கிலாஃபா எவ்வாறு வீழ்த்தப்பட்டது PDF

Q»õL£õ GÆÁõÖ ÃÌzu¨£mhx
How the Khilafah was destroyed
B]›¯º
÷åU A¨xÀ Pw® éÀ¿® (μð)
uªÈÀ: ÷åU A§ áõL£º
Al-Ansar
Publications
Al - Ansar Publications
20 Karumariamman Nagar
Mudichur Road
Tambaram West
Chennai - 600 045
Tamilnadu
E-mail: alansarpublications@yahoo.com
μ©»õß îä› 1431

ö\¨h®£º Q.¤ 2010
SÔ¨¦:
C¢¡¼À AÀSºBß Á\Ú[PÐUS Auß ö©õÈ¨ö£¯º¨¦

P¸zøu÷¯ SÔ¨¤mkÒ÷Íõ®. HöÚÛÀ AÀSºBøÚ ªPa
\›¯õP ö©õÈ¯õUP® ö\´Áx C¯»õu JßÓõS®. GÚ÷Á
Auß ‰»ö©õÈ¯õÚ Aμ¤ Eøμ ©mk÷© Buõμ¨§ºÁ©õÚ-
uõS®.
& _¨íõÚíú Áu B»õ

& éÀ»À»õíú Aø»î ÁéÀ»®
& μ¼¯À»õíú Aßíú
Âø»: ¹. 100/&
2
ö£õ¸ÍhUP®
Cì»õzvØS® SL¨¸US®
Cøh°»õÚ ÷£õμõmh® / 13
Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP I÷μõ¨¤¯
Aμ_PÒ ÷©ØöPõsh \vzvmh[PÒ / 19
÷u]¯Áõuzøu²® ¤›ÂøÚÁõuzøu²®
÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ yskuÀ / 31
QÔìuÁ ©u¨¤μõ\õμU SÊUPÎß ‰»®
HØ£kzu¨£mh P»õa\õμ BUQμª¨¦PÒ / 48
÷©ØPzv¯ Aμ]¯À \mh[PøÍ
AÔ•P¨£kzxÁuØS •¯Ø]zuÀ / 55
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ HØÖ A©À£kzxuÀ / 67
P»õa\õμ BUQμª¨¦PÒ ©ØÖ®
Bm]zxøÓ BUQμª¨¦PÒ BQ¯ÁØÔÚõÀ
HØ£mh uõUP[PÒ / 116
Q»õL£z Aμ]ØS GvμõP ÷©ØPzv¯
Aμ_PÒ á©õÀ£õåõøÁ ysiÂkuÀ / 121
E»P¨÷£õ›¼¸¢x Eì©õÛ¯ Aμ_
¤ßÁõ[QU öPõsk ¤›mhÝUS Aø©v
Ehß£iUøP HØ£kzvU öPõÒÁuØPõP
•ìuL£õ P©õÀ ö\¯»õØÖuÀ / 131
Eì©õÛ¯ Aμ_ E»P¨÷£õ›À \μnøhuÀ / 148
Aμ]¯À Ÿv¯õPÄ® \mhŸv¯õÚ
|hÁiUøPPÒ ‰»©õPÄ® Q»õL£zøu
AÈ¨£uØS ¤›mhß •¯Ø] ÷©ØöPõÒÐuÀ / 161
3
Aμ]¯À ©ØÖ® \mhŸv¯õÚ ö\¯À•øÓ

£õoø¯ ¤›mhß ©õØÔU öPõÒÐuÀ / 176
Q»õL£õ Aμ]ØS GvμõP •ìuL£õ P©õÀ
÷©ØöPõsh P»Pzvß ¤ßÚo°À ¤›mhß / 187
•ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsh
P»Pzvß •uØPmh® / 190
A[Põμõ |Pμzøu ø©¯©õP
•ìuL£õ P©õÀ BUQU öPõÒÐuÀ / 211
•ìuL£õ P©õ¼ß Aμ_US GvμõÚ
P»Pzvß CμshõÁx Pmh® / 215
•ìuL£õ P©õ¼ß A[Põμõ Aμ_
EÖv¯õP {ø» öPõÒÐuÀ ©ØÖ®
Cuμ |õkPøÍ ÷|μi¯õP øP¯õÐuÀ / 232
Q÷μUP |õmkhß Ç¢x Á¢u ¤μa]øÚUS
÷£õº ‰»©õP •ìuL£õ P©õÀ wºÄ PõquÀ / 241
Q»õL£zv¼¸¢x _ÀuõÚzøu ¤›zuÀ / 254
•ìuL£õ P©õÀ HØ£kzv¯ ©μn Ai / 266
•ì¼®PÎß ãÁõuõμ ¤μa]øÚ²®
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh•® / 277
Cì»õzvß Ai¨£øh°À
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ / 284
Q»õL£zøu {ø»|õmkÁx® AÀ»õð
A¸Î¯ÁØøÓU öPõsk Bm]
ö\´Áx® •ì¼®PÎß «xÒÍ
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õS® / 302
4
£v¨¦øμ
AøÚzx¨ ¦PÊ® AQ»[PÎß Av£v¯õÚ AÀ»õð

J¸ÁÝU÷P E›uõSP. "é»Áõzx® é»õ•® |¤ AÁºPÒ
«x®, AÁºPÎß Sk®£zuõº, éíõ£õUPÒ, uõ¤±ßPÒ
©ØÖ® AÀ»õð Âß wøÚ {ø»|õmh £õk£mk Á¸®
AøÚÁº «x® GßöÓßÖ® {»Ámk©õP.'

GßÓ C¢¡À ÷åU A¨xÀ Pw® éÀ¿® (μð) AÁºPÍõÀ
Aμ¤ ö©õÈ°À GÊu¨£mh ¤μ£»©õÚ ¡»õS®. C¢¡À
E»Qß £» ö©õÈPÎ¾® ö©õÈ¯õUP® ö\´¯¨£mk ªS¢u
£μ£μ¨ø£²®, Áμ÷ÁØø£²®, ]¢uøÚ ©õØÓzøu²®
HØ£kzv¯x.
•ì¼®PÎß uø»ø©zxÁ©õÚ Q»õL£õ ÃÌzu¨£mh
¤ß C¢u E®©õ A|õøu¯õUP¨£mk 89 BskPÒ E¸s÷hõi-
ÂmhÚ. C¢{ø»°À |õ® GÆÁõÖ ¤ÍÄ£kzu¨£m÷hõ®?
|®•øh¯ uø»ø©zxÁ® GÆÁõÖ Põ»Û BvUP PõL¤º-
PÍõÀ ÃÌzu¨£mhx? Gß£øu AÔ¢x öPõshõÀ uõß
•ì¼®PÒ ÂÈ¨¦nºÄhß ö\¯À£h •i²®. HöÚÛÀ
CßøÓ¯ Põ»Û BvUPÁõvPÒ Q»õL£õ «sk® HØ£mk-
ÂhU Thõx Gß£uØPõP A¸®£õk£mk Á¸QßÓÚº.
AuØPõP EøÇ¨£ÁºPøÍ u[PÎß P[PõoPÍõÚ •ì¼®
Bm]¯õÍºPÒ ‰»® ]zvμÁøuUS EÒÍõUSQßÓÚº.
BÚõÀ Aøu²® «Ô •ì¼®PÒ E»öP[S® GÊa]²hß
Q»õL£zøu «sk® {ø»|õmh £õk£mk Á¸QßÓÚº.
GÚ÷Á ÂøμÂÀ AÀ»õð Âß EuÂ²hß Q»õL£õ
HØ£k® Gß£vÀ I¯ªÀø».
£v¨£Pzuõº
5
Ao¢xøμ
"Q»õL£õ GÆÁõÖ ÃÌzu¨£mhx' GßÓ ¡ø»¨ £iz÷uß.

•ì¼®PÎß •Ê¨ ¤μa]øÚPøÍ²® £izux÷£õÀ Enº¢-
÷uß. £v‰ßÖ ¡ØÓõskPÐUS® ÷©»õP •ì¼®PÎß
J÷μ uø»ø©¯õÚ Q»õL£õ îä› 1342, μá¨ 28&À (Q.¤. 1924
©õºa 3) ÃÌzu¨£mh ¤ßÚº •ì¼®PÒ £» ¤›ÂÚºPÍõP
]øuUP¨£mhõºPÒ GßÓ ö\´vø¯ AÔ²®÷£õx EÒÍ®
£›uÂUQÓx. E»QØS ÁÈPõmh Á¢u \•uõ¯® ÁÈuÁÔ
{ØS® AÁ»® Psk •ì¼®PÒ AÍÁØÓ x¯μ® Aøh-
QÓõºPÒ. CßøÓ¯ `Ì{ø»°À •ì¼®PÎß ãÁõuõμ
¤μa]øÚ GßÚ? Q»õL£zøu «sk® {ø»{ÖzxÁøu Hß
ÁõÌÄ&- © μn ÷£õμõmh©õP •ì¼®PÒ öPõÒÍÂÀø»?
Gß£Ú ÷£õßÓ ö\´v-PøÍ SºBß, _ßÚõ Ai¨£øh°»õÚ
Buõμ[PÎß ‰»® C¢¡¼À öuÎÄ¨£kzu¨£mkÒÍx
SÔ¨¤hzuUPx. ÷©¾® ""|¤zxÁzvß
Aia_ÁmiÀ «sk® Q»õL£õ HØ£k®'' GßÓ AÀ»õð-Âß
yuº AÁºPÎß |Øö\´v |©US |®¤UøP AÎUQÓx.
•ì¼®PÒ AuØPõP JßÖ£mk •¯Ø] ÷©Ø- ö PõÒÍ
÷Ási¯x Áõâ£õS®.
AÀ»õð Âß A¸möPõøh¯õÚ Q»õL£õ «sk®

{ÖÁ¨-£k® |õÒ öÁS öuõø»ÂÀ CÀø» Gß£x EÖv¯õÚ
JßÓõS®. C®•¯Ø]US GÀ»õ® ÁÀ» AÀ»õð öÁØÔ
AÎ¨£õÚõP! B«ß.
÷£μõ]›¯º
•í®©x CÀ¯õì á©õ¼ M.A.,
Cì»õª¯ C»UQ¯ B´ÁõÍº
Y. JzuUPøh, ©xøμ.
6
•ßÝøμ
AQ»[PÎß CøÓÁÚõÚ AÀ»õðÄU÷P ¦PÇøÚzx®

E›zuõSP! é»Áõzx® é»õ•® ©Ûu S»zuø»Áº
•í®©x AÁºPÒ «x® AÁºPÎß Sk®£zuõº «x® Ezu©
éíõ£õUPÒ «x® AÀ»õðÂß ©õºUP® ÷©÷»õ[S-
ÁuØPõP £õk£k÷Áõº «x® GßöÓßÖ® HØ£kÁuõP!
|¤zxÁzøu²® ©Ûu \•uõ¯zvØS ÁÈPõmk®
uø»ø©z- x Ázøu²® AÀ»õð •í®©x AÁºPÐUS
ÁÇ[QÚõß. AÁºPÐUS¨ ¤ßÚº ""]Ó¢u \•uõ¯®'' GßÖ
AÀ»õð ÁõÀ AøÇUP¨£mh •ì¼® E®©zvh® E»P
©UPÐUS ÁÈPõmk® ö£õÖ¨¦ ÁÇ[P¨£mhx.
AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ:&
""£Ü Cìμõ±À \‰Pzuõøμ |¤©õºPÒ Bm] ö\¾zvU

öPõs- i ¸¢uõºPÒ. J¸ |¤ ©øÓ¢ux® CßöÚõ¸ |¤
AÁ¸US¨ £v»õP ö£õÖ¨¦ ÁQ¨£õº. GÚUS¨ ¤ÓS G¢u
|¤²® Qøh¯õx. P½L£õUPÒ E¸ÁõSÁõºPÒ. BÚõÀ AÁº-
PÎß GsoUøP AvP¨£i¯õQÂk® GßÖ AÀ»õðÂß
yuº AÁºPÒ TÔ¯x®, AÀ»õðÂß yu÷μ! (Ax öuõhº-
£õP) G[PÐUS GßÚ PmhøÍ°h¨ ÷£õQßÕºPÒ GÚU
÷PmhÚº. AuØS |¤ AÁºPÒ, AÁºPÎÀ •u¼À ¯õ›hzvÀ
ø£B ö\´wºP÷Íõ, AÁ›hzv÷»÷¯ Aøu {øÓ-÷ÁØÖ[PÒ.
7
AÁºPÐUS›¯ Phø©ø¯ AÁºPÐUSa ö\¾zv Âk[PÒ.

{a\¯©õP AÀ»õð AÁºPÒ PsPõozuøu¨ £ØÔ
AÁºPÎh÷© Â\õμøn ö\´Áõß'' GßÖ £vÀ ö\õßÚõºPÒ.
(¦íõ›)
BP÷Á |¤ AÁºPÐUS ¤ßÚº ©UPÐUS ÁÈPõmk®

ö£õÖ¨¦ •ì¼®PÎß uø»ÁμõÚ P½L£õÂh® ÁÇ[P¨-
£mi¸U-QÓx. Cì»õzøu ©UPÐUS ©zv°À |øh•øÓ¨-
£kzxÁuØS®, AÁºPøÍ Gv›PÎh-ª¸¢x £õxPõ¨£uØS®,
Cì»õzvß ö\´vø¯ E»Pö©[S® uLÁõ ‰»® Gkzxa
ö\ÀÁuØS® E›¯ AvPõμ® P½L£õÄUS ÁÇ[P¨- £ mi¸U-
QÓx. GÚ÷Á •ì¼®PÒ ©zv°À P½L£õ J¸Áº ÇUP
÷Ási¯x® AÁμx uø»ø©-°ß RÌ •ì¼®PÒ JßÖ£mk
Pmk¨£õmkhß ÇUP ÷Ási¯x® Áõâ£õS®.
Cì»õzøu |øh•øÓ¨£kzuÄ® •ì¼®PøÍ £õxPõUP-
Ä®, Cì»õzvß uLÁõøÁ Gkzxa ö\À»Ä® uÚUS
"_Àuõß' GÝ® AvPõμzøu AÎUP ÷Ásk®
(£Ü Cìμõ±À:80) GßÖ îäμzvØS •ß •í®©x

