SAMOGREJNA EKOLOŠKA KUĆA

- Solarna zemunica -

U Š T E D E U G R E J A N J U 85%
U Š T E D E U H L A Đ E N J U 100%
U Š T E D E U O S V E T L J E N J U 30%
U Š T E D E U G R A Đ E V I N S K O M M A T E R I J A L U 18-40%

Koncept Samogrejne ekološke kuće Veljka Milkovića

Samogrejna ekološka kuća ili solarna zemunica je inovativni princip dizajna pasivne solarne
arhitekture koji predstavljaju stambene objekte visoke energetske efikasnosti koji se greju pomoću
sunčeve energije, dizajnirani su tako da umesto krova imaju zemljani omotač oko konstrukcije kuće
sa instaliranim reflektujućih površina oko prozorskih okvira kućekao inovativnom solarnom
tehnologijom za pojačavanje solarnog dobitka tj. količine toplote i svetla koje uđe u kuću.
Samogrejna ekološka kuća je jedina kuća kod koje se sa najmanje ulaganja ostvaruju najveće uštede
energije.
Idejni tvorac i autor ovog koncepta gradnje je akademik Veljko Milković, istraživač i pronalazač iz
Novog Sada.
 Do sada je izgrađeno desetak ovakvih kuća (u
Novom Sadu ih ima četiri, Somboru, Zaječaru, Ljigu...) Prva je nastala 1979. godine i od tada se
prate svi relevantni faktori u vezi ovakvog načina gradnje. Pokazalo se da ušteda u energiji u
solarnoj zemunici iznosi oko 85%, stanari su izuzetno zadovoljni svojim smeštajem, a sama
izgradnja je jeftinija od izgradnje nadzemne kuće. Upravo sa ovakvom kućom prvi put je
ostvaren visok stepen uštede u gradnji, a da je istovremeno ostvaren i visok stepen uštede u
grejanju. Pogledajte video snimke eko-kuće - kliknite ovde!

Ekološka kuća ima umesto klasičnog krova zemljanu zaštitu koja štiti objekat od niskih zimskih
i letnjih visokih temperatura, a pored toga zidovi su zaštićeni od erozije. Eko kući nisu potrebni
duboki temelji, velika ostava za ogrev, znatne grejne instalacije i dr.

Slika 1. Vertikalni presek eko kuće sa zemljanom zaštitom u letnjem i zimskom periodu insolacije

Ušteda u grejanju se zasniva na reflektujućim površinama. Pod ovim podrazumevamo površine

koje u velikoj meri reflektuju direktno i difuzno zračenje Sunca (oko 80%). To su sjajni premazi
(lakovi i boje), aluminijumske folije i limovi na čvrstoj podlozi, a po želji se može koristiti i mlečno
bela boja, koja je takođe prihvatljiva jer se zbog difuzije ne gubi mnogo pošto su reflektujuće
površine neposredno uz prozor.
Gornja reflektujuća površina je ugrađena u strehu objekta i ona je najčešće fiksna, dok se donja
nalazi ispod prozora, pokretna je i služi kao kapak.
Reflektujućim površinama treba posvetiti posebnu pažnju jer su one najjeftiniji solarni uređaj koji
pored toplotnog dejstva služi i za povećanje unutrašnje osvetljenosti objekta.
Sjajne folije, limovi ili premazi na čvrstoj površini, mogu se postaviti ispod ili iznad. Gornja
reflektujuća površina je fiksna i uklopljena u strehu, a donja je pokretna preko dana u podešenom
položaju, te se može potpuno zatvoriti i kao kapak.
Reflektujuće površine predstavljaju najjeftiniji solarni uređaj koji pored toplotnog dejstva, služi i za
povećanje unutrašnje osvetljenosti objekta. Na taj način se ostvarila ušteda u osvetljenju od oko
30% kod novosadske eko kuće.
Slika 2. Reflektujuće površine postavljene ispod i iznad prozora, mogu se uspešno koristiti,
a da pri tome ne zaslepljuju ukućane.

