ ចំនន

ួ ឬក្៏ តួថផែងៗថទៀត ។
ថៅថពលដដលអនក្បានបញ្ច ប់នូវការបញ្ចូ ល េូមចុច ។
String variables គមា
ឺ នអតថស្របថយជន៍ក្ុ នងការថស្របស្រើ បាេ់ជាារក្ំ ុេឆ្ាង (error messages) ។
ស្របេិនថបើអនក្ស្រតូវការតម្មៃោក្់បញ្ចូ លជាក្់លាក្់ជាចំនន
ួ វ ិជជមាន អនក្អាចក្ំណត់ឲ string variable
មានតម្មៃជាថលស “តម្មៃោក្់បញ្ចូ លស្រតូវដតជាចំនួនវ ិជជមាន” ។ ស្របេន
ិ ថបច
ើ ំនន
ួ មួយមានតម្មៃតូចជាង 0
ស្រតូវបានោក្់បញ្ចូ ល ថនាេះ Mathcad អាចបងាាញ string variable ថនេះជាារក្ំ ុេឆ្ាង ។ String
variables ក្៏មានអតថស្របថយជន៍ជាអតថន័យម្នការបងាាញផងដដរ ថាថតល
ើ ក្ខសណឌោមួយស្រតូវបានអនុវតត ។
អនក្អាចក្ំណត់ឲអថេរមួយមានតម្មៃថេមើ “Yes” ថ យ
ើ ក្ំណត់ឲអថេរមួយថទៀតមានតម្មៃថេមើ “No” ។
ស្របេន
ិ ថបល
ើ ក្ខសណឌជាក្់លាក្់ស្រតូវបានអនុវតត Mathcad អាចបងាាញ string varia-ble ភាជប់ជាមួយនង
ឹ ពាក្យ
“Yes” ។ ស្របេិនថបើលក្ខសណឌជាក្់លាក្់មិនស្រតូវបានអនុវតត Mathcad អាចបងាាញ string variable
ិ -ក្ាថៅក្នុងជំពូក្ ៨ គឺ "Simple
ភាជប់ជាមួយនឹងពាក្យ “No” ។ Logic programs ទាំងថនេះនឹងស្រតូវបានពភា
Logic Programming." ។ េូមថមើលរូប ២.៥ េស្រមាប់ជាឧទា រ-ណ៍សៃេះៗម្ន text strings ។
ថេតុអវីបាៃជាថប្រើប្បាស់អថេរ ? (WHY USE VARIABLES?)

រូប ២.៦ បងាាញនូវវ ិធើាស្រេត ៣ សុេៗគ្នក្នុងការទទួលនូវលទធផលស្រេថដៀងគ្ន ។ វ ិធើាស្រេតទើ ១
គឺជាវ ិធើាស្រេតផ្ទាល់ ។ ស្របេិនថបើអនក្មិនចង់រក្ាទុក្នូវេនៃឹក្ក្ិចចការ ថ យ
ើ អនក្ស្រតូវការចថមៃើយរ ័េ
ថនាេះវ ិធើាស្រេតទើ ១ ថោេះស្រាយបានលែ ។ ថោយស្រគ្ន់ដតវាយនូវចំនន
ួ ថដើមបទ
ើ ទួលបាននូវចថមៃើ-យ ។
េូមថស្របស្រើ បាេ់លទធផលម្នេមកា
ើ រទើ ១ ថ យ
ើ វាយបញ្ចូ លវាថៅក្នុងេមកា
ើ រទើ ២ ។ េូ មថស្របស្រើ បា-េ់លទធ
ផលម្នេមើការទើ ២ ថ យ
ើ វាយបញ្ចូ លវាថៅក្នុងេមើការទើ ៣ ។
វ ិធា
ើ ស្រេតទើ ២ ដដលបានបងាាញ គក្
ឺ ណ
ំ ត់ថ្មេះអថេរមួយថៅឲចថមៃយ
ើ ក្ោត ល ។ អតថស្រប-ថយជន៍
ម្នវ ិធើាស្រេតថនេះគឺថា អនក្នឹងទទួលបាននូវលទធផលពើេមើការនើមយ
ួ ៗ ដដលអាចថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុង
េមកា
ើ រថផែងៗថទៀតថៅក្នុងេនៃក្
ឹ ក្ច
ិ ចការរបេ់អនក្ ។ េមកា
ើ រដដលបានបងាាញ គឺមានលក្ខ-ណៈាមញ្ញ
និង មានលក្ខណៈជាមូលោាន បុដនតថៅក្នុងការគណនាដបបវ ិទាាស្រេត ឬក្៏ ដបបវ ិេែក្មម
ថនាេះេមកា
ើ រអាចមានលក្ខណៈេមុគាមញខាៃង
ំ ។ ថៅថពលដដលលទធផលម្នេមកា
ើ រមួយស្រតូវបាន
គណនាថោយ Mathcad ថ ើ អនក្ចង់ចងវាទុក្េស្រមាប់ការថស្របើស្របាេ់នាថពលអនាគត
យ ។ អនក្អាចថធែើ
វាបានថោយការក្ំណត់នូវលទធផលថៅជាអថេរមួយ ។

៊ី ល
រូប ២.៥ ឧទា រណ៍សៃេះៗម្ន text strings
រូប ២.៦ ការថស្របើស្របាេ់អថេរថៅក្នុងការគណនា

វ ិធើាស្រេតទើ ៣ ដដលបានបងាាញ គឺក្ំណត់តម្មៃទាង
ំ អេ់ថោយថ្មេះអថេរ ។ ថយង
ើ មានតម្មៃ
ោក្់បញ្ចូ លចំនួន ៤ ថ យ
ើ នង
ឹ លទធផលចំនន
ួ ៣ ។ អនក្ស្របដ លជាក្ំពុងនយ
ិ យថៅកាន់សូ នឯងថា
ៃ
“ថ តុអែើបានជាស្ុំវាយថ្មេះបដនថមទាំងថនាេះោច់ថផែងពើគ្នថធែើអែើ ? ថស្រពាេះថាវាេុ ើថពលថស្រចើនក្នុងការវា-យ
Input1+Input2 ជាងការវាយ 5+7 ។” អញ្ច ឹង េូមេនមតថា ថលស 5, 7, 3, នង
ិ 8 តំោងឲស្រប-
ថេទមួយចំនន
ួ ម្នតម្មៃោក្់បញ្ចូ លដផនក្វ ិេែក្មម ។ ឥ ូវថនេះអនក្អាចថស្របើស្របាេ់តម្មៃទាង
ំ ថនាេះមតងថ យ
ើ
មតងថទៀតបានថៅក្នុងការគណនារបេ់អនក្ ។ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្ថៅដតថស្របស្រើ បាេ់ថលស 5, 7, 3, នង
ិ 8 ថៅ
ក្នុងេមើការថផែងៗគ្នជាថស្រចើនរបេ់អនក្ ថតើមានអែើថក្ើតថ ង
ើ ស្របេិនថបើថៅស្រតង់ចំណុចោមួយថនាេះ
តម្មៃោក្់បញ្ចូ ល 7 ស្រតូវបានបតូរថៅជា 9 ? ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្បានថស្របស្រើ បាេ់អថេរ Input2=7 ថនាេះអនក្ស្រគ្-
ន់ដតបតូរតម្មៃរបេ់ Input2 ពើ 7 ថៅជា 9 ជាការថស្រេច ។ Mathcad នឹងគណនាអែើដដលថៅេល់ទាង
ំ អេ់ ។
បុដនតស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្មន
ិ បានថស្របស្រើ បាេ់អថេរដដលបានោក្់បញ្ចូ លថនាេះថទ អនក្នង
ឹ ចំបាច់ស្រតូវដត

៊ី ល
ិ
ថៅរក្េនៃក្
ឹ ក្ច
ិ ចការរបេ់អនក្ ថ យ
ើ ថធែកា
ើ រផ្ទៃេ់បូ រវា
ត (ឬក្៏អនក្មានបំណងចង់ផ្ទៃេ់បូ រវា)
ត ស្រគប់ក្ដនៃង
ដដលថលស 7 ស្រតូវបានបងាាញថៅក្នុងអថេរោក្់បញ្ចូ ល ថ យ
ើ ថធែើការផ្ទៃេ់បូ រវាព
ត ើ 7 ថៅជា 9 ។ ថនេះ
អាចជាការងារដដលមន
ិ អាចថៅរួចមួយ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្មានេនៃក្
ឹ ក្ិចចការេមុគាមញ ។
េូមចងចំថា ថគ្លបំណងម្នថេៀវថៅថនេះគឺ ថដើមបប
ើ ថស្រងៀនអនក្នូវរថបៀបថស្របើស្របាេ់ Mathcad
េស្រមាប់ជាឧបក្រណ៍មួយេស្រមាប់ការបថងកើតការគណនាដបបវ ិទាាស្រេត នង
ិ ការគណនាដបបវ ិេែក្មម ។
ថោយារដតថគ្លបំណងថនេះ ស្ុំេូមផតល់អនុ ាេន៍ឲអនក្ាុន
ំ ឹងទមាៃប់ម្នការថស្របើស្របាេ់វ ិធើាស្រេតទើ ៣
ខាងថលដើ ដលបានបងាាញថោយថលក្
ើ ឧទា រណ៍បញ្ញជក្់ដូចថៅក្នុងរូប ២.៦ ។ ឧទា រណ៍ភាគថស្រចន
ើ
ដដលបានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថេៀវថៅថនេះនឹងថស្របើស្របាេ់វ ិធើាស្រេតទើ ៣ ថនេះ ។ ថយង
ើ នឹងក្ំណត់តម្មៃោក្់
បញ្ចូ លឲថៅជាថ្មេះអថេរ ក្ំណត់ថ្មេះអថេរថៅឲេមកា
ើ រ ថ យ
ើ បនាាប់មក្បងាាញលទធ-ផលម្នេមើ
ការថនាេះ ។
ជំពូក្ ១៣ ផតល់នូវគនៃេះឹ ម្នការោក្់ថ្មេះដដលមានអតថស្របថយជន៍មយ
ួ ចំនួនឲអថេរ ដដលស្រតូវបាន
ថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងការគណនាដបបវ ិទាាស្រេត និង ការគណនាដបបវ ិេែក្មមរបេ់អនក្ ។
REGIONS
ថៅក្នុងជំពូក្ ១ ថយង
ើ បានពិភាក្ារួចមក្ថ យ
ើ នូវរថបៀបដដលេនៃឹក្ក្ិចចការ Mathcad មួយ មាន
regions ថផែងៗគ្នជាថស្រចើន ។ ថៅថពលថនេះ ដផនក្ថនេះនឹងពិភាក្ានូវរថបៀបេស្រមួល និង ថរៀបចំ regions ។
ការថស្របើស្របាេ់បនាាត់េនៃក្
ឹ ក្ច
ិ កា
ច រ (Using the Worksheet Ruler)
បនាាត់េនៃក្
ឹ ក្ច
ិ ចការដដលេថត
ិ ថៅដផនក្ខាងថលម្ើ នេនៃក្
ឹ ក្ច
ិ ចការរបេ់អនក្ អាចជួយអនក្ថរៀបចំ
regions ឲស្រតង់ជរួ គ្ន ថ យ
ើ នឹងក្ំណត់ tabs ។ ថដើមបប
ើ ងាាញបនាាត់ េូមចុច Ruler ពើ View menu ។
ើ ូវដំថណើរការថនេះដដដលេស្រមាប់ការបទ
េូមថធែន ិ បនាាត់វ ិញ ។
អនក្អាចផ្ទៃេ់បូ រស្របព័
ត នធខានតរងាែេ់ដដលបានថស្របើស្របាេ់ថៅថលើបនាាត់បានថោយចុច right-click
ថៅថលប
ើ នាាត់ ថ យ
ើ ថស្រជើេថរេព
ើ ប
ើ ញ្ជ ើម្នខានតរងាែេ់ ដូចជាៈ inches, centimeters, points, ឬក្៏ picas ។
េូមចងចំថា 1 inch មាន 72 points ថ យ
ើ 1 inch មាន 6 picas ។ ថៅថពលអនក្ដដលផ្ទៃេ់
បតូរខានតរងាែេ់របេ់បនាាត់ ដផនក្សៃេះម្នស្របអប់ស្របព័នឌខានតរងាែេ់ផ្ទៃេ់បូ រថៅជាស្របព័
ត នធខានតរងាែេ់េមើ ។
Tabs
អនក្អាចថស្របើស្របាេ់ tabs ថដើមបជ ួ អនក្ថរៀបចំ regions ឲស្រតង់ជរួ គ្នថៅក្នុងេនៃឹក្ក្ិចចការរបេ់អនក្ ។
ើ យ
ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្ចុច ឹ តស្រមង់ជរួ ខាងថឆ្ែងថៅតម
មុនការបថងកើត math ឬ text region ថនាេះ region នង
tab stop ។
Mathcad គមា
ឺ នស្រាប់ក្ុ ងការក្ំ
ន ណត់ tab stops ថេមើ 1.5 inches ។ អនក្ក្៏អាចក្ំណត់ tab stops
ថៅថលើបនាាត់េនៃឹក្ក្ិចចការបានដដរ ថោយចុចថលើបនាាត់េនៃឹក្ក្ិចចការថៅស្រតង់ទើតង
ំ ោដដលអនក្ចង់ក្ំណត់
tab stops ថនាេះ ។ ថៅថពលដដល tab stop ស្រតូវបានបងាាញថៅថលប
ើ នាាត់ អនក្អាចដក្តស្រមូវ tab ថនាេះបាន
ថោយចុច tab ថនាេះ ថ យ
ើ អូេវាថចញពើរបារឧបរក្ណ៍របេ់េនៃឹក្ក្ិចចការ ។ វ ិធើមយ
ួ

៊ី ល
ថផែងថទៀតក្នុងការក្ំណត់ tab stops គថឺ ោយការចុចយក្ Tabs ពើ Format menu ។ ការថធែើរថបៀបថនេះ

នឹងថបើក្នូវស្របអប់ Tabs dialog box ។ តមរយៈស្របអប់ថនេះ អនក្អាចលុបថចលនូវ tab stops ទាំងអេ់
ថ ើ ក្៏អាចក្ំណត់នូវ tab stops េមើ ថៅស្រតង់ទត
យ ើ ង
ំ tab stop ជាក្់លាក្់ោមួយបានដដរ ។
Selecting and Moving Regions
អនក្អាចថស្រជើេថរេ
ើ នង
ិ រ ំក្ល
ិ region ដតមួយ ឬ region ថស្រចន
ើ បាន ។ ថដើមបរើ ំក្ល
ិ region ដត មួយ
េូមចុចថៅក្នុង region ថនាេះ ថ យ
ើ បនាាប់មក្ោក្់ cursor របេ់អនក្ដក្បរបរមាស្រតរបេ់
ិ region ថនាេះ
រ ូតដល់ cursor ផ្ទៃេ់បូ រព
ត ក្
ើ ាលស្រពួញថៅជាបាតម្ដ ។ រួចេូមចុច mouse ខាងថឆ្ែងឲជាប់ ។
រួចថ ើ អូេ region ថនាេះថៅក្ដនៃងោដដលអនក្ចង់បាន ។
យ
ថដើមបរើ ំក្ល
ិ region មតងបានថស្រចន
ើ េូមអូេ select region ទាំងថនាេះ ។ ថដើមបថើ ធែរើ ថបៀបថនេះ
េូមចុចថៅខាងថស្រៅ region ថ យ
ើ បនាាប់មក្ចុច mouse ខាងថឆ្ែងឲជាប់ ថ យ
ើ អូេវាកាត់ពើថលើ region
ជាថស្រចន
ើ ទាំងថនាេះ រួចថ យ
ើ ស្រពដលង mouse វ ិញ ។ ស្រគប់ region ទាំងអេ់ ដដលេថត
ិ ថៅក្នុងតំបន់ដដលបាន
select ថនេះ ឥ ូវថនេះនឹងស្រតូវបាន select ថ យ ួ ៗ នឹងមានបនាាត់ថស្រតោច់ៗព័ទធជុំវ ិញ region
ើ region នើមយ
ទាំងថនាេះ ។ ថដើមបថើ ោេះ select region ដដលថៅដក្បរ េូមចុច ឲជាប់ ថ យ
ើ ចុចថៅក្នុង region
មួយៗ ដដលចង់ថោេះ select ។ ថដើមបរើ ំក្ិល region ដដលបាន select េូមោក្់ cursor ថៅក្នុង region
មួយក្នុងចំថោម region ទាំងអេ់ថនាេះ បនាាប់មក្ចុច mouse ខាងថឆ្ែងឲជាប់ រួចអូេ region ទាំងថនាេះ
ំ េមើដដលអនក្ចង់បាន ។ អនក្ក្៏អាចថស្របើស្របាេ់ arrow key ថដើមបរើ ំក្ិល region ដដលបាន select
ថៅកាន់ទើតង
ទាំងថនាេះបានផងដដរ ។
Aligning Regions and Alignment Guidelines
វានឹងេុើថពលថស្រចើន ថៅថពលដដលអនក្ចង់ថរៀបចំ region ថផែងគ្នឲស្រតង់ជរួ ទាំងទិេឈរ និង
ទេ
ិ ថដក្ ។ Region ដដលស្រតូវបានថរៀបចំជាជួរហាក្់ដូចជាកាន់ដតមានភាពងាយស្រេួលជាងមុនថស្រចន
ើ ។
ថដើមបថើ រៀបចំ region ឲស្រតង់ជរួ េូម select region ដដលចង់បាន បនាាប់មក្េូមចុច Align Regions ពើ
Format menu ថ យ
ើ បនាាប់មក្ select ទាំង Across នង
ិ Down ។ អនក្ក្៏អាចថស្របើស្របាេ់ alignment
icons ដដលមានថៅថលើរបារឧបក្រណ៍ Standard បានផងដដរ ។
ស្របេន
ិ ថបើ region ដដលបាន select របេ់អនក្ ស្រតូវបានថរៀបជាជួរមន
ិ ថេមគ្
ើ ន តមជួរថដក្ ថនាេះ the
ួ ៗថៅតមបនាាត់ថដក្ស្រតង់ ។ បុដនត ស្របេិនថបើ
Across alignment នឹងោក្់ដផនក្ខាងថលើម្ន region នើមយ
region ដដលបាន select របេ់អនក្ ស្រតូវបានថរៀបជាជួរមន
ិ ថេមគ្
ើ ន តមជួរឈរ ថនាេះ the Down alignment
ួ ៗថៅតមបនាាត់ឈរស្រតង់ ។
នឹងោក្់ដផនក្ខាងថឆ្ែងម្ន region នើមយ
ការថស្របស្រើ បាេ់លក្ខណៈពថិ េេរបេ់ Align Regions អាចបោត ល region ទាំងថនាេះជាន់ពើថលគ្
ើ ន ។
ស្របេិនថបើបនាាត់ឈរមួយនឹងកាត់ region ថស្រចើនជាងមួយម្ន region ដដលបាន select ទាំងថនាេះ the
Across alignment នង
ឹ ថធែឲ
ើ region ទាំងថនេះជាន់ថលគ្
ើ ន ។ ស្របេន
ិ ថបប
ើ នាាត់ថដក្មួយនង
ឹ កាត់ region
ថស្រចើនជាងមួយម្ន region ដដលបាន select ទាំងថនាេះ the Down alignment នឹងថធែើឲ region
ទាំងថនេះជាន់ថលគ្
ើ ន ។ ថដើមបកា
ើ រពារ region ទាំងថនាេះពកា
ើ រជាន់ថលគ្
ើ ន វាមានារៈេំខាន់ោេ់ក្ុ ងការ
ន
select ដត region ទាំងឡាយោ ដដលេថិតថៅក្នុងបៃង់ជរួ ថដក្ ឬក្៏ បៃង់ជរួ ឈរដដលមិនថេមើគ្ន ។

៊ី ល
ិ
ស្របេន
ិ ថបកា
ើ រថធែរើ ថបៀបថនេះមន
ិ អាចថៅរួច េូ មរ ំក្ល
ិ region សៃេះៗមួយចំនន
ួ មុននឹង
្នដល់ការថស្របើស្របាេ់លក្ខណៈពិថេេរបេ់ alignment ។
Mathcad បានរ ំលក្
ឹ អនក្ឲដឆ្ក្ region របេ់អនក្ មុននង
ឹ ្នដល់ការតថស្រមៀបជាជួរ ។
ស្របេិនថបើអនក្តថស្រមៀប region ទាំងថនាេះថោយម្ចដនយ ដដលបោត លឲមានការជាន់ពើថលើគ្ន អនក្អាចថធែើ
ឲការតថស្រមៀបជាជួរថនាេះស្រត ប់ថៅរក្ភាពថដើមវ ិញបាន ឬក្៏អនក្អាច select region ោដដលជាន់ពើថលគ្
ើ ន
ថ យ
ើ ចុច Separate Regions ពើ Format menu ។ ការថធែើរថបៀបថនេះនឹងបំដបក្ region ទាំង
ថនាេះពគ្
ើ ន តមទេ
ិ ឈរ ។
ថយង
ើ បាននិយយគ្នពើខាងថដើមរួចមក្ថ យ
ើ ថា ស្របេិនថបើអនក្ចុច មុនការបថងកើត region
ថនាេះ region េមើនង
ឹ ស្រតូវបានតថស្រមៀបជាជួរខាងថឆ្ែងថៅតម tab stop ។ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្មិនថស្របើស្របាេ់ tab
stop ថៅថពលដដលអនក្បថងកើត region ថនាេះថទ អនក្ថៅដតអាចតថស្រមៀប region របេ់អនក្ថៅតម tab stop
បានដដរ ។ Mathcad មានលក្ខណៈពថិ េេមួយ ដដលថៅថា alignment guidelines ។
ទាំងថនេះគឺជាបនាាត់ពណ៌ម្បតង ដដលបនាៃយចុេះថស្រកាមពើ tab stop ទាំងថនាេះ ។ េូមថមើលរូប ២.៧ ។
អនក្អាចរ ំក្ល
ិ region របេ់អនក្ថៅតថស្រមៀបជាមួយនឹង alignment guidelines ទាំងថនេះបាន ។
ថដើមបថើ បើក្ guidelines េស្រមាប់ tab stops ទាំងអេ់ េូ មថបើក្ស្របអប់ Tabs ថោយចុច Tabs ពើ Format
menu ។ បនាាប់មក្ ស្រគើេយក្ស្របអប់ Show Guide Lines For All Tabs ។ ការថធែើរថបៀបថនេះ
នឹងោក្់បញ្ចូ លនូវបនាាត់ guidelines ពណ៌ម្បតងថៅស្រតង់ tab stops ដដលមានស្រាប់ទាង
ំ អេ់ ។
ស្របេិនថបើអនក្បដនថម tab stop បនាាប់ពើស្រគើេយក្ស្របអប់ខាងថលើ អនក្ស្រតូវដតថធែើនូវដំថណើរការខាងថលើថនេះ
មតងថទៀត ។ ថដម
ើ បក្
ើ ំណត់ guideline េស្រមាប់ tab stop ថោយដ ក្ោមួយ េូមចុច mouse ខាង
ាតថំ ៅថលើ tab stop ថ យ
ើ ថស្រជើេថរេយក្
ើ Guideline ។ ថដើមបល
ើ ុ បថចល guideline ដដលមានស្រាប់
េូមចុច mouse ខាងាតថំ ៅថលើ tab stop ថ យ
ើ ថស្រជេ
ើ ថរេយក្
ើ Show Guideline ។ អនក្ក្៏អាចលុបថចល
guidelines ទាំងអេ់ក្ុ ងថពលដតមួ
ន យបានដដរ ថោយថោេះស្រគើេក្នុងស្របអប់ “Show Guide Lines For All
Tabs” ដដលមានថៅក្នុងស្របអប់ Tabs ។
បនាាប់ពើអនក្បានតថស្រមៀប Down alignment ម្នស្រក្ុម region ដដលបាន select រួចរាល់ អនក្
អាចរ ំក្ល
ិ ស្រក្ុមម្ន region ថនេះ ថដើមបត
ើ ថស្រមៀបពួក្វាជាមួយ guideline មួយក្នុងចំថោម guideline
ទាំងអេ់ថនាេះ ។

