Soru Ve Aciklamalarla Kamu Ihalelerinde Ekonomik Ve Mali Yeterlilik

Soru ve Açıklamalarla

Kamu İhalelerinde

EKONOMİK ve MALÎ YETERLİK

Banka referans mektupları
Bilanço ve eşdeğer belgeler
İş hacmine ilişkin belgeler

Düzenlenme ve Onay Şekilleri
Değerlendirme Esasları
Örnek Kurul Kararları

Uygulama CD’si ilâveli

M. Serhat ŞAHİNER, CPA
Kamu İhale Uzmanı

Ankara
Eylül 2012
TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU
25 Eylül 2012
Yayın No: 324
Haberleşme Adresi:
TİSK
Hoşdere Cad. Reşat Nuri Sokak No: 108
Çankaya – ANKARA
Tel : (0312) 439 77 17 (Pbx)
Faks : (0312) 439 75 92-93-94
E-mail : tisk@tisk.org.tr
Web Sitesi : http://www.tisk.org.tr
ISBN: 978-975-6728-87-1
Bu yayının tüm hakları saklı tutulmuş olup, tamamıyla TİSK’e aittir.
TİSK’in yazılı izni olmadan hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya

tamamen ya da özet halinde, hiçbir elektronik veya mekanik formatta ve
araçla (fotokopi, kayıt, bilgi depolama vb. her tür vasıta ile) transfer
edilemez, çoğaltılamaz, dağıtılamaz.
Normal ve bilimsel kıstaslara uygun ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Her
türlü iktibasda kaynak gösterilmesi zorunludur.
MATSA BASIMEVİ / ANKARA

Tel: (0312) 395 20 54 • Faks: (0312) 395 31 63
www.matsabasievi.com.tr • matsa@matsabasımevi.com.tr
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ ........................................................................................... 11
ÖNSÖZ ........................................................................................... 13

BÖLÜM I
EKONOMİK ve MALÎ YETERLİK
1‐ Kamu ihalelerinde belli yeterlik kriterleri aranmasının önemi nedir? ..... 17

2‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangileridir? .................................... 17
3‐ Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesinde sayılan yeterlik belgelerinin
hepsi her ihalede istenebilir mi? .................................................................. 19
4‐ Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesinde sayılanlar dışında yeterlik
belgesi istenmesi mümkün müdür? ............................................................. 20
5‐ Uygulama yönetmeliklerinin yeterlik belgelerine ilişkin düzenlemeleri
arasında farklılıklar var mıdır?...................................................................... 20
6‐ Yeterlik belgelerinin takdir hakkı kullanılarak istenmesinde dikkat
edilmesi gereken hususlar nelerdir? ............................................................ 21
7‐ Yeterlik belgeleri ile yeterlik kriterlerine ihale ilânında ve ihale
dokümanında yer verilmeli midir? ............................................................... 22
8‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi mal alımı ihalelerinde
istenmelidir?................................................................................................. 23
9‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi hizmet alımı ihalelerinde
istenmelidir?................................................................................................. 23
10‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi danışmanlık hizmet alımı
ihalelerinde istenmelidir?............................................................................. 24
11‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi yapım işi ihalelerinde
istenmelidir?................................................................................................. 25
12‐ Belli istekliler arasında ihale usulüne ve Kamu İhale Kanununun 21 inci
maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine gore yapılan ihalelerde
ekonomik ve malî yeterlik kriterleri nasıl belirlenir?.................................... 25
13‐ Kısmi teklif verilebilen ihalelerde ekonomik ve malî yeterlik kriterleri
nasıl belirlenir? ............................................................................................. 26
14‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgelerindeki eksiklikler bilgi eksikliği
kapsamında tamamlatılabilir mi? ................................................................. 27
15‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri yerine bunların noter onaylı ya da
aslı idarece görülen suretleri sunulabilir mi? ............................................... 29
3
BÖLÜM II
BANKALARDAN TEMİN EDİLECEK BELGELER
16‐ Bankalardan temin edilecek belgeler hangileridir?................................ 31
17‐ Banka referans mektuplarında isteklilerin kullanılmamış nakdî ve
gayrinakdî kredileri ile üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatının
gösterilmesinin istenmesinin önemi nedir? ................................................. 32
18‐ Banka referans mektuplarının teyit edilmesi zorunlu mudur?............... 34
19‐ Banka referans mektupları yerine yalnızca teyitleri sunulabilir mi? ...... 34
20‐ Banka referans mektuplarının düzenlenme ve onay esasları nelerdir? . 35
21‐ Yetkili imzalarındaki eksiklikler bilgi eksikliği kapsamında
tamamlatılabilir mi?...................................................................................... 35
22‐ Yetkililerin isim ve unvanlarındaki eksiklikler bilgi eksikliği kapsamında
23‐ Düzenleme tarihindeki eksiklikler bilgi eksikliği kapsamında
24‐ Banka referans mektuplarının bunları düzenleyen banka şubesi dışında
aynı bankanın bir başka şubesince aslına uygun olduğu yönünde bir beyanla
onaylanan suretleri sunulabilir mi? ............................................................. 38
25‐ Banka referans mektupları ortak girişimlerce nasıl sunulur?................. 39
26‐ Banka referans mektuplarının değerlendirilme esasları nelerdir?......... 39

BÖLÜM III
MALÎ YETERLİK BELGELERİ
A. Malî Yeterlik Belgelerinin Kapsamı......................................................43
27‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler hangileridir?........................................... 43
28‐ Bilançolarını yayımlatma zorunluluğu bulunan isteklilerin bilanço veya
eşdeğer belgeler kapsamında sunması gereken belgeler hangileridir, kimler
bilançolarını yayımlatmak zorundadır? ........................................................ 44
29‐ Yayımlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun gerekli bölümleri
ibaresinden ne anlamak gerekir? ................................................................. 45
30‐ Bilançolarını yayımlatma zorunluluğu bulunmayan isteklilerin bilanço
veya eşdeğer belgeler kapsamında sunması gereken belgeler hangileridir,
eşdeğer belgeler ibaresinden ne anlamak gerekir?...................................... 46
4
31‐ Bilançolarını yayımlatma zorunluluğu bulunan isteklilerin sermaye
piyasası mevzuatına gore düzenlenenler yerine vergi mevzuatına göre
düzenlenen bilançolarını sunması mümkün müdür? ................................... 46
32‐ Bilançolarını yayımlatma zorunluluğu bulunmayan isteklilerin bilanço
veya eşdeğer belgeler kapsamında hem bilançolarını ya da bilançolarının
gerekli bölümlerini hem de bilanço bilgileri tablolarını sunması durumunda
yeterlik değerlendirmesi hangi belge üzerinden yapılır? ............................. 47
33‐ İş hacmini gösteren belgeler hangileridir? ............................................. 48
34‐ İş hacmini gösteren belgeler kapsamında idarelerce istenmesi gereken
belgeler hangileridir? ................................................................................... 49
35‐ İş hacmini gösteren belgeler kapsamında isteklilerce sunulması gereken
belgeler hangileridir? ................................................................................... 50
36‐ Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden elde edilen gelirler, faturalar
dışında bir başka şekilde tevsik edilebilir mi? .............................................. 50
37‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler ya da iş hacmini gösteren belgeler
kapsamında işletme hesabı defter özeti ya da serbest meslek kazanç defter
özeti sunulabilir mi? .................................................................................... 51
38‐ İş hacmini gösteren belgeler kapsamında serbest meslek erbabınca
sunulabilecek belgeler hangileridir? ............................................................ 54
39‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler ortak girişimlerce nasıl sunulur? ........... 54
40‐ İş hacmini gösteren belgeler ortak girişimlerce nasıl sunulur?.............. 54
B. Malî Yeterlik Belgelerinin Dönemi .......................................................56
41‐ İstekliler, hangi döneme ait belgelerini sunmak zorundadır?................ 56
42‐ Malî yeterlik kriterlerini ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda
sağlayamayan istekliler, ilâve yıllara ait belgelerini sunabilirler mi? ........... 58
sağlayamayan istekliler, ilâve yıllara ilişkin olarak aynı kapsamda ancak farklı
nitelikteki belgelerini sunabilirler mi? .......................................................... 61
44‐ Yılın ilk dört ayında yapılan ihalelerde bir önceki yıla ait belgelerini
sunmayan istekliler, hangi dönemlere ait belgelerini sunabilirler? ............. 62
sağlayamayan isteklilere yapım işlerinde diğer ihale türlerine göre daha eski
yıllara ait belgelerini sunabilme imkânı tanınmış olmasının nedeni nedir?. 65
46‐ İsteklilerin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait belgeler ile birlikte
daha önceki yıllara ait belgelerini de sunmaları durumunda yeterlik
5
değerlendirmesine esas alınması gereken belgeler hangileridir? ................ 65
47‐ İhalenin yapıldığı yıl içinde kurulan işletmeler, malî yeterlik belgeleri
kapsamında, kuruluş bilançoları ile ara dönem malî tablolarını sunabilirler
mi? ................................................................................................................ 66
48‐ İhalenin yapıldığı yıldan önceki yıl içinde kurulan işletmeler, malî yeterlik
belgeleri kapsamında ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait malî tablolarını
sunabilirler mi? ............................................................................................. 67
C. Malî Yeterlik Belgelerinin Düzenlenme ve Onay Şekli ..........................68
49‐ Malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili makamlar hangileridir? .... 68
50‐ Serbest muhasebeciler tarafından onaylanan malî yeterlik belgeleri
kabul edilebilir mi? ....................................................................................... 68
51‐ Malî yeterlik belgelerinin onayına ilişkin şekil şartları nelerdir? ............ 69
52‐ Malî yeterlik belgelerinin onay işlemlerindeki eksiklikler bilgi eksikliği
kapsamında tamamlatılabilir mi? ................................................................. 71
53‐ Malî yeterlik belgelerinin düzenlenme tarihindeki eksiklikler bilgi
eksikliği kapsamında tamamlatılabilir mi?.................................................... 73
54‐ Malî tabloların ilgili mevzuatına uygun şekilde düzenlenip
düzenlenmediği kontrol edilecek midir? ...................................................... 74
55‐ Düzeltme beyannamesi veren ve bu çerçevede yıl sonu malî tabloları
değişikliğe uğrayan isteklilerin yeni duruma uygun malî tabloları uygun
Kabul edilebillir mi? ...................................................................................... 76
56‐ Yabancı ülkelerde düzenlenen malî tablolar, ülkemizde yapılan
ihalelerde sunulabilir mi? ............................................................................. 76
D. Malî Yeterlik Belgelerinin Değerlendirilme Esasları .............................78
57‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında aranan yeterlik kriterleri
nelerdir? ....................................................................................................... 78
58‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında yeterlik kriteri olarak aranan
malî oranlar nasıl hesaplanır?....................................................................... 78
59‐ Yeterlik kriteri olarak aranan malî oranların önemi nedir? .................... 79
60‐ Yeterlik kriteri olarak belirlenen oranlar yeterli midir?.......................... 82
61‐ Kısa vadeli banka borçlarının kapsamına giren hesap kalemleri
hangileridir?.................................................................................................. 82
62‐Yıllara yaygın inşaat maliyetlerinin kapsamına giren hesap kalemleri
hangileridir?.................................................................................................. 83
6
63‐ Yıllara yaygın hakediş gelirlerinin kapsamına giren hesap kalemleri
hangileridir? ................................................................................................. 84
64‐ Cari oran ile öz kaynak oranı hesaplanırken yıllara yaygın inşaat
maliyetleri ile yıllara yaygın hakediş gelirlerinin dikkate alınmasının nedeni
nedir? ........................................................................................................... 85
65‐Yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile yıllara yaygın inşaat hakediş
gelirlerinin bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında sunulan belgelelerde
gösterilme zorunluluğu var mıdır? ............................................................... 87
66‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında birden çok yıla ait belgenin
sunulması durumunda yeterlik kriterleri nasıl hesaplanır?.......................... 88
67‐ Yeterlik kriteri olarak istenen malî oranların hesaplanmasında
yuvarlama yapılabilir mi? ............................................................................. 91
68‐ İş hacmi nedir? ....................................................................................... 94
69‐ İş hacmini gösteren belgeler kapsamında yeterlik kriteri
olarak aranan iş hacmi nasıl hesaplanır?...................................................... 95
70‐ Yıllara yaygın hizmet işlerinde iş hacmini gösteren belgeler kapsamında
yeterlik kriteri olarak aranan iş hacmi nasıl hesaplanır? .............................. 95
71‐ Yıllara yaygın hizmet alımı ihalelerinde iş hacmine ilişkin farklı oranlar
belirlenmesinin nedeni nedir? ..................................................................... 96
72‐ İş hacmi hesaplanırken yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden elde
edilen gelirler toplam ciroya dâhil edilebilir mi?.......................................... 99
73‐ İş hacmine ilişkin belge tutarları nasıl güncellenir? ............................. 100
74‐ İş hacmine ilişkin belge tutarları güncellenirken yuvarlama yapılabilir
mi?.............................................................................................................. 101
75‐ İş hacmini gösteren belgeler kapsamında birden çok yıla ait belgenin
sunulması durumunda yeterlik kriterleri nasıl hesaplanır?........................ 102
76‐ İş hacmine ilişkin olarak yabancı para birimi üzerinden düzenlenen
belgeler nasıl değerlendirilir?..................................................................... 105
7

EKLER
EK‐A. ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR ......................................................... 107

EK‐B. ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARIN YANITLARI .................................... 123
EK‐C. MALÎ TABLO ANALİZ ARACI KURULUM VE KULLANIM KILAVUZU .. 139
EK‐D. İLGİLİ MEVZUAT........................................................................... 161
EK‐E. BANKA REFERANS MEKTUBU ....................................................... 205
EK‐F. BİLANÇO BİLGİLERİ TABLOSU STANDART FORMU ......................... 207
EK‐G. ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ TABLOSU.......................................... 209

SEÇİLMİŞ KAYNAKÇA............................................................................. 211
8
Kısaltmalar

a.g.e. adı geçen eser
b. baskı
bkz. Bakınız
Kurul Kamu İhale Kurulu
Mevzuat Kamu İhale Mevzuatı
s. sayfa
SPK Sermaye Piyasası Kurulu
TÜRMOB Türkiye Serbest Muhasebeci Malî Müşavirler ve Yeminli Malî
Müşavirler Odası
9
Şekil Listesi

Şekil 1‐ İhalelere katılımda yeterlik belgeleri.......................................................... 18

Şekil 2‐ Mal alımı ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri ....................... 23

Şekil 3‐ Hizmet alımı ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri .................. 24

Şekil 4‐ Danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik
belgeleri ..................................................................................................... 25

Şekil 5‐ Yapım işi ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri ........................ 25

Şekil 6‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinde rastlanan eksiklikler .................... 30

Şekil 7‐ Bankalardan temin edilecek belgeler: banka referans mektubu ............... 31

Şekil 8‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler.................................................................... 43

Şekil 9‐ İş hacmini gösteren belgeler ...................................................................... 49

Şekil 10‐ Birinci ve ikinci sınıf tacirlerin bilanço veya eşdeğer belgeler
kapsamında sunmaları gereken belgeler ................................................... 55

Şekil 11‐ Malî yeterlik kriterlerinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda
sağlanamaması durumunda belgeleri sunulabilecek yıllar ........................ 58

Şekil 12‐ İhale tarihi yılın ilk dört ayı içerisinde olan ihalelerde ihalenin
yapıldığı yıldan önceki yıla ait bilanço veya eşdeğer belgeler ile
gelir tablolarının sunulmaması ve istenen yeterlik kriterlerinin
iki önceki yıla ait belgelerle sağlanamaması durumunda belgeleri
sunulabilecek yıllar..................................................................................... 63

Şekil 13‐ Malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili makamlar ............................. 69

Şekil 14‐ Malî yeterlik belgelerinin onay şekli .......................................................... 71

Şekil 15‐ Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında yeterlik kriteri olarak
aranan malî oranlar.................................................................................... 79

Şekil 16‐ Kısa vadeli banka borçları .......................................................................... 83

Şekil 17‐ Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri ................................................ 84

Şekil 18‐ Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakediş bedelleri ...................................... 85

Şekil 19‐ Gelir tablosunun kamu ihale mevzuatı bakımından önem arz
eden kısımları............................................................................................. 94
10
SUNUŞ
01.01.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, kamu alımları
alanında radikal değişiklikler içeren ve ihale mevzuatı açısından yenilikler
getiren temel kanunlar niteliğindedir.

4734 sayılı Kanunda yer alan düzenlemelerle; ihalelerde saydamlığın,
rekabetin, eşit muamelenin, güvenirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin,
ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve kaynakların
verimli kullanılmasının en geniş şekilde sağlanması, kamu kurum ve
kuruluşlarının kullanımlarında bulunan her türlü kaynaktan yapacakları
ihalelerde tek bir yasal düzenlemeye tâbi olmaları, tahmini bedel baz
alınarak indirim yapılmak suretiyle ihaleye çıkılması yerine, işlerin istekliler
tarafından piyasa rayiçlerine uygun fiyatlara göre tespit ve teklif edilen
gerçekçi bedeller üzerinden ihale edilmesi amaçlanmıştır.

4734 sayılı Kanun öncesinde mevzuatımıza yöneltilen eleştirilerin
başında gelen ihalelere katılımda yeterlik kriterlerinin Kanunda
düzenlenmemiş olması, yeni Kanunda bu kriterlere ayrıntılı olarak yer
verilmek suretiyle giderilmiş, takiben Kamu İhale Kurumu tarafından
çıkarılan ikincil mevzuatla konuyla ilgili çok daha ayrıntılı düzenlemeler
yapılmıştır.

Kamu İhale Kanunumuzun ikinci bölümü genel olarak ihaleye katılım
kurallarını düzenlemekte, 10.maddesi ise ihaleye katılımda yeterlik
kriterlerine ilişkin hükümler içermektedir. Madde, yeterlik kurallarını
“ekonomik ve mali” ile “ mesleki ve teknik” yeterlikler açısından ayrı ayrı
düzenlemiş, ihaleye katılmak için isteklilerin sahip olmaları gereken
yeterlikler ve bunların kanıtı olarak kabul edilebilecek belgeler için
düzenlemeler yapılmıştır. İhalelerde bu maddede sayılan bilgi ve belgeler
dışında herhangi bir belge istenmesi mümkün bulunmamaktadır.
11
Kamu İhale Uzmanı Sayın M.Serhat Şahiner tarafından hazırlanan bu
yayınımızda mal, hizmet ve yapım işlerinde kamu ihalelerine katılacak olan
istekliler açısından büyük önem taşıyan ekonomik ve mali yeterliklerinin
belirlenmesine esas alınan kriterler, bu kriterleri karşılayacak belge ve
dokümanların içerikleri ile dikkat edilecek hususlar mevzuat, uygulamalar ve
Kamu İhale Kurulu kararları çerçevesinde ayrıntılı olarak incelenmiştir.

Türk özel sektörü açısından önem taşıyan kamu ihalelerine katılımda
ekonomik ve mali yeterlikler konusunda önemli bir rehber niteliği
taşıyacağına inandığımız yayınımızı, uygulayıcılara yol göstermesi dileği ile
sunuyoruz.
Saygılarımızla,
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu
12
ÖNSÖZ
Kamu İhale Sisteminin önemli bileşenlerinden biri, kamu ihalelerinde
katılan isteklilerin yeterliklerinin tespitine yönelik olarak istenen belgeler ile
bunlar üzerinden gerçekleştirilen yeterlik değerlendirme süreçleridir.
Kamu ihalelerinde aranan yeterlik belgeleri iki ana grupta ele
alınmaktadır: Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri ile mesleki ve teknik
yeterlik belgeleri. Bu çalışmanın konusunu, kamu ihale mevzuatının,
ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin düzenlenmesine, istenmesine,
sunulmasına ve değerlendirilmesine yönelik olarak öngördüğü esas ve
usuller oluşturmaktadır.
Kamu İhale Kurulu kararlarına yansıyan bir çok uyuşmazlık konusu
incelendiğinde, bunların çoğunlukla yeterlik belgelerine ve bu belgelerin
değerlendirilmesine ilişkin olduğu görülmektedir. Kamu ihalelelerine katılan
firmalarla idareler arasında bu şekilde yaşanan uyuşmazlıkların önemli bir
kısmını da, ekonomik ve malî yeterlik belgelerine ilişkin olanlar teşkil
etmektedir.
Çalışma hazırlanırken, ekonomik ve malî yeterlik belgeleri ile ilgili
uyuşmazlıkların yansıdığı yüzlerce Kamu İhale Kurulu kararı taranmış, emsal
ve örnek niteliğindeki yetmiş kadar karara, gerek metin içerisinde gerekse
dipnotlarda yer verilmiştir.
Çalışmada soru ‐ cevap formatı benimsenmiş, çalışmanın, özellikle
kamu ihalelerine katılan firmalar bakımından bir uygulama rehberi niteliği
taşıması amaçlanmıştır. Bununla birlikte, bu çalışmanın, firmaların yanı sıra,
idareler, kamu denetim elemanları, serbest muhasebeci malî müşavirler,
yeminli malî müşavirler ve akademisyenler bakımından da faydalı olacağı
temenni edilmektedir.
Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır: Ekonomik ve Malî yeterlik,
Bankalardan Temin Edilecek Belgeler ve Malî Yeterlik Belgeleri. Ayrıca,
çalışma ekinde konuyla ilgili çeşitli eklere yer verilmiş, bu şekilde, konunun
belli bir bütünlük içerisinde daha iyi kavranabilmesi hedeflenmiştir.
Çalışma ekinde, ekonomik ve malî yeterlikle ilgili çoktan seçmeli
sorulara ve bunların ayrıntılı çözümlerine de yer verilmiştir. Bu şekilde,
ekonomik ve malî yeterlikle ilgili özel bazı durumlara dikkat çekilmek
istenmiş, ayrıca ele alınan konuların daha iyi pekiştirilmesi amaçlanmıştır.
Çalışma ile birlikte, “Malî Tablo Analiz Aracı” isimli bir yazılım da
13
verilmektedir. Bu yazılımla, kamu ihalelerinde sunulan malî tablolara ilişkin
yeterlik kriterlerinin kolaylıkla ve en az hata payıyla hesaplanabilmesi
amaçlanmıştır. Yine çalışma ekinde, söz konusu yazılıma ilişkin “kurulum ve
kullanım kılavuzu” da yer almaktadır.
Çalışmada yer verilen yorum ve görüşler, yazarın kendisine ait olup,
Kamu İhale Kurumu’nun resmi görüşünü yansıtmaz. Önemle belirtmek
gerekir ki, ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin kamu ihale mevzuatının
öngördüğü esas ve usuller dâhilinde düzenlenmesinden, istenmesinden,
sunulmasından ve değerlendirilmesinden, nihai olarak, idareler ile aday ve
isteklilerin kendileri sorumludur.
Çalışma ile ilgili her türlü görüş, öneri ve eleştirilerin
ekonomikvemaliyeterlik@hotmail.com adresine iletilmesi; çalışmanın
bundan sonraki baskılarında yapılacak iyileştirmelere ışık tutması
bakımından büyük önem arz etmekte olup, şükranla karşılanacaktır.
Son olarak, bu çalışmanın hazırlanması esnasında gösterdiği sabır ve
fedakârlıktan dolayı eşim Fulya’ya teşekkür ederim.
Temmuz 2012, Ankara
M. Serhat ŞAHİNER, CPA

14
Zeynep Sude’me...
Elif Ece’me...
15
Ekonomik ve Malî Yeterlik
BÖLÜM I
EKONOM7K ve MALÎ YETERL7K
1- Kamu ihalelerinde belli yeterlik kriterleri aranmasnn önemi nedir?
Bütün dünyada olduŒu gibi, Türkiye’de de kamu almlar, kamu
harcamalarnn önemli bir ksmn oluƔturmaktadr; zira devlet, ihtiyaç
duyduŒu mal ve hizmetleri kamu alm süreçleri ile temin etmektedir. Kamu
almlarnn büyük ksm ise, kamu ihaleleri Ɣeklinde gerçekleƔtirilmektedir.
Kamu almlar, kamu kaynaklar kullanlarak finanse edilmektedir.
Dolaysyla, harcama yaparken kamu kaynaŒ kullanan ve bu nedenle kamu
yarar saiki ile hareket etmesi gereken kamu kurum ve kuruluƔlarnn
yaptklar harcamalara ve bu baŒlamda kamu almlarna iliƔkin esas ve
usuller, ekonominin özel kesimine hâkim olan ilkelerden farkl bir Ɣekilde
belirlenmelidir.1
7Ɣte, kamu almlarna iliƔkin süreçlerde belli yeterlik kriterleri
öngörülerek, hem kamusal ihtiyaçlarn uygun Ɣartlarda ve zamannda
karƔlanmas, hem de kamu kaynaklarnn etkin ve verimli bir Ɣekilde
kullanlmas amaçlanmƔtr.2
2- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangileridir?
4734 sayl Kamu 7hale Kanununun “7haleye Katlmda Yeterlik
Kurallar” baƔlkl 10 uncu maddesinde, ekonomik ve malî yeterlikleri ile
mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine iliƔkin olarak ihaleye
katlacak isteklilerden3 istenebilecek belgeler saylmƔtr.
GörüldüŒü üzere, yeterlik belgeleri iki ana grupta ele alnmaktadr:
“ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgeler” ve “mesleki ve teknik yeterliŒe
1
Melih Serhat bahiner, “Kamu 7hale Mevzuatnda Teminat Kavram”, (Uzmanlk Tezi, Kamu
7hale Kurumu, 2006), s.5.
2
Kamu ihalelerine iliƔkin temel ilkeler, Kamu 7hale Kanununun 5 inci maddesinde saylmƔtr.
Bunlarn arasnda “ihtiyaçlarn uygun Ɣartlarla ve zamannda karƔlanmas” ve kaynaklarn
verimli kullanlmas” ilkeleri de yer almaktadr.
3
Kanunun 4 üncü maddesinde; “aday”, “Ön yeterlik için baƔvuran gerçek veya tüzel kiƔileri
veya bunlarn oluƔturduklar ortak giriƔimler”; “istekli” ise, “mal veya hizmet almlar ile
yapm iƔlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapm müteahhidi”
Ɣeklinde tanmlanmƔtr. DiŒer taraftan, Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde “istekli”
kavram, “aday” kavramn da kapsayacak Ɣekilde kullanlmƔtr. “Aday” kavramnn açkça
kullanldŒ yerler dƔnda, bu çalƔmada da ayn usul benimsenmiƔ; “istekli” kavram, her iki
kavram da nitelendirecek Ɣekilde kullanlmƔtr.
17
iliƔkin belgeler”. ÇalƔmann konusunu ekonomik ve malî yeterlik belgeleri

teƔkil ettiŒinden, mesleki ve teknik yeterlik belgeleri bu çalƔmann kapsam
dƔnda kalmaktadr.
Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin hangileri olduŒu aƔaŒdaki
tabloda gösterilmiƔtir:4
7halelere Katlmda Yeterlik Belgeleri
Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri Mesleki ve teknik yeterlik belgeleri

- Bankalardan temin edilecek isteklinin
malî durumu ile ilgili belgeler
- 7steklinin, ilgili mevzuat uyarnca yaymlanmas
zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli
bölümleri, yoksa bunlara eƔdeŒer belgeleri
- 7steklinin iƔ hacmini gösteren toplam cirosu veya
ihale konusu iƔ ile ilgili taahhüdü altndaki ve
bitirdiŒi iƔ miktarn gösteren belgeler
bekil 1: 7halelere katlmda yeterlik belgeleri
4
GörüldüŒü üzere, kamu ihale mevzuatnda her üç belge birlikte “ekonomik ve malî yeterliŒe
iliƔkin belgeler” olarak adlandrlmaktadr. Bununla birlikte, “bilanço veya eƔdeŒer belgeler”
ile “iƔ hacmini gösteren belgelerin” çok sayda ortak yönü bulunduŒundan, baz gereksiz
tekrarlardan kaçnmak amacyla, çalƔmada bu iki grup belge bir arada “malî yeterlik
belgeleri” olarak adlandrlmƔ; bu iki belge grubuna iliƔkin ortak hususlar, mümkün
olduŒunca ayn baƔlklar altnda ele alnmaya çalƔlmƔtr.
DiŒer taraftan, kamu ihale mevzuatnda gayet isabetli Ɣekilde üçü bir arada “ekonomik ve
malî yeterliŒe iliƔkin belgeler” olarak adlandrlan bu üç grup belgenin, hem ekonomik hem
de malî yeterliŒin tespitine iliƔkin yönleri bulunmaktadr. Daha doŒru bir ifadeyle, ekonomik
olan ile malî olann net bir Ɣekilde ayrƔtrlabilmesi her zaman mümkün olamamaktadr;
böyle bir ayrƔtrmann anlaml olmayacaŒ da açktr. ÇalƔmada, bilanço veya eƔdeŒer
belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgelerin yer yer bir arada “malî yeterlik belgeleri” olarak ele
alnmasnn nedeni, çalƔmann sistematiŒinin bozulmamasna ve gereksiz tekrarlara
girilmemesine yönelik kaygdr.
Benzer kayglarla, bilanço veya eƔdeŒer belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda
aranan yeterlik kriterlerinin tümü bir arada “malî yeterlik kriterleri”; bilanço veya eƔdeŒer
belgeler kapsamnda istenen belgelerden “bilanço” ve “bilançonun gerekli bölümleri” ile iƔ
hacmini gösteren belgelerden “gelir tablosu” bir arada “malî tablolar” olarak
adlandrlabilecektir.
18
3- Kamu 7hale Kanununun 10uncu maddesinde saylan yeterlik

belgelerinin hepsi her ihalede istenebilir mi?
Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde saylan yeterlik
belgelerinin hepsi her ihalede istenemez. Hangi ihalede hangi yeterlik
belgelerinin istenmesinin zorunlu olduŒu ve hangilerinin istenmemesi
gerektiŒi uygulama yönetmeliklerinin5 “7stenecek belgeler” baƔlkl
maddelerinde6 açklanmƔtr.
Buna göre, ihalelerde istenmesi zorunlu olan ve istenmemesi gereken
yeterlik belgeleri; ihale türüne7 göre farkllk arz edebildiŒi gibi, ihalenin
yaklaƔk maliyetinin Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen eƔik deŒerlerin8
üzerinde olup olmamasna, ihale usulüne9 ve ihalenin niteliŒine göre de
farkllaƔabilmektedir.
Uygulama yönetmeliklerinin anlan maddelerinde, istenmesi zorunlu
olan ve istenmemesi gereken yeterlik belgeleri açkça belirtildikten sonra,
Kanunun 10 uncu maddesinde saylan diŒer yeterlik belgelerinin istenip
istenmemesi hususunda idarelere takdir hakk tanndŒ belirtilmiƔtir. Bu
baŒlamda, örneŒin, iƔ hacmine iliƔkin belgelerin istenmesinin zorunlu
olmadŒ (ayn zamanda istenmesinin de yasaklanmadŒ) bir ihalede idare,
isteklilerden bu belgelerini sunmalarn da isteyebilir.
5
7hale türlerine göre dört ayr uygulama yönetmeliŒi hazrlanarak yürürlüŒe konmuƔtur: “Mal
Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi”, “Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi”,
“DanƔmanlk Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi” ve “Yapm 7Ɣleri 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒi”.
6
“7stenecek Belgeler” baƔlkl maddeler; Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 27,
Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 29, DanƔmanlk Hizmet Alm 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒinin 29 ve Yapm 7Ɣleri 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 30 uncu
maddeleridir.
7
7hale türleri; “mal alm ihaleleri”, “hizmet alm ihaleleri”, “danƔmanlk hizmet alm
ihaleleri” ve “yapm iƔi ihaleleridir”.
8
7hale türlerine göre eƔik deŒerler, Kamu 7hale Kanununun 8 inci maddesinde belirtilmiƔtir.
Kanunun 67 nci maddesinde, eƔik deŒerlerin bir önceki yln Toptan EƔya Fiyat Endeksi
[Üretici Fiyat Endeksi - ÜFE] esas alnarak Kamu 7hale Kurumu tarafndan her yl
güncelleneceŒi ve her yl 1 bubat tarihinden geçerli olmak üzere ayn tarihe kadar Resmî
Gazetede ilân edileceŒi hüküm altna alnmƔtr.
9
7hale usulleri; “açk ihale usulü”, “belli istekliler arasnda ihale usulü” ve “pazarlk usulüdür”.
Kamu 7hale Kanununun 22 nci maddesinde düzenlenen “doŒrudan temin”, bir ihale usulü
olarak kabul edilmemektedir.
19
DiŒer taraftan, istenmemesi gerekirken istenen yeterlik belgeleri,

katlm daraltc ve dolaysyla rekabeti engelleyici nitelikte görülmekte ve
ihalenin iptalini gerektirmektedir.10 7stenmesi gerekirken istenmeyen
yeterlik belgelerinin ihalenin iptalini gerektirip gerektirmediŒi ise,
gerektiŒinde, her somut ihale bakmndan ayrca deŒerlendirilmelidir.
4- Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde saylanlar dƔnda yeterlik
belgesi istenmesi mümkün müdür?
Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde saylanlar dƔnda
baƔkaca bir yeterlik belgesi istenmesi mümkün deŒildir. 7halelerde
istenebilecek yeterlik belgeleri, Kanunun 10 uncu maddesinde snrl bir
Ɣekilde saylmƔtr. Ayn maddenin “belirtilen belgelerden hangilerinin”
yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlacaŒnn ihale dokümannda ve ihale
ilânnda belirtilmesi gerektiŒine iliƔkin fkrasndan da, yeterlik belgelerinin
bu maddede saylanlar arasndan seçilmesi gerektiŒi anlaƔlmaktadr.
Uygulama yönetmeliklerinin “7stenecek belgeler” baƔlkl
maddelerinde de bu zorunluluk teyit edilmekte, idarelerce takdir hakk
kullanlarak istenecek yeterlik belgelerinin Kanunun 10 uncu maddesinde
belirtilenler arasndan seçileceŒi ifade edilmektedir.
Bu itibarla, ister zorunlu olarak isterse takdir hakk kullanlarak
istenecek olsun, yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlmak üzere idarelerce
istenecek bütün belgelerin, Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen
belgeler arasndan seçilmesi gerekmektedir.
5- Uygulama yönetmeliklerinin yeterlik belgelerine iliƔkin düzenlemeleri
arasnda farkllklar var mdr?
Yeterlik belgelerinin düzenlenme, kabul ve deŒerlendirme esaslar;
her bir uygulama yönetmeliŒinde müstakil maddeler halinde ayr ayr
düzenlenmiƔtir. Uygulama yönetmelikleri her bir ihale türü baznda ayr ayr
hazrlandŒndan, yönetmeliklerde ayn yeterlik belgesine iliƔkin farkl
düzenlemeler de yer alabilmektedir.
DiŒer taraftan, her bir ihale kendi türüne iliƔkin uygulama
yönetmeliŒinde yer alan esas ve usuller çerçevesinde gerçekleƔtirilmek
zorundadr. Bu nedenle, belli bir ihalede istenen yeterlik belgelerinin, o
10
Bu yöndeki örnek Kurul Karar için bkz.: 2010/UH.I-870 sayl Kurul Karar.
20
ihale türüne iliƔkin uygulama yönetmeliŒinde belirtilen esas ve usuller

dâhilinde istenmesi, sunulmas ve deŒerlendirilmesi gerekmektedir.
ÖrneŒin, bütün uygulama yönetmeliklerinde “Bilanço veya eƔdeŒer
belgeler” baƔlkl maddelere yer verilmiƔ olmakla birlikte, Hizmet Alm
7haleleri Uygulama YönetmeliŒinde bilanço veya eƔdeŒer belgeler
kapsamnda serbest meslek kazanç defteri özeti sunulabilmesine imkân
tannmƔ, Yapm 7Ɣleri 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinde ise bu yönde bir
düzenlenmeye yer verilmemiƔtir. Bu nedenle, isteklilerden bilanço veya
eƔdeŒer belgelerini sunmalarnn istendiŒi bir yapm iƔi ihalesinde, Hizmet
Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin cevaz verdiŒinden bahisle, bilanço
veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç defteri özeti
sunulabilmesi mümkün deŒildir.
6- Yeterlik belgelerinin takdir hakk kullanlarak istenmesinde dikkat
edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Uygulama yönetmeliklerinin “7stenecek belgeler” baƔlkl
maddelerinde, istenmesinin zorunlu olduŒu belirtilenler dƔnda, “ihale
konusu iƔin niteliŒine uygun olarak” ve “ilgili yönetmelikte düzenlenen
esaslar çerçevesinde”, yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlmak üzere Kamu
7hale Kanununun 10 uncu maddesinde yer alan yeterlik belgelerinden
hangilerinin istenebileceŒi hususunda idarelere takdir hakk tanndŒ
belirtilmiƔtir.
Bir önceki soruya iliƔkin açklamada da belirtildiŒi üzere, her bir

ihalede istenen yeterlik belgeleri, o ihale türüne iliƔkin uygulama
yönetmeliŒinin o yeterlik belgesine iliƔkin düzenlemeleri çerçevesinde
istenmeli, sunulmal ve deŒerlendirilmelidir. 7darelerce takdir hakk
kullanlarak istenecek yeterlik belgelerinin “ilgili yönetmelikte düzenlenen
esaslar çerçevesinde” istenmesi gerektiŒi Ɣeklindeki düzenleme, takdiren
istenecek yeterlik belgeleri bakmndan da ayn hususu tekrar etmektedir.
Bu itibarla, ister zorunlu olarak, isterse takdir hakk kullanlarak

istenmiƔ olsun, ihale dokümannda bir defa bir yeterlik belgesi istendiŒinde,
söz konusu belgenin düzenlenme, kabul ve deŒerlendirilmesine iliƔkin
hususlarn, “ilgili yönetmelikte düzenlenen esaslar çerçevesinde”
gerçekleƔtirilmesi gerekmektedir.
21
Takdir hakk kullanlarak istenen yeterlik belgeleri bakmndan önem

arz eden bir diŒer husus, bunlarn, “ihale konusu iƔin niteliŒine uygun
olarak” istenmesi gerekliliŒidir. Bu düzenlemenin, uygulama
yönetmeliklerinin “YeterliŒin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” baƔlkl
maddelerinde11 yer alan ve yeterlik kriterleri ile yeterlik belgelerinin
rekabeti engelleyecek Ɣekilde belirlenemeyeceŒini hüküm altna alan
düzenleme12 ile bir arada deŒerlendirilmesi gerekmektedir.
Herhangi bir ihalede takdir hakk kullanlarak istenen bir yeterlik
belgesinin ihale konusu iƔin niteliŒine uygun olup olmadŒ ve rekabeti
engelleyici nitelikte bulunup bulunmadŒ, gerektiŒinde, her somut ihale
bakmndan ayrca deŒerlendirilmelidir.
7- Yeterlik belgeleri ile yeterlik kriterlerine ihale ilânnda ve ihale
dokümannda yer verilmeli midir?
Kamu 7hale Kanununun 10uncu maddesinde, “bu maddede saylan
belgelerden hangilerinin yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlacaŒnn” ihale
ilânnda, ihale dokümannda ve davet belgelerinde belirtilmesinin zorunlu
olduŒu hüküm altna alnmƔtr.
Kanunun 24 ve 25inci maddelerine göre, “yeterlik
deŒerlendirmesinde uygulanacak kriterlerin” ihale ilânnda, “ön yeterlik
deŒerlendirmesinde uygulanacak kriterlerin” ise ön yeterlik ilânnda
gösterilmesi zorunludur.
Kanunun 27nci maddesinde de; idari Ɣartnamelerde, isteklilerde
aranan Ɣartlara, belgelere ve yeterlik kriterlerine; ön yeterlik dokümannda
ise, adaylarda aranan Ɣartlara, belgelere ve yeterlik kriterlerine yer
verileceŒi hüküm altna alnmƔtr.
11
“YeterliŒin Belirlenmesinde Uyulacak 7lkeler” baƔlkl maddeler; Mal Alm 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒinin 26, Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 28,
DanƔmanlk Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 28 ve Yapm 7Ɣleri 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒinin 29 uncu maddeleridir.
12
7stenmesi zorunlu olan ve istenmemesi gerektiŒi belirtilen yeterlik belgeleri uygulama
yönetmeliklerinin “7stenecek Belgeler” baƔlkl maddelerinde açkça sayldŒndan, bu
düzenlemenin idarelerce takdir hakk kullanlarak istenecek yeterlik belgeleri bakmndan
geçerli olduŒu açktr.
22
Uygulama yönetmeliklerinin “YeterliŒin belirlenmesinde uyulacak

ilkeler” baƔlkl maddelerinde de, yeterlik deŒerlendirmesi için istenecek
belgelerin ve yeterlik deŒerlendirmesinde aranacak kriterlerin, ihale veya ön
yeterlik ilân ile idari Ɣartnamede veya ön yeterlik Ɣartnamesinde ya da
davet yazsnda belirtilmesinin zorunlu olduŒu ifade edilmiƔtir.
Ayrca, Kanunun 24 üncü maddesinde, ihale dokümannda
belirtilmeyen hususlara ilânlarda yer verilemeyeceŒi hüküm altna
alnmƔtr. 7stikrar kazanmƔ Kurul kararlarna göre de, ihale dokümannda
yer verilmeyen yeterlik kriterlerine ihale ilannda yer verilmesi, katlm
daraltc, dolaysyla rekabeti engelleyici nitelikte olup, ihalenin iptalini
gerektirmektedir.
8- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi mal alm ihalelerinde
istenmelidir?
Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin “7stenecek belgeler”
baƔlkl 27 nci maddesine göre, belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplan
ihaleler hariç, yaklaƔk maliyeti eƔik deŒerin altnda olan ihalelerde
ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgeler istenemez. DiŒer mal alm
ihalelerinde ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgelerin istenip
istenmemesi hususunda ise idarelere takdir hakk tannmƔtr.
Açk ihale usulü

Belli istekliler ars. ih. usulü
Pazarlk usulü
YaklaƔk Maliyet
7stenebilir
EƔik DeŒer 7stenebilir
7stenemez
bekil 2: Mal alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri
9- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi hizmet alm ihalelerinde

istenmelidir?
Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin “7stenecek belgeler”
baƔlkl 29 uncu maddesine göre, yaklaƔk maliyeti eƔik deŒere eƔit ya da eƔik
deŒeri aƔan iƔlerin ihalelerinde ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgelerin
23
istenmesi zorunludur. DiŒer taraftan, yaklaƔk maliyetine baklmakszn,

taƔmal ilköŒretim kapsamnda yaplan öŒrenci taƔma iƔleri ve sigortaclk
hizmet almlar ile yaklaƔk maliyeti Kamu 7hale Kanununun 13 üncü
maddesinin (b) bendinin (2) numaral alt bendinde hizmet almlar için
öngörülen üst limit tutarnn altnda kalan ihalelerde ekonomik ve malî
yeterliŒe iliƔkin belgeler istenemez. YaklaƔk maliyeti eƔik deŒere eƔit veya
eƔik deŒeri aƔan muhasebe, mesleki eŒitim, fotoŒraf, film, fikrî ve güzel
sanatlar gibi hizmetlere iliƔkin ihalelerde ise ekonomik ve malî yeterlik
belgeleri, idare tarafndan gerekli görülmesi halinde istenebilir. DiŒer hizmet
alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgelerin istenip
SaŒdaki Muhasebe, mesleki TaƔmal 7.Ö.

sütunlarda eŒitim, fotoŒraf, kapsamnda yaplan
belirtilenler hariç, film, fikrî ve güzel öŒrenci taƔma iƔi
diŒer tüm hizmet sanatlar gibi ihaleleri
alm ihaleleri hizmetlere iliƔkin ---------------
ihaleler Sigortaclk hizmet
alm ihaleleri
7stenmelidir
YaklaƔk Maliyet
EƔik DeŒer 7stenebilir

7stenebilir 7stenemez
m.13/b/2
hizmet
üst limit 7stenemez 7stenemez
bekil 3: Hizmet alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri
10- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi danƔmanlk hizmet alm

ihalelerinde istenmelidir?
DanƔmanlk Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin
“7stenecek belgeler” baƔlkl 29 uncu maddesine göre, yaklaƔk maliyetine
baklmakszn, tüm ihalelerde iƔ hacmine iliƔkin belgelerin istenmesi
zorunludur. YaklaƔk maliyeti eƔik deŒere eƔit ya da eƔik deŒeri aƔan iƔlerin
ihalelerinde, iƔ hacmine iliƔkin belgelerin yan sra, bankalardan temin
edilecek belgeler ile bilanço veya eƔdeŒer belgelerin veya serbest meslek
kazanç defteri özetinin istenmesi de zorunludur. DiŒer danƔmanlk hizmet
24
alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgelerin istenip

- Hepsi istenmelidir.
YaklaƔk Maliyet
EƔik DeŒer
- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler istenmelidir.
- Bankalardan temin edilecek belgeler istenebilir.
- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler istenebilir.
bekil 4: DanƔmanlk hizmet alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri
11- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi yapm iƔi ihalelerinde

istenmelidir?
Yapm 7Ɣi 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin “7stenecek belgeler”
baƔlkl 30 uncu maddesine göre, ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgeler,
yaklaƔk maliyetin onda birine kadar olan ihalelerde istenemez; onda
birinden eƔik deŒerin yarsna kadar olan ihalelerde istenmesi idarelerin
takdirine braklmƔtr; yarsna eƔit ve bu deŒerin üzerinde olan ihaleler ile
belli istekliler arasnda ihale usulüne göre yaplan ihalelerde istenmesi
zorunludur.
Açk ihale usulü