AÁºPÒ, AÀ»õð Âh® xB ö\úõºPÒ. AÆì, Pìμä
÷Põzvμzuõº ‰»©õP A¢u AvPõμzøu AÀ»õð
AÁºPÐUS ©vÚõÂÀ AÎzuõß. A¢u AvPõμzvß ‰»®
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ Cì»õª¯ Aμø\ ©vÚõ
©õ|P›À {ÖÂ AÀ»õð Âß PmhøÍPøÍ {øÓ÷ÁØÔ-
ÚõºPÒ. AÁºPÒ ©μn©øh¢u÷£õx, Cì»õzøu {ø»-
|õmk® ö£õÖ¨ø£ •ì¼® E®©zvh® J¨£øhzxa
ö\ßÓõºPÒ. GÚ÷Á wøÚ {ø»|õmk® Âå¯zvÀ A§£UPº
]zvU øP P½L£õÁõP •ì¼®PÒ {¯ªzx ø£B ö\´-
uõºPÒ. Cì»õzvß AvPõμ Aø©¨£õÚ Q»õL£zvß
ö£õÖ¨ø£ HØÖ A§£UPº ]zvU , AÀ»õð Âß
PmhøÍ- P øÍ {øÓ÷ÁØÔÚõºPÒ. Auß ¤ßÚº öuõhºa]-
¯õP J¸Á¸US¨ ¤ß J¸ÁμõP P½L£õUPÒ •ì¼®PÒ
©zv°À Ç¢xöPõsk, AÀ»õð Âß wøÚ {ø»|õmi-
ÚõºPÒ. P½L£õøÁ ÷uºÄö\´x ø£Azøu {øÓ-÷ÁØÖÁuß
‰»® Q»õL£zøu {ø»{Özx® Pmhõ¯U Phø©ø¯
8
•ì¼®PÒ öuõhº¢x {øÓ÷ÁØÔ Á¢uõºPÒ. C¢u
ö£õÖ¨ø£ {øÓ÷ÁØÖÁvÀ •ì¼®PÒ GzuøP¯ A»m]¯-
•® PõmhÂÀø». HöÚÛÀ Q»õL£õ Gß£x L£ºÐPÎß
AìvÁõμ©õP ÇUQÓx. Cì»õzøu {ø»- | õmkuÀ
•ì¼® E®©zøu £õxPõzuÀ, Cì»õzvß ö\´vø¯ uLÁõ
‰»©õPÄ® âíõx ‰»©õPÄ® E»P ©UPÒ AøÚÁ›h•®
Gkzxa ö\À¾uÀ BQ¯ Pmhõ¯UPhø©-PøÍ P½L£õUPÒ
öuõhº¢x {øÓ÷ÁØÔ Á¢uÚº.
GÛÝ® Cì»õ® Á¸øPz u¢u |õÎ¼¸¢x Aøu AÈ¨£-

uØ-PõPÄ®, •ì¼®PøÍ •Ô¯i¨£uØPõPÄ® Cì»õzvß
Gv›PÒ £À÷ÁÖ ÁøP°À •¯Ø] ö\´x öPõsi¸¢uõºPÒ.
GsoUøP°¾® BØÓ¼¾® Gv›PÒ {ø»zv¸¢u÷£õv¾®
•ì¼®PøÍ AÁºPÍõÀ öÁØÔ öPõÒÍ C¯»ÂÀø».
HöÚÛÀ AÁºPÒ Cì»õzøu {ø»|õmh £õk£mk Á¢u-
uõÀ AÀ»õð Âß EuÂ AÁºPÐUS QøhzxU öPõsk
Ç¢ux. CÆÁõÓõP Cì»õzvØS® SL¨¸US® ©zv°À
|h¢u ÷£õμõmh® £v‰ßÖ ¡ØÓõskPÍõP |øh- ö £ØÖ
Á¢ux. GÛÝ® AÀ»õð Âß EuÂ öPõsk •ì¼®PÒ
PõL¤ºPøÍ öÁØÔöPõsk Cì»õzøu {ø»-|õmiÚõºPÒ.
GÛÝ® ¤ØPõ»zvÀ •ì¼®PÎß EÒÍzvÀ D©õÛß
JÎ ©[Q¨÷£õÚuõÀ, Cì»õzøu ÂÍ[QU öPõÒÐ®
BØÓÀ AÁº-PÎh® ©øÓ¯z öuõh[Q¯x. Cuß Põμn©õP
Gv›PÎß \vzvmhzvØS AÁºPÍõÀ DköPõkUP •i¯-
ÂÀø». GÚ÷Á Cì»õzøu ÃÌzx® u[PÒ C»m]¯zvÀ
PõL¤ºPÒ öÁØÔ ö£ØÓõºPÒ. Cuß Põμn©õP îä› 1342
μá¨ 28&À (Q.¤. 1924 ©õºa 3) Q»õL£õ ÃÌzu¨£mhx.
¤›mhß uø»ø©°À C¯[Q¯ ÷©ØPzv¯ PõL¤ºPÒ
Cì»õzvØS GvμõPÄ® •ì¼® E®©zvØS GvμõPÄ®
£À÷ÁÖ \vzvmh[PøÍz wmi ö\¯À£mhõºPÒ. C¢u
ÂÁPõμzøu •ì¼®PÒ Enºa]¨§ºÁ©õP GvºöPõshõº-
P÷Í uÂμ, Cì»õª¯ ]¢uøÚ Ÿv¯õP GvºöPõÒÍÂÀø».
Euõμn©õP Q»õL£zøu ÃÌzu ¤›mhß Pkø©¯õÚ
|hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõsh÷£õx, C¢v¯ xønU-
PshzvÀ ÁõÌ¢u •ì¼®PÒ ªPÄ® PÁø»¨£mhõºPÒ.
•ì¼®PÎÀ £»º Q»õL£z C¯UPzvÀ u[PøÍ CønzxU-
9
öPõsk ö\¯À£mhõºPÒ. EnºÄ¨§ºÁ©õPÄ®, ©Ú EÖv-

²hÝ® Q»õL£zøu PmiUPõUP A¸® £õk£mhõºPÒ.
CuØPõP ©õö£¸® {vø¯ vμmi C¢v¯ Q»õL£z Pªmi
‰»©õP Cìuõß§¾US AÝ¨¤ øÁzuõºPÒ. Q»õL£zøu
•ìuL£õ P©õø» ÃÌzv¯÷£õx,AÁºPÎß Cu¯[PÐ®
ö|õÖ[Q¨- ÷ £õÚx. C¢u ©õö£¸® Avºa]°¼¸¢x «Í
}shPõ»-©õÚx.
E»P •iÄ |õÒ Áøμ HØ£k® AøÚzx¨ ¤μa]øÚ-
PÐUS® Cì»õzvÀ wºÄ ÇUQÓx GßÓ Ai¨£øh°À,
•ì¼®PÒ B´Ä ö\´¯ÂÀø». •ì¼®PÎß •ß¦
Q»õL£õ AÈUP¨-£mh÷£õx, AÁºPÒ £uØÓ©øh¢uõºP÷Í
uÂμ ]¢uøÚ Ÿv¯õP ö\¯»õØÓÂÀø». •ì¼®PÎh®
Põn¨£mh JØÖø©-°ßø©²®, Cì»õzøu ÂÍ[QU öPõÒ-
ÁvÀ HØ£mh £»ÃÚ•® AÁºPøÍ vÓÚØÓÁºPÍõP BUQ-
°¸¢ux. ]¢uøÚ Ÿv¯õP •ì¼®PøÍ £»ÃÚ¨£kzx-
Áv¾®, ÷u]¯Áõu Ai¨£øh°À ¤›ÂøÚø¯ HØ£kzx-
Áv¾® ÷©ØPzv¯ºPÒ öÁØÔö£ØÓõºPÒ. Cuß Põμn©õP
•ì¼®PÒ SÇ¨£©øh¢x ö\¯»ØÖ¨ ÷£õÚõºPÒ!
Cì»õzvß AvPõμ Aø©¨£õÚ Q»õL£zøu {ø»{Özv
wøÚ {ø»|õmkÁuØS Bμ®£Põ» •ì¼®PÒ GzuøP¯
v¯õP[PøÍ²® Aº¨£o¨¦PøÍ²® ö\úõºPÒ Gß£øu
|õ® Gso¨ £õºUP ÷Ásk®. C¢u ©õö£¸® £o°À
GsnØÓ •ì¼®PÒ u[PÒ E°ºPøÍ v¯õP® ö\úõºPÒ.
÷©¾® Pk® xß£[PøÍ²® ö£¸¢x¯μ[PøÍ²® AÝ£Âz-
uõºPÒ. P½L£õÂß uø»ø©-°ß RÌ Cì»õzvß ö\´vø¯
âíõx ‰»©õPÄ® uLÁõÂß ‰»©õPÄ® Gkzxa
ö\ßÓõºPÒ. Q»õL£õ Ç¢u÷£õx •ì¼® E®©õ E»Qß
•ßÚo \•uõ¯©õPÄ®, öÁØÔ öPõÒÍ •i¯õu Tmh-
©õPÄ® uø» {ªº¢x {ßÓx. BÚõÀ, Q»õL£õ ÃÌzu¨£mh
¤ßÚº (89 BskPÒ) •ì¼®PÒ GÀ»õ A®\[PÎ¾® ÃÌa]
Aøh¢x EÒÍõºPÒ. A£›ªu©õÚ C¯ØøP ÁÍ[PøÍ²®
©Ûu BØÓÀPøÍ²® ö£ØÔ¸¢u ÷£õx® u[PøÍ uø»ø©
uõ[Q ÁÈ|hzva ö\À¾® Aμ]¯À uø»ÁμõÚ P½L£õ
CÀ»õu Põμnz-vÚõÀ, CßÖ GÀ»õz xøÓPÎ¾® ¤ßu[Q-
ÂmhõºPÒ. AÁºPÎß £õxPõ¨¦®, Pso¯•® CßÖ
÷PÒÂU SÔ¯õPÂmhx.
10
C¢{ø»°À Q»õL£zøu {ø»|õmh £õk£kÁx
•ì¼®PÒ «x Pmhõ¯U Phø©¯õS®. Q»õL£õ «sk®
{ø»|õmh¨ £mk C¢u E®©õ uø»{ªº¢x ÁõÇ GÀ»õ®
ÁÀ» AÀ»õð A¸Ò£õ¼¨£õÚõP. B«ß!
÷åU A§ áõL£º
μ©»õß 17 îä› 1431
BPìm 27 Q.¤. 2010
11
""AÁºPÒ u® Áõ´PøÍU öPõsk AÀ»õðÂß

JÎø¯ (Fv) AøÚzxÂh Â¸®¦QÓõºPÒ.
BÚõÀ {μõP›¨£ÁºPÒ öÁÖzu÷£õx® AÀ»õð
uÚx JÎø¯ •Êø©¯õUQ øÁUPõ©À ÇUP-
©õmhõß. AÁßuõß uß yuøμ ÷|ºÁÈ²hÝ®
\zv¯ ©õºUPz-xhÝ® AÝ¨¤ øÁzuõß, Cøn
øÁ¨£ÁºPÒ öÁÖzu- ÷ £õv¾® GÀ»õ ©õºUP[-
PøÍ²® ªøPUS-©õÖ AÁß ö\´Áõß.''
(AzuÆ£õ: 32, 33)
12
Cì»õzvØS® SL¨¸US®
Cøh°»õÚ ÷£õμõmh®
C ì»õ® A¸Í¨£mh |õÎ¼¸¢x Cì»õª¯ ]¢uøÚ-

PÐUS® SL¨º ]¢uøÚPÐUS® ©zv°¾® •ì¼®PÐUS®
PõL¤ºPÐUS® ©zv°¾® ÷£õμõmh® E¸ÁõQÂmhx.
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ AÝ¨£¨£mh xÁUP Põ»zvÀ
C¢u ÷£õμõmh® AÔÁõº¢u ÷£õμõmh©õP÷Á (Intelectual
struggle) Ç¢x Á¢ux. AvÀ GzuøP¯ B²u ÷£õμõmh•®
Ch® ö£ÓÂÀø». ©vÚõ ©õ|P›À Cì»õª¯ Aμ_ {ÖÁ¨-
£k® Áøμ CzuøP¯ `Ç÷» }izx Á¢ux. Cì»õª¯ Aμ_
{ÖÁ¨£mh ¤ßÚº CμõqÁ•® AvPõμ Aø©¨¦® E¸-
ÁõUP¨£mhÚ. Auß ¤ßÚº AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
AÔÁõº¢u ÷£õμõm- h zøu B²u÷£õμõmhzxhß Cønz-
uõºPÒ. Cøuz öuõhº¢x âíõx öuõhº£õÚ Á\Ú[PÒ
A¸Í¨£mhÚ. PõL¤ºPÐUS GvμõÚ •ì¼®PÎß ÷£õμõm-
h•® öuõhº¢ux. AÔÁõº¢u ÷£õμõmhzxhß Cøn¢u
C¢u Cμzu® ]¢x® B²u ÷£õμõmh® Q¯õ©|õÒ Áøμ
öuõhº¢x |øhö£Ö® GßÖ AÀ»õðÂß yuº AÔÂz-
v¸U-QÓõºPÒ. A¢u |õÒ Á¸®÷£õx AÀ»õð §ªø¯²®
AvÀ Á]¨£ÁºPøÍ²® _ÃP›zxU öPõÒÁõß. Cuß
Põμn©õPz- u õß SL£º Gß£x Cì»õzvß Pk®£øP- ¯ õP
Ç¢x Á¸-QÓx! CÆÁõ÷Ó C¢u E»PzvÀ SL£º ÇUS®
Áøμ PõL¤ºPÒ •ì¼®PÐUS Gv›¯õP÷Á Ç¢x Á¸-
ÁõºPÒ! ©Öø© |õÒ Á¸®Áøμ •ì¼®PÐUS® PõL¤º-
PÐUS® Cøh°À |hUS® C¢u ÷£õμõmh® öuõhº¢x
13
öPõs÷h°¸US®! Cx vmhÁmh©õÚx®, GßÖ® ©õÓõux-

©õÚ \zv¯©õS®. GÚ÷Á C¢u P¸zx G¨÷£õx® •ì¼®-
PÎß EÒÍzvÀ öuÎÁõP {ø»zv¸UP ÷Ásk®, ÷©¾®
C¢u AÍÄ÷Põ¼ß Ai¨£øh°À ©mk÷© Cì»õz-vØS®
SL¨¸US® Cøh°¾ÒÍ EÓÄ® •ì¼®-PÐUS® PõL¤º-
PÐUS® Cøh°¾ÒÍ EÓÄ® wº©õÛUP¨-£h ÷Ásk®.
Pkø©²® EUQμ•® {øÓ¢u vmhÁmh©õÚ AÔÁõº¢u

÷£õμõmh® £v‰ßÖ BskPÒ öuõhº¢x |øhö£ØÓx.
Cì»õª¯ ]¢uøÚPÐUS® SL¨º ]¢uøÚPÐUS® ©zv°À
|h¢u C¢u Pkø©¯õÚ ÷£õμõmhzvÀ Cì»õª¯ ]¢uøÚPÒ
öÁØÔö£ØÓuß ÂøÍÁõP AÀ»õð Cì»õzvØS
öÁØÔ-¯Îzuõß. •ì¼®PøÍ £õxPõUPUTi¯x®, Cì»õz-
vß £õxPõ¨¦ ÷Ph¯©õP ÇUPU Ti¯x®, âíõx ‰»©õP
©UPÐUS ÷|ºÁÈø¯ PõmkÁuØS BØÓÀ öPõshx©õÚ Kº
Aμ_ ©vÚõÂÀ {ÖÁ¨£mhx. Akzukzx {PÌ¢u öuõhºa]-
¯õÚ ²zu[PÎÀ Cì»õzvØS® SL¨¸US® ©zv°¾®
•ì¼®PÎß £øhPÐUS® PõL¤ºPÎß £øhPÐUS® ©zv-
°¾® EUQμ©õÚ ÷£õºPÒ {PÌzu¨-£mhÚ. AøÚzx ÷£õº-
PÎ¾® •ì¼®PÒ öÁØÔø¯ uUP-øÁzxU öPõshÚº. ]»
²zu[PÎÀ •ì¼®PÐUS ¤ßÚøhÄ HØ£mh÷£õv¾®
G¨÷£õx® ÷£õºUPÍzvÀ •ì¼®P÷Í öÁØÔÁõøP ì-
ÚõºPÒ. HÓzuõÇ I¢x ¡ØÓõskPÐUS ÷©»õP •ì¼®PÒ
öuõhº¢x öÁØÔU öPõi |õmiÚõºPÒ.
C¢u Põ»PmhzvÀ Cì»õª¯ Aμ_ •ßÚo Aμ\õPÄ®

•ì¼®PÒ E»Qß •ßÚo \•uõ¯- © õPÄ® vPÌ¢x
Á¢uõºPÒ. ©õÝh Áμ»õØÔÀ •ì¼®PÒ }[P»õP ÷ÁöÓ¢u
\•uõ¯•® CzuøP¯ J¸ ©õö£¸® öÁØÔø¯ Aøh¢vh-
ÂÀø». ©õÓõP C¢u J¨£ØÓ öÁØÔ Cì»õª¯ Aμ]ØS
©mk÷© E›¯uõP ÇUQÓx. GÛÝ® PõL¤ºPÒ SÔ¨£õP
I÷μõ¨¤¯ Bm]¯õÍºPÍõP Ç¢x-Á¢uÁºPÒ Cì»õzvß
C¢u öÁØÔø¯ ÷|õmhªmk Á¢uõºPÒ. HöÚÛÀ
Cì»õzøu uõUQ AÈzx- Â h AÁºPÒ \›¯õÚ u¸n®
£õºzxU öPõsi¸¢uõºPÒ. •ì¼®PÒ SÔzx PõL¤ºPÒ
u[PÒ ö|g\[PÎÀ Ág\P Gsn® öPõs- i ¸¢uõºPÒ,
HöÚÛÀ •ì¼®PøÍ²® Cì»õzvß GÊa]- ø ¯²®
14
AÁºPÒ ö£¸® Aa_Özu»õP÷Á P¸vÚõºPÒ. BP÷Á
•ì¼®PøÍ _Áköu›¯õ©À AÈzxÂh AÁºPÒ Â¸®¤-
ÚõºPÒ. Áõ´¨¦PÒ Qøhzu÷£õöuÀ»õ® •ì¼®- P ÐUS
GvμõP uõUSuÀ öuõS¨£v¾® Cì»õzvØS GvμõP \vz-
vmh[PÒ wmkÁv¾® AÁºPÒ ö£¸•¯Ø] GkzxU-
öPõshõºPÒ.
îä› BÓõ® ¡ØÓõsiß CÖvUPmhzv¾® (Q.¤.