៊ី ល
រូប ២.៧ Alignment guide lines

TEXT REGIONS
ថៅក្នុងជំពូក្ ១ ថយង
ើ បានថរៀនរួចមក្ថ យ
ើ នូវរថបៀបបថងកត
ើ text region ថោយការថស្របស្រើ បាេ់
េញ្ញញថធមញក្ណុ ត រ ( ) ឬក្៏ ថោយការថស្រជើេថរេ
ើ Text Region ពើ Insert menu ។ បុដនត ថៅក្នុង
ជំពូក្ថនេះនង
ឹ ថផ្ទតតេំខាន់ថៅថលរើ ថបៀបផ្ទៃេ់បូ រត នង
ិ ដក្តស្រមូវ text regions ។
Changing Font Characteristics
ថៅថពលដដលអនក្បថងកើត text region អនក្អាចស្រគ្ន់ដតវាយអតថបទដូចថៅនង
ឹ អនក្
វាយពាក្យអញ្ច ឹងដដរ ។ អនក្ក្៏អាចថស្របើស្របាេ់ tabs ឬក្៏ផ្ទៃេ់បូ រតួ
ត អក្ែរដូ ចជា ស្របថេទអក្ែរ ទំ អ
ំ ក្ែរ
ឬក្៏ពណ៌អក្ែរបានផងដដរ ។ អនក្ក្៏អាចថស្របស្រើ បាេ់អថែើ ផែងៗថទៀតដូចជា អក្ែរដិត(bold) អក្ែរថស្រទត
(italic) អក្ែរគូេបនាាត់ពើថស្រកាម(underline) អក្ែរឆ្ូតក្ោត ល(Strikeout) អក្ែរោក្់ថជើង
(subscript) នង
ិ អក្ែរោក្់ពថើ លើ(superscript) បានផងដដរ ។ ថដើមបផ្ទ
ើ ៃ េ់បូ រតួ
ត អក្ែរ សណៈថពល
ដដលក្ំពុងវាយអតថបទ េូម select អតថបទថនាេះ ថ យ
ើ Text ពើ Format menu ។
Inserting Greek Symbols

៊ី ល
ិ
ថដម
ើ បប
ើ ញ្ចូ លតួអក្ែរស្រក្ច
ិ េូ មថស្របស្រើ បាេ់របារឧបក្រណ៍និមត
ិ តេញ្ញញអក្ែរស្រក្ច
ិ (Greek
Symbol toolbar) ។ អនក្អាចថបើក្របារឧបក្រណ៍ថនេះបាន ថោយថស្រជើេថរេយក្
ើ Toolbars ពើ View menu
ថ យ
ើ បនាាប់មក្ថស្រជើេថរេយក្ពាក្យ
ើ Greek ។ ស្របេន
ិ ថបរើ បារឧបក្រណ៍គណិតវ ិទា (Math toolbar) ថបក្
ើ
អនក្អាចចុចថលើ icon ដដលតំោងឲតួអក្ែរស្រក្ិច ។ អនក្ក្៏អាចវាយតួអក្ែររូមាុង
ំ ថ យ
ើ វាយ
ភាៃមបានផងដដរ ។ ការថធែរើ ថបៀបថនេះនឹងបំដលងពើតអ
ួ ក្ែរស្រក្មថៅជានម
ិ ត
ិ ត
េញ្ញញអក្ែរស្រក្ិចរបេ់វាដដលេមមូលគ្ន ។ េូ មថមើលជំពូក្ ១ ថ យ
ើ និងឧបេមព័នធេស្រមាប់តរាងម្ន
តួអក្ែរស្រក្ច
ិ េមមូល ។
Controlling the Width of a Text Region
ថៅថពលដដលអនក្ចប់ថផតើមវាយអតថបទថៅក្នុង text region ថនាេះ region នឹងពស្រងើក្ថៅ
ខាងាតរំ ូតដល់ជាយទំព័រខាងាត ំ ។ ថៅស្រតង់ចំណុចថនាេះ អតថបទនឹងផតុំគ្នថៅរក្ជួរេមើមយ
ួ ថទៀត ។
វានង
ឹ េុថើ ពលថស្រចន ិ ចង់ឲ text region ពស្រងើក្ថៅដល់ជាយទំព័រខាងាត ំ ។ ថដើមបថើ ធែឲ
ើ ថៅថពលដដលអនក្មន ើ
region ផតុំគ្នមុ នវាថៅដល់ជាយទំព័រខាងាត ំ េូមចុច ថៅស្រតង់ចំណុច
ោដដលអនក្ចងឲ ់ ំ ន ។ អតថបទមន
text region ផតុគ្ ិ អាចផតុំគ្នភាៃមៗថនាេះថទ បុដនតថៅថពលដដលអនក្
ចប់ថផតើមវាយពាក្យេមើ ថនាេះ cursor នឹងរ ំក្ិលថៅរក្ជួរបនាាប់ ។ េូ មក្ុំថស្របើស្របាេ់ ថដើមបើ
ផ្ទៃេ់បូ រទទ
ត ឹងរបេ់ text region ។ គឺស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ថដើមបប
ើ ដនថមនូវក្ថាស័ណឌេមើថៅឲ text
region ។
ថដើមបផ្ទ
ើ ៃ េ់បូ រទទ
ត ឹងរបេ់ text region ដដលមានស្រាប់ េូមោក្់ cursor ថៅស្រតង់ចំណុចោ
ដដលអនក្ចង់ឲ text region ផតុំគ្ន ថ យ
ើ ចុច ។ អនក្ក្៏អាចចុចថៅក្នុង text region
ថ ើ រ ំក្ិលបាតម្ដថៅថលើស្រជុងដផនក្ខាងាតរំ បេ់ text region បានផងដដរ ។ អតថបទនឹងផតុំគ្នថៅតម
យ
ទទង
ឹ ម្ន text region េមើ ។ ស្របេន
ិ ថបើ text region ថដម
ើ បានថស្របស្រើ បាេ់ ថដម
ើ បក្
ើ ំណត់ទទង
ឹ របេ់
text region ថនាេះអតថបទេមើនឹងមិនតថស្រមៀបជាជួរជាមួយនឹងទទឹងេមើថនាេះថទ ។
Moving Regions Below the Text Region
ថៅថពលដដលអនក្វាយបដនថមអតថបទថៅឲ text region េមើមយ
ួ ថនាេះ region នឹងថក្ើនថ ន
ើ ថៅាត ំ ។
អនក្អាចថ ញ
ើ ថា text region ដដលក្ំពុងដតថក្ន
ើ ថ ង
ើ ថនាេះ ចប់ថផតើមជាន់ពថើ លើ region ដម្ទថទៀត ។
ថយង
ើ មានវ ិធើមយ
ួ ថដើមបទ
ើ ប់ាកត់វាមិនឲថក្ើតថ ង
ើ ។ ថដើមបថើ ធែើរថបៀបថនេះ េូមចុច mouse ខាងាតថំ ៅក្នុង
text region បនាាប់មក្ចុចយក្ពាក្យ Properties រួចេូ មថស្រជើេថរេយក្ផ្ទ
ើ ាងំ Text ថ យ
ើ ស្រគេ
ើ យក្ថៅ
ក្នុងស្របអប់ដដលថៅដក្បរគឺ Push Regions Down As You Type ។ ឥ ូវ ថៅថពលដដលអនក្វាយនូវ
អតថបទេមើ ឬក្៏ដក្តស្រមូវទទឹងម្នអតថបទដដលមានស្រាប់ ថនាេះ region មួយចំនួន ដដលេថត
ិ ថៅថស្រកាម text
region ថនេះ នឹងរ ំក្ិលចុេះថស្រកាម ឬក្៏រ ំក្ិលថ ង
ើ ថលើ អាស្រេ័យថៅនឹងរថបៀបដដលអនក្ក្ំណត់ទំ រំ បេ់ text
region ពម
ើ ុនមក្ ។ េូមថមល
ើ រូប ២.៨ ។
លក្ខណៈពិថេេថនេះស្រតូវដតក្ំណត់រាល់ text region ទាំងអេ់ ។ ថយង
ើ មិនមានវ ិធើោមួយ
ក្នុងការក្ំណត់វាជាទូថៅថ យ
ើ ។ បុដនត េូ មស្របយ័តនក្ុ ងការថស្រប
ន ស្រើ បាេ់លក្ខណៈពថិ េេថនេះ ។ ស្របេន
ិ
ថបើវាស្រតូវបានក្ំណត់ ថនាេះ math regions របេ់អនក្មួយចំនន
ួ អាចរ ំក្ិលចុេះថស្រកាម ។ ការថធែើរថបៀបថនេះ

៊ី ល
អាចថធែឲ
ើ ការក្ំណត់អថេររបេ់អនក្មួយចំនន
ួ ដស្របស្របួល ឬក្៏ដលងាាល់ ។ ក្រណើថនេះនង
ឹ ថក្ត
ើ ថ ង
ើ
ស្របេិនថបើការក្ំណត់អថេរស្រតូវបានរ ំក្ិលចុេះថស្រកាម ថ យ
ើ េមើការដដលថៅដក្បរ (ថៅខាងាត)
ំ ថស្រប-ើ
ស្របាេ់តម្មៃពកា
ើ រក្ំណត់អថេរថនាេះ ។
រូប ២.៨ ស្របអប់ស្រគើេ Push Regions Down As You Type
Paragraph Properties
តំបន់អតថបទ (Text region) គឺស្រេថដៀងថៅនឹងដំថណើរការម្នការវាយពាក្យាមញ្ញមយ
ួ អញ្ច ឹ ង ។
អនក្អាចដក្
ស្រទង់ស្រទាយរបេ់តំបន់អតថបទបានថស្រចើនដូ ចគ្ននឹងអែើដដលអនក្អាចដក្ស្រទង់ស្រទាយបានថៅក្នុងដំថណើរការ
ម្នការវាយពាក្យ ។ ថយង
ើ បានពិភាក្ាគ្នពើខាងថដើមរួចមក្ថ យ
ើ អំពើរថបៀបផ្ទៃេ់បូ រតួ
ត អក្ែររបេ់អតថ-
បទថៅក្នុងតំបន់អតថបទ ។ អនក្ក្៏អាចក្ំណត់លក្ខណៈរបេ់ក្ថាស័ណឌបានថស្រចន
ើ ផងដដរដូចជា ជាយ
ទំព័រ(margins) ការតថស្រមៀបឲស្រតង់ជរួ (alignment) ការចុេះបនាាត់ជរួ ដំបូង(first line indent)
គមាៃតម្នការចុេះបនាាត់ (hanging indent) ការោក្់េញ្ញញ (bullet) ការោក្់ថលសថោយេែ័យស្របវតតិ
(automatic numbering) គមាៃតម្នការដក្ឃ្លៃ(tabs) និង អែើថផែងៗជាថស្រចើនថទៀត ។
ថដម
ើ បក្
ើ ំណត់លក្ខណៈរបេ់ក្ថាស័ណឌ េូ មចុចថលើតំបន់អតថបទថនាេះ ថ យ
ើ ថរេយក្ពាក្យ
ើ
Paragraph ពើ Format menu ។ អនក្ក្៏អាចចុច mouse ខាងាតថំ ៅក្នុងតំបន់អតថបទថនាេះ
ថ យ
ើ Paragraph ពប
ើ ញ្ជ ើដដលរាយចុ េះថស្រកាមថនាេះបានផងដដរ ។ េូ មថមល
ើ រូប ២.៩ ។

៊ី ល
ិ
រូប ២.៩ ស្របអប់ស្រទង់ស្រទាយរបេ់ក្ថាស័ណឌ(Paragraph Format dialog box)
ស្របអប់ចុេះបនាាត់េស្រមាប់ដផនក្ខាងថឆ្ែង នង
ិ
ខាងាតគ
ំ ឺពឹងដផែក្ថៅថលើជាយរបេ់តំបន់អតថបទមិនដមនពឹងដផែក្ថៅថលើជាយទំព័ររបេ់េនៃឹក្ក្ិចចការថនាេះ
ថទ ។ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្ក្ំណត់ជាយទំព័រឲថេមើ 1.0 inch ទាំងដផនក្ខាងថឆ្ែងនិងាត ំ
ថនាេះថៅថពលដដលអនក្ផ្ទៃេ់បូ រទំ
ត ត
ំ ំបន់អតថបទរបេ់អនក្ អតថបទនឹងថៅដតរក្ាគមាៃត 1.0 inch
ជានច
ិ ចថចញពើជាយតំបន់អតថបទរបេ់អនក្ ។
ការចុចថលើ Special នឹងអនុញ្ញញតឲអនក្ចុ េះបនាាត់ជរួ ដំបូង ឬក្៏អនុញ្ញញតឲអនក្ក្ំណត់គមាៃតម្ន
ការចុេះបនាាត់ថៅជួរដំបូងរបេ់អនក្ ។ បនាាប់ពើការថស្រជើេថរេយក្
ើ First line ឬក្៏ Hanging Indent រួច
ួ បុនាមនដដលអនក្ចង់ចុេះបនាាត់ថោយការផ្ទៃេ់បូ រតម្មៃ
េូមស្របាប់ Mathcad នូវចំនន ត ថលសថៅក្នុងស្របអប់ By ។
ស្របអប់ Bullets អនុញ្ញញតឲអនក្ថស្របស្រើ បាេ់េញ្ញញ
ឬក្៏ការោក្់ថលសថោយេែ័យស្របវតតិថៅឲក្ថាស័ណឌនើមួយៗថៅក្នុងតំបន់អតថបទរបេ់អនក្ ។
ចំដណក្បូតុង Tabs អនុញ្ញញតឲអនក្ក្ំណត់ទត ំ គមាៃតដដលដូចថៅនឹងក្មមវ ិធើដំថណើរការម្ន
ើ ង
ការវាយពាក្យអញ្ច ឹងដដរ ។ គមាៃតគឺស្រតូវវាេ់ថចញពើជាយខាងថឆ្ែងរបេ់តំបន់អតថបទមិនដមនវាេ់
ថចញពជា
ើ យខាងថឆ្ែងរបេ់ទំព័រ ឬក្៏ជាយទំព័រថនាេះថទ ។
ក្ថាស័ណឌនើមយ
ួ ៗដដលមានថៅក្នុងតំបន់អតថបទអាចមានការក្ំណត់ថផែងៗគ្នបាន ។ េូមថមើលរូប
២.១០ េស្រមាប់ជាឧទា រណ៍ម្នរថបៀបដដលតំបន់អតថបទមានការក្ំណត់ជាក្់លាក្់ ។
ក្ថាស័ណឌដំបូងមានលក្ខណៈពិថេេថស្រចើនជាងក្ថាស័ណឌបើចុងថស្រកាយ ។

៊ី ល
រូប ២.១០ ការផ្ទៃេ់បូ រស្រទង

ត ់ស្រទាយក្ថាស័ណឌេស្រមាប់ក្ថាស័ណឌបខា
ើ ងថស្រកាមម្ន text region
បនាាត់អតថបទ (Text Ruler)

ថៅថពលដដលបនាាត់េនៃឹក្ក្ិចចការស្រតូវបានបងាាញ អនក្ក្៏នឹងអាចមានបនាាត់មយ
ួ ផងដដរ ថៅថពល
ដដលអនក្ក្ំពុងថធែកា
ើ រថៅក្នុងតំបន់អតថបទ ។ បនាាត់អតថបទថនេះផ្ទៃេ់បូ រទទ
ត ង
ឹ របេ់វាថដើមបឲ
ើ ស្រតូវ
គ្នជាមួយនឹងទទឹងរបេ់តំបន់អតថបទ ។ បនាាត់ថនេះចប់ថផតើមថចញពើជាយខាងថឆ្ែងម្ន តំបន់អតថបទ
ថ យ
ើ ថក្ន
ើ ថ ង
ើ ថៅជាយខាងាតម្ំ ន តំបន់អតថបទ ។ តមរយៈបនាាត់ថនេះ អនក្អាចក្ំណត់នូវជាយខាង
ថឆ្ែងនិងខាងាត ំ ការចុេះបនាាត់ គមាៃតម្នការចុេះបនាាត់ និង គមាៃតម្នការដក្ឃ្លៃ ។ ថដើមបថើ ធែើរថបៀបថនេះ
េូមអូេ markers ម្នការចុេះបនាាត់ថឆ្ែងនិងាតថំ ៅទត ំ ដដលចង់បាន
ើ ង ។ អនក្ក្៏អាចបដនថមគមាៃតម្ន
ការដក្ឃ្លៃថៅឲបនាាត់ម្នអតថបទបានផងដដរ ថោយចុ ចថៅថលើបនាាត់ថនាេះ ។ េូ មថមើលរូប ២.១១ ។
Spell Check
Mathcad មានឧបក្រណ៍ស្រាប់េស្រមាប់ស្រតួតពិនិតយថៅថលើការស្របក្ប ។ ឧបក្រណ៍េស្រមាប់
ស្រតួតពន
ិ ិតយថៅថលកា
ើ រស្របក្ប គស្រឺ តួតពិនត
ិ យបានដតថៅថលកា
ើ រស្របក្បដតមួយគត់ថៅក្នុង តំបន់អតថបទ មិនដមន
ថៅក្នុងតំបន់គណិត (math region) ថ យើ ។
ថដើមបដើ ថំ ណើរការឧបក្រណ៍េស្រមាប់ស្រតួតពន
ិ ត
ិ យថៅថលកា
ើ រស្របក្បថនេះ េូមចុចយក្ពាក្យ Spelling ថៅថលើ

៊ី ល
ិ
Tools menu ។ ស្របេន

ិ ថបមា
ើ នពាក្យដដលស្របក្បសុេ ថនាេះ
អនក្មានជថស្រមើេថដើមបផ្ទ
ើ ៃ េ់បូ រថៅជាពាក្យជ
ត ំនេ
ួ ដដលបានថេនើថ ង
ើ ស្រចនថចលការថេនថើ ង
ើ បដនថម
ពាក្យថៅឲវចនានុស្រក្មផ្ទាល់សួ នរបេ់
ៃ អនក្ ឬក្៏មានការថេនថើ ង
ើ បដនថមដដលផតល់ឲថោយក្មមវ ិធើ Mathcad ។
Mathcad អាចស្រតួតពិនិតយថៅថលើភាាបានថផែងៗគ្នជាថស្រចើន ។ វាក្៏អាចស្រតួតពិនិតយថៅថលើ
ស្រគ្មភាាបានថផែងៗគ្នជាថស្រចន
ើ ផងដដរ ។ ជាឧទា រណ៍ អនក្អាចស្របាប់ Mathcad ឲថស្របស្រើ បាេ់
ភាាអង់ថគៃេដបបអង់ថគៃេជំនេ
ួ ឲភាាអង់ថគៃេដបបអាថមរចកាំ
ិ ង ។ ថដើមបថើ ស្រជើេថរេយក្ភាា
ើ
ឬក្៏ស្រគ្មភាាថផែងៗ េូមថស្រជើេថរេយក្ពាក្យ
ើ Preference ពើ Tools menu ថ យ
ើ បនាាប់មក្េូ ម
ចុចយក្ផ្ទាង
ំ Language ។ តមរយៈផ្ទាង
ំ ថនេះ ថៅថស្រកាម Spell Check Options អនក្អាចថស្រជើេថរេ
ើ
យក្ភាាជាក្់លាក្់ោមួយ ថ យ
ើ ភាាមួយចំនន
ួ នង
ឹ អនុញ្ញញតឲអនក្ថស្រជើេថរេយក្ស្រគ្មភាា
ើ
ជាក្់លាក្់ោមួយបានផងដដរ ។
រូប ២.១១ តំបន់អតថបទ ជាមួយនឹងការបងាាញបនាាត់
ADDITIONAL INFORMATION ABOUT MATH REGIONS

Math Regions in Text Regions
ថដើមបប
ើ ញ្ចូ លតំបន់គណិតថៅក្នុងតំបន់អតថបទ េូមចុច Math Region ពើ Insert menu ឬចុច
Shortcut Key: Crtl + Shift + a ។ ការថធែរើ ថបៀបថនេះ
នឹងោក្់បញ្ចូ លនូវចថនាៃេះបំថពញទថទរពណ៌ថមមមួយថៅក្នុង តំបន់អតថបទ ដដលអនក្
អាចវាយេមកា
ើ រគណិតវ ិទាបាន ។ បនាាប់ពើអនក្បានវាយេមកា
ើ ររួច េូ មថស្របស្រើ បាេ់ក្ាលស្រពួញខាងាត ំ

៊ី ល
ដដលមានថៅថលកា
ើ ត រចុចក្ុំពយូរទ័រ ថដម
ើ បរើ ំក្ល
ិ ស្រត ប់ថៅរក្ស្របអប់វាយអតថបទវ ិញ ដដលអនក្អាចបនតការ
វាយអតថបទរបេ់អនក្បាន ។ េូមថមើលរូប ២.១២ ។
មុ នថពលបញ្ចូ លតំបន់គណិត ស្ុំចង់ដក្ឃ្លៃមួយ ឬក្៏ពរើ បនាាប់ពច

ើ ំណុចបញ្ចូ ល ។
ការថធែើរថបៀបថនេះ ថធែើឲវាកាន់ដតងាយស្រេួលក្នុងការបនតនូវការវាយអតថបទ បនាាប់ពើសុ ំ្បានបញ្ចូ លតំបន់
គណិត។ វាមិនដមនជាការចំបាច់ថទ បុដនតវាមានភាពងាយស្រេួលជាងមុនថដើមបថើ ញ
ើ cursor
បនាាប់ពើចក្ថចញពើតំបន់គណិត។
Math Regions that Do Not Calculate

វានង
ឹ េុថើ ពលកាន់ដតថស្រចន
ើ ថៅថពលដដលអនក្ចង់បងាាញេមកា
ើ រមុនថពលបងាាញចំណុច ដដល
អថេរស្រតូវបានក្ំណត់ ។ ថៅថពលដដលអនក្ចង់ពាយមថធែើរថបៀបថនេះ Mathcad នឹងផតល់ឲអនក្នូវារ
ក្ំ ុេឆ្ាងមួយ ។
ើ មានវ ិធើជាថស្រចើនថដើមបថើ ោេះស្រាយជុំវ ិញបញ្ញាថនេះ
ថយង
 េូមវាយេមកា
ើ រថោយថស្របស្រើ បាេ់ថ្មេះអថេរឲថស្រចន
ើ ដដលអថេរទាំងថនាេះមន
ិ ទាន់បាន
ក្ំណត់ពើមុន ។ មុនថពលចុចខាងថស្រៅ Mathcad region េូមចុច mouse ាត ំ ថ យ
ើ
ថស្រជើេថរេយក្ពាក្យ
ើ Properties ។ េូមចុចយក្ផ្ទាង
ំ Calculation ថ យ
ើ ស្រគេ
ើ យក្ថៅ
ក្នុងស្របអប់ Disable Evaluation ។ ការថធែើរថបៀបថនេះនឹងោក្់បញ្ចូ លនូវស្របអប់តន់ពណ៌
ថមមមួយថៅស្រជុងខាងាតថំ យ
ើ ខាងថលើម្ន math region របេ់អនក្ ថ យ
ើ នង
ឹ បងាករក្មមវ ិធើ
Mathcad ពើការគណនាេមើការថនាេះ ។
 េូមថស្របស្រើ បាេ់េញ្ញញថេមដ
ើ ិតធំ(Boolean equality operator)
ជំនេ
ួ ឲេញ្ញញថេមើចុចពើរ(assignment operator) ។ ការថធែើរថបៀបថនេះមិន
បថងកើតនូវអថេរថទ បុដនតវាអនុញ្ញញតឲអនក្បងាាញនូវអែដើ ដលអនក្ចង់បងាាញថោយគ្មនក្ំ ុេ
ឆ្កងោមួយថ យ
ើ ។
 បនាាប់ពើអនក្បានក្ំណត់អថេរ និង េមើការរបេ់អនក្រួចរាល់ េូម copy math region ទាំងថនាេះ
ើ រដដលអនក្ចង់បងាាញថៅក្នុងថនាេះផងដដរ
ដដលមានទាំងេមកា ។ បនាាប់មក្ថធែើការរ ំក្ល
ិ
ថ ង ំ ោដដលអនក្ចង់បងាាញេមើការ ។ េូមចុចយក្ Paste Special ពើ Edit
ើ ថលើថៅរក្ទើតង
menu ថ យ
ើ ថរេយក្
ើ Picture (Metafile) ។ ការថធែរើ ថបៀបថនេះនង
ឹ បងាាញនូវ
រូបភាពស្រកាេិច(graphic image) ម្នការក្ំណត់ math region ។ វ ិធើថនេះ គឺមិនស្រតូវបាន
ដណនាំឲថស្របស្រើ បាេ់ថនាេះថទ ។ អនក្អាចស្រេម្មថមល
ើ អំពកា
ើ រភាន់ស្រច ដំ ដលវាអាចថក្ត
ើ មានថ ង
ើ
ថៅថពលដដលអនក្ពាយមស្រតួតពិនិតយថៅថលើការគណនា ។ ស្របេិនថបើអនក្ថស្រជើេ