Belli istekliler ars. ih. usulü
Pazarlk usulü
7stenmelidir
YaklaƔk Maliyet
EƔik DeŒerin
1/2’si 7stenebilir 7stenmelidir
EƔik DeŒerin
1/10’u
7stenemez
bekil 5: Yapm iƔi ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri
12- Belli istekliler arasnda ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun 21 inci
maddesinin birinci fkrasnn (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplan
ihalelerde ekonomik ve malî yeterlik kriterleri nasl belirlenir?
Belli istekliler arasnda ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun
pazarlk usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin birinci fkrasnn (a), (d) ve
25
(e) bentlerine göre yaplan ihaleler; iki aƔamada gerçekleƔtirilen, ilk aƔamay
oluƔturan yeterlik deŒerlendirmesi neticesinde yeterlikleri tespit edilerek
teklif vermeye davet edilen isteklilerden ikinci aƔamada fiyat teklifleri alnan
ihale usulleridir. Bu nedenle, diŒer ihale usullerinin aksine, bu ihalelerde
yeterlik kriterlerinin isteklilerce teklif edilen fiyatlarn belli bir oran Ɣeklinde
belirlenebilmesi mümkün deŒildir.
Bu itibarla, uygulama yönetmeliklerinin “YeterliŒin belirlenmesinde
uyulacak ilkeler” baƔlkl maddelerinde, bu ihalelerde bankalardan temin
edilecek belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgelerde aranacak yeterlik
kriterlerinin “parasal tutar” olarak belirleneceŒi ifade edilmiƔtir. Bu
belirleme, ihalenin yaklaƔk maliyeti esas alnarak idarelerce
gerçekleƔtirilmektedir.13
13- Ksmi teklif verilebilen ihalelerde ekonomik ve malî yeterlik kriterleri
nasl belirlenir?
ilkeler” baƔlkl maddeleri ile Kamu 7hale Genel TebliŒinin 7.3 üncü
maddesinde, ksmi teklife açk olup da belli istekliler arasnda ihale usulüne
ve Kamu 7hale Kanununun pazarlk usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin
birinci fkrasnn (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerde,
bankalardan temin edilecek belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgelere iliƔkin
her bir yeterlik kriterinin mevzuatta öngörülen asgari ve azami oranlar
dikkate alnmak suretiyle tek bir oran olarak belirlenmesi ve bu oran
çerçevesinde her bir ksm için hesaplanan parasal tutarlarn yine her bir
ksm için ayr ayr gösterilmesi, isteklilerin yeterlik deŒerlendirmesinin de,
baƔvuruda bulunulan ya da teklif verilen her bir ksm için ayr ayr yaplmas
gerektiŒi belirtilmiƔtir.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin 7.4 üncü maddesinde ise, ksmi teklife
açk olup da açk ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun pazarlk usulünü
düzenleyen 21 inci maddesinin birinci fkrasnn (b), (c) ve (f) bentlerine göre
yaplan ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile iƔ hacmini
13
Bankalardan temin edilecek belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgeler bakmndan bu
belirlemenin nasl gerçekleƔtirileceŒine iliƔkin esaslar, uygulama yönetmeliklerinin bu
belgelere iliƔkin maddelerinde açklanmƔtr. DiŒer taraftan, bilanço veya eƔdeŒer belgelere
iliƔkin yeterlik kriterleri belli malî oranlar Ɣeklinde belirlendiŒinden, ihalenin hangi usule göre
gerçekleƔtirildiŒi, bu belgeler bakmndan herhangi bir önem arz etmemektedir.
26
gösteren belgelere iliƔkin her bir yeterlik kriterinin, mevzuatta öngörülen

asgari ve azami oranlar dikkate alnmak suretiyle tek bir oran olarak
belirlenmesi gerektiŒi, ancak belirlenen orann her bir ksm için ayr ayr
gösterilmesi zorunluluŒu bulunmadŒ belirtilmiƔtir. Bu ihale usulleri ile
gerçekleƔtirilen ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile iƔ
hacmini gösteren belgelerde aranacak yeterlik kriterleri, zaten, istekliler
tarafndan verilen fiyat tekliflerinin belli bir oran Ɣeklinde belirlendiŒinden,
bu Ɣekilde bir gösterime gerek de bulunmamaktadr.
DiŒer taraftan, hangi ihale usulüne göre gerçekleƔtirildiŒine ve ksmi
teklife açk olup olmadŒna baklmakszn, istenmesi zorunlu olan ve
istenmemesi gereken yeterlik belgelerinin ihale konusu iƔin tamam dikkate
alnarak hesaplanan yaklaƔk maliyete göre belirlenmesi gerekmektedir.
14- Ekonomik ve malî yeterlik belgelerindeki eksiklikler bilgi eksikliŒi
kapsamnda tamamlatlabilir mi?
Kamu 7hale Kanununun 37 nci maddesi ile uygulama
yönetmeliklerinin “BaƔvurularn ve tekliflerin alnmas, açlmas ve
belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatlmas” baƔlkl maddelerinde,
baƔvuru veya teklif zarf içinde sunulmas istenen belgeler ile bu belgelere
ilgili mevzuat gereŒince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin
aday veya isteklilerce sunulmamas halinde, bu eksik belgelerin idarelerce
tamamlatlamayacaŒ; ancak, geçici teminat ve teklif mektuplarnn Kanunen
taƔmas zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale
sonucu açsndan teklifin esasn deŒiƔtirecek nitelikte olmayan bilgi
eksikliklerinin idarelerce tamamlatlacaŒ hüküm altna alnmƔtr.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin 16.6 nc maddesinde de, Kanun ile
uygulama yönetmeliklerinin anlan maddelerinde belirtilen düzenlemelere
ek olarak, aday ve isteklilerce sunulan ve baƔka kurum, kuruluƔ ve kiƔilerce
düzenlenen belgelerde14, bunlarn taƔmalar zorunlu asli unsurlar dƔnda,
belgelerin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve bunlar
düzenleyen kurum, kuruluƔ veya kiƔilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin
14
Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin hemen hepsi baƔka kurum, kuruluƔ ve kiƔilerce
düzenlenen belgelerdir. (Bunun tek istisnas, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda
sunulan fatura asllar ile fatura örnekleridir.) Bu nedenle, kanaatimizce, bunlarda rastlanan
tüm eksikliklerin bu belgeleri düzenleyen kurum, kuruluƔ ve kiƔilerden kaynaklandŒnn
kabulü gerekmektedir.
27
idarelerce tamamlatlmas gerektiŒi Ɣeklinde bir düzenlemeye yer

verilmiƔtir.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin söz konusu düzenlemesi, baƔka kurum,
kuruluƔ ve kiƔilerce düzenlenen belgelerde yer alan bilgi eksikliklerinin hangi
durumlarda ihale sonucu açsndan teklifin esasn deŒiƔtirir nitelikte
olduŒunu açklar niteliktedir. Buna göre, baƔka kurum, kuruluƔ ve kiƔilerce
düzenlenen belgelerde, bunlarn taƔmalar zorunlu asli unsurlar dƔnda,
belgelerin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve bunlar
düzenleyen kurum, kuruluƔ veya kiƔilerden kaynaklanan bilgi eksiklikleri,
ihale sonucu açsndan teklifin esasn deŒiƔtirecek nitelikte
görülmemektedir.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin ayn düzenlemesi, mefhum-u
muhalifinden, belgeyi düzenleyen kurum, kuruluƔ veya kiƔilerden
kaynaklanan ve belgelerin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte
olmayan bilgi eksikliklerinin tamamlatlmasna gerek bulunmadŒna da
iƔaret etmektedir. BaƔka kurum, kuruluƔ ve kiƔilerce düzenlenen belgelerde
yer alan bilgi eksikliklerine iliƔkin ihtilaflarn yansdŒ çok sayda Kurul
kararnda da, bu belgelerin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte
görülmeyen bilgi eksikliklerinin tamamlatlmasna ya gerek görülmemiƔ ya
da bunlarn tamamlatlmas gerektiŒi yönünde herhangi bir deŒerlendirme
yaplmamƔtr.
Kamu ihale mevzuatnn yeterlik belgelerinde rastlanan bilgi
eksikliklerine iliƔkin düzenlemeleri çerçevesinde, ekonomik ve malî yeterlik
belgelerinin teklif zarf içerisinde hiç sunulmamas durumunda, bunlarn
bilgi eksikliŒi kapsamnda sonradan tamamlatlmalarnn mümkün olmadŒ
hususunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadr.
DiŒer taraftan, idarelerce istenen ekonomik ve malî yeterlik
belgelerinin teklif zarf içinde sunulmas, ancak bu belgelerde bilgi eksikliŒi
bulunmas durumunda, söz konusu bilgi eksikliklerinin belgelerin içeriŒine
iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olup olmadŒnn ayrca deŒerlendirilmesi
gerekmektedir. Belgelerin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte
olmayan bilgi eksikliklerinin tamamlatlmasna gerek bulunmamakla birlikte,
belgelerin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olanlarn idarelerce
tamamlatlmas gerekmektedir.
28
Bununla birlikte, ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔmalar

zorunlu asli unsurlarndaki eksiklikler, doŒrudan doŒruya ihale sonucu
açsndan teklifin esasn deŒiƔtirecek nitelikte görülmektedir. Bunlarn
tamamlatlmalar mümkün deŒildir.
Yeterlik belgelerinin taƔmalar zorunlu asli unsurlarnn, belgenin
amacndan (iƔlevinden) hareket edilerek belirlenmesinin en uygun yöntem
olacaŒ deŒerlendirilmektedir. Gerçekten de her yeterlik belgesi, isteklinin
belli bir konudaki yeterliŒini tevsiken istenmektedir. Bu itibarla, bir yeterlik
belgesinin taƔmas zorunlu asli unsurlarnn, o belgenin hizmet ettiŒi amacn
yerine getirilmesi bakmndan olmazsa olmaz nitelikte olan unsurlar olduŒu
anlaƔlmaktadr.
Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinde rastlanan bilgi eksikliklerinden
hangilerinin bu belgelerin taƔmalar zorunlu asli unsurlarndaki eksiklikler
olduŒu, gerektiŒinde, her somut ihale bakmndan ayrca
deŒerlendirilmelidir.
15- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri yerine bunlarn noter onayl ya da
asl idarece görülen suretleri sunulabilir mi?
Uygulama yönetmeliklerinin “Belgelerin sunuluƔ Ɣekli” baƔlkl
maddelerinde, idarelerin; belgelerin asln ya da aslna uygunluŒu noterce
onaylanmƔ örneklerini isteyecekleri, noter onayl belgelerin aslna uygun
olduŒunu belirten bir Ɣerh taƔmalarnn zorunlu olduŒu, sureti ya da
fotokopisi görülerek onaylanmƔ olanlar ile “ibraz edilenin ayndr” veya bu
anlama gelecek bir Ɣerh taƔyanlarn geçerli kabul edilmeyeceŒi belirtilmiƔtir.
Uygulama yönetmeliklerinin anlan maddelerine göre, isteklilerin;
teklifleri kapsamnda, istenen belgelerin asl yerine ihale tarihinden önce
idare tarafndan “asl idarece görülmüƔtür” ya da bu anlama gelecek Ɣerh
düƔülen suretlerini sunmalar da mümkündür.
Her iki Ɣekilde sunulan ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin yine
kamu ihale mevzuatnn öngördüŒü esas ve usuller çerçevesinde
düzenlenmiƔ olmas gerektiŒi açktr. Bir baƔka deyiƔle, noter ya da idarenin
onay iƔlemi, belgenin mevzuatn öngördüŒü esas ve usuller çerçevesinde
düzenlendiŒini deŒil, belgenin “aslna uygunluŒunu” göstermektedir.
29
Ekonomik ve Malî Yeterlik Belgelerinde Rastlanan Eksiklikler
Belge hiç sunulmamƔ. Belge sunulmuƔ.
Belgenin taƔmas zorunlu Belgenin taƔmas zorunlu

asli unsurlarnda eksiklik var. asli unsurlarnda eksiklik yok.
Belgenin içeriŒine Belgenin içeriŒine

iliƔkin tereddüt iliƔkin tereddüt
yaratacak nitelikte yaratacak nitelikte
olan bilgi eksikliŒi var. olmayan bilgi eksikliŒi var.
Belge Bilgi eksikliŒi Bilgi eksikliŒi Belge o haliyle

tamamlatlamaz. tamamlatlamaz. tamamlatlmaldr. yeterlidir.
bekil 6: Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinde rastlanan eksiklikler
30
Bankalardan Temin Edilecek Belgeler
BÖLÜM II
BANKALARDAN TEM7N ED7LECEK BELGELER
16- Bankalardan temin edilecek belgeler hangileridir?
Uygulama yönetmeliklerinin “Bankalardan temin edilecek belgeler”
baƔlkl maddelerinde15, malî durumu göstermek üzere Türkiye’de ya da yurt
dƔnda faaliyet gösteren bankalardan temin edilecek yeterlik belgesinin
“banka referans mektubu” olduŒu belirtilmiƔtir.
Bankalardan Temin
Edilecek Belgeler
Banka Referans Mektubu
bekil 7: Bankalardan temin edilecek belgeler: banka referans mektubu
Banka referans mektuplarnn, isteklilerin bankalar nezdindeki

kullanlmamƔ nakdî ve gayrinakdî kredileri ile üzerinde kstlama
bulunmayan mevduat tutarlarn göstermesi gerekir.
Banka referans mektuplarnn ilk ilân ya da davet tarihinden sonra
düzenlenmiƔ olmas zorunludur. Bu düzenlemenin nedeni, banka referans
mektubunun istekliye iliƔkin en güncel durumu yanstmasnn istenmesidir.
Banka müƔterilerinin banka hesaplar ile bankaclk iƔlemlerine iliƔkin
her türlü bilgi, “bankaclk srr” kapsamna girmektedir. Bu nedenle,
müƔterilerin kredi ve mevduat bilgileri hakknda üçüncü kiƔileri
bilgilendirme amac taƔyan banka referans mektuplar, ancak müƔterilerin
talebi üzerine düzenlenmektedir.
Banka referans mektuplarn düzenleyen bankalar, bu nedenle
herhangi bir taahhüt altna girmezler. Banka referans mektuplar, bu
yönüyle, “baƔkasnn fiilini taahhüt” niteliŒindeki bir (gayrinakdî) kredi türü
15
Bankalardan temin edilecek belgelerin düzenlenme, kabul ve deŒerlendirme esaslar; Mal
Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 32, Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin
34, DanƔmanlk Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 33 ve Yapm 7Ɣleri 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒinin 34 üncü maddesinde açklanmƔtr.
31
olan teminat mektuplarndan ayrlmaktadr. Bununla birlikte, banka

referans mektuplarn düzenleyen bankalarn bunlarda yer verdikleri
bilgilerin doŒruluŒundan sorumlu olacaklar açktr.
17- Banka referans mektuplarnda isteklilerin kullanlmamƔ nakdî ve
gayrinakdî kredileri ile üzerinde kstlama bulunmayan mevduatnn
gösterilmesinin istenmesinin önemi nedir?
Banka kredileri, nakden kullandrlp kullandrlmamalarna göre,
“nakdî krediler” ve “gayrinakdî krediler” olmak üzere ikiye ayrlr. Nakdî
krediler, kredi müƔterilerine ya doŒrudan nakden ya da ileride nakden
kullanma olanak tanyacak Ɣekilde bir “kredi hatt” olarak kullandrlan
kredilerdir. Gayrinakdî kredilerde ise banka müƔterisine belli bir meblaŒn
nakden ödenmesi söz konusu deŒildir. Gayrinakdî kredi kullandran banka,
müƔterisine bir nevi bir sorumluluk kredisi vermekte, bir baƔka deyiƔle
kredibilitesini (itibarn) kullandrmaktadr.16 Gayrinakdî krediler de
genellikle “kredi hatt” olarak kullandrlan kredilerdir.
Kredi hatt tahsis edilerek kullandrlan kredilerde kredi müƔterilerine
belli bir azami had tahsis edilmekte, müƔteriler bu azami had dâhillinde
ihtiyaç duyduklar tutarda krediyi ihtiyaç duyduklar zaman
kullanmaktadrlar. Nakdî kredilerin maliyetini oluƔturan kredi faizleri ile
gayrinakdî kredilerin maliyetini oluƔturan banka komisyonlar, tahsis edilen
kredi hatlarnn kullanlan ksm üzerinden hesaplanmaktadr.
Bununla birlikte, doŒrudan (kredi hatt tahsis edilmeksizin)
kullandrlan kredilerde olduŒu gibi kredi hatt tahsis edilerek kullandrlan
kredilerde de kredinin teminat; toplam kredi hatt üzerinden, kredi hatt
tahsis edilmeden önce alnmaktadr.
Temiatlar; “ayni teminatlar” ve “Ɣahsi teminatlar” olmak üzere ikili bir
ayrma tabi tutulmaktadr. Ayni teminat, belli bir malvarlŒnn rehin olarak
alacaklnn emrine verilmesidir. Borçlunun kendi edimini gereŒi gibi yerine
getirmemesi durumunda alacakl, rehnin paraya çevrilmesi yolu ile alacaŒn
elde edebilmektedir.17 bahsi teminat ise, alacaklnn talebinin maddi bir
16
Melih Serhat bahiner, a.g.e, s.28.
17
Melih Serhat bahiner, a.g.e., s.9’dan Vahit DoŒan, Banka Teminat Mektuplar, g. 3. b.,
Ankara, Seçkin Yaynevi, 2005, s. 24’ten E. Kuntalp, Teminat Kavram, Teminat Türleri ve
Bundan DoŒan Sorumluluk: Prof. Dr. Reha Poroy’a ArmaŒan, b.s.b.d., 7stanbul, y.b.d., 1995,
s.280 vd.
32
malvarlŒ ile deŒil, baƔka bir “borç iliƔkisi” ile teminat altna alnmasdr.
Burada üçüncü bir kiƔi, alacaklya karƔ borçlu tarafna dâhil olmakta ve
üzerine aldŒ teminat mükellefiyetinin kapsamnda haczi kabil bütün
malvarlŒ ile sorumlu olmay kabul etmektedir.18
Ticari krediler söz konusu olduŒunda en sk rastlanan teminatlardan
biri, müƔteri mevduatlarnn kendisidir. Buna göre, doŒrudan kullandrlacak
kredinin ya da tahsis edilecek kredi hattnn belli bir orannda19 mevduat,
kredinin teminat olarak banka lehine bloke edilmektedir. MüƔteriler,
genellikle vadeli mevduatlarn teminat göstererek hem faiz geliri elde
etmeye devam etmekte, hem de likidite skƔklŒ annda derhal
kullanabilecekleri bir kredi imkânna sahip olmaktadrlar. Bununla birlikte,
kredi hattnn kullanmadklar ksm üzerinden herhangi bir maliyete
katlanmamaktadrlar. Ancak, blokeli mevduatn teminatn teƔkil ettiŒi kredi
açk olduŒu müddetçe, müƔteriler bu mevduat çekememektedirler.
7Ɣte mevzuatta “kullanlmamƔ” nakdî ve gayrinakdî kredilerden
bahsedilirken kastedilen, kredi hatt Ɣeklinde tahsis edilen kredilerin
isteklilerce henüz kullanlmamƔ ksmdr. Yine mevzuatta “üzerinde
kstlama bulunmayan” mevduattan bahsedilirken, üzerine o ya da bu
nedenle blokaj konmamƔ ve doŒrudan isteklinin tasarrufunda bulunan
mevduattan bahsedilmektedir.
Yukarda 16 nc soruya iliƔkin açklamada da belirtildiŒi üzere; banka
referans mektuplarnn, isteklilerin bankalar nezdindeki kullanlmamƔ nakdî
ve gayrinakdî kredileri ile üzerinde kstlama bulunmayan mevduat
tutarlarn göstermesi gerekmektedir. Bankalardan temin edilecek belgelere
iliƔkin yeterlik kriteri hesaplanrken, söz konusu mevduat ve kredi tutarlar
toplanarak dikkate alnmaktadr.
Bununla birlikte, kanaatimizce, isteklilerin “kullanlmamƔ gayrinakdî
kredilerinin” banka referans mektuplarnda gösterilmesinin istenmesi ve
18
Melih Serhat bahiner, a.g.e., s.9’dan Vahit DoŒan, a.g.e., s.24’ten E. Kuntalp, a.g.e., s.287
vd.
19
Bu oran, bankaclkta “teminat marj” olarak adlandrlmaktadr. Teminat marj,
kullandrlacak ya da tahsis edilecek kredinin belli bir kat Ɣeklinde belirlenmektedir. Buna
göre, örneŒin, kendisine 1.000,00 TL’lik bir kredi hatt tahsis edilecek kredi müƔterisine ait
mevduatn 1.250,00 TL’lik ksm üzerine blokaj konmaktadr.
33
bunlarn bankalardan temin edilecek belgelere iliƔkin yeterlik kriterinin

hesaplanmasnda dikkate alnmas yerinde bir uygulama deŒildir. Zira,
kullanlmamƔ gayrinakdî krediler; kullanlmamƔ nakdî krediler ile üzerinde
kstlama bulunmayan mevduatn aksine, istekliler tarafndan derhal
kullanlabilecek bir nakit imkânn temsil etmemektedir. Oysa, kamu ihale
mevzuatnda öngörülen banka referans mektuplarnn asli iƔlevi, isteklilerin
bir likidite sorunu ile karƔlaƔmalar durumunda derhal baƔvurabilecekleri
nakit imkânlarnn ortaya konmasdr.
18- Banka referans mektuplarnn teyit edilmesi zorunlu mudur?

baƔlkl maddelerinde, gerek görüldüŒünde, banka referans mektuplarnn
teyidinin ilgili bankann genel müdürlüŒünden ya da Ɣubesinden idarelerce
yaplabileceŒi belirtilmiƔtir.20
GörüldüŒü üzere, banka referans mektuplarnn teyit ettirilip

ettirilmemesi, tamamen idarelerin takdirine braklmƔ olan bir husustur.
7stikrar kazanmƔ Kurul kararlar da bu yöndedir.21
19- Banka referans mektuplar yerine yalnzca teyitleri sunulabilir mi?

Uygulamada, zaman zaman isteklilerce banka referans mektuplarnn
yan sra, bunlarn teyidine iliƔkin belgelerin de sunulduŒu görülmektedir.
Bununla birlikte, belgeyi düzenleyen makam tarafndan deŒil de teyide konu
belgeyi sunan kiƔi tarafndan sunulduŒundan, bu belgeler, iƔlevleri
bakmndan teyit saylamaz.
Bununla birlikte, teklif zarf içerisinde banka referans mektubuna

deŒil de yalnzca teyidine yer verilmiƔ olmas ve sunulan teyidin, mektubun
20
Teyit iƔleminin iƔlevi, bir belgenin gerçekten belge üzerinde düzenleyicisi olarak görünen
kurum, kuruluƔ ya da kiƔi tarafndan düzenlenip düzenlenmediŒinin tespitidir.
Bununla birlikte, yaplp yaplmamas idarelerin takdirine braklmƔ olan ve yaplmas banka
referans mektubunun mevzuata uygun olarak sunulma zorunluluŒunu ortadan kaldrmayan
teyit iƔlemi, bunlarda rastlanan bilgi eksikliklerinin tamamlatlmas amacyla kullanlamaz:
2011/UY.III-2311 sayl Kurul Karar.
21
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2010/UH.I-2537 ve 2011/UH.I-3444 ve sayl
Kurul kararlar.
34
taƔmas zorunlu bütün asli unsurlar taƔmas durumunda, bu belgenin

banka referans mektubu olarak kabulü gerekmektedir.22
20- Banka referans mektuplarnn düzenlenme ve onay esaslar nelerdir?
Uygulama yönetmeliklerinin ekinde banka referans mektubu standart
formlarna yer verilmiƔtir. 7halelerde sunulacak banka referans
mektuplarnn bu formlara uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.23
Söz konusu standart formlarda, isteklilerin, “üzerinde kstlama
bulunmayan mevduat” ile “kullanlmamƔ nakdî ve gayrinakdî kredilerine”
iliƔkin tutarlarn gösterilmesi istenmektedir. Yine standart formlara göre,
banka referans mektuplarnda; isteklinin ad, düzenleme tarihi, banka ad,
yetkililerin isim, unvan ve imzalarna da yer verilmelidir.
Banka referans mektuplarnn teyitlerinin de, en az iki banka
yetkilisinin imzasn taƔmas gerekmektedir.
Mektubun asli unsurlarn bozucu nitelikte olmamas kaydyla,
standart formda gösterilen unsurlarn yan sra baƔkaca unsurlar da içeren
banka referans mektuplar uygun kabul edilmelidir. Nitekim Kurul da, bir
kararnda, banka referans mektubunda fazladan yer verilen “…bu referans
mektubu Bankamzn herhangi bir tahhüdü ve sorumluluŒu tazammum
etmemek kaydyla…”24 ibaresini mektubun niteliŒini etkiler nitelikte
görmemiƔtir.25
21- Yetkili imzalarndaki eksiklikler bilgi eksikliŒi kapsamnda
tamamlatlabilir mi?
Banka referans mektubu standart formlarna göre, mektuplarda,
banka yetkililerinin imzalarna da yer verilmelidir.
5411 sayl Bankaclk Kanununun 7 nci maddesinde, bankalarn
“anonim Ɣirket” Ɣeklinde kurulmalarnn zorunlu olduŒu hüküm altna
alnmƔtr. 6102 sayl Türk Ticaret Kanununun 370 inci maddesinin birinci
22
Bu yöndeki örnek Kurul Karar için bkz.: 2010/UM.I-3514 sayl Kurul Karar.
23
Her bir uygulama yönetmeliŒinin ekinde o ihale türüne iliƔkin olarak yer verilen söz konusu
standart formlara EK-E’de yer verilmiƔtir.
24
Bu ibare, aslnda, banka referans mektubunu düzenleyen bankann bu nedenle herhangi
bir taahhüt altna girmediŒine iliƔkin gerçeŒin bir tekrardr.
25
2007/UY.Z-2592 sayl Kurul Karar.
35
fkrasna göre de, anonim Ɣirket adna düzenlenen belgelerin geçerliliŒi, ana
sözleƔmede aksine bir hüküm bulunmadkça, temsile yetkili olanlardan
ikisinin imzasna baŒldr. Bu çerçevede, banka referans mektuplarnn en az
iki banka yetkilisi tarafndan imza altna alnmas gerekmektedir. Banka
referans mektubu standart formlarnda banka “yetkililerinin” imzalarndan
çoŒul Ɣekilde bahsedilme nedeni de budur.
Bu itibarla, tek yetkili imzas içeren banka referans mektuplarndaki
bu eksikliŒin, belgenin taƔmas zorunlu asli unsurlarna iliƔkin olacaŒ,
dolaysyla idarelerce tamamlatlmalarnn mümkün olmadŒ sonucuna
ulaƔlmaktadr.
DiŒer taraftan, banka referans mektuplarnn hiç imza içermemesi
halinde, mektubun taƔmas zorunlu asli unsurlarndaki bir eksiklikten deŒil,
ortada hukuki anlamda bir belge bulunmadŒndan bahsetmek
gerekmektedir. Zira, bir belgenin belge olarak geçerli olabilmesi için gerekli
olan iki unsurdan biri “metin”, diŒeri ise o metni kapsayacak Ɣekilde atlan
“imzadr”.26 Buna göre, imzasz bir metnin belge olarak nitelendirilebilmesi
mümkün olmayp, hiç sunulmadŒnn kabulü gerekir.
22- Yetkililerin isim ve unvanlarndaki eksiklikler bilgi eksikliŒi kapsamnda
tamamlatlabilir mi?
banka yetkililerinin isim ve unvanlarna da yer verilmelidir.
Banka referans mektuplar, belli bir tarih itibariyle, isteklilerin
bankalar nezdindeki kullanlmamƔ nakdî ve gayrinakdî kredileri ile üzerinde
kstlama bulunmayan mevduat tutarlarn gösteren belgelerdir. Banka
referans mektuplarnn taƔmalar zorunlu unsurlar da, kanaatimizce, bu
çerçevede belirlenmelidir. Bu itibarla, banka yetkililerinin isim ve unvanlar
banka referans mektuplarnn taƔmalar zorunlu asli unsurlarndan
26
Nevzat Toroslu, Ceza Hukuku, 1. b., Ankara, SavaƔ Yaynevi, 1998 ss. 270-271.; Bu metin,
belirli bir içeriŒe sahip, anlaml bir metin olmaldr. DiŒer taraftan, doktrinde imzann metni
kapsamas; imzann, hemen metnin bittiŒi yerden itibaren altna bir yere atlmas Ɣeklinde
anlaƔlmaktadr. Bununla birlikte bu anlayƔn çok dar bir Ɣekilde yorumlanmadŒn ve metnin
makul bir yerine atlan imzann da usulü dairesinde atlmƔ bir imza olarak kabul edildiŒini
belirtmek gerekir.
Türk Dil Kurumunun güncel Türkçe SözlüŒü’nde de, imza; “Bir kimsenin, herhangi bir belgeyi
yazdŒn veya onayladŒn belirtmek için her zaman ayn biçimde kullandŒ iƔaret” Ɣeklinde
tanmlanmƔtr.
36
saylmamaldr.27
Banka yetkililerinin isim ve unvanlarnn banka referans mektuplarnn
taƔmalar zorunlu asli unsurlarndan olmadŒ tespit edildikten sonra,
bunlardaki eksikliklerin belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte
olup olmadŒnn tespiti gerekmektedir.
Her Ɣeyden önce, banka, kendi nam ve hesabna imza atan banka
personelinin isim ve unvanna vâkftr. Banka referans mektubu yetki
snrlar aƔlarak imzalanmƔ olsa dahi bu durum, öncelikle banka ile ilgili
personel arasndaki hukuki iliƔkiyi ilgilendirir; üçüncü Ɣahslar bakmndan
ise bankann sorumluluŒunu ortadan kaldrmaz.28 Banka, istihdam eden
sfatyla, personelinin imzasndan zaten sorumludur.
Kurul da, bir kararnda, imza sahiplerinin isim ve unvanlarna yer
verilmemiƔ olmakla birlikte üzerinde iki imza yer alan bir banka referans
mektubunun, o haliyle uygun görülmesi gerektiŒi tespitinde bulunmuƔtur.29
Bu itibarla, taƔmalar zorunlu diŒer asli unsurlar ile birlikte iki yetkili
imzasna da yer verilmiƔ olan banka referans mektuplarnda banka
yetkililerinin isim ve unvanlarna yer verilmemiƔ olmasnn, belgenin
içeriŒine iliƔkin herhangi bir tereddüt yaratmayacaŒ, dolaysyla bu
eksikliklerin tamamlatlmasna gerek bulunmadŒ sonucuna ulaƔlmaktadr.
23- Düzenleme tarihindeki eksiklikler bilgi eksikliŒi kapsamnda
tamamlatlabilir mi?
düzenleme tarihine de yer verilmelidir.
27
Bu noktada, standart formlarda istenen her türlü bilginin ilgili yeterlik belgesinin taƔmas
zorunlu asli unsurlarn gösterdiŒi Ɣeklinde bir yanlgya kaplmamak gerektiŒini belirtmek
gerekir. Standart formlarda istenen bilgilerin her biri belli bir amaca yönelik olarak ilgili
standart forma konmuƔ olsa da, bunlardaki eksikliklerin “belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt
yaratacak nitelikte olup olmadŒ”, her somut olaya göre ayrca deŒerlendirilmesi gereken
ayr bir konu olmaldr.
28
Kald ki, banka referans mektuplarnda yer verilen yetkili isim ve unvanlarndan, söz
konusu personelin bu hususta yetkili olup olmadŒnn tespiti zaten mümkün deŒildir.
29
2009/UH.III-2358 sayl Kurul Karar.
37
baƔlkl maddelerine göre, banka referans mektuplarnn ilk ilân ya da davet

tarihinden sonra düzenlenmiƔ olmas zorunludur. 7Ɣte mektubun düzenleme
tarihi, bu hususun tevsiki bakmndan önem arz etmekte, banka referans
mektuplarnn taƔmalar zorunlu asli unsurlarndan birini teƔkil etmektedir.
Dolaysyla, bunlardaki bir eksikliŒin bilgi eksikliŒi kapsamnda
tamamlatlabilmesi, mümkün olmamaldr.30
24- Banka referans mektuplarnn bunlar düzenleyen banka Ɣubesi dƔnda
ayn bankann bir baƔka Ɣubesince aslna uygun olduŒu yönünde bir
beyanla onaylanan suretleri sunulabilir mi?
Yukarda 15 inci soruya iliƔkin açklamada da belirtildiŒi üzere,
ihalelerde istenen belgelerin ancak asl, noterce aslna uygun olduŒu
yönünde bir beyanla onayl suretleri ya da aslnn idarece görüldüŒü
yönünde bir beyanla onayl suretleri sunulabilir. Bu çerçevede, ilk bakƔta,
noter ve ihaleyi yapan idarenin kendisi dƔndaki makamlarca aslna uygun
olduŒu yönünde bir beyanla onaylanan banka referans mektuplarnn kabul
edilmemesi gerektiŒi gibi bir sonuca ulaƔmak mümkündür.
Bununla birlikte, kanaatimizce, bir belgeyi düzenleyenin, o belgenin
suretini çkarma hususunda da yetkili olduŒunun kabulü gerekmektedir. Bu
baŒlamda, örneŒin, bir banka Ɣubesinin, daha önce düzenlediŒi bir banka
referans mektubunun fotokopisini aslnn ayn olduŒu yönünde bir beyanla
onaylamas pekâlâ mümkün olmal; bu suret, asl gibi iƔlem görmelidir.
Bu yetki, banka referans mektubunu düzenleyen banka Ɣubesi dƔnda
ayn bankann bir baƔka Ɣubesi için de geçerli olmaldr. Zira, Ɣube ile merkez
ayn tüzel kiƔiye (bankaya) ait olduŒu gibi, Ɣubenin kâr ve zarar da merkeze
aittir. bube araclŒyla elde edilen haklarn ve üstlenilen borçlarn sahibi de
tüzel kiƔiliŒin (bankann) kendisidir. Dolaysyla, banka referans mektubunu
düzenleyen bankann, o belgenin suretini çkarma hususunda da yetkili
olduŒu bir kez kabul edildikten sonra, bu iƔlemin mektubu düzenleyen
Ɣubenin kendisi tarafndan m yoksa ayn bankann bir baƔka Ɣubesi
tarafndan m yapldŒnn da bir önemi kalmamaktadr. Zira, her iki Ɣube de,
30
Bununla birlikte, Kurul’a göre, banka referans mektubunda düzenleme tarihine yer
verilmemiƔ olmasna raŒmen idare ve ihale adnn belirtilmiƔ olmas halinde, bu durum,
mektubun ihale ilân ile ihale tarihi arasnda düzenlendiŒine karine teƔkil etmekte ve bu
eksikliŒin tamamlatlmas gerekmektedir.: 2011/UH.I-3713 sayl Kurul Karar.
38
ayn tüzel kiƔilik adna faaliyet göstermekte ve onun adna yükümlülük altna
girmektedir.31
Bununla birlikte, istikrar kazanmƔ Kurul kararlarna göre, banka
referans mektuplarnn, mektubu düzenleyen Ɣube dƔnda ayn bankann
baƔka Ɣubelerince aslnn ayn olduŒu yönünde bir beyanla onayl suretleri
geçerli kabul edilmemektedir.32
25- Banka referans mektuplar ortak giriƔimlerce nasl sunulur?
Ortak giriƔim33 isteklilerden iƔ ortaklklarnda, istenen yeterlik kriteri,
ortaklardan biri, birkaç ya da tamam tarafndan ortaklk oranna
baklmakszn saŒlanabilir. Konsorsiyumlarda ise, bankalardan temin
edilecek belgelerin (banka referans mektuplarnn), her bir ortak tarafndan
kendi ksm için belirlenen yeterlik kriterini saŒlayacak Ɣekilde sunulmas
gerekir.
26- Banka referans mektuplarnn deŒerlendirilme esaslar nelerdir?
baƔklkl maddelerinde, isteklilerin bankalar nezdindeki kullanlmamƔ nakdî
ve gayrinakdî kredileri ile üzerinde kstlama bulunmayan mevduatnn; açk
ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun pazarlk usulünü düzenleyen 21 inci
maddesinin birinci fkrasnn (b) ve (c) bentlerine göre yaplan ihalelerde,
teklif edilen bedelin %10’undan; belli istekliler arasnda ihale usulüne ve
Kamu 7hale Kanununun pazarlk usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin
birinci fkrasnn (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerde ise,
31
Ayn gerekçelerle, kanaatimizce, banka referans mektuplarnn teyidinin de ayn bankann
farkl Ɣubeleri tarafndan yaplabilmesi önünde herhangi bir hukuki engel bulunmamaktadr.
Bu baŒlamda, uygulama yönetmeliklerinin “Bankalardan temin edilecek belgeler” baƔlkl
maddelerinin “teyidin ilgili bankann genel müdürlüŒünden ya da Ɣubesinden yaplabileceŒi”
Ɣeklindeki düzenlemesinde yer alan “Ɣubesinden” ibaresinin, ilgili bankann herhangi bir
Ɣubesi anlaƔlabilmelidir.
32
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2010/UH.I-2349, 2010/UY.II-3819, 2010/UH.I-
3862, 2011/UY.III-2311 ve 2011/UY.II-4404 sayl Kurul kararlar.
33
Kamu 7hale Kanununun 4 üncü maddesinde; “ortak giriƔim”, “7haleye katlmak üzere birden
fazla gerçek veya tüzel kiƔinin aralarnda yaptklar anlaƔma ile oluƔturulan iƔ ortaklŒ veya
konsorsiyumlar” Ɣeklinde tanmlanmƔtr. Ayn Kanunun 14 üncü maddesinde ise, “hak ve
sorumluluklaryla iƔin tümünü birlikte yapmak üzere” oluƔturulan ortak giriƔimler “iƔ
ortaklŒ”, “hak ve sorumluluklarn ayrarak iƔin kendi uzmanlk alanlaryla ilgili ksmlarn
yapmak üzere” oluƔturulan ortak giriƔimler ise “konsorsiyum” olarak tanmlanmƔtr.
39
yaklaƔk maliyetin % 5’i ile % 15’i aralŒnda, idare tarafndan belirlenecek

parasal tutardan az olamayacaŒ belirtilmektedir.
Bankalardan temin edilecek belgelere iliƔkin yeterlik kriteri, söz
konusu mevduat ve kredi tutarlar toplanarak saŒlanabileceŒi gibi, birden
fazla bankadan edinilerek sunulan banka referans mektuplarnda yer alan
mevduat ve kredi tutarlar toplanmak suretiyle de saŒlanabilir.
ÖRNEK: ABC Ltd. bti. nin 10.07.2012 tarihi itibariyle muhtelif bankalar nezdinde
bulunan kredi ve mevduat bilgilerine aƔaŒda yer verilmiƔtir:
7timat Bankas A.b. (7yicekent bubesi) (TL)
Krediler
Tahsis edilen teminat mektubu kredisi 200.000,00
Verilen teminat mektuplarnn toplam tutar: 80.000,00
Tahsis edilen iƔletme kredisi: 150.000,00
Kullanlan iƔletme kredisi: 150.000,00
Mevduat
Vadeli mevduat: 680.000,00
Vadesiz mevduat: 70.000,00
(Vadeli mevduatn 440.000,00 TL’lik, vadesiz mevduatn ise 30.000,00 TL’lik

ksm; müƔteriye kullandrlan nakdî ve gayrinakdî kredilerin teminatn teƔkil
ettiŒinden, blokelidir.)
Öz 7timat Bankas A.b. (Güzelcekent bubesi) (TL)
Krediler
Mevduat
(Vadesiz mevduatn 5.000,00 TL’lik ksm üzerine mahkeme karar ile tedbir
konmuƔtur.
40
7hale ilân 11.07.2012 tarihinde yaplan ve açk ihale usulü ile gerçekleƔtirilecek
olan bir ihalede, ABC Ltd. bti.’nce bankalardan temin edilecek belgeler
kapsamnda tevsik edilebilecek azami tutar hesaplaynz.

Tahsis edilen teminat mektubu kredisi: 200.000,00
Verilen teminat mektuplarnn toplam tutar: (80.000,00)
KullanlmamƔ gayrinakdî krediler toplam: 120.000,00

Kullanlan iƔletme kredisi: (150.000,00)
KullanlmamƔ nakdî krediler toplam: -,-

Toplam mevduat: 750.000,00
Üzerinde kstlama bulunan mevduat: (470.000,00)
Üzerinde kstlama bulunmayan mevduat: 280.000,00
Toplam: 400.000,00
Öz 7timat Bankas A.b. (Güzelcekent bubesi) (TL)

KullanlmamƔ nakdî krediler toplam: 50.000,00

Toplam: 60.000,00
Buna göre, ABC Ltd. bti.’nin bankalar nezdindeki kullanlmamƔ nakdî ve

gayrinakdî kredileri ile üzerinde kstlama bulunmayan mevduatnn toplam
460.000,00 TL (400.000,00 + 60.000,00)’dir.
41
Malî Yeterlik Belgeleri: Kapsam
BÖLÜM III
MALÎ YETERL7K BELGELER7
A. Malî Yeterlik Belgelerinin Kapsam
27- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler hangileridir?
Uygulama yönetmeliklerinin “Bilanço veya eƔdeŒer belgeler” baƔlkl
maddeleri68 ile Kamu 7hale Genel TebliŒinin 10.1 inci maddesine göre,
bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda;
7lgili mevzuat uyarnca bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan
aday ve istekliler, “yl sonu bilançolarn” ya da “bunlarn gerekli
bölümlerini69”;
7lgili mevzuat uyarnca bilançolarn yaymlatmak zorunda
bulunmayan istekliler ise, “yl sonu bilançolarn”, “bunlarn gerekli
bölümlerini” ya da “bunlara eƔdeŒer belgelerini” sunabilirler.
Bilanço veya
EƔdeŒer Belgeler
Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu

bulunan istekliler bakmndan: bulunmayan istekliler bakmndan:
- yl sonu bilançolar - yl sonu bilançolar

- bunlarn gerekli bölümleri - bunlarn gerekli bölümleri
- bunlara eƔdeŒer belgeler
bekil 8: Bilanço veya eƔdeŒer belgeler
68
Bilanço veya eƔdeŒer belgelerin düzenlenme, kabul ve deŒerlendirme esaslar; Mal Alm
7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 33, Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 35,
Uygulama YönetmeliŒinin 35 inci maddesinde açklanmƔtr.
69
Uygulama yönetmeliklerinin “Bilanço veya eƔdeŒer belgeler” baƔlkl maddelerinde
“…gerekli bölümleri…” ibaresi kullanlrken, ayn hususu ifade etmek üzere, Kamu 7hale Genel
TebliŒinin 10 uncu maddesinde “…gerekli görülen bölümleri…” ibaresi kullanlmƔtr. Bu
çalƔmada, uygulama yönetmeliklerinin ifade Ɣekli tercih edilmiƔtir.
43
28- Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan isteklilerin bilanço veya

eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunmas gereken belgeler hangileridir,
kimler bilançolarn yaymlatmak zorundadr?
Uygulama yönetmeliklerinin “Bilanço veya EƔdeŒer Belgeler” baƔlkl
maddeleri ile Kamu 7hale Genel TebliŒinin 10.1 inci maddesinde, “ilgili
mevzuat uyarnca” bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan
isteklilerden bahsedilmektedir. Kamu ihale mevzuatnn “ilgili mevzuat”
olarak atfta bulunduŒu mevzuat, “sermaye piyasas mevzuatdr”.
Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan yaymlanan Sermaye Piyasasnda
Malî Tablo ve Raporlara 7liƔkin 7lke ve Kurallar Hakknda TebliŒ (Seri:XI,
No:1)’in 49 uncu maddesinde, menkul kymetlerini halka arz etmiƔ ya da arz
etmiƔ saylan anonim ortaklklarn,70 malî tablolarn her yl olaŒan genel
kurul toplantlarn izleyen 30 gün içinde Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde
ve ayn maddede belirtilen esas ve usuller dahilinde ulusal ve/veya yerel
gazetelerde yaymlatmak zorunda olduklar belirtilmiƔtir.71
Buna göre, halka açk anonim Ɣirketlerin bilançolarn yaymlatmas
zorunludur. Bu Ɣirketler, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yalnzca
yaymlanmas zorunlu olan bilançolarn ya da bunlarn gerekli bölümlerini
sunabileceklerdir. Yaymlanmas zorunlu olan bilançolar ise, sermaye
piyasas mevzuatna göre düzenlenen bilançolardr. Bu itibarla, halka açk
anonim Ɣirketlerin, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda vergi
beyannameleri ekinde yer alan bilançolarn sunabilmeleri mümkün deŒildir.
Bu çerçevede, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda vergi
beyannameleri ekinde yer alan bilançolarn sunan anonim Ɣirketlerin halka
70
Sermaye Piyasas Kanununun 3 üncü maddesinde, “Halka Açk Anonim Ortaklk”, “hisse
senetleri halka arz edilmiƔ olan veya halka arz edilmiƔ saylan ortaklklar” Ɣeklinde
tanmlanmƔtr. Anlan Kanunun 11 inci maddesinin birinci fkrasnda da, pay sahibi says
250’yi aƔan anonim ortaklklarn hisse senetlerinin halka arz olunmuƔ saylacaŒ ve bu
ortaklklarn halka açk anonim ortaklk hükümlerine tabi olacaŒ hüküm altna alnmƔtr.
71
Halka açk anonim Ɣirketler bakmndan böyle bir zorunluluk getirilmesinin nedeni,
“kamunun aydnlatlmas” ilkesinin bu tür Ɣirketler açsndan “ticari srrn korunmas”
ilkesinin önüne geçmesidir. Zaten, yatrmclar bakmndan sermaye piyasalarnda iƔlem
yapmann ön koƔulu, güvenli ve Ɣeffaf bir piyasa ortamnn oluƔturulmuƔ olmasdr.
44
açk olup olmadŒ idarelerce araƔtrlmal, halka açk olduŒu belirlenen

anonim Ɣirketlerce bu Ɣekilde sunulan bilançolar uygun görülmemelidir.72
29- Yaymlanmas zorunlu olan yl sonu bilançosunun gerekli bölümleri
ibaresinden ne anlamak gerekir?
maddelerine göre, “yaymlanmas zorunlu olan yl sonu bilançosunun gerekli
bölümleri” ibaresinden; bilançolarn, uygulama yönetmeliklerinin anlan
maddelerinde yeterlik kriteri olarak arandŒ belirtilen malî oranlarn
saŒlandŒn gösteren bölümleri anlaƔlmaldr.
DiŒer taraftan, sunulan bilanço bölümlerinde yer verilen bakiyelerin
söz konusu malî oranlarn hesaplanmas bakmndan yeterli olmas
durumunda, sunulan bilanço bölümlerinde mutlaka bu malî oranlar teƔkil
eden hesap kalem ve gruplarna iliƔkin bakiyelerin gösterilmesi,
kanaatimizce, olmazsa olmaz bir zorunluluk deŒildir.
“Toplam aktifler” ve “toplam pasifler” bakiyeleri, çift tarafl kayt
sisteminin doŒal bir sonucu ve temel muhasebe özdeƔliŒinin bir gereŒi
olarak, her zaman birbirine eƔit olacaktr. Bu çerçevede, örneŒin, “dönen
varlklar”, “öz kaynaklar” ve “toplam pasifler” ana hesap gruplarna ait
bölümlerin sunulmas, ancak “duran varlklar” “ve “toplam aktifler” ana
hesap gruplarna iliƔkin bölümlerin sunulmamas durumunda, öz kaynak
oran73; “öz kaynaklar” “toplam pasiflere” bölünmek suretiyle de
hesaplanabilir. Böyle bir durumda, sunulan bilanço bölümlerinde “toplam
aktifler” bakiyesinin ayrca gösterilmiƔ olmasnn istenmesine gerek
bulunmamaktadr.
Bununla birlikte, ilgili mevzuat uyarnca bilançosunu yaymlatma
zorunluluŒu bulunan bir isteklinin, zaten zorunlu olarak yaymlatmƔ olduŒu
bilançosu yerine, hangi saikle bu bilançonun belli bölümlerini sunup tümünü
sunmaktan imtina edeceŒini anlamak güçtür. Böyle bir tercihin anlaml bir
pratik deŒeri de olmayacaktr.
72
Halka açk anonim Ɣirketler, http://www.spk.gov.tr/ apps/ ofd/ iletisim.aspx?
submenuheader=-1 internet adresinden sorgulanabilir.
73
Öz kaynak oran, “öz kaynaklarn” “toplam aktiflere” oran Ɣeklinde tanmlanr.
45
30- Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan isteklilerin bilanço

veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunmas gereken belgeler hangileridir,
eƔdeŒer belgeler ibaresinden ne anlamak gerekir?
Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan istekliler, “yl sonu
bilançolarn” ya da “bilançolarnn gerekli bölümlerini” sunabilecekleri gibi,
bunlarn yerine, eƔdeŒer belge olarak, yeterlik kriteri olarak aranan malî
oranlarn saŒlandŒn göstermek üzere yeminli malî müƔavir ya da serbest
muhasebeci malî müƔavirlerce “standart forma uygun olarak düzenlenen
belgeyi” de sunabilirler.
Kamu ihale mevzuatnda “eƔdeŒer belge” olarak kabul edilen standart
formlara, “Bilanço Bilgileri Tablosu” ad altnda, uygulama yönetmelikleri
ekinde yer verilmiƔtir.74 Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan
istekliler, bilançolar ya da bunlarn gerekli bölümleri yerine, eƔdeŒer belge
olarak, bu standart forma uygun olarak ve yine bu formda yaplan
açklamalar dikkate alnmak suretiyle düzenlenen bilanço bilgileri tablolarn
da sunabilirler. Bununla birlikte, eƔdeŒer belge olarak baƔkaca bir belge
sunulabilmesi mümkün deŒildir.
Ancak, bu tablonun sunulup sunulmamas, bunun yerine bilançonun
kendisinin ya da gerekli bölümlerinin sunulmas, tamamen isteklilerin
takdirindedir.75
Yeminli malî müƔavir ya da serbest muhasebeci malî müƔavirlerce
standart forma uygun olarak düzenlenmeleri gerekliliŒinin getirdiŒi güvence
de dikkate alndŒnda, kanaatimizce, bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu
bulunmayan istekliler bakmndan getirilen bu imkân, bilançolarn
yaymlatma zorunluluŒu bulunan istekliler bakmndan da öngörülmelidir.
31- Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan isteklilerin sermaye
piyasas mevzuatna göre düzenlenenler yerine vergi mevzuatna göre
düzenlenen bilançolarn sunmas mümkün müdür?
Bilanço esasna göre defter tutan tacirler, ilgisine göre, gelir ya da
kurumlar vergisi beyannamesi ekinde malî tablolarna da yer vermektedir.
74
Her bir uygulama yönetmeliŒinin ekinde o ihale türüne iliƔkin olarak yer verilen söz konusu
standart formlara EK-F’de yer verilmiƔtir.
75
Bu yöndeki örnek Kurul Karar için bkz.: 2012/UH.III-476 sayl Kurul Karar.
46
Vergi beyannameleri ekinde sunulan malî tablolar, vergi mevzuatna göre

düzenlenmektedir. Bununla birlikte, esas aldklar muhasebe standartlarnn
farkl olmas nedeniyle, vergi mevzuatna göre hazrlanan malî tablolar ile
sermaye piyasas mevzuatna göre hazrlananlar arasnda önemli farkllklar
bulunabilmektedir.
Kamu ihale mevzuatna göre, bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu
bulunan istekliler, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda ancak
yaymlanmas zorunlu olan bilançolarn ya da bunlarn gerekli bölümlerini
sunabilirler. Bu yaym zorunluluŒunun sermaye piyasas mevzuatndan
kaynaklandŒ da dikkate alndŒnda, bu isteklilerin, bilanço veya eƔdeŒer
belgeler kapsamnda vergi mevzuatna göre düzenlenmiƔ bilançolarn
sunma imkân bulunmamaktadr.
32- Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan isteklilerin bilanço
veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda hem bilançolarn ya da bilançolarnn
gerekli bölümlerini hem de bilanço bilgileri tablolarn sunmas
durumunda yeterlik deŒerlendirmesi hangi belge üzerinden yaplr?
Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan isteklilerin bilanço
veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda ya bilançolarn veya bilançolarnn
gerekli bölümlerini ya da bilanço bilgileri tablolarn sunmalar gerekirken,
uygulamada, zaman zaman her iki belgeyi bir arada sunduklar
görülmektedir.
Böyle bir durumda yeterlik deŒerlendirmesi, sunulan bilanço ya da
bilançonun gerekli bölümleri üzerinden yaplmaldr; zira bilanço veya
eƔdeŒer belgeler kapsamnda yaplan yeterlik deŒerlendirmesine esas teƔkil
eden belgeler bunlardr.
Bu Ɣekilde sunulan bilanço ya da bilançonun gerekli bölümlerinin
yeterlik kriteri olarak aranan malî oranlarn saŒlanmadŒn göstermesine
raŒmen, yine ayn istekli tarafndan sunulan bilanço bilgileri tablosuna göre
bu oranlarn saŒlanyor olmas durumunda, kamu ihale mevzuatnda aranan
yeterlik kriterlerinin saŒlandŒndan bahsetmek mümkün deŒildir. Hatta,
böyle bir durumda, söz konusu bilanço bilgileri tablosunu düzenleyen
meslek mensubu hakknda TÜRMOB’a bildirimde bulunulmas yerinde bir
uygulama olacaktr.
47
33- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler hangileridir?