£v÷Úõμõ® ¡ØÓõsk) îä› HÇõ® ¡ØÓõsiß xÁUPz-
v¾® Cì»õª¯ Aμ]ß ©õPõn[PÎÀ (Wilayah) ¤ÍÄ
HØ£mi¸¢u {ø»ø¯²®, EÒÂÁPõμU öPõÒøP, {v°¯À,
CμõqÁ® ©ØÖ® AvPõμ® BQ¯ Âå¯[PÎÀ ]» •UQ¯
¤μõ¢v¯[PÎ¾® ©õPõn BÐ|ºPÒ ußÛaø\-¯õP ö\¯À-
£mk Á¢u {ø»ø¯²® PõL¤ºPÒ PsqØ-ÓõºPÒ. J¸ø©z-
xÁ® öPõsh Aμ\õP (Unitary state) CÀ»õ©À Tmhõm]
•øÓ°À (Federal state) C¯[S® Aμ_ ÷£õß÷Ó Cì»õª¯
Aμ_ C¯[QÁ¢x. ª®£ºPÎÀ {ßÓÁõÖ P½L£õUPÐUPõP
xB ÷©ØöPõÒÁx, P½L£õ-Âß ö£¯º ö£õÔzu |õn¯[PøÍ
Aa]kÁx ©ØÖ® Pμõä {v°ß J¸ £Svø¯ P½L£õÄUS
AÝ¨¦Áx ÷£õßÓ ]» \®¤μuõ¯[- P øÍ ©mk® ©õPõn
BÐ|ºPÒ ¤ß£ØÖÁx GßÓ {ø»US P½L£õÂß AvPõμ®
_¸mh¨£mhx. C¢u {ø»ø¯ PsqØÓ I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ
•ì¼®PÐUS GvμõP ]¾øÁ ²zuUPõμºPøÍ AÝ¨¤
Pk®÷£õº öuõkzuÚ. Pkø©¯õP |h¢u C¢u ²zuzvÀ
•ì¼®PÒ ÷uõÀÂø¯ uÊÂÚõºPÒ. £õ»ìwÚ®, ö»£Úõß
©ØÖ® ]›¯õ BQ¯øÁ Ah[Q¯ åõ® ¤μõ¢v¯zøu
PõL¤ºPÒ øP¨£ØÔÚõºPÒ. C¢u ¤μõ¢v¯zøu AÁºPÒ £»
BskPÐUS u[PÒ BvUPz-vÀ øÁzv¸¢uõºPÒ. v›÷£õ¼
GßÓ £Svø¯ J¸ ¡ØÓõsiØS ÷©»õP u[PÒ Pmk¨-
£õmiÀ øÁzv¸¢-uõºPÒ.
•ì¼®PÐUS® ]¾øÁ²zuUPõμºPÐUS® ©zv°À

|øh- ö £ØÓ ²zu[PÒ J¸ ¡ØÓõsk Põ»® |øhö£ØÖ
Á¢ux. PõL¤ºPÒ øP¨£ØÔ¯ £SvPøÍ «m£uØS Pkø©-
¯õÚ •¯Ø]PÒ ÷©ØöPõÒÍ¨£mh÷£õv¾®, C¢u ²zuzvß
ÂøÍÁõP •ì¼® E®©õ SÇ¨£©õÚ {ø»ø¯÷¯ Gvº-
öPõÒÍ ÷|›mhx. ÷©¾® Cì»õª¯ Aμ]ß A¢uìøu C¢u
15
²zu® öÁSÁõP SøÓzxÂmhx. C¢u ²zuzvÀ •ì¼®PÒ

÷uõÀÂø¯ uÊÂÚõºPÒ. AÁºPÒ «x PõL¤ºPÒ u[PÒ-
öÁØÔø¯ {ø»|õmiÚõºPÒ. C¢u ²zuz- v À PõL¤ºPÒ
vmhÁmh©õÚ öÁØÔø¯ {ø»|õmiÚõºPÒ. Cì»õzvØS
GvμõP PõL¤ºPÒ AÔÁõº¢u •øÓ°÷»õ AÀ»x Bß«P
Ÿv¯õP÷Áõ öÁØÔ ö£ÖuÀ Gß£x J¸÷£õx® {PÇ•i¯õx
GßÓ÷£õv¾® Gso¨£õºUP •i¯õu AÍÄUS CÈÄ®
uø»USÛÄ® •ì¼®PÒ «x ÂÊ¢uÚ. ]¾øÁ ²zu[PÎß
CÖvU PmhzvÀ åõ® ¤μõ¢v¯zvÀ Ç¢x PõL¤ºPøÍ
Âμmi¯i¨£vÀ öÁØÔ Psh ÷£õv¾® ]¾øÁ ²zu®
|h¢u Põ»Pmh® •ì¼®PÒ ÷uõÀÂ²ØÓ Põ»Pmh-©õP÷Á
P¸u¨£kQÓx. HöÚÛÀ, PõL¤ºPÐhß {PÌ¢u ]¾øÁ
²zuzøu •ì¼®PÒ öuõhºa]¯õP ÷©ØöPõÒÍ-ÂÀø».
C¢{ø»°À ]¾øÁ ²zu® •i¢u Eh÷Ú÷¯ ©[÷Põ¼¯º-
PÎß £øhö¯k¨¦® £õUuõz |P›À AÁºPÒ {PÌzv¯
£köPõø» \®£[PÐ® Akzukzx {PÌ¢uÚ. C¢u ¤ßÚøh-
Âß öuõhºa]¯õP A÷u Á¸hzvÀ (îä› 656, Q.¤. 1258)
h©õìPì |Pμ® ©[÷Põ¼¯º-PÎß øPPÎÀ ÃÌ¢ux. Cuß
¤ßÚº (îä› 658, Q.¤. 1260) ö\¨h®£º 3&À A´ß áõ¿z
²zu® {PÌ¢ux. AvÀ ©[÷Põ¼¯ºPÒ •Ô¯iUP¨-£mhÚº.
©[÷Põ¼¯ºPÐUS GvμõP ö£ØÓ ©õö£¸® öÁØÔ°ß
Põμn©õP •ì¼®PÒ EÒÍzvÀ ö£¸® GÊa] ÷uõßÔ¯x.
AÁºPÒ ]¢uøÚ°À âíõx £ØÔ¯ ¦zxnºÄ GÊ¢x
Aø»÷©õv¯x. E»P-ö©[S® Cì»õzvß ö\´vø¯ Gkzxa
ö\À» ÷Ási¯uß AÁ]¯zøu AÁºPÒ Enº¢x öPõs-
hõºPÒ. GÚ÷Á, âíõvß ÁÈ°»õÚ •ì¼®PÎß öÁØÔ¨
£¯n® «sk® öuõhº¢ux. ø£éõ¢v¯ ÷£μμ]ØS (Roman
Empire) GvμõÚ âíõx ©Ö£i²® öuõhº¢ux. Akzukzx
²zu[PÒ JßÓß¤ß JßÓõP ÷©ØöPõÒÍ¨- £ mhÚ.
•ì¼®PÒ öÁØÔUS÷©À öÁØÔø¯ DmiÚõºPÒ. îä›
HÇõ® ¡ØÓõsk ÁõUQÀ •ì¼® E®©õ ©Ö£i²® âíõx
GßÓ öÁØÔ¨ £¯nzøu öuõh[Q¯x; öuõhºa]¯õP £»
²zu[PÒ {PÌ¢uÚ. ]» u¸n[PÎÀ •ì¼®PÒ ¤ßÚøhÄ
G´v¯÷£õv¾® G¨÷£õx® AÁºP÷Í öÁØÔ ÃμºPÍõP
vPÌ¢uõºPÒ. £» ²zu[PÎÀ öÁØÔø¯ Dmi¯uß ‰»©õP
£» {»¨£μ¨¦UPøÍ •ì¼®PÒ øP¨£ØÔÚõºPÒ. îä›
16
12&® ¡ØÓõsk (Q.¤. 18&B® ¡ØÓõsk) Áøμ Ax E»Qß
•ßÚo A¢uìx ö£ØÓ ©õö£¸® ÁÀ»μ\õP ÂÍ[Q¯x!
¤ØPõ»zvÀ I÷μõ¨£õÂÀ {PÌ¢u ©õØÓ[PÒ •ì¼®

E®©zvÀ Gvº ÂøÍÄPøÍ HØ£kzvÚ. I÷μõ¨¤¯ |õkPÎÀ
HØ£mh öuõÈØ¦μm] (Industrial Revolution) E»P |õkPÎÀ
BÇ©õÚ uõUP[PøÍ HØ£kzvÚ. öuõÈØ¦μm]¯õÀ
ÂøÍ¢u uõUP[PÎß •iÁõP •ì¼®PÒ SÇ¨£® Aøh¢x
ö\¯»ØÖ¨ ÷£õS® {ø» HØ£mhx. Cuß öuõhºa]¯õP
E»P |õkPÎß Aμ]¯À AoPÎ¾® AÁØÔß £»zv¾®
©õØÓ® HØ£mk Cì»õª¯ Aμ_ uÚx E¯º¢u {ø»°¼¸¢x
]Ôx ]ÔuõP ÃÌa]¯øh²® {ø» HØ£mhx! CÖv¯õP,
I÷μõ¨¤¯ºPÎß PmkUPh[Põu ÷£μõø\PÐUS Cøμ¯õQ¨
÷£õS® öPõÒøÍ¨ ö£õ¸ÍõP ©õÔ AÈøÁ Gvº-öPõshx!
CußÂøÍÁõP Cì»õª¯ Aμ_ öÁØÔ-öPõsh {»¨£μ¨¦-
PøÍ²® HØPÚ÷Á Auß AvPõμzvÀ Ç¢xÁ¢u {»¨£μ¨¦-
PøÍ²® PõL¤ºPÎh® ÂmkÂmk öÁÎ÷¯Ö® {ø»
HØ£mhx. Cì»õª¯ Aμ]ß {»¨£μ¨¦PøÍ PõL¤ºPÒ
]Ôx]ÔuõP BUQμªzuõºPÒ.
Cì»õª¯ Aμ_ £»ÃÚ® Aøh¢xÂmhøuÄ® •ì¼®-

PÎß GÊa] •ØÓõP •i¢x÷£õ´Âmhøu²® C¢{PÌa]
EÖv¨£kzv¯x! Auß ¤ßÚº Cì»õª¯ Aμø\ \ºÁ÷u\
Aμ]¯À Aμ[Q¼¸¢x •Êø©¯õP }USÁuØS® Auß
‰»©õP ©UPÎß ÁõÌUøP ÂÁPõμ[PÎ¼¸¢x Cì»õzøu
APØÖÁuØS®, I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ vmh® wmi ö\¯À-
£mhÚ. ÷ÁÖ ÁøP°À TÖÁ- ö ußÓõÀ •ì¼®PÎß «x
¦v¯ ]¾øÁ²zuzøu xÁUS-ÁuØS I÷μõ¨¤¯ºPÒ vmh®
ÁSzuõºPÒ! GÛ¾® •uÀ ]¾øÁ ²zu® ÷£õ» AÀ»õ©À
•ì¼®PÎß «x ÷£õº öuõk¨£x ©ØÖ® Cì»õª¯ Aμø\
öÁØÔ öPõÒÁx BQ¯ ÷|õUP[PÐUS A¨£õØ£mk £»
Ág\P ÷|õUP[PÐhß ¦v¯ ]¾øÁ ²zu® öuõkUP¨£mhx.
C¢u ]¾øÁ ²zuzvß ¤ßÚo°À £k£¯[Pμ©õÚ ÷|õUP[-
PÐ® BÇ©õÚ \vz-vmh[PÐ® Ch®ö£ØÔ¸¢uuõÀ Auß
ÂøÍÄ ªP BÇ©õÚ- u õPÄ® wÂμ©õÚuõPÄ® Ç¢ux.
Cì»õª¯ Aμø\ •ØÓõP ÃÌzv Auß BÇ©õÚ ÷ÁºPøÍ
Aia_Ák öu›¯õ©À AÈzx-ÂkÁx ¦v¯ ]¾øÁ²zuzvß
17
÷|õUP©õP Ç¢ux. ÷©¾® ]» ¦÷μõQu \®¤μuõ¯[PøÍ²®

Bß«P \h[SPøÍ²® uÂºzx Cì»õzvß ÷ÁöÓõßÖ-
ªÀø» GßÓ ]¢uøÚø¯ E¸ÁõUS-Áuß ‰»® •ì¼®PÎß
EÒÍ[PÎ¼¸¢x Cì»õzøu ÷Áöμõk ¤k[Q GÔ¢x-
ÂkÁx ¦v¯ ]¾øÁ ²zuUPõμºPÎß ÷|õUP©õP Ç¢ux.
18
Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP

I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ ÷©ØöPõsh
\vzvmh[PÒ
• ì¼®PÎß {»¨£μ¨¦PøÍ £[Rk ö\´xöPõÒÁx

öuõhº- £ õP PõL¤ºPÐUS ©zv°À P¸zx •μs£õkPÒ
Ç¢xÁ¢u ÷£õv¾® Cì»õzøu AÈUS® ]¢uøÚ°À
AÁºPÒ AøÚ- Á ¸® J¸ªzu P¸zøu öPõsi¸¢uõºPÒ.
C¢u ÷|õUPzøu {øÓ÷ÁØÖÁuØS AÁºPÒ £À÷ÁÖ ÁÈ-
•øÓPøÍ øP¯õs- h õºPÒ. xÁUPzvÀ •ì¼®PøÍ
]¢uøÚ Ÿv¯õP £»ÃÚ¨-£kzx® ÷|õUPz÷uõk ÷u]¯Áõu®
(Nationalism) ÷u\¨£ØÖ (Patriatism) ©ØÖ® Âkuø»
(Liberation) BQ¯ SL¨º ]¢uøÚ- P øÍ AÁºPÎh®
E¸ÁõUQÚõºPÒ. ÷©¾® Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP ©UPøÍ
ysiÂmh÷uõk £nzøu²® B²uzøu²® AuØPõP
Â{÷¯õP® ö\úõºPÒ. ö\º¤¯õ- Â ¾®, Q÷μUPzv¾®
CzuøP¯ \vaö\¯ÀPøÍ Aμ[÷PØÔ¯-uß ‰»® I÷μõ¨¤¯
Aμ_PÒ Cì»õª¯ Aμ]ß •xQÀ Szx® CÈö\¯ø»
÷©ØöPõshÚ. Q.¤. 1798&À L¤μõßì GQ¨x ¤μõ¢v¯zøu
BUQμªzux. ¤ßÚº £õ»ìwÚzvß «x £øhö¯kzx Aøu
BUQμª¨¦ ö\´xöPõshx. Cì»õª¯ Aμ_US ©μnAi
öPõkUS® ÷|õUPz÷uõk åõ® £Sv •ÊÁøu²® BUQμª¨¦
ö\´¯ Ax vmhªmhx. BÚõÀ Akzx {PÌ¢u ²zuzvÀ
÷uõÀÂø¯ uÊÂ¯uõÀ uõß BUQμ- ª ¨¦ ö\´xÁ¢u £Sv-
PøÍ Cì»õª¯ Aμ]h® J¨£øhzx- Â mk GQ¨v- ¼ ¸¢x
öÁÎ÷¯Ô¯x.
19
Áðíõ¤PÎß ÷uõØÓ•® \Åv Aμ]ß E¸ÁõUP•®
Cì»õª¯ Aμ]ØSÒ Ç¢uÁõÖ Auß«x uõUSuÀ ÷©Ø-