៊ី ល
ិ
ថរេថស្រប
ើ ស្រើ បាេ់វ ិធថើ នេះ េូមយល់ឲចាេ់ថា region ថនាេះ គជា
ឺ រូបភាពស្រកាេច
ិ ថ យ
ើ មន
ិ
ដមនជាតំបន់គណិតរបេ់ Mathcad ថទ ។
ចំថពាេះវ ិធើដដលថពញនិយមរបេ់សុ ំគ
្ ឺ ថស្របើស្របាេ់េញ្ញញថេមើដិតធំ (Boolean equality
operator) ។
េូមថមើលរូប ២.១៣ េស្រមាប់ជាឧទា រណ៍ម្នការថស្របើស្របាេ់វ ិធើាស្រេតម្នការបងាាញេមើការ

ថផែងៗគ្នទាំងថនេះ ។
រូប ២.១២ ការបញ្ចូ ល math regions ថៅក្នុង text regions
រូប ២.១៣ ការបងាាញ math regions ថោយមិនមានអថេរស្រតូវបានក្ំណត់ពើខាងថដើមមុន
ិ ជំនេ
ការដេែងរក្ នង ួ (FIND AND REPLACE)
ដេែងរក្ Find

៊ី ល
លក្ខណៈពថិ េេ Find នង
ិ Replace អាចជួយអនក្បានយងងាយស្រេួលទាំងដេែងរក្ នង
ិ
ជំនេ
ួ អថេរ ឬក្៏អតថបទថៅក្នុងេនៃឹក្ក្ិចចការរបេ់អនក្ ។ ថដើមបថើ ស្របើស្របាេ់លក្ខណៈពិថេេទាំងថនេះ េូមចុច
Edit menu ។
េូមស្រក្ថ ក្ថមើលថៅស្រតង់ផ្ទាង
ំ Find ជាមុនេិន ។ េូ មថមើលរូប ២.១៤ ។ េូ មវាយនូវអែើ
ដដលអនក្ចងដ់ េែងរក្ថៅក្នុងស្របអប់ “Find What” ។
ថៅក្នុងរូប ២.១៤ ថយង
ើ បានវាយ “Ex” ។ ឥ ូវេូ មស្រក្ថ ក្ថមើលនូវរថបៀបដដលស្របអប់ស្រគើេថផែងៗ
មានឥទធិពលដល់រថបៀបដដល Mathcad ដេែងរក្អែម
ើ ួយ ។
ស្របេិនថបើអនក្ក្ំពុងដតដេែងរក្តួអក្ែរស្រក្ិច េូមវាយ \ ពើថស្រកាយតួអក្ែររូមាុង

ំ
េមមូល ។ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្ក្ំពុងដតដេែងរក្គមាៃតម្នការដក្ឃ្លៃ េូ មថស្របស្រើ បាេ់ ^t ។ ស្របេន
ិ ថបើ
អនក្ក្ំពុងដតដេែងរក្ការស្រត ប់ថៅរក្ភាពថដើមវ ិញ េូមថស្របើស្របាេ់ ^p ។
រូប ២.១៤ ការថស្របស្រើ បាេ់ស្របអប់ Find

៊ី ល
ិ
អនក្អាចថធែើឲ Mathcad ស្រតួតពិនត

ិ យបានដតថៅថលើ តំបន់អតថបទឬក្៏ ស្រតួតពន
ិ ិតយបានដតថៅ
ថលើតំបន់គណិតក្៏បាន ។ ថដើមបថើ ធែើការស្រតួតពិនិតយបានទាំងពើរ តំបន់អតថបទនិង math regions ផង វាមាន
ារៈេំខាន់ោេ់ ក្នុងការស្រគេ
ើ យក្ស្របអប់ទាង
ំ ពរើ ថនេះ “Find in Text Regions” នង
ិ “Find in math
regions” ។ ស្របអប់េស្រមាប់ស្រគើេយក្ថផែងៗថទៀត គឺស្របាប់ Mathcad ឲផាូរផាងពាក្យទាំងមូល
ឬក្៏ឲផាូរផាងនឹងក្រណើដដលស្រេថដៀងគ្នក្នុងការដេែងរក្ ។
ថៅក្នុងរូប ២.១៤ ថយង
ើ បានស្រគើេយក្ដតស្របអប់ពើរខាងថស្រកាមបុថោណេះ ។ ថនេះមានន័យថា Mathcad
នង
ឹ ដេែងរក្ស្រគប់ក្រណើស្រេថដៀងគ្នទាំងអេ់ម្ន “Ex” ទាំងក្រណើអក្ែរធំ និង អក្ែរតូច ទាំងថៅក្នុង
តំបន់អតថបទ និង តំបន់គណិត។ ថៅក្នុងរូប ២.១៤ Mathcad បានរក្ថ ញ
ើ “ex” ថៅក្នុងពាក្យ “text” ។
វាក្៏នឹងដេែងរក្ “ex” ថៅក្នុងពាក្យ “example” ថ យ
ើ នង
ឹ ថៅក្នុង “Example” ផងដដរ ។
ស្របេិនថបើថយង
ើ បានស្រគើេយក្ស្របអប់ខាងថលើ “”Match whole work only” ថនាេះ Mathcad
នង
ឹ មន
ិ ដេែងរក្ស្រគប់ក្រណើស្រេថដៀងគ្នម្ន “Ex” ថ យ
ើ ពថើ ស្រពាេះស្រគប់ក្រណើស្រេថដៀងគ្នទាំងអេ់ម្ន “ex”
មានថៅក្នុងពាក្យថផែងៗថទៀត ។ ស្របេិនថបើថយង
ើ ថោេះស្រគើេស្របអប់ខាងថលើ ថ យ
ើ ស្រគើេយក្ស្របអប់បនាាប់ថនាេះ
“Math case” ថនាេះ Mathcad នង
ឹ ថធែកា
ើ រដេែងរក្ស្រតម
ឹ ដតអថេរទាំងឡាយោដដលថស្រប-ើ ស្របាេ់ពាក្យ
“Example” បុថោណេះថៅក្នុងតំបន់គណិត ។
ស្របេិនថបើថយង
ើ ផ្ទៃេ់បូ រពាក្យថៅក្ន
ត ុ ងស្របអប់ Find What ពើ “Ex” ថៅជា “ex” ថ យ
ើ ស្រគើេយក្ស្របអប់
“Match case” ថនាេះ Mathcad នឹងដេែងរក្ស្រគប់ក្រណើស្រេថដៀងគ្នម្ន “ex” ថៅក្នុង
តំបន់អតថបទបុដនតវានឹងមិនដេែងរក្អថេរទាំងឡាយោដដលថស្របើស្របាេ់ពាក្យ “Example” ថៅក្នុង math
regions ថ យ
ើ ។
The Find in Math Regions ស្រតូវបានថោេះស្រគើេស្រាប់ថៅក្នុង versions

ចេ់របេ់ Mathcad ។ េូមស្រគេ
ើ យក្ស្របអប់ថនេះ ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្ក្ំពុងដតដេែងរក្អថេរោមួយ ។
ំ េ
ជន ួ Replace
ស្របអប់ Replace គដ
ឺ ូចគ្នថៅនង ើ ដលងស្រតង់ថា ថយង
ឹ ស្របអប់ Find អញ្ច ឹងដដរ ថលក្ ើ មានបនាាត់េម
មើ យ
ួ
“Replace with” ។ ថៅក្នុងរូប ២.១៥ ថយង
ើ នឹងដេែងរក្ស្រគប់ក្រណើស្រេថដៀងគ្នទាំងអេ់ម្នពាក្យ “Example”
ថ យ ឹ ជំនេ
ើ នង ួ ពួក្វាថោយពាក្យ “WrappingExample” ។ វាមានារៈេំខាន់ខាៃង
ំ ោេ់
ថដើមបថើ ធែើឲស្របាក្ដថា ស្របអប់ខាងថលើ “Match whole word only” គឺមិនស្រតូវបានស្រគើេយក្ ថបើមិនដូថចនេះថទ
Mathcad នង
ឹ មិនដេែងរក្អថេរទាំងឡាយោដូ ចជា “Example1” ។ ថយង
ើ ក្៏បានស្រគេ
ើ យក្ស្របអប់ Match
case ផងដដរ បុដនតថៅក្នុងក្រណើរបេ់ថយង
ើ វាពិតជាមិនមានបញ្ញាថនាេះថទ ពើថស្រពាេះស្របអប់ “Find in Text
Regions” ស្រតូវបានថោេះស្រគេ
ើ ។

៊ី ល
ថៅក្នុងរូប ២.១៦ បងាាញពើអែើដដលបានថក្ើតថ ង

ើ ើ បានជំនេ
បនាាប់ពើថយង ួ ស្រគប់ក្រណើស្រេ-
ថដៀងគ្នទាំងអេ់ម្នអថេរ “Example” ថោយ “WrappingExample” ដដល Mathcad បានជំនេ
ួ វាយង
ើ បានជំនេ
រ ័េ ។ ពើថស្រពាេះដត ថយង ួ ថ្មេះអថេរថោយថ្មេះអថេរមួយដដលដវងជាងមុន ដូថចនេះ math
regions គឥ
ឺ ូវក្ំពុងដតជាន់ពថើ លើ តំបន់អតថបទ។ ស្របេន
ិ ថបក្
ើ រណើថនេះថក្ត
ើ ថ ង
ើ អនក្អាច select
តំបន់អតថបទទាំងថនាេះឲរ ័េ ថ យ
ើ រ ំក្ិលពួក្វាថៅខាងាត ំ ដូចដដលថយង
ើ បានពិភាក្ាគ្ន
កាលពខា
ើ ងថដើមរួចមក្ថ ើ ថៅក្នុងជំពូក្ថនេះ ។
យ
រូប ២.១៥ ការថស្របើស្របាេ់ស្របអប់ Replace

៊ី ល
ិ
រូប ២.១៦ បនាាប់ពកា

ើ រថស្របស្រើ បាេ់ Replace
ការបញ្ចូ ល នង
ិ លុបបនាាត់ (INSERTING AND DELETING LINES)
វាក្៏អាចថៅរួច ក្នុងការរ ំក្ិល regions ចុេះថស្រកាម ថ យ
ើ បថងកើតចថនាៃេះទថទរបដនថមថទៀតេស្រមាប់
regions េមើ ។ អនក្អាចថធែើរថបៀបថនេះថៅបានថោយចុច ឬក្៏អនក្អាចចុច mouse ាតព
ំ ើថលើ
region ដដលអនក្ចង់រ ំក្ល
ិ ថ យ
ើ ថរេយក្ពាក្យ
ើ “Insert Lines” ។ ការថធែរើ ថបៀបថនេះ នង
ឹ ថបក្
ើ ស្របអប់
Insert Lines ដដលអនក្អាចោក្់បញ្ចូ លថលសថរៀងម្នជួរបាន ។ ថៅថពលដដលអនក្ក្ំពុងបញ្ចូ ល
ទន
ិ នន័យេមថើ ៅក្នុងក្មមវ ិធើ Mathcad េូមមានការស្របុងស្របយ័តន ក្នុងការបដនថមចថនាៃេះទថទររវាងម្ផាដដល
អនក្ក្ំពុងបញ្ចូ លទិននន័យេមើថនាេះ ។
ស្របេន
ិ ថបអ
ើ នក្មានចថនាៃេះបដនថមរវាង regions ថនាេះអនក្អាចលុបថចលជួរដដលទថទរវ ិញបាន។
ថដើមបថើ ធែើរថបៀបថនេះបាន េូមោក្់ cursor របេ់អនក្ថៅខាងថលើបំផុតម្នចថនាៃេះទថទរ ថ យ
ើ ថស្របើស្របាេ់
ថដើមបល
ើ ុបថចលជួរទថទរទាំងថនាេះ ។ អនក្ក្៏អាចចុច mouse ាត ំ ថ យ
ើ ថស្រជើេថរេយក្ពាក្យ
ើ
Delete Lines បានផងដដរ ។ Mathcad ាាល់អំពើជរួ ទថទរជាថស្រចើនដដលេថិតថៅចថនាៃេះ cur-sor និង

៊ី ល
region បនាាប់ ។ ការចុចយក្ពាក្យ OK នង

ឹ លុ បថចលចថនាៃេះទថទរ ថ យ
ើ នង
ឹ រ ំក្ល
ិ regions
ទាំងអេ់ថ ង
ើ ថលើ ។
ស្របេន ើ នក្ចង់ថធែឲ
ិ ថបអ ើ ទំព័របំដបក្គ្នថៅក្នុងេនៃក្
ឹ ក្ិចចការរបេ់អនក្ េូមចុច ។
ការថធែើរថបៀបថនេះនឹងោក្់បញ្ចូ លនូវបនាាត់ថដក្មួយថៅក្នុងេនៃឹក្ក្ិចចការរបេ់អនក្ដដលក្ំពុងចងែុល
បងាាញអំពើទត
ើ ង
ំ ម្នទំព័រដដលបំដបក្គ្នថនាេះ ។ អនក្អាចអូេបនាាត់ដដលបងាាញអំពើទំព័របំដបក្គ្នថនេះ
ថ ង
ើ ថលើ ឬក្៏ចុេះថស្រកាមថៅក្នុងេនៃឹក្ក្ិចចការរបេ់អនក្បាន ។
ថសច្បកតីសថខេរ
ឺ ដផនក្ដ៏េំខាន់មយ
អថេរ/អញ្ញត គជា ួ ម្នការគណនាដបបវ ិេែក្មមថៅក្នុងក្មមវ ិធើ Mathcad ។ ការថរៀន
អំពើរថបៀបថស្របើស្របាេ់អថេរឲមានស្របេិទធភាពនឹងថធែើឲអនក្កាន់ដតងាយស្រេួលជាងមុ នក្នុងការបថងកើតការ
គណនាដបបវ ិទាាស្រេត នង
ិ ការគណនាដបបវ ិេែក្មម ។ ការថចេះអំពរើ ថបៀបដក្ស្រទង់ស្រទាយរបេ់
តំបន់អតថបទក្៏អាចថធែើឲេនៃឹក្ក្ិចចការគណនារបេ់អនក្ថមើលថៅស្របថេើរជាងមុន ថ យ
ើ ដេមទាំងងាយ
ស្រេួលថធែត
ើ មថទៀតផង ។
ថៅក្នុងជំពូក្ ២ ថយង
ើ ៈ
 បានថរៀនដឹងថា អថេរមានក្រណើអក្ែរធំតូច (Case), ស្របថេទអក្ែរ (Font), ទំ អ
ំ ក្ែរ
(Size) ថ យ
ើ នឹងាតយអក្ែរថផែងៗ ។
 បានពិភាក្ាអំពើលក្ខណៈោសៃេះដដលអាចស្រតូវបានថស្របើស្របាេ់ថៅក្នុងថ្មេះអថេរ ។
 បានថរៀនអំពើ special text mode នង
ិ Chemistry Notation ។
 បានពិភាក្ាអំពើ string variables ។
 បានបញ្ញជក្់អំពា
ើ រៈេំខាន់ម្នការក្ំណត់អថេរថៅក្នុងការគណនារបេ់ Mathcad ។
 បានពិភាក្ាអំពើការរ ំក្ិល និង ការតថស្រមៀបឲស្រតង់ជរួ របេ់ regions ។
 បានពព
ិ ណ៌នាអំពកា
ើ រក្ំណត់របេ់ តំបន់អតថបទ។
 បានពនយល់អំពើលក្ខណៈរបេ់ក្ថាស័ណឌថៅក្នុង តំបន់អតថបទ។
 បានបងាាញអំពកា
ើ រថស្របស្រើ បាេ់ Find នង
ិ Replace ។

៊ី ល
ិ
លំហាត់អៃុវតត
Additional problems and applications can be found on the companion site:
www.elsevierdirect.com/9780123747839.
1. ចូរថបក្
ើ េនៃក្
ឹ ក្ិចចការ Mathcad េមម
ើ យ
ួ ។
2. ចូរវាយបញ្ចូ លនូវការក្ំណត់អថេរាមញ្ញចំនួន ១០ ពើមុសជំនាញម្នការេិក្ាររបេ់អនក្
ដដលរួមបញ្ចូ លទាំងថ្មេះអថេរដដលថស្របថើ ជង
ើ សៃេះៗផងដដរ ។
3. ចូរវាយបញ្ចូ លនូវការក្ំណត់អថេរចំនួន ១០ ដដលមានចប់ពើពើរពាក្យ ឬក្៏ថស្រចើនជាងថនេះ ។ េូម
ថស្របស្រើ បាេ់វ ិធា
ើ ស្រេតពរើ ថផែងគ្នេស្រមាប់ការថធែឲ
ើ សុេគ្នរវាងពាក្យទាំងថនេះ ។
4. ចូរវាយបញ្ចូ លនូវការក្ំណត់អថេរចំនួន ១០ ដដលរួមបញ្ចូ លទាំងលក្ខណៈមួយចំនួនដដល
ស្រតូវការថស្របស្រើ បាេ់ special text mode ។
5. ចូរវាយបញ្ចូ លនូវការក្ំណត់អថេរចំនួន ១០ ដដលថស្របស្រើ បាេ់ Chemistry Notation ។
6. ចូរវាយបញ្ចូ លនូវការក្ំណត់អថេរជាអក្ែរ(string variable) ចំនន
ួ ១០ ។
7. ចូរបថងកើត តំបន់អតថបទ មួយ ថ យ
ើ េរថេរបញ្ចូ លក្ថាស័ណឌពើរ ឬបើ អំពើអែើដដលអនក្បានថរៀន
ថៅក្នុងជំពូក្ថនេះ ។ បនាាប់ពកា
ើ របថងកើតក្ថាស័ណឌរួច េូ មផ្ទៃេ់បូ រលក្ខ
ត ណៈរបេ់ក្ថា-ស័ណឌ នង
ិ
លក្ខណៈរបេ់ស្របថេទអក្ែរសៃេះៗ ។ េូ មថស្របើស្របាេ់ឧបក្រណ៍េស្រមាប់ស្រតួតពិ-
នត
ិ យថៅថលកា
ើ រស្របក្ប ថដើមបដើ ឆ្ក្ថមល
ើ ក្ំ ុេឆ្ាងម្នការស្របក្ប ។
8. ចូរថស្របើស្របាេ់លក្ខណៈពិថេេ Find និង Replace ថដើមបដើ េែងរក្ និង ជំនេ
ួ អតថបទជាក្់-លាក្់
នង
ិ តួអក្ែរគណិតវ ិទា ។

៊ី ល
ជំពូក ៣
នៅក្នុងជំពូក្ន េះ ឹងណែនំអំពីអ ុគម ៍មា ស្រាប់របស់ Mathcad ន យ

ី ណែមទំងពិពែ៌-
ួ វា ។ ជំពូក្ន េះក្៏ពភា
ន ូវការនស្របស្រី ាស់ជាមូលដ្ឋា របស់ពក្ ិ ក្ាអំពកា
ី រនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ាមញ្ញៗណែល
ក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ផងណែរ ។
ឥទ្ធព
ិ លរបស់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ គម
ឺ ិ ស្រតូវា ែង
ឹ ននេះនទ្ សូ មបណី តអនក្
នស្របីស្រាស់ក្មមវ ិធី Mathcad យូរមក្ន យ
ី ក្៏នដ្ឋយ ។ ជាឧទ រែ៍ខ្លេះៗ អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយ
អនក្នស្របស្រី ាស់មយ
ួ ចំ ួ អាចមា ការភា ់ស្រចឡំ ន យ
ី មា ការសមុគាមញណែមនទ្ៀតផង ណែលនធវឲ
ី អនក្
នស្របីស្រាស់មយ
ួ ចំ ួ មិ យក្ចិតតទ្ុក្ដ្ឋក្់នៅនលីពក្
ួ វា ។ បនាប់ពីការពិភាក្ាអំពីអ ុ គម ៍មា ស្រាប់ខ្លីៗរួច
ជំពូក្ន េះ ង ី ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ ។ នោលបំែងរបស់ជំពូក្ន េះ
ឹ នតតតសំខា ់នៅនលអ
គឺនធវីឲអនក្មា ភាពងាយស្រសួលជាមួយ ឹងនោលគំ ិត ិង ការនស្របីស្រាស់របស់ពក្
ួ វា ។
ំ ូក្ ៣ ង
ជព ឹ ផតលឲ
់ យអនក្ ូវៈ
 ណែនំពីអ ុគម ៍មា ស្រាប់ ។
 ពភា
ិ ក្ាអំពី អវនី ៅជា argument ។
 ណែនំអំពីអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ ។
 បងាាញអំពស្រី បនេទ្ខ្ុសោនរបស់ argument ។
 ផតល់ឲ ូវឧទ រែ៍ខ្លេះៗន ន្មេះអ ុគម ៍ ិង ន្មេះ argument នផេងៗ ។
 ស្រាប់ថានតី នៅនពលណាណែលស្រតូវនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ ។
 ពិពែ៌ន ូវរនបៀបនស្របីស្រាស់អនែរនៅក្នុងអ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ ។
 ផតល់ឲ ូវឧទ រែ៍ខ្លេះៗន អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់នៅក្នុងការគែនណបបប
នចេក្នទ្ស ។
 ផតល់ឲ ូវការទ្ូនម ឲស្របយ័តនអំពីការនស្របីស្រាស់អ ុគម ៍ ។
អនុគមន៍មានស្រាប់ (BUILT-IN FUNCTIONS)

អ ុគម ៍មា ស្រាប់ មា ក្ស្រមត
ិ ចាប់ពធ
ី មមតាបំផុតនៅសមុគាមញបំផុត ។ ឧទ រែ៍ខ្លេះៗន
អ ុគម ៍មា ស្រាប់ាមញ្ញៗរបស់ Mathcad ែូចជា sin() cos() ln() ិង max() ។ អ ុគម ៍របស់
Mathcad គស្រឺ តូវា បនងកត
ី តាមវ ិធស្រី សនែៀងោនណែរ ។ ន្មេះអ ុគម ៍ គស្រឺ តូវា ផតល់ឲ ជាមួយ
ឹងវង់ស្រក្ចក្មួយគូរ ។ ទ្ិ ន ័យណែលស្រតូវា វាយបញ្េូ លនៅក្នុងវង់ស្រក្ចក្ គឺស្រតូវា នគនៅថា argu-ment
។ រាល់អ ុគម ៍ទង
ំ អស់ ស្រតូវណតមា ន្មេះ ង
ិ argument របស់វា ។ អ ុគម ៍ទ្ទ្ួលទ្ិ ន- ័យពី
argument (ណែលសថិតនៅក្នុងវង់ស្រក្ចក្) ន យ
ី ិងែំនែីរការទ្ិ ន ័យនដ្ឋយណផែក្នលីចាប់
ណែលស្រតូវា ក្ំែត់សស្រមាប់អ ុគម ៍ជាក្់លាក្់ណាមួយ ននេះវា ឹងតលស់បូ រលទ្ធ
ត ផល ។
អនុគមន៍សាមញ្ញ 96 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

វិទ្្ាស្ថានជាតិបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកច្ទ្ស ច្េប៉ាតឺមង
៉ ់ សំណង់ស៊ីវល
ិ
រូប ៣.១ ស្របអប់បញ្េូ លខានតណែលក្ំពុងបងាាញស្របនេទ្ន អ ុគម ៍ ង