7Ɣ hacmini gösteren belgelerin hangileri olduŒu, uygulama
yönetmeliklerinin “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl maddelerinde76 ve
Kamu 7hale Genel TebliŒinin 10.2 nci maddesinde belirtilmiƔtir. Bu
belgelerden ilki, “toplam ciroyu gösteren gelir tablosu”77, diŒeri ise;
Mal alm ihalelerinde, taahhüt altnda devam eden mal satƔlarnn
gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen mal satƔlarnn,
Hizmet alm ihalelerinde, taahhüt altnda devam eden hizmet
iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen hizmet iƔlerinin,
DanƔmanlk hizmet alm ihalelerinde, taahhüt altnda devam eden
danƔmanlk hizmet iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen
danƔmanlk hizmet iƔlerinin,
Yapm iƔlerinde, taahhüt altnda devam eden yapm iƔlerinin
gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen yapm iƔlerinin,
parasal tutarn gösteren faturalardr.78
GörüldüŒü üzere, isteklilerin iƔ hacmi, ya her türlü satƔ ve iƔten elde
ettikleri toplam ciroyu gösteren “gelir tablosuyla” ya da ihale türü iƔe iliƔkin
76
7Ɣ hacmini gösteren belgelerin düzenlenme, kabul ve deŒerlendirme esaslar; Mal Alm
7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 34, Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 36,
Uygulama YönetmeliŒinin 36 nc maddesinde açklanmƔtr.
77
“Toplam ciroyu gösteren gelir tablosu”, bundan sonra, ksaca, “gelir tablosu” olarak
anlacaktr.
78
“Taahhüt altnda devam eden iƔlerin/satƔlarn gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen
iƔlerin/satƔlarn parasal tutarn gösteren faturalar”, bundan sonra, yer yer, ksaca,
“gerçekleƔtirilen iƔlere iliƔkin faturalar” ya da yalnzca “faturalar” olarak anlacaktr.
Uygulama yönetmeliklerinin önceki Ɣekillerinde, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda
gelir tablosunun yan sra, “faturalar” deŒil, “hakediƔ raporlar” istenmekteydi. Her ne kadar,
hakediƔ raporlarna konu olan iƔler de faturalandrlyor olsa da, hakediƔ raporlar genellikle
kamuya gerçekleƔtirilen iƔler için iƔ sahibi idareler tarafndan düzenlendiŒinden, isteklilerin
özel sektöre gerçekleƔtirdikleri iƔlere iliƔkin parasal tutarlar, iƔ hacmini tevsiken
kullanlamamaktayd. HakediƔ raporlar yerine faturalar istenerek, hem kamuya hem de özel
sektöre gerçekleƔtirilen iƔlere iliƔkin parasal tutarlarn iƔ hacmini tevsiken kullanlabilmesi
saŒlanmƔtr.
48
iƔlerden elde ettikleri gelirleri gösteren “faturalar” araclŒyla tevsik

edilmektedir.
Faturalar araclŒyla, “7hale konusu iƔ ve benzer iƔlerden” deŒil, “ihale
türüne” iliƔkin iƔlerden elde edilen gelirlerin tevsik edildiŒine dikkat
edilmelidir. Dolaysyla, örneŒin, bir yapm iƔi ihalesinde iƔ hacmini tevsiken
faturalarn sunan bir istekli, yalnzca ihale konusu iƔ ya da benzer iƔlerden
deŒil, bütün yapm iƔlerinden elde ettiŒi gelirleri gösteren faturalarn
sunabilecektir.
7Ɣ Hacmini
Gösteren Belgeler
Toplam ciroyu gösteren Taahhüt altnda devam eden satƔ veya

gelir tablosu iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmna veya
bitirilen satƔ veya iƔlere iliƔkin faturalar
bekil 9: 7Ɣ hacmini gösteren belgeler
34- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda idarelerce istenmesi gereken

belgeler hangileridir?
Uygulama yönetmeliklerinin “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl
maddelerinde, iƔ hacmini gösteren belgelerin (gelir tablosu ile faturalar) her
ikisinin de idarelerce istenmesinin zorunlu olduŒu belirtilmiƔtir.
Bunun nedeni, iƔ hacmine iliƔkin olarak istenen yeterlik kriterini;
ihaleye katlan isteklilerden bir ksmnn, gelir tablolarndan elde edilen
“toplam cirolaryla”; bir ksmnn ise, faturalar ile tevsik ettikleri satƔ ve
iƔlerin “parasal tutarlaryla” saŒlamas ihtimalidir.
7darelerce her iki grup belgenin istenmesi zorunlu tutularak, ihaleye
katlmak isteyenlerin bir ksmnn katlmlarnn engellenmesine ve bu
suretle rekabet ilkesinin ihlaline peƔinen engel olunmak amaçlanmƔtr.
49
35- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda isteklilerce sunulmas

gereken belgeler hangileridir?
7steklilerin her iki grup belgeden (gelir tablosu ya da faturalar) birini
sunmalar yeterlidir. 7Ɣ hacmini gösteren belgelerden birini sunup diŒerini
sunmayan bir isteklinin teklifi, bu gerekçeyle deŒerlendirme dƔ
braklamaz.79
Her iki belgenin bir arada sunulmas halinde, bunlardan birinin ilgili
yeterlik kriterini saŒlamas yeterlidir.80 Ancak, bu iki belgenin bir arada
deŒerlendirilmesi mümkün deŒildir.
“Devam eden” ve “bitirilen” iƔlere iliƔkin faturalar bir arada
sunulabilir. Bu durumda, iƔ hacmine iliƔkin kriterin saŒlanp saŒlanmadŒ, bu
faturalardaki parasal tutarlar toplanmak suretiyle hesaplanr.
36- Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde edilen gelirler, faturalar
dƔnda bir baƔka Ɣekilde tevsik edilebilir mi?
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde edilen gelirler, iƔin
tamamlanmasna kadar sonuç (gelir/gider) hesaplarna aktarlmamakta,
bilanço hesaplarnda izlenmektedir. Bu nedenle, yllara yaygn olup da
henüz tamamlanmamƔ olan bu tür iƔlerden elde edilen gelirler, ilgili yln
gelir tablosuna yansmamaktadr.81
Bilanço hesaplarnda izlenen ve sunulacak faturalar araclŒyla tevsik
edilmesi gereken bu tutarlarn, nasl olsa hakedildiŒinden bahisle, gelir
tablosundan elde edilen toplam ciro tutar ile birlikte deŒerlendirilmesi
imkân dâhilinde deŒildir. Zira, gelir tablosundan elde edilen “toplam ciro” ile
faturalarn gösterdiŒi “parasal tutarlara” iliƔkin yeterlik kriterleri, birbirinden
farkl oranlar Ɣeklinde belirlenmiƔtir.82
79
Bu yöndeki örnek Kurul Karar için bkz.: 2012/UY.I-6 sayl Kurul Karar.
80
Bu yöndeki örnek Kurul Karar için bkz.: 2009/UY.II-1466 sayl Kurul Karar.
81
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinin muhasebeleƔtirilmesine iliƔkin ayrntl bilgiye,
çalƔmann “Malî Yeterlik Belgeleri: DeŒerlendirilme Esaslar” baƔlkl bölümünde yer
verilmiƔtir.
82
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterleri, çalƔmann “Malî
Yeterlik Belgeleri: DeŒerlendirilme Esaslar” baƔlkl bölümünde ayrntlaryla açklanmƔtr.
50
Yine, bu tutarlarn, faturalar yerine, yllara yaygn inƔaat ve onarm

hakediƔ bedelleri hesaplarna ait bakiyeleri de gösteren bilanço bilgileri
tablosu ile tevsik edilebilmesi de mümkün deŒildir. Zira, iƔ hacmini gösteren
belgeler kapsamnda sunulabilecek belgeler, “gelir tablosu” ve “faturalar”
ile snrlandrlmƔtr.83
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde edilen gelirlerin
muhasebeleƔtirilmesinden kaynaklanan bu gibi ihtilaf ve sorunlar, taksitli
mal satƔlar ile yllara yaygn hizmet ve danƔmanlk hizmet iƔlerinden elde
edilen gelirlerin muhasebeleƔtirilmesi bakmndan söz konusu deŒildir.84 Bu
gibi satƔ ve iƔler çerçevesinde elde edilen gelirler, elde edildikleri yl içinde
satƔ geliri olarak muhasebeleƔtirilmekte, dolaysyla ayn yln gelir
tablosuna yansmaktadr.
Bununla birlikte, mal alm, hizmet alm ve danƔmanlk hizmet alm
ihalelerine katlan isteklilerin, iƔ hacimlerini tevsiken, gerçekleƔtirdikleri satƔ
ve iƔlere iliƔkin faturalarn sunabilmelerinin önünde herhangi bir hukuki
engel bulunmamaktadr. Ancak, söz konusu faturalarn gösterdiŒi parasal
tutarlar, bunlarn gelir tablolarna zaten yansmƔ olacaŒndan, uygulamada,
iƔ hacmini tevsiken fatura sunanlarn, hemen her zaman yapm iƔi
ihalelerine katlan istekliler olduŒu görülmektedir.
37- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler ya da iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda iƔletme hesab defteri özeti ya da serbest meslek kazanç
defteri özeti sunulabilir mi?
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda sunulabilecek olan belgeler, uygulama yönetmeliklerinin
“Bilanço veya eƔdeŒer belgeler” ve “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl
maddelerinde tahdidi (snrl) bir Ɣekilde saylmƔtr.
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler bakmndan, Kamu 7hale Genel
TebliŒinin 10.1.2 nci maddesinde, kamu ihale mevzuatnda saylanlar dƔnda
bilançoda aranan kriterlerin saŒlandŒn göstermek üzere sunulan hiçbir
83
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2007/UY.Z-2412, 2009/UY.II-1466 ve
2011/UY.III-3737 sayl Kurul kararlar.
84
Zaten, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda gelir tablosunun yan sra faturalarn da
sunulabilmesine imkân tannmasnn temel nedeni, yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden
elde edilen gelirlerin muhasebeleƔtirilme sisteminden kaynaklanan bu durumdur.
51
belgenin eƔdeŒer belge olarak kabul edilemeyeceŒi özellikle

vurgulanmƔtr.85
Vergi Usul Kanununun 176 nc maddesine göre, birinci snf tacirler
“bilanço esasna”, ikinci snf tacirler ise “iƔletme hesab esasna” göre
defter tutarlar.86 Anlan Kanunun 210 uncu maddesinde de, serbest meslek
erbabnn87 kazanç defteri tutacaŒ belirtilmiƔtir.
Bu itibarla, bilanço veya eƔdeŒer belgelerin sunulmasnn istendiŒi

ihalelere yalnzca bilanço esasna göre defter tutan birinci snf tacirlerin
katlm mümkün olup, iƔletme hesab esasna göre defter tutan ikinci snf
tacirler ile kazanç defteri tutan serbest meslek erbabnn katlm -kural
olarak- mümkün deŒildir. Kurul da, pek çok kararnda, bilanço veya eƔdeŒer
belgeler ya da iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda iƔletme hesap
defteri özetlerini sunan isteklilerin tekliflerinin bu nedenle deŒerlendirme
dƔ braklmasn mevzuata uygun bulmuƔtur.88
85
Düzenleme o kadar kesindir ki, ylsonu bilançosunun hazrlanmasna esas teƔkil eden
“kesin mizann” dahi bilançoya eƔdeŒer belge olarak kabul edilmemesi gerektiŒi
anlaƔlmaktadr.
Bu hususun, bilanço veya eƔdeŒer belgeler bakmndan Kamu 7hale Genel TebliŒinde tekrar
edilmesinin nedeni, yl sonu bilançolar ile bunlarn gerekli bölümleri yerine sunulabilen
bilanço bilgileri tablosunun standart forma uygun olarak sunulmasn saŒlamaktr. Yoksa,
mevzuatta tahdidi bir Ɣekilde saylan belgeler yerine baƔka belgelerin sunulamayacaŒ zaten
açktr.
86
Hangi tacirlerin birinci, hangilerinin ikinci snf tacir olduŒu ise, yine Vergi Usul Kanununun
177 ve 178 inci maddelerinde belirlenmiƔtir. Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinde,
birinci snf tacirler; her türlü ticaret Ɣirketleri, Kurumlar Vergisi Kanununa tabi olan diŒer
tüzel kiƔiler, satn aldklar mallar olduŒu gibi veya iƔledikten sonra satan ve yllk almlarnn
ya da satƔlarnn tutar belli büyüklüŒü aƔanlar, bunlarn dƔndaki iƔlerle uŒraƔp da yllk
gayri safi iƔ haslat belli büyüklüŒü aƔanlar, her iki iƔi birlikte yapp da yllk satƔ haslat ile
yllk satƔ tutar toplamlar belli büyüklüŒü aƔanlar ve ihtiyari olarak bilanço esasna göre
defter tutmay seçenler Ɣeklinde saylmƔtr. Ayn Kanunun 178 inci maddesinde de, 177 nci
maddede saylmayanlarn ve Kurumlar Vergisi mükellefi olup da iƔletme hesab esasna göre
defter tutmalarna Maliye BakanlŒnca izin verilenlerin ikinci snf tacir olduŒu belirtilmiƔtir.
6102 sayl Türk Ticaret Kanununun 124 üncü maddesinde, ticaret Ɣirketleri; kollektif,
komandit, anonim, limited ve kooperatif Ɣirketleri olarak saylmƔtr.
87
Serbest meslek kazancnn tanm, Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde yaplmƔtr.
88
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2007/UY.Z-2315 ve 2012/UY.III-576 Kurul
kararlar.
52
7Ɣletme hesab esasna göre defter tutan istekliler bakmndan kesin

olan bu durum, hizmet alm ihaleleri ile hizmet alm ihalelerinin özel bir
türü saylabilecek olan danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde serbest meslek
kazanç defteri bakmndan esnetilmiƔ, serbest meslek erbabnn, bilanço
veya eƔdeŒer belgeler ya da iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda
serbest meslek kazanç defteri özetlerini sunabilmelerine imkân tannmƔtr.
Mal alm ihaleleri ile yapm iƔleri ihaleleri için deŒil de, yalnzca
hizmet alm ve danƔmanlk hizmet alm ihaleleri bakmndan böyle bir
imkân getirilmiƔ olmasnn nedenini, serbest meslek faaliyeti ve serbest
meslek erbabnn tanm ile bu ihale türlerinin doŒasnda aramak
gerekmektedir.
Vergi Usul Kanununun 65 inci maddesinin ikinci fkrasnda, “serbest
meslek faaliyeti”, “sermayeden ziyade Ɣahsi mesaiye ilmi veya mesleki
bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan iƔlerin iƔ verene
tabi olmakszn Ɣahsi sorumluluk altnda kendi nam ve hesabna yaplmas”
Ɣeklinde tanmlanmƔ, ayn Kanunun 66 nc maddesinin birinci fkrasnda ise,
serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenlerin “serbest
meslek erbab” olduklar, üstelik serbest meslek faaliyetinin yannda
meslekten baƔka bir iƔ veya görev ile devaml olarak uŒraƔlmasnn da bu
vasf deŒiƔtirmeyeceŒi belirtilmiƔtir.
DiŒer taraftan, Kamu 7hale Kanununun 48 inci maddesine göre,
danƔmanlk hizmet alm ihaleleri, “niteliŒi itibaryla kapsaml ve karmaƔk
olduŒu, özel uzmanlk ve deneyim gerektirdiŒi idarece tespit edilen
hizmetlerin” almna yönelik özel bir ihale türüdür. DanƔmanlk hizmet alm
ihalelerinin konusunu teƔkil eden hizmetler, isteklilerin malî gücünden
ziyade teknik güç ve deneyimlerinin ön plana çktŒ hizmetlerdir.
GörüldüŒü üzere, danƔmanlk hizmet alm ihalelerinin niteliŒi ile
serbest meslek faaliyetinin tanm arasnda önemli bir paralellik vardr. 7Ɣte
bu nedenle, bu tür ihalelerde isteklilerin bilanço veya eƔdeŒer belgeler ya da
iƔ hacmini gösteren belgeler baŒlamnda aranan yeterliklerini serbest
meslek kazanç defteri özetiyle de kantlayabilmelerine imkân tannmƔtr.89
89
Bununla birlikte, az aƔaŒda deŒinileceŒi üzere, bilanço veya eƔdeŒer belgeler ya da iƔ
hacmini gösteren belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç defteri özeti sunulmas
durumunda, aranacak kriterler, farkllk arz etmektedir.
53
DanƔmanlk hizmet alm ihalelerinin yan sra, baz hizmet alm

ihalelerinde de ihale konusu iƔ, yüklenicinin sermayesinden ziyade Ɣahsi
mesaisini, bilimsel ve mesleki bilgisini ya da ihtisasn gerektirmektedir. Bu
nedenle, hizmet alm ihalelerinde de isteklilerin bilanço veya eƔdeŒer
belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç defteri özeti sunabilmelerinin
önü açlmƔtr.
Bununla birlikte, mal almlar ile yapm iƔleri, doŒalar gereŒi, Ɣahsi
bilgi ve beceriden ziyade sermaye gerektiren alm ve iƔlerdir. Bu baŒlamda,
kamu ihale mevzuatnda bilinçli bir tercih yaplarak, bu tür almlara yalnzca
bilanço esasna göre defter tutan, dolaysyla daha önemli malî büyüklükleri
temsil eden birinci snf tacirlerin katlmasnn amaçlandŒ sonucuna
varlabilir.
38- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda serbest meslek erbabnca
sunulabilecek belgeler hangileridir?
Hizmet Alm ihaleleri Uygulama YönetmeliŒi ile DanƔmanlk Hizmet
Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒine göre, bu ihale türlerinde serbest
meslek erbabnn iƔ hacmi, serbest meslek kazanç defteri özeti ile
belgelendirir. Düzenlemenin ifade Ɣeklinden, serbest meslek erbabnn, iƔ
hacmini tevsiken faturalarn sunamayacaŒ sonucuna ulaƔlmaktadr.
39- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler ortak giriƔimlerce nasl sunulur?
Ortak giriƔim isteklilerden her biri, istenen belgeleri ayr ayr sunmal
ve istenen yeterlik kriterlerini ayr ayr saŒlamaldr. Bu baŒlamda, örneŒin,
ortak giriƔim ortaklarndan birisi yaymlanmas zorunlu yl sonu bilançosunu
sunarken, diŒeri bilanço bilgileri tablosunu, bir diŒeri ise serbest meslek
kazanç defteri özetini sunabilir.
40- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler ortak giriƔimlerce nasl sunulur?
7Ɣ ortaklŒ olarak ihaleye katlan isteklilerden her biri, istenen
belgeleri ayr ayr sunmal ve istenen yeterlik kriterlerini iƔ ortaklŒndaki
hissesi orannda ayr ayr saŒlamaldr. DiŒer taraftan, konsorsiyum olarak
ihaleye katlan isteklilerden her biri, istenen belgeleri ayr ayr sunmal ve
istenen yeterlik kriterlerini, baƔvuruda bulunduŒu ya da teklif verdiŒi
ksmlar için ayr ayr saŒlamaldr. Bu baŒlamda, örneŒin, ortak giriƔim
ortaklarndan birisi gelir tablosunu sunarken, diŒeri faturalarn, bir diŒeri ise
serbest meslek kazanç defteri özetini sunabilir.
54
Tacirler
I. snf tacirler II. snf tacirler
Bilanço esasna göre 7Ɣletme hesab esasna göre

defter tutarlar. defter tutarlar.
Anonim Bilanço esasna göre

birketler defter tutan diŒer tacirler
Halka Açk Halka Açk Olmayan

Anonim birketler Anonim birketler
- Hisse senetleri halka arz edilmiƔ olanlar

- Hisse senetleri halka arz etmiƔ saylanlar
(Pay sahibi says 250’yi aƔanlar)
Bilançolarn yaymlatmak Bilançolarn yaymlatmak

zorundalar. zorunda deŒiller.
- yl sonu bilançolarn (ya da) - yl sonu bilançolarn (ya da)
- bunlarn gerekli bölümlerini - bunlarn gerekli bölümlerini (ya da)
sunarlar. - bilanço bilgileri tablolarn
sunarlar.
bekil 10: Birinci ve ikinci snf tacirlerin bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda
sunmalar gereken belgeler
55
Malî Yeterlik Belgeleri: Dönem
B. Malî Yeterlik Belgelerinin Dönemi

41- 7stekliler, hangi döneme ait belgelerini sunmak zorundadr?
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgelerin
istendiŒi ihalelerde, isteklilerden, “ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait”
belgelerini sunmalar istenmektedir.
maddeleri ile “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl maddelerinde, Vergi
Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim ylndan farkl hesap
dönemi belirlenen isteklilerin bilanço ve gelir tablolar için bu hesap
döneminin esas alnacaŒ belirtilmiƔtir.
Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre, hesap dönemi
normal olarak takvim yldr. Bununla birlikte, takvim yl Ɣeklinde belirlenen
dönem faaliyet ve iƔlemlerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için,
baƔvurular üzerine, Maliye BakanlŒnca 12’Ɣer aylk özel hesap dönemleri
belirlenebilir.
Bu düzenleme çerçevesinde, hesap dönemi takvim ylndan farkl
belirlenen istekliler açsndan, “ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait yl
sonu bilançosu” ve “ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait gelir tablosu”
tabirlerinden, kendileri için belirlenen 12 aylk özel hesap dönemi sonunda
düzenlenen bilanço ve gelir tablosunun anlaƔlmas gerekmektedir.
Bilançolarn yaymlatmak zorunda olsunlar (halka açk anonim
ortaklklar) ya da olmasnlar, bilanço esasna göre defter tutan bütün
tacirler, ilgisine göre gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesi ekinde malî
tablolarna da yer vermektedirler.56 Bu malî tablolarn hesap dönemleri
bakmndan, Vergi Usul Kanununun yukarda anlan maddelerinde belirtilen
düzenlemeler geçerlidir.
Bununla birlikte, halka açk anonim ortaklklar, ayrca sermaye
piyasas mevzuatna da tabidir. Zaten yaymlatmak zorunda olduklar malî
tablolar da, sermaye piyasas mevzuat uyarnca düzenledikleri malî
tablolardr. Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan yaymlanan Sermaye
56
Kamu ihalelerinde isteklilerce sunulan malî tablolarn hemen hepsi, vergi beyannameleri
ekinde sunulan bu malî tablolardr.
56
Piyasasnda Finansal Raporlamaya 7liƔkin Esaslar TebliŒi (Seri:XI, No:29)’nin

25 inci maddesinden, [Maliye BakanlŒnca belirlenen] özel hesap
dönemlerinin sermaye piyasas açsndan da geçerli olduŒu,
anlaƔlmaktadr.57
ÖRNEK: ABC Ltd. bti.’nin hesap dönemi, her yl 1 Nisan tarihinde baƔlayp, 31
Mart tarihinde sona ermektedir. Anlan firma, 18.10.2012 tarihinde yaplacak
olan bir mal alm ihalesine katlmak istemektedir. ABC Ltd. bti., kural olarak,
hangi döneme ait malî yeterlik belgelerini sunmaldr?
ABC Ltd. bti., kural olarak, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait malî yeterlik
belgelerini sunmaldr. Buna göre, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda,
31.03.2011 tarihli bilançosunu veya bunun gerekli bölümlerini ya da bilanço
bilgileri tablosunu; iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda ise, 31.03.2011
tarihli gelir tablosunu sunabilecektir.
Bununla birlikte, özel hesap dönemine tabi isteklilere iliƔkin olarak öngörülen
düzenleme yalnzca malî tablolara (bilanço ve gelir tablosu) hasredildiŒinden,
ABC Ltd. bti., iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda faturalarn sunmak
istemesi durumunda, 1 Nisan – 31 Mart 2011 döneminde düzenlenmiƔ
futaralarn deŒil, 1 Ocak – 31 Aralk 2011 döneminde düzenlenmiƔ faturalarn
sunmaldr.
Özel hesap dönemine tabi istekliler, kendileri için belirlenen

dönemlere ait malî tablolarn sunabilirler. Bununla birlikte, teklif dosyalar
içeriŒinde kendilerinin bu özel durumlarn tevsik eden bir belgeye yer
vermelerinde de fayda vardr.
Kamu 7hale Kanununun 37 nci maddesi, ihale komisyonunun talebi
üzerine idarelere, isteklilerden, tekliflerin incelenmesi, karƔlaƔtrlmas ve
deŒerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili olarak
tekliflerini yazl Ɣekilde açklamalarn isteme imkân tanmƔtr. Bununla
birlikte, isteklilerin böyle bir belgeyi teklifleri ekinde önceden sunmalar,
57
Tacirlerin, kendilerine takvim ylndan farkl bir hesap dönemi uygulanmasn istemelerinin
nedeni, zaten, takvim yl Ɣeklinde belirlenen dönemin faaliyet ve iƔlemlerinin mahiyetine
uygun olmamasdr. Bu durum, hem ticari faaliyet ve iƔlemler hem de vergilendirme iƔlemleri
bakmndan böyle olmaldr.
57
hem sürecin uzamasna hem de gereksiz ihtilaflara engel olacaktr. Kurul da,
bir kararnda, özel hesap dönemi kullandŒn iddia eden bir isteklinin
teklifinin, idarece bu isteklinin özel hesap dönemine tabi olup olmadŒ
araƔtrlmakszn, yl sonu malî tablolarn sunmadŒ gerekçesiyle doŒrudan
deŒerlendirme dƔ braklmasn mevzuata aykr bulmuƔtur.58
42- Malî yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda
saŒlayamayan istekliler, ilâve yllara ait belgelerini sunabilirler mi?
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler ile iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini bir önceki ylda saŒlayamayan
istekliler, mal alm, hizmet alm ve danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde,
bir önceki yln yan sra iki önceki yln belgelerini de sunabilirler.
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini
bir önceki ylda saŒlayamayan istekliler, yapm iƔi ihalelerinde, son üç yla
kadarki belgelerini de sunabilirler.
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini
bir önceki ylda saŒlayamayan istekliler, yapm iƔi ihalelerinde, son alt yla
kadarki belgelerini de sunabilirler.
Malî yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda saŒlayamayan

istekliler;
Mal alm, hizmet alm ve
dan. hiz. alm ihalelerinde: Yapm iƔi ihalelerinde:
Bilanço veya eƔdeŒer 7halenin yapldŒ yldan 7halenin yapldŒ yldan

belgeler: önceki yln yan sra iki üç önceki yla kadarki
önceki yla ait belgelerini belgelerini sunabilirler.
sunabilirler.
7Ɣ hacmini gösteren 7halenin yapldŒ yldan 7halenin yapldŒ yldan

belgeler: önceki yln yan sra iki alt önceki yla kadarki
önceki yla ait belgelerini belgelerini sunabilirler.
sunabilirler.
bekil 11: Malî yeterlik kriterlerinin ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda
saŒlanamamas durumunda belgeleri sunulabilecek yllar
58
2011/UY.II-876 sayl Kurul Karar.
58
Konuyla ilgili düzenlemeler; mal alm, hizmet alm ve danƔmanlk

hizmet alm ihaleleri bakmndan son derece açktr. Bununla birlikte, yapm
iƔi ihaleleri için kullanlan “son üç yla kadarki” ve “son alt yla kadarki”
ibareleri uygulamada baz tereddütlere yol açabileceŒinden, konunun yapm
iƔi ihaleleri bakmndan açklanmasna ihtiyaç duyulmuƔtur.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin 36.2 nci maddesinde, yapm iƔi
ihalelerinde, bilanço veya eƔdeŒer belgelere iliƔkin yeterlik kriterlerini bir
önceki ylda saŒlayamayan isteklilerin, ihalenin yapldŒ yldan bir önceki
yldan itibaren geriye doŒru olan yllara ait belgelerini “srasyla”
sunmalarnn zorunlu olduŒu belirtilmiƔtir. Dolaysyla, örneŒin, 2012 ylnn
AŒustos aynda yaplacak olan bir ihalede, “2011, 2010 ve 2009” ya da
“2011 ve 2010” yllarna iliƔkin belgelerin sunulabilmesi mümkün iken, ilgili
yeterlik kriterlerinin, 2011 ve 2009 yllarna ya da 2010 ve 2009 yllarna ait
belgeler sunulmak suretiyle tevsiki mümkün deŒildir.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin 36.1 inci maddesinde, yapm iƔi
ihalelerinde, iƔ hacmine iliƔkin yeterlik kriterlerini bir önceki ylda
saŒlayamayan isteklilerin, ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yldan itibaren
geriye doŒru olan yllara ait belgelerini “srasyla” sunmalarnn zorunlu
olduŒu belirtilmiƔtir. Dolaysyla, örneŒin, 2012 ylnn AŒustos aynda
yaplacak olan bir ihalede; “2011 ve 2010” ya da “2011, 2010 ve 2009” ya da
“2011, 2010, 2009” ve 2008” ya da “2011, 2010, 2009, 2008 ve 2007” ya da
“2011, 2010, 2009, 2008, 2007 ve 2006” yllarna iliƔkin belgelerin
sunulabilmesi mümkün iken, ilgili yeterlik kriterlerinin, örneŒin 2007 ylna
ait belgeler sunulmadan, 2011, 2010, 2009, 2008 ve 2006 yllarna ait
belgeler sunulmak suretiyle tevsiki imkân dâhilinde deŒildir.
Kamu 7hale Genel TebliŒinin yukarda deŒinilen düzenlemelerinde
belirtildiŒi üzere, ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda yeterlik kriterlerini
saŒlayamayan istekliler, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri ile
ilâve yllara ait belgelerini yl atlamadan sunmaldr.
DiŒer taraftan, malî yeterlik belgelerinin yl atlanarak sunulduŒu baz
durumlarda, sunulmayan yllara iliƔkin malî oran ve tutarlarn “0” kabul
edilerek hesaplamalara dahil edilmesi durumunda dahi istenen yeterlik
kriterlerinin saŒlandŒ görülmektedir. Bununla birlikte, Kurul, belgelerini yl
59
atlayarak sunmalar nedeniyle teklifleri deŒerlendirme dƔ braklan

isteklilerin tekliflerinin bu nedenle deŒerlendirme dƔ braklmasnda
mevzuata aykrlk görmemektedir. 59
Bu gibi durumlarda, kanaatimizce, sunulmayan yllara iliƔkin
belgelerin bir eksiklik olarak addedilmemesi gerekmektedir. Bununla
birlikte, kamu ihale mevzuatnn mevcut düzenlemeleri karƔsnda, bu
durumun, teklif zarf içerisinde sunulmas gereken baz yeterlik belgelerinin
sunulmamas anlamna geldiŒi açktr.
7halenin yapldŒ yldan önceki ylda yeterlik kriterlerini saŒlayamayan
isteklilerin ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerinin yan sra daha
eski yllara ait belgelerini “yl atlamadan” sunmalar gerektiŒi Ɣeklindeki
düzenleme, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda faturalarn sunmak
isteyen istekliler bakmndan ilginç bir sonuç doŒurmaktadr.
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen gelir tablolar, yl
sonu gelir tablolardr. Bu itibarla, istekliler, belli bir yla iliƔkin olarak ancak
bir gelir tablosu sunabilirler. Bununla birlikte, iƔletmeler, yaptklar satƔ ya
da iƔlere iliƔkin olarak ayn yl içinde çok sayda fatura düzenlemiƔ olabilirler.
Dolaysyla, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda faturalarn sunmak
isteyen ve ilgili yeterlik kriterini ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda
saŒlayamayan isteklilerin, ilgili kriteri saŒlamaya yetecek tutara ulaƔacak
Ɣekilde farkl yllara ait faturalarn yine yl atlamadan sunmalar
gerekmektedir.
Bu baŒlamda, örneŒin, 2012 ylnn AŒustos aynda yaplacak olan bir
yapm iƔi ihalesinde, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda faturalarn
sunmak isteyen ancak istenen yeterlik kriterini ihalenin yapldŒ yldan
önceki ylda saŒlayamayan bir istekli, 2011 ylnda düzenlenmiƔ dört, 2010
ylnda düzenlenmiƔ bir, 2009 ylnda düzenlenmiƔ beƔ faturasn
sunabilecektir. Ancak, anlan isteklinin 2010 ylnda düzenlediŒi hiçbir fatura
bulunmamas durumunda, kamu ihale mevzuatnn öngördüŒü “yl
atlamadan” sunma koƔulu nedeniyle, 2009 ylna ait beƔ faturasn sunma
imkân da kalmamaktadr.
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda faturalarn sunmak isteyen
ancak istenen yeterlik kriterini ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda
59
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2007/UY.Z-2153, 2007/UY.Z-2660, 2010/UH.III-
1767 ve 2011/UH.I-276 sayl Kurul kararlar.
60
saŒlayamayan istekliler bakmndan, mevzuatn öngördüŒü “yl atlamadan”

sunma Ɣartnn kaldrlmas, kanaatimizce, yerinde olacaktr.
ÖRNEK: ABC Ltd. bti., hesap dönemi olarak takvim yln izlemektedir. Anlan
firma, 18.07.2012 tarihinde yaplacak olan bir hizmet alm ihalesine katlmak
istemektedir. Ancak istenen malî yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait belgeleri ile
saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti., hangi dönem ya da dönemlere ait malî
yeterlik belgelerini sunabilir?
belgelerini sunmaldr. Bununla birlikte, istenen malî yeterlik kriterlerini
ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda saŒlayamayan firma, ihalenin bir hizmet
alm ihalesi olduŒu dikkate alndŒnda, ihalenin yapldŒ yldan önceki yln
yan sra iki önceki yla ait belgelerini de sunabilir. Buna göre, ABC Ltd. bti.,
“2011 ve 2010” yllarna ait belgelerini sunmaldr.

saŒlayamayan istekliler, ilâve yllara iliƔkin olarak ayn kapsamda ancak
farkl nitelikteki belgelerini sunabilirler mi?
Bilanço veya eƔdeŒer belgelere iliƔkin yeterlik kriterlerini bir önceki
ylda saŒlayamadŒ için, ihale türüne göre, son iki ya da son üç yla kadarki
belgelerini sunan isteklilerin, bu yllardan birine iliƔkin olarak yl sonu
bilançosunu bir diŒerine ya da diŒerlerine iliƔkin olarak ise bunlarn gerekli
bölümlerini ve/veya bilanço bilgileri tablolarn sunmalarna engel teƔkil
eden herhangi bir mevzuat düzenlemesi bulunmamaktadr.
Bununla birlikte, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen
yeterlik kriterlerini bir önceki ylda saŒlayamadŒ için, ihale türüne göre, son
iki ya da son alt yla kadarki belgelerini sunan isteklilerin, bu yllardan
birine iliƔkin olarak gelir tablosunu, bir diŒerine ya da diŒerlerine iliƔkin
olarak ise faturalarn sunma imkân bulunmamaktadr.
Bunun nedeni açktr: 7Ɣ hacmi, gelir tablosu ile faturalar üzerinden
farkl kriterlere göre deŒerlendirilmektedir. Gelir tablosu, toplam ciroyu;
faturalar ise, ihale türüne iliƔkin satƔ ya da iƔlerden elde edilen gelirleri
göstermektedir. Oysa, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda farkl
61
yllara iliƔkin olarak sunulabilen farkl belgeler, hep ayn malî büyüklükleri
göstermekte ve son tahlilde ilgili yln bilançosuna dayanmaktadr.
Serbest meslek kazanç defterinin sunulduŒu hizmet alm ve
danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde, istekliler, ihalenin yapldŒ yldan
önceki yla ait serbest meslek kazanç defteri özeti ile birlikte, ihalenin
yapldŒ yldan önceki yllara ait serbest meslek kazanç defteri özetlerini de
sunabilirler.
44- Yln ilk dört aynda yaplan ihalelerde bir önceki yla ait belgelerini
sunmayan istekliler, hangi dönemlere ait belgelerini sunabilirler?
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan mal alm, hizmet alm ve
danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde, bir önceki yla ait bilanço veya
eƔdeŒer belgelerini sunmayan istekliler ile bir önceki yla ait gelir
tablolarn60 sunmayan istekliler, iki önceki yla ait belgelerini; bu belgelerle
yeterlik kriterlerini saŒlayamayanlar ise, iki önceki yla ait belgeleri ile üç
önceki yla ait belgelerini sunabilirler.
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan yapm iƔi ihalelerinde, bir
önceki yla ait bilanço veya eƔdeŒer belgelerini sunmayan istekliler, iki
önceki yla ait belgelerini; istenen yeterlik kriterlerini bu belgelerle
saŒlayamayanlar ise, iki önceki yl, ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yl
olarak kabul edilmek üzere, son üç yla kadarki belgelerini sunabilirler.
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan yapm iƔi ihalelerinde, bir
önceki yla ait gelir tablolarn sunmayan istekliler, iki önceki yla ait
belgelerini; istenen yeterlik kriterlerini bu belgelerle saŒlayamayanlar ise, iki
önceki yl, ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yl olarak kabul edilmek üzere,
son alt yla kadarki belgelerini sunabilirler.
60
Bir önceki yla ait “iƔ hacmini gösteren belgelerin” deŒil, “gelir tablolarnn”
sunulmamasndan bahsedildiŒine dikkat edilmelidir. Zira, az aƔaŒda da açklandŒ üzere,
“malî tablolar” bakmndan böyle bir imkân getirilmiƔ olmasnn nedeni, ihalenin yapldŒ
yldan önceki yla ait mali tablolarn yln ilk dört aynda henüz hazrlanamamƔ olabilmesi
ihtimalidir. Ayn durumun, iƔ hacmini tevsiken sunulabilen faturalar bakmndan geçerli
olmadŒ açktr.
Düzenlemenin ifade Ɣeklinden, bu imkânn, hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm
ihalelerinde gerek bilanço veya eƔdeŒer belgeler gerekse iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda sunulabilen serbest meslek kazanç defteri özeti bakmndan da geçerli olmadŒ
anlaƔlmaktadr.
62
6102 sayl Türk Ticaret Kanununun 514 üncü maddesinin birinci

fkrasna göre, finansal tablolar, gelecek yln ilk üç ay içinde hazrlanarak
genel kurula sunulur.
Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan yaymlanan Sermaye Piyasasnda
Finansal Raporlamaya 7liƔkin Esaslar TebliŒi (Seri:XI, No:29)’nin 10 uncu
maddesinde de, iƔletmelerin, yllk finansal raporlaryla bunlara iliƔkin
baŒmsz denetim raporlarn, konsolide finansal tablo hazrlama
yükümlülüŒünün bulunmadŒ durumlarda, hesap döneminin bitimini
izleyen on hafta, bu yükümlülüŒün bulunduŒu durumlarda ise, hesap
döneminin bitimini izleyen on dört hafta içinde Sermaye Piyasas Kuruluna
ve borsaya bildirmek zorunda olduklar belirtilmektedir.
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan ihalelerde, ihalenin yapldŒ yldan
önceki yla ait bilanço veya eƔdeŒer belgeleri ile gelir tablolarn sunmayan
isteklilerin, iki önceki yla ait belgeleri ile istenen yeterlik kriterlerini
saŒlayamamas durumunda, bu istekliler;
Mal alm, hizmet alm ve

dan. hiz. alm ihalelerinde: Yapm iƔi ihalelerinde:
Bilanço veya eƔdeŒer 7halenin yapldŒ yldan 7halenin yapldŒ yldan

belgeler: iki önceki yln yan sra iki önceki yldan itibaren
üç önceki yla ait belgelerini dört önceki yla kadarki
sunabilirler. belgelerini sunabilirler.
Gelir tablosu: 7halenin yapldŒ yldan 7halenin yapldŒ yldan

iki önceki yln yan sra iki önceki yldan itibaren
üç önceki yla ait belgelerini yedi önceki yla kadarki
sunabilirler. belgelerini sunabilirler.
bekil 12: 7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan ihalelerde ihalenin yapldŒ
yldan önceki yla ait bilanço veya eƔdeŒer belgeler ile gelir tablolarnn
sunulmamas ve istenen yeterlik kriterlerinin iki önceki yla ait belgelerle
saŒlanamamas durumunda belgeleri sunulabilecek yllar
Yln ilk dört aynda yaplan ihalelere iliƔkin bu imkân, “isteklilerin bir
önceki yla ait belgelerini sunamamas” ihtimaline binaen getirilmiƔ olsa da,
uygulamada, isteklilerin, ihaleden önceki yla ait belgelerini sunma
63
imkânnn olup olmadŒ ayrca araƔtrlmamaktadr. Kald ki, düzenlemede

“sunamayan” deŒil “sunmayan” isteklilerden bahsedildiŒi ve “…sunmayan
istekliler…” Ɣeklinde tercihe yönelik bir ifadeye yer verildiŒi dikkate
alndŒnda, isteklilerin böyle bir imkân, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla
ait malî tablolar henüz tekemmül etmediŒi için mi, yoksa lehine bir sonuç
ortaya çktŒ için mi kullandŒ hususunun incelenmesine gerek
bulunmamaktadr61.
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan ihalelerde, bir önceki yla
ait malî tablolarn sunmayan isteklilerin de, sunduklar malî tablolar yl
atlamadan srasyla sunmalar gerekmektedir. Yukarda 42 nci soruya iliƔkin
açklamada yer verilen hususlar, yln ilk dört aynda yaplan ihaleler
bakmndan da geçerlidir.
ÖRNEK: ABC Ltd. bti., hesap dönemi olarak takvim yln izlemektedir. Anlan
firma, 12.03.2012 tarihinde yaplacak olan bir yapm iƔi ihalesine katlmak
istemektedir. Ancak 2011 ylna ait malî tablolarn sunmak istemediŒi gibi,
istenen malî yeterlik kriterlerini 2010 ylna ait belgeleri ile de
saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti., hangi dönem ya da dönemlere ait malî
yeterlik belgelerini sunabilir?
belgelerini sunmaldr. Ancak ihale yln ilk dört ay içerisinde yapldŒndan,
ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait malî yeterlik belgelerini sunma
zorunluluŒu bulunmamaktadr. DiŒer taraftan, firma, istenen yeterlik
kriterlerini iki önceki yla ait belgeleri ile de saŒlayamamaktadr. Buna göre,
ihalenin bir yapm iƔi ihalesi olduŒu da dikkate alndŒnda, ABC Ltd. bti., bilanço
veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda “2010, 2009 ve 2008” ya da “2010 ve 2009”
yllarna ait belgelerini; iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda ise “2010 ve
2009” ya da “2010, 2009 ve 2008” ya da “2010, 2009, 2008 ve 2007” ya da
“2010, 2009, 2008, 2007 ve 2006” ya da “2010, 2009, 2008, 2007, 2006 ve
2005” yllarna ait gelir tablolarn sunmaldr.
61
YaƔar Gök, Açklamal Kamu 7hale Kanunu, 7lksan Matbaas, 4. Bask, Ankara, 2009, s. 246
64

saŒlayamayan isteklilere yapm iƔlerinde diŒer ihale türlerine göre daha
eski yllara ait belgelerini sunabilme imkân tannmƔ olmasnn nedeni
nedir?
7nƔaat sektörü, ekonomik dalgalanmalardan en hzl ve en çok
etkilenen sektörlerin baƔnda gelmektedir. Bu nedenle, inƔaat sektöründe
faaliyet gösteren firmalarn malî performanslar, yldan yla önemli
farkllklar gösterebilmektedir.
Yapm iƔi ihalelerinde, istenen yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ
yldan önceki yla ait belgeleri ile saŒlayamayan firmalara daha eski yllara
iliƔkin malî yeterlik belgelerini sunabilme imkân tannarak, inƔaat
sektöründe faaliyet gösteren firmalarn yapm iƔi ihalelerine daha geniƔ
katlmlarnn saŒlanmas amaçlanmƔtr.
46- 7steklilerin ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeler ile birlikte
daha önceki yllara ait belgelerini de sunmalar durumunda yeterlik
deŒerlendirmesine esas alnmas gereken belgeler hangileridir?
Uygulamada, zaman zaman isteklilerin, aslnda istenen yeterlik
kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri ile saŒlyor
olmalarna raŒmen, o ya da bu nedenle, ilâve yllara ait belgelerini de
sunduklar görülmektedir.
Kamu ihale mevzuatnda asl olan, malî yeterlik kriterlerinin, ihalenin
yapldŒ yldan önceki yla ait malî yeterlik belgeleri çerçevesinde
saŒlanmasdr. 7lâve yllara ait malî belgelerin sunulabilmesi, ihalenin
yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerin istenen yeterlik kriterlerini
karƔlamamas durumuna özgü olmak üzere, istekliler lehine getirilmiƔ ek bir
imkândr.
Bu itibarla, sunduŒu malî yeterlik belgelerinin tümü bir arada
deŒerlendirildiŒinde istenen yeterlik kriterlerini saŒlamadŒ anlaƔlan
isteklilerin, bu kriterleri ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri ile
saŒlyor olmas durumunda, istenen yeterlik kriterlerini saŒladŒndan
bahsetmek gerekmektedir.
DiŒer taraftan, yukarda 44 üncü soruya iliƔkin açklamada da
belirtildiŒi üzere, ihale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan ihalelerde, bir
önceki yla ait bilanço veya eƔdeŒer belgelerini sunmayan istekliler ile bir
65
önceki yla ait gelir tablolarn sunmayan istekliler, iki önceki yla ait
belgelerini; bu belgelerle yeterlik kriterlerini saŒlayamayanlar ise, iki önceki
yla ait belgeleri ile birlikte daha önceki yllara ait belgelerini sunabilirler.
Bu ihalelerde, zaman zaman isteklilerin, deŒerlendirmeye dâhil
edilmeleri durumunda istenen yeterlik kriterlerini saŒlayamayacak
olmalarna raŒmen, o ya da bu nedenle, daha önceki yllara ait belgeleri ile
birlikte ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerini de sunduklar
görülmektedir. Bu baŒlamda, örneŒin, Mart 2012 tarihinde yaplan bir
ihaleye katlan istekli, 2011 ylna ait belgelerini sunmak zorunda
olmamasna ve 2010 ve 2009 yllarna ait belgeleri ile istenen yeterlik
kriterini saŒlayabilecek olmasna raŒmen, 2011 ylna ait belgelerini de
sunabilmekte; her üç yla ait belgelerin bir arada deŒerlendirilmesi
sonucunda ise yetersiz duruma düƔebilmektedir.
Kanaatimizce, bu durumdaki bir isteklinin, istenen yeterlik kriterlerini
saŒladŒnn kabulü gerekir. Zira, yln ilk dört aynda yaplan ihaleler
bakmndan getirilen bu imkân, isteklilerin ihalenin yapldŒ yldan önceki
yla ait belgelerini sunabilecek durumda olup olmadŒ ayrca
araƔtrlmakszn, istekliler lehine yaplmƔ bir düzenleme niteliŒindedir.
Bu itibarla, deŒerlendirmeye dâhil edilmeleri durumunda istenen
yeterlik kriterlerini saŒlayamayacak olmalarna raŒmen, daha önceki yllara
ait belgeleri ile birlikte ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerini de
sunan, bununla birlikte istenen yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan
önceki yla ait belgeleri ile saŒlayabilen isteklilerin, bu haliyle, istenen
yeterlik kriterlerini saŒladŒndan bahsetmek gerekmektedir.
47- 7halenin yapldŒ yl içinde kurulan iƔletmeler, malî yeterlik
belgeleri kapsamnda, kuruluƔ bilançolar ile ara dönem malî tablolarn
sunabilirler mi?
Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin önceki Ɣeklinde, mal
alm ihaleleri bakmndan, hizmet alm, danƔmanlk hizmet alm ve yapm
iƔi ihalelerinde öngörülmeyen bir imkân getirilmiƔ, ihalenin yapldŒ yl
içinde kurulan iƔletmelerin “kuruluƔ bilançolarn” ve “ihalenin yapldŒ
tarihe kadar olan toplam ciro veya toplam satƔ gelirini gösteren belgelerini”
sunabilmelerine imkân tannmƔt. Anlan YönetmeliŒin yeni Ɣeklinde, bu
imkân kaldrlmƔtr.
66

maddeleri ile “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl maddelerinde, açkça,
ihalenin yapldŒ yldan önceki yl ve/veya yllara ait malî yeterlik
belgelerinden bahsedildiŒinden, ihalenin yapldŒ yl içinde kurulan
firmalarn, malî yeterliklerini tevsiken kuruluƔ bilançolarn ve ara dönem
malî tablolarn sunma imkân bulunmamaktadr. Ayn durum, iƔ hacmini
gösteren belgeler kapsamnda faturalarn sunmak isteyen istekliler
bakmndan da geçerlidir.
Belirtilen hususlar Kurul kararlarna da yansmƔ, ihalenin yapldŒ yl
içinde kurulan firmalarn tekliflerinin bu nedenlerle deŒerlendirme dƔ
braklmasnda mevzuata aykrlk görülmemiƔtir.62
48- 7halenin yapldŒ yldan önceki yl içinde kurulan iƔletmeler, malî
yeterlik belgeleri kapsamnda ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait malî
tablolarn sunabilirler mi?
Kamu ihale mevzuatnda malî yeterlik belgeleri kapsamnda
sunulmas istenen malî tablolar, yl sonu malî tablolardr. Bu itibarla,
ihalenin yapldŒ yldan önceki yl içinde herhangi bir tarihte faaliyete
baƔlayan isteklilerin o yln sonunda düzenleyecekleri malî tablolar da, yine
yl sonu malî tablolardr. Bu çerçevede, bu isteklilerin tam bir hesap dönemi
faaliyette bulunmamƔ olmas, herhangi bir önem arz etmemektedir.
62
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2008/UH.Z-2087, 2008/UH.Z-2314, 2008/UM.Z-
2976, 2008/UY.Z-3221, 2010/UH.I-93, 2010/UH.III-3889, 2011/UH.III-4173 ve 2012/UH.III-
327 sayl Kurul kararlar.
67
Malî Yeterlik Belgeleri: Düzenlenme ve Onay fekli
C. Malî Yeterlik Belgelerinin Düzenlenme ve Onay bekli

49- Malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili makamlar hangilerdir?
maddeleri ile “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl maddelerine göre, malî
yeterlik belgelerinin, yeminli malî müƔavir, serbest muhasebeci malî müƔavir
ya da vergi dairesince63 onaylanmƔ olmas gerekmektedir. 7Ɣ hacmini
gösteren belgeler kapsamnda, fatura örneklerinin64 ya da faturalarn noter
onayl suretlerinin sunulmas da mümkündür.
Vergi dairelerinin malî yeterlik belgeleri kapsamnda onayladklar
belgeler, genellikle, isteklilere ait vergi beyannameleridir. Vergi
beyannameleri, isteklilere ait bilanço ve gelir tablolarn da içermektedir.
DiŒer taraftan, vergi beyannamelerinin yalnzca vergi daireleri tarafndan
onaylanabileceŒini düƔünmek yanltc olur. Bu beyannamelerin suretlerini,
serbest muhasebeci mali müƔavirler ile yeminli mali müƔavirler de pekâlâ
onaylayabilir. Zira, kamu ihale mevzuatnda asl olan, bu beyannemelerin
içeriŒinde yer alan bilanço ve gelir tablolarnn onaylanmƔ olmasdr.65
50- Serbest muhasebeciler tarafndan onaylanan malî yeterlik belgeleri
kabul edilebilir mi?
“Serbest muhasebecilik” mesleŒi, 26.07.2008 tarih ve 26948 sayl
Resmi Gazete’de yaymlanan 5786 sayl “Serbest Muhasebecilik, Serbest
Muhasebeci Mali MüƔavirlik ve Yeminli Mali MüƔavirlik Kanununda
DeŒiƔiklik Yaplmas Hakknda Kanunla” kaldrlmƔtr. Bununla birlikte, halen
bu unvan altnda faaliyet gösteren meslek mensuplar bulunmaktadr.
Anlan Kanun deŒiƔikliŒinden sonra daha az rastlanyor olmakla
birlikte, ihalelerde, serbest muhasebecilerce onayl malî yeterlik belgelerinin
sunulduŒuna hâlen tank olunmaktadr.
63
Aslnda, vergi dairelerine gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ekinde sunulan malî
tablolar da, yeminli malî müƔavir ya da serbest muhasebeci malî müƔavir onay taƔmakta;
vergi daireleri, bu beyannamelerin bir suretini onaylamaktadr.
64
Vergi Usul Kanununun 231 inci maddesinin üçüncü fkrasnda, faturalarn en az bir asl ve
bir örnek olarak düzenleneceŒi hüküm altna alnmƔtr. Dolaysyla, fatura örnekleri, fatura
asl ile birlikte düzenlenen ve fatura asl hükmünde olan nüshalardr.
65
2010/UH.II-1560 sayl Kurul Karar.
68
Malî Yeterlik Belgelerini Onaylamaya Yetkili Makamlar
Malî tablolar Faturalar

- Bilançolar
- Bilançolarn gerekli bölümleri
- Gelir tablolar
Yeminli malî müƔavir Yeminli malî müƔavir

Serbest muhasebeci malî müƔavir Serbest muhasebeci malî müƔavir
Vergi dairesi Vergi dairesi
Noter
bekil 13: Malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili makamlar
Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Malî MüƔavir ve Yeminli

Malî MüƔavirlerin ÇalƔma Usul ve Esaslar Hakknda YönetmeliŒin 17 nci
maddesinde, serbest muhasebecilerin çalƔma konular, gerçek ve tüzel
kiƔilerin defterlerini tutmak, malî tablolarn ve gerekli diŒer belgelerini
düzenlemek olarak tanmlanmƔtr. Bununla birlikte, serbest
muhasebecilerin çalƔma konular arasnda, inceleme, analiz ve denetim
faaliyetleri saylmamƔtr. Bu itibarla, anlan meslek mensuplar malî tablo
düzenleyebilir; ancak onaylayamaz. Bu nedenle, kamu ihale mevzuatnda,
malî yeterlik belgelerini onaylayabilecek makamlar arasnda serbest
muhasebeciler saylmamƔtr.66
Serbest muhasebeciler tarafndan onaylanan malî yeterlik
belgelerinin uygun saylamayacaŒna ve bunlarn bilgi eksikliŒi kapsamnda
tamamlatlamayacaŒna iliƔkin Kurul kararlar da istikrar kazanmƔtr.67
51- Malî yeterlik belgelerinin onayna iliƔkin Ɣekil Ɣartlar nelerdir?
Kamu 7hale Genel TebliŒinin 8.4 üncü maddesinde, ihale
dokümannda istenen ve serbest muhasebeci malî müƔavirler tarafndan
66
TuŒba Irmak, “Kamu Almlarnda Ekonomik ve Malî YeterliŒin Ölçülmesinde Finansal
Tablolarn DeŒerlendirilmesi”, (Uzmanlk Tezi, Kamu 7hale Kurumu, 2010), s.92.
67
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2007/UH.Z-1170, 2007/UY.Z-4181, 2010/UH.II-
319, 2010/UH.I-368, 2010/UH.III-1571 ve 2012/UH.I-258 sayl Kurul kararlar.
69
düzenlenerek ya da onaylanarak baƔvuru veya teklif kapsamnda idareye

sunulan belgelerde, Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî
MüƔavirlerin KaƔe Kullanma Usul ve Esaslar Hakknda Yönetmelik
çerçevesinde temin edilen özel kaƔenin68 kullanlmas gerektiŒi belirtilmiƔtir.
Anlan YönetmeliŒin 2 nci maddesinde,
serbest muhasebeci malî müƔavirlerin,
düzenledikleri resmi ve mesleki
belgelerde özel kaƔe kullanacaklar; 6
nc maddesinde, kaƔelerin kare Ɣeklinde
olacaŒ, en üstte “TC” rumuzu, altnda
“TÜRMOB” yazs ve “Mm” amblemi,
“Serbest Muhasebeci Malî MüƔavir”
ibaresi ile kaƔe numarasn taƔyacaŒ ve
kaƔelerin Darphane ve Damga Matbaas
Genel MüdürlüŒü tarafndan imal
edileceŒi belirtilmiƔtir.
Söz konusu YönetmeliŒe göre, serbest muhasebeci malî müƔavirler,

düzenledikleri resmi ve mesleki belgelerde, imzalarnn yan sra bu özel
kaƔeyi de kullanmak zorundadrlar.
GörüldüŒü üzere, kamu ihale mevzuatnda, isteklilerin ihalelerde
sunacaklar ve serbest muhasebeci malî müƔavirler tarafndan düzenlenen
ya da onaylanan belgelerde bu meslek mensuplarnn özel kaƔelerini
kullanmalar gerektiŒi özellikle vurgulanmƔ, yeminli malî müƔavirler ile vergi
daireleri tarafndan onaylananlar bakmndan böyle bir düzenlemeye gerek
duyulmamƔtr. Bunun nedeni, serbest muhasebeci malî müƔavirler
tarafndan zaman zaman özel kaƔeler yerine baƔka kaƔeler kullanlyor
olmasdr.
DiŒer taraftan, Yeminli Malî MüƔavirlik Tasdik YönetmeliŒinde de,
yeminli malî müƔavirlerin, onay iƔlemlerinde imza ve mühür kullanacaklar
belirtilmektedir. Kamu kuruluƔu olmalar nedeniyle vergi daireleri tarafndan
68
Bahse konu kaƔenin, uygulamada ve Kurul kararlarnda, sklkla, TÜRMOB kaƔesi olarak da
adlandrldŒ görülmektedir.
70
onaylanan belgelerin de, yetkili imzalarnn yan sra vergi dairesi mührünü
de ihtiva etmeleri gerektiŒi açktr.
7halelerde sunulan malî yeterlik belgelerine iliƔkin uyuƔmazlk
konularnn, ilgili yeterlik kriterlerinin saŒlanp saŒlanamamasndan ziyade
onay iƔlemlerindeki eksiklikler üzerinde yoŒunlaƔtŒ görülmektedir. Bu
durum, sunulan belgeler üzerindeki onay iƔlemlerinin usulüne uygun Ɣekilde
gerçekleƔtirilmesinin önemini ortaya koymaktadr.
Malî Yeterlik Belgelerinin Onay
Serbest muhasebeci malî müƔavirler Yeminli malî müƔavirler

Vergi daireleri
imza imza
+ +
özel kaƔe mühür
bekil 14: Malî yeterlik belgelerinin onay Ɣekli
52- Malî yeterlik belgelerinin onay iƔlemlerindeki eksiklikler bilgi eksikliŒi

kapsamnda tamamlatlabilir mi?
Yukarda 21 inci soruya iliƔkin açklamada da belirtildiŒi üzere, bir
belgenin belge olarak geçerli olabilmesi için gerekli olan iki unsurdan biri
“metin”, diŒeri ise o metni kapsayacak Ɣekilde atlan “imzadr”. Buna göre,
imzasz bir metnin belge olarak nitelendirilebilmesi mümkün olmayp, hiç
sunulmadŒnn kabulü gerekir.
7mza el ile atlmaldr. 6098 sayl Borçlar Kanununun 15 inci
maddesinde de, imzann, kural olarak, el yazs ile atlmas gerektiŒi hüküm
altna alnmƔtr. SunduŒu bilançolarda el ile atl imza (slak imza) yerine
kaƔe imza kullanldŒ için teklifi deŒerlendirme dƔ braklan bir isteklinin
baƔvurusu üzerine alnan bir Kurul Kararnda da, imzann el ile atlmas
71
gerektiŒi, kaƔe imzann kabul edilemeyeceŒi karar altna alnmƔtr.69