öPõÒÐ® Âu©õP uÚx P[Põo (Agent) A¨xÀ Aãì C¨Ý
•í®©x C¨Ý \Åx ‰»©õP ¤›mhß •¯Ø] ÷©Ø-
öPõshx. CUPõ»PmhzvÀ Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP
Áðíõ¤PÒ Kº Aμø\ E¸ÁõUQ, Auß Bm]¯õÍºPÍõP
•í®©x C¨Ý \Åx® ¤ßÚº AÁμx ©Pß A¨xÀ Aãéú®
Ç¢xÁ¢uõºPÒ. CÁºPÐUS ¤›mhß B²u[-PÐ® £n•®
ÁÇ[Q¯x. ¤›ÂøÚ Áõuzvß Ai¨£øh- ° À CÁºPÒ
P½L£õ- Â ß AvPõμzvØS Em£mh Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦-
PøÍ øP¨£ØÔU öPõÒÁuØS vmh® ÁSzx ö\¯À£m-
hõºPÒ. AÁºPÒ P½L£õÄUS GvμõP B²u÷©¢v Cì»õª¯
CμõqÁzvØS GvμõP ÷£õº ö\úõºPÒ! AuõÁx A«¸À
‰LªÜÛß £øhPÐUS GvμõP ÷£õº ö\úõºPÒ. JÆöÁõ¸
•øÓ²® AÁºPÐUS B²u uÍÁõh[PøÍ ÁÇ[Q Cì»õª¯
Aμ]ØS GvμõP P»P® ¦›ÁuØS ¤›mhß EÖxøn¯õP
Ç¢ux. Cì»õª¯ Aμ]ß RÈ¸¢u {»¨- £ μ¨¦PøÍ
øP¨£ØÔ AÁØÔÀ Áðíõ¤ ©zí¨ Ai¨-£øh°À EÒÍ
Bm]ø¯ {ÖÂhÄ® u[PÒ ©zí¤ØS •μs£k® ©ØÓ
©zí¦PøÍ £»Á¢u©õP ÃÌzvhÄ® Áðíõ¤PÒ Â¸®¤-
ÚõºPÒ.
CuÚi¨£øh°À, AÁºPÒ Q.¤. 1788&À SøÁz £Svø¯

`øÓ¯õi Aøu BUQμªzxU öPõshõºPÒ. ¤ÓS ÁhUS•P-
©õP •ß÷ÚÔ £õUuõU |Pøμ øP¨£ØÔU öPõshõºPÒ.
Pº£»õøÁ²® AvÀ Aø©¢xÒÍ íúøéß AÁºPÎß
P¦øμ²® øP¨£ØÔ, •ì¼®PÒ â¯õμz ö\´Áøu uøh-
ö\´¯Ä® Aøu AÈzxÂhÄ® vmh-ªmhõºPÒ. Cuß¤ßÚº
©UPõÂß «x uõUSuÀ öuõkzx Q.¤. 1803&À Aøu øP¨-
£ØÔU öPõshõºPÒ. Q.¤. 1804&® Bsk xÁUPzvÀ ©vÚõ
©õ|Pº AÁºPÎß øPPÎÀ ÃÌ¢ux. AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÎß ©snøÓø¯ {Ç¼mkU öPõsi¸¢u ö£¸®
©sh£zøu EøhzöuÔ¢x- Â mk AvÀ £vUP¨- £ mi¸¢u
CμzvÚ PØPøÍ²® ö£õß B£μn[PøÍ²® ö£¯ºzx Gkzx-
ÂmhõºPÒ. îáõì £Sv •ÊÁøu²® øP¨£ØÔ¯ ¤ßÚº
åõø© ÷|õUQ AÁºPÒ £øhö¯kz- u õºPÒ. Q.¤. 1810&À
20
î®ì £Svø¯ ö|¸[Q¯- Ä hß, Cμshõ® •øÓ¯õP
h©õìPì |Pøøμz uõUQ¯÷uõk |áL¨ £Svø¯²® uõUQ-
ÚõºPÒ. h©õìPì |PμzvÀ {ø»öPõsi¸¢u Cì»õª¯
μõqÁ® Ãμzxhß ÷£õμõi ußøÚ uØPõzxU öPõshx.
h©õìPì |Pøμ øP¨£ØÖ- Á uØS uõUSuÀ ÷©ØöPõsh
Áðíõ¤PÒ A÷u \©¯zvÀ ÁhUS•P©õP •ß÷ÚÔ
A¼¨÷£õ ¤μõ¢v¯® Áøμ²ÒÍ ]›¯õÂß ö£¸®£õ»õÚ
£SvPÎÀ u[PÒ AvPõμ GÀø»ø¯ Â›ÁõUQUöPõs-
hõºPÒ. ¤›mhÛß ysku¼ß Ai¨£øh°Àuõß
Áðíõ¤PÒ u[PÎß vmhªmh |hÁiUøPPøÍ ÷©Ø-
öPõshõºPÒ Gß£x öuÎÁõÚ Esø©- ¯ õS®. HöÚÛÀ
•í®©x C¨Ý \Åx ¤›mhÛß P[Po-¯õP C¯[QÁ¢uõº.
Áðíõ¤ ©zí¨ Cì»õzvÀ J¸ ©zí£õPÄ® Aøu

E¸ÁõUQ¯ •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¨ J¸ •äuî-
uõPÄ® Ç¢u PõμnzuõÀ Áðíõ¤PÒ u[PÒ vmh[PøÍ
{øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØS Aøu uÁÓõP ¤μ÷¯õQzx
Á¢uõºPÒ. Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP P»P® ö\´²® u[PÎß
Aμ]¯À ö\¯À£õkPÐUS®, ©ØÓ ©zí¦- P Ðhß ÷©õuÀ
HØ£kzxÁuØS®, ¤›ÂøÚ- Á õuzvß Ai¨- £ øh°À
Eì©õÛ¯ Aμ_hß ÷£õº ö\´Á- u ØS® C¢u ©zíø£
Áðíõ¤PÒ £¯ß£kzvU öPõs- h õºPÒ. Áðíõ¤PÎß
C¢u ö\¯À£õkPÒ SÔzx A¢u ©zíø£ ¤ß£ØÔ Á¢u
•ì¼®PÐUS GxÄ® öu›¯õx. BÚõÀ \Åv°ß Bm]-
¯õÍºPÐUS® AvÀ Á]zxÁ¢u Aμ¦ ©UPÐUS® Cx
•Êø©¯õP ÂÍ[Q°¸¢ux. HöÚÛÀ ¤›mhß Aμ_US®
•í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¤ØS® ©zv°À G¢uÂu-
©õÚ öuõhº¦® Ç¢xÁμÂÀø». ©õÓõP ¤›mhÝUS®
A¨xÀ Aãì C¨Ý •í®©x C¨Ý \ÅxUS® Auß ¤ßÚº
AÁμx ©Pß \ÅxUS® ÷|μi¯õÚ EÓÄ Ç¢xÁ¢ux.
íß£¼ ©zíø£ ¤ß£ØÔ Á¢u •í®©x C¨Ý A¨xÀ

Áðíõ¨ £À÷ÁÖ Âå¯[PÎÀ Cävíõx ÷©ØöPõsk
Á¢uõº. C¢u Âå¯[PÎÀ ©ØÓ ©zí¦PøÍ ¤ß£ØÔ Á¢u
•ì¼®PÒ ußÝøh¯ A¤¨¤μõ¯[PÐUS •μs£kÁuõP
•í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¨ P¸vÚõº. GÚ÷Á uÚx
A¤¨¤μõ¯zøu ÷|õUQ AÁº ©UPøÍ AøÇUPz xÁ[QÚõº.
21
uÚx A¤¨- ¤ μõ¯[PøÍ |øh•øÓ¨£kzxÁuØS •¯Ø]

÷©ØöPõsh-÷uõk ©ØÓ Cì»õª¯ A¤¨¤μõ¯[PøÍ Pkø©-
¯õP uõUQ- Ú õº. £À÷ÁÖ AÔbºPÎß Gvº¨ø£ \¢vUP
÷Ási¯ {ø» AÁ¸US HØ£mhx. Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvß
£À÷ÁÖ A«ºPÐ®, AÔbºPÐ®, •UQ¯ ¤μ•PºPÐ®
AÀ»õðÂß ÷Áuzv¼¸¢x® AÀ»õðÂß yu›ß
_ßÚõÂ¼¸¢x uõ[PÒ ÂÍ[QU öPõshuØS •μs-
£õhõP •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¤ß A¤¨-
¤μõ¯[PÒ Ç¨£-uõP P¸vÚõºPÒ. Euõμn©õP, AÀ»õð-
Âß yuº AÁº- P Îß ©snøÓø¯ â¯õμz ö\´Áx
£õÁ©õÚ ö\¯À GßÖ® íμõ® GßÖ® AÁº TÔ-
Á¢uõº. ÷©¾® GÁº AÀ»õð- Â ß yuº AÁºPÎß
©snøÓø¯ â¯õμz ö\´¯ ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒQÓõ÷μõ
AÁº öuõÊøP°À Péº ö\´¯U- T hõx; HöÚÛÀ J¸
£õÁ©õÚ ö\¯ø» ÷©ØöPõÒ-ÁuØPõP ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒ-
QÓõº GßÖ TÖ® AÍÄUS •í®©x C¨Ý A¨xÀ
Áðíõ¨ xo¢uõº. AÀ»õðÂß yuº TÔ¯uõP
AÔÂUP¨£mkÒÍ J¸ íwøé uÚx A¤¨¤μõ¯[- P ÐUS
Buõμ©õP AÁº GkzxU PõmiÚõº.
""‰ßÖ ©ìâxPøÍ u›]¨£uØPõP ©mk÷© ¤μ¯õn®

÷©Ø-öPõÒÍ ÷Ásk®; AøÁ ©ìâxßÚ£Ã, ©ìâxÀ
íμõ® ©ØÖ® ©ìâxÀ AUéõ BQ¯øÁ¯õS®.''(¦íõ›)
C¢u ‰ßÖ ©ìâxUS ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒÁøuz

uÂºzx ©ØÓøÁPÐUS ¤μ¯õn® ö\´Áx íμõ® GßÖ
C¢u íwê¼¸¢x •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¨
ÂÍ[QU öPõs-hõº. BP÷Á J¸|õÒ AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÎß ©snøÓø¯ â¯õμz ö\´¯ ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒ-
Áõ÷μ-¯õÚõÀ Ax ‰ßÖ ©ìâxPÐUS ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒ-
ÁvÀ Ah[Põx Gß£uõÀ Ax íμõ©õÚx® £õÁ©õÚ ö\¯¾-
©õS® GßÖ AÁº TÔÚõº. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÎß
©snøÓø¯ â¯õμz ö\´Áx _ßÚõ GßÖ® |ßø©¯õÚ
ö\¯À GßÖ AuØS |ØT¼ Esk GßÖ® ©ØÓ ©zí¦PÒ
TÖQßÓÚ.
22
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔÚõºPÒ:&
""Ph¢u Põ»zvÀ P¨¸PøÍ â¯õμz ö\´Áøu |õß uøh-

ö\´v¸¢÷uß. BÚõÀ, C¨÷£õx }[PÒ P¨¸PÐUS
ö\ßÖ Áμ»õ®.'' (•ì¼®)
ö£õxÁõP ©snøÓPÐUS ö\ßÖ Á¸uÀ AÝ©vUP¨-
£mi¸US®÷£õx AÀ»õðÂß yuº AÁºPÎß ©sn-
øÓUS ö\ÀÁx Tk® Gß£uØS C¢u íwéú® ©ØÓ ]»
íwìPÐ® Buõμ©õP ÇUQßÓÚ. •í®©x C¨Ý A¨xÀ
Áðíõ¨ ©ìâxPøÍ u›]¨£uØS ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒÁx
öuõhº£õÚ íwøé Buõμ©õP PõmkQÓõº GßÖ® ©ìâx-
PÐUS ¤μ¯õn® ö\úÀ GßÓ Âå¯z÷uõk ©mk®
ö£õ¸¢uU Ti¯x GßÖ® ©ØÓ Âå¯[PÐUS Cøu Buõμ©õP
öPõÒÍ •i¯õx GßÖ® ©ØÓ ©zí¦PøÍ ¤ß£ØÖ£ÁºPÒ
TÖ-QÓõºPÒ. C¢u íwøé¨ ö£õÖzuÁøμ ö£õxÁõÚ íwì
AÀ». ©õÓõP J¸ SÔ¨¤mh Âå¯zøu¨ £ØÔ TÖ® íw-
éõS®. AuõÁx, ""‰ßÖ ©ìâxPøÍ u›]¨£uØS ©mk÷©
¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk®'' GßÖ TÖ® íwì
¤μ¯õn® ö\úÀ GßÓ Âå¯z÷uõk ©mk® öuõhº¦øh¯x.
GÚ÷Á Cìuõß§À |Pμzv¾ÒÍ A¯õ÷éõL¤¯õ

©ìâøu÷¯õ AÀ»x h©õìPì |Pμzv¾ÒÍ E©´¯õ
©ìâøu÷¯õ u›]¨£uØS ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒÁx
íμõ©õS®. HöÚÛÀ CzuøP¯ ¤μõ¯õnzøu ÷©ØöPõÒÁx
‰ßÖ ©ìâxPÐUS ©mk÷© AÝ©vUP¨£mkÒÍx GßÖ
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ Áøμ¯øÓ ö\´xÒÍõºPÒ.
GÚ÷Á ÷ÁöÓ¢u ©ìâxPøÍ u›]¨£uØS ¤μ¯õn® ÷©Ø-
öPõÒÁx •ì¼®PÐUS ukUP¨£mkÒÍx. BÚõÀ
Â¯õ£õμ® ö\´²® ÷|õUPzxh÷Úõ AÀ»x |s£ºPøÍ²®
EÓÂÚºPøÍ²® \¢vUS® ÷|õUPzxh÷Úõ AÀ»x _ØÖ»õ
ö\À¾® ÷|õUPz- x h÷Úõ AÀ»x Cx÷£õßÓ GzuøP¯
÷|õUP[PÐUPõP÷Áõ C¢u Ch[PÐUS ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒ-
ÁuØS AÝ©v²sk. BP÷Á, ‰ßÖ ©ìâxPÒ EÒÍ
ChzvØS AÀ»x ©ØÓ Ch[PÐUS ¤μ¯õn® ö\´¯UThõx
GßÖ vmhÁmh©õÚ ©Ö¨¦ Gøu²® C¢u íwì öu›ÂUP-
23
ÂÀø», ©õÓõP |ßø©ø¯ |õi ‰ßÖ ©ìâxPøÍ uÂºzx