ិ ន្មេះអ ុគម ៍
នែីមបនី មល
ី បញ្ជ ីន អ ុ គម ៍មា ស្រាប់ទង
ំ អស់ណែល Mathcad មា សូ មនស្រជីសនរសយក្
ី ពាក្យ
Function ពី Insert menu ។ ននេះស្របអប់មយ
ួ ឹងបងាាញ ណែលមា រាយបញ្ជ ី ូវអ ុ គម ៍មា ស្រាប់
ទំងអស់របស់ Mathcad ។ សូមនមល
ី រូប ៣.១ ។ អ ុគម ៍ស្រតូវា ដ្ឋក្់ជាស្រក្ុមនៅតាមស្របនេទ្របស់
វាណែលសថិតនៅក្នុងជួរឈរខាងនវវង ។ អ ុ គម ៍ា ក្ំែត់នៅតាមស្របនេទ្ណែលា នស្រជីសនរសណែល
ី
បងាាញនៅក្នុងជួរឈរខាងាត ំ ។ ស្របសិ នបអ
ី នក្ាាល់ន្មេះអ ុគម ៍ ននេះអនក្អាចណសវងរក្អ ុ -
គម ៍ននេះនដ្ឋយចុចយក្ពាក្យ All ណែលមា នៅក្នុងជួរឈរខាងនវវង ន យ
ី បនាប់មក្ ចុចនៅក្នុងស្រប-
អប់ជរួ ឈរខាងាត ំ ន យ
ី វាយន្មេះអ ុគម ៍ននេះ ។ អ ុគម ៍ននេះ ឹងស្រតូវា នស្រជីសនរស
ី ។
នៅនពលណែលអ ុគម ៍មួយស្រតូវា នស្រជស
ី នរសនៅក្ន
ី ុ ងស្របអប់ Insert Function ននេះអនក្ ង
ឹ
ន ញ
ី ពត៌មា ណែលមា ស្របនោជ ៍ខ្លេះៗនៅក្នុងស្របអប់ ណែលសថិតនៅណផនក្ខាងនស្រកាមន ស្របអប់ ។ ស្រប-អប់
ខាងនលប ិ នៅក្នុងវង់ស្រក្ចក្) របស់អ ុគម ៍ ណែលស្រតូវនស្រប-ី ស្រាស់ ។
ី ងាាញ ូវបញ្ជ ីន arguments(ណែលសថត
អ ុគម ៍មយ
ួ ចំ ួ នស្របីស្រាស់ណត argument មួយគត់ ។ អ ុគម ៍នផេងនទ្ៀតនស្របីស្រាស់ argu-ment
ពរី ។ អ ុគម ៍ខ្លេះនទ្ៀតស្រតូវការនស្របស្រី ាស់ argument នស្រចី ។ រឯអ
ី ុគម ៍ខ្លេះនទ្ៀត អាចមា argument
ជាអនែរនស្រចី ។ ទំងន េះ ឹងស្រតូវា បងាាញនដ្ឋយចំែុចនមមបីនៅខាងនស្រកាយ argu-ment
ណែលា រាយតៗោនននេះ ។ នៅក្នុងរូប ៣.២ បងាាញពអ
ី ុគម ៍បួ ណែលមា argument នផេងៗោន ។
ស្របអប់ណែលសថិតនៅណផនក្ខាងនស្រកាមផាុក្ ូវការពិពែ៌ន ូវអវីណែលអ ុគម ៍អាចនធវីា ។ ការ
ពព
ិ ែ៌នន េះ ង
ឹ ពព
ិ ែ៌ន ូវអវណី ែល Mathcad ង
ឹ ស្រតឡប់នៅរក្ការគែននឡង
ី វ ិញ នៅនពលណែល
arguments ស្រតូវា រួមបញ្េូ លនៅក្នុងបញ្ជ ីន អ ុគម ៍ផងណែរននេះ ។ វាក្៏ពិពែ៌ន ូវអវីណែល
សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 97 អនុគមន៍សាមញ្ញ

៊ី ល
ជាស្របនេទ្ន ទ្ិ ន ័យ ណែលអ ុគម ៍ក្ំពុងនស្របស្រី ាស់(ែូចជា ថានតនី ពលណាណែល argument ស្រតូវណត
មា តនមលជារា៉ា ែយង់ ឬក្៏នពលណាណែលស្រតូវណតមា តនមលជាចំ ួ គត់) ។
សូមចំណាយនពលមួយណេលតនែីមបនី មល
ី ចុេះនមល
ី នឡង
ី ូវបញ្ជ ីទង
ំ អស់ន អ ុគម ៍មា ស្រាប់របស់
Mathcad តាមរយៈស្របអប់ Insert Function ។ នៅក្នុងជំពូក្នស្រកាយៗនទ្ៀត នយង
ី ឹងពិភាក្ា
អំពអ
ី ុ គម ៍ណែលា នស្រជីសនរស
ី ។ ស្របសិ នបអ
ី នក្មា ចំណាប់អារមមែ៍ ូវការនចេះអំពីអ ុគម ៍ជាក្់-
លាក្់ណាមួយ សូមនមីល Mathcad Help ។ នៅក្នុងរូប ៣.៣ បងាាញអំពីឧទ រែ៍ខ្លេះៗន ការនស្របី-
ស្រាស់អ ុគម ៍របស់ Mathcad បួ នផេងោន ណែលស្រតូវការ argument នផេងៗោនជានស្រចី ។
រូប ៣.២ សូមសមាាល់នមល

ី ស្របអប់ពរី ណែលនៅខាងនស្រកាមស្របអប់ Function Name ។ ស្របអប់ទ្ី
មួយបងាាញអំពី arguments ។ ស្របអប់ទ្ីពីរពិពែ៌នអំពីអ ុគម ៍ ។ សូមចងចាំថា អ ុគម ៍ខ្លេះស្រតូវការ
argument ណតមួយប៉ាុនណាណេះ ។ រឯអ
ី ុគម ៍ែនទ្នទ្ៀតស្រតូវការ arguments នស្រចី ។ ចំណែក្ឯ
អ ុគម ៍ខ្លេះនទ្ៀតស្រតូវការ arguments នស្រចី រាប់មិ អស់ ។
សមកា
ី ររបស់ Mathcad មួយ អាចមា ចំ ួ ន អ ុ គម ៍នស្រចី មិ ក្ំែត់ណែលអាចរួមបញ្េូ ល ។
នែីមបប
ី ញ្េូ លអ ុគម ៍នៅក្នុងសមីការមួយ សូម highlight នៅនលីចននលេះបំនពញ ន យ
ី នស្របីស្រាស់ស្របអប់
Insert Function នែីមបប
ី ញ្េូ លអ ុគម ៍ ។ ស្របសិ នបអ
ី នក្ធ្លលប់ា ាាល់ជាមួយ ង
ឹ អ ុគម ៍ ង
ិ
argument របស់វា ននេះអនក្មិ ចាំាច់នស្របីស្រាស់ស្របអប់ននេះនទ្ ។ អនក្ស្រោ ់ណតវាយន្មេះន អ ុ -គម ៍ននេះ
ន យ
ី បញ្េូ លទំង arguments ណែលស្រតូវការនៅចននលេះវង់ស្រក្ចក្ផង ។ ចូរចងចាំថា ន្មេះ
អ ុគម ៍អាចមា ក្រែីអក្េរស្រគប់ោ៉ាង ។ ស្របសិ នបីអនក្វាយន្មេះអ ុគម ៍មយ
ួ ន យ
ី Mathcad
មិ ាាល់អ ុគម ៍នទ្ ននេះសូ មនស្របស្រី ាស់ស្របអប់ Insert Function នែីមបនី មល
ី ថានតី អក្េរែំបូងជា

ិ
ក្រែីអក្េរធំ ឬជាក្រែីអក្េរតូច ។ នៅក្នុងរូប ៣.៤ បងាាញពស

ី មីការមួយណែលនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍មា
ស្រាប់ជានស្រចី ។
USER-DEFINED FUCTIONS
សូមចងចាំពីជំពូក្ ១ ថា អ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់គឺស្រសនែៀងោននៅ ឹងអ ុ -
គម ៍មា ស្រាប់អញ្េ ឹងណែរ ។ អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់មា ន្មេះអនែរមួយ បញ្ជ ីន
arguments ន យ
ី ិងការក្ំែត់ ិយម ័យណែលផតល់ឲ ូវទ្ំនក្់ទ្ំ ងរវាង arguments ។ ក្បួ -
ចាប់ណែលអ ុវតតនៅនលកា
ី រដ្ឋក្់ន្មេះអនែរ ក្៏អ ុវតតែូចោននៅនលកា
ី រដ្ឋក្់ន្មេះអ ុ គម ៍ផងណែរ ។
នោងនៅតាមជំពូក្ ២ សស្រមាប់ការចុេះបញ្ជ ី ូវក្បួ ចាប់ន ការដ្ឋក្់ន្មេះ ។ arguments ណែលា
នស្របស្រី ាស់នៅក្នុងអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ មិ ចាំាច់ក្ំែត់ពខា
ី ងនែីមក្៏ា ណែរ
នៅក្នុងស លឹក្ក្ិចេការរបស់អនក្ ។ អ ុគម ៍ក្ំពុងណតស្រាប់ Mathcad ូវអវីណែលស្រតូវនធវីជាមួយ ឹង argu-
ments របស់អ ុគម ៍ននេះ ែូនចនេះ arguments គម
ឺ ិ ចាំាច់ក្ំែត់ មុ ការនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ នឡយ
ី ។
ខាងនស្រកាមន េះ គឺជាអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ាមញ្ញមយ
ួ ៈ
នៅក្នុងឧទ រែ៍ន េះ SampleFunction គឺជាន្មេះន អ ុគម ៍ ន យ

ី x ជា argument
របស់អ ុគម ៍ ។ នៅនពលណែលអនក្វាយ ននេះ Mathcad ង
ឹ យក្តនមលន
argument (2) នៅអ ុវតតវាស្រគប់ក្ណ លងណែលមា នស្របីស្រាស់ argument ន េះនៅក្នុងការក្ំែត់ យ ិ ម ័យ ។
ែូនចនេះ នៅក្នុងឧទ រែ៍ន េះ Mathcad ឹងជំ ួស x នដ្ឋយចំ ួ 2 ន យ ី នលីក្ចំ ួ ន េះជាកានរ
ននេះតនមលនសមី 4 ។ សូមនមីលរូប ៣.៥ សស្រមាប់ជាឧទ រែ៍ខ្លេះៗន អ ុគម ៍ន េះនដ្ឋយនស្របីស្រាស់
arguments នផេងៗនទ្ៀត ។ សូមក្ត់ចំណាថា
ំ argument ក្៏អាចជាលទ្ធផលន សមីការមួយផងណែរ ។
សមកា
ី រខ្លេះគស្រឺ តូវា អ ុ ញ្ញញតែរាបណាលទ្ធផលន សមកា
ី រ គជា
ឺ តនមលមយ
ួ ណែលស្រតូវា នស្របស្រី ាស់
នដ្ឋយអ ុគម ៍ ។ ន េះគឺថាអនក្មិ ចាំាច់គែនតនមលន argument របស់អ ុគម ៍ននេះនទ្ ស្របសិ
នបវា
ី គជា
ឺ លទ្ធផលន សមីការនផេងនទ្ៀត ។

៊ី ល
រូប ៣.៣ ឧទ រែ៍ខ្លេះៗន ការនស្របីស្រាស់ស្របនេទ្នផេងៗន arguments
រូប ៣.៤ ឧទ រែ៍ន ការនស្របីស្រាស់អ ុគម ៍មា ស្រាប់របស់ Mathcad នៅក្នុងសមីការមួយ
សូមស្រក្នឡក្នមល
ី នៅនលអ
ី ុគម ៍គំរូណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់មយ
ួ ចំ ួ ។ សូ មនមល
ី រូប
៣.៦ ។ សូមក្ំែត់ចំណាំ ូវស្របនេទ្នផេងៗោនន ន្មេះរបស់អ ុគម ៍ ិង arguments របស់អ ុគម ៍ ។
វាមិ មា បញ្ញាននេះនទ្ នទេះបជា
ី អក្េរឬក្៏ការប េំោនន អក្េរណែលអនក្នស្របស្រី ាស់សស្រមាប់ argument ។
អនក្អាចនស្របីស្រាស់ សូមបណី តតួអក្េរនធវីជា arguments ក្៏ា ណែរ ស្របសិ នបីអនក្ចុចនបីក្ the special
ិ ក្ានៅក្នុងជំពូក្ ១ រួចន
text mode ណែលា ពភា យ
ី ។ សូ មនមល
ី រូប ៣.៧ ។

ិ
រូប ៣.៥ SampleFunction នស្របីស្រាស់ជាមួយ arguments នផេងៗ
រូប ៣.៦ ឧទ រែ៍ខ្លេះៗន ន្មេះអ ុគម ៍ ិង arguments នផេងៗ
រូប ៣.៧ ឧទ រែ៍ន ការនស្របស្រី ាស់ ម

ិ ត
ិ តសញ្ញញនធវជា
ី argument

៊ី ល
Why Use User-Defined Functions?

នៅនពលណែលអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់មយ
ួ ស្រតូវា ក្ំែត់ ននេះនយង
ី អាច
យក្មក្វានស្របស្រី ាស់មតងន យ
ី មតងនទ្ៀតា ។ លក្ខែៈពនិ សសន េះន យ
ី ណែលនធវឲ
ី អ ុគម ៍ណែល
ក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់មា អតថស្របនោជ ៍ ិង មា ឥទ្ធិពលខាលង
ំ ។ ជាឧទ រែ៍ អ ុ គម ៍
ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ ង
ឹ មា ារៈស្របនោជ ៍ ី នក្ក្ំពុងណតនធវី ូវជំហា ែណែលៗ
ស្របសិ នបអ
ស្រចំណែលៗនៅក្នុងការគែនរបស់អនក្ ។ ទំងន េះស្រតូវា បងាាញនដ្ឋយនលីក្ឧទ រែ៍មក្បញ្ញជក្់
ណែលមា នៅក្នុងរូប ៣.៨ ។
Using Multiple Arguments
រ ូតមក្ែល់នពលឥឡូវន េះ នយង
ី ា នស្របស្រី ាស់ argument ណតមួយនៅនឡយ
ី នៅក្នុងបញ្ជ ី ន
argument ។ Mathcad អ ុញ្ញញតឲអនក្ដ្ឋក្់បញ្េូ ល arguments ា នស្រចី នៅក្នុងបញ្ជ ីន argu-ment
ែូចណែលា បងាាញនដ្ឋយនលក្
ី ឧទ រែ៍មក្បញ្ញជក្់ស្រាប់នៅក្នុងរូប ៣.៩ ។
Variables in User-Defined Functions
អនក្ក្៏អាចនស្របស្រី ាស់អនែរនៅក្នុងការក្ំែត់អ ុ គម ៍របស់អនក្ា ផងណែរ ណែលននេះមិ ណម
ជាណផនក្ន បញ្ជ ី argument នឡយ
ី ណតនទេះបីជាោ៉ាងណាក្៏នដ្ឋយ អនែរន េះស្រតូវណតា ក្ំែត់មុ ឹង
នស្របីស្រាស់វានៅក្នុងអ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្តាល់ ។ តនមលន អនែរ (នៅចំនពលណែលអនក្ក្ំែត់
អ ុគម ៍របស់អនក្) ឹងកាលយជាណផនក្អចិន្ តយន៍ អ ុគម ៍ននេះ ។ ស្របសិ នបីអនក្ក្ំែត់អនែរនៅខាង
នស្រកាមចំែុចន េះនៅក្នុងស លឹក្ក្ិចេការរបស់អនក្ ននេះអ ុ គម ៍ ឹងនៅណតនស្របីស្រាស់តនមលមុ ែណែល គឺ
នៅខ្ែៈនពលណែលអ ុគម ៍ស្រតូវា ក្ំែត់ ។ ក្រែីន េះ ឹងស្រតូវា បងាាញនដ្ឋយនលក្
ី ឧទ រែ៍
មក្បញ្ញជក្់ណែលមា នៅក្នុងរូប ៣.១០ ិង រូប ៣.១១ ។

ិ
រូប ៣.៨ ការនស្របីស្រាស់អ ុគម ៍
រូប ៣.៩ ការនស្របីស្រាស់ arguments នស្រចី
នៅនពលណែលអនក្នធវីការគែនអ ុគម ៍ណែលា ក្ំែត់ពីខាងនែីម ននេះតនមលណែលអនក្ា

វាយបញ្េូ លនៅក្នុងចននលេះវង់ស្រក្ចក្នៅក្នុងបញ្ជ ី argument ក្៏អាចជាអនែរណែលា ក្ំែត់ពខា
ី ងនែម
ី
ផងណែរ ។ ទំងន េះស្រតូវា បងាាញនដ្ឋយនលីក្ឧទ រែ៍មក្បញ្ញជក្់ណែលមា នៅក្នុងរូប ៣.១២ ែល់ រូប
៣.១៤ ។

៊ី ល
រូប ៣.១០ ការនស្របស្រី ាស់អនែរនៅក្នុងអ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់
រូប ៣.១១ ការតលស់បូ រតនមល

ត របស់អនែរនៅក្នុងអ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់
EXAMPLES OF USER-DEFINED FUNCTIONS

ឥឡូវន េះ សូមស្រក្នឡក្នមល
ី នៅនលឧ
ី ទ រែ៍ពរី ូវរនបៀបណែលអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយ
អនក្នស្របីស្រាស់អាចស្រតូវា នស្របីស្រាស់នៅក្នុងការគែនណបបបនចេក្នទ្ស ។ សូ មនមីលរូប ៣.១៥ ិង រូប
៣.១៦ ។

ិ
រូប ៣.១២ ការនស្របស្រី ាស់អនែរនៅក្នុងបញ្ជ ីន argument
រូប ៣.១៣ សូមសមាាល់នមីល ូវភាពខ្ុសណបលក្ោនរវាងអនែរ B ិង argument B

៊ី ល
រូប ៣.១៤ សូមសមាាល់នមល

ី ូវរនបៀបណែល C1 ស្រតូវា ចាប់យក្នៅនស្របីស្រាស់ក្ុ ងអ
ន ុ គម ៍
ន យ
ី ង
ិ រនបៀបណែលវាកាលយជា argument D ផងណែរ
ិ ទ្ស្រី បជុំទ្មង ់របស់មុខ្កាត់ចតុនកាែពានយ

រូប ៣.១៥ ការគែនរក្ស្រក្ឡានផា ង

ិ
ំ រាងរងវង់ណក្ង
រូប ៣.១៦ ការគែនរក្ស្រក្ឡានផាមុខ្កាត់ ិង មាឌរបស់សុីឡាង
PASSING A FUNCTION TO A FUNCTION

វាក្៏អាចនៅរួចផងណែរក្នុងការនស្របីស្រាស់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ណែលមា ពីខាងនែី
មនៅក្នុងអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ែមីមយ
ួ ។ នៅក្នុងរូប ៣.១៧ ផតល់ ូវឧទ រែ៍មួយន
SectionModulus ណែលជាអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ ណែល ឹងគែ-
នម៉ាូឌុលមុខ្កាត់ន ធនឹមណែលមា មុខ្កាត់រាងចតុនកាែណក្ង ។ Arguments សស្រមាប់អ ុគម ៍ន េះ គឺ b ង
ិ
d ។ ៉ា ៉ាង់
អ ុគម ៍ែមី(ក្ុងស្រតាំង) ឹងគែនក្ុងស្រតាំងនៅក្នុងធនឹមសស្រមាប់សមមតិក្មមមូម M ។
អ ុគម ៍ន េះនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ SectionModulus នែម
ី បគ
ី ែន ។ ែូនចនេះ arguments សស្រមាប់ក្ុង-
ស្រតាំងស្រតូវណតរួមបញ្េូ ល ូវ arguments ទំងអស់ណែលស្រតូវការសស្រមាប់អ ុគម ៍ទង
ំ ពីរន េះ ។
ឧទ រែ៍ទ្ព
ី រី ណែលមា នៅក្នុងរូប ៣.១៧ គមា
ឺ លក្ខែៈសមុគាមញជាងមុ ប ច
តិ ប៉ាុណ តវា
មា ឥទ្ធិពលជាងមុ ឆ្ងងយ ។ នៅក្នុងឧទ រែ៍ន េះ Sample ណែលជាអ ុគម ៍ក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់
ង
ឹ នស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ H(x) ជា argument ។ អ ុ គម ៍ណែលស្រតូវា នស្របស្រី ាស់ ង
ឹ មិ ស្រតូវា ក្ំែត់មុ
រ ូតែល់ Sample ណែលជាអ ុគម ៍ក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ស្រតូវា នធវីរច
ួ រាល់ ។ ន េះមា ័យថា
នៅនពលណែលអនក្នធវី Sample ណែលជាអ ុគម ៍ក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ ននេះអនក្ចាំាច់ស្រតូវណតរួមបញ្េូ ល
ូវ argument ណែលជាអនែរមួយសស្រមាប់ x ន យ
ី ក្៏ស្រតូវណតរួមបញ្េូ ល ូវ argument

៊ី ល
ណែលជាអ ុគម ៍មយ

ួ សស្រមាប់ H ផងណែរ ។ អ ុគម ៍អាចជាអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់
ឬក្៏អាចជាអ ុគម ៍របស់ Mathcad ណែលនស្របីស្រាស់ណត argument មួយគត់បុន៉ា ណាណេះ ។
រូប ៣.១៧ Function in a function
CUSTOM OPERATOR NOTATION

The custom operators អ ុញ្ញញតឲអនក្បងាាញន្មេះរបស់អ ុគម ៍ នែីមបឲ
ី នមល
ី នៅែូចជា
operators នៅក្នុងទ្ស្រមង់នផេងៗ ។ នយង
ី មា custom operators នផេងៗោនចំ ួ ៤ គឺ prefix postfix
infix ិង treefix ។ អ ុគម ៍ទ្ូនៅស្រតូវា បងាាញែូចជា f(x) ឬក្៏ f(x,y) ។ ចំណែក្ឯ custom
f
operators អ ុញ្ញញតឲអ ុគម ៍មួយអាចបងាាញែូចជា fx xf xfy ង
ិ x y ។ The custom operators
មា នៅនលីរារឧបក្រែ៍គែន (Evaluation toolbar) ។
Prefix Operators
The prefix operator គឺស្រសនែៀងនៅ ឹងការក្ំែត់ចំណារំ បស់អ ុ គម ៍ទ្ូនៅណែរ នលីក្ណលងស្រតង់ថា
វាមិ នស្របស្រី ាស់វង់ស្រក្ចក្នឡយ
ី ។ នៅនពលណែលអនក្ចុច prefix operator ននេះអនក្ ង
ឹ ទ្ទ្ួល