Tek sayfadan oluƔan malî yeterlik belgeleri bakmndan durum açk
olmakla birlikte, çok sayfadan oluƔan malî yeterlik belgeleri ile vergi
beyannameleri ekinde sunulan malî tablolar bakmndan her sayfada imza
bulunmas gerekip gerekmediŒinin ayrca deŒerlendirilmesi gerekmektedir.
Kamu ihale mevzuatnda, çok sayfadan oluƔan malî yeterlik
belgelerinin her sayfasnn imzalanp imzalanmayacaŒna, örneŒin, ekinde
malî tablolara yer verilen bir vergi beyannamesinde belgeyi düzenleyene
iliƔkin bölümünün onaylanmasnn yeterli olup olmadŒna yönelik açk bir
düzenleme bulunmamaktadr.
Bununla birlikte, Kamu 7hale Genel TebliŒinin 45.1.13.11 inci
maddesinde, aƔr düƔük teklif sorgulamas kapsamnda isteklilerce sunulan
maliyet/satƔ tutar tespit tutanaklar ile stok tespit tutanaklarnn her
sayfasnn taraflar tarafndan imzalanarak kaƔelenmesi gerektiŒi
belirtilmektedir. Maliyet/satƔ tutar tespit tutanaklar ile stok tespit
tutanaklarna iliƔkin olarak yaplan bu düzenlemenin, kyasen, malî yeterlik
belgeleri bakmndan da uygulanmas gerektiŒi, aksi yönde bir
deŒerlendirme tarznn, kamu ihale mevzuatnn tutarllŒ bakmndan da
uygun olmayacaŒ deŒerlendirilmektedir.
Kald ki, yine, imzasz bir metnin belge olarak kabul edilemeyeceŒine
iliƔkin ilke, kanaatimizce, belgeyi oluƔturan parçalar (sayfalar) bakmndan
da geçerli addedilmelidir. Bu itibarla, imzann, belgeyi yazan ve/veya
onaylayan iƔaret ettiŒi de dikkate alndŒnda, çok sayfadan oluƔan ancak
baz sayfalar imzasz olan bir belgenin imzasz sayfalarnn hiç
sunulmadŒnn kabulü gerekmektedir.
Benzer gerekçelerle, çok sayfadan oluƔan ancak her sayfas
onaylayann kaƔe ya da mührünü ihtiva etmeyen malî yeterlik belgeleri de,
69
2010/UY.II-567 sayl Kurul Karar. Bununla birlikte, ayn Kararda bu husus, belgeyi
düzenleyen kiƔiden (serbest muhasebeci malî müƔavir) kaynaklanan bir eksiklik olarak
görülerek, bu eksikliŒin idarece bilgi eksikliŒi kapsamnda tamamlatlmas gerektiŒi
belirtilmiƔtir. Kararn bu yönüyle isabetli olmadŒ deŒerlendirilmektedir. Zira, el ile atl
olmayan bu imzann “imza” olarak kabulü, dolaysyla atl olduŒu metnin de belge olarak
kabulü mümkün olmamaldr. Kanaatimizce, söz konusu bilançolarn hiç sunulmamƔ
olduŒunun kabulü gerekmektedir.
72
kanaatimizce, uygun görülmemelidir. Zira, yukarda da belirtildiŒi üzere,

kaƔe ve mühür, onay iƔleminin; dolaysyla da, sunulan malî yeterlik
belgelerinin taƔmalar zorunlu asli unsurlarndandr.
Bununla birlikte, bu konudaki Kurul kararlar henüz istikrar
kazanmamƔtr. Kurul, bir kararnda, malî yeterlik kriterlerini tevsilen
sunulan bir vergi beyannamesinin gelir tablosuna iliƔkin sayfalarnn onaysz
olmasn mevzuata aykr bulurken,70 bir baƔka kararnda, beyannamenin
“Beyannameyi Düzenleyen Mükellef” bölümünün onayl olmasn yeterli
görmüƔtür.71
Kurul, onay iƔlemlerindeki eksiklikleri, çoŒunlukla bilgi eksikliŒi
kapsamnda deŒerlendirmekte, idarelerce tamamlatlmalar gerektiŒi
yönünde karar vermektedir. Bu çerçevede, mevzuatn öngördüŒü özel kaƔe
dƔnda serbest muhasebeci mali müƔavire ait baƔkaca kaƔelerle onaylanan
mali tablolar sunan ve bu nedenle teklifleri deŒerlendirme dƔ braklan
isteklilerin yaptklar baƔvurular üzerine alnan Kurul kararlarnda da, sklkla,
eksik olan özel kaƔenin tamamlatlmas yönünde düzeltici iƔlem karar
verildiŒi görülmektedir.72
53- Malî yeterlik belgelerinin düzenlenme tarihindeki eksiklikler bilgi
eksikliŒi kapsamnda tamamlatlabilir mi?
Kamu ihale mevzuatnda, malî yeterlik belgelerinin, belli malî verileri
belli bir tarih ya da dönem itibariyle tevsik etmeleri istenmektedir. Bu
baŒlamda, bunlardan elde edilen malî verilerin, bir tarih ya da dönemle
iliƔkilendirilmeden anlamlandrlabilmesi mümkün deŒildir.
Bu çerçevede, malî tablolarn ait olduklar dönemleri gösteren tarihler
(ya da en azndan düzenlenme tarihleri) ile faturalarn düzenlenme
tarihlerinin, bu belgelerin taƔmalar zorunlu asli unsurlarndan olduŒu
sonucuna ulaƔlmaktadr. Bu itibarla, bunlardaki eksikliklerin bilgi eksikliŒi
kapsamnda tamamlatlabilmesi de mümkün olmamaldr.
Bununla birlikte, Kurul ayn görüƔte deŒildir. Üzerinde düzenleme
70
2012/UH.I-341 sayl Kurul Karar.
71
2011/UY.III-1745 sayl Kurul Karar.
72
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2009/UYII-1985, 2010/UM.I-40, 2010/UH.I-
1738, 2011/UY.III-174 ve 2012/UY.I-1579 sayl Kurul kararlar.
73
tarihi yer almayan ve ait olduŒu dönem de anlaƔlamayan bir bilançoya

iliƔkin olarak alnan bir Kurul Kararnda, bilançoyu sunan isteklinin teklifinin,
belgeyi düzenleyenden kaynaklanŒ deŒerlendirilen bu eksiklik idarece
tamamlatlmakszn deŒerlendirme dƔ braklmas mevzuata aykr
görülmüƔtür.73
54- Malî tablolarn ilgili mevzuatna uygun bir Ɣekilde düzenlenip
düzenlenmediŒi kontrol edilecek midir?
Yeminli Malî MüƔavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konular,
Tasdike 7liƔkin Usul ve Esaslar Hakknda YönetmeliŒin 4 üncü maddesinde,
tasdik, gerçek veya tüzel kiƔilerin veya bunlarn teƔebbüs ve iƔletmelerinin
yeminli malî müƔavirlerce denetleme ilke ve standartlarna göre uygunluk
yönünden incelenmesi, bu inceleme sonuçlarna dayanlarak tasdik
kapsamna giren konularn ve belgelerin gerçeŒi yanstp yanstmadŒnn
imza ve mühür kullanmak suretiyle tespiti ve rapora baŒlanmas Ɣeklinde
tanmlanmƔtr.
Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Malî MüƔavir ve Yeminli
Mali MüƔavirlerin ÇalƔma Usul ve Esaslar Hakknda YönetmeliŒin 49 uncu
maddesinde de, denetimin amac, firma, kurum ve kuruluƔlarn sahip ve
ortaklarna, alacakllar ile kredi kuruluƔlarna, iƔçi ile iƔveren kuruluƔlarna,
Devletin ekonomik ve idari birimleri ile ayrca vergi idaresine bunlarn mali
tablolarnda yer alan kaytlarn gerçeŒe uygun, doŒru ve güvenilir olduŒunu
ortaya koymak Ɣeklinde belirtilmiƔtir.
Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci
Malî MüƔavirlerce 7mzalanmas Hakknda Genel TebliŒ (Sra No:4)’e göre,
mükelleflerin beyannameleri meslek mensuplar (serbest muhasebeci malî
müƔavirler ve yeminli malî müƔavirler) meslek mensuplar tarafndan
imzalanacak olup, meslek mensuplar, mükellef tarafndan kendilerine ibraz
edilen belgelerin, Muhasebe sistemi Uygulama Genel TebliŒleri ile Genel
Muhasebe kurallarna uygun ve doŒru olarak yasal süresi içinde kanuni
defterlere kaydedilmesinden ve malî tablolara aktarlmasndan sorumludur.
Meslek mensuplar, bilerek kullandklar veya harici araƔtrmay
gerektirmeden veya muhteviyat itibariyle yanltc olduŒu anlaƔlabilen
73
74
belgelerden de sorumlu olacaklardr. Meslek mensuplar, beyannamelerini

imzaladklar mükelleflerce ibraz edilen belgelerde yer alan bilgilerin kanuni
defterlere ve defterlerdeki bilgilerin malî tablolara uygunluŒunun yan sra,
beyannamelere eklenen temel malî tablolarda yer alan ve Muhasebe
Sistemi Uygulama Genel TebliŒlerine göre belirlenen dönem kâr/zarar'nn
doŒruluŒundan da sorumludurlar.
GörüldüŒü üzere, serbest muhasebeciler ile yeminli mali müƔavirlerin
malî belgeler üzerinde yaptklar onay iƔlemi, bu belgelerde yer alan
bilgilerin gerçeŒe uygunluŒu yönünde zmni bir beyan da içermektedir.74
Bu itibarla, üzerinde yeminli malî müƔavir, serbest muhasebeci malî

müƔavir ya da vergi dairesi onay bulunan bir malî tablonun, ilgili
mevzuatna göre düzenlendiŒinin kabulü gerekmektedir. Bir baƔka deyiƔle,
kamu ihale mevzuat bakmndan, anlan meslek mensuplar ya da vergi
daireleri tarafndan onayl malî tablolarn ilgili mevzuatna göre düzenlenip
düzenlenmediŒinin ayrca araƔtrlmasna gerek bulunmamakta, onay iƔlemi,
zaten, malî tablonun ilgili mevzuatna göre düzenlendiŒini göstermektedir.
Kurula göre de, belgenin içeriŒinde yer alan bilgilerin doŒruluŒundan
onaylayan sorumludur.75
Bununla birlikte, muhasebe tekniŒine açkça aykr olduŒu anlaƔlan,

bir baƔka deyiƔle, Serbest Muhasebeci Malî MüƔavirlik ve Yeminli Malî
MüƔavirlik Kanunu Genel TebliŒi (Sra No:4)’nin yukarda belirtilen
düzenlemelerinde geçen ifadesiyle “harici araƔtrmay gerektirmeden veya
muhteviyat itibariyle yanltc olduŒu anlaƔlabilen” hususlarn tespiti
halinde, ilgili malî tabloyu onaylayan meslek mensubu hakknda inceleme
ve/veya soruƔturma yaplabilmesini teminen TÜRMOB’a bildirimde
bulunulmasnn karar altna alndŒ birçok Kurul karar da bulunmaktadr.76
74
Türk Dil Kurumunun Güncel Türkçe SözlüŒüne göre de, onay (tasdik); uygun bulma,
doŒrulama anlamna gelmektedir.
75
2010/UY.II-2134 sayl Kurul Karar.
76
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2008/UY.I-4630, 2008/UH.II-5128, 2009/UH.I-
641 ve 2009/UH.II-1014 sayl Kurul kararlar.
75
55- Düzeltme beyannamesi veren ve bu çerçevede yl sonu malî tablolar

deŒiƔikliŒe uŒrayan isteklilerin yeni duruma uygun malî tablolar kabul
edilebilir mi?
Vergi Usul Kanununun 122 nci maddesinde, mükelleflere, vergi
iƔlemlerindeki hatalarn düzeltilmesini vergi dairelerinden isteme hakk
tannmƔtr. Mükellefler, vergi hatalar bulunduŒu iddiasyla daha önce
verdikleri beyannamelerinin düzeltilmesini talep edebildikleri gibi, eksik
matrah beyan edildiŒi durumlarda, düzeltme beyannamesi vererek matrah
arttrc beyanda da bulunabilmektedir. Buna göre, mükelleflerin, düzeltme
zamanaƔm süresi içerisinde her zaman beyannamelerini düzeltme
imkânlar bulunmaktadr.
Bu itibarla, düzeltme beyannamesi ekinde de sunulsa, beyanname
ekinde bulunan yl sonu malî tablolarnn kabul edilmesi gerekmektedir.
Kurul kararlar da bu yöndedir.77 Kald ki, malî yeterlik belgeleri kapsamnda
aranan malî tablolar, “yl sonu” malî tablolardr. Bunlarn vergi makamlarna
hangi tarihte sunulduŒu ve süresinde sunulup sunulmadŒ hususlar, kamu
ihale mevzuatnn kapsam dƔnda kalmaktadr.
56- Yabanc ülkelerde düzenlenen malî tablolar, ülkemizde yaplan
ihalelerde sunulabilir mi?
maddelerine göre, yabanc ülkelerde düzenlenen bilançolarn ya da istenen
yeterlik kriterlerinin saŒlandŒn gösteren gerekli bölümlerinin o ülke
mevzuatna göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci
tarafndan onaylanmƔ olmas gerekir. Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu
bulunmayan istekliler, bunlara ilâveten, istenen yeterlik kriterlerinin
saŒlandŒn gösteren ve o ülke mevzuatna göre bu belgeleri düzenlemeye
yetkili merciler tarafndan onaylanmƔ belgelerini de sunabilirler.
DiŒer taraftan, ayn maddelerin, bu maddelerin baz düzenlemelerinin
serbest meslek kazanç defteri özeti bakmndan geçerli olmadŒna iliƔkin
fkrasndan, hizmet alm ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde bilanço
veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunulmasna imkân tannan serbest
meslek kazanç defteri özetlerinin yabanc ülkelerde düzenlenen
77
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2012/UH.II-616, 2012/UH.I-867 ve 2012/UH.II-
997 sayl Kurul kararlar.
76
muadillerinin bu kapsamda sunulabilmesine cevaz verilmediŒi

anlaƔlmaktadr.
maddelerine göre, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda yurt dƔnda
gerçekleƔtirilen iƔlere iliƔkin faturalar da sunulabilir.
Bununla birlikte, ayn maddelerde, iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda yurt dƔnda düzenlenen gelir tablolarnn sunulup
sunulamayacaŒna iliƔkin açk bir düzenleme yer almamaktadr. DiŒer
taraftan, kanaatimizce, uygulama yönetmeliklerinin “Bilanço veya eƔdeŒer
belgeler” baƔlkl maddelerinin yukarda anlan düzenlemeleri, iƔ hacmini
gösteren belgeler bakmndan da kyasen uygulanabilmelidir.
Yabanc ülkelerde düzenlenen belgelerin tasdik iƔlemlerine iliƔkin esas
ve usuller, uygulama yönetmeliklerinin “Belgelerin sunuluƔ Ɣekli” baƔlkl
maddelerinde açklanmƔtr. YurtdƔnda düzenlenen malî yeterlik
belgelerinin tasdik iƔlemlerinin de bu esas ve usuller çerçevesinde
gerçekleƔtirilmesi gerekmektedir.
77
Malî Yeterlik Belgeleri: Deºerlendirilme Esaslar
D. Malî Yeterlik Belgelerinin DeŒerlendirilme Esaslar

57- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterleri
nelerdir?
maddelerine göre, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yaplan
yeterlik deŒerlendirmesi, üç malî oran (rasyo) araclŒyla gerçekleƔtirilmekte
deŒerlendirilmekte ve isteklilerin Ɣu üç kriteri birlikte saŒlamalar
istenmektedir:
- Cari oran en az 0.75 olmaldr.
- Öz kaynak oran en az 0.15 olmaldr.
- Ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran 0.50’den
küçük olmaldr.
Serbest meslek kazanç defteri özetinin sunulduŒu hizmet alm
ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde ise, “toplam gelir/toplam
gider” orannn en az 1.25 olmas istenmektedir.
58- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yeterlik kriteri olarak
aranan malî oranlar nasl hesaplanr?
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yeterlik kriteri olarak
aranan malî oranlarn hangi hesap kalemleri ya da hesap gruplar esas
alnarak hesaplanacaŒ aƔaŒda yer verilen tabloda gösterilmiƔtir:
DÖV – YY7M
Cari Oran
KVYK – HG
ÖK
Öz kaynak Oran
TA – YY7M
KVBB
Ksa Vadeli Banka Borçlarnn
Öz kaynaklara Oran ÖK
78
DÖV: Dönen Varlklar

KVYK: Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar
KVBB: Ksa Vadeli Banka Borçlar
ÖK: Öz Kaynaklar
TA: Toplam Aktifler
YY7M: Yllara Yaygn 7nƔaat Maliyetleri
YY7HG: Yllara Yaygn 7nƔaat HakediƔ Gelirleri
bekil 15: Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yeterlik kriteri olarak aranan
malî oranlar
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç

defteri özeti sunulan hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm
ihalelerinde, toplam gelirin toplam gidere orannn en az 1.25 olmas
istenmektedir.
59- Yeterlik kriteri olarak aranan malî oranlarn önemi nedir?
Malî tablolarn analizinde yararlanlan oranlar, ölçtükleri malî hususlar
bakmndan temel olarak beƔ ana snfta toplanr: likidite oranlar, sermaye
yeterlik oranlar, faaliyet oranlar, kârllk oranlar ve piyasa/performans
oranlar. Kamu ihalelerinde aranan cari oran bir likidite oran iken, öz kaynak
oran ile ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran, birer sermaye
yeterlik orandr.
Likidite (liquidity), bir iƔletmenin, ksa vadeli borçlarn ödeyebilme
gücü olarak tanmlanr. 7Ɣletmenin varlklar ne kadar likit ise, bir baƔka
deyiƔle, minimum iƔlem maliyetiyle hzl bir Ɣekilde nakde tahvil edilebilecek
varlklarnn toplam parasal deŒeri ne kadar yüksekse, iƔletmenin likiditesi
de o kadar yüksek demektir.
Bir iƔletmenin likiditesi en yüksek varlklar dönen varlklardr. Dönen
varlklar, “nakit varlklar ile bir faaliyet dönemi içerisinde nakde tahvil
edilmesi, satlmas ya da tüketilmesi beklenen diŒer varlklar” Ɣeklinde
tanmlanr. DiŒer taraftan, ksa vadeli borçlar, bir faaliyet dönemi içerisinde
ödenmesi gereken borçlar temsil etmektedir. 7Ɣte cari oran, iƔletmenin
dönen varlklarn ksa vadeli borçlarna oranlayarak, iƔletmenin likiditesini,
yani ksa vadeli borçlarn ödeyebilme gücünü ölçer. Cari oran, her bir 1
79
TL’lik ksa vadeli borca karƔlk ne kadarlk dönen varlk bulunduŒunu

gösterir.
Cari oran, kamu ihale mevzutnda da tanmlanmƔtr. Buna göre, cari
oran, “belli sürelerde nakit akƔnn saŒlanabilmesi için gerekli likiditeye ve
ksa dönem (bir yl) içinde borç ödeme gücüne sahip olunup olunmadŒn”
göstermektedir. Cari orann en az 0.75 olmasnn istendiŒi dikkate
alndŒnda, en az bu oran saŒlayan isteklilerin, ksa vadeli borçlarn ödeme
gücüne sahip olduklarnn kabul edildiŒi anlaƔlmaktadr.
Sermaye yeterliŒi (solvency), bir iƔletmenin, uzun vadeli borçlarn
ödeyebilme gücü olarak tanmlanr. 7Ɣletme varlklarnn ne kadar büyük bir
ksm öz kaynaklar tarafndan finanse ediliyorsa, iƔletmenin sermaye
yeterliŒi de o kadar yüksek demektir. 7Ɣte öz kaynak oran, iƔletmenin öz
kaynaklarn toplam aktiflerine oranlayarak, iƔletmenin sermaye yeterliŒini,
yani uzun vadeli borçlarn ödeyebilme gücünü ölçer. Öz kaynak oran, her
bir 1 TL’lik varlŒn ne kadarnn öz kaynaklarla karƔlandŒn gösterir.
Öz kaynak oran, kamu ihale mevzutnda da tanmlanmƔtr. Buna
göre, öz kaynak oran, “aktif varlklarn ne kadarnn öz kaynaklardan
oluƔtuŒunu” göstermektedir. Öz kaynak orannn en az 0.15 olmasnn
istendiŒi dikkate alndŒnda, en az bu oran saŒlayan isteklilerin, uzun vadeli
borçlarn ödeme gücüne sahip olduklarnn kabul edildiŒi anlaƔlmaktadr.
Ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran da sermaye
yeterliŒini ölçmeye yarayan oranlardan biridir. Bununla birlikte, malî
analizde kullanlan belli baƔl oranlar arasnda yer almamaktadr. Kamu ihale
mevzuatnda ikinci bir sermaye yeterlik oran olarak öngörülmüƔ olmasnn
bir nedeni, 0.15 gibi düƔük bir düzeyde belirlenen öz kaynak oran ile yine
0.75 gibi düƔük bir düzeyde belirlenen cari oran dengelemek olabilir.
Ksa vadeli borçlarn önemli bir ksmnn banka borçlarndan oluƔtuŒu
dikkate alndŒnda, kamu ihale mevzuat tarafndan kurulan sistemin,
yüksek bir ksa vadeli banka borçlar / öz kaynaklar oranna, ancak yüksek
bir cari oran ve öz kaynak oran karƔsnda cevaz verdiŒi anlaƔlmaktadr. Bir
baƔka deyiƔle, bir iƔletmenin her üç oran da asgari seviyelerden saŒlayarak
yeterli konuma gelmesi, muhasebe tekniŒi bakmndan neredeyse
imkânszdr.
80
Bu noktada gündeme gelebilecek bir diŒer soru da, tek düzen hesap
plannda “30- Malî Borçlar” hesap grubu içerisinde izlenen diŒer ksa vadeli
malî borç kalemleri varken, neden yalnzca ksa vadeli banka borçlarnn öz
kaynaklara orannn ölçülmek istendiŒi, örneŒin neden ksa vadeli malî
borçlarn tümünün öz kaynaklara orannn bir yeterlik kriteri olarak
aranmadŒdr.
Bu sorunun muhtemel cevab, bu hesap grubunda izlenen malî
olaylarn mahiyetinde yatmaktadr. Bu hesap grubunda, “ksa vadeli banka
borçlarnn” yan sra, “finansal kiralama iƔlemlerinden borçlar” ile “çkarlan
menkul kymetlerden kaynaklanan borçlar” da izlenmektedir. Bununla
birlikte, finansal kiralama iƔlemlerinden kaynaklanan borçlar belli bir varlŒn
finansmannda kullanldŒndan, bir baƔka deyiƔle karƔlŒnda belli bir varlk
ile teminat altna alndŒndan, yüksek bir malî risk teƔkil etmemektedir.
7Ɣletme tarafndan ihraç edilmiƔ olup da vadesi gelen menkul kymetlerin
yerine ise, genellikle, ihraç edilen yeni menkul kymetler konmakta, bu
döngü, sermaye yaps yönetiminde bir araç olarak kullanlmaktadr.
DiŒer taraftan, banka kredileri, en pahal finansman yöntemlerinden
biridir. Özellikle ksa vadeli banka kredileri, iƔletmelerin, likidite skƔklŒn
gidermede baƔvurduŒu en hzl, ama ayn zamanda da en pahal
yöntemdir.78 Bir yl içinde ödenmeleri gerektiŒinden, bunlardaki bir artƔ,
ayn zamanda artan bir likidite riskine de iƔaret etmektedir. Ksa vadeli
banka kredileri, özellikle alacaklarn ve stoklarn finansmannda
kullanldŒndan, durgunluk dönemleri ile faizlerin yükseldiŒi dönemlerde
sakncal bir finansman yöntemi olarak karƔmza çkmaktadr.
Muhasebe literatüründe, yer yer baz oranlar için belli ideal oranlar
tanmlandŒ görülmektedir. ÖrneŒin cari oran için genellikle “2:1” oran bir
“ideal oran” olarak sunulmaktadr.79 Bunun temelinde, dönen varlklarn en
azndan yarsnn uzun vadeli yabanc kaynaklarla ya da öz kaynaklarla
finanse edilmesi ideali yatmaktadr. Bununla birlikte, bu tür ideal oranlar
belirten kaynaklar, bu belirlemenin hemen ardndan, bütün iƔletmeler için
genel geçer bir “altn oran” olamayacaŒn ve ideal orann, içerisinde faaliyet
78
Vadesi bir yldan daha az olan ya da uzun vadeli olarak kullanlmƔ olmakla birlikte vadesi
bir yln altna düƔen banka kredileri, ksa vadeli banka kredilerini (borçlarn) teƔkil eder.
79
Leopold A. Bernstein, John Wild, Analysis of Financial Statements, McGraw-Hill
Companies, 5th Edition, New York, 2000, s.126
81
gösterilen sektöre ve ekonomik konjonktür gibi belli parametrelere göre

farkllk arz edebileceŒini de önemle kaydetmektedirler.
60- Yeterlik kriteri olarak belirlenen oranlar yeterli midir?
Ülkemizde, ayrntl sektörel oranlara ulaƔma imkân
bulunmamaktadr. Bu nedenle, örneŒin, temizlik hizmetleri sektöründe
faaliyet gösteren iƔletmelerin ya da tbbi cihaz alm satm ile iƔtigal eden
firmalarn konsolide malî oranlarna ulaƔmak imkân dâhilinde deŒildir.
4734 sayl Kamu 7hale Kanunu 2002 ylnda kabul edilmiƔ, Kamu 7hale
Kurumu ise 2003 ylnda faaliyete geçmiƔtir. Kamu 7hale Kanununa istinaden
çkartlan ikincil mevzuat da bu süreçte hazrlanmƔtr. Bu nedenle, mevzuat,
1999 - 2001 yllar arasnda yaƔanan aŒr ekonomik bunalmn izlerini
taƔmaktadr. Bu dönemde, çok sayda iflaslar görüldüŒü gibi, ayakta
kalabilen iƔletmelerin çoŒu da bozuk malî göstergeler ile yollarna devam
etmek zorunda kalmƔlardr. 7halelere katlmn ekonomik kriz nedeniyle
daralmas istenmediŒinden, ikincil mevzuat çalƔmalar srasnda bu durum
da dikkate alnmƔtr.
Bu itibarla, uygulama yönetmeliklerinin 2009 ylnda getirilen
deŒiƔikliklerden önceki Ɣeklinde, cari oran en az 0.50, öz kaynak oran en az
0.10 ve ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran en çok 0.75 olarak
belirlenmiƔti. Halen yürürlükte olan mevzuata göre ise, bu oranlar, srasyla,
0.75, 0.15 ve 0.50 olarak yeniden düzenlenmiƔtir. Zaman zaman bu
oranlarn da yeterli olmadŒ iddia edilse bile, bu oranlarn
karƔlaƔtrlabileceŒi sektörel oranlar bulunmadŒndan, bu konudaki
tartƔmalar sonuçsuz kalmaktadr.
61- Ksa vadeli banka borçlarnn kapsamna giren hesap kalemleri
hangileridir?
Banka ve diŒer finans kuruluƔlarndan saŒlanan ksa vadeli kredilere
iliƔkin tutarlar, 3-Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar / 30-Malî Borçlar / 300-
Banka Kredileri Hesabnda izlenmektedir. Bu hesapta izlenen tutarlarn “ksa
vadeli banka borçlarnn” kapsamna girdiŒi son derece açktr.
DiŒer taraftan, banka ve finans kuruluƔlarndan uzun vadeli (12 aydan
uzun vadeli) kredi de kullanlabilmektedir. Bu kredilere iliƔkin tutarlar, 4-
Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar / 40-Malî Borçlar / 400-Banka Krediler
Hesabnda izlenmektedir. Uzun vadeli kredilerin bilanço tarihi itibariyle
82
vadesi bir yl ve altna düƔenler ile vadelerine bir yldan fazla süre
bulunmakla birlikte, bilanço tarihinden itibaren bir yl içinde ödenecek
anapara taksitleri ile bunlarn tahakkuk ettiŒi halde henüz ödenmeyen
faizleri ise, 3-Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar / 30-Malî Borçlar / 303-Uzun
Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabna aktarlr. Bu
itibarla, uzun vadeli olarak kullanlmƔ olmakla birlikte, bilanço tarihinden
itibaren bir yl içinde ödenecek olan bu kredi taksit ve faizlerine iliƔkin
tutarlar da, “ksa vadeli banka borçlar” kapsamnda deŒerlendirilmelidir.
Kurul da bu görüƔtedir.80
Dolaysyla, ksa vadeli banka borçlar hesaplanrken, 300-Banka
Kredileri Hesabnnki ile birlikte, 303-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara ve
Taksitleri ve Faizleri Hesabnn bakiyesi de dikkate alnmaldr.
3- KISA VADEL7 YABANCI KAYNAKLAR
30- MAL7 BORÇLAR
300- Banka Kredileri

Ksa Vadeli
Banka Borçlar
303- Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taks. ve Faizleri
4- UZUN VADEL7 YABANCI KAYNAKLAR
40- MAL7 BORÇLAR
400- Banka Kredileri
bekil 16: Ksa vadeli banka borçlar
62- Yllara yaygn inƔaat maliyetlerinin kapsamna giren hesap kalemleri

hangileridir?
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerine iliƔkin maliyetler, 1-Dönen
Varlklar / 17-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri / 170-178-Yllara
80
2011/UH.III-3872 sayl Kurul Karar.
83
Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri hesaplarnda izlenir.81 Taahhüt konusu

iƔlerin bir ksmnn alt yüklenicilere yaptrlmas durumunda, taƔeronlara
verilen avanslar ise, 1-Dönen Varlklar / 17-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm
Maliyetleri / 179-TaƔeronlara Verilen Avanslar Hesabnda izlenir.
TaƔeronlara verilen avanslarn da taahhüt konusu iƔe iliƔkin bir maliyet
unsuru olduŒu açktr. Zaten bu hesabn 17-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm
Maliyetleri hesap grubu içerisinde yer alma nedeni de budur.
Dolaysyla, yllara yaygn inƔaat ve onarm maliyetleri hesaplanrken,
170-178-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri hesaplarnnkilerle
birlikte, 179-TaƔeronlara Verilen Avanslar Hesabnn bakiyesi de dikkate
alnmaldr.
1- DÖNEN VARLIKLAR
17- YILLARA YAYGIN 7NbAAT VE ONARIM MAL7YETLER7
170- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri

Yllara Yaygn
...
7nƔaat ve
Onarm
178- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri
Maliyetleri
179- TaƔeronlara Verilen Avanslar
bekil 17: Yllara yaygn inƔaat ve onarm maliyetleri
63- Yllara yaygn hakediƔ gelirlerinin kapsamna giren hesap kalemleri

hangileridir?
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinin tamamlanan ksmlar için
düzenlenen hakediƔ bedelleri, 3-Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar / 35-Yllara
81
Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesine göre, mükellefler, yllara yaygn her inƔaat ve
onarm iƔinin haslat ve giderlerini ayr bir defterde veya tutmakta olduklar defterlerin ayr
sayfalarnda göstermeye mecburdurlar. Tek düzen hesap plannda yer alan 170-178
arasndaki ana hesaplar, dokuz farkl “yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔinin” izlenebilmesine
imkân tanmaktadr. Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔinin dokuzu aƔmas durumunda ise, her
bir iƔ, yardmc defter düzeyinde izlenebilir.
84
Yaygn 7nƔaat ve Onarm HakediƔleri / 350-358-Yllara Yaygn 7nƔaat ve

Onarm HakediƔ Bedelleri hesaplarnda izlenir.
Dolaysyla, yllara yaygn inƔaat ve onarm hakediƔ gelirleri
hesaplanrken, 350-358-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm HakediƔ Bedelleri
hesaplarnn bakiyeleri dikkate alnmaldr.
3- KISA VADEL7 YABANCI KAYNAKLAR
35- YILLARA YAYGIN 7NbAAT VE ONARIM HAKED7bLER7
Yllara Yaygn 350- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Hak. Bedelleri

7nƔaat ve
Onarm ...
HakediƔleri
Bedelleri 358- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Hak. Bedelleri
bekil 18: Yllara yaygn inƔaat ve onarm hakediƔ bedelleri
64- Cari oran ile öz kaynak oran hesaplanrken yllara yaygn inƔaat
maliyetleri ile yllara yaygn inƔaat hakediƔ gelirlerinin dikkate alnmasnn
nedeni nedir?
Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesinde, birden fazla takvim ylna
sirayet eden inƔaat ve onarm iƔlerinde kâr ya da zararn, iƔin bittiŒi yl kat’i
olarak tespit edileceŒi ve tamam o yln geliri saylarak o yla iliƔkin vergi
beyannamesinde gösterileceŒi hüküm altna alnmƔtr.82
7nƔaat iƔleri ile iƔtigal eden iƔletmelerin “yllara yaygn” inƔaat taahhüt
iƔleri ile ilgili olarak yaptklar giderler, dönem sonlarnda 170-178-Yllara
Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri hesaplarna aktarlrken, kendilerine
82
Yllara yaygn inƔaat gelirleri ile maliyetlerinin ancak iƔin bittiŒi dönem içinde
karƔlaƔtrlmas, bir baƔka deyiƔle kâr ya da zararn ancak iƔin bitirildiŒi dönem içinde tespit
edilerek o yla iliƔkin malî tablolara yanstlmas, genel kabul görmüƔ muhasebe ilkelerinden
“dönemsellik” ilkesine önemli bir istisna teƔkil eder. Bu istisna, yllara yaygn inƔaat ve onarm
iƔlerinde belli bir döneme isabet eden kâr ya da zararn hesaplanmasndaki güçlük karƔsnda
getirilmiƔ pratik bir çözümdür. Bununla birlikte, bu durumun baz sorunlar da beraberinde
getirdiŒi bir gerçektir.
85
ödenen hakediƔler ise, 350-358-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm HakediƔ

Bedelleri hesaplarnda izlenmektedir. Söz konusu bilanço hesaplarnn
bakiyeleri, ilgili gelir tablosu hesaplarna ancak iƔin bittiŒi83 ylda
aktarlmaktadr.84 Bu nedenle, söz konusu hesaplar, iƔin bittiŒi yldan önce
düzenlenen yl sonu bilançolarnda bakiye arz etmekte, “dönen varlklar” ve
“ksa vadeli yabanc kaynaklar” gruplar, henüz gelir tablosu hesaplarna
aktarlmamƔ olan “gelir” ve “giderler” nedeniyle dikkat çekici Ɣekilde
kabarabilmektedir.85
Yllara yaygn inƔaat ve onarm maliyetlerinin, cari oran hesaplanrken
dönen varlklardan, öz kaynak oran hesaplanrken ise toplam aktiflerden;
yine yllara yaygn inƔaat ve onarm hakediƔ bedellerinin, cari oran
hesaplanrken ksa vadeli yabanc kaynaklardan düƔülmesi istenmektedir.
Bunun nedeni, anlan hesap gruplarnda yukarda belirtilen Ɣekilde oluƔan
geçici nitelikteki bu sunî artƔlardr.
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinin bu Ɣekilde
muhasebeleƔtirilmesi, önemli bir sakncay da beraberinde getirmektedir.
Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerine iliƔkin hakediƔ bedelleri ile maliyetler
arasndaki olumlu (kâr) ya da olumsuz (zarar) fark, ancak iƔin bittiŒi yln
gelir tablosuna ve dolaysyla öz kaynaklar rakamna yansmaktadr. Bu
durumda, kârl bir yllara yaygn inƔaat sözleƔme sürecini yürüten bir
isteklinin öz kaynak oran, bu olumlu fark henüz öz kaynaklar rakamlarna
yanstlmadŒndan, olmas gerekenden daha düƔük hesaplanacaktr.
HakediƔ bedelleri ile maliyetler arasnda olumsuz bir farkn bulunmas
halinde ise bu durumun tam tersi geçerli olmakta, öz kaynak oran, olmas
gerekenden daha yüksek hesaplanmaktadr.
83
Gelir Vergisi Kanununun 44 üncü maddesine göre, geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan
inƔaat ve onarm iƔlerinde geçici kabulün yapldŒn gösteren tutanaŒn idarece onaylandŒ
tarih, diŒer hallerde ise iƔin fiilen tamamlandŒ veya fiilen brakldŒ tarih, “bitim tarihi”
olarak kabul edilir.
84
7Ɣin bitiminde; 170-178-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri hesaplarnn bakiyesi,
622- Satlan Hizmet Maliyeti hesabna; 350-358-Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm HakediƔ
Bedelleri hesaplarnn bakiyesi ise, ilgisine göre ya 600-Yurt 7çi SatƔlar ya da 601-Yurt DƔ
SatƔlar hesabna aktarlarak kapatlr.
85
Bilanço büyüklüklerinin arac ve geçici nitelikteki diŒer bilanço hesaplar nedeniyle
kabarabilmesi de mümkün olmakla birlikte, mahiyetleri itibariyle, bunlarda oluƔacak
kabarmalarn ihmal edilecek düzeyde olduŒu söylenebilir.
86
Kamu ihale mevzuat bakmndan bu sakncay gidermenin bir yolu,

yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerine iliƔkin hakediƔ bedelleri ile maliyetler
arasndaki olumlu ya da olumsuz farkn öz kaynaklar rakamna eklenmesi
olabilir.
DiŒer taraftan, 6102 sayl Türk Ticaret Kanununun 64 üncü
maddesine göre, her tacir, ticari iƔlemleriyle malvarlŒ durumunu, Türkiye
Muhasebe Standartlarna göre ortaya koymak zorundadr. Bununla birlikte,
Kanunun Türkiye Muhasebe Standartlarnn uygulanmasn zorunlu klan
hükümleri, 1 Ocak 2013’te yürürlüŒe girecektir. “7nƔaat SözleƔmeleri”
baƔlkl 11 numaral Türkiye Muhasebe Standardnn 22 nci maddesinden
ise, yllara yaygn inƔaat iƔlerinin bundan böyle “tamamlanma yüzdesi
yöntemine” (percentage of completion method) göre muhasebeleƔtirileceŒi
anlaƔlmaktadr.
Bu yeni uygulama ile birlikte, esas olarak Gelir Vergisi Kanununun 42
nci maddesinin yukarda belirtilen düzenlemeleri çerçevesinde Ɣekillenen
muhasebeleƔtirme sisteminden kaynaklanan söz konusu sakncann da
ortadan kalkmas beklenmektedir. Zira, tamamlanma yüzdesi yönteminde
yllara yaygn inƔaat gelirleri ile maliyetlerinin kapatlarak aradaki olumlu ya
da olumsuz farkn gelir ya da gider hesaplarna alnmas için iƔin
tamamlanmas beklenmemekte, her yla iliƔkin gelir ve giderler, ilgili yl ile
iliƔkilendirilmektedir.
65- Yllara yaygn inƔaat maliyetleri ile yllara yaygn inƔaat hakediƔ
gelirlerinin bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunulan belgelerde
gösterilme zorunluluŒu var mdr?
maddelerine göre, sunulan bilançolarda -varsa- yllara yaygn inƔaat
maliyetleri ile hakediƔ gelirlerinin gösterilmesi gerekmektedir.
Her ne kadar düzenlemede kullanlan “varsa” ibaresi çerçevesinde bu
zorunluluk anlan hesap kalemlerinin bakiye vermesi Ɣartna baŒlanmƔ olsa
da, muhasebe tekniŒi gereŒi bakiye vermeyen kalemlerin bilançoda zaten
yer almayacaklar dikkate alndŒnda, bilanço veya eƔdeŒer belgeler
kapsamnda sunulan bilançolar bakmndan bu düzenlemenin pek bir anlam
ifade etmediŒi açktr. Yllara yaygn inƔaat maliyetleri ile yllara yaygn
inƔaat hakediƔ gelirlerine iliƔkin satrlara yer verilen bilanço bilgileri tablosu
bakmndan da durum böyledir.
87
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunduklar bilançolarda

anlan hesap kalemleri gösterilmediŒi için teklifleri deŒerlendirme dƔ
braklan isteklilerce yaplan baƔvurulara iliƔkin olarak alnan pek çok Kurul
kararnda da, sunulan bilançolarda anlan hesap kalemlerine yer verilmemiƔ
olmasnn bu hesaplarn bakiye vermediŒi anlamna geldiŒi belirtilerek,
isteklilerin tekliflerinin bu nedenle deŒerlendirme dƔ braklmas mevzuata
aykr bulunmuƔtur.86
Düzenlemenin asl önemi, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda
“bilançonun gerekli bölümlerinin” sunulmas durumunda ortaya
çkmaktadr. Zira, yl sonu itibariyle bakiye arz etmeyen hesaplar
bilançolarda gösterilmediŒinden, anlan hesap kalemlerine yer verilmeden
sunulan “bilanço bölümleri” söz konusu olduŒunda, bunlarn, ilgili hesaplar
bakiye vermediŒi için mi yoksa bir bilanço makyaj çerçevesinde mi
gösterilmediŒi hususunda bir kanaat oluƔturmak mümkün
görünmemektedir.
66- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda birden çok yla ait belgenin
sunulmas durumunda yeterlik kriterleri nasl hesaplanr?
7stenen yeterlik kriterlerini bir önceki ylda saŒlayamayan istekliler,
mal alm, hizmet alm ve danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde bir önceki
yln yan sra iki önceki yla ait belgelerini; yapm iƔi ihalelerinde ise son üç
yla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, yeterlik kriterlerinin
saŒlanp saŒlanmadŒ, “sunulan yllar için ayr ayr hesaplanan oranlarn
aritmetik ortalamas” alnarak deŒil, “sunulan yllarn parasal tutarlarnn
ortalamas” üzerinden deŒerlendirilir. Bunun nedeni, her iki hesaplama
yönteminin farkl sonuçlar vermesidir.
ÖRNEK: AŒustos 2011 tarihinde yaplan bir mal alm ihalesine katlan ABC Ltd.
bti., 2010 ylna ait yl sonu bilançosu istenen yeterlik kriterlerinin tümünü
saŒlamadŒndan, 2009 ylna ait yl sonu bilançosunu da sunmuƔtur. Anlan
firmann 2010 ve 2009 yllarna ait ksa vadeli banka borçlar ile öz kaynaklar
aƔaŒda gösterilmiƔtir:
86
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2009/UH.II-1682, 2009/UY.I-2119, 2010/UY.I-
523, 2010/UY.II-3262 ve 2012/UH.I-1129 sayl Kurul kararlar.
88
2010 2009
Ksa Vadeli Banka Borçlar 69.000,- 27.000,-
Öz kaynaklar 100.000,- 90.000,-
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin 2009 ve 2010 yllarna iliƔkin “ksa
vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran” aƔaŒda iki farkl yöntemle
hesaplanmƔtr:
Alternatif 1:
Her yla iliƔkin oranlar ayr ayr hesaplanr. Daha sonra bu oranlarn aritmetik
ortalamas alnr:
2010 2009
Ksa Vadeli Banka Borçlar 69.000,- 27.000,-

Öz kaynaklar 100.000,- 90.000,-
Ksa Vadeli Banka Borçlar / Öz kaynaklar Oran: 0.69 0.30

Oranlarn aritmetik ortalamas: 0,495
Alternatif 2:
Her yla ait parasal tutarlar pay ve paydada ayr ayr toplanr. Daha sonra bölme
iƔlemi bu toplam tutarlar üzerinden gerçekleƔtirilir:
2010 2009 TOPLAM
Ksa Vadeli Banka Borçlar 69.000,- 27.000,- 96.000,-

Öz kaynaklar 100.000,- 90.000,- 190.000,-
Ksa Vadeli Banka Borçlar /
- - 0,505…
Öz kaynaklar Oran:
89
GörüldüŒü üzere, her iki alternatif yöntem farkl sonuç vermekte, ABC
Ltd. bti. ilk yöntemle yaplan hesaplama neticesinde istenen kriteri saŒlayan
firma, ikincisinde saŒlayamamaktadr.87 Kamu ihale mevzuatnda, bu iki
yöntemden ikincisi tercih edilmiƔtir. Bu tercihin nedeni, ksa vadeli banka
borçlarna iliƔkin hesaplarn88 bakiye vermemesi durumunda daha görünür
hale gelmektedir.
bti., 2010 ylna ait yl sonu bilançosu istenen yeterlik kriterlerinin tümünü
saŒlamadŒndan 2009 ylna ait yl sonu bilançosunu da sunmuƔtur. Anlan
firmann 2010 ve 2009 yllarna ait ksa vadeli banka borçlar ile öz kaynaklar
2010 2009
Ksa Vadeli Banka Borçlar 82.000,- -,-
Öz kaynaklar 100.000,- 60.000,-
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin 2009 ve 2010 yllarna iliƔkin “ksa
vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran” aƔaŒda iki farkl yöntemle
hesaplanmƔtr:
Alternatif 1:
Her yla iliƔkin oranlar ayr ayr hesaplanr. Daha sonra bu oranlarn aritmetik
ortalamas alnr:
2010 2009
Ksa Vadeli Banka Borçlar 82.000,- -,-

Öz kaynaklar 100.000,- 60.000,-
Ksa Vadeli Banka Borçlar / Öz kaynaklar Oran: 0,82 0

Oranlarn aritmetik ortalamas: 0,41
87
Bu farkllŒn matematiksel nedeni, paydalarn farkl olmasdr. Paydalarn (örnekte öz
kaynaklarn) ayn olmas durumunda, her iki yöntemle de ayn sonuca ulaƔlmaldr.
88
300-Banka Kredileri ve 303-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri hesaplar.
90
Alternatif 2:
Her yla ait parasal tutarlar pay ve paydada ayr ayr toplanr. Daha sonra bölme
iƔlemi bu toplam tutarlar üzerinden gerçekleƔtirilir:
2010 2009 TOPLAM
Ksa Vadeli Banka Borçlar 82.000,- -,- 82.000,-

Öz kaynaklar 100.000,- 60.000,- 160.000,-
Ksa Vadeli Banka Borçlar /
- - 0,5125
Öz kaynaklar Oran:
.
GörüldüŒü üzere, ksa vadeli banka borçlarna iliƔkin hesaplarn

sunulan yllardan birinde bakiye vermemesi durumunda, fark daha da
belirginleƔmektedir. 7kinci yöntem, hesaba katlan yllarn tümüne iliƔkin
büyüklükleri yanstmas bakmndan daha saŒlkldr.
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç
defteri özetinin sunulduŒu hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm
ihalelerinde ise, son iki yla ait gelir ve giderlerin parasal tutarlarnn
ortalamas üzerinden bulunacak orann, en az 1.25 olmas gerekmektedir.
67- Yeterlik kriteri olarak istenen malî oranlarn hesaplanmasnda
yuvarlama yaplabilir mi?
maddelerinde ve Kamu 7hale Genel TebliŒinde, yeterlik kriteri olarak aranan
malî oranlarn hesaplanmasnda yuvarlama yaplp yaplmayacaŒ hususunda
herhangi bir düzenleme yer almamaktadr. Bununla birlikte, uygulama
yönetmeliklerinin ekinde yer alan ve bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu
bulunmayan istekliler tarafndan eƔdeŒer belge olarak sunulabilecek olan
bilanço bilgileri tablosuna iliƔkin standart formda, bilanço oranlarnda
yuvarlama yaplmamas gerektiŒi belirtilmiƔtir.
Her ne kadar uygulama yönetmelikleri ile Kamu 7hale Genel
TebliŒinde bu hususta bir düzenleme yaplmamƔ olsa da, mevzuatn
ayrlmaz bir parças olan söz konusu standart formda yer alan bu açklama,
bilanço veya gerekli bölümlerinin sunulmas durumunda yaplan
91
hesaplamalar bakmndan da geçerli olmaldr.

Buna göre, örneŒin, 0.14999… Ɣeklinde hesaplanan bir özkaynak
orannn, her ne kadar bu say limitte 0.15’e ulaƔsa da, yeterli kabul
edilmemesi gerekmektedir. Bu nedenle, yaplan hesaplama neticesinde
istenen asgari ya da azami oranlara ulaƔlmas durumunda, hesaplamada
kullanlan hesap makinesi ya da bilgisayar yazlmnn ondalk hassasiyeti
artrlarak, bu Ɣekilde bir yanlƔtan kaçnlmas gerekmektedir. Kurul da, bir
kararnda, aslnda 0.145 olarak hesaplanmas gereken bir öz kaynak orannn
yaplan yuvarlama neticesinde 0.15 olarak sunulmasn mevzuata aykr
bulmuƔtur.89
DiŒer taraftan, cari orann “en az” 0.75, öz kaynak orannn “en az”
0.15 olmas istenirken, ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara orannn
0.50’den “küçük olmas” istenmektedir. Bu itibarla, cari orann 0.75, öz
kaynak orannn ise 0.15 olmas yeterlidir. Bununla birlikte, ksa vadeli banka
borçlarnn öz kaynaklara orannn “0.50’den küçük olmas gerektiŒi”
Ɣeklindeki düzenleme ile “malî oranlar hesaplanrken yuvarlama
yaplamayacaŒna” iliƔkin düzenleme bir arada deŒerlendirildiŒinde, ksa
vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara orannn 0.50 olmasnn yeterli
olmadŒ ve bu orann mutlaka bundan küçük olmas gerektiŒi sonucuna
ulaƔlmaktadr.90
bti.’nin sunmuƔ olduŒu 2010 ylna ait bilançodan elde edilen baz bilanço
büyüklükleri aƔaŒdaki gibidir:
Dönen Varlklar………………………………. 75.000,-

Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar………… 99.000,-
Ksa Vadeli Banka Borçlar………………. 15.000,-
Öz Kaynaklar………………………………..... 30.000,-
Toplam Aktifler………………………………. 200.000,-
89
90
Düzenlemenin, “Ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran en çok 0.50 olmaldr.”
Ɣeklinde deŒiƔtirilmesi durumunda, bu uyumsuzluk ortadan kalkacaktr.
92
Cari oran, öz kaynak orann ve ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara

orann hesaplaynz.
Cari Oran:
Dönen Varlklar 75.000,-

= = 0,757…
Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar 99.000,-
Hesaplanan cari oran, asgari 0.75 orann saŒladŒndan yeterlidir.
Öz Kaynak Oran:
Öz Kaynaklar 30.000,-
= = 0,15
Toplam Aktifler 200.000,-
Hesaplanan öz kaynak oran, asgari 0.15 orann saŒladŒndan yeterlidir.
Ksa Vadeli Banka Borçlarnn Öz Kaynaklara Oran:
Ksa Vadeli Banka Borçlar 15.000,-

= = 0,50
Öz Kaynaklar 30.000,-
Hesaplanan ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran, 0.50’den küçük

olma Ɣartn saŒlamadŒndan yeterli deŒildir.
93
68- 7Ɣ hacmi nedir?