©ØÓøÁPøÍ u›]¨£uØPõP ¤μ¯õn® ö\´Áøu ©mk÷©
C¢u íwì uøhö\´QÓx. Cx÷£õ»÷Á •í®©x C¨Ý
A¨xÀ Áðíõ¤ß A¤¨-¤μõ¯® SºBß, _ßÚõ BQ¯ÁØÔ-
¼¸¢x uõ[PÒ ÂÍ[QU öPõshuØS •μs£õhõP Ç¨£-
uõP ©ØÓ ©zí¦- P øÍ ¤ß£ØÖQÓÁºPÒ GsoÚõºPÒ.
BP÷Á AÁ¸US® ©ØÓÁºPÐUS® P¸zx ÷ÁÖ£õk
AvP›zu-÷£õx •í®©x A¨xÀ Áðíõ¨ |õmøh Âmk
öÁÎ÷¯ØÓ¨£mhõº.
GÚ÷Á, Q.¤. 1740&CÀ •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¨

Aßéõ ÷Põzvμ ©UPÎß ÷åU A«º •í®©x C¨Ý \Åvh®
¦P¼h® ÷uiUöPõshõº. AÀv›´¯õÂÀ Ç¢u E¯´Úõ-
Âß ÷åUQØS® AßéõÂß ÷åUPõÚ A«º •í®©x C¨Ý
\ÅxUS® ©zv°À \‰P©õÚ EÓÄ CÀ»õ©À Ç¢x Á¢ux.
E¯´ÚõÂ¼¸¢x BÖ ©o ÷|μ £¯n yμzvÀ AÀv›´¯õ
|Pμ® Aø©¢v¸¢ux. AßéõÂß ÷åU •í®©x C¨Ý,
\Åz •í®©x C¨Ý A¨xÀ ÁðíõøÁ |ß•øÓ°À
Áμ÷ÁØÖ E£\›zuõº. AÀv›´¯õ ©ØÖ® AuøÚ `Ì¢xÒÍ
£SvPÎÀ •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¨ uÚx
A¤¨¤μõ¯[PøÍ-²® ]¢uøÚPøÍ²® ¤μa\õμ® ö\´ÁuØS
xÁ[QÚõº. SÔ¨-¤mh ]» Põ»zvØS¨ ¤ßÚº AÁ¸øh¯
]¢uøÚPÐUS® A¤¨¤μõ¯[PÐUS® BuμÄ Qøhzux. ]»
BuμÁõÍºPÒ AÁ¸US QøhzuõºPÒ. AßéõÂß ÷åU A«º
•í®©x C¨Ý \Åx C¢u ]¢uøÚPÎÀ DºUP¨£mk
•í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¤ß BuõμÁõÍμõP
©õÔÚõº.
Q.¤. 1847&À A«º •í®©x C¨Ý \Åx, •í®©x C¨Ý

A¨xÀ Áðíõ¤ß ]¢uøÚPøÍ²® A¤¨¤μõ¯[PøÍ²®
A[R-P›zx HØÖU öPõshuõP AvPõμ¨§ºÁ©õP AÔÂ¨¦
ö\úõº. ÷©¾® C¢u ]¢uøÚPÐUS® A¤¨¤μõ¯[PÐUS®
Buμ-ÁÎ¨£uõPÄ® EÖv¨¤μ©õn® ö\úõº. CzuøP¯ J¸
Tmho°ß Ai¨£øh°À, Áðíõ¤ C¯UP® E¸ÁõUP®
ö£ØÓx. ÷©¾® ¤μa\õμzvß ‰»•® Bm] AvPõμzvß
‰»•® AuØPõP ©UPÎh® AøÇ¨¦ Âkzx Auß \mh[-
PøÍ ÂÍUQU TÔÚõº. A÷u ÷ÁøÍ°À uÚx AvPõμzvØS
24
RÈ¸US® ©UPÎh® •í®©x C¨Ý \Åx \mh[PøÍ
|øh•øÓ¨£kzvÚõº.
uLÁõÂß ‰»©õPÄ® AvPõμzvß ‰»©õPÄ® Áðíõ¤

C¯UP® AÀv›´¯õÂ¾® AuØS AkzxÒÍ £SvPÎ¾®
£μÂ¯x. AvÀ ÁõÌ¢x Á¢u £» ÷Põzvμ[PøÍa ÷\º¢u
•ì¼® ©UPÒ Aøu HØÖU öPõshõºPÒ. A÷u ÷ÁøÍ°À
A«º •í®©x C¨Ý \Åvß AvPõμ•®, C¢u £SvPÎÀ
{ø»{Özu¨£mhx. CÖv¯õP £zx Á¸h Põ»zvÀ A«º
•í®©x C¨Ý \Åvß AvPõμ•® •í®©x C¨Ý A¨xÀ
Áðíõ¤ß ©zí¦® •¨£x \xμ ø©À AÍÄUS £μÂ¯x.
Áðíõ¤ C¯UP® •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¤ß
uLÁõ ‰»•® Aßéõ ©UPÎß ÷åUPõÚ A«º •í®©x
C¨Ý \Åvß AvPõμzvß ‰»•® £μÂ¯÷£õx CuØS
GÁ¸® Gvº¨¦ öu›ÂUPÄªÀø»; CuØS GvμõP ö\¯À£hÄ-
ªÀø». •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõø£ E¯´ÚõøÁ
Âmk öÁÎ÷¯ØÔ¯ AÀ CðéõÂß A«¸®. CuØS Gvº¨¦
öu›ÂUPÂÀø». Q.¤. 1757&Áøμ AÁº Áðíõ¤ C¯UPz-
vØS GvμõP uÚx £øhPøÍ vμmh-ÂÀø». GÛÝ® Auß
¤ßÚº A«º •í®©x C¨Ý \Åx AÁøμ öÁØÔöPõsk
AÁ¸øh¯ AvPõμzøu øP¨£ØÔ-Úõº. •iÁõP, •í®©x
C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¤ß ©zí¨ \mh[PÎß Ai¨£øh-
°¾® •í®©x C¨Ý \Åz AvPõμzvß Ai¨£øh°¾®
{ÖÁ¨£mh Aßéõ CÚ ©UPÎß Bm] AÀv›´¯õÂ¾®
Auß _ØÖ Ámhõμ[PÎ¾® AÀCðéõ- Â ¾® {ÖÁ¨-
£mhx. CÆÁõÓõP C¢u ¤μõ¢v¯[PÎÀ Áðíõ¤ ©zí¨
©UPÒ ©zv°À |øh•øÓ¨-£kzu¨£mhx.
AÀ Cðéõ Bm]¯õÍ¸hß {PÌ¢u ÷£õ›À A«º

•í®©x C¨Ý \Åx öÁØÔö£ØÓuõÀ AÁμx AvPõμ®
•Ô¯iUP¨- £ mk AÁμx {»¨£μ¨¦PÒ øP¨£ØÓ¨£mhÚ.
C¢u uõUS- u ¾US¨ ¤ßÚº Áðíõ¤ C¯UP® ÷©¾®
£μÁõ©À {ßÖ-÷£õÚx. Cuß ¤ßÚº, A¢u C¯UP® öuõhº¢x
£μÂ¯-uõP÷Áõ AÀ»x ÷©ØöPõsk G¢u ö\¯À£õkPÎ¾®
Dk£mh-uõP÷Áõ G¢u uPÁÀPÐ® AÔ¯¨£hÂÀø». ©õÓõP
A¢u £SvUSÒ ©mk® A¢u C¯UP® _¸sk Qh¢ux. C¢u
u¸nzvÀ A«º •í®©x C¨Ý \Åz uÚx ÷£õº |hÁiUøP-
25
PøÍ {ÖzvU öPõshuß ÂøÍÁõP C¢u £Sv°ß GÀø»U-

SÒ Áðíõ¤ ©zí¨ _¸mh¨£mh÷uõk A¢u C¯UP®
÷uUPzvØS® ö\¯»ØÓ {ø»US® EÒÍõÚx.
Q.¤. 1765&CÀ A«º •í®©x C¨Ý \Åx ©μn®
G´vÚõº. Auß ¤ßÚº Aßéõ ÷Põzvμzvß ÷åU £uÂø¯
AÁμx ©Pß A¨xÀ Aãì Aøh¢x öPõshõº. A¨xÀ Aãì
uÚx u¢øu¯õ›ß Aia_ÁkPøÍ ¤ß£ØÔ AÁμx AvPõμz-
vß RÊÒÍ £SvPøÍ Bm]ö\úõº. GÛÝ® Áðíõ¤
C¯UPz- v ØPõÚ GzuøP¯ ö\¯À£õkPøÍ²® AÁº ÷©Ø-
öPõÒÍ-ÂÀø» Gß£÷uõk AÀv›´¯õøÁ _ØÔ²ÒÍ £Sv-
PÎÀ uÚx AvPõμzøu Â›Ä¨£kzx® |hÁiUøPPÎ¾®
Dk£h-ÂÀø». BP÷Á Áðíõ¤ C¯UP® ö\¯»ØÓ {ø»°À
Ç¢ux. C¢u C¯UPz-vß ö\¯À£õkPÒ SÔz÷uõ AÀ»x
Ax HØ£kzv¯ uõUP[PÒ SÔz÷uõ AÀ»x C¢u Põ»-
PmhzvÀ ÷©ØöPõÒÍ¨£mh £øhö¯k¨¦ £ØÔ¯ Aa\zøuU
SÔz÷uõ G¢u uPÁ¾® CÀø».
GÛÝ® Áðíõ¤ C¯UP® ÷uõØÓ® ö£ØÓ 41 Bsk-

PÐUS ¤ßÚº Q.¤. 1747&¼¸¢x Q.¤. 1788 Áøμ²ÒÍ 31
BskPÎß ÷uUP {ø»US¨ ¤ßÚº vjöμßÖ Auß
ö\¯À£õkPÒ ©Ö£i²® xÁUP¨£mhÚ. uÚx ©zíø£
¤μa\õμ® ö\´Á- u ØS A¢u C¯UP® J¸ ¦v¯ ÁÈø¯U
øP¯õshx. A¢u C¯UP® £μÂ°¸¢u GÀø»PøÍ uõsi
Cì»õª¯ Aμ]ß AøÚzx {»¨£μ¨¦PøÍ²® ©ØÓ
ÁÀ»μ_PÎß {»¨£μ¨¦PÎ¾® Â›ÁõÚ •øÓ°¾® ªPÄ®
AÊzu©õÚ Âuzv¾® ÷©ØöPõÒÍ¨£mh Á¾ÁõÚ ¤μa\õμz-
vß ‰»® Ax AÔ•P¨£mhx. Cuß ÂøÍÁõP Asøh
{»¨£μ¨¦-PÎÀ ¤μa]øÚPøÍ ÷uõØÖÂzu÷uõk Cì»õª¯
Aμ]ß AøÚzx £SvPÎ¾® Aø©v°ßø©-ø¯²® £umhz-
øu²® C¢u C¯UP® HØ£kzv¯x.
Q.¤. 1787&À £μ®£øμ Áõ›_•øÓ°À AvPõμzøu ö£ØÖU-
öPõÒÐ® Bm]¯ø©¨ø£ A¨xÀ Aãì HØ£kzvÚõº. Cuß
‰»® A¨xÀ Aãêß ©Pß \Åx Bm] AvPõμzøu ö£ØÖU
öPõÒÁuØS ÁÈ HØ£mhx. •í®©x C¨Ý A¨xÀ
Áðíõ¨ uø»ø©°À J¸ ö£¸[Tmh® Tmh¨- £ mhx.
C¢u TmhzvÀ A¨xÀ Aãì Eøμ¯õØÔÚõº. A¨÷£õx
26
Bm]¯vPõμ® uÚx Sk®£zvØS ©mk® E›¯x GßÖ®
uÚUS¨ ¤ßÚº Bm]¯vPõμzøu Aøh¢x öPõÒÐ® E›ø©
uÚx ©PÝUS ©mk÷© E›¯x GßÖ® ¤μPhÚ® ö\úõº.
÷©¾® uÚx ©Pß \Åøu Bm]¯vPõμzvØS Áõ›\õPÄ®,
AÁº ¤μPhÚ¨£kzvÚõº. CÆÁõÓõP •í®©x C¨Ý
A¨xÀ Áðíõ¤ß uø»ø©°À JßÖ vμsi¸¢u C¢u
©UPÒ Tmh® A¨xÀ Aãêß AÔÂ¨ø£ A[RP›zx HØÖU-
öPõshx. GÚ÷Á J¸ ÷Põzvμzvß Bm] uø»ø© Gß£øu-
Âh £À÷ÁÖ ÷Põzvμ ©UPøÍ EÒÍhUQ¯ Kº Aμ]ß Bm]z
uø»ø© JßÖ C[S E¸ÁõUP¨£mhx.
Cx SÔzx AÔ¯¨£kÁx GßÚöÁßÓõÀ Áðíõ¤

©zí¤ß uø»ø©z- x Á•® £μ®£øμ Áõ›_ •øÓ°À
•í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¤ß Sk®£zvÚ¸US
©mk® E›¯x GßÖ EÖv ö\´¯¨£mhx. Bm] AvPõμzvß
uø»ø©zxÁ•® Áðíõ¤ ©zí¤ß uø»ø©zxÁ•®
£μ®£øμ Áõ›_›ø©- ° ß Ai¨£øh°À wº©õÛUP¨£mk
Âmhøuz öuõhº¢x C¢u C¯UP® uÚx ö\¯À£õkPøÍ
©Ö£i²® xÁUQ¯x. BUQμª¨¦-PÐ® Bm] GÀø»PøÍ
Â›Ä£kzx® |hÁiU- ø PPÐ® öuõhº¢x ÷©Ø- ö PõÒÍ¨-
£mhx. Áðíõ¤ ©zíø£ £μ¨¦ÁuØS C¢u ÷£õºPÒ
÷©ØöPõÒÍ¨£mhÚ. Q.¤. 1788&À A¨xÀ Aãì ö£¸®
CμõqÁ uõUSuø» ÷©Ø- ö PõÒÁuØPõP B²u[- P øÍ²®
÷£õº¨£øhPøÍ²® ö£¸©Í-ÂÀ u¯õº ö\úõº. SøÁz «x
uõUSuÀ öuõkzx Aøu øP¨£ØÔÚõº. Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ß
AvPõμzv¼¸¢xÁ¢u SøÁzøu øP¨£ØÖÁuØS ¤›mhß
÷©ØöPõsh •¯Ø] •Ô¯iUP¨£mhx. öáº©Û, μè¯õ
©ØÖ® L¤μõßì ÷£õßÓ |õkPÒ Pkø©¯õP Gvºzuuõ¾®
Q»õL£õ Aμ_ Gv›-PÐUS GvμõP Pkø©¯õÚ uØPõ¨¦ ²zu®
÷©ØöPõshuõ¾® ¤›mhÚõÀ SøÁzøu øP¨£ØÓ C¯»-
ÂÀø». CÆÁõÓõP Áðíõ¤PÒ Eì©õÛ¯ Q»õL£zvß
AvPõμzv¼¸¢x SøÁzøu xsizx ÁhUS GÀø»°À
uÚx £õxPõ¨ø£ £»¨£kzvU öPõshõºPÒ. Áðíõ¤PÒ
Aøh¢u C¢u öÁØÔ SÔzx Eì©õÛ¯ Aμ_® ÷©ØPzv¯
Aμ_PÐ® ªS¢u Ba\›¯® öPõshÚ. Áðíõ¤PÒ ÷©Ø-
öPõsh C¢u ²zu[PÒ Bß«P GÊa] ÷£õßÓ ÷uõØÓzøu
ö£ØÔ¸¢uõ¾® Esø©¯õP AøÁ CÚÁõuzøu²®
27
¤›ÂøÚÁõuzøu²® Ai¨£øh¯õPU öPõs÷h ÷©Ø-