ិ
ា ូវចននលេះបំនពញពរី ។ ចននលេះបំនពញទ្១
ី គស
ឺ ស្រមាប់សរនសរន្មេះរបស់អ ុគម ៍ ។
រឯចនន
ី ល េះបំនពញទ្២
ី គឺសស្រមាប់សរនសរន្មេះន argument របស់អ ុគម ៍ ។
Postfix Operator
The postfix operator គឺស្រសនែៀងោននៅ ឹង prefix operator អញ្េ ឹងណែរ នលីក្ណលងស្រតង់ថា
វាដ្ឋក្់អ ុគម ៍នៅខាងនស្រកាយ ន យ
ី ដ្ឋក្់ argument នៅខាងមុខ្វ ិញ ។
Infix Operator
The infix operator ស្រតូវការ arguments ចំ ួ ពរី ។ វាដ្ឋក្់អ ុគម ៍នៅចននលេះ arguments x ង
ិ
y ។ វាអ ុញ្ញញតឲអនក្ក្ំែត់ ូវអ ុ គម ៍ណែលអាចស្របស្រពឹតតិែូចជា operators អញ្េ ឹង ។ ឧទ រ
ែ៍ាមញ្ញមយ
ួ ង
ឹ ក្ំែត់ ូវអ ុគម ៍មយ
ួ គឺ Divided By ។ (សូមចងចាំណែរថា អនក្ក្៏អាចែក្ឃ្លល
នៅក្នុងន្មេះអនែរា ផងណែរ នដ្ឋយនស្របីស្រាស់ the special text mode ) ។
បនាប់មក្អនក្អាចមា ូវការបងាាញែូចន េះ “6 divided by 2 = 3” ។
Treefix Operator
The treefix operator ស្រតូវការ arguments ចំ ួ ពរី ផងណែរ ។ Operator ន េះ ង
ឹ ដ្ឋក្់ន្មេះ
របស់អ ុគម ៍នៅពីនលីជាមួយ ឹងបនាត់ណែលស្រគបពីនលី arguments ទំងពីរននេះ ។
នៅក្នុងរូប ៣.១៨ ឹងផតល់ឲ ូវឧទ រែ៍ាមញ្ញៗមួយចំ ួ ន operators ទំងបួ ន េះ
នផេងៗោន ។ Operators ទំងន េះអាចមា លក្ខែៈសមុគាមញជាងមុ នស្រចី ។
ការពិភាក្ាណែលស្របនសីរបំផុតអំពីស្របធ្ល បទ្ន េះ គឺស្រតូវា រក្ន ញ
ី នៅក្នុង December 2001 Mathcad
Advisor Newsletter ។ នយង
ី ក្៏មា ពត៌មា បណ ថមណែល ោ
ិ យអំពស្រី បធ្ល បទ្ន េះផងណែរនៅក្នុង
Mathcad Help ។
WARNING S
ការដ្ឋស់នតឿ ឲស្របុងស្របយ័តនខាងនស្រកាម ឹងជួយនធវីឲការនស្របីស្រាស់អ ុគម ៍កា ់ណតមា ស្របសិទ្ធ-
ភាពជាងមុ ៈ
 សូមស្របុងស្របយ័តនមិ ស្រតូវនធវីការក្ំែត់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ារនឡង
ី
វ ិញននេះនទ្ ។ ន្មេះរបស់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់គស្រឺ សនែៀងោននៅ ង
ឹ
ន្មេះរបស់អនែរ ។ ស្របសិ នបីអនក្នធវីការក្ំែត់អ ុគម ៍មយ
ួ ារនឡង
ី វ ិញ ននេះអ ុគម-
៍ចាស់ ង
ឹ មិ ស្រតូវា ាាល់នទ្ៀតនទ្ ។ សូ មនមល
ី នៅក្នុងរូប ៣.១៩ ។
 សូមស្របុងស្របយ័តនមិ ស្រតូវនធវីការក្ំែត់អ ុគម ៍មា ស្រាប់របស់ Mathcad ារនឡង
ី វ ិញ ននេះនទ្
។ សូមនមល
ី នៅក្នុងរូប ៣.២០ ។
 សូមចងចាំណែរថា ស្របសិ នបីអនក្នស្របីស្រាស់អនែរនៅក្នុងការក្ំែត់អ ុ គម ៍របស់អនក្ ននេះ
តនមលន អនែរ ឹងមិ ណស្របស្របួលនទ្ នទេះបជា
ី នពលនស្រកាយអនក្ែូរន្មេះែមីឲអនែរននេះក្៏នដ្ឋយ ។

៊ី ល
រូប ៣.១៨ Custom operators
 នៅនពលណែលអនក្ក្ំែត់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ ននេះអនក្ ឹងមិ អាច

បងាាញការក្ំែត់អ ុ គម ៍ននេះមតងនទ្ៀតនៅក្នុងស លក្
ឹ ក្ច
ិ េការរបស់អនក្ា នទ្ (លុេះស្រតា
ណាណតអនក្នស្របីស្រាស់ symbolics ) ។ ស្របសិ នបីអនក្វាយន្មេះរបស់អ ុគម ៍ ន យ
ី វាយ
សញ្ញញនសមី ននេះ Mathcad ង
ឹ មិ បងាាញអ ុគម ៍ននេះមតងនទ្ៀតនទ្ ។ សូ មនមល
ី ក្នុងរូប ៣.២១
។ ការនធវីរនបៀបន េះអាចនធវីឲវាកា ់ណតលំាក្ក្នុងការចងចាំឲចាស់ថា នតីអ ុគម-
៍ននេះគជា
ឺ អ ុគម ៍អវី ។ អនក្ក្៏ស្រតូវណតចងចាំផងណែរ ូវលំដ្ឋប់លំនដ្ឋយរបស់ arguments ។
ជនស្រមីសមួយសស្រមាប់ការបងាាញ ូវការក្ំែត់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់
នពលនស្រកាយនៅក្នុងស ក្ លឹ ក្ច
ិ េការរបស់អនក្គឺ copy អ ុគម ៍ននេះ ន យ ី paste អ ុគម-
៍ននេះនៅស្រតង់ក្ណ លងណាណែលអនក្ចង់បងាាញវា ។ ការនធវីរនបៀបន េះ ង
ឹ ក្ំែត់ ូវអ ុ-
គម ៍ននេះារនឡង
ី វ ិញណែលមា ារៈសំខា ់ឲែូ ចអ ុគម ៍ពម
ី ុ ។ ឥឡូវន េះសូមចុច mouse

ិ
ាតនំ ៅក្នុងអ ុគម ៍ណែលនទ្ប

ី ណត paste ន យ
ី ចុចយក្ Disable Evaluation ។
ការនធវីរនបៀបន េះ ឹងបិទ្ ូវការក្ំែត់ារនឡង
ី វ ិញន អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់
។ អនក្ស្របណ លជាវងល់ថា ន តុអា
វី ជាស្រពួយារមភពវា
ី ? អនក្ ឹងនៅណតទ្ទ្ួលា
ូវចនមលីយែូចពីមុ ែណែល ពីនស្រពាេះវាគឺជាអ ុគម ៍ែូចោន ។ បញ្ញា ឹងនក្ីតមា នឡង
ី ស្រប-
សិ នបអ
ី នក្នធវកា
ី រក្ំែត់អ ុគម ៍នែីមារនឡង
ី វ ិញនៅនពលនស្រកាយ ។ Mathcad ង
ឹ នស្របី-
ស្រាស់តនមលន អ ុគម ៍ណែលា តលស់បូ ររ
ត ូតវាមក្ែល់ចំែុចណែលអនក្ា paste
អ ុគម ៍នែីមនៅក្នុងស លក្
ឹ ក្ច
ិ េការរបស់អនក្ ។ ចាប់ពច
ី ំែុចន េះនៅ Mathcad ង
ឹ នស្របី-
ស្រាស់អ ុគម ៍ចាស់ ។ នដ្ឋយការបិទ្នៅនលីការក្ំែត់អ ុគម ៍ ននេះ Mathcad ឹង
ប តនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ែមីែណែល នទេះបជា
ី Mathcad នៅណតបងាាញអ ុគម ៍ចាស់ក្៏នដ្ឋយ ។
ន េះអាចនំឲមា ការភា ់ស្រចឡំខ្លេះៗនៅក្នុងការគែន ប៉ាុណ តមិ ណម មា ចនមលី-
យណែលខ្ុសននេះនទ្ ។
 នយង
ី មា វ ិធីមយ
ួ ក្នុងការបងាាញអ ុគម ៍នែីមនដ្ឋយនស្របីស្រាស់ symbolic processors របស់
Mathcad ។ ការគែនជាលក្ខែៈ symbolic ង ិ ក្ានៅក្នុងជំពូក្ ៩ ។
ឹ ស្រតូវា ពភា
នៅក្នុងរូប ៣.២១ បងាាញអំពីរនបៀបនស្របីស្រាស់ Symbolics ក្នុងការបងាាញអ ុគម ៍
នស្រកាយពីវាស្រតូវា ក្ំែត់ ។
រូប ៣.១៩ សូមស្របុងស្របយ័តនមិ ស្រតូវនធវីការក្ំែត់អ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយ

អនក្នស្របស្រី ាស់ារនឡង
ី វ ិញននេះនទ្

៊ី ល
រូប ៣.២០ សូមស្របុងស្របយ័តនមិ ស្រតូវនធវកា

ី រក្ំែត់អ ុ គម ៍មា ស្រាប់របស់
Mathcad ារនឡង
ី វ ិញននេះនទ្
រូប ៣.២១ រនបៀបបងាាញអ ុគម ៍នពលនស្រកាយនៅក្នុងការគែនរបស់អនក្
ឧទ រែ៍ណផនក្វ ិសវក្មម ៣.១: ការភាលត់របស់សសរ (COLUMN BUCKLING )

រូបម តសសររបស់នលាក្ Euler គែន ូវប ុ ាក្នស្រោេះថានក្់ណែលនធវឲ
ី សសរណវងនកាង ណែល
2
មា ទ្ស្រមចុងទំងសងខាងជាទ្ស្រម pinned ។ រូបម តរបស់នលាក្ Euler គឺ Pcr    E I ណែល E ជា
2
L
ិ (modulus of elasticity-force/length²) I ជាម៉ាូម៉ាង់ ច
ម៉ាូឌុលនអឡាសាច ិ លភាព (moment of inertia-
length4) ន យ
ី L ជាស្របណវងរបស់សសរ ។
ចូរបនងកត
ី អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ នែម
ី បគ
ី ែនប ុ ាក្នស្រោេះថានក្់ណែលនធវីឲ
សរណវងនកាង ។

ិ
2
  E I
Pcr ( E I L) 
2
L
ចូរគែនប ុ ាក្នស្រោេះថានក្់ណែលនធវឲ
ី សសរណវងនកាងសស្រមាប់ៈ
១. សសរណែក្ណែលមា E=29,000ksi, I=37in4, ិង L=20ft
២. សសរនឈណី ែលមា E=1,800,000psi, I=5.36in4, ង
ិ L=10ft
 4
P1  Pcr 29000ksi 37in 20ft  P1  183.86kip
P2  Pcr  1800000psi 5.36in 10ft 

4
P2  6.61kip
ឧទ រែ៍ណផនក្វ ិសវក្មម ៣.២: ក្ុងស្រតាង

ំ កាត់រមួល (TORSIONAL SHEAR STRESS )
ក្ុងស្រតាំងកាត់រមួលន ែងស្រតង់ាច់ណតមួយ ិងអុីសូស្រតូពិចណែលមា លក្ខែៈនអឡាសាិចគឺស្រតូវា ឲ
នដ្ឋយសមកា
ី រៈ  
T p
ណែល T ជាម៉ាូម៉ាង់រមួល (torque) p ជាចំងាយគត ី ស្រី បជុំទ្មង ់ន ែង J
ិ ពទ្
J
ជាម៉ាូម៉ាង់ ច
ិ លភាពប៉ាូណល (polar moment of inertia) ណែលនធៀបនៅ ង
ឹ អ័ក្េបនណា
ត យន ែង ។
សស្រមាប់ែងរាងរងវង់ាច់តា ់ J=p*D4/32 ។
ី ែនក្ុងស្រតាំងកាត់រមួលន ែងរាងរងវង់ ។
ចូរបនងកីតអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់នែីមបគ
D
4 T
 D 2
J( D)   ( DT) 
32 J( D)
 1   ( 1.5in 8000in lbf )  1  12.07ksi
 2   ( 4in 300in kip)  2  23.87ksi

T L
មុំរមួល (twist) ន ែងអាចស្រតូវា គែននដ្ឋយសមីការ   ណែល L ជាស្របណវងរបស់ ែង
J G
ន យ
ី G ជាម៉ាូឌុលកាត់នអឡាសាច
ិ (shear modulus of elasticity) ឬក្៏មូឌ
៉ា ុ លន ភាពរង
ឹ (mo-dulus of
rigidity) (សស្រមាប់ណែក្ G=11,200lbf) ។
ី ែនមុំរមួលន ែងរាងរងវង់ ។
ចូរបនងកីតអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់នែីមបគ
T L
G  11200ksi ( DT L) 
J( D)  G
1  ( 1.5in 8000in lbf 50in)  1  4.12deg 1  0.07rad
2  ( 4in 300in kip80in)  2  4.89deg 2  0.09rad
សេចកតីេសខេប
នយង
ី ា ្ មក្ែល់ការនស្របីស្រាស់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ន យ
ី ។ នោ-
លបំែងន ជំពូក្ន េះគឺណែនំ ូវនោលគំ ិតខ្លេះៗន អ ុគម ៍មា ស្រាប់ាមញ្ញៗរបស់ Mathcad
ន យ
ី ង
ឹ នធវឲ
ី អនក្មា ភាពងាយស្រសួលជាមួយ ង
ឹ នោលគំ ត
ិ ង
ិ រនបៀបនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ណែលក្ំែ-
ត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់បុន៉ា ណាណេះ ។ នយង
ី នៅមា នមនរៀ ជានស្រចី នទ្ៀតណែលស្រតូវនរៀ សូស្រត ។ អ ុ គម ៍

៊ី ល
ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ ង
ឹ ស្រតូវា ពភា ិ បណ ថមជាងន េះនទ្ៀតនៅក្នុងជំពូក្នស្រកាយៗនទ្ៀត
ិ ក្ាលមែត
ន នសៀវនៅន េះ ។
នៅក្នុងជំពូក្ ៣ នយង
ី ៈ
 ា ពភា
ិ ក្ាអំពអ
ី ុ គម ៍មា ស្រាប់របស់ Mathcad ។
 ា ព យល់ ូវការពិភាក្ាអំពីអ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ ។
 ា ព យល់ ូវអតថស្របនោជ ៍អំពកា
ី រនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ជាជា-
ងការនស្របីស្រាស់សមីការ ។
 ា បងាាញ ូវរនបៀបបញ្េូ ល arguments ង
ិ អនែរជានស្រចី នៅក្នុងអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋ-
យអនក្នស្របីស្រាស់ ។
 ា ណវក្ណញក្ ូវការដ្ឋស់នតឿ ឲស្របុងស្របយ័តនអំពកា
ី រនស្របស្រី ាស់អ ុគម ៍មា ស្រាប់ ង
ិ អ ុគម-
៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់ ។

ិ
លំហាត់អនុវតត
ចំណាៈំ សូមរក្ាទ្ុក្ ូវស លក្
ឹ ក្ច
ិ េការរបស់អនក្ណែលមា អ ុ គម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របី
ស្រាស់ខាងនស្រកាមសស្រមាប់នស្របីស្រាស់ជាមួយ ឹងលំហាត់អ ុវតតណែលមា នៅក្នុងជំពូក្ ៤ ។
1. សូមសរនសរអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់នែីមបគ
ី ែនែូ ចខាងនស្រកាម ។ សូ មនស្រជីស
នរសន្
ី ម េះអ ុគម ៍តាល់ខ្ួ ល របស់អនក្ ។ អ ុគម ៍ទង
ំ ន េះស្រតូវនស្របីស្រាស់ argument ណតមួយគត់ ។
រួចនធវកា
ី រគែនអ ុគម ៍ ម
ី យ
ួ ៗសស្រមាប់ arguments ណែលដ្ឋក្់បញ្េូ លពរី នផេងៗោន ។
a. មាឌរបស់ណសវ៊ែររាងមូលណែលមា កាំ R1
b. ស្រក្ឡានផាមុខ្កាត់ន ណសវ៊ែរណែលមា កាំ R1
c. បណមលងខានតពីែឺនស្រក្ Celsius នៅជាែឺនស្រក្ Fahrenheit
d. បណមលងខានតពីែឺនស្រក្ Fahrenheit មក្ជាែឺនស្រក្ Celsius វ ិញ
e. ស្រក្ឡានផាមុខ្កាត់ន ស្របអប់រាងកានរណែលមា ស្របណវង L1
2. សូមសរនសរអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របីស្រាស់នែីមបគ
ី ែនែូ ចខាងនស្រកាម ។ សូ មនស្រជីស
នរសន្
ី ម េះអ ុគម ៍តាល់ខ្ួ ល របស់អនក្ ។ អ ុគម ៍ទង
ំ ន េះស្រតូវនស្របស្រី ាស់ argument នលស
ី ព១
ី ។ រួច
នធវីការគែនអ ុ គម ៍ ីមួយៗសស្រមាប់ការក្ំែត់ពីរនផេងៗោនន arguments ណែលដ្ឋក្់ា បញ្េូ ល
។
a. ស្រក្ឡានផាខាងក្នុងន ទ្ីបមូ លណែលមា អងកត់ផេិតខាងនស្រៅ D1 ន យ
ី ិងមា ក្ស្រមាស់ T1
b. ស្រក្ឡានផាសមាភរន ទ្ប
ី មូលណែលមា អងកត់ផេិតខាងនស្រៅ D1 ន យ
ី ង
ិ មា ក្ស្រមាស់ T1
c. មាឌន ស្របអប់មយ
ួ ណែលមា ស្រជុង L1, L2 ិង L3
d. ស្រក្ឡានផាមុខ្កាត់ន ស្របអប់មយ
ួ ណែលមា ស្រជុង L1, L2 ង
ិ L3
e. ចំងាយទ្មាលក្់នសរនី វតថុ(មិ គិតនរសុ ីសតង់ទ្ប់របស់ខ្យល់) ណែលមា នលបឿ នែីម(initial
velocity) សំទ្ុេះ(acceleration) ន យ
ី ង
ិ រយៈនពលនរៀងោនៈ V0, a, ង
ិ T
3. តាមរយៈស្រក្ឡានផាណែលា ពីការសិក្ារ(ឬក្៏តាមរយៈនសៀវនៅរូបវ ិទ្ា) សូមសរនសរអ ុគម ៍
ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របស្រី ាស់ចំ ួ ១០ ។ ោ៉ាងតច
ិ មា ៥អ ុគម ៍គរួ ណតនស្របស្រី ាស់ argu-ments
នលីសពីមយ
ួ ។ រួចនធវីការគែនអ ុគម ៍ ីមយ
ួ ៗសស្រមាប់ការក្ំែត់ពីរនផេងៗោនន arguments
ណែលា ដ្ឋក្់បញ្េូ ល ។
4. ម៉ាូម៉ាង់ពត់(នៅស្រតង់ទ្ីតាង
ំ x ណាមួយ) ន ធនឹមទ្ស្រមាមញ្ញមយ
ួ ណែលរងប ុ ក្ពស្រងាយនសម
ា ីស្រតូវា
ក្ំែត់នដ្ឋយរូបម តៈ Mx=w*x*(L-x)/2 ណែល w ជាក្មាលង
ំ ក្នុងមួយខានតស្របណវង L ជាស្របណវងរបស់ធម
នឹ
ន យ
ី x ជាចំងាយគិតនចញពីទ្ស្រមខាងាត ំ ។ ចូរសរនសរអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របី-

៊ី ល
ស្រាស់នែម ី រគែនម៉ាូម៉ាង់ពត់នៅស្រតង់ទ្តា
ី បនី ធវកា ី ងំ x ណាមួយ ។ សូ មនស្របស្រី ាស់ arguments w, L, ង
ិ
x ។ នៅនពលនធវីការាក្លបងរូបម ត សូ មស្រាក្ែថាអនក្ា ដ្ឋក្់បញ្េូ ល ូវតនមលរបស់អនក្ស្រតូវ ឹង
ខានតន ស្របណវងណែលអនក្នស្របី ។
5. ភាពដ្ឋបអតិបរមាន ធនឹមទ្ស្រមាមញ្ញមយ
ួ ណែលរងប ុ ាក្ពស្រងាយនសមី ស្រតូវា ក្ំែត់នដ្ឋយរូបម ត
ែូចខាងនស្រកាមៈ ភាពដ្ឋប=5*w*L4/(384*E*I) ។ ចូរសរនសរអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្
នស្របីស្រាស់នែីមបនី ធវីការគែនភាពដ្ឋបអតិបរមាន ធនឹម ។ សូ មនស្របីស្រាស់ arguments w, L, E, ិង I ។
នៅនពលនធវកា
ី រាក្លបងរូបម ត សូ មស្រាក្ែថាអនក្ា ដ្ឋក្់បញ្េូ ល ូវតនមលរបស់អនក្ស្រតូវ ង
ឹ
ខានតន ក្មាលង
ំ ិង ខានតន ស្របណវងណែលអនក្នស្របី ។ ខានតទំងននេះគឺមា ែូចខាងនស្រកាមៈ
ំ /ស្របណវង2, ន យ
w=ប ុ ាក្/ខានតស្របណវង, L=ស្របណវង, E=ក្មាលង 4
ី I=ស្របណវង ។
6. ម៉ាូម៉ាង់ ិចលភាព I ន មុខ្កាត់ចតុនកាែណក្ងមួយនធៀបនៅ ឹងអ័ក្េទ្ីស្របជុំទ្មង ់របស់វាស្រតូវា ក្ំ-
ែត់នដ្ឋយរូបម តែូចខាងនស្រកាមៈ I=b*d3/12 ។ ចូរសរនសរអ ុគម ៍ណែលក្ំែត់នដ្ឋយអនក្នស្របី
ស្រាស់នែីមបនី ធវីការគែនម៉ាូម៉ាង់ ិចលភាព ។ សូ មនស្របីស្រាស់ arguments b, ិង d ។

៊ី ល
ិ
ជំពូក ៤
លក្ខណៈពសិ េេមួយក្នុងចំសោមលក្ខណៈពសិ េេដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតជាស្ចើនរបេ់ Mathcad គឺ

េមតថភាពរបេ់វាក្នុងការបញ្ចូ លខ្ននតសៅឲ្យចំនន
ួ ។ ខ្ននតជាស្ចើនរបេ់ Mathcad នឹងកាាយ
ជាមត ិ ន ក្់ក្ុ នង ចំសោមមិតតភក្តិដ៏លប
ិ តភក្តមា អ ំផុតរបេ់អ្នក្ ដូចជាអ្នក្វ ិទ្ាសាស្រេត ឬក្៏វ ិេវក្រមួយអ្ញ្ច ឹង ។
មិន្តឹមតតបុសោណោះ ខ្ននតជា ស្ចើនរបេ់ Mathcad នឹងជួយេ្មួលការងាររបេ់អ្នក្ ពួក្វាគឺជាវ ិធើមួយ
ើ ៏លប
ក្នុងចំសោមវ ិធដ អ ំផុតេ្មាប់អ្នក្ងាយក្នុងការចាប់ក្ំហុេ ។
អ្នក្អាចចាំបានសទ្នូវគនាងអាកាេធាតុរបេ់ភព្ពោះអ្ងាារសៅក្នុងឆ្ន ំ ១៩៩៩ តដល
បញ្ច ប់សៅសោយស្រោះមហនតរាយ សោយការស ោះសខ្នាចសៅក្នុងបរយាកាេននភព្ពោះអ្ងា
ិ ា រ ។ េួរថាវាបោត ល
មក្ពើមូលសហតុអ្វើ ? មូលសហតុ គឺសោយសារ
វ ិេវក្របរាជ័យក្នុងការបតមាងក្មាាង
ំ រុញកាំ្ជួចពរើ ងាវេ់រងាវល់អ្ង់សគាេសៅជារងាវេ់រងាវល់សម្ទ្ច
ិ ។ ការ
ស្បើ្បាេ់ខ្ននតរបេ់ Mathcad នឹងជួយទ្ប់សាាត់បញ្ហាទំងសនោះមិនឲ្យសក្ើតមានស ង
ើ ។ សៅសពលតដល
ខ្ននត្តូវបានោក្់បញ្ចូ លសៅឲ្យចំនន
ួ ស ោះ Mathcad អាចបតមាងខ្ននតទំងស ោះសៅជា្បព័នធខ្ននតសផេងៗ
ើ ចង់បាន
តដលសយង ។ Mathcad សធវើវាបានយាងងាយ្េួលនិងសោយេវ័យ្បវតតិសទ្ៀតផង ។ អ្នក្គឺ
មិនសៅមានចមងល់សទ្ៀតសទ្ថា សតើខ្ននតមួយោតដលចំនន
ួ ស ោះ្តូវបងាាញ ។ ្បេិនសបើអ្នក្ស្បើ្បាេ់ខ្ននត
រហូតមក្ ស ោះ Mathcad នង
ឹ ្បាប់ឲ្យអ្នក្ដង
ឹ មុ ននូវបញ្ហាតដលមានសៅក្នុងេមកា
ើ ររបេ់អ្នក្ ។ ជា
ឧទហរណ៍ ្បេិនសបើអ្នក្រ ំពឹងទ្ុក្ថា លទ្ធផលនឹងសចញមក្ជាខ្ននត lbf/ft2 បុតនតពក្
ួ វាតបរជាសចញមក្ជាខ្ននត
lbf/ft ស ោះមានន័យថា អ្វម
ើ យ
ួ ក្ំពុងតតបាត់ពេ
ើ មកា
ើ ររបេ់អ្នក្ ឬក្៏បាត់ពេ
ើ មមតក្
ិ មមរបេ់អ្នក្ ។
ំ ូក្ ៤ នង
ជព ឹ ផតលឲ្
់ យអ្នក្នូវៈ
 ពភា
ិ ក្ាអ្ំពទ្
ើ ំហខ្ន
ំ ន ត ខ្ននត នង
ិ ្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់ ។
 បងាាញនូវរសបៀបក្ំណត់ខ្ននតសៅឲ្យចំនន
ួ ។
 ពភា
ិ ក្ាអ្ំពខ្ន
ើ ន តននក្មាាង
ំ នង
ិ ខ្ននតននមាេ ។
 ពនយល់នូវរសបៀបបសងាើតខ្ននតទ្ូសៅ ។
 ពព
ិ ណ៌ អ្ំពរើ សបៀបស្ប្ើ បាេ់ខ្ននតសៅក្នុងេមកា
ើ រ នង
ិ សៅក្នុងអ្នុគមន៍ ។
 បងាាញអ្ំពើវ ិធើសាស្រេតសផេងៗេ្មាប់សោោះ្សាយជាមួយនឹងខ្ននតសៅក្នុងរូបមនតតដលេំអា-
ងសៅសលកា
ើ រពសិ សាធន៍ ។
 ្សាយបំភាឺអ្ំពើរសបៀបស្បើ្បាេ់ខ្ននតទ្ំហទ្
ំ ូ សៅ ។
 ពនយល់សោយសលក្
ើ ឧទហរណ៍មក្បញ្ហាក្់ពរើ សបៀបស្ប្ើ បាេ់នន្បព័នធខ្ននតតដលមិនតមនជាខ្ននតទ្ំ
ហំ ។
សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 117 ខ្នាត