7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda gelir tablosu sunulmas
durumunda, iƔ hacmini gösteren “toplam ciro”; gelir tablosundaki “brüt
satƔlar” tutarndan; “satƔtan iadeler”, “satƔ iskontolar” ve “diŒer
indirimler” düƔülmek suretiyle ulaƔlan “net satƔlar” tutardr.91
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda faturalarn sunulmas
durumunda ise, iƔ hacmi; fatura tutarlarnn toplamdr.92
XXX L7M7TED b7RKET7

31.12.200X TAR7HL7 GEL7R TABLOSU
A. BRÜT SATIbLAR
1- Yurt içi SatƔlar
2- Yurt dƔ SatƔlar
3- DiŒer Gelirler
B. SATIb 7ND7R7MLER7 (-)

1- SatƔtan 7adeler (-)
2- SatƔ 7skontolar (-)
3- DiŒer 7ndirimler (-)
C. NET SATIbLAR
… … …
bekil 19: Gelir tablosunun kamu ihale mevzuat bakmndan önem arz eden ksmlar
Hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde, iƔ

hacmini gösteren belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç defteri özeti
sunulmas durumunda, iƔ hacmi; ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait
gelirlerin ya da son iki yla ait gelirlerin güncellenmiƔ tutarlarnn
ortalamasdr.
91
Brüt satƔlardan net satƔlara ulaƔlrken düƔülen tutarlar, daha önce bir Ɣekilde satƔ geliri
olarak muhasebeleƔtirilen iƔlemlerde daha sonra iptal ya da indirimler nedeniyle meydana
gelen azalmalar temsil eder. Bu itibarla, iƔletmenin yl içerisinde elde ettiŒi gerçek satƔ
gelirini ortaya koyan malî büyüklük, “net satƔlar” tutardr.
92
KDV’siz toplam dikkate alnr.
94
69- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda yeterlik kriteri olarak aranan

iƔ hacmi nasl hesaplanr?
Açk ihale usulüyle yaplan ihaleler ile Kamu 7hale Kanununun 21 inci
maddesinin birinci fkrasnn (b) ve (c) bentlerine göre pazarlk usulüyle
yaplan ihalelerde;
- Toplam ciro, teklif edilen bedelin %25’inden az olamaz.
- Taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn
veya bitirilen iƔlerin parasal tutarlarnn toplam, teklif edilen
bedelin %15’inden az olamaz.
Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplan ihaleler ile Kamu 7hale
Kanununun 21 inci maddesinin birinci fkrasnn (a), (d) ve (c) bentlerine
göre pazarlk usulüyle yaplan ihalelerin yeterlik aƔamasnda;
- Toplam ciro için, yaklaƔk maliyetin %25’i ilâ %35’i aralŒnda
idarece belirlenecek parasal tutar asgari yeterlik kriteri olarak
öngörülür.
- Taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn
veya bitirilen iƔlerin parasal tutarlarnn toplam için, yaklaƔk
maliyetin %15’i ilâ %25’i aralŒnda idarece belirlenecek parasal
tutar asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür.
Bu kriterlerden herhangi birini saŒlayan ve saŒladŒ kritere iliƔkin
belgeyi sunan isteklilerin, iƔ hacmine iliƔkin yeterlik kriterini saŒladŒ kabul
edilir.
70- Yllara yaygn hizmet iƔlerinde iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda yeterlik kriteri olarak aranan iƔ hacmi nasl hesaplanr?
Açk ihale usulüyle yaplan ihaleler ile Kamu 7hale Kanununun 21 inci
maddesinin birinci fkrasnn (b) ve (c) bentlerine göre pazarlk usulüyle
yaplan ihalelerde;
- Toplam ciro;
* 1 – 2 yl (dâhil) süreli iƔlerde, teklif edilen bedelin %20’sinden,
* 2 – 3 yl (dâhil) süreli iƔlerde, teklif edilen bedelin %15’inden,
* 3 yldan fazla süreli iƔlerde, teklif edilen bedelin %10’undan,
95
- Taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya

bitirilen iƔlerin parasal tutarlarnn toplam;
* 1 – 2 yl (dâhil) süreli iƔlerde, teklif edilen bedelin %12’sinden,
* 2 – 3 yl (dâhil) süreli iƔlerde, teklif edilen bedelin %9’undan,
* 3 yldan fazla süreli iƔlerde, teklif edilen bedelin %6’sndan,
az olamaz.
Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplan ihaleler ile Kamu 7hale
Kanununun Kanunun 21 inci maddesinin birinci fkrasnn (a), (d) ve (e)
bentlerine göre pazarlk usulüyle yaplan ihalelerin yeterlik aƔamasnda;
- Toplam ciro;
* 1 – 2 yl (dâhil) süreli iƔlerde, yaklaƔk maliyetin %20 – 28’i,
* 3 yldan fazla süreli iƔlerde, yaklaƔk maliyetin %10 – 14’ü,

- Taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen iƔlerin parasal tutarlarnn toplam;
* 1 – 2 yl (dâhil) süreli iƔlerde, yaklaƔk maliyetin %12 – 20’si,
* 3 yldan fazla süreli iƔlerde, yaklaƔk maliyetin %6 – 10’u,
arasnda idarece belirlenecek parasal tutar asgari yeterlik kriteri olarak

öngörülür.
71- Yllara yaygn hizmet alm ihalelerinde iƔ hacmine iliƔkin farkl oranlar
belirlenmesinin nedeni nedir?
Hizmet alm ihalelerinin konusunu, belli bir hizmetin belli bir süre ile
ifas teƔkil etmektedir. Bu hizmet, örneŒin, 1 yllk bir süre için alnabileceŒi
gibi, 2 hatta 3 yllk bir süre için de alnabilir. Dolaysyla, süre, alnmas
planlanan hizmetin ana unsurlarndan biridir. Bu nedenle, iƔin süresi
uzadkça, yaklaƔk maliyet ile teklif bedelleri de bu süre ile doŒru orantl
olarak uzayacaktr.
Yllara yaygn hizmet alm ihalelerinde iƔ hacmine iliƔkin daha düƔük
oranlar belirlenmemesi durumunda, örneŒin, idarenin takdiri nedeniyle 3
96
yllŒna ihaleye çklan, ancak pekâlâ 1 yllŒna da ihale edilebilecek olan bir
hizmet iƔine iliƔkin olarak, isteklilerden, daha yüksek iƔ hacmi tutarlarn
tevsik etmeleri istenebilecektir. Bunun ise, yllara yaygn hizmet alm
ihaleleri bakmndan katlm daraltc ve dolaysyla rekabeti engelleyici bir
sonuç doŒuracaŒ açktr.
ÖRNEK: 7yicekent Belediye BaƔkanlŒ, çöp toplama ve nakli hizmet alm ihalesi
yapacaktr. 7hale ilânn AŒustos 2012’de vermeyi planlamaktadr. Ancak, ihale
konusu iƔin süresine henüz karar verilmemiƔtir. 7hale, açk ihale usulüne göre
yaplacaktr.
ABC Ltd. bti. ile XYZ Ltd. bti., 7yicekent ilçesinin baŒl olduŒu il merkezinde
faaliyet gösteren iki rakip firmadr. Her iki firma da sklkla kendi illerindeki
hizmet ihalelerine katlmaktadrlar; bu çerçevede, 7yicekent Belediye
BaƔkanlŒnca yakn tarihte bir çöp toplama ve nakli hizmet alm ihalesi
açlacaŒndan da haberdardrlar. Her iki firma da, bu ihalede verebilecekleri en
düƔük teklif bedelleri üzerinde birer ön çalƔma yapmakta ve ihalenin ya 1 ya da
3 yllŒna açlacaŒn tahmin etmektedirler.
Anlan firmalarn ihale konusu iƔin muhtemel farkl sürelerine göre hazrladklar
fiyat teklifleri ile 2011 ylna ait gelir tablolarnda görünen net satƔlar tutarlar
ABC Ltd. bti. XYZ Ltd. bti.

1 yllk ihale için tahmini teklif bedeli: 190.000,- 200.000,-
3 yllk ihale için tahmini teklif bedeli: 510.000,- 530.000,-
2011 yl net satƔlar tutar (güncellenmiƔ): 92.430,- 168.760,-
a) Kamu ihale mevzuatnda yllara yaygn hizmet almlar bakmndan özel bir
düzenleme yaplmadŒ varsaym altnda, ihalenin 1 ya da 3 yllŒna yapldŒ
alternatiflere göre, ABC Ltd. bti. ile XYZ Ltd. bti.’nin tevsik etmeleri gereken
asgari iƔ hacimlerini hesaplaynz.
b) Mevcut düzenlemeler çerçevesinde, ihalenin 1 ya da 3 yllŒna yapldŒ

alternatiflere göre, ABC Ltd. bti. ile XYZ Ltd. bti.’nin tevsik etmeleri gereken
asgari iƔ hacimlerini hesaplaynz.
97
a)
ABC Ltd. bti. SaŒlamas gereken asgari iƔ hacmi tutar:

1 yllk ihale: 190.000,- x 25% = 47.500,-
3 yllk ihale: 510.000,- x 25% = 127.500,-
XYZ Ltd. bti. SaŒlamas gereken asgari iƔ hacmi tutar:

1 yllk ihale: 200.000,- x 25% = 50.000,-
3 yllk ihale: 530.000,- x 25% = 132.500,-
ABC Ltd. bti. ile XYZ Ltd. bti.’nin 2011 ylna ait güncellenmiƔ net satƔlar
tutarlarnn, srasyla, 92.430,- TL ve 168.760,- TL olduŒu dikkate alndŒnda,
ihale ister 1 yllŒna isterse 3 yllŒna yaplsn, XYZ Ltd. bti., her iki alternatife
göre de iƔ hacmine iliƔkin yeterlik kriterini saŒlayacaktr. Bununla birlikte, ABC
Ltd. bti., iƔ hacmine iliƔkin yeterlik kriterini, ancak ihalenin 1 yllŒna yaplmas
durumunda saŒlayabilecektir.
b)
ABC Ltd. bti. SaŒlamas gereken asgari iƔ hacmi tutar:

1 yllk ihale: 190.000,- x 25% = 47.500,-
3 yllk ihale: 510.000,- x 15% = 76.500,-
XYZ Ltd. bti. SaŒlamas gereken asgari iƔ hacmi tutar:

1 yllk ihale: 200.000,- x 25% = 50.000,-
3 yllk ihale: 530.000,- x 15% = 79.500,-
7hale ister 1 yllŒna isterse 3 yllŒna yaplsn, her iki firma da iƔ hacmine iliƔkin
yeterlik kriterini saŒlayabilecek durumdadr.
Hizmet alm ihalelerinin aksine, mal alm, danƔmanlk hizmet alm,

ve yapm iƔi ihalelerinde, ihale konusu iƔin süresinden ziyade ihale konusu
iƔin niteliŒi önem arz etmektedir. Bu çerçevede, iƔ için teklif edilen bedel,
iƔin süresinden ziyade iƔin niteliŒine baŒldr.
98
Gerçekten de, danƔmanlk hizmet alm ihaleleri sonunda düzenlenen

sözleƔmelerin, “vekâlet sözleƔmesi”; yapm iƔleri ile özel imalat süreci
gerektiren ürünlere iliƔkin mal alm ihaleleri sonunda düzenlenen
sözleƔmelerin, “eser (istisna) sözleƔmesi”; piyasada hazr halde alnp satlan
ürünlere iliƔkin mal alm ihaleleri sonunda düzenlenen sözleƔmelerin ise,
“taƔnr (menkul) satƔ sözleƔmesi” niteliŒi aŒr basmaktadr. Bu itibarla, bu
tür ihaleler bakmndan ihale konusu iƔin süresi, niteliŒine göre ikinci planda
kalmaktadr.
72- 7Ɣ hacmi hesaplanrken yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde
edilen gelirler toplam ciroya dâhil edilebilir mi?
Gelir tablosunun net satƔlar rakamnn temsil ettiŒi toplam ciro, yl
içinde elde edilen toplam satƔ gelirlerini gösterir. Toplam ciro bakmndan,
elde edilen gelirlerin niteliŒi herhangi bir önem arz etmez. Oysa iƔ hacmini
gösteren belgeler kapsamnda sunulacak olan faturalarn, ihale türü iƔlerden
elde edilen gelirleri göstermesi gerekir. Bu baŒlamda, örneŒin, yapm iƔi
ihalelerinde sunulacak faturalar, mal satƔ ya da hizmet iƔi gelirlerini deŒil,
yapm iƔi gelirlerini tevsik etmelidir.
Yukarda 36 nc soruya iliƔkin açklamada da belirtildiŒi üzere, mal
alm, hizmet alm ve danƔmanlk hizmet alm ihalelerine katlan isteklilerin
iƔ hacimlerini tevsiken sunacaklar faturalarn gösterdiŒi parasal tutarlar,
bunlarn gelir tablolarna zaten yansmƔ olacaktr. Bununla birlikte, yllara
yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde edilen gelirler, gelir tablolarna,
ancak iƔin tamamlandŒ ylda yansmaktadr. Zaten, iƔ hacmini gösteren
belgeler kapsamnda fatura sunulabilmesine imkân tannmasnn nedeni de,
yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde edilen gelirlerin
muhasebeleƔtirilme sisteminden kaynaklanan bu durumdur. Uygulamada, iƔ
hacmini tevsiken fatura sunanlarn hemen her zaman yapm iƔi ihalelerine
katlan istekliler olmas da, bu çerçevede, bir tesadüf deŒildir.
Zaman zaman baz istekliler, yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden
elde ettikleri ancak henüz gelir tablolarna yansmamƔ tutarlarn da toplam
ciro rakamlar ile birlikte deŒerlendirilmesini talep etmektedirler.
Böyle bir uygulama kanaatimizce de daha hakkaniyetli olmakla
birlikte, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda sunulabilecek olan
belgeler gelir tablosu ve faturalar ile snrlandŒndan, bu tutarlarn
hâlihazrda ancak faturalar araclŒyla tevsik edilebileceŒi sonucuna
99
ulaƔlmaktadr. Kurula göre de, bu tutarlarn toplam ciro rakamlar ile

birlikte deŒerlendirilebilmesi mümkün deŒildir.93
Bununla birlikte, yukarda 64 üncü soruya iliƔkin açklamada da
belirtildiŒi üzere, 6102 sayl Türk Ticaret Kanununun 1 Ocak 2013’te
yürürlüŒe girecek olan 64 üncü maddesi ile birlikte, bu sorunun ortadan
kalkmas beklenmektedir.
73- 7Ɣ hacmine iliƔkin belge tutarlar nasl güncellenir?
Uygulama yönetmeliklerinin “7Ɣ hacmine iliƔkin belge tutarlarnn
güncellenmesi” baƔlkl maddelerine94 göre, iƔ hacmine iliƔkin belge tutarlar,
Türkiye 7statistik Kurumu tarafndan yaymlanan “Üretici Fiyatlar Alt
Sektörlere Göre Endeks Sonuçlar Tablosunun”95 “Genel” sütununda yer
verilen endeks verileri esas alnarak güncellenir.
Buna göre, toplam ciro ve fatura tutarlar, ilk ilân veya davet tarihinin
içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait endeksin;
- iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda gelir tablosu sunulmas
durumunda, gelir tablosunun ait olduŒu yln Haziran ayna ait,
- iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda fatura sunulmas
durumunda ise, fatura tarihinin içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait,
endekse oranlanmas suretiyle bulunan katsay üzerinden
güncellenir.96
maddelerinde, hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm
ihalelerinde iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda serbest meslek kazanç
defteri özeti sunulmas durumunda, bu belgelerde gösterilen gelirlerin
93
Bu yöndeki örnek Kurul kararlar için bkz.: 2007/UY.Z-2412 ve 2010/UY.III-630 sayl Kurul
kararlar.
94
“7Ɣ hacmine iliƔkin belge tutarlarnn güncellenmesi” baƔlkl maddeler; Mal Alm 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒinin 35, Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 37,
Uygulama YönetmeliŒinin 37 nci maddeleridir.
95
2006 ylndan kitap yazm tarihine kadar olan ÜFE endekslerine EK-D’de yer alan “Üretici
Fiyatlar Endeksi Tablosunda” yer verilmiƔtir.
96
Her aya iliƔkin Üretici Fiyatlar Endeksi (ÜFE), bir sonraki ayn 3’ünde açklanmaktadr.
100
güncellenerek dikkate alnacaŒ belirtilmektedir. Ancak, kamu ihale

mevzuatnda, serbest meslek kazanç defteri özetlerinin hangi aya ait endeks
dikkate alnarak güncelleneceŒi açklanmamƔtr.
Bununla birlikte, gelir tablosundan elde edilen toplam cironun
güncellenmesine iliƔkin düzenlemelerin, kyasen, serbest meslek kazanç
defteri özetinde gösterilen gelirler bakmndan da uygulanmas gerektiŒi
deŒerlendirilmektedir. Zira, her iki belge de, belli bir hesap dönemine (yla)
iliƔkin faaliyet sonuçlarn gösteren birer malî tablodur. Buna göre, serbest
meslek kazanç defteri özetlerinde gösterilen gelirler, ilk ilân veya davet
tarihinin içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait endeksin, serbest
meslek kazanç defteri özetinin ait olduŒu yln Haziran ayna ait endekse
oranlanmas suretiyle bulunan katsay üzerinden güncellenmelidir.
74- 7Ɣ hacmine iliƔkin belge tutarlar güncellenirken yuvarlama yaplabilir
mi?
Kamu ihale mevzuatnda, net satƔlar tutarlar ile fatura tutarlarnn
güncellenmesi sonucunda ortaya çkan güncel tutarlarn virgülden sonra
ikiden fazla ondalk basamak içermesi durumunda, bu tutarlarn yuvarlanp
yuvarlanmayacaŒ, yuvarlanacaksa bu iƔlemin nasl gerçekleƔtirileceŒi
hususunda açk bir düzenlemeye yer verilmemiƔtir.
DiŒer taraftan, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakknda
Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fkrasna göre, Türk Liras cinsinden yaplan
iƔlemlerin sonuçlarnda ve ödeme aƔamalarnda, yarm KuruƔ ve üzerindeki
deŒerler bir KuruƔa tamamlanr; yarm KuruƔun altndaki deŒerler ise
dikkate alnmaz.
Anlan Kanunun söz konusu hükmü çerçevesinde, net satƔlar tutarlar
ile fatura tutarlarnn güncellenmesi sonucunda ortaya çkan güncel
tutarlarda da yuvarlama yaplmas gerektiŒi sonucuna ulaƔlmaktadr. Buna
göre, güncelleme sonucunda virgülden sonra ikiden fazla ondalk hane
içeren tutarlarn, virgülden sonra en yakn iki ondalk haneye yuvarlanmas
gerekmektedir. Bu durumda, yarm KuruƔ ve üzerindeki deŒerler bir KuruƔa
tamamlanmal; yarm KuruƔun altndaki deŒerler ise dikkate alnmamaldr.
101
75- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda birden çok yla ait belgenin
sunulmas durumunda yeterlik kriterleri nasl hesaplanr?
7stenen yeterlik kriterlerini bir önceki ylda saŒlayamayan istekliler,
mal alm, hizmet alm ve danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde bir önceki
yln yan sra iki önceki yla ait belgelerini; yapm iƔi ihalelerinde ise son alt
yla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, yeterlik kriterlerinin
saŒlanp saŒlanmadŒ, “sunulan yllarn parasal tutarlarnn ortalamas”
üzerinden deŒerlendirilir.
Hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde, iƔ
hacmini gösteren belgeler kapsamnda ihalenin yapldŒ yldan önceki yl ile
iki önceki yla ait serbest meslek kazanç defteri özetlerinin sunulmas
durumunda ise, iƔ hacmi; son iki yla ait gelirlerin güncellenmiƔ tutarlarnn
ortalamas alnarak hesaplanr.
ÖRNEK: ABC Ltd. bti. ile XYZ Ltd. bti., ihale ilân bubat 2012’de verilen ve Mays
2012 tarihinde yaplan bir yapm iƔi ihalesine katlmƔlardr. ABC Ltd. bti., iƔ
hacmini tevsiken 2011, 2010 ve 2009 yllarna ait gelir tablolarn; XYZ Ltd. bti.
ise, 2011 ve 2010 yllarnda düzenlediŒi faturalarn sunmuƔtur.
ABC Ltd. bti.’nin sunmuƔ olduŒu gelir tablolarnda yer alan net satƔlar tutarlar
ile XYZ Ltd. bti.’nin sunmuƔ olduŒu faturalarn düzenlenme tarih ve tutarlar
ABC Ltd. bti. XYZ Ltd. bti.

Gelir Tablosu (2011): 500.000,- -
Gelir Tablosu (2010): 500.000,-
Gelir Tablosu (2009): 500.000,-
Fatura (03/2011): - 60.000,-
Fatura (05/2011): - 80.000,-
Fatura (08/2011): - 100.000,-
Fatura (02/2010): - 120.000,-
Fatura (06/2010): - 120.000,-
ABC Ltd. bti. ile XYZ Ltd. bti.’nin iƔ hacimlerini tevsiken sunduklar belge
tutarlarn güncelleyiniz. Bu firmalarn toplam iƔ hacmi nedir?
102
1. AƔama: Güncelleme katsaylarnn hesaplanmas:
ABC Ltd. bti. (Gelir Tablosu - 2011) Endeks

7hale ilan tarihi: bubat 2012
Paya esas endeks: Ocak 2012 205,05
Gelir tablosu yl: 2011
Paydaya esas endeks: Haziran 2011 191,44
Güncelleme katsays: 1,071...


XYZ Ltd. bti. (Fatura - 03/2011) Endeks

Fatura tarihi: Mart 2011
Paydaya esas endeks: bubat 2011 187,69
103

Fatura tarihi: Mays 2011
Paydaya esas endeks: Nisan 2011 191,14

Fatura tarihi: AŒustos 2011
Paydaya esas endeks: Temmuz 2011 191,39

Fatura tarihi: bubat 2010
Paydaya esas endeks: Ocak 2010 166,52

Fatura tarihi: Haziran 2010
Paydaya esas endeks: Mays 2010 174,61
104
2. AƔama: 7Ɣ hacmine iliƔkin tutarlarn tespiti:
ABC Ltd. bti. GüncellenmiƔ tutar

Gelir Tablosu (2011): 500.000,- x 1,071... = 535.546,39
Gelir Tablosu (2010): 500.000,- x 1,180… = 590.139,87
Gelir Tablosu (2009): 500.000,- x 1,270… = 635.223,05
Toplam: 1.760.909,31
Ortalama: (1.760.909,31) / 3 586.969,77
XYZ Ltd. bti. GüncellenmiƔ tutar

Fatura (03/2011): 60.000,- x 1,092... = 65.549,58
Fatura (05/2011): 80.000,- x 1,072... = 85.821,91
Fatura (08/2011): 100.000,- x 1,071... = 107.137,26
2011 Yl Toplam: 258.508,75
Fatura (02/2010): 120.000,- x 1,231... = 147.766,03
Fatura (06/2010): 120.000,- x 1,174… = 140.919,76
2010 Yl Toplam: 288.685,79
Toplam: 547.194,54
Ortalama: (547.194,54) / 2 273.597,27
76- 7Ɣ hacmine iliƔkin olarak yabanc para birimi üzerinden düzenlenen

belgeler nasl deŒerlendirilir?
ilkeler” baƔlkl maddelerinde, iƔ deneyimini gösteren belgeler dƔndaki
parasal tutar ihtiva eden yeterlik belgelerinin yabanc para birimi üzerinden
düzenlenmiƔ olmas durumunda, bu belgelerdeki parasal tutarlarn, ilk ilân
veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yaymlanan Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankas döviz alƔ kuru üzerinden; yabanc para birimi cinsinden
teklif verilebilecek ihalelerde ise, ilk ilân veya davet tarihinde Resmî
Gazete’de yaymlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas çapraz kuru
üzerinden tekliflerin deŒerlendirilmesinde esas alnacak para birimine
çevrilerek deŒerlendirileceŒi belirtilmektedir.
105
Buna göre, iƔ hacmine iliƔkin olarak yabanc para birimi üzerinden

düzenlenen belge tutarlar, yabanc para birimi üzerinden teklif verilmesine
izin verilmeyen (yalnzca Türk Liras üzerinden teklif verilebilen) ihalelerde,
ilk ilân veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yaymlanan Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankas döviz alƔ kuru üzerinden Türk Lirasna, yabanc
para birimi üzerinden teklif verilmesine izin verilen ihalelerde ise, ilk ilân
veya davet tarihinde Resmî Gazete’de yaymlanan Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankas çapraz kuru üzerinden deŒerlendirmeye esas para birimine
çevrilmeli, ilgili yeterlik kriterlerinin saŒlanp saŒlanmadŒ, hesaplanan bu
yeni tutarlar üzerinden deŒerlendirilmelidir.
106
EK-A. Çoktan Seçmeli Sorular
EKLER
EK-A. ÇOKTAN SEÇMEL7 SORULAR
1- AƔaŒdakilerden hangisi ekonomik ve malî yeterlik belgelerinden biri

deŒildir?
a) 7steklinin, ilgili mevzuat uyarnca yaymlanmas zorunlu olan bilançosu

veya bilançosunun gerekli bölümleri, yoksa bunlara eƔdeŒer belgeleri
b) 7stekli tarafndan kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleƔme
kapsamnda taahhüt edilen ihale konusu iƔ veya benzer iƔlere iliƔkin
deneyimini gösteren belgeler
c) Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler
d) 7steklinin iƔ hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iƔ ile ilgili
taahhüdü altndaki ve bitirdiŒi iƔ miktarn gösteren belgeler
2- Kamu ihalelerinde istenen yeterlik belgelerine iliƔkin olarak

aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) 7stenmesi zorunlu olan yeterlik belgeleri, uygulama yönetmeliklerinin

“7stenecek belgeler” baƔlkl maddelerinde belirtilmiƔtir.
b) 7darelerce takdir hakk kullanlarak istenebilecek olan yeterlik belgeleri,
uygulama yönetmeliklerinin “7stenecek belgeler” baƔlkl maddelerinde
belirtilmiƔtir.
c) 7stenmemesi gereken yeterlik belgeleri, uygulama yönetmeliklerinin
“7stenecek belgeler” baƔlkl maddelerinde belirtilmiƔtir.
d) 7stenmemesi gerekirken istenen yeterlik belgeleri, katlm daraltc ve
dolaysyla rekabeti engelleyici nitelikte görülmektedir.
3- 7darelerce takdir hakk kullanlarak istenen yeterlik belgelerine iliƔkin

olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenebilir?
a) 7dareler, Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde saylan yeterlik

belgelerinden hangilerinin isteneceŒi hususunda mutlak bir takdir hakkna
sahiptir.
b) 7dareler, istenmemesi gerektiŒi belirtilen belgeler dƔnda, Kamu 7hale
Kanununun 10 uncu maddesinde saylan yeterlik belgelerinden
107
hangilerinin isteneceŒi hususunda takdir hakkna sahiptir.
c) 7dareler, istenmesi zorunlu olan ve istenmemesi gerektiŒi belirtilen

belgeler dƔnda, Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde saylan
yeterlik belgelerinden hangilerinin isteneceŒi hususunda takdir hakkna
sahiptir.
d) 7dareler, Kamu 7hale Kanununun 10 uncu maddesinde belirtilen yeterlik
belgelerinin istenip istenmemesi hususunda herhangi bir takdir hakkna
sahip deŒildir.
4- 7darelerce takdir hakk kullanlarak istenen yeterlik belgelerine iliƔkin

olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) Takdir hakk kullanlarak istenecek belgelerin ihale konusu iƔin niteliŒine

uygun olmas gerekmektedir.
b) Takdir hakk kullanlarak istenecek belgelerin Kamu 7hale Kanunun 10 uncu
maddesinde belirtilen yeterlik belgeleri arasndan seçilmesine yönelik bir
zorunluluk bulunmamaktadr.
c) Takdir hakk kullanlarak istenecek belgelerin ilgili uygulama
yönetmeliŒinde belirtilen esaslar çerçevesinde istenmesi gerekmektedir.
d) Takdir hakk kullanlarak istenebilecek belgeler, ihale türüne ve ihale
usulüne göre farkllk arz edebilir.
5- 7stenecek yeterlik belgelerine ihale ilân ile ihale dokümannda yer

verilmesine iliƔkin olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) Kamu 7hale Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen yeterlik belgelerinden

hangilerinin yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlacaŒ ihale ilânnda ve
ihale dokümannda belirtilmelidir.
b) Yeterlik deŒerlendirmesinde uygulanacak kriterler, ihale ilân ile ihale
dokümannda belirtilmelidir.
c) Yeterlik deŒerlendirmesinde uygulanacak kriterlerin ihale dokümannda
belirtilmesi gerekmekle birlikte, ihaleye iliƔkin temel bilgilere yer verilen
ihale ilân bakmndan böyle bir zorunluluk bulunmamaktadr.
d) Yeterlik deŒerlendirmesine iliƔkin olarak ihale dokümannda belirtilmeyen
hususlara ihale ilânnda yer verilemez.
108
EKA. Çoktan Seçmeli Sorular
6‐ Kısmi teklif verilebilen ihalelere ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?

a) İstenmesi zorunlu olan ve istenmemesi gereken yeterlik belgelerinin
yaklaşık maliyete göre belirlendiği bütün ihalelerde, bu belgelerin, ihale
konusu işin tamamı dikkate alınarak hesaplanan yaklaşık maliyete göre
belirlenmesi gerekmektedir.

b) Belli istekliler arasında ihale usulüne ve Kamu İhale Kanununun pazarlık
usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e)
bentlerine göre yapılan ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile
iş hacmini gösteren belgelere ilişkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar
olarak hesaplanması ve her bir kısım için ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.

c) Belli istekliler arasında ihale usulüne ve Kamu İhale Kanununun pazarlık
usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e)
bentlerine göre yapılan ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile
iş hacmini gösteren belgelere ilişkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar
olarak hesaplanması gerekmekle birlikte, her bir kısım için ayrı ayrı
gösterilmesi gerekmemektedir.

d) Açık ihale usulüne ve Kamu İhale Kanununun pazarlık usulünü düzenleyen
21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan
ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile iş hacmini gösteren
belgelere ilişkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar olarak hesaplanması
gerekmekle birlikte, her bir kısım için ayrı ayrı gösterilmesi
gerekmemektedir.

7‐ Yeterlik belgelerinde rastlanan eksikliklere ilişkin olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?

a) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taşımaları zorunlu asli unsurları
dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan bilgi
eksiklikleri, idarelerce tamamlatılabilir.

b) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taşımaları zorunlu asli

unsurlarındaki eksiklikler; düzenleyen kurum, kuruluş ya da kişiden
kaynaklanması kaydıyla, tamamlatılır.

c) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taşımaları zorunlu asli unsurları
dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olmayan bilgi
eksiklikleri, idarelerce tamamlatılır.

d) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taşımaları zorunlu asli unsurları
dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan bilgi
eksiklikleri, idarelerce tamamlatılır.
109
EKA. Çoktan Seçmeli Sorular
8‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin sunuluş şekline ilişkin olarak
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

a) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin noterce aslına uygun olduğu
yönünde bir beyanla onaylı suretleri sunulabilir.

b) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin aslının idarece görüldüğü yönünde
bir beyanla onaylı suretleri sunulabilir.

c) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin fotokopisinin aynı olduğu yönünde
bir beyanla onaylı suretleri sunulamaz.

d) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin noterce ibraz edilenin aynı olduğu
yönünde bir beyanla onaylı suretleri sunulabilir.


9‐ Aşağıdakilerden hangisi ekonomik ve malî yeterlik belgeleri kapsamında
bankalardan temin edilecek belgelerden biridir?

a) Banka hesap özeti

b) Banka teminat mektubu

c) Banka referans mektubu

d) Banka kredi mektubu

10‐ Banka referans mektuplarının teyidine ilişkin olarak aşağıdakilerden

a) Banka referans mektuplarının teyidi, yalnızca bankanın genel
müdürlüğünden yapılabilir.

b) Banka referans mektuplarının teyit edilip edilmemesi, tamamen idarelerin
takdirinde olan bir husustur.

c) Kamu ihale mevzuatında banka referans mektuplarının teyidine ilişkin

herhangi bir şekil şartı öngörülmüş değildir.

d) Banka referans mektuplarının genel müdürlük tarafından yapılan

teyitlerinin isteklilerce teklif zarfı içerisinde sunulması da mümkündür.

110
11- ABC Ltd. bti.’nin, 20.06.2012 tarihi itibariyle, çalƔtŒ banka nezdindeki
kredi ve mevduat bilgileri aƔaŒdaki gibidir:
Krediler
Verilen teminat mektuplarnn toplam tutar: 40.000,00
Mevduat
(Vadeli mevduatn 120.000,00 TL’lik ksm, müƔteriye kullandrlan

gayrinakdî kredilerin teminatn teƔkil ettiŒinden, blokelidir.)
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin ihale ilân 18.06.2012 tarihinde

verilen ve açk ihale usulü ile gerçekleƔtirilecek olan bir yapm iƔi
ihalesinde verebileceŒi azami teklif bedeli ne kadardr?
a) 300.000,00 TL
b) 420.000,00 TL
c) 3.000.000,00 TL
d) 4.200.000,00 TL
Malî Yeterlik Belgeleri:
12- AƔaŒdakilerden hangisi bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda

sunulamaz?
a) Bilanço
b) Bilançonun gerekli bölümleri
c) Serbest meslek kazanç defteri özeti
d) Gelir tablosu
111
13- AƔaŒdakilerden hangisi iƔ hacmini gösteren belgelerden biri deŒildir?
a) Gelir tablosu
b) GerçekleƔtirilen iƔlere iliƔkin faturalar
c) Bilanço bilgileri tablosu
d) Serbest meslek kazanç defteri özeti
14- AƔaŒdakilerden hangisi hem bilanço veya eƔdeŒer belgeler hem de iƔ

hacmini gösteren belgeler kapsamnda sunulabilen bir belgedir?
a) Yaymlanmas zorunlu olan bilanço

b) Yaymlanmas zorunlu olmayan bilanço
d) GerçekleƔtirilen iƔlere iliƔkin faturalar
15- AƔaŒdakilerden hangisi yapm iƔi ihalelerinde sunulabilecek bir malî

yeterlik belgesi deŒildir?
a) Bilanço
b) Bilançonun gerekli bölümleri
d) Gelir tablosu
16- AƔaŒdakilerden hangisi bilançolarn yaymlatmak zorunda deŒildir?
a) Hisse senetleri halka arz edilmiƔ olan anonim Ɣirketler

b) Yllk cirolar belli bir büyüklüŒü aƔan anonim Ɣirketler
c) Hisse senetleri halka arz edilmiƔ saylan anonim Ɣirketler
d) Pay sahibi saylar 250’yi aƔan anonim Ɣirketler
112
17- Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan istekliler, hizmet alm

ihalelerinde, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda hangi belgelerini
sunabilirler?
I- Yaymlanmas zorunlu olan bilançolarn

II- Yaymlanmas zorunlu olan bilançolarnn gerekli bölümlerini
III- Bilanço bilgileri tablolarn
IV- Serbest meslek kazanç defteri özetlerini
a) I, II ve IV
b) I, II ve III
c) I, II, III ve IV
d) I ve II
18- Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan Ɣirketler, hizmet alm

ihalelerinde, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda hangi belgelerini
sunabilirler?
I- Kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançolarn

II- Yaymlanmas zorunlu olmayan bilançolarnn gerekli bölümlerini
III- Bilanço bilgileri tablolarn
IV- Serbest meslek kazanç defteri özetlerini
a) I, II ve IV
b) I, II ve III
c) I, II, III ve IV
d) I ve II
19- XYZ A.b., bir yapm iƔi ihalesine istekli olarak katlmƔ, sunmamas
gereken bir belgeyi sunduŒu gerekçesiyle teklifi deŒerlendirme dƔ
braklmƔtr. Halka açk bir Ɣirket anonim Ɣirket olan XYZ A.b.’nin
teklifinin deŒerlendirme dƔ braklma nedeni aƔaŒdakilerden hangisi
olabilir?
a) 7Ɣ hacmini tevsiken faturalarn sunmuƔ olmas

b) Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda sermaye piyasas mevzuatna
göre düzenlenmiƔ olan bilançosunu sunmuƔ olmas
113
c) Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda kurumlar vergisi beyannamesi

ekinde yer alan bilançosunu sunmuƔ olmas
d) 7Ɣ hacmini tevsiken kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan gelir
tablosunu sunmuƔ olmas
20- ABC Ltd. bti.’nin hesap dönemi, her yl 1 Haziran tarihinde baƔlamaktadr.
Anlan firma, 12.11.2012 tarihinde yaplacak olan bir mal alm ihalesine
katlmak istemektedir. Ancak son hesap dönemine ait malî tablolar,
istenen yeterlik kriterlerini saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti., hangi
tarihli malî tablo ya da tablolarn sunmaldr?
a) 31 Aralk 2010
b) 31 Aralk 2011 ve 31 Aralk 2010
c) 31 Mays 2010
d) 31 Mays 2011 ve 31 Mays 2010
21- ABC Ltd. bti., hesap dönemi olarak takvim yln izlemektedir. Anlan
firma, 20.05.2012 tarihinde yaplacak olan bir hizmet alm ihalesine
katlmak istemektedir. Ancak istenen malî yeterlik kriterlerini 2011 ylna
ait belgeleri ile saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti., hangi yllara ait belge
ya da belgelerini sunmaldr?
a) 2010
b) 2011 ve 2010
c) 2011, 2010 ve 2009
d) 2011, 2010, 2009 ve 2008
firma, 20.05.2012 tarihinde yaplacak olan bir yapm iƔi ihalesine
katlmak istemektedir. Ancak bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda
istenen yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait belgeleri ile
saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti., bilanço veya eƔdeŒer belgeler
kapsamnda, aƔaŒdaki yl gruplarndan hangisini sunabilir?
a) 2010
b) 2011 ve 2010
c) 2010 ve 2009
d) 2010, 2009 ve 2008
114
katlmak istemektedir. Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda
aƔaŒdakilerden hangi yl grubunu sunmuƔ olmas teklifinin belge eksikliŒi
nedeniyle deŒerlendirme dƔ braklmasna neden olmaldr?
a) 2011
b) 2011 ve 2010
c) 2010 ve 2009
d) 2011, 2010 ve 2009
katlmak istemektedir. Ancak iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda
istenen yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait belgeleri ile
saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti., iƔ hacmini gösteren belgeler
kapsamnda, aƔaŒdaki yl gruplarndan hangisini sunabilir?
a) 2011
b) 2010 ve 2009
c) 2011, 2010, 2008 ve 2007
d) 2011, 2010, 2009, 2008, 2007 ve 2006
katlmak istemektedir. 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda
aƔaŒdakilerden hangi yl grubunu sunmuƔ olmas teklifinin belge eksikliŒi
nedeniyle deŒerlendirme dƔ braklmasna neden olmaldr?
a) 2011
b) 2011 ve 2010
c) 2011, 2010 ve 2009
d) 2011, 2009, 2008, ve 2007
115
firma, 20.03.2012 tarihinde yaplacak olan bir hizmet iƔi ihalesine
katlmak istemektedir. ABC Ltd. bti.’nin bilanço veya eƔdeŒer belgeler
kapsamnda sunabileceŒi belgeler bakmndan aƔaŒdakilerden hangisi
söylenemez.
a) ABC Ltd. bti., yalnzca 2011 ylna ait belgelerini sunabileceŒi gibi, yalnzca
2010 ylna ait belgelerini de sunabilir.
b) ABC Ltd. bti., 2011 ve 2010 ylna ait belgelerini bir arada sunabilir.
c) ABC Ltd. bti., 2010 ve 2009 ylna ait belgelerini bir arada sunabilir.
d) ABC Ltd. bti.,’nin yalnzca 2010 ylna ait belgelerini sunabilmesi için, 2011
ylna ait belgelerini sunamayacak durumda olmas gerekir.
katlmak istemektedir. Ancak malî yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait
belgeleri ile saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti.’nin sunabileceŒi belgelere
iliƔkin olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) 2011 ve 2010 yllarna ait gelir tablolarn sunabilir.

b) 2011 ve 2010 yllarna ait faturalarn sunabilir.
c) 2011 ylna ait bilançosu ile 2010 ylna ait bilanço bilgileri tablosunu
sunabilir.
d) 2011 ylna ait gelir tablosu ile 2010 ylna ait faturalarn sunabilir.
katlmak istemektedir. Ancak malî yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait
belgeleri ile saŒlayamamaktadr. ABC Ltd. bti.’nin sunabileceŒi belgelere
iliƔkin olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) 2011 ylna ait bilançosunun gerekli bölümleri ile 2010 ylna ait
bilançosunu sunabilir.
b) 2011 ve 2010 yllarna ait serbest meslek kazanç defteri özetini sunabilir.
c) 2011 ylna ait bilançosu ile 2010 ylna ait bilanço bilgileri tablosunu
sunabilir.
d) 2011 ve 2010 yllarna ait bilanço bilgileri tablolarn sunabilir.
116
katlmak istemektedir. ABC Ltd. bti.’nin sunabileceŒi malî yeterlik
belgelerine iliƔkin olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) ABC Ltd. bti., 2010 ylna ait bilançosu ile birlikte, 2011 ylna ait gelir
tablosunu sunabilir.
b) ABC Ltd. bti., 2010 ylna ait bilançosu ile birlikte, 2010 ylna ait gelir
tablosunu sunabilir.
c) ABC Ltd. bti., 2010 ylna ait bilançosu ile birlikte, 2010 ve 2009 yllarna ait
gelir tablolarn sunabilir.
d) ABC Ltd. bti., 2010 ylna ait bilançosu ile birlikte, 2010 ylna ait faturalarn
sunabilir.
30- Malî yeterlik belgeleri bakmndan aƔaŒdakilerden hangisi doŒrudur?
a) 7halenin yapldŒ yl içinde kurulan iƔletmeler, ara dönem malî tablolarn
sunamazlar.
b) 7halenin yapldŒ yldan önceki yl içinde kurulan iƔletmeler, kurulduklar
döneme iliƔkin malî tablolarn sunamazlar.
c) 7halenin yapldŒ yl içinde kurulan iƔletmeler, ara dönem malî tablolarn
yalnzca mal alm ihalelerinde sunabilirler; diŒer ihalelerde sunamazlar.
d) 7halenin yapldŒ yldan önceki yl içinde kurulan iƔletmeler, kurulduklar

döneme iliƔkin malî tablolarn yalnzca mal alm ihalelerinde sunabilirler;
diŒer ihalelerde sunamazlar.
31- AƔaŒdakilerden hangisi malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili

makamlardan biri deŒildir.
a) Serbest muhasebeciler
b) Serbest muhasebeci malî müƔavirler
c) Yeminli malî müƔavirler
d) Vergi daireleri
117
32- Malî yeterlik belgelerinin onay iƔlemlerine iliƔkin olarak aƔaŒdakilerden

hangisi söylenemez?
a) Onay iƔlemi, onaya tabi malî yeterlik belgelerinin usulüne uygun bir Ɣekilde
düzenlendiŒi yönünde zmni bir beyan da içerir.
b) Serbest muhasebeci malî müƔavirler, onay iƔlemlerinde özel kaƔelerini
kullanmak zorundadr.
c) Yabanc ülkelerde düzenlenen malî tablolar, Türkiye’de yaplan ihalelerde
sunulabilir.
d) Düzeltme beyannamesi ekinde sunulan malî tablolarn kabul görebilmesi
için, düzeltmeye konu hususun malî mevzuata uygunluŒunun ayrca
araƔtrlmas gerekir.
33- Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterleri ile
ilgili olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) Cari oran en az 0.75 olmaldr.

b) Öz kaynak oran en az 0.15 olmaldr.
c) Ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran en çok 0.50 olmaldr.
d) Serbest meslek kazanç defteri özeti sunulmas durumunda, toplam gelirin
toplam gidere oran en az 1.25 olmaldr.
34- ABC Ltd. bti.’nin 2011 ylna ait bilançosunda yer alan baz bilanço
büyüklükleri aƔaŒda gösterilmiƔtir:
(TL) 2011
1- Dönen Varlklar 80.000,00
17- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri 12.000,00
3- Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar 100.000,00
300- Banka Kredileri 20.000,00
303- Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Tak. ve Faizleri 5.000,00
35- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm HakediƔ Bedelleri 13.000,00
5- Özkaynaklar 30.000,00
Toplam Aktifler 200.000,00
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin 2011 yl için saŒladŒ cari oran
nedir?
118
a) 0,80
b) 0,781...
c) 0,68
d) 0,919...
(TL) 2011
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin 2011 yl için saŒladŒ öz kaynak
oran nedir?
a) 0,15
b) 0,781...
c) 0,159...
d) 0,919...
(TL) 2011
119
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin 2011 yl için saŒladŒ ksa
vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran nedir?
a) 2,50
b) 0,666...
c) 0,160...
d) 0,833...
37- ABC Ltd. bti.’nin 2011 ve 2010 yllarna ait bilançolarnda yer alan baz
bilanço büyüklükleri aƔaŒda gösterilmiƔtir:
2011 2010
300- Banka Kredileri 12.000,00 20.000,00
5- Özkaynaklar 30.000,00 40.000,00
7ki yla ait verilerin bir arada deŒerlendirilmesi durumunda, ABC Ltd.
bti.’nin saŒladŒ ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran nedir?
a) 0,50
b) 0,45
c) 0.40
d) 0,457...
38- 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterleri ile

ilgili olarak aƔaŒdakilerden hangisi söylenemez?
a) Açk ihale usulüne göre yaplan ihalelerde, toplam ciro, teklif bedelinin
%25’inden az olamaz.
b) Açk ihale usulüne göre yaplan ihalelerde, taahhüt altnda devam eden
iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen iƔlerin parasal tutarlarnn
toplam, teklif bedelinin %15’inden az olamaz.
c) Yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde edilen gelirler, toplam ciro
rakamlar ile birlikte deŒerlendirilebilir.
d) 7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterleri, yllara
yaygn hizmet iƔleri bakmndan farkllaƔtrlmƔtr.
120
39- ABC Ltd. bti.’nin 2010 ve 2009 yllarna ait gelir tablolarnn bir bölümü
(TL) 2010 2009

A- BRÜT SATIbLAR 140.000,00 120.000,00
1- Yurt içi SatƔlar 110.000,00 100.000,00
2- Yurt dƔ SatƔlar 30.000,00 15.000,00
3- DiŒer 0,00 5.000,00
B- SATIb 7ND7R7MLER7 40.000,00 30.000,00

1- SatƔtan 7adeler 15.000,00 14.000,00
2- SatƔ 7skontolar 20.000,00 10.000,00
3- DiŒer 7ndirimler 5.000,00 6.000,00
C- NET SATIbLAR 100.000,00 90.000,00
Bu veriler çerçevesinde, ihale ilân AŒustos 2011 tarihinde verilen ve

Ekim 2011 tarihinde açk ihale usulü ile yaplan bir hizmet alm ihalesine
katlan ABC Ltd. bti.’nin, söz konusu ihalede verebileceŒi azami teklif
bedeli nedir?
Üretici Fiyatlar Endeksi

Haziran 2011 191,44 Mays 2010 174,61
Temmuz 2011 191,39 Haziran 2010 173,73
AŒustos 2011 194,76 Temmuz 2010 173,46
Eylül 2011 197,77 Mays 2009 159,89
Ekim 2011 200,94 Haziran 2009 161,40
Kasm 2011 202,24 Temmuz 2009 160,26
a) 433.776,52 TL
b) 108.444,13 TL
c) 440.660,80 TL
d) 216.888,25 TL
121
40- ABC Ltd. bti.’nin baz yapm iƔi gelirlerine iliƔkin olarak 2011 ve 2010
yllar içerisinde düzenlediŒi baz faturalarn düzenlenme tarihleri ile
tutarlar aƔaŒda gösterilmiƔtir:
Fatura (02/2011) 80.000,00

Fatura (05/2011) 120.000,00
Fatura (03/2010) 90.000,00
Fatura (04/2010) 100.000,00
Bu veriler çerçevesinde, ihale ilân AŒustos 2011 tarihinde verilen ve

Ekim 2011 tarihinde açk ihale usulü ile yaplan bir yapm iƔi ihalesine
katlan ABC Ltd. bti.’nin, söz konusu ihalede verebileceŒi azami teklif
bedeli nedir?
Üretici Fiyatlar Endeksi

Ocak 2011 184,51 Ocak 2010 166,52
bubat 2011 187,69 bubat 2010 169,29
Mart 2011 189,98 Mart 2010 172,58
Nisan 2011 191,14 Nisan 2010 176,64
Mays 2011 191,43 Mays 2010 174,61
Haziran 2011 191,44 Haziran 2010 173,73
Temmuz 2011 191,39
a) 1.663.153,40 TL
b) 831.576,72 TL
c) 2.771.922,33 TL
d) 1.385.961,20 TL
122
EK-B. Çoktan Seçmeli Sorularn Yantlar
EK-B. ÇOKTAN SEÇMEL 7 SORULARIN YANITLARI
1- b 11- c 21- b 31- a

2- b 12- d 22- b 32- d
3- c 13- c 23- c 33- c
4- b 14- c 24- d 34- b
5- c 15- c 25- d 35- c
6- c 16- b 26- b 36- d
7- d 17- d 27- d 37- d
8- d 18- b 28- b 38- c
9- c 19- c 29- d 39- c
10- b 20- d 30- a 40- d
1- DoŒru yant (b) seçeneŒidir.
Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin hangileri olduŒu, Kamu 7hale Kanununun 10

uncu maddesinde saylmƔtr. Bunlar;
- Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler,

- 7steklinin, ilgili mevzuat uyarnca yaymlanmas zorunlu olan bilançosu veya
bilançosunun gerekli bölümleri, yoksa bunlara eƔdeŒer belgeleri ve
- 7steklinin iƔ hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iƔ ile ilgili
taahhüdü altndaki ve bitirdiŒi iƔ miktarn gösteren belgelerdir.
7stekli tarafndan kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleƔme kapsamnda
taahhüt edilen ihale konusu iƔ veya benzer iƔlere iliƔkin deneyimini gösteren
belgeler (ksaca “iƔ deneyim belgeleri”) ise, mesleki ve teknik yeterliŒe iliƔkin
belgelerden biridir.
(7lgili BaƔlk Numaras: 2)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Uygulama yönetmeliklerinin “7stenecek belgeler” baƔlkl maddelerinde, istenmesi

zorunlu olan yeterlik belgeleri ile istenmemesi gerekenler belirtilmiƔ, Kamu 7hale
Kanununun 10 uncu maddesinde saylan diŒer yeterlik belgelerinin istenip
istenmemesi, ayn maddede belirtilen ölçütler çerçevesinde, idarelerin takdirine
123
braklmƔtr. 7darelerce takdir hakk kullanlarak istenebilecek olan yeterlik belgeleri

uygulama yönetmeliklerinin anlan maddelerinde ayrca belirtilmiƔ deŒildir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3- DoŒru yant (c) seçeneŒidir.

braklmƔtr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

braklmƔtr. Bu Ɣekilde istenecek olan yeterlik belgelerinin de Kanunun 10 uncu
maddesinde saylanlar arasndan seçilmesi zorunludur.
7stenmesi zorunlu olan yeterlik belgeleri ile istenmemesi gerekenler, ihale türüne
göre farkllk arz edebildiŒi gibi, ihalenin yaklaƔk maliyetinin Kanunun 8 inci
maddesinde belirtilen eƔik deŒerlerin üzerinde olup olmamasna, ihale usulüne ve
ihalenin niteliŒine göre de farkllaƔabilmektedir. 7darelerce takdir hakk kullanlarak
istenecek olan yeterlik belgeleri, istenmesi zorunlu olanlar ile istenmemesi
gerekenler dƔnda kalanlardan seçildiŒine göre, ihale türü ile ihale usulü, bunlarn
seçiminde de dolayl olarak rol oynamaktadr.
(7lgili BaƔlk Numaras: 3, 4)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlacak belgeler ile yeterlik kriterlerinin hem ihale

ilânnda hem de ihale dokümannda belirtilmesi zorunludur.
124
Belli istekliler arasnda ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun pazarlk usulünü
düzenleyen 21 inci maddesinin birinci fkrasnn (a), (d) ve (e) bentlerine göre
yaplan ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile iƔ hacmini gösteren
belgelere iliƔkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar olarak hesaplanmas ve her
bir ksm için ayr ayr gösterilmesi gerekmektedir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7- DoŒru yant (d) seçeneŒidir.
Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔmalar zorunlu asli unsurlar dƔnda,

belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olan bilgi eksikliklerinin,
idarelerce tamamlatlmas zorunludur.
(a) seçeneŒi yanlƔtr; zira, bu tür bilgi eksikliklerin tamamlatlp tamamlatlmamas

hususunda idarelere herhangi bir takdir hakk tannmamƔtr.
(b) seçeneŒi yanlƔtr; zira, ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔmalar zorunlu
asli unsurlarndaki eksikliklerin tamamlatlabilmesi mümkün deŒildir.
(c) seçeneŒi yanlƔtr; zira, ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔmalar zorunlu
asli unsurlar dƔnda, belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olmayan
bilgi eksikliklerinin tamamlatlmalarna gerek bulunmamaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Noterce, ibraz edilenin ayn olduŒu yönünde bir beyanla onaylanan ekonomik ve
malî yeterlik belgeleri kabul edilemez.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
125
Seçeneklerde belirtilen bütün belgeler, bankalardan temin edilen belgelerdir.