öPõÒÍ¨£mhÚ.
£» BskPÒ ö\¯»ØÓ {ø»°¼¸¢u Áðíõ¤PÒ

vjöμßÖ u[PÒ ö\¯À£õkPøÍ xÁUQ¯uß ¤ßÚo
Cxuõß. AÁºPÒ ©ØÓ ©zí¦PøÍ APØÔÂmk Áðíõ¤
©zíø£ {ø»|õmkÁuØPõP ÷£õº ‰»® BUQμª¨¦PøÍ
÷©ØöPõshõºPÒ. AvPõμzvß ‰»©õP u[PÒ ©zíø£
{ø»|õmkÁuØS •¯ßÓõºPÒ. SøÁzøu uõUQ Aøu
BUQμª¨¦ ö\´Áv¼¸¢x u[PÒ ö\¯À£õkPøÍ AÁºPÒ
xÁUQÚõºPÒ. Cuß ¤ßÚº Cx÷£õßÓ £À÷ÁÖ BUQμ-
ª¨¦PøÍ ÷©ØöPõsk u[PÒ GÀø»PøÍ Â›Ä£kzvU
öPõshõºPÒ. CuÚi¨£øh°À Asøh{ø» £μ¨¦PÎ¾®
A÷μ¤¯ w£PØ£zv¾®, åõ® ©ØÖ® DμõU ÷£õßÓ £Sv-
PÎ¾ÒÍ Eì©õÛ¯ Q»õL£zvß {»¨£μ¨¦PÎ¾® ö£¸®
öuõÀø»-PøÍ²® ö£¸® x¯μ[PøÍ²® HØ£kzv Á¢uõºPÒ.
•ì¼®-PÐUS GvμõP ÷£õº ¦›ÁuØPõPÄ® u[PÒ ©zíø£z
uÂºzx ©ØÓ ©zí¦PøÍ ¤ß£ØÖ® •ì¼®-PøÍ uk¨£uØ-
PõPÄ® u[PÒ ÁõmPøÍ _ÇØÔÚõºPÒ. P½L£õÄhß ÷£õº-
ö\´x Áðíõ¤PÒ Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ øP¨£ØÔU
öPõs- h õºPÒ. Q.¤. 1792&À •í®©x C¨Ý A¨xÀ
Áðíõ¨ ©μn©øh¢u÷£õx uÚx u¢øu A¨xÀ Aãêß
Bm]¯v- P õμzøu AÁμx ©Pß \Åx GÆÁõÖ Aøh¢x
öPõshõ÷μõ A÷u •øÓ°À •í®©x C¨Ý A¨xÀ
Áðíõ¤ß ©Pß, Áðíõ¤ ©zí¤ß uø»ø©¨ £uÂø¯
Aøh¢x öPõshõº. Cuß¤ßÚº \Åv Bm]¯õÍºPÒ
Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμø\ uõUS® B²u©õPÄ® •ì¼®PÒ
©zv°À ¤›ÂøÚÁõu ÷£õºPøÍ ysk® P¸Â¯õPÄ®
Áðíõ¤ ©zíø£ BUQUöPõsk u[PÒ Bm]¨£¯nzøu
öuõhº¢-uõºPÒ.
Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP ¤›mhß ÷©ØöPõsh \vz-
vmh[PÒ
\Åv Bm]¯õÍº ¤›mhß Aμ]ß Â_Áõ\ªUP P[Põo
Gß£øu Q»õL£õ Aμ_® öáº©Û, L¤μõßì ©ØÖ® μè¯õ
÷£õßÓ ÷©ØPzv¯ ÁÀ»μ_PÐ® |ßS AÔ¢v¸¢uÚ. ÷©¾®
\Åv Bm]¯õÍº, ¤›mhß Aμ]ß ÁÈPõmkuÀ Ai¨-
28
£øh°À C¯[QÚõº Gß£x® |ßS AÔ¯¨£mh JßÓõS®.
\Åv Bm]¯õÍ¸US AÎzxÁ¢u BuμøÁ ¤›mhß J¸-
÷£õx® ©øÓÁõP øÁzv¸UPÂÀø». ÷©¾® ÷£õ¸US
÷uøÁ¯õÚ ö£¸©ÍÄ B²u[PøÍ²® ÷£õºaö\»ÂÚ[-
PÐUS ÷uøÁ¯õÚ Po\©õÚ £nzøu²® ¤›mhß, C¢v¯õ
ÁÈ¯õP \ÅvUS AÝ¨¤ øÁzux. BP÷Á ©ØÓ I÷μõ¨¤¯
Aμ_PÒ, SÔ¨£õP L¤μõßì Aμ_ Áðíõ¤ C¯UPzøu
Gvºzux. HöÚÛÀ Áðíõ¤-PøÍ ¤›mhß Aμ_ ¤ßÚo-
°À {ßÖ C¯UQÁ¢ux. Q»õL£õ Aμ_ Áðíõ¤PÐUS
GvμõP uõUSuÀ |hzxÁ-uØS •¯Ø] ÷©ØöPõsk® Aøu
{øÓ÷ÁØÓ C¯»ÂÀø». ©vÚõÂ¾® £õUuõv¾® Ç¢u
Q»õL£õ Aμ]ß BÐ|º-PÍõÀ Áðíõ¤PÎß BUQμª¨ø£
ukUP •i¯ÂÀø».
Cuß ÂøÍÁõP Áðíõ¤PÐUS GvμõP J¸ Á¾ÁõÚ
£øhø¯ AÝ¨¤ øÁUS®£i GQ¨v¾ÒÍ uÚx BÐ|º
•í®©x A¼US Q»õL£õ Aμ_ PmhøÍ°mhx. •u¼À
CuØS AÁº u¯UP® PõmiÚõº. HöÚÛÀ Esø©¯õP AÁº
L¤μõßì Aμ]ß P[Põo¯õP Ç¢xÁ¢uõº. AvPõμzøu
£»Á¢u©õP øP¨£ØÖ® AÁμx •¯Ø]US L¤μõßì
EuÂ¯õP Ç¢ux. ¤ßÚº, Q»õL£õ Aμø\ {º£¢u® ö\´x
AÁμx AvPõμzøu A[RP›US®£i ö\úx. L¤μõßì
Aμ_hß ö\´v¸¢u J¨£¢uzvß Ai¨£øh°¾® Auß
ysku¼ß Ai¨£øh°¾® x¸UQ _ÀuõÛß (P½L£õ)
PmhøÍø¯ HØÖUöPõsh •í®©x A¼ uÚx ©Pß
uÆéúß uø»ø©°À Q.¤. 1811&À Áðíõ¤PÐUS GvμõP
£øhø¯ AÝ¨¤ øÁzuõº. GQ¨v¼¸¢x ¦Ó¨£mh
CμõqÁzvØS® Áðíõ¤PÐUS® ©zv°À £» ²zu[PÒ
|øhö£ØÓÚ. C¢u ²zu[PÎß •iÂÀ GQ¨v¯ CμõqÁ®
Q.¤. 1812&À ©vÚõøÁ öÁØÔöPõshx. Cuß¤ßÚº,
•í®©x A¼ uÚx ©ØöÓõ¸ ©Pß C¨μõîø© Q.¤. 1816&À
öP´÷μõÂ¼¸¢x AÝ¨¤ Áðíõ¤PÐUS GvμõP ÷£õ›k®-
£i ö\úõº. C¨μõî® uø»ø©°À ÷£õ›mh GQ¨x
CμõqÁ® Áðíõ¤PøÍ •Ô¯izux. AÁºPÒ u[PÒ
uø»|Pº AÀv›´¯õÄUS ö\ßÖ u[PøÍ £õxPõzxU
öPõshõºPÒ. Cuß¤ßÚº Q.¤. 1818&À C¨μõî®
AÀv›´¯õøÁ øP¨£ØÔ- Ú õº. ÷PõøhU- P õ»® •ÊÁx®
29
{PÌ¢u ²zu©õÚx Q.¤. 1818 ö\¨h®£º 9&¢÷uv- ° À

Áðíõ¤PÒ \μnøh¢uxhß •i- Ä ØÓx. C¨μõîªß
CμõqÁ® AÀv›´¯õøÁ xÁ®\® ö\úx. AÀv›´¯õ
|Pμzvß Pmhø©¨¤À GxöÁõßøÓ²® Âmk øÁUPõ©À
•ØÓõP `øÓ¯õi¯x. Cì»õª¯ Aμ_US GvμõÚ ¤›mhÛß
vmhªmh |hÁiUøP Cuß ‰»® uØPõ¼P©õP •iÄØÓx.
Cì»õª¯ Aμø\ uõUSÁuØS L¤μõßì ÷©ØöPõsh •¯Ø]

uÚx P[Põo¯õP ö\¯À£mk Á¢u GQ¨x BÐ|º
•í®©x A¼°ß xønöPõsk Cì»õª¯ Aμ]ß •xQÀ
Szx- Á uØS L¤μõßì •¯Ø] ÷©ØöPõshx. \ºÁ÷u\
AÍÂ¾® EÒ|õmk ÂÁPõμ[PÎ¾® •í®©x A¼ø¯
L¤μõßì Aμ_ £Qμ[P©õP Bu›zx Á¢ux. CußÂøÍÁõP
AÁº P½L£õ- Ä hß ¤ÍÄ£mk AÁ¸US GvμõP ²zu
¤μPhÚ® ö\úõº. Q.¤. 1831&À åõ® £Svø¯ øP¨£ØÖ®
÷|õUPzxhß •í®©x A¼ £øhö¯kzuõº. £õ»ìwÚ®,
ö»£Úõß, ]›¯õ BQ¯ÁØøÓ BUQμªzu ¤ßÚº AÚy¼-
¯õøÁ BUQμª¨£uØS xÁ[QÚõº. C¢{ø»°À •í®©x
A¼°ß £øhPÐUS GvμõP ÷£õº ö\´ÁuØPõP J¸ £»®
Áõ´¢u CμõqÁzøu P½L£õ AÝ¨¤øÁzuõº. μè¯õÄ®
öáº©Û- ° ß Cμsk Aμ_PÐ® (QÇUS öáº©Û ©ØÖ®
÷©ØS öáº©Û) •í®©x A¼US GvμõP v¸®¤Ú. Q.¤. 1840
áüø»°À ¤›mhß, μè¯õ ©ØÖ® öáº©Û°ß Cμsk
Aμ_PÒ |õß•P Tmhoø¯ (Quadrilateral Aliance) HØ£kzvU
öPõshÚ. CuÚi¨£øh°À Eì©õÛ¯ Aμ]ß J¸ø©¨-
£õmøh £õxPõ¨£x GßÖ®, ]›¯õøÁ Âmk •í®©x
A¼ø¯ öÁÎ÷¯ØÖÁx GßÖ® wº©õÚ® ö\úÚ. I÷μõ¨¤¯
|õkPÒ CzuøP¯ J¸ {ø»¨£õmøh ÷©ØöPõshuõÀ
P½L£õÄUS BuμÁõP \ºÁ÷u\ Aμ]¯À `ÇÀ ©õÔ¯x. C¢u
Aμ]¯À £»zxhß •í®©x A¼²hß ÷£õº ö\´x AÁøμ
]›¯õ-Â¼¸¢x® £õ»ìwÚzv¼¸¢x® ö»£ÚõÛ¼¸¢x®
P½L£õ öÁÎ÷¯ØÔÚõº. GÛÝ® •í®©x A¼ GQ¨x
v¸®¤¯Ähß AÁº öuõhº¢x GQ¨vß BÐ|μõP Ç¨£uØS
P½L£õ \®©vzuõº.
30
÷u]¯Áõuzøu²®
¤›ÂøÚÁõuzøu²® ÷©ØPzv¯
Aμ_PÒ yskuÀ
I ÷μõ¨¤¯ |õkPÒ SÔ¨£õP ¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ®

μè¯õ BQ¯øÁPÒ Q»õL£õ Aμø\ ÃÌzu ÷Ásk® GßÖ
öuõhº¢x •¯Ø]PøÍ ÷©ØöPõsk Á¢uÚ. GÛÝ® C¢u
•¯Ø]°À vmhªmh ²zu[PÒ, CμõqÁ BUQμª¨¦PÒ
©ØÖ® öuõhºa]¯õÚ ÷£õºPÒ BQ¯ÁØÔß ‰»® Q»õL£õ
Aμ]ß •xQÀ Szx® •¯Ø]ø¯ AøÁPÒ ÷©ØöPõsh-
÷£õv¾® AøÁ AøÚzx® ÷uõÀÂ°À •i¢ux. C¢u
•¯Ø] ÷uõÀÂ Aøh¢uuØS Q»õL£õ Aμ]ß uØPõ¨¦ ÷£õºz-
vÓß Põμn©õP ÇUPÂÀø». ©õÓõP \ºÁ÷u\ Aμ]¯À
`Ç÷» ¤μuõÚ Põμn©õP Ç¢ux. ÷©¾® Q»õL£õ Aμø\
ÃÌzxÁuß ‰»® QøhUS® öPõÒøÍ¨ ö£õ¸øÍ u[PÐU-
SÒ £[Rk ö\´x öPõÒÁvÀ ÷©ØPzv¯ Aμ_PÐUS ©zv°À
{»Â¯ P¸zx ÷ÁÖ£õkPÒ CuØS Põμn©õP Ç¢ux.
ö\º¤¯õ, í[÷P›, £À÷P›¯õ ©ØÖ® QŸì ÷£õßÓ
|õkPÎÀ ¤›ÂøÚø¯ yskÁvÀ I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ
÷©ØöPõsh •¯Ø]PÒ öÁØÔö£ØÓÚ. HöÚÛÀ "_u¢vμ®'
©ØÖ® "Âkuø»' ÷£õßÓ ÷Põå[PÎÀ AøÁPÒ ¤›ÂøÚ-
PøÍ²® "÷u]¯Áõu®' GßÓ ö£¯›À CÚÁõuzøu²® ysi-
ÂmhÚ. CÆÁõÓõP÷Á Cì»õzvß {Ç¼À •ì¼®PøÍ
Bm] ö\´x Á¢u P½L£õÂß AvPõμzvØS Em£mh {»¨-
£μ¨¦-PÎ¾®, CÚÁõuzøu²® ¤›ÂøÚÁõuzøu²® ÷©Ø-
Pzv¯ |õkPÒ Âøuzx Á¢uÚ. SÔ¨£õP Aμ¦ ©UPÒ
©zv°¾® x¸UQ ©UPÒ ©zv°¾® AøÁPÒ u[PÒ Ág\P
31
vmh[øÍ {øÓ÷ÁØÖÁvÀ PÁÚ® ö\¾zvÚ. Cìuõß§À

|Pμzv¾® Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvß Cuμ £SvPÎ¾®
¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì yuμP[PÒ C¢u yskuÀ
÷Áø»°À •®•μ©õP Dk£mk Á¢uÚ. £õUuõz, h©õìPì,
ö£´¹m, öP´÷μõ ©ØÖ® âzuõ BQ¯ |Pμ[PÎÀ ÷©ØPzv¯
Aμ_PÒ ÷©Ø-öPõsh C¢u \vzvmh[PÒ Po\©õÚ ÂøÍÄ-
PøÍ HØ£kzv°¸¢uÚ. C¢u £oø¯ {øÓ÷ÁØÖÁuØS
Cμsk ¤μuõÚ ø©¯[PÒ {ÖÁ¨£mhÚ. Q»õL£õ ¤μ÷u\z-
vß ¤μuõÚ £Sv°À £o¯õØÔh Cìuõß§À ø©¯•®,
©õPõn[- P ÎÀ £o¯õØÔh SÔ¨£õP Aμ¦ ö©õÈ÷£_®
•ì¼®PÒ ÁõÊ® ©õPõn[PÎÀ £o¯õØÔh ö£´¹m
ø©¯•® {ÖÁ¨£mhÚ.
Q»õL£õ Aμ_US GvμõP £o¯õØÖÁvÀ ö£´¹m ø©¯zvß