Slika 3. Razlika između zahvata i gubitaka zračenja iznosi 2,5 : 1

 Slika 4. Poprečni presek eko-kuće i osnova objekta

Slika 5. Dva tipa eko-kuća: Bastion i Kristal. 1. ostava, 2. zemljana zaštita, 3. ventilacioni otvor,
4. prepodnevni boravak, 5. popodnevni i večernji boravak, 6. predsoblje - staklenik

Istorijat inovacije
Koncept samogrejne ekološke kuće je projekat koji se istražuje i razvija već 3 decenije: inspiracija
Veljku Milkoviću za eko-kuće je bilo njegovo istraživanje Petrovaradinske tvrđave. Koncept
samogrejnih ekoloških kuća sa reflektujućim površinama je ideja koje je začeta krajem 70-ih godina
20 veka; poveća maketa kuće je napravljena 1978. dok je 1979. godine napravljen prvi model
od drveta na kome su vršena testiranja i ispitivanja. Nakon toga urađeno je više naučnih radova
(prvi 1979.) i Milković je učestvovao na brojnim naučnim skupovima sa prezentacijom ovakvog
koncepta gradnje.
Prva patenta prijava za samogrejne eko-kuće podneta je 1977. a poslednja 2007. godine sa
nadogradnjom i poboljšanjima u tehnologiji gradnje. Prva knjiga o ovim kućama izašla je 1983. u
koautorstvu sa Aleksandrom Nikolićem, a druga 1991. koje su rasprodate u više od 6.000
primeraka. Projekat je učestvovao na naučnim skupovima i konferencijama u Milanu (1995.),
Nagoji (1996.) i Rimu (2010.).
Do sada je napravljeno desetak kuća na ovom principu. Najveća kuća je vlasništvo dipl. ing.
Aleksandra Nikolića iz Novog Sada koji je vršio projektovanje i izradio izvođački projekat te 1994.
završio gradnju svoje eko-kuće i od tada više od 16 godina uspešno živi sa porodicom u toj kući.
Naučna i stručna saradnja ostvarena je sa Fakultetom tehničkih nauka, Univerziteta u Novom
Sadu na čelu sa prof. dr Slobodanom Krnjetinom, dipl. ing. građevinarstva, gde je ova inovacija
ušla u zvaničan nastavni program i gde studenti arhitekture razvijaju dalja arhitektonska rešenja
ovog koncepta.
Samogrejne kuće poslužile su i kao inspiracija i tema za brojne naučne i studentske radove
(seminarske, diplomske i magistarske radove) kao i za doktorske disertacije.
2003. godine Veljko Milković dobija najveće priznanje svog rodnog grada, Novembarsku povelju
Grada Novog Sada za projekat eko-kuće i izuzetan doprinos i inovacije u oblasti ekologije i
energetike, a 2009. godine samogrejna eko-kuća biva proglašena i za jednu od 9 najboljih
tehnoloških inovacija u Srbiji.
Veljko Milković i dalje razvija i usavršava ovakav princip gradnje samogrejnih ekoloških kuća.

Višegodišnja iskustva korisnika samogrejnih kuća

Vlasnici samogrejnih solarnih zemunica ili ekološkh kuća ne brinu više o ogrevu, zaštićeni su
od buke i vibracija te ovo rešenje svrstavaju u sam vrh svetskih dostignuća - ističe jedan od
korisnika dipl. ing. Aleksandar Nikolić koji je i izradio izvođački projekat za, na snimcima,
prikazanu ekološku kuću u Novom Sadu (Srbija) u kojoj sa porodicom živi već preko 16 godina i u
prilozima iznosi svoja pozitivna iskustva življenja navodeći prednosti gradnje ovakve jedne
ekološke kuće...

Sve informacije o samogrejnim ekološkim kućama mogu se dobiti kontaktirajući autora

Veljka Milkovića koji je spreman i otvoren za svaki oblik saradnje sa svim potencijalnim
strateškim partnerima i kupcima za izgradnju i primenu, jer je do sada pokazana velika
zainteresovanost za primenu ovakvog tipa stambenih objekata kako na domaćem tako i na
stranom tržištu te postoji mogućnost za dalji razvoj ovog pronalaska.

Detalji o samogrejnoj solarnoj zemunici i ekološkoj kući nalaze se u knjigama "Solarne zemunice
- dom budućnosti" i "Ekološke kuće" (koja je doživela četiri neizmenjena izdanja) i koje se
mogu naručiti za sada samo u elektronskom obliku (na CD-u) kontaktirajući autora Veljka
Milkovića koji je spreman i otvoren za svaki oblik saradnje i dalje širenje i primenu, u praksi
potvrđenih, samogrejnih ekoloških kuća.
Fotografije spoljašnosti i unutrašnjosti ekoloških kuća
u Novom Sadu (Srbija)