Bununla birlikte, ekonomik ve malî yeterlik belgeleri kapsamnda bankalardan
temin edilecek tek belge, banka referans mektubudur.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Banka referans mektuplarnn teyit edilip edilmemesi, tamamen idarelerin takdirine

braklmƔ bir husustur.
(a) seçeneŒi yanlƔtr; zira, banka referans mektuplarnn teyidi, banka genel
müdürlüŒünden yaplabileceŒi gibi, Ɣubesinden de yaplabilir.
(c) seçeneŒi yanlƔtr; zira, banka referans mektuplarnn teyidinin en az iki yetkilinin
imzasn içermesi gerekir.
(d) seçeneŒi yanlƔtr; zira, teyit iƔlemi ancak idarelerce, gerek görüldüŒünde, yaplr.
7steklilerin teklif zarf içerisinde sunduklar teyitler ise, iƔlevleri bakmndan teyit
saylamaz.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tahsis edilen teminat mektubu kredisi: 120.000,00

Verilen teminat mektuplarnn toplam tutar: (40.000,00)
KullanlmamƔ gayrinakdî krediler toplam: 80.000,00

KullanlmamƔ nakdî krediler toplam: 50.000,00
126

Toplam: 300.000,00
Banka referans mektubu ile tevsik edilen toplam tutar, isteklinin teklif bedelinin
%10’undan az olamayacaŒna göre, ABC Ltd. bti.’nce teklif edilebilecek en yüksek
teklif bedeli, 3.000.000,00 TL’dir. (300.000,00 / %10 )

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Malî Yeterlik Belgeleri
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler; bilanço, bilançonun gerekli bölümleri, bilanço

bilgileri tablosu ve -hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerine
özgü olmak üzere, serbest meslek kazanç defteri özetidir. Gelir tablosu, iƔ hacmini
gösteren belgelerden biridir.
(7lgili BaƔlk Numaras: 27, 33, 38)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7Ɣ hacmini gösteren belgeler; gelir tablosu, gerçekleƔtirilen iƔlere iliƔkin faturalar ve

-hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerine özgü olmak üzere,
serbest meslek kazanç defteri özetidir. Bilanço bilgileri tablosu, bilanço veya
eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunulabilen belgelerden biridir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk hizmet alm ihalelerine özgü olmak üzere,
serbest meslek kazanç defteri özeti; hem bilanço veya eƔdeŒer belgeler hem de iƔ
hacmini gösteren belgeler kapsamnda sunulabilir.
127

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Serbest meslek kazanç defteri özeti, yalnzca hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk
hizmet alm ihalelerinde sunulabilir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bilançolarn yaymlatmak zorunda olanlar, halka açk anonim Ɣirketlerdir. Halka açk
anonim Ɣirketler ise, menkul kymetlerini halka arz etmiƔ olan ve menkul
kymetlerini halka arz etmiƔ saylan anonim Ɣirketlerdir. Pay sahibi says 250’yi aƔan
anonim Ɣirketler, menkul kymetlerini halka arz etmiƔ saylr. Yllk cirolar belli bir
büyüklüŒü aƔan anonim Ɣirketlerin halka açk anonim Ɣirket saylacaŒna iliƔkin
herhangi bir düzenleme bulunmamaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan istekliler, ancak yaymlatmak

zorunda olduklar bilançolar ile bunlarn gerekli bölümlerini sunabilirler. Bunlarn,
bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan istekliler gibi bilanço bilgileri
tablolarn sunma imkânlar bulunmamaktadr.
DiŒer taraftan, bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunan istekliler, ancak

anonim Ɣirket Ɣeklinde kurulmuƔ olabilirler. Birinci snf tacir olan anonim Ɣirketler,
ancak bilanço esasna göre defter tutarlar. Bu çerçevede, katldklar ihale bir hizmet
alm ihalesi olsa dahi, bunlarn, ancak serbest meslek erbabnn sunabileceŒi
serbest meslek kazanç defteri özetini sunabilmeleri mümkün deŒildir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
128
Bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan Ɣirketler, bilançolar ile

bilançolarnn gerekli bölümlerini sunabilecekleri gibi, bilanço bilgileri tablolarn da
sunabilirler.
DiŒer taraftan, limited Ɣirketler sermaye Ɣirketidir. Birinci snf tacir olan sermaye
Ɣirketleri, ancak bilanço esasna göre defter tutarlar. Bu çerçevede, katldklar ihale
bir hizmet alm ihalesi olsa dahi, bunlarn, ancak serbest meslek erbabnn
sunabileceŒi serbest meslek kazanç defteri özetini sunabilmeleri mümkün deŒildir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Halka açk anonim Ɣirketler, sermaye piyasas mevzuatna göre düzenledikleri malî
tablolarn yaymlatmak zorundadr. Bu Ɣirketler, bilanço veya eƔdeŒer belgeler
kapsamnda, ancak yaymlatmak zorunda olduklar bilançolar ile bunlarn gerekli
bölümlerini sunabilirler; vergi mevzuatna göre düzenlenen bilançolar ile bunlarn
gerekli bölümlerini sunamazlar.
Bununla birlikte, bunlarn, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda ancak sermaye

piyasas mevzuatna göre düzenledikleri gelir tablolarn sunabilecekleri yönünde
herhangi bir mevzuat düzenlemesi bulunmamaktadr. Bu itibarla, halka açk anonim
Ɣirketler, iƔ hacimlerini tevsiken sermaye piyasas mevzuatna göre düzenledikleri
gelir tablolarn sunabilecekleri gibi, vergi mevzuatna göre düzenlediklerini de
sunabilirler.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7stenen yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait malî yeterlik
belgeleri ile saŒlayamayan istekliler, mal alm ihalelerinde, ihalenin yapldŒ yldan
önceki yla ait belgeleri ile birlikte iki önceki yla ait belgelerini de sunabilirler.
Malî hesap döneminin 12 ay olduŒu dikkate alndŒnda, özel hesap dönemi 1

Haziran’da baƔlayan ABC Ltd. bti.’nin hesap dönemi, 31 Mays’ta sona ermektedir.
Buna göre, ihalenin yapldŒ yldan önceki hesap dönemi de 31 Mays 2011
tarihinde sona ermiƔ olmaldr. Soru metninde, firmann, istenen yeterlik kriterlerini
son hesap dönemine ait belgeleri ile saŒlayamadŒ belirtilmektedir. Bu nedenle,
129
ABC Ltd. bti., 31 Mays 2011 ve 31 Mays 2010 tarihli malî tablolarn bir arada
sunmaldr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7stenen yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ ylda önceki yla ait malî yeterlik
belgeleri ile saŒlayamayan istekliler, hizmet alm ihalelerinde, ihalenin yapldŒ
yldan önceki yla ait belgeleri ile birlikte iki önceki yla ait belgelerini de sunabilirler.
Soru metninde, firmann, istenen yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait belgeleri ile
saŒlayamadŒ belirtilmektedir. Bu nedenle, ABC Ltd. bti., 2011 ve 2010 yllarna ait
belgelerini bir arada sunmaldr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini ihalenin

yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri ile saŒlayamayan istekliler, yapm iƔi
ihalelerinde, ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla kadarki belgelerini yl atlamadan
sunabilirler.
saŒlayamadŒ belirtilmektedir. Bu nedenle, ABC Ltd. bti., 2011, 2010 ve 2009
yllarna ait belgelerini yl atlamadan sunabilir. Buna göre, firma, “2011, 2010 ve
2009” ya da “2011 ve 2010” yllarna ait belgelerini sunmaldr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yapm iƔi ihalelerine katlan istekliler, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda,
öncelikle ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerini sunmaldr. 7stenen
yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri ile saŒlayamayan
istekliler ise, ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla kadarki belgelerini yl atlamadan
sunabilirler.
130
saŒlayp saŒlayamadŒ belirtilmemektedir. Buna göre, ABC Ltd. bti., bilanço veya
eƔdeŒer belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait belgeleri ile
saŒlamas durumunda, yalnzca bu yla ait belgelerini sunabilir. Bu nedenle, (a)
seçeneŒinin elenmesi gerekir.
ABC Ltd. bti., bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini
ihalenin yapldŒ yldan önceki yl olan 2011 ylna ait belgeleri ile saŒlayamamas
durumunda ise, ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla kadarki belgelerini yl
atlamadan sunabilir. Bu durumda, firma, “2011, 2010 ve 2009” ya da “2011 ve
2010” yllarna ait belgelerini sunabilir. Bu nedenle, (b) ve (d) seçeneklerinin de
elenmesi gerekir.
Geriye bir tek (c) seçeneŒi kalmaktadr ki, zaten bu seçenekte ihalenin yapldŒ
yldan önceki yla ait belgelerin hiç sunulmadŒ, dolaysyla 2010 ylna ait
belgelerin, 2011 yl atlanarak sunulduŒu anlaƔlmaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini ihalenin

yapldŒ ylda önceki yla ait belgeleri ile saŒlayamayan istekliler, yapm iƔi
ihalelerinde, ihalenin yapldŒ yldan alt önceki yla kadarki belgelerini yl
atlamadan sunabilirler.
saŒlayamadŒ belirtilmektedir. Bu nedenle, ABC Ltd. bti., 2011, 2010, 2009, 2008,
2007 ve 2006 yllarna ait belgelerini yl atlamadan sunabilir. Buna göre, firma,
“2011, 2010, 2009, 2008, 2007 ve 2006”, “2011, 2010, 2009, 2008 ve 2007”, “2011,
2010, 2009 ve 2008”, “2011, 2010 ve 2009” ya da “2011 ve 2010” yllarna ait
belgelerini sunmaldr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yapm iƔi ihalelerine katlan istekliler, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda,

öncelikle ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerini sunmaldr. 7stenen
istekliler ise, ihalenin yapldŒ yldan alt önceki yla kadarki belgelerini yl
131
atlamadan sunabilirler.
saŒlayp saŒlayamadŒ belirtilmemektedir. Buna göre, ABC Ltd. bti., iƔ hacmini
gösteren belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterlerini 2011 ylna ait belgeleri ile
saŒlamas durumunda, yalnzca bu yla ait belgelerini sunabilir. Bu nedenle, (a)
seçeneŒinin elenmesi gerekir.
ABC Ltd. bti., iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini
ihalenin yapldŒ yldan önceki yl olan 2011 ylna ait belgeleri ile saŒlayamamas
durumunda ise, ihalenin yapldŒ yldan alt önceki yla kadarki belgelerini yl
atlamadan sunabilir. Bu durumda, firma, “2011, 2010, 2009, 2008, 2007 ve 2006”,
“2011, 2010, 2009, 2008 ve 2007”, “2011, 2010, 2009 ve 2008”, “2011, 2010 ve
2009” ya da “2011 ve 2010” yllarna ait belgelerini sunabilir. Bu nedenle, (b) ve (c)
seçeneklerinin de elenmesi gerekir.
Geriye bir tek (d) seçeneŒi kalmaktadr ki, zaten bu seçenekte ihalenin yapldŒ
yldan iki önceki yla ait belgelerin atlandŒ anlaƔlmaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan hizmet iƔi ihalelerinde, bilanço veya
eƔdeŒer belgeler kapsamnda ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerini
sunmayan istekliler, iki önceki yla ait belgelerini sunabilirler. 7stenen yeterlik
kriterlerini iki önceki yla ait belgeleri ile saŒlayamayanlar, iki ve üç önceki yla ait
belgelerini bir arada sunabilirler.
Soru metninden, ihalenin yln ilk dört ay içerisinde yapldŒ anlaƔlmaktadr. Buna
göre, ABC Ltd. bti., yalnzca 2011 ya da 2010 ylna ait belgelerini sunabileceŒi gibi,
“2011 ve 2010” ya da “2010 ve 2009” ylna ait belgelerini bir arada da sunabilir.
Yln ilk dört aynda yaplan ihalelerde, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait
belgelerin tek baƔna sunulabilmesi için, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait
belgelerin “sunulamamas” gibi bir koƔul bulunmamaktadr. Bu husus, tamamen
isteklilerin takdirindedir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
132
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini ihalenin bir

önceki ylda saŒlamadŒ için, ihale türüne göre, son iki ya da son alt yla kadarki
belgelerini sunan isteklilerin, bu yllardan birine iliƔkin olarak gelir tablosunu, bir
diŒerine ya da diŒerlerine iliƔkin olarak ise faturalarn sunma imkân
bulunmamaktadr.
Zira, iƔ hacmi, gelir tablosu ile faturalar üzerinden farkl kriterlere göre
deŒerlendirilmektedir. Gelir tablosu, toplam ciroyu; faturalar ise, ihale türüne iliƔkin
satƔ ya da iƔlerden elde edilen gelirleri göstermektedir. Oysa, bilanço veya eƔdeŒer
belgeler kapsamnda farkl yllara iliƔkin olarak sunulabilen farkl belgeler, hep ayn
malî büyüklükleri göstermekte ve son tahlilde ilgili yln bilançosuna dayanmaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bir sermaye Ɣirketi olan ABC Ltd. bti.’nin, ancak serbest meslek erbab tarafndan
sunulabilecek olan serbest meslek kazanç defteri özetini sunabilmesi mümkün
deŒildir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7hale tarihi yln ilk dört ay içerisinde olan yapm iƔi ihalelerinde, bir önceki yla ait
gelir tablolarn sunmayan istekliler, iki önceki yla ait gelir tablolarn sunabilirler.
7stenen yeterlik kriterlerini iki önceki yla ait gelir tablolar ile saŒlayamayanlar, iki
önceki yl ihalenin yapldŒ yldan önceki yl kabul edilmek üzere, son alt yla
kadarki gelir tablolarn sunabilirler. Bununla birlikte, iƔ hacmini gösteren
belgelerden gelir tablosu bakmndan tannan bu imkân, faturalar bakmndan
tannmamƔtr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
133
30- DoŒru yant (a) seçeneŒidir.
7halenin yapldŒ yl içinde kurulan iƔletmeler, kurulduklar döneme ait malî
tablolarn hiçbir ihalede sunamazlar. DiŒer taraftan, ihalenin yapldŒ yldan önceki
yl içinde kurulan iƔletmeler, bu döneme ait malî tablolarn her ihalede sunabilirler.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
31- DoŒru yant (a) seçeneŒidir.
Malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili makamlar, serbest muhasebeci malî

müƔavirler, yeminli malî müƔavirler ve vergi daireleridir. Malî yeterlik belgelerini
onaylamaya yetkili makamlar arasnda serbest muhasebeciler yer almamaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kamu ihalelerinde sunulan malî yeterlik belgelerinin ilgili mevzuatna uygun bir
Ɣekilde düzenlenip düzenlenmediŒinin ayrca kontrol edilmesine gerek
bulunmamaktadr. Belgelerin onayna iliƔkin iƔlem, zaten bu yönde bir zmnî beyan
da içermektedir. Bu baŒlamda, düzeltme beyannamesi ekinde sunulan malî
tablolarn da kabul edilmesi gerekir. Düzeltmeye konu hususun malî mevzuata
uygunluŒunun ayrca araƔtrlmasna gerek bulunmamaktadr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda aranan yeterlik kriterleri Ɣunlardr:
- Cari oran en az 0.75 olmaldr.

- Öz kaynak oran en az 0.15 olmaldr.
- Ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara oran 0.50’den küçük olmaldr.
- Serbest meslek kazanç defteri özeti sunulan hizmet alm ihaleleri ile danƔmanlk
hizmet alm ihalelerinde, toplam gelirin toplam gidere oran en az 1.25 olmaldr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
134
Cari Oran:
(Dönen Varlklar – Yllara Yaygn 7nƔaat Maliyetleri) /

(Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar – Yllara Yaygn 7nƔ. Hak. Gelirleri)
= (80.000,00 – 12.000,00) / (100.000,00 – 13.000,00) = 0,781...

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Öz Kaynak Oran:
(Öz Kaynaklar) / (Toplam Aktifler – Yllara Yaygn 7nƔ. Maliyetleri)
= (30.000,00) / (200.000,00 – 12.000,00) = 0,159...

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ksa Vadeli Banka Borçlarnn Öz Kaynaklara Oran:
(Ksa Vadeli Banka Borçlar) / (Öz Kaynaklar)
= (20.000,00 + 5.000,00) / (30.000,00) = 0,833...

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda birden çok yla ait belgenin bir arada
deŒerlendirilmesi durumunda, ilgili malî oranlar, “sunulan yllar için ayr ayr
hesaplanan oranlarn aritmetik ortalamas” alnarak deŒil, “sunulan yllarn parasal
tutarlarnn ortalamas” üzerinden hesaplanmaldr.
(12.000,00 + 20.000,00) / (30.000,00 + 40.000,00) = 0,457...
135

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Mevcut düzenlemeler çerçevesinde, yllara yaygn inƔaat ve onarm iƔlerinden elde

edilen gelirlerin toplam ciro rakamlar ile birlikte deŒerlendirilebilmesi mümkün
deŒildir.
(7lgili BaƔlk Numaras: 69, 70, 71, 72)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gelir Tablosu – 2010 Endeks

7hale ilan tarihi: AŒustos 2011
Paya esas endeks: Temmuz 2011 191,39
Gelir Tablosu – 2009 Endeks

Gelir Tablosu (2010): 100.000,- x 1,101… = 110.165,20

Gelir Tablosu (2009): 90.000,- x 1,185… = 106.723,05
Toplam: 216.888,25
Ortalama: (216.888,25) / 2 108.444,13
Açk ihale usulünde, toplam cironun teklif bedelinin %25’inden az olamayacaŒ

dikkate alndŒnda, ABC Ltd. bti., 2011 ylna ait gelir tablosu ile azami 440.660,80
TL (110.165,20 / %25) teklif verebilecek iken, 2010 ve 2009 yllarna ait gelir
tablolarnda yer alan net satƔlar rakamlar bir arada deŒerlendirildiŒinde azami
433.776,52 TL (108.444,13 /%25) teklif verebilecektir.
136
Dolaysyla, ABC Ltd. bti.’nin yalnzca 2010 ylna ait gelir tablosunu sunmas
yeterlidir. Her iki yla ait gelir tablolarn bir arada sunmas durumunda, yalnzca
2010 ylna ait gelir tablosu dikkate alnmaldr.
(7lgili BaƔlk Numaras: 46, 70, 74, 75)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Fatura – 02/2011 Endeks

Fatura tarihi: bubat 2011
Paydaya esas endeks: Ocak 2011 184,51

Fatura tarihi: Mays 2011
Paydaya esas endeks: Nisan 2011 191,14

Fatura tarihi: Mart 2010
Paydaya esas endeks: bubat 2010 169,29

Fatura tarihi: Nisan 2010
Paydaya esas endeks: Mart 2010 172,58
137
Fatura (02/2011): 80.000,- x 1,037... = 82.983,04

Fatura (05/2011): 120.000,- x 1,001... = 120.156,95
2011 Yl Toplam: 203.139,99
Fatura (03/2010): 90.000,- x 1,130... = 101.749,07
Fatura (04/2010): 100.000,- x 1,108… = 110.899,29
2010 Yl Toplam: 212.648,36
Toplam 415.788,35
Ortalama: (415.788,35) / 2 207.894,18
Açk ihale usulünde, ihale türü iƔle ilgili gerçekleƔtirilen iƔlerden elde edilen
gelirlerin teklif bedelinin %15’inden az olamayacaŒ dikkate alndŒnda, ABC Ltd.
bti., 2011 ve 2010 yllarna ait fatura tutarlar bir arada deŒerlendirildiŒinde azami
1.385.961,20 TL (207.894,18 /%15) teklif verebilecektir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
138
EK-C. Malî Tablo Analiz Arac: Kurulum ve Kullanm Klavuzu
EK-C. MALÎ TABLO ANAL7Z ARACI KURULUM VE KULLANIM KILAVUZU

A. Yazlmn Kapsam
ÇalƔma ekinde, 4734 sayl Kamu 7hale Kanununun 19 uncu maddesine (açk
ihale usulü) ve 21 inci maddesinin (pazarlk usulü) birinci fkrasnn (b), (c) ve (f)
fkralarna göre yaplan mal alm, hizmet alm ve yapm iƔi ihalelerinde sunulan
malî tablolarn (bilanço ve gelir tablolar) kamu ihale mevzuatnda istenen yeterlik
kriterlerini saŒlayp saŒlamadklarnn tespiti amacyla tasarlanan “Malî Tablo Analiz
Arac” yazlmna (yazlm) yer verilmiƔtir.
4734 sayl Kanunun 20 nci maddesine (belli istekliler arasnda ihale usulü) ve
21 inci maddesinin (pazarlk usulü) birinci fkrasnn (a), (d) ve (e) bentlerine göre
yaplan ihalelerde toplam ciroya iliƔkin yeterlik kriteri doŒrudan doŒruya parasal bir
tutar olarak belirlendiŒinden, yazlmn tasarmnda bu ihale usulleri kapsam dƔnda
tutulmuƔtur.
Yine, yalnzca belli istekliler arasnda ihale usulüne göre gerçekleƔtirilebilen

danƔmanlk hizmet alm ihaleleri de, ayn gerekçeyle, yazlmn ihale türleri arasna
dâhil edilmemiƔtir.
Toplam ciroya iliƔkin yeterlik kriterleri; baz ihale usullerinde teklif bedelinin belirli
bir oran, bazlarnda ise doŒrudan doŒruya parasal bir tutar olarak
belirlenmesine raŒmen, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yeterlik kriteri
olarak istenen malî oranlar bakmndan ihale usulleri arasnda herhangi bir fark
bulunmamaktadr.
Bu nedenle, her ne kadar yazlmn ihale türleri arasnda yer verilmemiƔ olsa da,
danƔmanlk hizmet alm ihalelerinde bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda
yeterlik kriteri olarak istenen malî oranlarn, ihale türü olarak “Hizmet Alm
7halesi” seçilerek; belli istekliler arasnda ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun
21 inci maddesinin birinci fkrasnn (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplan
ihalelerde bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yeterlik kriteri olarak
istenen malî oranlarn ise, ihale türü olarak kendi türleri seçilerek hesaplanmas
mümkündür.
Yazlm, üç sekmeden oluƔmaktadr: “Bilanço”, “Gelir Tablosu” ve “Hakknda”

sekmeleri. “Hakknda” sekmesinde, temel olarak; yazlmn amaç ve kapsamna,
yazlmdan kaynaklanan olumsuz durumlardan tasarmcnn sorumlu
tutulamayacaŒna ve telif hakkna iliƔkin hususlara yer verilmiƔtir. Yazlm
139
yüklendikten sonra, öncelikle, “Hakknda” sekmesinde yer alan hususlarn okunmas

gerekmektedir.
Hakknda sekmesinde yer alan hususlar kabul etmiyorsanz, lütfen bu yazlm

kullanmaynz.
B. Yazlmn Kurulumu
Kurulum dosyas çalƔtrldŒnda, önce aƔaŒdaki ekranla karƔlaƔlr. Bu ekranda,
“Install” düŒmesine baslarak kurumun baƔlatlmas gerekmektedir.
Kurulum yaplacak bilgisayarda “Microsoft Visual Basic Power Packs”

bileƔeninin bulunmamas durumunda, kurulum aƔamasnda önce bu dosya
otomatik olarak kurulur. Bunun için, kurulum yaplacak bilgisayarn internete baŒl
olmas gerekir.
Bilgisayarn internete baŒl olmamas ya da internet baŒlantsnda bir sorun

olmas durumunda, aƔaŒdaki hata mesaj ile karƔlaƔlr:
140
7nternete baŒl bir bilgisayarda, aƔaŒdaki ekranla karƔlaƔlr:
Bu ekran, “Microsoft Visual Basic Power Packs” bileƔenine ait sözleƔmenin

kabul edilip edilmediŒini sorar. SözleƔmeyi kabul ediyorsanz (Yazlmn kurulumu
için bu gereklidir.), “Accept” düŒmesine basnz.
Bunun hemen ardndan, “Malî Tablo Analiz Arac” da bilgisayarnza
kurulmuƔ olur.
Yazlmn yerel aŒ (local network) üzerinde bulunan bir bilgisayar üzerine

kurulmak istenmesi durumunda, sistem tarafndan yönetici (administrator)
yetkileri talep edilebilir. Böyle bir durumda, sistem yöneticiniz ile irtabata
geçiniz.
141
C. Bilanço Sekmesi
Bilanço sekmesi, yazlm çalƔtrldŒnda otomatik olarak ekrana gelir. Bilanço

sekmesinin açlƔtaki görünümü aƔaŒdaki gibidir:
1 5
C.1. 7hale türü seçim kutusu: Hesaplamaya esas ihale türünün seçildiŒi seçim
kutusudur. Yazlm çalƔtrldŒnda, “Mal Alm 7halesi” otomatik olarak seçili
durumdadr. Seçim kutusu kullanlarak, “Mal Alm 7halesi”, “Hizmet Alm 7halesi”
ya da “Yapm 7Ɣi 7halesi” ihale türlerinden biri seçilir.
142
7hale türü olarak “Mal Alm 7halesi” ya da “Hizmet Alm 7halesi” seçilmesi
durumunda, “Son Yl” ve “7ki Önceki Yl” bilanço seçim kutucuklar ile “Veri GiriƔ
Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son Yl) ve ihalenin yapldŒ yldan
iki önceki yla (7ki Önceki Yl) ait malî verilere iliƔkin veri giriƔ kutucuklar görünür.
7hale türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi” seçilmesi durumunda, “Üç Önceki Yl”
bilanço seçim kutucuŒu ile “Veri GiriƔi Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan üç önceki
yla (Üç Önceki Yl) ait malî verilere iliƔkin veri giriƔ kutucuklar da görünür hale gelir.
C.2. Bilanço seçim kutucuklar: Hesaplamaya esas bilançolarn seçildiŒi

seçim kutucuklardr. Yazlm çalƔtrldŒnda, “Son Yl” bilançosu otomatik olarak
seçili durumdadr. Bu seçimin daha sonra kaldrlmas da mümkün deŒildir. Bunun
nedeni, bilanço veya eƔdeŒer belgelerin istendiŒi ihalelerde en azndan ihalenin
yapldŒ yldan önceki yla ait bilançonun sunulma zorunluluŒudur.
Mal alm ve hizmet alm ihalelerinde, bilanço veya eƔdeŒer belgeler

kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait
bilançolar ile saŒlayamayan istekliler, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait
bilançolar ile birlikte ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait bilançolarn da
sunabilirler.
143
Bu nedenle, ihale türü olarak “Mal Alm 7halesi” ya da “Hizmet Alm 7halesi”
seçilmesi durumunda, “Son Yl” ve “7ki Önceki Yl” bilanço seçim kutucuklar ile “Veri
GiriƔ Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son Yl) ve ihalenin yapldŒ
yldan iki önceki yla (7ki Önceki Yl) ait malî verilere iliƔkin veri giriƔ kutucuklar
görünür durumdadr.
Yapm iƔi ihalelerinde ise, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda istenen
yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait bilançolar ile
saŒlayamayan istekliler, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait bilançolar ile birlikte
ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla kadarki bilançolarn sunabilirler.
Bu nedenle, ihale türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi” seçilmesi durumunda, “Üç
Önceki Yl” bilanço seçim kutucuŒu ile “Veri GiriƔi Ekrannda” ihalenin yapldŒ
yldan üç önceki yla (Üç Önceki Yl) ait malî verilere iliƔkin veri giriƔ kutucuklar da
görünür hale gelir.
Üç önceki yla ait bilanço seçim kutucuŒu, ancak ihale türü olarak Yapm 7Ɣi
7halesinin seçili olmas halinde görünür olur.
Yln ilk dört aynda yaplan ihalelerde, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait
bilançolarn sunmayan istekliler; ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait
bilançolarn, bu durumda da istenen yeterlik kriterlerini saŒlayamayanlar ise,
mal alm ve hizmet alm ihalelerinde ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait
bilançolar ile birlikte ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla ait bilançolarn;
yapm iƔi ihalelerinde ise, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait bilançolar ile
birlikte ihalenin yapldŒ yldan dört önceki yla kadarki bilançolarn sunabilirler.
Bu durumda, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yl “Son Yl”, üç önceki yl “7ki
Önceki Yl”, dört önceki yl ise “Üç Önceki Yl” olarak kabul edilerek, bunlara
iliƔkin bilanço seçim kutucuklarnn seçilmesi gerekir.
“7ki Önceki Yl” bilanço seçim kutusu seçilmeden, “Üç Önceki Yl” bilanço
seçim kutusu seçilemez. Bunun nedeni, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda
istenen yeterlik kriterlerinin ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait bilanço ile
saŒlanamamas durumunda, daha önceki yllara ait bilançolarn yl atlanmadan
sunulmas zorunluluŒudur.
144
7ki Önceki Yl” bilanço seçim kutusu seçilmeden, “Üç Önceki Yl” bilanço
seçim kutusu seçilmeye çalƔldŒnda, aƔaŒdaki hata mesaj alnr:
Benzer gerekçeyle, “7ki Önceki Yl” ve “Üç Önceki Yl” bilanço seçim kutular
seçili iken, “Üç Önceki Yl” bilanço seçim kutusuna iliƔkin seçim kaldrlmadan, “7ki
Önceki Yl” bilanço seçim kutusuna iliƔkin olan kaldrlamaz. Böyle bir durumda
aƔaŒdaki hata mesaj alnr:
C.3. Veri giriƔ ekran ve veri giriƔ kutucuklar: Bilançolarda yer alan malî
veriler, “Veri GiriƔ Ekrannda” veri giriƔ kutucuklar araclŒyla girilir.
Yazlm çalƔtrldŒnda, ihale türü olarak “Mal Alm 7halesi” otomatik olarak
seçili olduŒundan, yalnzca “Son Yl” ve “7ki Önceki Yl” bilanço seçim kutucuklar ile
“Veri GiriƔ Ekrannda” yalnzca ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son Yl) ve
ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla (7ki Önceki Yl) ait malî verilere iliƔkin veri giriƔ
kutucuklar görünür durumdadr.
“Üç Önceki Yl” bilanço seçim kutucuŒu ile “Veri GiriƔ Ekrannda” ihalenin
yapldŒ yldan üç önceki yla (Üç Önceki Yl) ait veri giriƔ kutucuklar, ancak ihale
türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi”nin seçili olmas durumunda görünür hale gelir.
145
7halenin yapldŒ yldan önceki yla ait (Son yla) veri giriƔ kutucuklar dƔnda,
ihalenin yapldŒ yldan iki ve üç önceki yllara (7ki Önceki Yl – Üç Önceki Yl) ait veri
giriƔ kutucuklar, bunlara iliƔkin bilanço seçim kutucuklar seçili olmadŒ müddetçe,
aktif deŒildir. Bir baƔka deyiƔle, bunlara veri giriƔi yaplamaz.
Bunun nedeni, bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yalnzca ihalenin

yapldŒ yldan önceki yla ait yl sonu bilançosunun sunulmasnn yeterli olmasdr.
Daha önceki yllara ait bilançolar, ancak bu kapsamda istenen yeterlik kriterlerinin
ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait bilanço ile saŒlanamamas durumunda
sunulmaktadr.
7halenin yapldŒ yldan iki ve üç önceki yllara (7ki Önceki Yl – Üç Önceki Yl) ait
veri giriƔ kutucuklarna veri giriƔi yaplabilmesi, öncelikle bu yllara ait bilanco
seçim kutucuklarnn seçili hale getirilmesine baŒldr.
“Veri GiriƔ Ekrannda” yer alan veri giriƔ kutucuklar aƔaŒdaki gibidir:
a. Dönen Varlklar:
Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “Dönen Varlklar” toplam yazlr.
b. Ksa Vadeli Borçlar:

Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar” toplam yazlr.
c. Öz Kaynaklar:
Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “Öz Kaynaklar” toplam yazlr.
d. Toplam Aktifler:
Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “Toplam Aktif” rakam yazlr.
e. Ksa Vadeli Banka Borçlar:

Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “300- Banka Kredileri” ile “303-Uzun Vadeli
Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri” hesaplarna ait bakiyelerin toplam yazlr.
f. Yllara Yaygn 7nƔaat Maliyetleri:

Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “17- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm Maliyetleri”
hesap grubunda yer alan hesaplara ait bakiyelerin toplam yazlr.
g. Yllara Yaygn 7nƔaat HakediƔ Gelirleri:

Bu alana, ilgili yla ait bilançonun “35- Yllara Yaygn 7nƔaat ve Onarm HakediƔleri”
hesap grubunda yer alan hesaplara ait bakiyelerin toplam yazlr.
146
Veri giriƔ kutucuklar, yalnzca rakamsal veri giriƔine izin vermektedir. Veri
giriƔ kutucuklarndan çklr çklmaz, rakamlar; parasal tutarlar temsil etmek üzere,
binerlik hane ayraçlaryla ayrlmaktadr.
Herhangi bir hatal giriƔe neden olunmamas amacyla, ondalkl hane giriƔine
izin verilmemiƔtir. Bu nedenle, kuruƔ hanelerinin girilmesi de mümkün deŒildir.
Hesaplanan malî oranlarn kamu ihale mevzuatnda istenen asgari ve azami
oranlara çok yakn olmas durumunda, lütfen bu hususu da dikkate alnz! Böyle
bir durumda, hesaplamann bir baƔka vastayla, bu defa kuruƔlu haneler de
dikkate alnarak tekrarlanmas önerilmektedir.
C.4. Sonuç ekran: “Hesapla” düŒmesine baslmas üzerine, veri giriƔ

kutucuklarna girilen rakamlar esas alnarak hesaplanan malî oranlarn gösterildiŒi
ekrandr. Yazlm çalƔtrldŒnda, yalnzca ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son
Yl Oranlar) ait sonuç sütunu görünür durumdadr. Daha önceki yllara (7ki Yllk
Oranlar – Üç Yllk Oranlar) ait sonuç sütunlarnn açlmas için, o yllara iliƔkin
bilanço seçim kutucuklarnn seçili olmas gerekir.
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda yeterlik kriteri olarak istenen malî
oranlarn, kamu ihale mevzuatnda istenen asgari ve azami oranlar karƔlamamas
durumunda; hesaplanan oran, krmz renkli görünür.
“Raporla” düŒmesine baslmas durumunda, ekranda görünen sonuçlar ile

bunlarn hesaplanma Ɣekline iliƔkin ayrntlar, bir text dosyas formatnda gösterilir.
“Raporla” düŒmesi, ancak “Hesapla” düŒmesine baslmas üzerine görünür hale

gelir; bir baƔka alana girilmesi ya da yeni veri giriƔi yaplmas durumunda ise,
tekrar görünmez olur.
147
“Son Yl Oranlar” sütununda görünen oranlar, ihalenin yapldŒ yldan

önceki yla ait (Son Yl) malî oranlar; “7ki Yllk Oranlar” sütununda görünen oranlar,
ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait (Son Yl) parasal tutarlar ile ihalenin yapldŒ
yldan iki önceki yla ait (7ki Önceki Yl) parasal tutarlarn ortalamas üzerinden
hesaplanan malî oranlar; “Üç Yllk Oranlar” sütununda görünen oranlar ise,
ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait (Son Yl) parasal tutarlar, ihalenin yapldŒ
yldan iki önceki yla ait (7ki Önceki Yl) parasal tutarlar ve ihalenin yapldŒ yldan üç
önceki yla ait (Üç Önceki Yl) parasal tutarlarn ortalamas üzerinden hesaplanan
malî oranlar temsil etmektedir.
Bu çerçevede, örneŒin, “Üç Yllk Oranlar” sütununda görünen oranlarn,

yalnzca ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla ait bilançoya ait malî veriler
çerçevesinde hesaplanan malî oranlar temsil ettiŒi gibi bir yanlgya kaplmamak
gerektiŒini önemle kaydetmek gerekmektedir.
148
“Son Yl Oranlar” sütunundaki malî oranlarn hepsinin istenen yeterlik

kriterlerini saŒlamas (bütün oranlarn siyah renkli olmas) durumunda, daha
önceki yllara ait bilançolarn; “7ki Yllk Oranlar” sütunundaki malî oranlarn
hepsinin istenen yeterlik kriterlerini saŒlamas (bütün oranlarn siyah renkli
olmas) durumunda ise, üç önceki yla ait bilançonun sunulmasna gerek
bulunmamaktadr.
C.5. Mevzuat Ekran: “Mevzuat” düŒmesine baslmas üzerine açlan

ekrandr. Mevzuat ekrannda, “Mevzuat” düŒmesine basldŒ anda seçili durumda
olan ihale türüne ait YönetmeliŒin “Bilanço veya eƔdeŒer belgeler” baƔlkl maddesi
görüntülenir.
Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda sunulan belgelerin istenmesi,

sunulmas ve deŒerlendirilmesine iliƔkin esas ve usullerin yalnzca uygulama
yönetmeliklerinin “Bilanço veya eƔdeŒer belgeler” baƔlkl maddelerinde
gösterilmediŒi hatrdan çkarlmamaldr.
149
D. Gelir Tablosu Sekmesi
Gelir Tablosu sekmesi, yazlmn ikinci ana sekmesidir. Gelir Tablosu

sekmesinin açlƔtaki görünümü aƔaŒdaki gibidir:
1
8
2
3
5
D.1. 7hale türü seçim kutusu: Hesaplamaya esas ihale türünün seçildiŒi
seçim kutusudur. Yazlm çalƔtrldŒnda, “Mal Alm 7halesi” otomatik olarak seçili
durumdadr. Seçim kutusu kullanlarak, “Mal Alm 7halesi”, “Hizmet Alm 7halesi”
ya da “Yapm 7Ɣi 7halesi” ihale türlerinden biri seçilir.
150
7hale türü olarak “Mal Alm 7halesi” ya da “Hizmet Alm 7halesi” seçilmesi
durumunda, “Son Yl” ve “7ki Önceki Yl” gelir tablosu seçim kutucuklar ile “Veri
GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son Yl) ait “Gelir
Tablosu Tarihi” seçim kutusu, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla (7ki Önceki Yl)
ait “Gelir Tablosu Tarihi” alan ve yine bu yllara ait “GüncellenmiƔ Tutar” alanlar ile
“Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar görünür.
7hale türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi” seçilmesi durumunda, “Üç Önceki Yl”,
“Dört Önceki Yl”, “BeƔ Önceki Yl” ve “Alt Önceki Yl” gelir tablosu seçim
kutucuklar ile “Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan üç önceki
yla (Üç Önceki Yl), ihalenin yapldŒ yldan dört önceki yla (Dört Önceki Yl),
ihalenin yapldŒ yldan beƔ önceki yla (BeƔ Önceki Yl) ve ihalenin yapldŒ yldan
alt önceki yla (Alt Önceki Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” ve “GüncellenmiƔ Tutar”
alanlar ile “Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar da görünür hale gelir.
151
D.2. 7lk ilân veya davet tarihi seçim kutular: Hesaplamaya esas ilk ilân veya
davet tarihinin seçildiŒi seçim kutulardr. Seçim kutular kullanlarak, 01.2012
tarihinden 12.2015 tarihine kadar herhangi bir tarih, “ay.yl” formatnda seçilebilir.
Yazlm çalƔtrldŒnda, “01 2012” tarihi otomatik olarak seçili durumdadr.
D.3. 7hale tarihi seçim kutular: Hesaplamaya esas ihale tarihinin seçildiŒi
seçim kutulardr. Seçim kutular kullanlarak, 01.2012 tarihinden 12.2015 tarihine
kadar herhangi bir tarih, “ay.yl” formatnda seçilebilir. Yazlm çalƔtrldŒnda, “01
2012” tarihi otomatik olarak seçili durumdadr.
7hale tarihinin ilk ilân veya davet tarihinden önceki bir tarih olmas
durumunda, “Hesapla” düŒmesine baslmas üzerine, aƔaŒdaki hata mesaj alnr:
7hale yl olarak seçilen yl, ayn zamanda, “Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda”
ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” seçim
kutusunda görünen yl da belirler. “Son Yl” gelir tablosu tarihi, ihale yl olarak
seçilen yldan bir önceki yldr.
7hale ay olarak seçilen ay, “Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ
yldan önceki yla (Son Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” seçim kutusunda, ihalenin
yapldŒ yldan önceki yl ile birlikte iki önceki yln da seçilebilir durumda olup
olmayacaŒn belirler. 7hale ay olarak yln ilk dört ayndan birinin seçilmesi
durumunda, ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yln yansra iki önceki yl da
seçilebilir duruma gelir.
152
Bunun nedeni, yln ilk dört aynda yaplan ihalelerde, iƔ hacmini gösteren
belgeler kapsamnda ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerini sunmayan
isteklilerin, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait belgelerini sunabilmesidir. Bu
durumda, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yl (7ki Önceki Yl), ihalenin yapldŒ
yldan önceki yl (Son Yl) olarak kabul edilir.
D.4. Son yl gelir tablosu tarihi seçim kutusu: 7halenin yapldŒ yldan önceki
yln seçildiŒi seçim kutusudur. 7hale tarihi yln son sekiz aynda olan ihalelerde,
yalnzca ihalenin yapldŒ yldan önceki yln seçilebilmesine izin verirken, ihale
tarihi yln ilk dört aynda olan ihalelerde, ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yln
seçimine de izin verir.
7hale tarihi seçim kutular, “Son Yl” “Gelir Tablosu Tarihi” seçim kutusunda
görünen yllar, “Son Yl” “Gelir Tablosu Tarihi” seçim kutusu da, diŒer gelir tablosu
tarihi alanlarnda görünen yllar belirler.
Buna göre, örneŒin, “7ki Önceki Yl” “Gelir Tablosu Tarihi” alan, “Son Yl”
“Gelir Tablosu Tarihi” seçim kutusunda seçili olan yldan bir önceki yl; “Üç Önceki
Yl” “Gelir Tablosu Tarihi” alan, “7ki Önceki Yl” Gelir Tablosu Tarihi” alannda
görünen yldan bir önceki yl gösterir. Kullancnn bu alanlara müdahale imkân
yoktur. (Bunlarn “seçim kutusu” yerine “alan” olarak adlandrlmasnn nedeni de,
bunlarda görünen yllarn kullanc tarafndan deŒil de “Son Yl” “Gelir Tablosu
Tarihi” seçim kutusunda görünen tarihe göre otomatik olarak belirleniyor
olmasdr.)
153
D.5. Gelir tablosu seçim kutucuklar: Hesaplamaya esas gelir tablolarnn

seçildiŒi seçim kutucuklardr. Yazlm çalƔtrldŒnda, “Son Yl” gelir tablosu
otomatik olarak seçili durumdadr. Bu seçimin daha sonra kaldrlmas da mümkün
deŒildir. Bunun nedeni, iƔ hacmini gösteren belgelerin istendiŒi ihalelerde en
azndan ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerin sunulma zorunluluŒudur.
Mal alm ve hizmet alm ihalelerinde, iƔ hacmini gösteren belgeler

kapsamnda istenen yeterlik kriterlerini ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait
belgeleri ile saŒlayamayan istekliler, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri
ile birlikte ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla ait belgelerini de sunabilirler.
Bu nedenle, ihale türü olarak “Mal Alm 7halesi” ya da “Hizmet Alm 7halesi”
seçilmesi durumunda, “Son Yl” ve “7ki Önceki Yl” gelir tablosu seçim kutucuklar ile
“Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan önceki yla (Son Yl) ait
“Gelir Tablosu Tarihi” seçim kutusu ile ihalenin yapldŒ yldan iki önceki yla (7ki
Önceki Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” alan ve yine bu yllara ait “GüncellenmiƔ Tutar”
alanlar ile “Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar görünür durumdadr.
Yapm iƔi ihalelerinde ise, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda istenen

istekliler, ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait belgeleri ile birlikte ihalenin
yapldŒ yldan alt önceki yla kadarki belgelerini sunabilirler.
Bu nedenle, ihale türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi” seçilmesi durumunda, 7hale
türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi” seçilmesi durumunda, “Üç Önceki Yl”, “Dört Önceki
Yl”, “BeƔ Önceki Yl” ve “Alt Önceki Yl” gelir tablosu seçim kutucuklar ile “Veri
GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan üç önceki yla (Üç Önceki Yl),
ihalenin yapldŒ yldan dört önceki yla (Dört Önceki Yl), ihalenin yapldŒ yldan
beƔ önceki yla (BeƔ Önceki Yl) ve ihalenin yapldŒ yldan alt önceki yla (Alt
Önceki Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” ve “GüncellenmiƔ Tutar” alanlar ile “Net
SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar da görünür hale gelir.
Üç önceki, dört önceki, beƔ önceki ve alt önceki yllara ait gelir tablosu seçim
kutucuklar, ancak ihale türü olarak Yapm 7Ɣi 7halesinin seçili olmas halinde
görünür olur.
Önceki yllara iliƔkin gelir tablosu seçim kutucuklar seçilmeden, daha sonraki
yllara iliƔkin gelir tablosu seçim kutucuklar seçilemez. Bunun nedeni, toplam ciroya
iliƔkin kriterin ihalenin yapldŒ yldan önceki yla ait gelir tablosu ile saŒlanamamas
durumunda, daha önceki yllara ait gelir tablolarnn yl atlanmadan sunulmas
zorunluluŒudur.
154
Önceki yllara iliƔkin gelir tablosu seçim kutucuklar seçilmeden, daha sonraki
yllara iliƔkin gelir tablosu seçim kutucuklar seçilmeye çalƔldŒnda, aƔaŒdaki hata
mesaj alnr:
Benzer gerekçeyle, sonraki yllara iliƔkin gelir tablosu seçim kutucuklar seçili
iken, bunlara iliƔkin seçimler kaldrlmadan, daha önceki yllara iliƔkin gelir
tablolarnn seçimi kaldrlamaz. Böyle bir durumda aƔaŒdaki hata mesaj alnr:
D.6. Veri giriƔ ve sonuç ekran: Gelir tablolarnda yer alan “net satƔlar”
rakamlar, “Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” net satƔlar veri giriƔ kutucuklar
araclŒyla girilir.
Yazlm çalƔtrldŒnda, ihale türü olarak “Mal Alm 7halesi” otomatik olarak
seçili olduŒundan, yalnzca “Son Yl” ve “7ki Önceki Yl” gelir tablosu seçim
kutucuklar ile “Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ yldan önceki yla
(Son Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” seçim kutusu ile ihalenin yapldŒ yldan iki önceki
yla (7ki Önceki Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” alan ve yine bu yllara ait
“GüncellenmiƔ Tutar” alanlar ile “Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar görünür
durumdadr.
“Üç Önceki Yl”, “Dört Önceki Yl”, “BeƔ Önceki Yl” ve “Alt Önceki Yl” gelir
tablosu seçim kutucuklar ile “Veri GiriƔ ve Sonuç Ekrannda” ihalenin yapldŒ
yldan üç önceki yla (Üç Önceki Yl), ihalenin yapldŒ yldan dört önceki yla (Dört
155
Önceki Yl), ihalenin yapldŒ yldan beƔ önceki yla (BeƔ Önceki Yl) ve ihalenin
yapldŒ yldan alt önceki yla (Alt Önceki Yl) ait “Gelir Tablosu Tarihi” ve
“GüncellenmiƔ Tutar” alanlar ile “Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar, ancak ihale
türü olarak “Yapm 7Ɣi 7halesi”nin seçili olmas durumunda görünür hale gelir.
7halenin yapldŒ yldan önceki yla ait (Son Yl) veri giriƔ kutucuklar dƔnda,
diŒer yllara ait veri giriƔ kutucuklar, bunlara iliƔkin gelir tablosu seçim kutucuklar
seçili olmadŒ müddetçe, aktif deŒildir. Bir baƔka deyiƔle, bunlara veri giriƔi
yaplamaz.
Bunun nedeni, iƔ hacmini gösteren belgeler kapsamnda yalnzca ihalenin

yapldŒ yldan önceki yla ait belgelerin sunulmasnn yeterli olmasdr. Daha önceki
yllara ait belgeler, ancak bu kapsamda istenen yeterlik kriterlerinin ihalenin
yapldŒ yldan önceki yla ait belgeler ile saŒlanamamas durumunda
sunulmaktadr.
7halenin yapldŒ yldan üç, dört, beƔ ve alt önceki yllara (7ki Önceki Yl – Üç
Önceki Yl – Dört Önceki Yl – BeƔ Önceki Yl – Alt Önceki Yl) ait “Net SatƔlar”
veri giriƔ kutucuklarna veri giriƔi yaplabilmesi, öncelikle bu yllara ait gelir
tablosu seçim kutucuklarnn seçili hale getirilmesine baŒldr.
“Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklar, yalnzca rakamsal veri giriƔine izin
vermektedir. Veri giriƔ kutucuklarndan çklr çklmaz, rakamlar; parasal tutarlar
temsil etmek üzere, binerlik hane ayraçlaryla ayrlmaktadr.
Herhangi bir hatal giriƔe neden olunmamas amacyla, ondalkl hane giriƔine
izin verilmemiƔtir. Bu nedenle, kuruƔ hanelerinin girilmesi de mümkün deŒildir.
Hesaplanan teklif edilebilecek azami bedelin teklif edilmek istenen bedele çok
yakn olmas durumunda, lütfen bu hususu da dikkate alnz! Böyle bir durumda,
hesaplamann bir baƔka vastayla, bu defa kuruƔlu haneler de dikkate alnarak
tekrarlanmas önerilmektedir.
156
D.7. Güncel ciro ve Teklif edilebilecek azami bedel: “Hesapla” düŒmesine

baslmas üzerine, “Net SatƔlar” veri giriƔ kutucuklarna girilen rakamlar esas
alnarak hesaplanan güncel ciro ile azami teklif bedelinin gösterildiŒi alandr.
Güncel ciro, seçilen gelir tablolarna iliƔkin net satƔlar rakamlar önce
güncellenip sonra aritmetik ortalamalar alnarak hesaplanmaktadr. Teklif
edilebilecek azami bedel de, güncel ciro üzerinden hesaplanmaktadr. DiŒer
taraftan, seçili her bir gelir tablosuna iliƔkin net satƔlar rakamnn güncellenmiƔ hali,
ayrca, o yla iliƔkin güncellenmiƔ tutar alannda gösterilmektedir.
“Raporla” düŒmesine baslmas durumunda, ekranda görünen sonuçlar ile

bunlarn hesaplanma Ɣekline iliƔkin ayrntlar, bir text dosyas formatnda gösterilir.
157
“Raporla” düŒmesi, ancak “Hesapla” düŒmesine baslmas üzerine görünür hale

gelir; bir baƔka alana girilmesi ya da yeni veri giriƔi yaplmas durumunda ise,
tekrar görünmez olur.
D.8. Mevzuat Ekran: “Mevzuat” düŒmesine baslmas üzerine açlan

ekrandr. Mevzuat ekrannda, “Mevzuat” düŒmesine basldŒ anda seçili durumda
olan ihale türüne ait YönetmeliŒin “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl maddesi
görüntülenir.
7Ɣ hacmini gösteren belgeler kapsamnda sunulan belgelerin istenmesi,

sunulmas ve deŒerlendirilmesine iliƔkin esas ve usullerin yalnzca uygulama
yönetmeliklerinin “7Ɣ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl maddelerinde
gösterilmediŒi hatrdan çkarlmamaldr.
158
E. UFE.xls Dosyasnn Güncellenmesi
Üretici fiyatlarna iliƔkin endeks verileri, bilgisayarn

C:\ekonomikvemaliyeterlik\UFE.xls konumunda bulunan UFE.xls dosyasndan
çekilmektedir.
UFE.xls dosyas, yazlm her baƔlatldŒnda, Türkiye 7statistik Kurumunun

(TÜ7K) resmi internet sitesinden (http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=660)
yeniden indirilerek güncellenir.
Yazlmn kurulu olduŒu bilgisayarn internet baŒlantsnn bulunmamas ya

da herhangi bir nedenle dosyaya ulaƔlamamas durumunda, buna iliƔkin bir uyar
mesaj ile karƔlaƔlr. Bununla birlikte, yazlm yine de baƔlatlr. Zira, yazlmn arka
plannda yer alan bir önceki dosya halen güncelliŒini koruyabildiŒi gibi, kullancnn
yapacaŒ hesaplama için eski endeks verileri de yeterli olabilir. Kald ki, kullancnn
yukarda konumu verilen UFE.xls dosyasn manuel olarak güncellemesi de
mümkündür.
Hesaplanmak istenen döneme iliƔkin endeks verisine ulaƔlamamas

durumunda, aƔaŒdaki gibi bir hata mesaj ile karƔlaƔlr:
UFE.xls dosyasnn format ya da konumu TÜ7K tarafndan deŒiƔtirildiŒi takdirde,

yazlmn kullanm, ancak manuel güncellemeler yaplmasna baŒldr.
159
EK-D. Glgili Mevzuat
EK-D. 7LG7L7 MEVZUAT
7HALEYE KATILIMDA YETERL7K KURALLARI