៊ី ល
ច្ស្ចកត៊ីណណ្នំ
េូមចងចាំពើជំពូក្ ១ ក្នុងការោក្់ខ្ននតសៅឲ្យចំនួនមួយ តដលអ្នក្្តូវគុណចំនន
ួ ស ោះនឹងស្មោះ
ននខ្ននតរបេ់វា ។ ្បេន
ិ សបអ្
ើ នក្មន
ិ សាាល់ស្មោះននខ្ននតស ោះសទ្ អ្នក្អាចស្ប្ើ បាេ់្បអ្ប់ Insert Unit
សោយចុចយក្ពាក្យ Unit ពើ Insert menu ឬក្៏ចុចយក្ icon measuring cup តដលមានសៅសលើ
របារឧបក្រណ៍ Standard ។
សដើមបផ្ល ត ន ត េូមវាយបតនថមនូវស្មោះននខ្ននតតដលអ្នក្ចង់បានសៅក្នុងចស ា ោះបំសពញខ្ននត ឬក្៏
ើ ា េ់បូ រខ្ន
ផ្លាេ់បូ រស្
ត ម ោះននខ្ននតសៅក្នុងចស ា ោះបំសពញខ្ននត ។ សដើមបសើ ធវើរសបៀបសនោះ អ្នក្អាចចុច double-click
សៅក្នុងចស ា ោះបំសពញខ្ននត សដើមបសើ ្ជើេសរេយក្ខ្ន
ើ ន តពើ្បអ្ប់ Insert Unit ។
DEFINITIONS
េ្មាប់ការពភា
ិ ក្ារបេ់សយង
ើ អ្ំពខ្ន
ើ ន ត សយង
ើ នង
ឹ ស្ប្ើ បាេ់នូវបសចចក្សទ្េដូចខ្នងស្កាមៈ
 Unit dimensions: គឺជាបរមាណលក្ខ
ិ ណៈរូប ដូចជា មាេ រយៈសពល ឬក្៏េមាាធ តដលអ្នក្អាចវាេ់
បាន ។
 Unit: គឺជាវ ិធើននការវាេ់បរមាណនន
ិ unit dimension ។
 Base unit dimension: គជា
ឺ unit dimension មួយក្នុងចំសោម unit dimensions សរលទំង៧
ដូចជា ្បតវង មាេ រយៈសពល េើតុណាភាព អាំងតង់េុើសតពនាឺ (luminous intensity) សារធាតុ
(substance) នង
ិ ចរនត (current) ឬក្៏បនទុក្ (charge) ។ Mathcad version 14 បានបតនថមខ្នន-
តរូបិយប័ណណជាខ្ននតសរលផងតដរ ។
 Base unit: គជា
ឺ រងាវេ់ខ្ននតមាន្សាប់មយ
ួ ក្នុងចំសោម unit dimensions សរលទំង៧ ។
ជាឧទហរណ៍ៈ ខ្នងស្កាមសនោះគឺជាខ្ននតសរលៈ តម្ត(m) គើ ូ្កាម(kg) វ ិ ទ្ើ(s) តែលវ ិន(Kelvin
K) សែនឌឡា
ើ (candela cd) មូល(mole mol) នង
ិ អ្ំតពរ(Ampere A) ។
 Derived unit dimension: គឺជា unit dimension មួយតដលទ្ទ្ួលបានពើការបនេំរនជាស្ចើននន unit
dimensions សរលទំង៧ ។ ជាឧទហរណ៍ៈ ខ្នងស្កាមសនោះគឺទ្ទ្ួលបានពើ unit dimensions:
្ក្ឡានផទ(្បតវង2) េមាាធ(មាេ/(្បតវង* រយៈសពល2)) អ្នុភាព(មាេ* ្បតវង2/ រយៈសពល2)
2 3
សហយ
ើ នង
ិ ក្មមនត(មាេ* ្បតវង / រយៈសពល ) ។
 Derived Unit: គឺជារងាវេ់ខ្ននតមួយតដលទ្ទ្ួលបានពើ unit dimension ។ ជាឧទហរណ៍ៈ
ខ្នងស្កាមសនោះគឺជាខ្ននតតដលទ្ទ្ួលបានៈ pounds per square inch (psi) Joules (J) British
Thermal Unit (BTU) និង Watts (W) ។
 Unit system: គឺជា្ក្ុមននខ្ននតតដល្តូវបានស្បើ្បាេ់សដើមបវា
ើ េ់ unit dimensions សរល សហយ
ើ
និងវាេ់ unit dimensions តដលទ្ទ្ួលបាន ។ សយង
ើ មាន្បព័នខ្ន
ធ ន ត (unit systems) ចំនន
ួ ៤ សៅ
ក្នុងក្មមវ ិធើ Mathcad:
 SI: តដលមានខ្ននតសរល តម្ត(m) គើ ូ្កាម(kg) វ ិ ទ្(
ើ s) តែលវ ិន(Kelvin K)
សែនឌើឡា(candela cd) មូល(mole mol) និង អ្ំតពរ(Ampere A) ។
ខ្នាត 118 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

៊ី ល
ិ
 MKS: តដលមានខ្ននតសរល តម្ត(m) គើ ូ្កាម(kg) វ ិ ទ្(

ើ s) តែលវ ិន(Kelvin K)
សែនឌើឡា(candela cd) មូល(mole mol) និង គូ ុ(
ំ Coulomb C) ។
 CGS: តដលមានខ្ននតសរល េង់ទ្តើ ម្ត(cm) ្កាម(g) វ ិ ទ្(
ើ s) តែលវ ិន(Kelvin K) សែនឌឡា
ើ
(candela cd) មូល(mole mol) និង statampere (A) ។
 U.S: ដែលមានខ្នាតគោល feet(ft) pound mass(lb) វនាទ
ិ (ី s) ដែលវន(Kelvin
ិ K) គែនឌឡា
ី (candela
cd) ម៉ូល(mole mol) នង
ិ អំដែរ្(Ampere A) ។
 Default unit system: គឺជា unit system តដលអ្នក្ចង់ឲ្យ Mathcad ស្បើ ។ Mathcad ក្ំណត់យក្
្បព័នធខ្ននត SI ជាខ្ននតទ្ូសៅ លុោះ្ាោតតអ្នក្សធវើការផ្លាេ់បូ រវាសៅ្បព័
ត នធខ្ននតសផេងៗសទ្ៀត ។
 Custom unit system: ចាប់សផតើមជាមួយនឹង Mathcad version 13 តដលអ្នក្អាចស្ជើេសរេ
ើ unit
system ោមួយ សហយ
ើ ប ទ ប់មក្អ្នក្អាចផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តសរលមាន្សាប់របេ់វាបាន (ឧទហរណ៍ៈ
បតូរពើ feet សៅ inches) ។ អ្នក្ក្៏អាចស្ជេ ើ ន តមួយោតដលអ្នក្ចង់ស្បបា
ើ សរេខ្ន ើ នផងតដរ ។
CHANGING THE DEFAULT UNIT SYSTEM

សៅសពលតដលអ្នក្សបើក្ក្មមវ ិធើ Mathcad ស ោះ្បព័នធខ្ននត SI គឺជា្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់ ។
សដម
ើ បសើ ធវកា
ើ រផ្លាេ់បូ រសៅ្បព័
ត នធខ្ននតមាន្សាប់សផេងៗសទ្ៀតសៅក្នុងេនាក្
ឹ ក្ច
ិ ចការថ្មើរបេ់អ្នក្ េូ មស្ជេ
ើ
សរេយក្
ើ ពាក្យ Worksheet Options ពើ Tools menu ។ រួចេូមចុចយក្ផ្លទង
ំ Unit System សហយ
ើ
ស្ជើេសរេយក្្បព័
ើ នធខ្ននតតដលអ្នក្ចង់បាន ។ េូ មសមល
ើ រូប ៤.១ ។ អ្នក្ក្៏អាចស្ជើេសរេយក្ពាក្យ
ើ None
សធវើជា្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់បានផងតដរ ។ យាងោក្៏សោយ ្បេិនសបើអ្នក្ស្ជើេសរេយក្ពាក្យ
ើ None ស ោះ
Mathcad នង
ឹ មន
ិ សាាល់ខ្ននតមាន្សាប់ទង
ំ ស ោះស យ
ើ ។ The custom unit system
នឹង្តូវបានពិភាក្ាែាើៗ ។
េូមក្ុំស្ជេ
ើ សរេយក្ពាក្យ
ើ None សធវជា
ើ ្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់ ស្ពាោះសៅក្នុង
ការគណ តបបវ ិេវក្មម ខ្ននតទំងស ោះគឺមានសារៈេំខ្នន់ខ្នាង
ំ ោេ់ ។
USING AND DISPLAYING UNITS

សដើមបប
ើ ូក្ចំនន
ួ តដលមានខ្ននត ស ោះខ្ននតទំងអ្េ់្តូវតតមានខ្ននតដូចរន ។ ជាឧទហរណ៍ៈ
អ្នក្អាចបូក្ខ្ននតនន្បតវងសផេងៗបាន ឬក្៏អ្នក្អាចបូក្ខ្ននតននរយៈសពលសផេងៗបាន បុតនតអ្នក្មិនអាចបូក្
ខ្ននតនន្បតវងជាមួយខ្ននតននរយៈសពលបានសទ្ ។ សៅក្នុង រូប ៤.២ បងាាញនូវឧទហរណ៍ែាោះៗននការបូក្ខ្ននតសាមញ្ញៗ
។ ្បេន ើ នក្ចង់បូក្ខ្ននតែុេរន ស
ិ សបអ្ ោះ Mathcad ្បាប់ថា ខ្ននតទំងស ោះមិន្តូវរន ឬមន
ិ េុ រ
ើ ន សទ្ ។

៊ី ល
ខ្ននតតដល Mathcad បងាាញ្សាប់ គតឺ ផអក្សៅសល្ើ បព័នធខ្ននតតដលមាន្សាប់តដលបានស្ជេ

ើ សរេ
ើ
(ឬក្៏ custom unit system) បុតនតអ្នក្អាចផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តតដលបងាាញបាន ។ ឥ ូវេូ ម្ក្ស ក្
សមល
ើ នូវរសបៀបក្នុងការបងាាញខ្ននតសផេងៗ ។ េូ មសមល
ើ រូប ៤.៣ នង
ិ រូប ៤.៤ ។
រូប ៤.១ ការក្ំណត់្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់
្បេិនសបើអ្នក្វាយខ្ននតមិន្តូវរនសៅក្នុងចស ា ោះបំសពញខ្ននតសទ្ ស ោះ Mathcad នឹងបតនថមខ្ននត

តដលសធវើឲ្យលទ្ធផលសៅដតដល ។ េូមសមើលរូប ៤.៥ ។
Mathcad អាចបនេំខ្ននតទំងស ោះបាន ។ េូ មសមល
ើ ឧទហរណ៍សៅក្នុងរូប ៤.៦ ។
សដើមបប
ើ ញ្ចូ លខ្ននត្ក្ឡានផទឬក្៏ខ្ននតមាឌ េូ មស្ប្ើ បាេ់េញ្ហញ (^) សដើមបោ
ើ ក្់
ខ្ននតសៅជាេវ័យគុណ ។ េ្មាប់្ក្ឡានផទ េូមវា ឬក្៏ ។ េ្មាប់មាឌ េូមវាយ
ឬក្៏ ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.២ ការបូក្ខ្ននត
រូប ៤.៣ ចស ា ោះបំសពញខ្ននត (Unit placeholder)

៊ី ល
រូប ៤.៤ ការផ្លាេ់បូ រខ្ន

ត នត
រូប ៤.៥ ការេ្មួលខ្ននតឲ្យសៅដតដល
រូប ៤.៦ ការបនេំរនននខ្ននត

៊ី ល
ិ
DERIVED UNITS (ខ្ននតបំតបរ)

A derived unit dimension គឺ្តូវបានទ្ទ្ួលពើការបនេំរនននខ្ននតសរលមួយចំនន
ួ ននទ្ំហឯ
ំ ក្ា
(unit dimensions) សរលទំង្បាំពរើ ។ ខ្ននតតដលទ្ទ្ួលបានវាេ់នូវ derived unit dimensions ។
ឧទហរណ៍ែាោះៗនន derived unit dimension គឺរម
ួ បញ្ចូ លទំង េំទ្ុោះ (acceleration), ្ក្ឡានផទ,
ពលអ្គាេ
ិ នើ (conductance), េំសណើម (permeability), permittivity, េមាាធ(pressure),
ភាពអ្នធិល (viscosity), និងបោត ននខ្ននតសផេងៗសទ្ៀត ។ ឧទហរណ៍ែាោះៗនន derived unit names គឺ
atmosphere, hectare, farad, joule, newton, watt នង
ិ បោត ស្មោះននខ្ននតសផេងៗសទ្ៀត ។
Mathcad អាចបងាាញ derived unit dimension សោយ derived unit name ឬក្៏ជាការបនេំរននន
ស្មោះខ្ននតសរលទំងស ោះ ។ អ្វតើ ដលមាន្សាប់គសឺ ្ប្ើ បាេ់ស្មោះននខ្ននតតដលទ្ទ្ួលបានស ោះ ។
សដើមបប
ើ ងាាញ derived unit dimensions ជាការបនេំននស្មោះខ្ននតសរល េូ មសបើក្្បអ្ប់ Result Format
សោយចុចយក្ពាក្យ Result ពើ Format menu ។ ប ទ ប់មក្ស្ជើេសរេយក្ផ្ល
ើ ទងំ Unit Display ។
េូមសមើលរូប ៤.៧ ។ ផ្លទង
ំ សនោះមាន្បអ្ប់្គើេចំនន
ួ បើ តដលសយង
ើ អាចសរៀបចំនូវរសបៀបតដលខ្ននត្តូវបងាាញ ។
្បអ្ប់្គើេ “Simplify Units When Possible” គឺ្តូវបាន្គើេយក្្សាប់ ។
្បេិនសបើវា្តូវបាន្គើេយក្ ស ោះ Mathcad នឹងបងាាញស្មោះននខ្ននតតដលទ្ទ្ួលបានស ោះ
(្បេិនសបើមានស្មោះននខ្ននតស ោះ) ។ ្បេិនសបើខ្ននតតដល្តូវទ្ទ្ួលអ្ត់មាន ស ោះ Mathcad នឹងបងាាញ
នូវការបនេំរនននស្មោះខ្ននតសរលទំងស ោះ ។ បុតនតសៅសពលតដល្បអ្ប់្គេ
ើ “Simplify Units When
Possible” មិន្តូវបាន្គើេយក្ ស ោះ derived unit dimensions គឺ្តូវបានបងាាញជាការបនេំនន
ស្មោះខ្ននតសរលទំងស ោះតតមតង ។ ្បអ្ប់្គេ
ើ “Format units” គ្ឺ តូវបាន្គេ
ើ យក្្សាប់ ។ ្បេិ
នសបើវា្តូវបាន្គើេយក្ ស ោះ Mathcad នឹងបងាាញការបនេំននខ្ននតសរលទំងស ោះជា្បភាគច្មុោះ(mixed
fractions) តដលមានទំងភាគយក្(numerators) នង
ិ ភាគតបង(denominators) ។ សៅក្នុងរូប ៤.៨
នឹងពនយល់សោយសលើក្ឧទហរណ៍មក្បញ្ហាក្់អ្ំពើការស្បើ្បាេ់្បអ្ប់្គើេទំងសនោះ ។
CUSTOM DEFAULT UNIT SYSTEM (្បព័នខ្ន

ធ ន តតដលមានភាាប់មក្ជាមួយក្មមវ ិធើ្សាប់)
សៅសពលតដលអ្នក្ស្ជើេសរេខ្ន
ើ ន តមួយក្នុងចំសោម្បព័នខ្ន
ធ ន តមាន្សាប់ទង
ំ ៤
អ្នក្នឹងទ្ទ្ួលនូវខ្ននតសរលតដលបានស្ជើេសរេយក្ព
ើ ើមុន និងខ្ននតតដលបានបតមាងស្ជើេសរេយក្ព
ើ ើមុនតដរ
។ ការបតនថមនូវ្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់ទ្ូសៅសៅក្នុង Mathcad version 13
គឺជាបេិដឋក្មម(ការសធវើឲ្យ្បសេើរស ង
ើ ) ដ៏អ្សាចរយ មួយ ពើស្ពាោះវាអ្នុញ្ហញតឲ្យអ្នក្បញ្ហា Mathcad
ថាសតខ្ន
ើ ន តសរលមួយោតដល្តួវស្ប្ើ បាេ់ សហយ
ើ នង
ឹ ខ្ននតបតមាងមួយោតដល្តូវស្បើ្បាេ់ ។
ជាឧទហរណ៍ ្បេិនសបើអ្នក្ក្ំពុងស្បើ្បាេ់្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់របេ់អាសមរច
ិ ស ោះអ្នក្
អាចសធវកា
ើ រផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តសរលនន្បតវងពើ feet (ft) សៅជា inches (in) បាន ។

៊ី ល
្បេន
ិ សបអ្
ើ នក្ក្ំពុងស្ប្ើ បាេ់្បព័នធខ្ននតអ្នតរជាតិ ស ោះអ្នក្អាចសធវកា
ើ រផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តបតមាងននក្មាាង
ំ ពើ Pascal
(Pa) សៅជា kilogram force (kgf) បាន ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.៧ ការបងាាញខ្ននត
រូប ៤.៨ ស្បៀបសធៀបលទ្ធផលននការក្ំណត់ខ្ននត

៊ី ល
សដម
ើ បប
ើ សងាត
ើ ្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់ជាប់មក្ជាក្មមវ ិធើ (custom default unit system) ្តូវចូលសបក្
ើ
្បអ្ប់ផ្លទង
ំ Worksheet Options តដលសចញពើ Format menu ឬចុចចូល Format >> Worksheet
Options ។ សៅសលផ្ល
ើ ទងំ ្បព័នធខ្ននត Unit System tab ចូរស្ជើេសរេ
ើ Custom
និងសរេយក្្បព័
ើ នធខ្ននតតផនក្សលើ Based on unit system ដូចរូប ៤.៩ ។
ឥ ូវអ្នក្អាចផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តសរលសចញពទ្
ើ ំហសំ រល្បាំពរើ សផេងៗ ។ ប ទ ប់មក្ បតនថម(Add) ឬ
លុបសចញ(Remove) នូវ derived unit សផេងៗបាន ។ ្បេិនសបើអ្នក្ស ញ
ើ derived unit មួយ
ិ ចង់ស្បសើ
តដលអ្នក្មន ោះ ចូរស្ជើេសរេយក្វា
ើ សហយ
ើ ចុចសលប
ើ ូតុង Remove ។េ្មាប់ឧទហរណ៍ derived
unit របេ់មាឌចំសពាោះខ្ននត SI ជាលើ្ត (Liter, [L]) និងចំសពាោះខ្ននត US វាជា ហ្គាលាង
ុ (gallons, [gal]) ។
្បេន
ិ សបអ្
ើ នក្មិនចូលចត
ិ តវា អ្នក្លុ បវាសចាលបាន ។ ្បេន
ិ សបអ្
ើ នក្ចាក្សចញ ពើ derived unit របេ់មាឌ
សៅសពលតដលអ្នក្មានខ្ននត្បតវងសលើក្ជាគូប (length cubed) អ្នក្នឹងទ្ទ្ួលបានការបងាាញជាលើ្ត (L)
ក្នុងខ្ននត SI នង
ិ ហ្គាលាង
ុ (gal) ក្នុងខ្ននត US ។ ្បេន
ិ សបអ្
ើ នក្លុ ប derived unit របេ់មាឌ
ស ោះអ្នក្នឹងទ្ទ្ួលបាន m3 ឬ ft3 ។ តត្បេិនសបើអ្នក្ផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តសរលរបេ់្បតវងពើហត
វើ សៅអ្ុើន
3
ស ោះអ្នក្នង
ឹ ទ្ទ្ួលបាន in ។ អ្នក្អាចបតនថម additional derived unit សោយចុចសលប
ើ ូតុង Insert ។
វានឹងផតល់ឲ្យអ្នក្នូវជស្មើេនន derived unit របេ់ Mathcad ទំងអ្េ់។
ើ ន តតដលចង់បាន សហយ
ចូរស្ជើេសរេយក្ខ្ន ើ ចុចសលើបូ តុង OK ដូចមានបងាាញក្នុងរូប ៤.១០ ។ ជាអ្ក្ុេល
អ្នក្អាចស្ជើេសរេខ្ន
ើ ន តតដលបានបសងាើតក្នុងក្មមវ ិធើ Mathcad (built-in Mathcad) បានតតមួយគត់ ។
អ្នក្មិនអាចស្ជើេសរេខ្ន
ើ ន តតដលអ្នក្បានក្ំណត់សទ្ ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.៩ ផ្លទង

ំ Unit system តដលសៅក្នុង Worksheet Options
រូប ៤.១០ ផ្លទង

ំ Insert Unit
ែ្ុំតតងតតស្បើ្បាេ់្បព័នធខ្ននតតដលមាន្សាប់ភាាប់មក្ជាមួយក្មមវ ិធើ ពើស្ពាោះវាអ្នុ

ញ្ហញតឲ្យែ្ុំស្ជើេសរេ
ើ derived unit សដើមបប
ើ ងាាញ ។ ែ្ុំតណ ឲ្
ំ យស្ប្ើ បាេ់វា ។
UNIT OF FORCE AND UNIT OF MASS (ខ្ននតក្មាាង

ំ នង
ិ ខ្ននតមាេ)
វាមានសារៈេំខ្នន់ោេ់ សដើមបយ
ើ ល់ដឹងពើរសបៀប Mathcad គិតខ្ននតក្មាាង
ំ និងខ្ននតមាេ ។
សៅក្នុង្បព័នធខ្ននត US , lbf (pound force) ជាខ្ននតក្មាាង
ំ និង lb, lbm, (pound mass), និង slug
ជាខ្ននតមាេ ។ រឯ
ើ សៅក្នុង្បព័នធខ្ននត SI វ ិញ N (Newton) និង kgf (kilogram force) ជាខ្ននតក្មាាង
ំ
សហយ
ើ kg ជាខ្ននតមាេ ។ រូប ៤.១១ បងាាញពើទ្ំ ក្់ទ្ំនងរវាងភាពែុេរនននខ្ននតក្មាាង
ំ
នង
ិ មាេក្នុង្បព័នធខ្ននត US ។ រូប ៤.១២ បងាាញពទ្
ើ ំ ក្់ទ្ំនងរវាងភាពែុេរនននខ្ននតក្មាាង
ំ
និងមាេក្នុង្បព័នធខ្ននត SI ។