£[PÎ¨¦
Cì»õzøu²® Cì»õª¯ Aμø\²® ÃÌzxÁuØPõP

HØ£kzu¨£mh SL¨º Aø©¨¦uõß ö£´¹m ø©¯©õS®.
Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvÀ BÇ©õÚ ÂøÍÄPøÍ²® wºUP©õÚ
•iÄPøÍ²® HØ£kzxÁuØPõP }shPõ» vmhzxhß
C¢u ø©¯® E¸ÁõUP¨£mi¸¢ux. A÷u ÷ÁøÍ°À x›u-
©õÚ ÂøÍÄPøÍ²® AÊzu©õÚ •iÄPøÍ²® HØ£kzx-
ÁuØPõP SÖQ¯ Põ» vmhzxhß Cìuõß§À ø©¯®
E¸ÁõUP¨£mi¸¢ux. CÆÁõÓõP £À»õ°μUPnUPõÚ
•ì¼®PÎß EÒÍzvÀ SL¨º ]¢uøÚPøÍ ÂøuUS®
öPõi¯ |g\õPÄ®, Cì»õª¯ EÓÄPÎß Ai¨£øh°À
ÁõÌ¢xÁ¢u A¢u ©UPÎhzvÀ SL£º \mh[PÎÀ Ai¨-
£øh°À HØ£k® ÁÈ÷PhõÚ EÓÄPøÍ HØ£kzx® SL¨›ß
Aø©¨£õPÄ® ö£´¹m ø©¯® ö\¯À£mhx. Esø©°À
C¢u ø©¯® ÷©ØöPõsh £o°ß ÂøÍÁõP •uÀ E»P¨
÷£õ›À PõL¤ºP÷Íõk |h¢u ²zu[PÎÀ Cì»õª¯ Aμ_US
ö£¸® ÷\u[PÒ HØ£mhÚ.
GQ¨x BÐ|º •í®©x A¼°ß ©Pß C¨μõî® £õåõ
åõ® £Sv°¼¸¢x öÁÎ÷¯Ô¯ Eh÷Ú÷¯ ÷©ØPzv¯
PõL¤ºPÒ ö£´¹m ø©¯zvÀ u[PÎß Cì»õzvØS GvμõÚ
\v ö\¯ÀPøÍ xÁUQÂmhÚ. Aö©›UPß ªåß (American
Mission) GßÓ ö£¯›À AÔÂ¯À ©ßÓ® (Scientific Association)
32
JßøÓ E¸ÁõUS® ÷|õUPz÷uõk Q.¤. 1842&À ÷©ØPzv¯ºPÒ
J¸ Tmhø©¨ø£ E¸ÁõUQÚõºPÒ. C¢u Tmhø©¨¦ Auß
vmhzvß Ai¨£øh°À I¢x BskPÒ ö\¯À£mk Á¢ux.
Q.¤. 1847&À "Pø» ©ØÖ® AÔÂ¯À ©ßÓ®' (Art and Science
Assocation) GßÓ ö£¯›À ©ØöÓõ¸ Tmhø©¨¦® E¸ÁõUP¨-
£mhx. ¤›mhÛß øPUT¼ GßÖ ö£¯ºö£ØÓ Cμsk
QÔìuÁºPÒ A¢u Cμsk ©ßÓ[PøÍ²® JßÔøn¢x
|hzva ö\ßÓõºPÒ. AÁºPÎß ö£¯º ¦m÷μõì AÀ
¦ìzuõÛ ©ØÖ® |ëL¨ AÀ ¯õâê Gß£uõS®. ¤›mhøÚ
\õº¢u P÷»õÚÀ \ºa]À G¼ìªz ©ØÖ® PõÛ-÷»õì ÁõßiU
BQ÷¯õº Cuß ¤ßÚo- ° ¼¸¢x ö\¯À£mhõºPÒ. vmh-
Ámh©õÚ ÷|õUP[PÒ GxÄªßÔ C¢u ©ßÓ[PÒ xÁUP¨-
£mhÚ GßÓ÷£õx® BsPÐUS® ö£sPÐUS® £À÷ÁÖ
AÔÂ¯À Âå¯[-PøÍ ÷£õv¨£uØPõP÷Á C¢u ©ßÓ[PÒ
E¸ÁõUP¨£mi¸U- Q ßÓÚ GßÓ ÷uõØÓzøu HØ£kzx®
Âu©õP AøÁ ö\¯À£mk Á¢uÚ. £ÒÎPÎÀ SÇ¢øuPÎh®
E¢xuÀ HØ£kzxÁx ÷£õß÷Ó ö£›¯Áº- P Îh® C¢u
©ßÓ[PÒ J¸ÁøP¯õÚ ÷©ØPzv¯ P»õa\õμ E¢xuø»
HØ£kzvÚ. ÷©ØPzv¯ P»a\õμ® ©ØÖ® ÷©ØPzv¯
]¢uøÚPÒ BQ¯ÁØøÓ ©UPÎh® E¸ÁõUQ-ÚõºPÒ. C¢u
©ßÓ[PÎÀ £o¯õÍºPÒ wÂμ©õÚ ö\¯À£õk- P øÍ ÷©Ø-
öPõsh ÷£õx® Po\©õÚ •¯Ø]PøÍ²® EøÇ¨- ø £²®
ö\»ÁÈzu÷£õx® Cμsk Á¸h Põ»zvÀ åõ® £Sv- ° À
wÂμ©õP ö\¯À- £ k® I®£x EÖ¨¤ÚºPøÍ ©mk÷©
E¸ÁõUP •i¢ux. AÁºPÒ AøÚÁ¸® ö£´¹møh \õº¢u
QÔìuÁºPÒ BÁõºPÒ. BÚõÀ C¢u ©ßÓ[PÎÀ
•ì¼®PÒ GÁ¸® Cøn¢x £o¯õØÓ •ßÁμÂÀø»!
BP÷Á Q.¤. 1850&À RÌzvø\ ©ßÓ® (Eastern Association)

GßÓ ö£¯›À ©ØöÓõ¸ ©ßÓzøu E¸ÁõUQÚõºPÒ. ¤öμg_
C÷¯_ \ø£ (French Jesuit) GßÓ Q¸ìuÁ Aø©¨¤ß £[Sz
u¢øu¯õÚ öíßÔ öh¨›Üº C¢u ©ßÓzøu {ÖÂ°¸¢uõº.
C¢u ©ßÓzvÀ EÖ¨¤ÚºPÒ AøÚÁ¸® QÔìuÁºPÍõP
Ç¢uõºPÒ.
Q.¤. 1857&À ©ØöÓõ¸ ©ßÓ® E¸ÁõUP¨£mhx. Cx J¸

¦v¯ £õoø¯ ¤ß£ØÔ ö\¯»õØÔ¯x. C¢u ©ßÓzvß
33
EÖ¨¤Úº-PÍõP Aμ¦ ©UPÒ ©mk÷© AÝ©vUP¨£mhõºPÒ!

Aμ¦ AÀ»õuÁºPÒ GÁ¸® CvÀ AÝ©vUP¨£hÂÀø»!
÷©¾® Cuß {ÖÁÚºPÒ AøÚÁ¸® Aμ¦ QÔìuÁº-
PÍõP÷Á Ç¢uõºPÒ. ¤ßÚº ]» Aμ¦ •ì¼®PøÍ²®,
x¸ì (Druze) ©uzøu¨ ¤ß£ØÖ£ÁºPÎÀ ]»øμ²® C¢u
©ßÓzvÀ CønÁuØS J¨¦öPõÒÍ øÁzuõºPÒ. HÓzuõÇ
150 |£ºPÒ CvÀ Cøn¢x ö\¯À£h •ß Á¢uõºPÒ. x¸ì
©uzv-¼¸¢x •í®©x Aºé»õß Gß£Á¸® Cuμ •ì¼®-
PÎ¼¸¢x íüøéß ø£í® Gß£Á¸® QÔìuÁºPÎ-
¼¸¢x C¨μõî® AÀ ¯õêâ , ¦m÷μõì AÀ ¦ìzuõÛ
©ØÖ® AÁμx ©PÒ BQ÷¯õº {ºÁõP \ø£°ß ¤μuõÚ
ö£õÖ¨¦-PøÍ ÁQzx Á¢uõºPÒ. C¨μõî® AÀ ¯õêâ²®
¦m÷μõì AÀ¦ìuõÛ°ß ©PÝ® ÷©ØPzv¯ P»õa\õμzøu
•ì¼®PÒ ©zv°À E¸ÁõUS® vmhzxhß ö\¯À£m-
hõºPÒ. C¢u ©ßÓ® Aøh¢u öÁØÔ°ß Põμn©õP FUP®
ö£ØÓ PõL¤ºPÒ ÷u]¯Áõu® GßÓ ö£¯›À CÚöÁÔø¯²®,
Âkuø», _u¢vμ® GßÓ ö£¯›À ¤›ÂøÚÁõuzøu²®
•ì¼®PÒ ©zv°À E¸ÁõUQ ÷|μi ö\¯À£õmk
vmh[PøÍ ÁSzuõºPÒ. AÔÂ¯À Âå¯[PøÍ ÷£õuøÚ
ö\´²® \õUQÀ u¢vμ©õP SL¨øμ ¤μa\õμ® ö\´ÁøuÂh
÷|μi¯õP- Ä ® öÁÎ¨£øh¯õPÄ® u[PÒ ¤μa\õμzøu
÷©ØöPõÒÁx ]Ó¢ux GßÖ PõL¤ºPÒ P¸vÚõºPÒ.
Q.¤. 1875&À ö£´¹m ¤μõmhìhß PÀ¿›°ß ©õnÁºPÒ

IÁº Cøn¢x CμP]¯ ©ßÓ® (Secret Association) JßøÓ
{ÖÂ-ÚõºPÒ. QÔìuÁºPÍõP Ç¢u CÁºPÒ ]Ö GsoU-
øP°À ©UPøÍ JßÖ vμmiÚõºPÒ. Aμ]¯À ]¢uøÚ°ß
Ai¨- £ øh°À C¯[SÁuØPõP C¢u ©ßÓ® E¸ÁõUP¨-
£mhx. Kº Aμ]¯À C¯UP©õP Ax E¸ÁõUP¨£mhx GßÓ-
÷£õx® Aμ¦ ÷u]¯Áõu ]¢uøÚPÎß Ai¨£øh°À
C¯[Q¯x. Aμ¦ ÷u]¯Áõuzvß Ai¨£øh°À Cì»õª¯
§ª°À {ÖÁ¨- £ mh •uÀ Aμ]¯À C¯UP©õP Cx P¸u¨-
£mhx. Aμ¦ ©UPÎß |»ßPøÍ ÷£quÀ, Aμ¦ ©UPÎß
ö£¸ø© ©ØÖ® Aμ¦ ÷u]¯Áõu® BQ¯ ÷Põå[PøÍ C¢u
©ßÓ® •ßøÁzux. Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμ_US GvμõP
©UPÎh® öÁÖ¨ø£ ysiÂmh÷uõk Aøu x¸UQ¯ºPÎß
Aμ_ GßÖ® C¢u ©ßÓ® ¤μa\õμ® ö\´xÁ¢ux.
34
©õºUPzv¼¸¢x Aμ]¯ø» ¤›zx øÁUS® ©ua\õº¤ßø©
öPõÒøPø¯ {ø» |õmihÄ® Aμ¦ ©UPÎß JØÖø© GßÓ
ö£¯›À •ì¼®- P Îh® CÚÁõuzøu ysiÂhÄ®
Cì»õª¯ ARuõÂß «x •ì¼®PÒ öPõsi¸¢u BÇ©õÚ
|®¤UøPø¯ Aμ¦ ÷u]¯ Áõuzvß «x •Êø©¯õP v¸¨¤
ÂkÁuØPõPÄ® C¢u C¯UP® ö\¯»õØÔ¯x.
C¢u C¯UPz- ø ua \õº¢uÁºPÒ, CμP]¯©õÚ •øÓ°À

©UPÎh® ¤μ_μ[-PøÍ Â{÷¯õQzx Á¢uõºPÒ. Eì©õÛ¯
Q»õL£õ Aμø\ x¸UQ¯ºPÎß Aμ_ GßÖ®, Aμ¦ ©UPÎh-
ª¸¢x x¸UQ¯ºPÒ Q»õL£zøu £»Á¢u©õP GkzxU-
öPõshõºPÒ GßÖ®, å›¯õÂß ¦Ûu©õÚ \mh[PÎß
Áμ®¦«Ô¯uß ‰»® wøÚ uÁÓõP ¤μ÷¯õQzuõºPÒ GßÖ®
A¢u ¤μ_μ[PÎÀ TÓ¨£mi¸¢ux. C¢u SØÓa\õmøh
TÔ¯ÁºPÐ® C¢u C¯UPzøu ÁÈ|hzv¯ÁºPÐ® u[PÒ
EÒÍ[PÎÀ Cì»õz- ø u¨ £ØÔ¯ öÁÖ¨ø£ _©¢x
öPõsi¸¢uõºPÒ Gß£x SÔ¨-¤hzuUPx. C¢u ©ßÓ[PÒ
÷©ØöPõsh ¤μa\õμzvß ÂøÍ-ÁõP Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvÀ
ÁõÌ¢u ©UPÎh® ÷u]¯- Á õu ]¢uøÚ £μÁzöuõh[Q¯x.
÷©¾® ÷u]¯Áõu® GßÓ ÷£õºøÁ°À CÚöÁÔ yskuÀ-
PÐ® ¤›ÂøÚÁõu ¤μa\õμ[- P Ð® ÷©ØöPõÒÍ¨£mhÚ.
•ì¼®PÎß ÂÁPõμ[- P øÍ PshÔÁuØPõP EÍÁõÎPÒ
£»øμ ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ ÷uºÄ ö\´x PÍªÓUQ°¸¢uÚ.
÷©¾® •ì¼®PÎß ]¢uøÚ-PøÍ ÷\u¨£kzxÁuØPõPÄ®,
AÁºPÎß Cì»õª¯ EnºÄ- P øÍ AÈ¨£uØPõPÄ®uõß
ö£´¹m ø©¯® E¸ÁõUP¨-£mi¸¢ux. GÚ÷Á C¢u CμP]¯
C¯UP® AÔÄŸv¯õÚ |õ\zøu •ì¼®PÎh® E¸ÁõUS-
u¼À Po\- © õÚ öÁØÔ Aøh¢v¸¢u÷£õv¾® Aμ]¯À
ÂøÍÄPøÍ HØ£kzxÁvÀ öÁØÔö£ÓÂÀø».
Q»õL£õ Aμ_US GvμõP £o¯õØÖÁvÀ Cìuõß§À

ø©¯zvß £[PÎ¨¦
Cìuõß§À ø©¯zøu¨ ö£õÖzuÁøμ Cì»õª¯ Aμø\
Auß uø»|P›À ÃÌzxÁuØPõPÄ® Aμ_ AvPõ›PÒ «x
SÔøÁzx ¤μa\õμ uõUSuÀ öuõS¨£uØPõPÄ® PõL¤ºPÒ
Aøu {ÖÂ°¸¢uõºPÒ. Cußö£õ¸mk ÷©ØPzv¯
PõL¤ºPÒ £À÷ÁÖ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõsk Á¢uõºPÒ.
35
AvÀ •UQ¯©õÚ JßÖ "CÍ¢-x¸UQ¯º' C¯UPzøu (Young