4734 Sayl Kamu 7hale Kanunu
MADDE 10:
7haleye katlacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik
yeterliklerinin belirlenmesine iliƔkin olarak aƔaŒda belirtilen bilgi ve belgeler
istenebilir:
a) Ekonomik ve malî yeterliŒin belirlenmesi için;
1) Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler,
2) 7steklinin, ilgili mevzuat uyarnca yaynlanmas zorunlu olan bilançosu veya
bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eƔdeŒer belgeleri,
3) 7steklinin iƔ hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iƔ ile ilgili
taahhüdü altndaki ve bitirdiŒi iƔ miktarn gösteren belgeler.
b) Mesleki ve teknik yeterliŒin belirlenmesi için;
1) 7steklinin, mevzuat gereŒi ilgili odaya kaytl olarak faaliyette bulunduŒunu ve
teklif vermeye yasal olarak yetkili olduŒunu kantlayan belgeler,
2) 7stekli tarafndan kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleƔme kapsamnda
taahhüt edilen ihale konusu iƔ veya benzer iƔlere iliƔkin olarak;
a) Son onbeƔ yl içinde geçici kabulü yaplan yapm iƔleri ile kabul iƔlemleri
tamamlanan yapmla ilgili hizmet iƔleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler,
b) Son onbeƔ yl içinde geçici kabulü yaplan yapm iƔleri ile kabul iƔlemleri
tamamlanan yapmla ilgili hizmet iƔlerinde sözleƔme bedelinin en az % 80'i orannda
denetlenen ya da yönetilen iƔlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,
c) Devam eden yapm ve yapmla ilgili hizmet iƔlerinde; ilk sözleƔme bedelinin
tamamlanmas Ɣartyla, son onbeƔ yl içinde gerçekleƔme oran toplam sözleƔme
bedelinin en az % 80'ine ulaƔan ve kusursuz olarak gerçekleƔtirilen, denetlenen
veya yönetilen iƔlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,
d) Son beƔ yl içinde kabul iƔlemleri tamamlanan mal ve hizmet almlarna iliƔkin
deneyimi gösteren belgeler,
e) Devredilen iƔlerde sözleƔme bedelinin en az % 80’inin tamamlanmas Ɣartyla, son
onbeƔ yl içinde geçici kabulü yaplan yapm iƔleri ile kabul iƔlemleri tamamlanan
yapmla ilgili hizmet iƔleri ve son beƔ yl içinde kabul iƔlemleri tamamlanan mal ve
hizmet almlaryla ilgili deneyimi gösteren belgeler.
161
3) 7steklinin üretim ve/veya imalat kapasitesine, araƔtrma-geliƔtirme faaliyetlerine

ve kaliteyi saŒlamasna yönelik belgeler,
4) 7steklinin organizasyon yapsna ve ihale konusu iƔi yerine getirmek için yeterli
sayda ve nitelikte personel çalƔtrdŒna veya çalƔtracaŒna iliƔkin bilgi ve/veya
belgeler,
5) 7hale konusu hizmet veya yapm iƔlerinde isteklinin yönetici kadrosu ile iƔi
yürütecek teknik personelinin eŒitimi ve mesleki niteliklerini gösteren belgeler,
6) 7hale konusu iƔin yerine getirilebilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat
ve diŒer ekipmana iliƔkin belgeler,
7) 7stekliye doŒrudan baŒl olsun veya olmasn, kalite kontrolden sorumlu olan ilgili
teknik personel veya teknik kuruluƔlara iliƔkin belgeler,
8) 7hale konusu iƔin ihale dokümannda belirtilen standartlara uygunluŒunu
gösteren, uluslar aras kurallara uygun Ɣekilde akredite edilmiƔ kalite kontrol
kuruluƔlar tarafndan verilen sertifikalar,
9) 7darenin talebi halinde doŒruluŒu teyit edilmek üzere, tedarik edilecek mallarn
numuneleri, kataloglar ve/veya fotoŒraflar.
7hale konusu iƔin niteliŒine göre yukarda belirtilen bilgi veya belgelerden
hangilerinin yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlacaŒ, ihale dokümannda ve ihale
veya ön yeterliŒe iliƔkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.
...
..
.
162
YETERL7)7N BEL7RLENMES7NDE UYULACAK 7LKELER

Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi
MADDE 26:
(1) Ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliŒin saptanmas amacyla
öngörülecek deŒerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek
Ɣekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik deŒerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik
deŒerlendirmesinde aranlacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilan ile idari
Ɣartnamede veya ön yeterlik Ɣartnamesinde ya da davet yazsnda belirtilmesi
zorunludur.
(3) Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplacak ihalede, yeterliŒi tespit edilenler
arasndan belli sayda isteklinin davet edilmesinin öngörüldüŒü durumlarda, ön
yeterlik dokümannda; asgari yeterlik kriterleri ile beƔten az olmamak üzere teklif
vermeye davet edilecek aday says ve sralama kriterleri ile puanlama yöntemine
yer verilir. Puanlama ve deŒerlendirme yüz tam puan üzerinden aƔaŒdaki esaslara
göre yaplr:
a) Ekonomik ve malî yeterlik kriterlerine iliƔkin puanlarn toplam; asgari on, azami
krk puan olabilir.
b) Mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine iliƔkin puanlarn toplam; asgari altmƔ,
azami doksan puan olabilir.
c) Yeterlik kriterlerinden her birine en fazla yirmibeƔ puan verilebilir.
ç) Ön yeterlik kriterlerini saŒlayan adaylardan listeye alnacaklarn belirlenmesinde
adaylarn ekonomik ve malî yeterlikleri ile mesleki ve teknik yeterlikleri, ön yeterlik
dokümannda belirtilen kriterlere göre puanlanmak suretiyle en yüksek puandan
baƔlanarak liste oluƔturulur. Puanlarn eƔit olmas nedeniyle listeye alnacak aday
saysnn öngörülen sayy aƔmas halinde, eƔit puana sahip adaylarn tamam listeye
alnarak teklif vermeye davet edilir.
d) YeterliŒi belirlenen aday saysnn, beƔten az olmamas kaydyla, listeye alnarak
teklif vermeye davet edilecek aday saysndan daha az olmas durumunda, yeterliŒi
tespit edilen tüm adaylar teklif vermeye davet edilir.
(4) YeterliŒi tespit edilenler arasndan belli sayda isteklinin davet edildiŒi belli
istekliler arasnda ihale usulüyle gerçekleƔtirilen ihalenin iptal edilerek, ayn iƔ için
yeniden belli istekliler arasnda ihale usulü ile ihaleye çklmas durumunda;
yeterlikleri tespit edilenler arasndan davet edilmesi öngörülecek aday says, iptal
edilen ihalede öngörülen saydan daha az olamaz.
163
(5) Belli istekliler arasnda ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve
(e) bentlerine göre yaplan ihalelerde; bankalardan temin edilecek belgeler, iƔ
hacmini gösteren belgeler ve iƔ deneyimini gösteren belgelerde aranlacak yeterlik
kriterleri, parasal tutar olarak belirlenir.
(6) Ortak giriƔimin yeterli bulunmas ortaklarn her birinin ayr ayr yeterli
bulunduŒunu göstermez ve ön yeterlik deŒerlendirmesi sonucu yeterli görülen
ortak giriƔimin ihaleden önce bozulmas halinde davet mektubu geçersiz saylr.
(7) 7Ɣin farkl uzmanlklar gerektirmesi durumunda, konsorsiyumlarn ihaleye katlp
katlamayacaŒnn, katlabilecekler ise iƔin uzmanlk gerektiren ksmlarnn ihale
veya ön yeterlik doküman ile ihale veya ön yeterliŒe iliƔkin ilanlarda belirtilmesi
zorunludur. Konsorsiyum ortaklarnn yeterlik belgelerini nasl sunacaŒ, idari
Ɣartnamede veya ön yeterlik Ɣartnamesinde ayrca belirtilir. Konsorsiyumlarn
katlabileceŒi ihalelerde, konsorsiyum ortaŒ tarafndan iƔin uzmanlk gerektiren
birden fazla ksmna teklif verilebilir.
(8) 7Ɣ deneyimini gösteren belgeler dƔndaki parasal tutar ihtiva eden yeterlik
belgelerinin yabanc para birimi üzerinden düzenlenmiƔ olmas halinde, bu
belgelerdeki parasal tutarlar, ilk ilan veya davet tarihinde Resmî Gazete’de
yaymlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas döviz alƔ kuru üzerinden; yabanc
para birimi cinsinden teklif verilebilecek durumlarda ise ilk ilan veya davet tarihinde
Resmî Gazete’de yaymlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas çapraz kuru
üzerinden tekliflerin deŒerlendirilmesinde esas alnacak para birimine çevrilerek
deŒerlendirilir.
Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi
MADDE 28:
deŒerlendirmesinde aranlacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilan ile idari
zorunludur.
yer verilir. Puanlama ve deŒerlendirme yüz tam puan üzerinden aƔaŒdaki esaslara
göre yaplr:
164
a) Ekonomik ve malî yeterlik kriterlerine iliƔkin puanlarn toplam; asgari on, azami
krk puan olabilir.
b) Mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine iliƔkin puanlarn toplam; asgari altmƔ,
azami doksan puan olabilir.
c) Yeterlik kriterlerinden her birine en fazla yirmibeƔ puan verilebilir.
(4) Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplacak ihalelerde, asgari yeterlik
kriterlerini saŒlayan aday saysnn, teklif vermek üzere davet edilecek aday
saysndan fazla olmas durumunda; listeye alnacak olanlarn belirlenebilmesi için
adaylarn ekonomik ve malî yeterlikleri ile mesleki ve teknik yeterlikleri, ön yeterlik
dokümannda belirtilen kriterlere göre puanlanmak suretiyle en yüksek puandan
baƔlanarak, ön yeterlik dokümannda belirtilen sayda adayn yer aldŒ liste
oluƔturulur. Puanlarn eƔit olmas nedeniyle listeye alnacak aday saysnn
öngörülen sayy aƔmas halinde, eƔit puana sahip adaylarn tamam listeye alnarak
teklif vermeye davet edilir. 7halenin iptal edilerek belli istekliler arasnda ihale usulü
ile yeniden ihaleye çklmas durumunda, ön yeterlik dokümannda yeterlikleri tespit
edilenler arasndan davet edilmesi öngörülecek aday says, iptal edilen ihalede
öngörülen saydan az olamaz.
kriterleri parasal tutar olarak belirlenir.
(6) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; ilanda ve dokümanda iƔin
baƔvuruda bulunulabilecek veya teklif verilebilecek her bir ksm ve bu ksmlar için
tespit edilen yeterlik kriterleri ayr ayr gösterilir. Aday veya isteklinin yeterlik
deŒerlendirmesi, baƔvuruda bulunduŒu veya teklif verdiŒi her bir ksm için ayr ayr
yaplr.
veya ön yeterlik ilanlar ile ihale veya ön yeterlik dokümannda belirtilmesi
zorunludur. Konsorsiyumlar tarafndan yeterlik belgelerinin nasl sunulacaŒ idari
katlabileceŒi ihalelerde, bir konsorsiyum ortaŒ tarafndan birden fazla ksma teklif
verilebilir.
165
(9) 7lgili mevzuat uyarnca gelecek yllara yaygn olarak gerçekleƔtirilecek iƔlerin
ihalelerinde, iƔ hacmi ile iƔ deneyimine iliƔkin belgelerde aranlacak oranlar,
YönetmeliŒin 36 ve 39 uncu madde hükümlerine göre belirlenir.
belgelerinin yabanc para birimi üzerinden düzenlenmiƔ olmas halinde, bu
deŒerlendirilir.
DanƔmanlk Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi
MADDE 28:
(1) Genel uygunluk, malî kapasite ve teknik yetenek deŒerlendirme kriterleri ve
istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek Ɣekilde belirlenemez.
deŒerlendirilmesinde aranlacak kriterler ile ksa listeye alnacak aday says veya
say aralŒnn ön yeterlik ilan ve Ɣartnamesinde, ksa listeye alnacaklarn
belirlenmesi için öngörülen puanlama kriterlerinin ise ön yeterlik Ɣartnamesinde
belirtilmesi zorunludur.
(3) Ön yeterlik aƔamasnda bankalardan temin edilecek belgeler ve iƔ hacmini
gösteren belgeler ile iƔ deneyimine iliƔkin belgelerde aranlacak yeterlik kriterleri
parasal tutar olarak belirlenir.
(5) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; ilanda ve dokümanda iƔin
baƔvuruda bulunulabilecek veya teklif verilebilecek her bir ksm ve bu ksmlar için
tespit edilen yeterlik kriterleri ayr ayr gösterilir. Aday veya isteklinin yeterlik
deŒerlendirmesi, baƔvuruda bulunduŒu veya teklif verdiŒi her bir ksm için ayr ayr
yaplr.
veya ön yeterlik ilanlar ile ihale veya ön yeterlik dokümannda belirtilmesi
zorunludur. Konsorsiyumlar tarafndan yeterlik belgelerinin nasl sunulacaŒ idari
katlabileceŒi ihalelerde, bir konsorsiyum ortaŒ tarafndan birden fazla ksma teklif
verilebilir.
166
belgelerinin yabanc para birimi cinsinden düzenlenmiƔ olmas halinde, bu
deŒerlendirilir.
Yapm 7Ɣi 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi
MADDE 29:
deŒerlendirilmesinde aranlacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilan ile idari
zorunludur.
arasndan belli sayda adayn teklif vermek üzere davet edilmesinin öngörüldüŒü
durumlarda, ön yeterlik dokümannda asgari yeterlik kriterleri ile birlikte beƔten az
olmamak üzere teklif vermeye davet edilecek aday says ve sralama kriterleri ile
puanlama yöntemine yer verilir. Asgari yeterlik kriterlerini saŒlayan aday saysnn,
teklif vermek üzere davet edilecek aday saysndan fazla olmas durumunda; listeye
alnacak olanlarn belirlenebilmesi için adaylarn ekonomik ve malî yeterlikleri ile
mesleki ve teknik yeterlikleri, ön yeterlik dokümannda belirtilen kriterlere göre
puanlanmak suretiyle en yüksek puandan baƔlanarak, ön yeterlik dokümannda
belirtilen sayda adayn yer aldŒ liste oluƔturulur. Puanlarn eƔit olmas nedeniyle
listeye alnacak aday saysnn öngörülen sayy aƔmas halinde, eƔit puana sahip
adaylarn tamam listeye alnarak teklif vermeye davet edilir. 7halenin iptal edilerek,
belli istekliler arasnda ihale usulüyle yeniden ihaleye çklmas durumunda, ön
yeterlik dokümannda yeterlikleri tespit edilenler arasndan davet edilmesi
öngörülecek aday says, iptal edilen ihalede öngörülen saydan az olamaz.
Konsorsiyuma açk olan ihalelerde, iƔin farkl uzmanlk gerektiren her bir ksmna
iliƔkin puanlama, o ksmn yaklaƔk maliyetteki aŒrlk oranna göre belirlenir.
kriterleri, parasal tutar olarak belirlenir.
(5) Kendi baƔna proje bütünlüŒü olan ve benzer nitelikli birden fazla iƔin paket
167
halinde bir arada ihale edilmesinin öngörülmesi durumunda, her bir iƔ için ayr teklif
alnmasn saŒlamak üzere ksmi teklif alma yoluyla ihale yaplabilir. Bu durumda
ilanda ve dokümanda iƔin baƔvuruda bulunulabilecek veya teklif verilebilecek her
bir ksm ve bu ksmlar için tespit edilen yeterlik kriterleri ayr ayr gösterilir. Aday
ve isteklinin yeterlik deŒerlendirmesi, baƔvuruda bulunduŒu veya teklif verdiŒi her
bir ksm için ayr ayr yaplr.
(7) 7Ɣin farkl uzmanlklar gerektirmesi durumunda; konsorsiyumlarn ihaleye katlp
veya ön yeterlik ilan ile ihale veya ön yeterlik dokümannda belirtilmesi zorunludur.
Konsorsiyumlar tarafndan yeterlik belgelerinin nasl sunulacaŒ idari Ɣartnamede
veya ön yeterlik Ɣartnamesinde ayrca belirtilir. Konsorsiyumlarn katlabileceŒi
ihalelerde, konsorsiyum ortaŒ tarafndan birden fazla ksma teklif verilebilir.
(8) Hangi mühendislik veya mimarlk bölümlerinin ihale konusu iƔ veya benzer iƔe
denk saylacaŒnn ihale veya ön yeterlik ilan ile ihale veya ön yeterlik dokümannda
belirtilmesi zorunludur.
belgelerinin yabanc para birimi cinsinden düzenlenmiƔ olmas halinde, bu
para birimi cinsinden teklif verilebilecek durumlarda ise Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankas çapraz kuru üzerinden tekliflerin deŒerlendirilmesinde esas alnacak para
birimine çevrilerek deŒerlendirilir.
Kamu 7hale Genel TebliŒi
7.1. 4734 sayl Kanunun 20 nci maddesinin ikinci fkrasna 5812 sayl Kanunla
eklenen ikinci cümlede; “ön yeterlik ilannda ve dokümannda belirtilmek kaydyla;
yeterlikleri tespit edilenler arasndan dokümanda belirtilen kriterlere göre
sralanarak listeye alnan belli sayda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamam
teklif vermeye davet edilebilir” denilmektedir. Buna göre idarelerin, belli istekliler
arasnda ihale usulüyle yaplacak ihalelerde, yeterliŒi tespit edilenler arasndan belli
sayda isteklinin davet edilmesini öngördükleri durumlarda, 7hale Uygulama
Yönetmeliklerinin “YeterliŒin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” baƔlkl maddesinde
yaplan düzenlemeler doŒrultusunda ön yeterlik dokümannda; asgari yeterlik
kriterleri ile beƔten az olmamak üzere teklif vermeye davet edilecek aday says ve
sralama kriterleri ile puanlama yöntemine yer vermeleri zorunludur. Sralama
kriterleri, ilgili 7hale Uygulama YönetmeliŒinde düzenlenen ekonomik ve malî
yeterlik kriterleri ile mesleki ve teknik yeterlik kriterleri arasndan idarelerce
168
belirlenecektir. Yapm iƔleri ihalelerinde ise puanlama kriterleri, tip ön yeterlik

Ɣartnamesinin puanlama kriterleri baƔlkl (7.9.) maddesine uygun olarak idarelerce
düzenlenecektir.
7.2. Hizmet alm ihalelerinde, Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒi
uyarnca istenilmesi zorunlu olan yeterlik belgeleri dƔndaki ekonomik ve malî
yeterlik kriterleri ile mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine iliƔkin belgelerden
idarelerce uygun görülenlerin, dokümanda öngörülen puanlamann gerektirdiŒi
sralama kriterleri çerçevesinde ön yeterlik Ɣartnamesinde yer almas zorunludur.
Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin “YeterliŒin belirlenmesinde
uyulacak ilkeler” baƔlkl 28 inci maddesinin üçüncü fkrasnda “idarelerin, belli
istekliler arasnda ihale usulüyle yaplacak ihalelerde, yeterliŒi tespit edilenler
arasndan belli sayda isteklinin davet edilmesini öngördükleri durumlarda
puanlama ve deŒerlendirmenin yüz tam puan üzerinden aƔaŒdaki esaslara göre
yaplacaŒ;
a) Ekonomik ve malî yeterlik kriterlerine iliƔkin puanlarn toplamnn; asgari on,
azami krk puan olabileceŒi,
b) Mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine iliƔkin puanlarn toplamnn; asgari altmƔ,
azami doksan puan olabileceŒi,
c) Yeterlik kriterlerinden her birine en fazla yirmi beƔ puan verilebileceŒi”
hükme baŒlanmƔtr. Anlan YönetmeliŒin “7stenecek belgeler” baƔlkl 29 uncu
maddesinin beƔinci fkrasnda ise “yaklaƔk maliyetine baklmakszn taƔmal
ilköŒretim kapsamnda yaplan öŒrenci taƔma iƔleri ve sigortaclk hizmet almlar ile
yaklaƔk maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendinin (2) numaral alt
bendinde hizmet almlar için öngörülen üst limit tutarnn altnda kalan hizmet
alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri istenemez” hükmü yer
almaktadr. Bu çerçevede, sigortaclk hizmet almlar ile yaklaƔk maliyeti Kanunun
13 üncü maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2) numaral alt bendinde hizmet
almlar için öngörülen üst limit tutarnn altnda kalan hizmet alm ihalelerinin belli
istekliler arasnda ihale usulü ile yaplmas halinde, ön yeterlik deŒerlendirmesi
sonucunda herhangi bir liste oluƔturulmakszn yeterliŒi tespit edilen adaylarn
tamamnn teklif vermeye davet edilmesi zorunludur. TaƔmal ilköŒretim
kapsamnda yaplan öŒrenci taƔma iƔlerinin ise niteliŒi itibaryla belli istekliler
arasnda ihale usulü ile ihale edilmesi mümkün bulunmamaktadr.
7.3. 7hale Uygulama Yönetmeliklerinin “YeterliŒin belirlenmesinde uyulacak ilkeler”
baƔlkl maddelerinde, belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplacak ihaleler ve
Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplacak ihalelerde
bankalardan temin edilecek belgeler, iƔ hacmini gösteren belgeler ve iƔ deneyimini
gösteren belgelerde aranlacak yeterlik kriterlerinin parasal tutar olarak
belirleneceŒi öngörülmüƔtür. 7dareler bu düzenleme uyarnca, 7hale Uygulama
169
Yönetmeliklerinin anlan yeterlik kriterlerini düzenleyen maddelerinde yer alan

oranlar göz önüne alarak söz konusu parasal tutarlar belirleyeceklerdir. Belli
istekliler arasnda ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e)
bentlerine göre yaplan ihalelerde ksmi teklif verilmesine imkan tannmas
durumunda; bankalardan temin edilecek belgelerdeki, iƔ hacmini gösteren
belgelerdeki ve iƔ deneyimini gösteren belgelerdeki parasal tutarlar ise her bir ksm
için ayr ayr düzenlenecektir. Bu düzenleme yaplrken anlan belgeler için ilgili 7hale
Uygulama YönetmeliŒinde öngörülen asgari ve azami oranlar dikkate alnmak
suretiyle ayn yeterlik kriteri ile ilgili olarak bütün ksmlar için tek bir orann tespit
edilmesi ve bu oran üzerinden parasal tutarlarn belirlenmesi zorunludur.
7.4. Açk ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre
yaplan ve ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; bankalardan temin
edilecek belgeler, iƔ hacmini gösteren belgeler ve iƔ deneyimini gösteren
belgelerdeki yeterlik kriterleri ile ilgili olarak 7hale Uygulama Yönetmeliklerinde
öngörülen asgari ve azami oranlar dikkate alnmak suretiyle, bütün ksmlar için ayn
yeterlik kriterine iliƔkin tek bir orann tespit edilmesi zorunludur. Ancak tespit
edilen orann her bir ksm için ayr ayr gösterilmesi zorunluluŒu bulunmamaktadr.
7.5. 7lgili mevzuat uyarnca gelecek yllara yaygn olarak gerçekleƔtirilecek hizmet
alm ihalelerinde, iƔ hacmi ile iƔ deneyimine iliƔkin belgelerde aranlacak oranlarn,
Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin “7Ɣ hacmini gösteren belgeler”
baƔlkl 36 nc ve “7Ɣ deneyimini gösteren belgeler” baƔlkl 39 uncu madde
hükümlerine göre belirlenmesi gerekmektedir.
7.6. 7hale uygulama yönetmeliklerinin “7Ɣ deneyimini gösteren belgeler” baƔlkl
maddelerinde; iƔ ortaklŒnda pilot ortaŒn ve diŒer ortaklarn her birinin istenen iƔ
deneyim tutarn belli oranlarda saŒlamas Ɣart getirilmiƔ olmakla birlikte, ihaleye
katlan iƔ ortaklŒnn ortaklar tarafndan ortaklk oranlar ve yaps ayn olmak
kaydyla daha önce kurulmuƔ olan iƔ ortaklŒnn gerçekleƔtirdiŒi bir iƔten elde
edilen iƔ deneyimini gösteren belgelerin sunulmas halinde, bu Ɣartn aranmayacaŒ
da hüküm altna alnmƔtr. Bu kapsamda, uygulama yönetmeliklerinin “7Ɣ deneyim
belgelerinin deŒerlendirilmesi” baƔlkl bölümünün “DeŒerlendirmeye iliƔkin
esaslar” maddelerinde de; ihaleye katlan iƔ ortaklŒnn ortaklar tarafndan ortaklk
oranlar ve yaps ayn olmak kaydyla daha önce kurulmuƔ olan iƔ ortaklŒnn
gerçekleƔtirdiŒi bir iƔten elde edilen iƔ deneyimini gösteren belgelerin sunulmas
halinde, iƔ ortaklŒnn iƔ deneyim tutarnn ortaklarn hisse oranlarna baklmakszn
belge tutar esas alnarak hesaplanmas öngörülmüƔtür.
ÖrneŒin; tüzel kiƔi (A)’nn pilot ortak sfatyla % 60, tüzel kiƔi (B)’nin özel ortak
sfatyla % 25 ve gerçek kiƔi (C)’nin ise yine özel ortak sfatyla % 15 orannda ortak
olduŒu (ABC) iƔ ortaklŒ tarafndan gerçekleƔtirilen bir iƔten dolay 1/10/2008
tarihinde ilgili mevzuat uyarnca (1.000.000. TL) tutarnda iƔ deneyim belgesi
düzenlenmiƔtir. 1.8.2011 tarihinde ilan edilen bir ihaleye teklif vermek üzere (A), (B)
170
ve (C) yeniden bir araya gelerek (A)’nn pilot ortak sfatyla % 60, (B)’nin özel ortak
sfatyla % 25 ve (C)’nin de özel ortak sfatyla % 15 orannda ortak olduŒu (ABC) iƔ
ortaklŒn kurmuƔlardr. Söz konusu iƔ ortaklŒ tarafndan verilen teklif kapsamnda,
1/10/2008 tarihinde düzenlenen ve benzer iƔten elde edilmiƔ olan (1.000.000 TL)
tutarndaki iƔ deneyim belgesi sunulmuƔtur. Bu durumda, ihale komisyonu (ABC) iƔ
ortaklŒ tarafndan sunulan iƔ deneyim belgesini inceleyecek ve iƔ deneyim belgesi
sahibi iƔ ortaklŒ ile ihaleye teklif veren iƔ ortaklŒn oluƔturan kiƔilerin (A,B,C),
ortaklk oranlarnn (A % 60, B % 25 ve C % 15) ve ortaklk sfatlarnn (A pilot ortak,
B ve C özel ortak) ayn olmas nedeniyle, iƔ deneyim tutarn her bir ortaŒn iƔ
ortaklŒndaki ortaklk oranna göre ayr ayr hesaplamayacak ve belge tutar olan
1.000.000 TL’yi güncellemek suretiyle (ABC) iƔ ortaklŒnn iƔ deneyim tutar olarak
kabul edecektir.”
171
7STENECEK BELGELER
MADDE 27:
(1) Ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliŒin deŒerlendirilmesinde
kullanlmak üzere istenecek belgeler aƔaŒdaki esaslara göre belirlenir:
a) YaklaƔk maliyetine baklmakszn her türlü mal alm ihalelerinde, aday veya
isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüŒünü ve teklif vermeye yetkili olduŒunu
gösteren belgelerin istenilmesi zorunludur.
b) Belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplan ihaleler hariç, yaklaƔk maliyeti
Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2) numaral alt
bendinde mal almlar için öngörülen üst limit tutarna eƔit ve altndaki her türlü mal
alm ihalelerinde, iƔ deneyim belgesi istenemez.
c) Belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplan ihaleler hariç, yaklaƔk maliyeti eƔik
deŒerin altnda olan her türlü mal alm ihalelerinde, ekonomik ve malî yeterliŒe
iliƔkin belgeler istenemez.
ç) Özel imalat süreci gerektiren mal alm ihalelerinde, iƔ deneyimini gösteren
belgelerin istenilmesi durumunda; iƔ deneyimini gösteren belgelerle birlikte alm
konusu iƔe iliƔkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya
isteklinin, bu iki belgeden birini sunmas yeterlidir.
d) Makine-teçhizat ve ekipmana iliƔkin belgeler ile kapasite raporu, kalite yönetim
sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, ilgili meslek odalar tarafndan
düzenlenen imalat yeterlik belgesi ile hizmet yeterlilik belgesi sadece özel imalat
süreci gerektiren mal alm ihalelerinde istenebilir. Bu belgelerden makine-teçhizat
ve ekipmana iliƔkin belgeler hariç diŒerleri, alm konusu mala veya iƔe yönelik olarak
düzenlendiŒinin saptanmas durumunda istenebilir.
e) 7dare tarafndan almn özelliŒi göz önünde bulundurularak, aday veya isteklinin
alm konusu mal teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadŒ, ihaleye katlmda
yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir.
f) Alm konusu maln piyasaya arz için zorunlu olan izin veya benzeri belgeler,
ihaleye katlmda yeterlik belgesi olarak istenebilir. Bu belgelerin yeterlik belgesi
olarak istenilmemesi durumunda, teknik Ɣartnamede veya sözleƔme tasarsnda bu
belgelerin muayene ve kabul aƔamasnda sunulmasna yönelik düzenleme yaplmas
zorunludur.
g) Aday veya isteklinin personel çalƔtrdŒna iliƔkin belgeler, ihaleye katlmda
yeterlik kriteri olarak istenemez. Ancak, almn niteliŒi esas alnarak yüklenici
tarafndan çalƔtrlmas öngörülen personelin saysna ve niteliŒine iliƔkin teknik
Ɣartnamede veya sözleƔme tasarsnda düzenleme yaplabilir.
172
Œ) Deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarlar veya muayene kuruluƔlar tarafndan

üretimin veya maln kontrolünün yaplmas, özel imalat süreci gerektiren mal
almlarnda sözleƔmenin yürütülmesi aƔamasnda yerine getirilecek bir yükümlülük
olarak teknik Ɣartnamede ve/veya sözleƔme tasarsnda düzenlenebilir. Bu
laboratuvar veya muayene kuruluƔunun, aday veya isteklinin bünyesinde bulunmas
hususu, ihaleye katlmda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez.
h) Alm konusu maln özelliŒi göz önünde bulundurularak, satƔ sonras servis, bakm
ve onarm hizmetlerine yönelik düzenleme yaplabilir.
) 7haleye katlmda yeterlik belgesi olarak taahhütname istenemez.
i) 7dareler tarafndan, almn niteliŒi ve bu Yönetmelikteki düzenlemeler esas
alnarak, istenilmesi idarenin takdirinde bulunan ekonomik ve malî yeterlik ile
mesleki ve teknik yeterlik belgelerine yönelik düzenleme yaplabilir.
(2) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalede; istenecek belgeler iƔin
tamamnn yaklaƔk maliyeti dikkate alnarak belirlenir. Ancak aday veya isteklinin
yeterlik deŒerlendirmesi; baƔvuruda bulunduŒu veya teklif verdiŒi her bir ksm için
ayr ayr yaplr.
(3) Belli istekliler arasnda ihale usulü ve Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e)
bentlerine göre yaplan ihalelerde ksmî teklif verilmesine imkan tannmas
durumunda; istenecek belgeler iƔin tamam dikkate alnarak belirlenmesine karƔn
bankalardan temin edilecek belgelerdeki, iƔ hacmini gösteren belgelerdeki ve iƔ
deneyimini gösteren belgelerdeki parasal tutarlar her bir ksm için ayr ayr
düzenlenir.
(4) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalede; üretim kapasite miktar, her bir
ksm için o ksmn miktar esas alnarak ayr ayr düzenlenir.
MADDE 29:
a) 7hale konusu iƔin yaklaƔk maliyetine baklmakszn tüm ihalelerde; adayn veya
isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüŒünü ve teklif vermeye yasal olarak yetkili
olduŒunu gösteren belgelerin,
b) YaklaƔk maliyeti, Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2)
numaral alt bendinde hizmet almlar için öngörülen üst limit tutar ile eƔik deŒer
arasnda olan iƔlerin ihalelerinde; (a) bendinde saylan belgelere ek olarak, adayn
veya isteklinin ihale konusu iƔ veya benzer iƔlerdeki deneyimini gösteren belgelerin,
173
c) YaklaƔk maliyeti, eƔik deŒere eƔit veya eƔik deŒeri aƔan iƔlerin ihalelerinde (a) ve
(b) bentlerinde saylan belgelere ek olarak;
1) Bankalardan temin edilecek, adayn veya isteklinin malî durumu ile ilgili
belgelerin,
2) Adayn veya isteklinin ilgili mevzuat uyarnca yaymlanmas zorunlu olan
bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eƔdeŒer
belgelerin,
3) Adayn veya isteklinin iƔ hacmini gösteren toplam cirosu ve hizmet iƔleri ile ilgili
taahhüdü altndaki ve bitirdiŒi iƔ miktarn gösteren belgelerin,
idarelerce istenilmesi zorunludur.
(2) Kanunun 48 inci maddesinde yer alan danƔmanlk hizmet almlarndan, yaklaƔk
maliyeti, Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2) numaral
alt bendinde hizmet almlar için öngörülen üst limit tutarnn altnda kalanlarn
ihalelerinde ise; (a) ve (b) bentlerinde saylan belgelerin istenilmesi zorunludur.
(3) YaklaƔk maliyeti eƔik deŒere eƔit veya eƔik deŒeri aƔan muhasebe, mesleki
eŒitim, fotoŒraf, film, fikrî ve güzel sanatlar gibi hizmetlere iliƔkin ihalelerde,
ekonomik ve malî yeterlik belgeleri; yaklaƔk maliyetine baklmakszn sigortaclk
hizmet alm ihalelerinde ise adayn veya isteklinin ihale konusu iƔ veya benzer
iƔlerdeki deneyimini gösteren belgeler idare tarafndan gerekli görülmesi halinde
istenebilir.
(4) Yukarda saylan belgeler dƔnda, Kanunun 10 uncu maddesinde yer alan diŒer
belgelerden hangilerinin yeterlik deŒerlendirmesinde kullanlmak üzere isteneceŒi,
ihale konusu iƔin niteliŒine uygun biçimde ve bu Yönetmelikte düzenlenen esaslar
çerçevesinde idare tarafndan belirlenir.
(5) 7halelerde hiçbir Ɣekilde taahhütname istenemez. Ayrca, yaklaƔk maliyetine
baklmakszn taƔmal ilköŒretim kapsamnda yaplan öŒrenci taƔma iƔleri ve
sigortaclk hizmet almlar ile yaklaƔk maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin (b)
bendinin (2) numaral alt bendinde hizmet almlar için öngörülen üst limit tutarnn
altnda kalan hizmet alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri
istenemez.
(6) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; istenecek belgeler, iƔin
tamam dikkate alnarak hesaplanan yaklaƔk maliyete göre belirlenir.
(7) 7lk defa gerçekleƔtirilecek yeni bir hizmet türünün ortaya çkmas durumunda,
daha önce bu hizmeti yerine getirmiƔ yeterli sayda istekli bulunamamas nedeniyle
rekabet koƔullarnn oluƔmayacaŒ anlaƔlan hizmet alm ihalelerinde, idareler iƔ
deneyimi aramayabilir.
174

MADDE 29:
(1) Malî kapasite ve yeterliŒin deŒerlendirilmesinde kullanlmak üzere adayn;
a) 7hale konusu iƔin yaklaƔk maliyetine baklmakszn tüm ihalelerde;
1) Mesleki faaliyetini sürdürdüŒünü ve yasal olarak teklif vermeye yetkili olduŒunu
gösteren belgelerin,
2) 7hale konusu iƔ veya benzer iƔlerdeki deneyimini gösteren belgelerin,
3) Organizasyon yapsna ve personel durumuna iliƔkin belgelerin,
4) 7Ɣ hacmini gösteren toplam cirosu, taahhüt altnda devam eden iƔlerin
gerçekleƔtirilen ksmnn ve bitirdiŒi iƔ miktarn gösteren belgelerin,
b) YaklaƔk maliyeti, eƔik deŒere eƔit veya eƔik deŒeri aƔan iƔlerin ihalelerinde (a)
bendinde saylan belgelere ek olarak;
1) Malî durumu ile ilgili bankalardan temin edilecek belgelerin,
2) 7lgili mevzuat uyarnca yaymlanmas zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun
gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eƔdeŒer belgeleri veya serbest meslek
kazanç defteri özetinin
idarelerce istenilmesi zorunludur.
(2) Yukarda saylan belgeler dƔnda, Kanunun 10 uncu maddesinde yer alan diŒer
ihale konusu iƔin niteliŒine uygun biçimde ve bu Yönetmelikte düzenlenen esaslar
çerçevesinde idarece belirlenir.
(3) 7halelerde bu Yönetmelik ve ekinde yer alanlar dƔnda hiçbir Ɣekilde
taahhütname istenemez. Ayrca, ilk defa sunulacak yeni bir danƔmanlk hizmet
türünün ortaya çkmas durumunda, daha önce bu hizmeti yerine getirmiƔ yeterli
sayda istekli bulunamamas nedeniyle rekabet koƔullarnn oluƔmayacaŒ anlaƔlan
ihalelerde, idareler iƔ deneyimi aramayabilir
(4) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; istenecek belgeler, iƔin
tamam dikkate alnarak hesaplanan yaklaƔk maliyete göre belirlenir.
(5) 7haleye katlmda yeterlik belgesi olarak istenilen belgelerin ön yeterlik
Ɣartnamesinin ön yeterlik kriterleri ve bunlara iliƔkin belgeler baƔlkl maddesinde
belirtilmesi zorunludur. Bu kriterlere iliƔkin ayrntl teknik özelliklere yönelik
düzenleme, teknik Ɣartnamede yaplr.
175

MADDE 30:
kullanlmak üzere aday veya isteklilerden istenecek belgeler aƔaŒdaki esaslara göre
belirlenir:
a) YaklaƔk maliyetine baklmakszn aday veya isteklinin mesleki faaliyetini
sürdürdüŒünü ve teklif vermeye yetkili olduŒunu gösteren belgeler ile iƔ deneyim
belgesinin her ihalede istenilmesi zorunludur.
b) Ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgeler ile anahtar teknik personele iliƔkin
belgeler, yaklaƔk maliyeti eƔik deŒerin;
1) Onda birine kadar olan ihalelerde istenilemez,
2) Onda birinden eƔik deŒerin yarsna kadar olan ihalelerde istenilebilir,
3) Yarsna eƔit ve bu deŒerin üzerinde olan ihaleler ile yeterlikleri tespit edilenler
arasndan belli sayda adayn davet edilmesinin öngörüldüŒü belli istekliler arasnda
ihale usulüyle yaplan ihalelerde istenilmesi zorunludur.
c) Kalite Yönetim Sistem Belgesi ve Çevre Yönetim Sistem Belgesi, yaklaƔk maliyeti
eƔik deŒerin;
1) Yarsna kadar olan ihalelerde istenemez,
2) Yars ile bu deŒerin üzerinde olan ihalelerde istenilebilir.
ç) (Mülga:26/06/2010-27623 R.G./1 md.)
d) (Mülga:26/06/2010-27623 R.G./1 md.)
e) Yukarda saylan belgeler dƔnda, Kanunun 10 uncu maddesinde yer alan diŒer
ihale konusu iƔin niteliŒine uygun biçimde ve bu Yönetmelikte belirlenen esaslar
çerçevesinde ilgili idarece belirlenir.
f) Aday ve isteklilerden ihale ve ön yeterliŒe katlm için taahhütname istenemez.
g) Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; istenecek belgeler, iƔin tamam
dikkate alnarak hesaplanan yaklaƔk maliyet esas alnarak belirlenir.
176

65.1. Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 29 uncu maddesinde; idareler
tarafndan ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliŒin
deŒerlendirilmesinde kullanlmak üzere hangi belgelerin istenilmesinin zorunlu
olduŒu ve hangi belgelerin istenemeyeceŒi belirtilmiƔtir. Bunun dƔnda kalan
hallerde, idarelerce ilanda ve dokümanda belirtilmek kaydyla, anlan maddede yer
verilen belgelerden gerekli görülenler ile makine, teçhizat ve diŒer ekipmana iliƔkin
belgeler, kapasite raporu ve kalite ve standarda iliƔkin belgelerin ihale konusu iƔin
niteliŒi dikkate alnarak Hizmet Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin ilgili
maddeleri ve bu TebliŒde yaplan açklamalar doŒrultusunda istenilmesi mümkün
bulunmaktadr. Hizmet alm ihalelerinde istenilecek belgeler, hizmet almnn
yaklaƔk maliyet deŒerine göre belirlenmiƔ olup (Ek-H.1)’de yer alan tabloda
gösterilmiƔtir.
65.2. Ksmi teklif verilmesine imkan tannan ihalelerde; istenecek belgeler, iƔin
tamam dikkate alnarak hesaplanan yaklaƔk maliyete göre belirlenmekle birlikte,
ksmi teklif verilmesine imkan tannan hizmet alm ihalelerinde, iƔin niteliŒi dikkate
alnarak yaklaƔk maliyete baklmakszn istenebilen yeterlik belgelerinin (makine,
teçhizat ve diŒer ekipmana iliƔkin belgeler ve kapasite raporu ile kalite ve standarda
iliƔkin belgeler) ve bunlara iliƔkin kriterlerin Hizmet Alm 7haleleri Uygulama
YönetmeliŒi ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde ksmlar itibaryla ayr ayr
belirlenmesi ve bu kapsamda iƔin bir ksm için söz konusu yeterlik belgeleri
istenirken, diŒer ksm için istenmemesi mümkün bulunmaktadr.
54.1. 7dareler tarafndan mal alm ihalelerinde yeterliŒin belirlenmesinde uyulacak
ilkeler ve istenecek belgelere yönelik yaplacak düzenlemelerde, Mal Alm 7haleleri
Uygulama YönetmeliŒinin 26 nc ve 27 nci maddeleri ile yeterlik kriterlerine iliƔkin
maddelerinde yer alan hükümler esas alnmaldr. Ayrca mesleki ve teknik yeterlik
kriterleri ile bu kriterlere iliƔkin belgelere yönelik yaplacak düzenlemelerde, almn
niteliŒi ve ilgili mevzuat göz önünde bulundurulmaldr.
54.2. Ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliŒin deŒerlendirilmesinde
a) YaklaƔk maliyetine baklmakszn her türlü mal alm ihalelerinde, aday veya
isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüŒünü ve teklif vermeye yetkili olduŒunu
gösteren belgelerin istenilmesi zorunludur.
b) Belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplan ihaleler hariç, yaklaƔk maliyeti
Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fkrasnn (b) bendinin (2) numaral alt
bendinde mal almlar için öngörülen üst limit tutarna eƔit ve altndaki her türlü mal
alm ihalelerinde, iƔ deneyimini gösteren belgeler istenmeyecektir. Ancak yaklaƔk
maliyeti bu tutarn üzerinde olan açk ihale usulü ve pazarlk usulüyle yaplan
ihaleler ile yaklaƔk maliyetine baklmakszn belli istekliler arasnda yaplan
177
ihalelerde ise iƔ deneyimini gösteren belgelerin istenip istenmeyeceŒi idarenin

takdirinde bulunmaktadr.
c) Belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplan ihaleler hariç, yaklaƔk maliyeti eƔik
deŒerin altnda olan her türlü mal alm ihalelerinde, ekonomik ve malî yeterliŒe
iliƔkin belgeler istenmeyecektir. Ancak yaklaƔk maliyeti eƔik deŒere eƔit ve üzerinde
olan açk ihale usulü ve pazarlk ihale usulüyle yaplan ihaleler ile yaklaƔk maliyetine
baklmakszn belli istekliler arasnda yaplan ihalelerde ise ekonomik ve malî
yeterlik belgelerinden birinin veya tamamnn istenip istenmeyeceŒi idarenin
takdirinde bulunmaktadr.
ç) Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplacak ihalede, yeterliŒi tespit edilenler
yer verilecektir. Bu ihalelerde yaplacak düzenlemede, Mal Alm 7haleleri Uygulama
YönetmeliŒinin 26 nc maddesinin üçüncü fkras ile almn niteliŒi esas alnacaktr.
d) Özel imalat süreci gerektiren mal alm ihalelerinde, iƔ deneyimini gösteren
belgelerin istenilmesi durumunda; iƔ deneyimini gösteren belgelerle birlikte alm
konusu iƔe iliƔkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya
isteklinin, bu iki belgeden birini sunmas yeterlidir. Bu çerçevede aday veya
isteklinin iƔ ortaklŒ olmas durumunda iƔ ortaklŒ, iƔ deneyimini gösteren belge
veya kapasite raporunun birini sunarak bu yeterlik kriterini saŒlamak zorundadr.
Bir baƔka ifadeyle iƔ ortaklŒnn üyelerinin tamamnn iƔ deneyimini gösteren belge
veya kapasite raporu sunmas zorunludur. 7Ɣ ortaklŒ ortaklarn bu yeterlik kriterini
saŒlamasna iliƔkin olarak YönetmeliŒin 37 nci maddesinin dördüncü fkras ile 40
nc maddesinin onbirinci fkrasndaki hükümler esas alnr. Ayrca kapasite raporuna
yönelik düzenlemede, YönetmeliŒin 40 nc maddesinin esas alnmas
gerekmektedir. Ksmi teklif verilmesine izin verilen özel imalat süreci gerektiren mal
alm ihalelerinde, YönetmeliŒin 27 nci maddesinin dördüncü fkras gereŒince
“üretim kapasite miktar, her bir ksm için o ksmn miktar esas alnarak ayr ayr”
düzenlenecektir.
e) Makine-teçhizat ve ekipmana iliƔkin belgeler ile kapasite raporu, kalite yönetim
sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, imalat yeterlik belgesi ile hizmet
yeterlilik belgesi sadece özel imalat süreci gerektiren mal alm ihalelerinde
istenebilecektir.
f) Özel imalat süreci gerektiren mal alm ihalelerinde ilgili odalar tarafndan
düzenlenen imalat yeterlik belgesinin istenilmesi idarelerin takdirindedir. Ancak
idareler tarafndan imalat yeterlik belgesine yönelik düzenleme yaplmadan önce
alm konusu mala iliƔkin olarak imalat yeterlik belgesi düzenlenip
düzenlenmediŒinin araƔtrlmas gerekmektedir. TSE tarafndan imalata yeterlilik
belgesi düzenlenmesi sona erdirildiŒinden imalata yeterlilik belgesi
178
istenilmeyecektir.
g) Alm konusu maln piyasaya arz için zorunlu olan izin veya benzeri belgeler,
ihaleye katlmda yeterlik belgesi olarak istenebilir. Bu belgelerin yeterlik belgesi
olarak istenilmemesi durumunda, teknik Ɣartnamede veya sözleƔme tasarsnda bu
belgelerin muayene ve kabul aƔamasnda sunulmasna yönelik düzenleme yaplmas
zorunludur. Ancak Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 42 nci maddesinin
üçüncü fkrasnn (c) bendinde yer alan düzenleme çerçevesinde, alm konusu mala
iliƔkin olarak yetkili kurum veya kuruluƔ tarafndan oluƔturulan veya kabul edilen bir
sisteme kaydna iliƔkin belge veya belgelerinin istenilmesi durumunda ayrca bu
maln piyasaya arzna iliƔkin belge veya belgelere yönelik düzenleme yaplmayabilir.
Œ) Birden çok mal kaleminin birlikte alndŒ bir ihalede; bir veya birden çok mal
kaleminin satƔ faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereŒince özel
bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi alnmas zorunlu, diŒer mal kalemleri için ise bu
belgelerin alnmas zorunlu deŒil ise almlarn birlikte yaplabilmesi için almlar
arasnda baŒlant olmas ve ihalenin ksmi teklife açlmas zorunludur. 7dare almn
niteliŒini esas alarak iƔ ortaklŒ ve/veya konsorsiyumlarn bu belge veya belgeleri
sunmasna yönelik olarak ön yeterlik Ɣartnamesinde veya idari Ɣartnamede gerekli
düzenlemeyi yapmak zorundadr.
h) Yetkili kurum veya kuruluƔ tarafndan alm konusu maln, kamu kurum ve
kuruluƔlarna satƔnn gerçekleƔtirilebilmesi için ürünün, imalatçsnn, satcsnn
kaydna iliƔkin bir düzenleme gerçekleƔtirilmesi durumunda; yaplan düzenleme
esas alnarak bu belge veya belgeler ihaleye katlmda yeterlik belgesi olarak istenir.
) Aday veya isteklinin personel çalƔtrdŒna iliƔkin belgeler, ihaleye katlmda
yeterlik belgesi olarak istenemez. Ancak, almn niteliŒi esas alnarak yüklenici
tarafndan çalƔtrlmas öngörülen personelin saysna ve niteliŒine iliƔkin teknik
Ɣartnamede veya sözleƔme tasarsnda düzenleme yaplabilir.
i) Deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarlar veya muayene kuruluƔlar tarafndan
üretimin veya maln kontrolünün yaplmas, özel imalat süreci gerektiren mal
almlarnda sözleƔmenin yürütülmesi aƔamasnda yerine getirilecek bir yükümlülük
olarak teknik Ɣartnamede ve/veya sözleƔme tasarsnda düzenlenebilir. Bu
laboratuvar veya muayene kuruluƔunun, aday veya isteklinin bünyesinde bulunmas
hususu, ihaleye katlmda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez.
j) Alm konusu maln özelliŒi göz önünde bulundurularak, satƔ sonras servis, bakm
ve onarm hizmetlerine yönelik düzenleme yaplabilir. Yaplacak düzenlemelerde
Sanayi ve Ticaret BakanlŒnn konuya iliƔkin düzenlemelerinin göz önünde
bulundurulmas gerekmektedir.
k) 7dare almn özelliŒini göz önünde bulundurarak, aday veya isteklinin alm konusu
mal teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadŒn, ihaleye katlmda yeterlik
kriteri olarak düzenleyebilir. Bu hususun ihaleye katlmda yeterlik kriteri olarak
179
düzenlenmesi durumunda; Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 38 inci

maddesi ile bu TebliŒin “Mal alm ihalelerinde aday veya isteklinin alm konusu mal
teklif etmeye yetkisini gösteren belgeler” baƔlkl maddesindeki açklamalar ve ilgili
kurumlarn düzenlemeleri esas alnarak aday veya isteklinin kendi durumuna uygun
olarak sunacaŒ belge veya belgeler ön yeterlik Ɣartnamesinde veya idari
Ɣartnamede belirtilir.
l) 7haleye katlmda yeterlik belgesi olarak taahhütname istenemez.
m) Özel imalat süreci gerektiren mal almlarnda hizmet yeterlilik belgesinin
istenilmesi idarelerin takdirindedir. Ancak idarelerce alm konusu iƔe iliƔkin olarak
bu belgenin düzenlenip düzenlenmediŒi araƔtrlmaldr. 7dareler hizmet yeterlilik
belgesine yönelik düzenlemelerde, hizmet yeterlilik belgesinin hizmet kapsamn
(kriterini) ve varsa standardn açk olarak belirtmelidir.
n) Alm konusu maln ulusal standarda veya dengi uluslararas standarda uygunluŒu
ve bu uygunluŒu gösteren belge veya belgelere yönelik olarak ön yeterlik veya ihale
dokümannda düzenleme yaplabilir. Yaplacak düzenlemede YönetmeliŒin 42 nci
maddesi esas alnmaldr. Alm konusu maln ulusal standarda veya dengi
uluslararas standarda uygunluŒunu gösteren belge veya belgelerin istenildiŒi
ihalelerde, uygunluŒu istenilen standardn açk olarak ihale dokümannda
belirtilmesi gerekmektedir. Ayrca tekliflerin deŒerlendirilmesinde tereddütlerin
yaƔanmamas için belgeyi düzenleyecek kuruluƔlarn belirli niteliklere sahip olmas
gerekiyor ise konuya iliƔkin mevzuat veya düzenlemeler esas alnarak belgeyi
düzenleyecek kuruluƔlarn niteliŒi de ihale dokümannda belirtilmelidir.
o) 7dareler tarafndan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine yönelik
düzenlemelerde; istenilen belgelerin alm konusu mala veya özel imalat sürecine
iliƔkin olarak ilgili kuruluƔlarca düzenlenip düzenlenmediŒinin araƔtrlmas ihale
sürecinde ortaya çkabilecek sorunlarn azaltlmas için önem taƔmaktadr.
ö) Mal alm ihalelerinde, Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktalar Yönetim Sistemi
(HACCP), 7Ɣ SaŒlŒ ve GüvenliŒi Yönetim Sistemi (OHSAS), Bilgi Teknolojisi-Bilgi
GüvenliŒi Yönetim Sistemi, Gda GüvenliŒi Yönetim Sistemi (ISO 22000), Sosyal
Sorumluluk Standard (SA 8000), 7yi Hijyen Uygulamalar (GPP) sertifikalar
istenmeyecektir.”
35.1. Yapm 7Ɣleri 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 30 uncu maddesinde, aday
veya isteklilerden yeterliklerinin belirlenmesi için istenilecek belgeler, yapm iƔinin
yaklaƔk maliyet deŒerine göre belirlenmiƔ olup (Ek-Y.1)’de yer alan tabloda
gösterilmiƔtir. Ancak yeterlikleri tespit edilenler arasndan belli sayda adayn davet
edilmesinin öngörüldüŒü belli istekliler arasnda ihale usulü ile yaplacak ihalelerde,
ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgeler ile anahtar teknik personel iliƔkin
belgelerin, yaklaƔk maliyetin eƔik deŒere oranna baklmakszn istenilmesi
zorunludur.
180
BANKALARDAN TEM7N ED7LECEK BELGELER