៊ី ល
រូប ៤.១១ ទ្ំ ក្់ទ្ំនងរវាងភាពែុេរនននខ្ននតក្មាាង

ំ នង
ិ មាេក្នុង្បព័នធខ្ននត US
រូប ៤.១២ ទ្ំ ក្់ទ្ំនងរវាងភាពែុេរនននខ្ននតក្មាាង

ំ នង
ិ មាេក្នុង្បព័នធខ្ននត SI
សដើមបសើ ជៀេវាងការយល់្ច ក្ ំ ុ ង្បព័

ន នធខ្ននត US ការស្ប្ើ បាេ់ខ្ននតរបេ់ក្មមវ ិធើ
Mathcad lbm ក្នុងការជំនួេខ្ននត lb វ ិញ ។ ខ្ននតសនោះ ្តូវបានបតនថមជាមួយ Mathcad version 14 ។
អ្នក្គួរតតស្ប្ើ បាេ់ lbm ជាខ្ននតមាេ នង
ិ lbf ជាខ្ននតក្មាាង
ំ ក្នុង្បព័នធ US ។
CREATING CUSTOM UNIT (ការបសងាត

ើ ខ្ននតថ្ម)
ើ
សទោះជាយាងោ ក្មមវ ិធើ Mathcad មានខ្ននតភាាប់មក្្សាប់ជាង 100 អ្នក្នឹងសៅតតចាំបាច់បសងាើត
ខ្ននតថ្មើផ្លទល់ែួ នរបេ់
ា អ្នក្ពើេម័យកាលមួយសៅេម័យកាលមួយ ។ ខ្ននតទំងសនោះ ងាយ្េួយបសងាើតោេ់
។ អ្នក្ក្ំណត់ខ្ននតថ្មើដូចសៅនង
ឹ មសធាបាយតដលអ្នក្ក្ំណត់អ្ញ្ហញតតដរ ។ ឧទហរណ៍ ្បេន
ិ សបើ
អ្នក្ចង់ក្ំណត់ខ្ននត cfs េ្មាប់ខ្ននត ហវត
ើ គូ បក្នុង១ ទ្ើ (cubic feet per second)
ចូរអ្នុវតតន៍ាមលំោបលំសោយជំហ្គនក្នុងរូប ៤.១៣ ។
សដើមបមា
ើ នអ្ញ្ហញតខ្ននតថ្មើក្ុ នងទ្ើក្តនាងោមួយក្នុងេនាឹក្ការងារ
ស ោះក្តនាងក្ំណត់សៅ្តង់តផនក្ខ្នងសលើននេនាឹក្ការងារ ។ អ្នក្អាចស្បើ្បាេ់ផងតដរនូវេញ្ហញក្ំណត់េក្ល

៊ី ល
ិ
(global definition symbol) សៅសពលតដលបសងាត

ើ ខ្ននតថ្មើ ។
េញ្ហញក្ំណត់េក្លសលចស ង
ើ ជាេញ្ហញសេមើ្តើគុណ ។
ការក្ំណត់េក្លទំងអ្េ់ក្ុ ងេនា
ន ក្
ឹ ការងារ្តូវបានថ្តទ្ុក្សោយ Mathcad
ពើមុនការថ្តទ្ុក្ការក្ំណត់ធមមា ។ វ ិធើសនោះ
ការក្ំណត់ខ្ននតមន
ិ ចាំបាច់្តូវសៅតផនក្ខ្នងសលនើ នេនាក្
ឹ ការងាររបេ់អ្នក្ស ោះសទ្ ។ សដើមបក្
ើ ំណត់ខ្ននតេក្លថ្មើ
ចូរវាយស្មោះរបេ់ខ្ននត រួចចុចចសងាោះេញ្ហញ សហយ
ើ ប ទ ប់មក្វាយការក្ំណត់ ។ សមើលរូប ៤.១៤ ។
រូប ៤.១៥ ផតល់ឲ្យឧទហរណ៍មួយចំនួនបតនថមននខ្ននតថ្មើ ។ ចំោព
ំ វើ ិធងា
ើ យ្េួយតដល Mathcad
ទក្់ទ្ងជាមួយនឹងការបញ្ចូ លរនននខ្ននត US និង SI ។
រូប ៤.១៣ ការបសងាើតខ្ននតថ្មើ
រូប ៤.១៤ ការបសងាើតខ្ននតេក្លថ្មើ

៊ី ល
រូប ៤.១៥ ឧទហរណ៍ែាោះននខ្ននតថ្មើ
ជាទ្ូសៅការក្ំណត់េក្លមិន្តូវបានសពញចិតតទង
ំ ្េុងសទ្
ពើស្ពាោះពួក្វាមិនសធវើេហ្បតិបតតិការក្នុងការោេ់សតឿនការក្ំណត់ស ង
ើ វ ិញ
និងអាចបសងាើតការយល់្ច កា
ំ រក្ំណត់ស ង
ើ វ ិញបនតប ទ ប់
្បេន
ិ សប្ើ តូវបានស្បក្
ើ ុ ងពាក្់
ន ក្ោត លននឯក្សារ ។ ែ្ុំមានបទ្ពសិ សាធលអៗសោយស្បើ
្បាេ់ពក្
ួ វាេ្មាប់ការក្ំណត់ខ្ននត។ វាសៅតតជាគំនិតលអ រួមទំងការក្ំណត់ខ្ននតេក្លសៅខ្នងសលើនន
េនាក្
ឹ ការងាររបេ់អ្នក្ ។
UNIT IN EQUATIONS (ខ្ននតក្នុងេមើការ)
ឥ ូវសនោះថាអ្នក្យល់ពគ
ើ ំនិតននខ្ននតសហយ
ើ ដូសចនោះ អ្នុញ្ហញតឲ្យតេវងយល់ដឹងពើការស្ប្ើ បាេ់ខ្ននតក្នុង
េមើការ និងអ្នុគមន៍ ។ ខ្ននតសេទើរតតទំងអ្េ់តតងតតជាតផនក្មួយននេមើការវ ិេវក្មម ។ សដើមបទ
ើ ញយក្
សារៈ្បសយាជន៍ព្ើ បព័នធខ្ននតអ្សាចរយរបេ់ Mathcad វាមានសារៈេំខ្នន់សដើមបភា
ើ ា ប់ខ្ននតសៅនឹងអ្ញ្ហញត ។
សទោះបើជាយាងោ េ្មាប់ការគណ សាមញ្ញ អ្នក្គួរតតទ្ទ្ួលយក្ទ្ំលាប់ននការស្បើខ្ននត ។ មានក្រណើតិច
តួចតដលទំងសនោះមិនអាចសៅរួច ។ ក្រណើទំងស ោះនឹង្តូវបានក្ត់េំរល់ ។
រូប ៤.១៦ បងាាញពរើ ូបមនតេ្មាប់ថាមពលេុ សើ នទ្ិច (kinetic energy) . េំរល់ពទ្
ើ ំហមា
ំ េ,
្បតវង, និងសពលសវលា បនេំជាទ្្មង់ខ្ននតននថាមពល (Joules) ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.១៦ ឧទហរណ៍ពខ្ន

ើ ន តក្នុងេមកា
ើ រ
Do Not Redefine Built-in Units (មន

ិ ក្ំណត់ស ង
ើ វ ិញនូវខ្ននតតដលមាន្សាប់)
វាមានសារៈេំខ្នន់ តដលមិនក្ំណត់ស ញ
ើ វ ិញនូវខ្ននត់មាន្សាប់របេ់ Mathcad ។ រូប ៤.១៧
បងាាញពអ្
ើ វើនង
ឹ សក្ើតស ង
ើ ្បេនសិ បអ្
ើ នក្ក្ំណត់ m := 2 kg ។ ចំោព
ំ ើប ទ ត់គូេ្ក្វាមខ្នងស្កាម m ។ សនោះ
មានន័យថាតនមារបេ់ m ចាប់សផតើមក្ំណត់ស ង
ើ វ ិញ ។ អ្ញ្ហញត m ជាអ្ញ្ហញតមាន្សាប់ក្ុ នងក្មមវ ិធើេ្មាប់
តម្ត ។ ្បេន
ិ សបើ អ្នក្ស្បើ m េ្មាប់តម្ត ខ្នងស្កាមចំណុនសនោះក្នុងេនាក្
ឹ ការងាររបេ់អ្នក្ ស ោះ Math-
cad ស្បើ m = 2 kg (មាេ) មិនតមន m = meter សទ្ ។
រូប ៤.១៨ បងាាញពើសលបឿនចុងស្កាយននវតថុមួយអា្េ័យសលសើ លបឿនសដម
ើ (v0), េនទុោះ (a), នង
ិ
ចមាងយ (s) ។ េ្មាប់ឧទហរណ៍សនោះ ្បព័នធខ្ននតមាន្សាប់្តូវបានផ្លាេ់បូ រជាខ្ន
ត ន ត US ។
ចូរសមល
ើ សៅេមកា
ើ រដូចរន បុតនតការស្ប្ើ បាេ់ខ្ននតសចញព្ើ បព័នធខ្ននតែុេរន ។ ចំោព
ំ វើ ិធើ Mathcad
សធវើការផ្លាេ់បូ រ្គប់
ត ខ្ននតេ្មាប់អ្នក្ ។ សមើលរូប ៤.១៩ ។

៊ី ល
រូប ៤.១៧ ការោេ់សតឿនការក្ំណត់ស ង

ើ វ ិញ
រូប ៤.១៨ ឧទហរណ៍ពខ្ន

ើ ន តក្នុងេមកា
ើ រមួយ
រូប ៤.១៩ ឧទហរណ៍ដូចនឹងរូប ៤.១៨ បុតនតស្បើ្បាេ់ខ្ននតចំរុោះ

៊ី ល
ិ
UNITS IN USER-DEFINED FUNCTIONS (ខ្ននតក្នុងអ្នុគមន៍តដលក្ំណត់សោយអ្នក្ស្ប្ើ បាេ់)

ការស្បើខ្ននតក្នុងអ្នុគមន៍តដលក្ំណត់ស ង
ើ សោយអ្នក្ស្បើ្បាេ់ គឺ្េសដៀងសៅនឹងការស្បើខ្ននតក្នុង
េមកា
ើ រតដរ បុតនតថាអ្នក្ចាំបាច់បញ្ចូ លខ្ននតក្នុង arguments នង
ិ មិនតមនអ្នុគមន៍ ។ រូប ៤.២០ ស្ប្ើ បាេ់
អ្នុគមន៍្េសដៀងនឹងេមើការតដលស្បើក្ុ ងរូ
ន ប ៤.១៨ តដរ ។
រូប ៤.២០ ខ្ននតក្នុងអ្នុគមន៍តដលក្ំណត់សោយអ្នក្ស្បើ្បាេ់
UNITS IN EMPIRICAL FORLUMA (ខ្ននតក្នុងរូបមនតេអា

ំ ងសលកា
ើ រពសិ សាធ)
េមើការវ ិេវក្មមជាស្ចើនមានរូបមនតតដលេំអាងសលើការពិសសាធ ។ មានសពលែាោះ ខ្ននតនឹងមិនសធវើការជា
មួយេមកា
ើ រទំងស ោះសទ្ ។ ទំងសនោះ អាចសក្ត
ើ ស ង
ើ សៅសពលតដលេមកា
ើ រេំអាងសលកា
ើ រពសិ សាធ
ួ គត់ ដូចជា x1/2 ឬ x2/3 ។ ្បេិនសបើខ្ននត្តូវបានភាាប់សៅនឹង x
មានសលែជាេវ័យគុណ តដលមិនតមនជាចំនន
ស ោះខ្ននតរបេ់លទ្ធផលនង
ឹ មន
ិ ្តម
ឹ ្តូវសទ្ ។ សដើមបសើ ោោះ្សាយបញ្ហាសនោះ ្តូវតចក្អ្ញ្ហញតសោយខ្ននត
សលើក្តលងេមើការ សហយ
ើ ប ទ ប់មក្គុណលទ្ធផលសោយខ្ននតដូចរនវ ិញ ។ ឧទហរណ៍
2
ភាពធន់ក្មាាង
ំ កាត់របេ់សបតុងតដលអា្េ័យសលឬ
ើ េកាសរននភាពធន់សបតុ ងគត
ិ ជា psi (lbf/in ) ។ សមល
ើ រូប
៤.២១ ៤.២២ និង ៤.២៣ សដើមបសើ ញ
ើ រសបៀបសោោះ្សាយការស្បើខ្ននតសៅក្នុងរូបមនតេំអាងសលើពិសសាធ ។
រូប ៤.២១ ៤.២២ នង
ិ ៤.២៣ បងាាញពល
ើ ំោបលំសោយននការសោោះ្សាយជាមួយខ្ននតក្នុងេមកា
ើ រ
េំអាងសលើពិសសាធ :
 ក្ុំឈប់ស្ប្ើ បាេ់ខ្ននត ្បេិនសបើ ពួក្វាសលចស ង
ើ ពកា
ើ រមន
ិ សធវកា
ើ រជាមួយេមកា
ើ ររបេ់អ្នក្ ។
 តចក្អ្ញ្ហញតឥទ្ធិពលសោយខ្ននតក្នុង្បព័នធ សលើក្តលងក្នុងេមើការ ។
 វារមនបញ្ហាសទ្ អ្វសើ ៅជាខ្ននតបញ្ចូ លតដលអ្នក្ស្បើ ឲ្យតតអ្នក្តចក្នង
ឹ ខ្ននតក្នុង្បព័នធ សលក្
ើ តលង
ស្បើក្ុ ងេម
ន ើការ ។

៊ី ល
 ស្កាយពអ្
ើ នក្តចក្នង
ឹ ខ្ននតរួចសហយ
ើ ស ោះអ្នក្នង
ឹ ចាំបាច់្តូវគុណនឹងខ្ននតដូ ចរនស ោះមតងសទ្ៀត
សៅចំណុចោមួយក្នុងេមើការ ។
រូប ៤.២៤ បងាាញពេ
ើ មកា
ើ រេំអាងសលព
ើ សិ សាធដនទ្សទ្ៀតសោយស្ប្ើ បាេ់ខ្ននត ។
រូប ៤.២១ ខ្ននតក្នុងេមើការេំអាងសលើពិសសាធ

៊ី ល
ិ
រូប ៤.២២ ខ្ននតក្នុងេមកា

ើ រេំអាងសលព
ើ សិ សាធ
រូប ៤.២៣ ឧទហរណ៍ែាោះដូចក្នុងរូប ៤.២២ បុតនតទ្្មង់ខ្ននត SI

៊ី ល
រូប ៤.២៤ ឧទហរណ៍ពរើ ូបមនតេំអាងសលព

ើ សិ សាធដនទ្សផេងសទ្ៀត
SIUnitsOf() (អ្នុគមន៍ខ្ននត SI)
Mathcad មានអ្នុគមន៍សៅថា SIUnitsOf(x) ។ ការក្ំណត់របេ់ Mathcad ននអ្នុគមន៍សនោះគឺ

“សៅមក្វ ិញនូវខ្ននតនន x ក្្មត
ិ សៅខ្ននត SI មាន្សាប់ សោយរមនគិតព្ើ បព័នធខ្ននតរបេ់អ្នក្ស្ជើេសរេ។
ើ
្បេិនសបើ x រមនខ្ននត ស ោះសៅ្ត ប់មក្វ ិញ 1 ។ ” ទំងសនោះ មានន័យថា Mathcad យក្ទ្ំហខ្ន
ំ ន ត និងការ
សៅ្ត ប់មក្វ ិញនូវខ្ននតសរល SI េ្មាប់ទ្ំហខ្ន
ំ ន តស ោះ ឬសលែតដលេមមូលសៅនង
ឹ ខ្ននតសរល SI
្បេិនសបើ ្បព័នធខ្ននតចងចាំដនទ្សទ្ៀត្តូវបានស្បើ ។ អ្នុ គមន៍ SIUnitsOf ្តូវបានប្មុងតតេ្មាប់្បព័នធ
ខ្ននត SI តតមួយបុសោណោះ ។ វាគួរតតមន
ិ តដល្តូវបានស្ប្ើ បាេ់សសាោះជាមយយ្បព័នធខ្ននតដនទ្សផេងៗសទ្ៀត
រួមបញ្ចូ លទំង្បព័នធខ្ននត SI បសងាើតថ្មើ ។ អ្នុញ្ហញតផតល់នូវឧទហរណ៍មួយ ។ ្បេិនសបើ អ្នក្ស្ជើេសរេខ្ន
ើ នត
SI ជា្បព័នធខ្ននតចងចាំរបេ់អ្នក្ សហយ
ើ អ្នក្ក្ំណត់ Length:=2 m ស ោះ SIUnitsOf(Length) សៅមក្វ ិញ
1 m ពើស្ពាោះតម្តជាខ្ននតចងចាំរបេ់្បតវងសៅក្នុង្បព័នធខ្ននត SI ។ ្បេិនសបើ អ្នក្ស្ជើេសរេខ្ន
ើ ន ត US ជា
្បព័នធខ្ននតចងចាំរបេ់អ្នក្ សហយ
ើ អ្នក្ក្ំណត់ Length:=2 ft ស ោះ SIUnitsOf(Length) សៅមក្វ ិញនូវតនមា
3.281 ft ។ តនមាសនោះ គឺ 1 m តដលបានផ្លាេ់បូ រសៅជា
ត 3.281 ft វ ិញ ។ ្បេិនសបើ អ្នក្មាន្បព័នធខ្ននតចងចាំដ

៊ី ល
ិ
តដលបានបសងាត
ើ ថ្មើ សហយ
ើ អ្នក្បានផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តសរលនន្បតវងសៅជា cm ស ោះ អ្នុគមន៍ SIUnitsOf(x)
នឹងសៅតតបនត សៅមក្វ ិញនូវតនមា 1 m ដតដល ។ ចូរចងចាំ អ្នុគមន៍ SIUnitsOf(x) សៅមក្វ ិញនូវខ្ននត SI
មន
ិ ខ្ននតតដលបសងាើតថ្មើសទ្ ។ បរមាណព
ិ ិតននទ្ំហំ តដលសៅ្ត ប់មក្វ ិញសោយអ្នុគមន៍គដ
ឺ ូ ចរន សោយរមន
បញ្ហា សតើ្បព័នធខ្ននតចងចាំអ្វើ តដលអ្នក្បានស្ជើេសរេស
ើ ោះសទ្, មានតតបងាាញតនមាខ្ននតផ្លាេ់បូ រត ។ សមើល រូប
៤.២៥ ។
ើ នុគមន៍ SIUnitsOf(x)
រូប ៤.២៥ ឧទហរណ៍ពអ្
សសចក្តីដាស់ស ឿនៈ អ្នក្នង
ឹ ស ញ
ើ ឧទហរណ៍ជាស្ចន ើ នុគមន៍ SIUnitsOf(x) សដើមបើ
ើ តដលស្បអ្
បសងាើតសលែរមនឯក្ា ឬខ្ននត (unitless number) : ចូរក្ុំស្បើ្បាេ់អ្នុគមន៍សនោះ
សដម
ើ បប
ើ សងាត
ើ សលែរមនខ្ននត ។ វាលអ្បសេរើ ោេ់ ឹ ខ្ននតតដលអ្នក្ចង់បាន
តដលតចក្សលែនង
ស ោះវានឹងបងាាញជាសលែរមនខ្ននត។ ឧទហរណ៍ ្បេិនសបើ អ្នក្មានសលែតដលមានខ្ននត្បតវងភាាប់ជាមួយ
ើ អ្នក្ចង់បងាាញជាសលែរមនខ្ននត តដលតំោងឲ្យ្បតវងគត
សហយ ិ ជាតម្ត ស ោះអ្នក្តចក្សលែនង
ឹ m ។
្បេិនសបើ អ្នក្ចង់បងាាញសលែរមនខ្ននត តដលតំោងឲ្យ្បតវងគិតជាហវត
ើ ស ោះអ្នក្តចក្នឹង ft ។ វ ិធើសនោះ

៊ី ល
អ្នក្ពត
ិ ជាទ្ទ្ួលបានសលែរមនខ្ននត តដលអ្នក្ចង់បាន ។ ការតចក្ SIUnitsOf()
អាចផតល់ឲ្យអ្នក្នូវលទ្ធផលែុេពើអ្វើតដលអ្នក្ចង់បាន ។ ចូរ្ក្សលក្
ើ ្តង់រប
សមល ូ ៤.២៣ បុតនតសោយស្ប្ើ បាេ់អ្នុគមន៍ SIUnitsOf() ។ សមល
ើ រូប ៤.២៦ ។
ើ រស្ប្ើ បាេ់អ្នុគមន៍ SIUnitsOf(x)

រូប ៤.២៦ ឧទហរណ៍ពកា
ដូចបានស ញ
ើ រួចសហយ
ើ ក្នុងរូប ៤.២៦ អ្នក្ទ្ទ្ួលបានលទ្ធផលមិនរ ំពឹងទ្ុក្ សៅសពលតដលអ្នក្ស្បើ
្បាេ់អ្នុគមន៍ SIUnitsOf() មន ឹ ្តូវ ។ លអ្បសេរើ អ្នក្្តូវតចក្ខ្ននតតដលចង់បាន ជំនេ
ិ ្តម ួ ការស្ប្ើ បាេ់
អ្នុគមន៍ SIUnitsOf() ។

៊ី ល
ិ
CUSTOM SCALING UNITS (ខ្ននតមា្តោឋនថ្មើ)

ការចាប់សផតើមជាមួយ Mathcad version 13 អ្នុ គមន៍ទង
ំ អ្េ់ អាចស្ប្ើ បាេ់ក្ុ ង
ន placeholder ។
ទំងសនោះ អ្នុញ្ហញតឲ្យការស្បើ្បាេ់ននដឺស្ក្ហ្គវរនហ្គយ
ិ (degree Fahrenheit) និងដើស្ក្អ្ងារ (degree
Celsius) តដលមន ើ នក្នុង Mathcad ជំ
ិ អាចស្បបា ន់ចាេ់ ។
Fahrenheit and Celsius (ហ្គវរនហ្គយ
ិ នង
ិ អ្ងារ)
0 0
F នង
ិ C ជាអ្នុគមន៍ពត
ិ តដលមានន័យថាអ្នក្វាយស្មោះអ្នុគមន៍ សហយ
ើ ប ទ ប់មក្រាយបញ្ា ើ
argument របេ់វា ជាវង់្ក្ចក្ ។ សដើមបប
ើ សងាើតវាយាងងាយ្េួយបញ្ចូ លអ្នុគមន៍ទង
ំ ស ោះ មាន toolbar
Custom Character តដលមានរូបតំោងអ្នុគមន៍ 0F នង
ិ
0
C សមល
ើ រូប ៤.២៧ ។ ្បេន
ិ សបើ អ្នក្វាយ
0
អ្នក្នឹងទ្ទ្ួលបាន 273.15 K ។ ្បេិនសបើ អ្នក្ចុចខ្ននត placeholder និងបញ្ចូ ល C
0
អ្នក្នង
ឹ ទ្ទ្ួលបានការបងាាញ F(32) = 0.000C ។ រូប ៤.២៨
បងាាញពើឧទហរណ៍មួយចំនន
ួ ពើការស្បើ្បាេ់្បព័នធខ្ននតសផេងៗរន ។
រូប ៤.២៧ Toolbar Custom Characters
រូប ៤.២៨ ហ្គវរនហ្គយ

ិ និង អ្ងារ
រូប ៤.២៩ ការេរសេរ Postfix

៊ី ល
0 0
សទោះបជា
ើ F នង
ិ C គជា
ឺ អ្នុគមន៍ក្៏សោយ មានមសធាបាយមួយសដើមបប
ើ សងាត
ើ វាសលចស ង
ើ ្បេន
ិ សបើ
ពួក្វាទំងស ោះ ជាការក្ំណត់ខ្ននត (unit assignment) ។ សនោះ ជាការស្បើ្បាេ់្បតិបតតិការ postfix ។
្បតប
ិ តតកា
ិ រសនោះ បានបរយាយរួ
ិ ើ ក្នុងជំពូក្ ៣ ។ ្បតប
ចសហយ ិ តតកា
ិ រ postfix xf គសឺ ៅសលើ Evaluation
toolbar (x មានន័យជា argument និង f ជាអ្នុគមន៍) ។ ោក្់ argument សៅក្នុង placeholder ដំបូង
នង
ិ ោក្់អ្នុគមន៍ក្ុ នង placeholder ទ្២
ើ ។ សមល
ើ រូប ៤.២៩ ។
Change in Temperature (ការផ្លាេ់បូ រជាេ