MADDE 32:
(1) Malî durumu göstermek üzere bankalardan temin edilecek yeterlik belgesi,
banka referans mektubudur. Banka referans mektubu, Türkiye’de veya yurt dƔnda
faaliyet gösteren bankalardan temin edilebilir. Banka referans mektubunun ilk ilan
veya davet tarihinden sonra düzenlenmiƔ olmas zorunludur.
(2) Banka referans mektubuna iliƔkin yeterlik kriterleri aƔaŒdaki esaslara göre
belirlenir:
a) Açk ihale usulüyle yaplan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c)
bentlerine göre yaplan ihalelerde; isteklinin bankalar nezdindeki kullanlmamƔ
nakdi veya gayrinakdî kredisi ya da üzerinde kstlama bulunmayan mevduat, teklif
edilen bedelin % 10’undan az olamaz.
b) Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplan ihaleler ile Kanunun 21 inci
maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerde; aday veya isteklinin
bankalar nezdindeki kullanlmamƔ nakdi veya gayrinakdî kredisi ya da üzerinde
kstlama bulunmayan mevduat, yaklaƔk maliyetin %5’i ile %15’i aralŒnda idare
tarafndan belirlenecek parasal tutardan az olamaz.
c) Yukardaki bentlerde belirtilen kriterler, mevduat ve kredi tutarlar toplanmak ya
da birden fazla banka referans mektubu sunulmak suretiyle de saŒlanabilir.
(3) 7Ɣ ortaklŒnda, ortaklardan biri, birkaç veya tamam tarafndan ortaklk oranna
baklmakszn bu yeterlik kriteri saŒlanabilir. Konsorsiyumda ise bu belgelerin her
bir ortak tarafndan kendi ksm için belirlenen yeterlik kriterini saŒlayacak Ɣekilde
sunulmas gerekir.
(4) Gerek görüldüŒünde, banka referans mektubunun teyidi ilgili bankann genel
müdürlüŒünden veya Ɣubesinden idarelerce yaplr. Yaplan teyitlerin bankann en
az iki yetkilisinin imzasn taƔmas zorunludur.
MADDE 34:
belirlenir:
181
kstlama bulunmayan mevduat, yaklaƔk maliyetin % 5’i ile % 15’i aralŒnda idare
bir ortak tarafndan, kendi ksm için belirlenen yeterlik kriterini saŒlayacak Ɣekilde
sunulmas gerekir.
MADDE 33:
tarihinden sonra düzenlenmiƔ olmas zorunludur.
(2) 7halenin ön yeterlik aƔamasnda adayn, bankalar nezdindeki kullanlmamƔ nakdi
veya gayrinakdî kredisi ya da üzerinde kstlama bulunmayan mevduat, yaklaƔk
maliyetin % 5’i ile % 15’i aralŒnda idare tarafndan belirlenecek parasal tutardan az
olamaz.
(3) Bu kriter mevduat ve kredi tutarlar toplanmak ya da birden fazla banka referans
mektubu sunulmak suretiyle de saŒlanabilir.
sunulmas gerekir.
182

MADDE 34:
belirlenir:
kstlama bulunmayan mevduat, yaklaƔk maliyetin % 5’i ile % 15’i aralŒnda idare
sunulmas gerekir.
183
B7LANÇO VEYA EbDE)ER BELGELER

MADDE 33:
(1) Bilançonun veya eƔdeŒer belgelerin istenildiŒi ihalelerde ihalenin yapldŒ yldan
önceki yla ait;
a) Yaymlanmas zorunlu olan ylsonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eƔdeŒer belgelerin,
her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsamnda;
a) 7lgili mevzuat uyarnca bilançosunu yaymlatma zorunluluŒu olan aday ve
istekliler ylsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fkradaki kriterlerin
saŒlandŒn gösteren bölümlerini,
b) 7lgili mevzuat uyarnca bilançosunu yaymlatma zorunluluŒu olmayan aday ve
istekliler, ylsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fkradaki kriterlerin
saŒlandŒn gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin saŒlandŒn göstermek üzere
yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir tarafndan standart
forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.
(3) Adayn veya isteklinin ikinci fkra uyarnca sunduŒu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akƔn saŒlayabilmesi için gerekli likiditeye ve ksa dönem
(bir yl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadŒn gösteren cari orann
(dönen varlklar/ksa vadeli borçlar) en az 0,75 olmas, (hesaplama yaplrken; yllara
yaygn inƔaat maliyetleri dönen varlklardan, yllara yaygn inƔaat hakediƔ gelirleri
ise ksa vadeli borçlardan düƔülecektir),
b) Aktif varlklarn ne kadarnn öz kaynaklardan oluƔtuŒunu gösteren öz kaynak
orannn (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olmas, (hesaplama yaplrken,
yllara yaygn inƔaat maliyetleri toplam aktiflerden düƔülecektir),
c) Ksa vadeli banka borçlarnn öz kaynaklara orannn 0,50’den küçük olmas,
ve belirtilen üç kriterin birlikte saŒlanmas zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa
yllara yaygn inƔaat maliyetleri ile hakediƔ gelirleri gösterilmelidir.
(4) Yukarda belirtilen kriterleri bir önceki ylda saŒlayamayanlar, son iki yla ait
belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yln parasal tutarlarnn ortalamas
üzerinden yeterlik kriterlerinin saŒlanp saŒlanmadŒna baklr.
(5) 7hale veya son baƔvuru tarihi yln ilk dört aynda olan ihalelerde, bir önceki yla
ait ylsonu bilançosunu veya bilançonun gerekli görülen bölümlerini ya da bunlara
184
eƔdeŒer belgelerini sunmayanlar, iki önceki yla ait belgelerini sunabilirler. Bu

belgelerde yeterlik kriterini saŒlayamayanlar ise iki önceki yln belgeleri ile üç
önceki yln belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yllarn parasal
tutarlarnn ortalamas üzerinden yeterlik kriterlerinin saŒlanp saŒlanmadŒna
baklr.
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre
takvim ylndan farkl hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançolar için bu
hesap dönemi esas alnr.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fkradaki kriterlerin saŒlandŒn gösteren
bölümlerinin ilgili mevzuata göre düzenlenmiƔ ve yeminli malî müƔavir veya serbest
muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onaylanmƔ olmas zorunludur.
Yabanc ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fkradaki kriterlerin
saŒlandŒn gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatna göre düzenlenmesi ve bu
belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafndan onaylanmƔ olmas gereklidir.
(8) Yabanc ülkede düzenlenen yaymlanmas zorunlu olmayan bilançolarn veya
bunlarn bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarda belirtilen kriterlerin
saŒlandŒ o ülke mevzuatna göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci
tarafndan onaylanmƔ belge ile tevsik edilebilir.
(9) Aday veya isteklinin ortak giriƔim olmas halinde, ortaklarn her birinin istenen
belgeleri ayr ayr sunmas ve üçüncü fkrann (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen
kriterleri saŒlamas zorunludur.
MADDE 35:
önceki yla ait;
yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavirce standart forma
185
uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.

yllara yaygn inƔaat maliyetleri ile yllara yaygn inƔaat hakediƔ gelirlerinin
gösterilmesi gerekir.
ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde
yeterlik kriterini saŒlayamayanlar ise iki önceki yln belgeleri ile üç önceki yln
belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yllarn parasal tutarlarnn
ortalamas üzerinden yeterlik kriterlerinin saŒlanp saŒlanmadŒna baklr.
bölümlerinin ilgili mevzuatna göre düzenlenmiƔ ve yeminli malî müƔavir veya
serbest muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onaylanmƔ olmas
zorunludur. Yabanc ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fkradaki
kriterlerin saŒlandŒn gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatna göre
düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafndan onaylanmƔ
olmas gereklidir.
186
(9) Serbest meslek erbab tarafndan sunulan, ilgili mevzuatna göre düzenlenmiƔ ve
onaylanmƔ serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen deŒerlere göre, son
yla ait toplam gelirin toplam gidere orannn veya son iki yla ait gelir ve giderlerin
parasal tutarlarnn ortalamas üzerinden bulunacak orann en az (1,25) olmas Ɣart
aranr. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli malî müƔavir veya serbest
muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onayl olmas gerekir. 7kinci,
üçüncü, dördüncü, yedinci ve sekizinci fkralar hariç diŒer fkralarda yer alan
hükümler serbest meslek kazanç defteri özeti için de uygulanr.
belgeleri ayr ayr sunmas ve üçüncü fkrann (a), (b) ve (c) bentlerinde veya serbest
meslek kazanç defteri özetine iliƔkin dokuzuncu fkrada belirtilen kriterleri
saŒlamas zorunludur.
MADDE 34:
önceki yla ait;
yaygn inƔaat maliyetleri dönen varlklardan, yllara yaygn hakediƔ gelirleri ise ksa
vadeli borçlardan düƔülecektir),
187

yllara yaygn inƔaat maliyetleri ile yllara yaygn hakediƔ gelirlerinin gösterilmesi
gerekir.
ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde
yeterlik kriterini saŒlayamayanlar ise iki önceki yln belgeleri ile üç önceki yln
belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yllarn parasal tutarlarnn
olmas gereklidir.
(9) Serbest meslek erbab tarafndan sunulan, ilgili mevzuatna göre düzenlenmiƔ ve
onaylanmƔ serbest meslek kazanç defteri özetinde gösterilen deŒerlere göre, son
yla ait toplam gelirin toplam gidere orannn veya son iki yla ait gelir ve giderlerin
parasal tutarlarnn ortalamas üzerinden bulunacak orann en az (1,25) olmas Ɣart
aranr. Serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli malî müƔavir veya serbest
muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onayl olmas gerekir. Bu durumda,
ikinci, üçüncü, dördüncü, yedinci ve sekizinci fkralar hariç diŒer fkralarda yer alan
hükümler serbest meslek kazanç defteri özeti için de geçerlidir.
belgeleri ayr ayr sunmas ve üçüncü fkrann (a), (b) ve (c) bentlerinde veya serbest
meslek kazanç defteri özetine iliƔkin dokuzuncu fkrada belirtilen kriterleri
188
saŒlamas zorunludur.
MADDE 35:
önceki yla ait;
istekliler ylsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fkradaki kriterleri saŒladŒn
gösteren bölümlerini,
yllara yaygn inƔaat maliyetleri ile hakediƔ gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
(4) Yukarda belirtilen kriterleri bir önceki ylda saŒlayamayanlar, son üç yla kadar
olan yllarn belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yllarn parasal
baklr.
189
ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde,
yeterlik kriterini saŒlayamayanlar ise iki önceki yln belgeleri ile üç önceki ve dört
önceki yln belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yllarn parasal
baklr.
olmas gereklidir.
belgeleri ayr ayr sunmas ve üçüncü fkrada belirtilen kriterleri saŒlamas
zorunludur.
10.1. Bilanço ve eƔdeŒer belgelerin istenildiŒi ihalelerde, ihalenin yapldŒ yldan
önceki yla ait yaymlanmas zorunlu ylsonu bilançosunun veya bilançonun gerekli
görülen bölümlerinin yoksa bunlara eƔdeŒer belgelerin sunulmas gereklidir.
10.1.1. Aday veya isteklilerin ilgili mevzuat gereŒince bilançolarn yaymlatmalar
zorunlu ise baƔvuru veya tekliflerinde bilançolarn veya bilançonun ilgili uygulama
yönetmeliŒinin “Bilanço veya eƔdeŒer belgeler” baƔlkl maddesinde düzenlenen
yeterlik kriterlerinin saŒlandŒn gösteren bölümlerini sunmalar zorunludur.
10.1.2. 7lgili mevzuat gereŒince bilançolarn yaymlatma zorunluluŒu bulunmayan
aday ve istekliler, eƔdeŒer belge kapsamnda; bilançolarn veya bilançonun
yukarda belirtilen bölümlerini sunabilecekleri gibi, bunlarn yerine bilançoda
aranan kriterlerin saŒlandŒn göstermek üzere yeminli malî müƔavir veya serbest
muhasebeci malî müƔavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi de
sunabileceklerdir. Bu belgeler dƔnda,bilançoda aranan kriterlerin saŒlandŒn
göstermek üzere sunulan hiçbir belge, eƔdeŒer belge olarak kabul edilmeyecektir.
10.1.3. Aday veya isteklilerce sunulan Bilanço Bilgileri Tablosu’nun, ilgili uygulama
190
yönetmeliŒinin ekinde yer alan “Bilanço Bilgileri Tablosu Standard Formu” na uygun
olarak ve anlan formda yaplan açklamalar dikkate alnmak suretiyle düzenlenmesi
gerekmektedir. Bu Tablonun, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden önce de
düzenlenmesi mümkündür.”
10.4. 7lan veya duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplacak ihalelerde, bilanço
veya eƔdeŒer belgelerdeki yeterlik kriterlerinde Uygulama Yönetmeliklerinin “7lan
veya duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplan ihalelerde bilanço veya eƔdeŒer
belgelerdeki yeterlik kriterleri” baƔlkl geçici maddelerindeki oranlar
uygulanacaktr.
10.5. 7lan veya duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplacak ihalelerde, iƔ hacmini
gösteren belgelerdeki yeterlik kriterlerinde Uygulama Yönetmeliklerinin “7lan veya
duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplan ihalelerde iƔ hacmini gösteren
uygulanacaktr.
36.2. Bilanço rasyolarna iliƔkin kriterleri ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda
saŒlayamayan aday ve istekliler, son üç yla kadar olan yllarn belgelerini sunmak
suretiyle kriterleri saŒladklarn tevsik edebileceklerdir. Ancak bu durumda,
ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yldan itibaren geriye doŒru olan yllara ait
belgelerin sunulmas zorunludur. ÖrneŒin; 2011 ylnn Eylül aynda yaplan bir
ihalede, 2010 yl bilançosunda bilanço rasyolarna iliƔkin kriterleri saŒlayamayan bir
istekli, 2009-2010 yllarna veya 2008-2009-2010 yllarna iliƔkin belgeleri sunmak
suretiyle kriterleri saŒladŒn tevsik edebilecek olup, 2010 ylnda kriterleri
saŒlayamayan isteklinin sadece 2009 ylna ait veya 2008 ylna ait yahut 2008-2010
veya 2008-2009 yllarna ait bilançolarn sunmak suretiyle bu kriterleri saŒladŒn
tevsik etmesi mümkün deŒildir.
191
7b HACM7N7 GÖSTEREN BELGELER

MADDE 34:
(1) 7Ɣ hacmini gösteren belgelerin istenildiŒi ihalelerde;
a) 7halenin yapldŒ yldan önceki yla ait toplam ciroyu gösteren gelir tablosunun,
b) Taahhüt altnda devam eden mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen mal satƔlarnn parasal tutarn gösteren, ihalenin yapldŒ yldan önceki
ylda düzenlenmiƔ faturalarn,
her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.
(2) Aday veya isteklinin birinci fkrada belirtilen belgelerden birini sunmas
yeterlidir.
(3) Taahhüt altnda devam eden mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen mal satƔlarnn parasal tutarn tevsik etmek üzere; mal satƔlaryla ilgili
fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, yeminli malî müƔavir veya serbest
muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onayl suretleri sunulur.
(4) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satƔlar tutarndan, satƔtan iadeler, satƔ
iskontolar ve diŒer indirimlerin tutarlar düƔülmek suretiyle ulaƔlan net satƔlar
tutardr.
(5) Taahhüt altnda devam eden mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen mal satƔlarnn parasal tutarnn hesabnda, yurt içinde ve yurt dƔnda
yaplmƔ olan mal satƔlarndan elde edilen gelirlerin toplam dikkate alnr.
(6) 7Ɣ hacmini gösteren belgelere iliƔkin kriterler aƔaŒdaki esaslara göre belirlenir:
bentlerine göre yaplan ihalelerde, toplam cironun teklif edilen bedelin % 25’inden,
taahhüt altnda devam eden mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen
mal satƔlarnn parasal tutarnn ise teklif edilen bedelin % 15’inden az olmamas
gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini saŒlayan ve saŒladŒ kritere iliƔkin belgeyi
sunan istekli yeterli kabul edilir.
b) Belli istekliler arasnda ihale usulüyle yaplan ihalelerin ön yeterlik aƔamas ile
Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerin yeterlik
aƔamasnda, toplam ciro için yaklaƔk maliyetin % 25’i ile %35’i aralŒnda, taahhüt
altnda devam eden mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen mal
satƔlarnn parasal tutar için ise yaklaƔk maliyetin % 15’i ile % 25’i aralŒnda
idarece belirlenecek parasal tutar, asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür. Bu
kriterlerden herhangi birini saŒlayan ve saŒladŒ kritere iliƔkin belgeyi sunan aday
veya istekli yeterli kabul edilir.
192
(7) Altnc fkradaki kriterleri bir önceki ylda saŒlayamayanlar, son iki yla ait
ait gelir tablosunu sunmayanlar, iki önceki yln gelir tablosunu sunabilirler. Bu gelir
tablosunun yeterlik kriterini saŒlayamamas halinde, iki önceki yln ve üç önceki
yln gelir tablolar sunulabilir. Bu durumda gelir tablolar sunulan yllarn parasal
baklr.
(9) 213 sayl Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim ylndan farkl
hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas
alnr.
(10) Gelir tablosunun, yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir
ya da vergi dairesince onayl olmas zorunludur. Yabanc ülkede düzenlenen gelir
tablosunun o ülke mevzuatna göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye
yetkili merci tarafndan onaylanmƔ olmas gereklidir.
(11) 7Ɣ ortaklŒ olarak ihaleye katlan aday ve isteklilerde; iƔ hacmine iliƔkin
kriterlerin, her bir ortak tarafndan iƔ ortaklŒndaki hissesi orannda saŒlanmas
zorunludur.
(12) Konsorsiyum olarak ihaleye katlan aday ve isteklilerde; iƔ hacmine iliƔkin
kriterlerin, her bir ortak tarafndan baƔvuruda bulunduŒu veya teklif verdiŒi ksm
için saŒlanmas zorunludur.
(13) Aday veya isteklinin ortak giriƔimin ortaŒ olarak taahhüdü altnda devam eden
mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirdiŒi mal satƔlarnn parasal tutar;
iƔ ortaklŒndaki hissesi orannda, konsorsiyumda ise taahhüt ettikleri iƔ ksmlar
üzerinden hesaplanr.
MADDE 36:
(1) 7Ɣ hacmini gösteren belgelerin istenildiŒi ihalelerde;
b) Taahhüt altnda devam eden hizmet iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen hizmet iƔlerinin parasal tutarn gösteren ihalenin yapldŒ yldan önceki
ylda düzenlenmiƔ faturalarn,
her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.
193
yeterlidir. Serbest meslek erbabnn iƔ hacmi serbest meslek kazanç defteri özeti ile
belgelendirilir.
(3) Taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen iƔlerin
parasal tutarn tevsik etmek üzere; hizmet iƔleri ile ilgili fatura örnekleri ya da bu
örneklerin noter, yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir ya da
vergi dairesince onayl suretleri sunulur.
tutardr.
parasal tutarnn hesabnda, yurt içinde ve yurt dƔnda gerçekleƔtirilen iƔlerden elde
edilen gelirlerin toplam dikkate alnr.
(6) 7Ɣ hacmini gösteren belgelere iliƔkin kriterler aƔaŒdaki esaslara göre belirlenir:
bentlerine göre yaplan ihalelerde, toplam cironun teklif edilen bedelin % 25’inden,
taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen iƔlerin
parasal tutarnn ise teklif edilen bedelin % 15’inden az olmamas gerekir. Bu
kriterlerden herhangi birini saŒlayan ve saŒladŒ kritere iliƔkin belgeyi sunan istekli
yeterli kabul edilir.
aƔamasnda, toplam ciro için yaklaƔk maliyetin % 25’i ile % 35’i aralŒnda, taahhüt
altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen iƔlerin parasal
tutar için ise yaklaƔk maliyetin % 15’i ile % 25’i aralŒnda idarece belirlenecek
parasal tutar asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür. Bu kriterlerden herhangi birini
saŒlayan ve saŒladŒ kritere iliƔkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul
edilir.
(7) 7lgili mevzuat uyarnca gelecek yllara yaygn olarak gerçekleƔtirilecek iƔlerin, açk
ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre ihale
edilmesi halinde, iƔ hacmine iliƔkin oranlarn, bir yldan fazla süreli iƔlerde 4/5’i, iki
yldan fazla süreli iƔlerde 3/5’i, üç yldan fazla süreli iƔlerde ise 2/5’i alnarak
hesaplanan oranlar yeterlik kriteri olarak belirlenir. Belli istekliler arasnda ihale
usulüyle yaplan ihalenin ön yeterlik aƔamas ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d)
ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerin yeterlik aƔamasnda ise bu oranlara göre
belirlenen parasal tutarlar asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür.
194
(8) Altnc ve yedinci fkralardaki kriterleri bir önceki ylda saŒlayamayanlar, son iki
yla ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yln parasal tutarlarnn
yln gelir tablolar sunulabilir. Bu durumda, gelir tablolar sunulan yllarn parasal
baklr.
(10) 213 sayl Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim ylndan
farkl hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi
esas alnr.
(11) Gelir tablosunun veya serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli malî
müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onayl olmas
zorunludur.Yabanc ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatna göre
düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafndan onaylanmƔ
olmas gereklidir.
zorunludur.
kriterlerin, her bir ortak tarafndan kendi ksm için saŒlanmas zorunludur.
(14) Aday veya isteklinin, ortak giriƔimin ortaŒ olarak taahhüdü altnda devam eden
iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirdiŒi iƔlerinin parasal tutar; iƔ
ortaklŒndaki hissesi orannda, konsorsiyumda ise taahhüt ettikleri iƔ ksmlar
MADDE 35:
(1) Aday ve isteklilerden iƔ hacmini gösteren belgelere iliƔkin olarak;
b) Taahhüt altnda devam eden danƔmanlk hizmet iƔlerinin gerçekleƔtirilen
ksmnn veya bitirilen danƔmanlk hizmet iƔlerinin parasal tutarn gösteren
ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda düzenlenmiƔ faturalarn,
her ikisinin de idarelerce istenilmesi zorunludur.”
195
yeterlidir. Serbest meslek erbabnn iƔ hacmi serbest meslek kazanç defteri özeti ile
belgelendirilir.
parasal tutarn tevsik etmek üzere; danƔmanlk hizmet iƔleri ile ilgili fatura
örnekleri ya da bu örneklerin noter, yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci
malî müƔavir ya da vergi dairesince onayl suretleri sunulur.
tutardr.
parasal tutarnn hesabnda, yurt içinde ve yurt dƔnda gerçekleƔtirilen iƔlerden elde
edilen gelirlerin toplam dikkate alnr.
(6) 7halenin ön yeterlik aƔamasnda, toplam ciro için yaklaƔk maliyetin % 25’i ile %
35’i aralŒnda, taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen iƔlerin parasal tutar için ise yaklaƔk maliyetin % 15’i ile % 25’i aralŒnda
idarece belirlenecek parasal tutar asgari yeterlik kriteri olarak öngörülür. Bu
kriterlerden herhangi birini saŒlayan ve saŒladŒ kritere iliƔkin belgeyi sunan aday
veya istekli yeterli kabul edilir.
(7) Altnc fkradaki fkradaki kriterleri bir önceki ylda saŒlayamayanlar, son iki yla
ait belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, son iki yln parasal tutarlarnn ortalamas
yln gelir tablolar sunulabilir. Bu durumda, gelir tablolar sunulan yllarn parasal
baklr.
hesap dönemi belirlenen adayn gelir tablosu için bu hesap dönemi esas alnr.
(10) Gelir tablosunun veya serbest meslek kazanç defteri özetinin yeminli malî
müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir ya da vergi dairesince onayl olmas
zorunludur. Yabanc ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatna göre
düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafndan onaylanmƔ
olmas gereklidir.
zorunludur.
196

iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirdiŒi iƔlerinin parasal tutar; iƔ
ortaklŒndaki hissesi orannda, konsorsiyumda ise taahhüt ettikleri iƔ ksmlar
MADDE 36:
(1) 7Ɣ hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapldŒ yldan önceki
yla ait;
a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,
b) Taahhüdü altnda devam eden yapm iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen yapm iƔlerinin parasal tutarn gösteren faturalardr.
(2) 7Ɣ hacmini gösteren belgelerin istenildiŒi ihalelerde birinci fkrann (a) ve (b)
bentlerinde belirtilen her iki belgenin idarece istenilmesi zorunludur. Bu durumda
aday veya isteklinin ise üçüncü fkradaki yeterlik kriterini saŒladŒn göstermek
üzere ihaleden önceki yla ait bu iki belgeden birini sunmas yeterlidir.
(3) Birinci fkrada saylan belgelerin istenildiŒi durumlarda;
bentlerine göre yaplan ihalelerde; isteklinin cirosunun, teklif ettiŒi bedelin %
25’inden, taahhüdü altnda devam eden yapm iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn
veya bitirilen yapm iƔlerinin parasal tutarnn ise teklif ettiŒi bedelin % 15’inden az
olmamas,
aƔamasnda; aday veya isteklinin cirosunun, yaklaƔk maliyetin % 25’i ile % 35’i
aralŒnda idarece belirlenen tutardan, taahhüdü altnda devam eden yapm
iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen yapm iƔlerinin parasal tutarnn ise
yaklaƔk maliyetin % 15’i ile % 25’i aralŒnda idarece belirlenen tutardan az
olmamas,
gerekir. Yeterlik kriteri olarak bu kriterlerden herhangi birini saŒlayan ve saŒladŒ
kritere iliƔkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.
(4) Üçüncü fkradaki kriterleri ihalenin yapldŒ yldan önceki yl için
saŒlayamayanlar, ihalenin yapldŒ yldan önceki yldan baƔlamak üzere birbirini
takip eden son alt yla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri
sunulan yllarn parasal tutarlarnn ortalamas üzerinden yeterlik kriterlerinin
197
saŒlanp saŒlanmadŒna baklr.

ait gelir tablosunu sunmayanlar bakmndan iki önceki yl, ihalenin yapldŒ yldan
bir önceki yl olarak kabul edilir. Bu gelir tablosu itibariyle yeterlik Ɣartnn
saŒlanamamas halinde ise, iki önceki yl, ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yl
olarak kabul edilmek üzere son alt yla kadarki gelir tablolar sunulabilir ve bu
durumda gelir tablolar sunulan yllarn parasal tutarlarnn ortalamas üzerinden
yeterlik kriterlerinin saŒlanp saŒlanmadŒna baklr.
(6) Taahhüt altnda devam eden yapm iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen yapm iƔlerinin parasal tutarn tevsik etmek üzere; fatura örnekleri ya da
bu örneklerin noter, yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir ya
da vergi dairesince onayl suretleri sunulur.
tutardr.
(8) Taahhüt altnda devam eden yapm iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen iƔlerin parasal tutarnn hesabnda, yurt içinde ve yurt dƔnda
gerçekleƔtirilen yapm iƔi faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin toplam dikkate
alnr.
hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas
alnr.
(10) Gelir tablosunun, yeminli malî müƔavir veya serbest muhasebeci malî müƔavir
ya da vergi dairesince onayl olmas zorunludur. Yabanc ülkede düzenlenen gelir
tablosunun o ülke mevzuatna göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye
yetkili merci tarafndan onaylanmƔ olmas gereklidir.
zorunludur.
yapm iƔlerinin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirdiŒi yapm iƔlerinin parasal tutar,
iƔ ortaklŒndaki hissesi orannda, konsorsiyumda ise taahhüt edilen iƔ ksm
198

10.2. 7Ɣ hacmini göstermek üzere aday veya isteklilerin baƔvuru veya teklifleri ile
birlikte toplam ciroyu gösteren gelir tablosunu ya da taahhüt altnda devam eden
veya bitirilen iƔlerin parasal tutarn gösteren faturalar sunmas zorunludur. Bu
çerçevede, iƔ ortaklŒ olarak ihaleye katlan aday veya isteklinin her bir ortaŒnn iƔ
ortaklŒndaki hissesi orannda iƔ hacmine iliƔkin kriteri saŒladŒn göstermek üzere
bu iki belgeden herhangi birini sunmas mümkündür.
10.3. 7Ɣ hacmini göstermek üzere bir aday veya istekli tarafndan hem taahhüt
altnda devam eden, hem de bitirilen iƔlerin parasal tutarn gösteren faturalarn
sunulmas halinde, bu faturalardaki parasal tutarlar toplanmak suretiyle iƔ hacmine
iliƔkin kriterin saŒlanp saŒlanmadŒna baklacaktr.
10.4. 7lan veya duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplacak ihalelerde, bilanço
veya eƔdeŒer belgelerdeki yeterlik kriterlerinde Uygulama Yönetmeliklerinin “7lan
veya duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplan ihalelerde bilanço veya eƔdeŒer
uygulanacaktr.
10.5. 7lan veya duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplacak ihalelerde, iƔ hacmini
gösteren belgelerdeki yeterlik kriterlerinde Uygulama Yönetmeliklerinin “7lan veya
duyurusu 1/5/2011 tarihinden önce yaplan ihalelerde iƔ hacmini gösteren
uygulanacaktr.
71.1. 7lgili mevzuat uyarnca gelecek yllara yaygn olarak gerçekleƔtirilecek iƔlerin
ihalelerinde; iƔ hacmini gösteren belgeler ile iƔ deneyimini gösteren belgelerde
aranacak yeterlik kriterlerinin belirlenmesinde aƔaŒdaki hususlara dikkat edilmesi
gerekmektedir:
71.1.1. Açk ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre
yaplan ihalelerde; iƔ hacmine iliƔkin olarak Hizmet Alm 7haleleri Uygulama
YönetmeliŒinin 36 nc maddesinin altnc fkrasnda belirlenen oranlarn;
1) Bir yldan fazla süreli iƔlerde (iki yl dahil) 4/5’i,
(Toplam ciro için % 20, hizmet iƔleri gelirleri için % 12)
2) 7ki yldan fazla süreli iƔlerde (üç yl dahil) 3/5’i,
3) Üç yldan fazla süreli iƔlerde ise 2/5’i,
alnarak yeterlik kriteri belirlenecektir.
199
71.1.2. Belli istekliler arasnda ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d)
ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerin yeterlik aƔamasnda ise;
1) Bir yldan fazla süreli iƔlerde (iki yl dahil) 4/5’i,
(Toplam ciro için % 20-28, hizmet iƔleri gelirleri için % 12-20)
2) 7ki yldan fazla süreli iƔlerde (üç yl dahil) 3/5’i,
3) Üç yldan fazla süreli iƔlerde ise 2/5’i,
alnarak tespit edilen yaklaƔk maliyete iliƔkin bu alt ve üst oranlar dahilinde
belirlenecek parasal tutarlar iƔ hacmine iliƔkin yeterlik kriteri olarak öngörülecektir.
71.1.3. Açk ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine
göre yaplan ihalelerde; iƔ deneyimine iliƔkin olarak Hizmet Alm 7haleleri Uygulama
YönetmeliŒinin 39 uncu maddesinin üçüncü fkrasnda belirlenen oranlarn;
1) Bir yldan fazla süreli iƔlerde (iki yl dahil) 4/5’i (% 20-40),
2) 7ki yldan fazla süreli iƔlerde (üç yl dahil) 3/5’i (% 15-30),
3) Üç yldan fazla süreli iƔlerde ise 2/5’i (% 10-20),
alnarak hesaplanan bu alt ve üst oranlar dahilinde idarece tespit edilecek bir oran
yeterlik kriteri olarak belirlenecektir.
71.2. Belli istekliler arasnda ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d)
ve (e) bentlerine göre yaplan ihalelerin yeterlik aƔamasnda ise yukarda yer alan
alt ve üst oranlar dahilinde yaklaƔk maliyet üzerinden idarece belirlenecek parasal
tutarlar iƔ deneyimine iliƔkin yeterlik kriteri olarak öngörülecektir.
71.3. Gelecek yllara yaygn hizmetler bir bütün olarak kabul edildiŒinden, iƔin
süresinin tamamn kapsayacak Ɣekilde teklif verilmesi, geçici teminat sunulmas ve
sözleƔme yaplmas gerekmekte olup, bir yl üzerinden teklif verilmek suretiyle
sözleƔme yaplp sonraki yllarda iƔin süresinin uzatlarak yllara yaygn hale
getirilmesi mümkün deŒildir.
36.1. Uygulama YönetmeliŒinin “7steklinin iƔ hacmini gösteren belgeler” baƔlkl 36
nc maddesinin üçüncü fkrasndaki kriterleri, ihalenin yapldŒ yldan önceki ylda
saŒlayamayan aday veya istekliler, ihalenin yapldŒ yldan önceki son alt yla
kadarki belgelerin ortalamas üzerinden söz konusu kriterleri saŒlayabilirler. Ancak
bu durumda ihalenin yapldŒ yldan bir önceki yldan itibaren geriye doŒru olan
yllara ait belgelerin srasyla sunulmas zorunludur. ÖrneŒin; 2011 yl Eylül aynda
yaplacak olan bir ihalede, 2010 ylna ait iƔ hacmini gösteren belge ile yeterlik
kriterlerini saŒlayamayan bir isteklinin, 2009-2010 veya 2008-2009-2010 veya 2007-
200
2008-2009-2010 veya 2006-2007-2008-2009-2010 yahut 2005-2006-2007-2008-

2009-2010 yllarna ait belgeleri sunmak suretiyle yeterlik kriterlerini saŒlamas
mümkündür. Ancak; örneŒin 2006 ylna ait belgeler sunulmadan, 2005-2007-2008-
2009-2010 yllarna ait belgeler sunulmak suretiyle yeterlik kriterlerinin saŒlanmas
mümkün deŒildir.
36.3. Birden fazla yla ait iƔ hacmine iliƔkin belgelerdeki tutarlar, Uygulama
YönetmeliŒinin 37 nci maddesi uyarnca güncellenerek deŒerlendirilecektir.”
201
7b HACM7NE 7L7bK7N BELGE TUTARLARININ GÜNCELLENMES7

MADDE 35:
(1) 7Ɣ hacmine iliƔkin belge tutarlar aƔaŒdaki Ɣekilde güncellenir:
a) Yllk toplam ciro, gelirin elde edildiŒi yln Haziran ayna ait Türkiye 7statistik
Kurumu Üretici Fiyatlar Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçlar Tablosunun “Genel”
sütunundaki (2003=100 Temel Yll) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde
bulunduŒu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanmas suretiyle bulunan katsay
üzerinden güncellenir.
b) Taahhüt altnda devam eden mal satƔlarnn gerçekleƔtirilen ksmnn veya
bitirilen mal satƔlarnn parasal tutar, fatura tarihinin içinde bulunduŒu aydan bir
önceki aya ait Türkiye 7statistik Kurumu Üretici Fiyatlar Alt Sektörlere Göre Endeks
Sonuçlar Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yll) endeksin, ilk ilan
veya davet tarihinin içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanmas
suretiyle bulunan katsay üzerinden güncellenir.
MADDE 37:
b) Taahhüt altnda devam eden iƔlerin gerçekleƔtirilen ksmnn veya bitirilen iƔlerin
parasal tutar, fatura tarihinin içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait Türkiye
7statistik Kurumu Üretici Fiyatlar Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçlar Tablosunun
“Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yll) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin
içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanmas suretiyle bulunan
katsay üzerinden güncellenir.
MADDE 36:
sütunundaki (2003=100 Temel Yll) endeksin, ilk ilan tarihinin içinde bulunduŒu
202
aydan bir önceki aya ait endekse oranlanmas suretiyle bulunan katsay üzerinden
güncellenir.
“Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yll) endeksin, ilk ilan tarihinin içinde
MADDE 37:
“Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yll) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin
içinde bulunduŒu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanmas suretiyle bulunan
katsay üzerinden güncellenir.
203
EK-E. Banka Referans Mektubu Standart Formu
EK-E. BANKA REFERANS MEKTUBU
7steklinin [ad ve soyad/ticaret unvan] :
Üzerinde
KullanlmamƔ Krediler
Kstlama
Bulunmayan
Nakdi Kredisi Gayrinakdi Kredisi
Mevduat
Yukardaki bilgiler müƔterimizin isteŒi üzerine hazrlanmƔtr. Bilgilerinize arz ederiz.
_ _/_ _/ _ _ _ _
[banka ad]
Yetkililerin isim, unvan ve
imzalar
Açklama:
1- Para birimi belirtilecektir.
2- 7darece gerekli görüldüŒünde ilgili bankann genel müdürlüŒünden veya Ɣubesinden teyit edilecektir.
Faks ile yaplan teyitlerin banka Ɣubesinin en az iki yetkilisinin imzasn taƔmas gereklidir.
Standart Form - K7K026.0/M

Standart Form - K7K025.0/H
Standart Form - K7K030.0/D
Standart Form - K7K024.0/Y
205
EK-F. Bilanço Bilgileri Tablosu Standart Formu
EK-F. B7LANÇO B7LG7LER7 TABLOSU STANDART FORMU

B7LANÇO B7LG7LER7 TABLOSU
Bilançosu 7ncelenen KiƔinin
Ad ve Soyad/Ticaret Unvan
Vergi Kimlik Numaras
Belge Düzenleme Tarihi
Yl / Yllar 20.. 20..

Dönen Varlklar
Ksa Vadeli Borçlar
Öz Kaynaklar
Toplam Aktif
Yllara Yaygn 7nƔaat Maliyetleri (Varsa)
Ksa Vadeli Banka Borçlar
Yllara Yaygn 7nƔaat HakediƔ Gelirleri (Varsa)
Bilanço Oranlar
Cari Oran
(Dönen Varlklar/ Ksa Vadeli Borçlar)
Öz Kaynak Oran
(Öz Kaynaklar/Toplam Aktif)
Ksa Vadeli Banka Borçlar/Öz Kaynaklar
Yukardaki bilgiler belge düzenlenen kiƔinin bilançosu incelenerek hazrlanmƔtr. Bilgilerinize arz ederim.
Belgeyi düzenleyen
YMM/SMMM
Ad-Soyad ve Unvan
7mza
KaƔe/Mühür
AÇIKLAMALAR
1- Belge, Mal Alm 7haleleri Uygulama YönetmeliŒinin 33 üncü maddesi hükümleri esas alnarak düzenlenecektir.
2- 7halenin yapldŒ yldan önceki yla ait bilanço bilgileri sunulmaldr. YönetmeliŒin 33 üncü maddesinde belirtilen
kriterleri bir önceki ylda saŒlayamayanlar, son iki yla ait bilgileri sunulabilir. Bu takdirde, son iki yln parasal tutarlarnn
ortalamas üzerinden bilanço oranlar hesaplanacaktr
3- 7hale veya son baƔvuru tarihi yln ilk dört aynda olan ihalelerde, bir önceki yla ait bilanço bilgisinin sunulmamas
durumunda iki önceki yla ait bilanço bilgileri sunulabilir. Bu bilanço bilgilerine göre yeterlik kriterini saŒlayamayanlar
ise iki önceki yln bilanço bilgileri ile üç önceki yln bilanço bilgilerini sunabilir. Bu takdirde, ilgili yllarn parasal
tutarlarnn ortalamas üzerinden bilanço oranlar hesaplanacaktr.
4-Cari oran hesaplanrken yllara yaygn inƔaat maliyetleri dönen varlklardan; yllara yaygn inƔaat hakediƔ gelirleri ise
ksa vadeli borçlardan düƔülecektir.
5-Öz kaynak oran hesaplanrken yllara yaygn inƔaat maliyetleri toplam aktiflerden düƔülecektir.
6- 4/1/1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim ylndan farkl hesap dönemi
belirlenen mükellefin bilançolar için bu hesap dönemi esas alnr.
7- Bilanço oranlarnda yuvarlama yaplmayacaktr.
8- Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali MüƔavirlerin KaƔe Kullanma Usul ve Esaslar Hakknda Yönetmelik
çerçevesinde temin edilen özel kaƔenin kullanlmas gerekmektedir.
Standart Form - K7K026.1/M
Standart Form - K7K025.1/H
Standart Form - K7K030.1/D
Standart Form - K7K024.1/Y
207
EK-G. Üretici
EK-A.Fiyatlar�
ÇoktanEndeksi EK-D. Glgili M
Seçmeli Tablosu
Sorular
6- K�smi teklif verilebilen ihalelere iliƔkin olarak aƔaŒ�dakilerden hangisi

ve (e) ben
71.1.2. Bel
136,46
144,57
156,29
165,56
180,25
204,27
Aralık
söylenemez?
1) Bir y�lda
a) 7stenmesi zorunlu olan ve istenmemesi gereken yeterlik belgelerinin
(Toplam c
yaklaƔ�k maliyete göre belirlendiŒi bütün ihalelerde, bu belgelerin, ihale
136,63
144,35
162,03
164,48
177,92
202,24
Kasım
konusu iƔin tamam� dikkate al�narak hesaplanan yaklaƔ�k maliyete göre 2)
belirlenmesi gerekmektedir. 7ki y�ldan
(Toplam c
137,03
143,07
162,08
162,38
178,48
200,94
Ekim
b) Belli istekliler aras�nda ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun pazarl�k

3) Üç y�lda
usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (a), (d) ve (e)
ÜRET7C7 F7YATLARI ENDEKS7 – GENEL ENDEKS (2006 - 2012)
bentlerine göre yap�lan ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler(Toplam

ile c
136,41
143,26
161,16
161,92
176,35
197,77
iƔ hacmini gösteren belgelere iliƔkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar
Eylül
al�narak t
olarak hesaplanmas� ve her bir k�s�m için ayr� ayr� gösterilmesi gerekir.
belirlenec
c) Belli istekliler aras�nda ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun pazarl�k
71.1.3.
Ağust.
136,73
141,82
162,62
160,93
175,46
194,76
usulünü düzenleyen 21 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (a), (d) ve (e) Aç�
göre yap�l
bentlerine göre yap�lan ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile
YönetmeliŒ
iƔ hacmini gösteren belgelere iliƔkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar
137,76
140,62
166,51
160,26
173,46
191,39
203,13
Tem.
olarak hesaplanmas� gerekmekle birlikte, her bir k�s�m için ayr� 1) ayr�Bir y�lda
gösterilmesi gerekmemektedir. 2) 7ki y�ldan
d) Aç�k ihale usulüne ve Kamu 7hale Kanununun pazarl�k usulünü düzenleyen
136,58
140,53
164,46
161,40
173,73
191,44
203,77
3) Üç y�lda
Haz.
21 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (b), (c) ve (f) bentlerine göre yap�lan
ihalelerde, bankalardan temin edilecek belgeler ile iƔ hacmini gösteren al�narak h
yeterlik kr
belgelere iliƔkin her bir yeterlik kriterinin parasal tutar olarak hesaplanmas�
131,30
140,68
163,93
159,89
174,61
191,43
206,86
Mayıs
gerekmekle birlikte, her bir k�s�m için ayr� ayr� gösterilmesi 71.2.Belli
gerekmemektedir.
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=18
ve (e) ben
alt ve üst
127,76
140,13
160,53
159,97
176,64
191,14
205,77
Nisan
7- Yeterlik belgelerinde rastlanan eksikliklere iliƔkin olarak aƔaŒ�dakilerdentutarlar Ɣi d

71.3.Gelec
125,33
139,02
153,62
158,94
172,58
189,98
205,60
süresinin
Mart
a) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔ�malar� zorunlu asli unsurlar� Ɣme y

sözle
d�Ɣ�nda, belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olan bilgi Ɣme
eksiklikleri, idarelerce tamamlat�labilir. sözle
125,02
137,68
148,90
158,48
169,29
187,69
204,86
Şubat
getirilmes
b) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔ�malar� zorunlu asli Uygu
unsurlar�ndaki eksiklikler; düzenleyen kurum, kuruluƔ ya da kiƔiden 36.1.
kaynaklanmas� kayd�yla, tamamlat�l�r. nc�layamay
madde
124,70
136,39
145,18
156,65
166,52
184,51
205,05
Ocak
saŒ
c) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔ�malar� zorunlu asli unsurlar� kadarki be
d�Ɣ�nda, belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olmayan bilgi
bu durum
eksiklikleri, idarelerce tamamlat�l�r.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
y�llara ait
d) Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔ�malar� zorunlu asli unsurlar� yap�lacak
kriterlerin
d�Ɣ�nda, belgenin içeriŒine iliƔkin tereddüt yaratacak nitelikte olan bilgi
109
200
EK-D. Glgili M
SeçilmiƔtarihiKaynakça 71.1.2. Belli ist

11- ABC Ltd. bti.’nin, 20.06.2012 itibariyle, çal�Ɣt�Œ� banka nezdindeki
ve (e) bentlerin
kredi ve mevduat bilgileri aƔaŒ�daki gibidir:
BERNSTEIN Leopold A., WILD, John. Analysis of Financial Statements, McGraw-Hill 1) Bir y�ldan fa
Companies, 5th Edition,
7timat Bankas� New York:
A.b. (7yicekent 2000.
bubesi) (TL)
(Toplam ciro iç
Krediler Kamu 7hale Kanunu, 7lksan Matbaas�, 4. Bask�, Ankara: 2009.
GÖK, YaƔar. Aç�klamal� 2) 7ki y�ldan faz
(Toplam ciro iç
ÖZCAN, TuŒbaVerilen
Irmak.teminat
“Kamu Al�mlar�nda Ekonomik
mektuplar�n�n ve Malî YeterliŒin Ölçülmesinde
toplam tutar�: 40.000,00
Finansal
Tahsis Tablolar�n DeŒerlendirilmesi”,
edilen iƔletme kredisi: Ankara: Uzmanl�k Tezi, Kamu
3) Üç y�ldan faz
90.000,00
7hale Kurumu, 2010.
Kullan�lan iƔletme kredisi: 40.000,00
(Toplam ciro iç
bAH7NER, Melih Serhat. “Kamu 7hale Mevzuat�nda Teminat Kavram�”. Ankara:
Mevduat al�narak tespit
Uzmanl�k Tezi, Kamu
Vadeli mevduat: 7hale Kurumu, 2006. belirlenecek
180.000,00 pa
71.1.3. Aç�k ih
TOROSLU, Nevzat. Ceza Hukuku, 1. bask�, Ankara: SavaƔ Yay�nevi, 1998.
göre yap�lan ih
(Vadeli mevduat�n 120.000,00 TL’lik k�sm�, müƔteriye kulland�r�lan
YönetmeliŒinin
gayrinakdî kredilerin teminat�n� teƔkil ettiŒinden, blokelidir.)
1) Bir y�ldan fa
Bu veriler çerçevesinde, ABC Ltd. bti.’nin ihale ilân� 18.06.2012 tarihinde
2) 7ki y�ldan faz
verilen ve aç�k ihale usulü ile gerçekleƔtirilecek olan bir yap�m iƔi
ihalesinde verebileceŒi azami teklif bedeli ne kadard�r? 3) Üç y�ldan faz
al�narak hesap
a) 300.000,00 TL yeterlik kriteri
b) 420.000,00 TL 71.2. Belli iste
c) 3.000.000,00 TL ve (e) bentleri
alt ve üst oran
d) 4.200.000,00 TL tutarlar iƔ dene
71.3. Gelecek
Malî Yeterlik Belgeleri: süresinin tama
sözleƔme yap�
12- sözleƔme yap
AƔaŒ�dakilerden hangisi bilanço veya eƔdeŒer belgeler kapsam�nda
sunulamaz? getirilmesi mü
36.1. Uygulam
a) Bilanço nc� maddesinin
b) Bilançonun gerekli bölümleri saŒlayamayan
kadarki belgele
c) Serbest meslek kazanç defteri özeti bu durumda ih
d) Gelir tablosu y�llara ait belg
yap�lacak olan
kriterlerini saŒ
111
200

Soru Ve Aciklamalarla Kamu Ihalelerinde Ekonomik Ve Mali Yeterlilik

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Soru Ve Aciklamalarla Kamu Ihalelerinde Ekonomik Ve Mali Yeterlilik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bu yayının tüm hakları saklı tutulmuş olup, tamamıyla TİSK’e aittir.

TİSK’in yazılı izni olmadan hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya

MATSA BASIMEVİ / ANKARA

1‐ Kamu ihalelerinde belli yeterlik kriterleri aranmasının önemi nedir? ..... 17

EK‐A. ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR ......................................................... 107

Şekil 2‐ Mal alımı ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri ....................... 23

Şekil 3‐ Hizmet alımı ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri .................. 24

Şekil 5‐ Yapım işi ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri ........................ 25

Şekil 6‐ Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinde rastlanan eksiklikler .................... 30

Şekil 7‐ Bankalardan temin edilecek belgeler: banka referans mektubu ............... 31

Şekil 9‐ İş hacmini gösteren belgeler ...................................................................... 49

Şekil 13‐ Malî yeterlik belgelerini onaylamaya yetkili makamlar ............................. 69

Şekil 14‐ Malî yeterlik belgelerinin onay şekli .......................................................... 71

Şekil 16‐ Kısa vadeli banka borçları .......................................................................... 83

Şekil 17‐ Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri ................................................ 84

Şekil 18‐ Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakediş bedelleri ...................................... 85

iliƔkin belgeler”. ÇalƔmann konusunu ekonomik ve malî yeterlik belgeleri

7halelere Katlmda Yeterlik Belgeleri

Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri Mesleki ve teknik yeterlik belgeleri

bekil 1: 7halelere katlmda yeterlik belgeleri

3- Kamu 7hale Kanununun 10uncu maddesinde saylan yeterlik

DiŒer taraftan, istenmemesi gerekirken istenen yeterlik belgeleri,

ihale türüne iliƔkin uygulama yönetmeliŒinde belirtilen esas ve usuller

Bir önceki soruya iliƔkin açklamada da belirtildiŒi üzere, her bir

Bu itibarla, ister zorunlu olarak, isterse takdir hakk kullanlarak

Takdir hakk kullanlarak istenen yeterlik belgeleri bakmndan önem

Uygulama yönetmeliklerinin “YeterliŒin belirlenmesinde uyulacak

Açk ihale usulü

EƔik DeŒer 7stenebilir

bekil 2: Mal alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri

9- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi hizmet alm ihalelerinde

istenmesi zorunludur. DiŒer taraftan, yaklaƔk maliyetine baklmakszn,

SaŒdaki Muhasebe, mesleki TaƔmal 7.Ö.

EƔik DeŒer 7stenebilir

bekil 3: Hizmet alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri

10- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi danƔmanlk hizmet alm

alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterliŒe iliƔkin belgelerin istenip

bekil 4: DanƔmanlk hizmet alm ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri

11- Ekonomik ve malî yeterlik belgeleri hangi yapm iƔi ihalelerinde

Açk ihale usulü

bekil 5: Yapm iƔi ihalelerinde ekonomik ve malî yeterlik belgeleri

gösteren belgelere iliƔkin her bir yeterlik kriterinin, mevzuatta öngörülen

idarelerce tamamlatlmas gerektiŒi Ɣeklinde bir düzenlemeye yer

Bununla birlikte, ekonomik ve malî yeterlik belgelerinin taƔmalar

Ekonomik ve Malî Yeterlik Belgelerinde Rastlanan Eksiklikler

Belge hiç sunulmamƔ. Belge sunulmuƔ.

Belgenin taƔmas zorunlu Belgenin taƔmas zorunlu

Belgenin içeriŒine Belgenin içeriŒine

Belge Bilgi eksikliŒi Bilgi eksikliŒi Belge o haliyle

bekil 6: Ekonomik ve malî yeterlik belgelerinde rastlanan eksiklikler

Banka Referans Mektubu

bekil 7: Bankalardan temin edilecek belgeler: banka referans mektubu

Banka referans mektuplarnn, isteklilerin bankalar nezdindeki

olan teminat mektuplarndan ayrlmaktadr. Bununla birlikte, banka

bunlarn bankalardan temin edilecek belgelere iliƔkin yeterlik kriterinin

Uygulama yönetmeliklerinin “Bankalardan temin edilecek belgeler”

GörüldüŒü üzere, banka referans mektuplarnn teyit ettirilip

19- Banka referans mektuplar yerine yalnzca teyitleri sunulabilir mi?

Bununla birlikte, teklif zarf içerisinde banka referans mektubuna

taƔmas zorunlu bütün asli unsurlar taƔmas durumunda, bu belgenin

baƔlkl maddelerine göre, banka referans mektuplarnn ilk ilân ya da davet

yaklaƔk maliyetin % 5’i ile % 15’i aralŒnda, idare tarafndan belirlenecek

7timat Bankas A.b. (7yicekent bubesi) (TL)

(Vadeli mevduatn 440.000,00 TL’lik, vadesiz mevduatn ise 30.000,00 TL’lik