ត តើ ុណាភាព)
អ្នក្អាចបូក្ ឬដក្ េើតុណាភាព Kelvin និង Rankine ។ ឧទហរណ៍ 400K – 300K = 100K ឬ
200R + 50R = 250R ។
សៅសពលតដលសធវើការបូក្ ឬដក្េើតុណាភាពហ្គវរនហ្គយ
ិ និងអ្ងារ អ្នក្្តូវតតចងចាំថា Mathcad
0 0
ផ្លាេ់បូ រព
ត ើ Kelvin មុនសពលសធវកា
ើ របូក្ ឬដក្ ។ ដូសចនោះ 212 F – 200 F គដ
ឺ ូចរនជា 373.15 K – 366.48 K =
6.67 K (-447.67 0F) ឬ 671.67R – 659.67R = 12R (-447.67 0F) ។ ចសមាើយតដលអ្នក្ទ្ទ្ួលបានគឺ
12 0F ។ Mathcad បានសោោះ្សាយបញ្ហាសនោះសោយបសងាើតខ្ននតមួយ តដលសៅថា Δ0F ។ ទំងសនោះ មានន័យ
ថាការផ្លាេ់បូ រេ
ត ើតុណាភាពជាដឺស្ក្ហ្គវរនហ្គយ
ិ ។ ដូសចនោះ ្បេិនសបើ អ្នក្សធវើការដក្ហ្គវយរនហ្គយ
ិ អ្នក្្តូវតត
បងាាញលទ្ធផលជា Δ0C មិនតមន 0C សទ្ ។ Δ0F និង Δ0C អាចរក្បានសៅសលើផ្លទង
ំ Insert Unit រូប ៤.៣០ ។
សៅសពលតដលបូក្េើតុណាភាពហ្គវរនហ្គយ
ិ និងអ្ងារ
អ្នក្ចាេ់ជាចង់បានការបូក្តដលទ្ទ្ួលបានលទ្ធផលការផ្លាេ់បូ រេ
ត ើតុណាភាព មិនតមនបូក្េើតុណាភាព
Kelvin ឬ Rankine ពត
ិ សទ្ ។ ទំងសនោះមានបងាាញក្នុងរូប ៤.៣១ ។
រូប ៤.៣២ ផតល់នូវឧទហរណ៍មួយននការស្បើ្បាេ់ហ្គវរនហ្គយក្ន
ិ ុ ងការគណ វ ិេវក្មម ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.៣០ ការផ្លាេ់បូ រេ

ត ើតុណាភាព
រូប ៤.៣១ ការបូក្េើតុណាភាព

៊ី ល
រូប ៤.៣២ ឧទហរណ៍ពើការស្ប្ើ បាេ់េត

ើ ុណាភាពហ្គវរនហ្គយក្ន
ិ ុ ងការគណ វ ិេវក្មម
Hours Minutes Seconds (hhmmss) (សមាង ទ្ើ វ ិ ទ្ើ)
អ្នុគមន៍ hhmmss ផ្លាេ់បូ រត សមាង ទ្ើ និង វ ិ ទ្ើ សៅជាសពលសវលារាយ – ឬក្៏ វ ិ ទ្ើ ទ្ើ សមាង
នថ្ង នង
ិ ។ល។ វាអាចស្ប្ើ បាេ់ផងតដរសៅក្នុងខ្ននត placeholder សដម
ើ បផ្ល
ើ ា េ់បូ រខ្ន
ត ន តរាយននសពលសវលាសៅជា
សមាង ទ្ើ និង វ ិ ទ្ើ ។ ការបញ្ចូ ល និងបងាាញនន hhmmss ែុេពើអ្នុគមន៍ DMS រូប ៤.៣៣ ។
ជំនេ
ួ ការស្ប្ើ បាេ់វ ិចទ្័រ អ្នុគមន៍ hhmmss ស្ប្ើ បាេ់ string អ្តថបទ្ ជាមួយ សមាង ទ្ើ នង
ិ វ ិ ទ្ើ
តដលតញក្ពើរនសោយ េញ្ហញ (:) ។ ដូសចនោះ 2 សមាង, 32 ទ្ើ និង 14 វ ិ ទ្ើ នឹង្តូវេរសេរ 2:32:14 ។ រូប
៤.៣៤ ផតល់នូវឧទហរណ៍មួយចំនួន ។
Feet Inch Fraction (FIF) (ហវត

ើ អ្ុន
ើ ្បភាគ)
អ្នុគមន៍ FIF ្េសដៀងសៅនង

ឹ អ្នុគមន៍ hhmmss ។ វាស្បើ string (“”) ជា argument
េ្មាប់អ្នុគមន៍ សហយ ន ន ត placeholder វាបងាាញ string ផងតដរ ។ ទ្្មង់ស្បើ្បាេ់
ើ សៅសពលតដលស្បើក្ុ ងខ្ន
string ជាមួយេញ្ហញ (‘) សទល េ្មាប់ហត
វើ និងេញ្ហញ (‘’) ឌុប េ្មាប់អ្ុន
ើ នង
ិ ្បភាគននអ្ុន
ើ ។ ទ្ំហនំ ន
2 ហវត
ើ 3½ អ្ុើន នឹង្តូវបានបញ្ចូ លជាអ្តថបទ្ string ដូចសនោះ: FIF(“2’3-1/2’’ ”) ។ េំរល់
េញ្ហញឌុបពរើ សៅចុង, មួយបងាាញជា អ្ុើន មួយសទ្ៀត បត
ិ អ្តថបទ្ string ។ Keystrokes គៈឺ
រូប ៤.៣៥ ផតល់ឲ្យនូវឧទហរណ៍ននការស្បើ្បាេ់របេ់វា ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.៣៣ ដើស្ក្ ទ្ើ វ ិ ទ្ើ
Money (្បាក្់)
ការចាប់សផតើមជាមួយ Mathcad version 14 អ្នក្អាចស្បើលុយជាខ្ននតមួយ ។ Mathcad ស្បើ្បាេ់

េញ្ហញរូបយ
ិ វតថុសរល ¤ តដលអ្នក្អាចបញ្ចូ លសចញពើផ្លទង
ំ Insert Unit (វាមានបញ្ា ើរាយខ្នងស្កាម រូបយ
ិ វតថុ)
រូប ៤.៣៦ ។ អ្នក្ចាំបាច់ស្ជើេសរេេញ្ហ
ើ ញ រូបិយវតថុក្នុង្េុក្ តដលនឹងជំនួេេញ្ហញរូបិយវតថុសរល ។
ស្ជេ
ើ សរេយក្
ើ Worksheet Options សចញពើ Tools Menu ។ ទំងសនោះ សបក្
ើ ផ្លទង
ំ Worksheet Options ។
សៅសលើ Display tab ស្បេ
ើ ញ្ហញ្ពួញស ង
ើ -ចុោះ សដើមបសើ ្ជើេសរេរូ
ើ បិយវតថុក្នុង្េុក្របេ់អ្នក្ ។ អ្នក្អាចក្ំណត់
ទ្ំ ក្់ទ្ំនងរវាងរូបយ
ិ វតថុក្នុង្េុក្ នង
ិ រូបយ
ិ វតថុដនទ្សទ្ៀត ដូចជា 1*€ :=1.50*$ ។

៊ី ល
រូប ៤.៣៤ សមាង ទ្ើ វ ិ ទ្ើ (hhmmss)
រូប ៤.៣៥ ហវត

ើ អ្ុើន ្បភាគ
ក្មមវ ិធើ Mathcad មន

ិ រក្ាទ្ុក្រាល់ទ្ំ ក្់ទ្ំនងទំងអ្េ់
ពើស្ពាោះអ្្ាក្្មិតរូបិយវតថុនឹងផ្លាេ់បូ រជាន
ត ិចច ។
ការក្ំណត់រូបិយវតថុក្នុង្េុក្គឺេ្មាប់តតេនាឹក្ការងារថ្មើបុសោណោះ ។

៊ី ល
ិ
រូប ៤.៣៦ េញ្ហញរូបិយវតថុសរលសៅក្នុង Insert Unit
រូប ៤.៣៦ េញ្ហញរូបយ

ិ វតថុ

៊ី ល
Creating Your Own Custom Scaling Function (ការបសងាត

ើ អ្នុគមន៍មា្តោឋនថ្មើ)
ចាប់សផតើមជាមួយ Mathcad version 13 អ្នក្អាចបសងាើតអ្នុ គមន៍មា្តោឋនថ្មើផ្លទល់ែួ នរបេ់

ា អ្នក្បាន
សោយក្ំណត់អ្នុគមន៍ និងអ្នុគមន៍្ចាេរបេ់វា ។ អ្នុគមន៍្ចាេជាស្មោះដូចរន ដូចជា អ្នុគមន៍តដល
ំ ុែសោយការកាត់បនថយខ្នងមុែ ។ អ្នក្្តូវតតស្បើទ្្មង់អ្តថបទ្ពិសេេ (
ម )
សដើមបប
ើ ញ្ចូ លការកាត់បនថយខ្នងមុែ ។
រូប ៤.៣៧ បងាាញពើឧទហរណ៍មួយ តដលផតល់ឲ្យក្នុង Mathcad Help សដើមបប
ើ សងាើតខ្ននតមា្តោឋនថ្មើ។
រូប ៤.៣៧ ការបសងាើតអ្នុគមន៍មា្តោឋនថាមើផ្លទល់ែួ នរបេ់

ា អ្នក្

៊ី ល
ិ
DIMENSIONLESS UNITS (ខ្ននតរមនទ្ំហ)

ំ
វាអាចជាសពលសវលា សៅសពលអ្នក្ចង់ភាាប់ខ្ននតមួយសៅនឹងសលែមួយ តដលមិនតមនខ្ននតមួយននទ្ំហំ

សរល្បាំពើរនន្បតវង មាេ សពលសវលា េើតុណាភាព អាំងតង់េុើសតពនាឺ វតថុធាតុ ឬ ចរនត ។ សដើមបសើ ធវើទង
ំ សនោះ
វាយស្មោះននទ្ំហរ
ំ ម នខ្ននត សហយ
ើ ក្ំណត់វាជាសលែ 1 ។ សនោះមានន័យថា អ្នក្អាចភាាប់ខ្ននតសៅនឹងសលែ និង
មិនជោះឥទ្ធិពលសលើតនមារបេ់វាសទ្ ។ អ្នក្បានក្ំណត់ខ្ននតរមនទ្ំហំ ស ោះអ្នក្អាចបសងាើតខ្ននតដនទ្សទ្ៀត តដល
មានទ្ំ ក្់ទ្ំនងជាមួយខ្ននតសនោះ ។ រូប ៤.៣៨ ផតល់នូវឧទហរណ៍ ២ ននខ្ននតរមនទ្ំហំ ។
អ្នក្អាចបសងាើតខ្ននតរមនទ្ំហំ ។
ទ្សើ នោះ មានសរឿងមួយចំនួនសដម
ើ បគ
ើ ត
ិ ពចា
ិ រោ សៅសពលស្ប្ើ បាេ់ខ្ននតរមនទ្ំហៈំ
 Mathcad នឹងមិនភាាប់េ័វយ្បវតតិជាមួយ្បសភទ្ខ្ននតទំងស ោះ អ្នក្្តូវតតភាាប់វាសោយែាួន
ឯង ។
រូប ៤.៣៨ ខ្ននតរមនទ្ំហំ

៊ី ល
 Mathcad មន
ិ សធវកា
ើ រសផទៀងផ្លទត់ភាព្បាក្ដ ឬោេ់សតឿនអ្នក្ ្បេន
ិ សបអ្
ើ នក្្តូវបានភាាប់ខ្ននត
មិន្បាក្ដ្បជា ។
 ខ្ននតមន
ិ ្បាក្ដ្បជា អាចបសងាត
ើ បានលទ្ធផលែុេ ។ សមល
ើ រូប ៤.៣៨ ។
LIMITION OF UNITS (តដនក្ំណត់របេ់ខ្ននត)
មានតដនក្ំណត់មយ
ួ ចំនួន សៅសពលតដលស្បើខ្ននត់ជាមួយអ្នុគមន៍និទ្េេនត ។ សៅសពលតដលស្បអ្
ើ នុ
គមន៍និទ្េេនត xy តដល x ជាអ្ញ្ហញតខ្ននត y ្តូវតតជាតនមាសថ្រ – វាមិនអាចជាអ្ញ្ហញតសទ្ ។ សលើេពើសនោះ y ្តូវ
តតពហុគុណនន 1/60000 (Mathcad ជំ ន់ចាេ់ បានក្ំណត់តនមាសនោះ 1/60) ។ សមល
ើ រូប ៤.៣៩ ។
រូប ៤.៣៩ តដនក្ំណត់របេ់ខ្ននត

៊ី ល
ិ
សេចកតីេសខេប
ខ្ននតមានសារៈេំខ្នន់ោេ់េ្មាប់ការគណ វ ិទ្ាសាស្រេត និងវ ិេវក្មម ។ ្បេិនសបើ អ្នក្មិនស្បើ
្បាេ់វាសទ្ អ្នក្នឹងបាត់បង់ឪកាេមួយននលក្ខណៈដ៏អ្សាចរយបំផុតរបេ់ Mathcad ។
ក្នុងជំពូក្ ៤ សយង
ើ ៈ
 បានបងាាញពវើ ិធភា
ើ ា ប់ខ្ននតសៅនង
ឹ សលែសោយគុណសលែជាមួយខ្ននត ។
 បានពនយល់ថា Mathcad នឹងរក្ាោននន្គប់ខ្ននតសៅក្នុងអ្ញ្ហញតជាមួយទ្ំហខ្ន
ំ ន ត្េសដៀងរន
រមនបញ្ហានូវខ្ននតអ្វតើ ដលបានស្បើ ។
 ា ង់ ដរាបោតដលទ្ំហខ្ន
បានបងាាញថាខ្ននតក្នុងេមើការ មិនចាំបាច់ផូ រផា ំ ន តដូចរន ។ Mathcad
សធវកា
ើ រផ្លាេ់បូ រេ្មាប់
ត អ្នក្ !
 បានពិភាក្ាពើលទ្ធផលដូចសមតចអាច្តូវបានបងាាញក្នុង្បព័នធខ្ននតទំងអ្េ់ ។
 បានបងាាញពរើ សបៀបស្បើចសងាោះ សដើមបរើ ំក្ល
ិ អ្នក្ដល់ placeholder ខ្ននត
ស្កាយពើបានចុច ។
 ិ សបើ Mathcad រមនខ្ននតតដលអ្នក្ចង់បាន អ្នក្អាចក្ំណត់វាសោយែាួនឯង ។
បានបងាាញថា ្បេន
 បានសលើក្ទ្ឹក្ចិតតឲ្យស្បើ្បាេ់ lbm ជំនេ
ួ lb សដើមបសើ ជៀងវាងការយល់្ច ខ្ន
ំ ន តមាេ និងក្មាាង
ំ
ក្នុង្បព័នធខ្ននត US ។
 បានគូេបញ្ហាត់ថា អ្នុគមន៍តដលក្ំណត់សោយអ្នក្ស្បើ្បាេ់ ចាំបាច់្តូវមានខ្ននតភាាប់សៅនឹង
សលែក្នុង arguments មន
ិ តមនអ្នុគមន៍ ។
 បានសរៀនពើការស្បើ្បាេ់រូបមនតេំអាងសលើពិសសាធ សោយតចក្សលែ(ចាំបាច់រមនខ្ននត) នឹងខ្ននត
តដលរ ំពង
ឹ ទ្ុក្ក្នុងេមកា
ើ រ ប ទ ប់គុណសោយខ្ននតតដលរ ំពង
ឹ ទ្ុក្ ។
 បានសេនើការសជៀេវាងការស្បើ្បាេ់អ្នុគមន៍ SIUnitsOf() សៅសពលតដលបសងាើតសលែរមនខ្ននត។
 បានពនយល់ការស្បើ្បាេ់អ្នុគមន៍មា្តោឋនថ្មើ ដូចជា 0F, 0C, DMS, hhmmss និង FIF ។
 បានតណ ព
ំ គ
ើ ំនិតននខ្ននតរមនទ្ំហំ ។

៊ី ល
លំហាត់អនុវតត
1. សៅសលើេនាឹក្ការងារ Mathcad វាយ ឥ ូវចូរបងាាសញអ្ញ្ហញតសនោះជាមួយ
ខ្ននតដូចតសៅៈ តម្ត េង់ទ្តើ ម្ត មល
ើ តើ ម្ត គើ ូតម្ត ហវត
ិ អ្ុន
ើ យាត នមល៍ និង សហវើ ង ។
2. សដើមបទ្
ើ ទ្ួលេមានចតិតចំសពាោះ្បព័នធខ្ននតចងចាំរបេ់ Mathcad ចូរសបើក្េនាឹក្ការងារ Mathcad ៤
ែុេៗរន សហយ
ើ ក្ំណត់េនាក្
ឹ ការងារនម
ើ យ
ួ ៗនូវ្បព័នធខ្ននតចងចាំសផេងៗរន (SI, MKS, CGS នង
ិ
US) ។ ចូរវាយនូវលំហ្គត់ខ្នងស្កាមក្នុង្បព័នធខ្ននតសផេងរន៤:
ក្. g=(េនទុោះទ្ំ ញដើ)
ែ. 25ft2=(្ក្ឡានផទ)
គ. 25F=(capacitance)
. 25C=(បនទុក្)
ង. 25A=(ចរនត)
ច. 25BTU=(ថាមពល)
. 25N*m=(ថាមពល)
ជ. 25ft3/min=(រ ំហូ)
ឈ. 25lbf=(ក្មាាង
ំ )
ញ. 25km=(្បតវង)
ដ. 25N/m=(ក្មាាង
ំ /្បតវង)
ឋ. 25cd=(អាំងតង់េុសើ តពនា)
ឺ
ឌ. 25G=(ដង់េុើសតជំស រសមតដក្)
ធ. 25kg=(មាេ)
ន. 25lbf/ft3=(ដង់េុើសតមាេ)
. 25V=(បូតង់តេយល)
. 25kW=(អានុភាព)
. 25N/m2=(េមាាធ)
. 25K=(េើតុណាភាព)
. 25m/s=(សលបឿន)
. 25ft3=(មាឌ)
3. ចូរបងាាញខ្ននតនម
ើ យ
ួ ៗសចញពល
ើ ំហ្គត់ពម
ើ ុន នង
ិ ផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តជាខ្ននតសផេងៗ(្បេន
ិ សបើ អាចសៅរួច)។
4. ចូរបសងាើត្បព័នធខ្ននតថ្មើមយ
ួ និងបងាាញលទ្ធផលសចញពើលំហ្គត 2 ក្នុង្បព័នធខ្ននតថ្មស ោះ ។

៊ី ល
ិ
ើ ំ ញេក្
5. សចញពជ ិ ារបេ់អ្នក្(ឬជំ ញសផេងសទ្ៀត) ពាយាមតេវងរក្ខ្ននត៥ (ឬស្ចន
ើ ជាងសនោះ)
(ឬបនេំខ្ននត) តដលមិនបានក្ំណត់សោយ Mathcad ។ ចូរបសងាើតខ្ននតថ្មើេ្មាប់ខ្ននតទំងស ោះ ។
ស្បើ
ការក្ំណត់េក្ល (ឧ. )។
6. ្ត ប់ស្កាយសៅអ្នុគមន៍ក្ំណត់សោយអ្នក្ស្ប្ើ បាេ់ តដលអ្នក្បានបសងាើតក្នុងលំហ្គត់អ្នុវតតជំពូក្
៣ ។ ភាាប់ខ្ននតសៅនឹងការបញ្ចូ ល arguments ។ ចូរសធវើឲ្យចាេ់ថាលទ្ធផលជាទ្ំហខ្ន
ំ ន តតដលអ្នក្
ឹ ចង់ស
រ ំពង ញ
ើ ។ ប ទ ប់មក្ផ្លាេ់បូ រខ្ន
ត ន តបងាាញសៅជាខ្ននតដនទ្សទ្ៀតននជស្មើេរបេ់អ្នក្ ។
7. ចូរបសងាើតខ្ននតរមនទ្ំហ៤
ំ តដលទក្់ទ្ងរនទំងអ្េ់ និងអ្នុវតតន្បតិបតតិការសលែគណិតសោយស្បើ
ពួក្វា ។

Math CAD Lesson ETC

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Math CAD Lesson ETC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្វ

មុនដំបូងត្រូវចំលង (copy) soft កមមវ ិធីដដលត្រូវបញ្ចូ លចូលទៅកនុងកុំព្យូទ័រត្រង់ទីតង

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 1 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

៣. ចុចត្រីរយកពាកយ √ I accept >> បន្ទទប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 3 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

៦. ចុចត្រីរយកពាកយ • Typical >> បន្ទទប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 5 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

៧. រងចំដំទ ី រការបញ្ចូ ល ...........

៨. ចុចត្រីរយកពាកយ • I want to configure Mathcad to use an existing license file

>> បន្ទទប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 7 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

៩. ចុចត្ររ ី ូរុងត្រង់ File Path: C:\SOK

១០. ចុចទលីបូរុង Next >

ី ូរុង Finish រងចំដំទ

ចំណាៈំ ត្បរិនទបី លិចទ ង

១២. ចុចទលីបូរុង OK ទដីមបប

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 9 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

១៣. ចុចទលីបូរុង Next >

១៤. ចុចទលីបូរុង Exit ទដីមបច

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 11 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវធ

១៧. Past ទៅកនុងទីតង

mathcad.exe ចរ់ ជាការទត្រច។

ទត្កាយព្ី crack រួច ទោកអ្នកនឹងអាចទត្បីត្ារ់កមមវ ិធី Mathcad 15 ាន យ៉ាងត្រឹមត្រូវ 100% ។

១. ការកំណត់ប្រភេទប្កដាស (Format Page Set)

១.១ ចុចល ើ File >> Page setup...

១.២. ត្រង់ Paper: ការកំណរ់ទំហំ

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 13 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់

២. ការកំណត់រចនារថអកសរអតថរទ (Format Style)

២.១ ចុចល ើ Format >> Style...

២.៣ ចុចល ើរ៊ូរុង Font ... ល ើមបក

២.៤ ការកំណរ់រចនារថអកសរ (Text Format)

Font: Khmer OS Battambang (ពុមពអកសរ)

Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)

√ Strikeout: គ៊ូសរនាារ់ត្រង់កណេ អកសរ

រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 14 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

- ត្រង់ Color: Black លមៅ (ការកំណរ់ពណ៌ររស់អកសរ)

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 15 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់

៣. ការកំណត់រចនារថអកសរគណិត (Format Math Style)

ការកំណរ់រចនារថពុមពអកសរគណិរ ករងកចកជា២កតាកគឺ (១) កតាកអញ្ញរ ឬអលថរ និង (២) កតាក

៣.១ ចុចល ើ Format >> Equation...

៣.២ កាុងត្រអរ់ Default Equation Color លរសយកពាកយ

៣.៣ កាុងត្រអរ់ Style Name លរសយកពាកយ

រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 16 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

Font: Californian FB (ពុមពអកសរ)

Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)

- ត្រង់ Color: Blue ពណ៌លខ្ៀវ (ការកំណរ់ពណ៌ររស់អកសរ)

Font: Californian FB (ពុមពអកសរ)

Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 17 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់

- ត្រង់ Color: Blue ពណ៌លខ្ៀវ (ការកំណរ់ពណ៌ររស់អកសរ)

រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 18 សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី

៤. ការកំណត់លទធផលចភ្លើយ (Format Result)

ជាទ៊ូលៅការគណនាមួយ ត្រូវរង្ហាញមកវ ិញន៊ូវ ទធត មួយក រ ៊ូលចាេះ ទធត ក រង្ហាញលនាេះ

លោកអាកអាចកំណរ់ទត្មង់រលួ ខ្ក ត្រូវការ និងចង់បាន។ ឧទហរណ៍ រង្ហាញ ទធត ជារួល ខ្រាយ

៤.១ ចុចល ើ Format >> Result...

៤.២ ការកំណរ់ ទធត Result Format

Scientific: ល ខ្និទសសនេ ឬ អុិចសប៊ូ ណង

 General – ទធត ជាការកំណរ់និទសសនេ(អុិចសប៊ូ ណង

Results are in exponential notation when "Exponential threshold" is

សាស្រ្សាាចារ្យៈ សុខ រសមី 19 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់

12461.7556 = 1.246 × 104

- Number of decimal places : ជាចំនន

 Decimal – ទធត រង្ហាញល ខ្រាយ (មិនកមនល ខ្នទ

Results are never in exponential notation.