Turks Movment) E¸ÁõUQ¯- u õS®. C¢u C¯UP® "JØÖø©
©ØÓ® •ß÷ÚØÓ Tmhø©¨¦' (Union and Progress Committee)
GßÖ® AøÇUP¨£mhx. L¤μõßêß ]¢uøÚPÍõ¾®
¤öμg_ ¦μm] (French Revolution) öuõhº£õÚ P¸zxUPÍõ¾®
]¢uøÚ³mh® ö£ØÓ •ì¼® CøÍbºPÒ Cøn¢x
•uß•u¼À £õ›ì |P›À C¢u C¯UPzøu {ÖÂÚõºPÒ.
¦μm]USÊ GßÓ A¢uìzvÀ C¢u C¯UP® CμP]¯©õP
E¸ÁõUP¨£mhx. Cuß uø»Á- μ õP Aí©x ›uõ ö£Ú
Ç¢xÁ¢uõº. ©UPÒ ©zv°À ¤μ£»©õÚ |£μõP ÂÍ[Q¯
AÁº ÷©ØPzv¯ P»õa\õμzøu x¸UQ ©soÀ {ø»|õmh
÷Ásk® GßÓ ]¢uøÚ°À BÌ¢v¸¢- u õº. ö£º¼ß,
ì»õÛß ©ØÖ® Cìuõß§À BQ¯ |Pμ[PÎÀ C¢u C¯UP®
uÚx QøÍPøÍ {ÖÂ°¸¢ux.
£õ›ì |PμzvÀ {ÖÁ¨£mi¸¢u CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP®

ªS¢u ©v~m£zxhß E¸ÁõUP¨£mi¸¢ux. BÇ©õÚ £»-
vmh[PøÍ öPõsi¸¢u C¢u ø©¯® Á¾ÁõÚ ÂÍ®£μ
²UvPøÍ øP¯õsk Á¢ux. v {³ì (The News) GßÓ ö\´vz-
uõøÍ C¢u C¯UP® öÁÎ°mk Á¢ux. ³÷μõ¨¤¯ß ö©°À
(European Mail) GßÓ ¤μ£»©õÚ ö\´vzuõÐhß Phzv
Áμ¨£mk x¸UQ°ß CøÍbº SÊUPÒ ‰»® CμP]¯©õP
Â{÷¯õP® ö\´¯¨£mhx. C¢u C¯UP® öÁÎ°mh Aμ]¯À
¤μ_μ[PÐ® C¢u •øÓ°Àuõß CμP]¯©õP ©UPÒ ©zv°À
Â{÷¯õP® ö\´¯¨£mhÚ. •ßÚõÒ Aø©a\ºPÒ, •ßÚõÒ
Aμ_ AvPõ›PÒ ©ØÖ® BØÓÀªUP Aμ]¯ÀÁõvPÒ
BQ÷¯õºPøÍU öPõsh ªuÁõvPÒ SÊ (Moderates) SÊ
Cøn¢x ö£º¼ß QøÍøÍ {ÖÂ°¸¢-uõºPÒ. ^ºv¸zuzøu
÷|õUQ ©UPøÍ AøÇ¨£ÁºPÍõPÄ® öáº©Û¯ Bm]¯ø©¨-
¤ß Ai¨£øh°À |õmiß ÂÁPõμ[-PÒ JÊ[S¨£kzu¨£h
÷Ásk® GßÖ TÖ£ÁºPÍõPÄ® AÁºPÒ Ç¢uõºPÒ.
Eì©õÛ¯ ÷£μμø\ {ÖÂ¯ÁºPÒ ©zv°À Ç¢x Á¸® £»
SÊUPøÍ²® CønUP ÷Ásk® GßÖ® AÁºPÒ ©zvÀ
öáº©õÛ¯ TmkUSÊ (German Federation) ÷£õßÓ Kº
Aø©¨ø£ E¸ÁõUP ÷Ásk® GßÖ® AÁºPÒ ÷¯õ\øÚ
TÔÚõºPÒ.
36
é»õÛPõ QøÍø¯¨ ö£õÖzuÁøμ CμõqÁzvÀ ö\À-
ÁõUS ö£ØÔ¸¢u £izu CμõqÁ AvPõ›PÒ Auß ö£¸®-
£õßø© EÖ¨¤ÚºPÍõP Ç¢uõºPÒ. J¸ ö£¸® ¦μm]ø¯
E¸ÁõUSÁuØS u[PøÍ u¯õº¨£kzvU öPshÁº- P ÍõP
AÁºPÒ Ç¢x Á¢uõºPÒ. ]» ÷åUSPÒ AÁºPÐhß
Cøn¢x £o¯õØÔ¯uõÀ AÁºPÎß £»® ÷©¾®
AvP›zux. ¤ØPõ»zvÀ x¸UQ°ß ¤μu© Aø©a\μõP
ÂÍ[Q¯ uÀAz £õåõ ÷£õßÓ ]» CÍ{ø» AvPõ›PÐ®
CvÀ Ch® ö£ØÔ¸¢uõºPÒ. GÛÝ® CÁºPÒ £õ›ì ø©¯z-
vÚμõÀ {ºÁõP® ö\´¯¨£k£ÁºPÍõPÄ® Phk¨£kzu¨£k-
£ÁºPÍõPÄ® Ç¢x Á¢uõºPÒ. HöÚÛÀ, Auß A¤¨-
¤μõ¯zøu AÁºPÒ J¸÷£õx® «Ô¯vÀø». ÷©ØPzv¯
P¸zxUPÒ ©ØÖ® öPõÒøPPÒ BQ¯ÁØÔß Ai¨£øh°À
•Ê Aº¨£o¨¦hß AÁºPøÍ £õ›ì ø©¯® ÁÈ|hzv¯x.
÷©¾® C¢u Ai¨£øh°ß «x ÷£õμõmh® ÷©ØöPõÒÁuØS
AÁºPÎß EÒÍzvÀ yskuÀ HØ£kzv¯x.
C¢{ø»°À öPõÀ»ºPÒ \[P® (Masonic Lodges) SÔ¨£õP

ì»õÛPõ |Pμzv¾ÒÍ öPõÀ»ºPÒ \[P® C¢u C¯UPzvß
|hÁiUøPPøÍ Áμ÷ÁØÓx. ÷©¾® PÀÂ°¯À Ps÷nõm-
hzvÀ C¢u C¯UP® HØ£kzv¯ ÂøÍÄPøÍ ö£›x®
÷£õØÔ £õμõmi¯x. C¢u C¯UPzvß Tmh[PÒ öPõÀ»ºPÒ
\[P PmihzvÀ |øhö£ØÖ Á¢uÚ. GÆÁÍÄ •¯Ø]zuõ¾®
EÍÁõÎPÒ EÍÄ £õºUP •i¯õu AÍÂØS HØÓ £õxPõ¨-£õÚ
Ch©õP Ax Aø©¢v¸¢ux. öPõÀ»ºPÒ, \[Pzvß £»
EÖ¨¤ÚºPÒ CÚzx¸UQ¯º C¯UPzxhß Cøn¢uõºPÒ.
Cuß ‰»® uÚx EÖ¨¤ÚºPÎß GsoUøPø¯ C¢u
C¯UP® AvP›zxU öPõsh÷uõk Po\©õÚ ö\ÀÁõUøP²®
EuÂ- P øÍ²® ö£ØÖU öPõshx. ÷©¾® öPõÀ»ºPÒ
\[Pzvß ‰»©õP Cìuõß§À Aμ]ß AvPõμ Aø©¨¦hÝ®
Cìuõß§À Aμs©øÚ÷¯õk® ö|¸UP©õÚ öuõhº¦PøÍ
C¢u C¯UP® HØ£kzvU öPõshx.
¦μm]ø¯ HØ£kzx® ÷|õUPz÷uõk CÍ¢x¸UQ¯º

C¯UP® AuØPõÚ u¯õ›¨¦PøÍ ÷©ØöPõÒÁuØPõP £»
Tmh[PøÍ |hzu xÁ[Q¯x. Q.¤. 1908&À £»Á¢u©õP Bm]
AvPõμzøu øP¨£ØÖ® Áøμ C¢u |hÁiUøPPøÍ C¢u
37
C¯UP® ¤ß£ØÔÁ¢ux. C¢u C¯UPzvß £»® öÁÎ¨£mh

÷£õx I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ AuØS A[RPõμ® ÁÇ[QÚ. Q.¤.
1908&À Cø»²vº Põ»zvÀ £õμõÐ©ßÓ® vÓ¨£uØS ]Ôx
Põ»z- v ØS •ß¦ ì»õÛPõ ø©¯zvÀ EÖ¨¤ÚºPÒ J¸
Tmhzøu |hzvÚõºPÒ. C¢u C¯UPzvÚº ¤ØPõ»zvÀ
÷©ØöPõÒÍ¨ ÷£õS® Aμ]¯À |hÁiUøPPÐUS •ß÷Úõi-
¯õP C¢u Tmh® P¸u¨£mhx. £õ›ì |PμzvÀ CÍ®
x¸UQ¯º C¯UPzøu {ÖÂ¯ Aí©x ›uõ ö£Ú C¨÷£õx
C¯UPzvß uø»ÁμõP Ç¢uõº. AÁº C¯UP EÖ¨¤Úº-
PÐUS BØÔ¯ Eøμ°À uõß ªS¢u ©QÌa] Aøh¢v¸¨£-
uõPÄ® C¯UP® ö£›¯ öÁØÔø¯ Dmi°¸¨£uõPÄ®
ö£¸ªu® öPõshõº. ÷©¾® C¢u ÷u]¯Áõu C¯UPzvØS
I÷μõ¨¤¯ ÁÀ»μ_PÒ |m¦UPμ® }mi°¸¨£uõPÄ® C¯UPz-
vß ö\¯À£õkPøÍ A[RP›zv¸¨£uõPÄ® uØ÷£õøu `ÇÀ
SÔzx v¸¨v Aøh¢v¸¨£uõPÄ® uÚx Eøμ°À AÁº
SÔ¨¤mi¸¢uõº.
Q.¤. 1908 Cø»²vº Põ»zvÀ Cìuõß§¼À ¦v¯ Aμ_-

•øÓ yuμõP öáμõÀk ¿uº Gß£Áøμ ¤›mhß {¯ªz-
v¸¢ux. AÁº Cìuõß§À |PμzvØSÒ ¤μ÷Á]zu ÷£õx
CÍ¢ x¸UQ¯º C¯UPzvÚº ]Ó¨£õÚ Áμ÷ÁØ¦ JßøÓ AÎz-
uõºPÒ. AÁº Á¢x CÓ[Q¯ Svøμ Ási°ß SvøμPøÍ
AÂÌzx ÂmkÂmk C¯UPzvß EÖ¨¤ÚºPÒ Ásiø¯
CÊzxa ö\ßÓõºPÒ. Cuß ‰»® ¤›mhß Aμ]h® AÁºPÒ
öPõsi¸¢u Â_Áõ\zøu öÁÎ¨£kzvU öPõshõºPÒ.
C¢u GÀ»õ ö\¯À£õkPøÍ²® CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP®
©Ú•Á¢x ö\´x •izux. A»[Põμ®ªUP ÷©ØPzv¯
]¢uøÚPÍõÀ CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÚº G¢u AÍÄUS
DºUP¨£mi¸¢uõºPÒ GÛÀ AÁºPÒ «x Bm] ö\´x
öPõsi¸US® Cì»õª¯ Aμ]ß Esø© {ø»- P ÷Íõk
÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPÒ •μs£k-QßÓÚ Gß£øu²® AÁºPÒ
Enº¢xöPõÒÍÂÀø». Cì»õzvØS •μs£õhõP AøÁ
ÇUQßÓÚ Gß£øu²® AÁºPÒ Enº¢x öPõÒÍ-ÂÀø».
AÁºPÎß ö£õÖ¨£ØÓ ö\¯À£õkPÐ® \zv¯zøu Enº¢x
öPõÒÍõu £»ÃÚ•® I÷μõ¨¤¯ºPÒ ÂÁPõμzvÀ AÁºPÒ
©øh¯º- P ÍõP÷Á Ç¢uõºPÒ Gß£øu öuÎÁõP GkzxU
Põmk- Q ßÓÚ. Cìuõß§À |PμzvÀ C¯UP¨£o°À
38
Dk£mi¸¢u Kº EÖ¨¤Úº CÆÁõÖ TÔÚõº, ""CÁºPÒ
ö£¸®£õ¾® •uØ- P mh ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS
£v»õP Cμshõ® Pmh ö\¯À£õkPøÍ÷¯ ÷©ØöPõÒ-
QÓõºPÒ.''
÷©ØPzv¯ \mh[PÎß «xÒÍ ÷©õPzv¾® ÷©ØPzv¯

]¢uøÚPÎß PÁºa]°¾® ‰ÌQ°¸¢uÁºPÎh® Bm]
AvPõμzøu J¨£øh¨£uØS CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP EÖ¨-
¤ÚºPÒ £»º x›u® PõmiÚõºPÒ. Cuß‰»©õP AÁºPÒ
A¢u C¯UPzvÀ ªS¢u ö\ÀÁõUøP ö£ØÖU öPõshõºPÒ.
CμõqÁzøu PmkUSÒ øÁzxU öPõÒÁuß ‰»® Aμ]ß
Jmkö©õzu AvPõμ Aø©¨¦PøÍ²® PmkUSÒ øÁzx-
Âh»õ® GßÓ Esø©ø¯ CÁºPÒ AÔ¢x öPõsh÷£õx
C¯UP öPõÒøP°ß Ai¨£øh°À Aμ]ß ¦v¯ {¯©Ú[-
PøÍ HØ£kzxÁuØS •¯Ø] ÷©ØöPõshõºPÒ. Cuß
‰»©õP C¯UP EÖ¨¤ÚºPÒ £»º Aμ_ AvPõ›PÍõPÄ®
CμõqÁ AvPõ›PÍõPÄ® BQÂmhõºPÒ. Phø©PøÍ {øÓ-
÷ÁØÖ® £m\zvÀ Eì©õÛ¯ Aμ]ß JÆöÁõ¸ Si©PÝU-
S® x¸UQ¯º AÝ£ÂzxÁ¸® E›ø©ø©¯¨ ÷£õßÓ
E›ø©PÒ ÇUQßÓÚ GßÓ \mhzøu CÍ¢x¸UQ¯º
C¯UPzvÚº öPõskÁ¢uõºPÒ.
CUPõ»Pmhzv¾® AuØS¨ ¤ßÚ¸® Jmkö©õzu Aμ]ß
Pmk¨£õmøh CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP® uÚx øP°À GkzxU-
öPõshx. GÚ÷Á Q»õL£õ Aμ]ß «x uõUSuÀ öuõkzx
AuøÚ •Êø©¯õP ÃÌzvÂh ÷Ásk® GßÓ ÷©ØPzv¯º-
PÎß C»m]¯zvØS £»ß QøhUS® Põ»® PÛ¢xÂmhx.
Cì»õª¯ Aμø\ AÈUP÷Ásk® GßÓ ÷©ØPzv¯ÁºPÎß
SÔU÷PõøÍ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØS C¨÷£õx •Ê
AvPõμ® QøhzxÂmhx. HöÚÛÀ Aμ]ß AvPõμ
ø©¯zøu Gmi¨ ¤izv¸¢u CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP
EÖ¨¤Úº-PÐ® AÁºPÎß BuμÁõÍºPÐ® |ÃÚ Põ»zvØS
Cì»õ® ö£õ¸zu©ØÓx GßÖ BÇ©õP GsoU öPsi¸¢-
uõºPÒ. ÷©¾® x¸UQ¯ ÷u]¯Áõuzøu {ø»|õmi AuøÚ
£õxPõ¨£xuõß u[PÒ C¯UPzvß ¤μuõÚ £o GßÖ®
P¸vÁ¢uõºPÒ. HöÚÛÀ ©ØÓ GÀ»õ ÂÁPõμ[PøÍ ÂhÄ®
x¸UQ¯ ÷u]¯ÁõuzvÀ AÁºPÒ ªS¢u |®¤UøP
39
öPõsi¸¢-uõºPÒ. GÚ÷Á x¸UQ ÷u]¯zøu¨ £ØÔ ö£¸ø©

£õμõmi¯÷uõk Aøu {ø»{ÖzxÁvÀ PÁÚ® ö\¾zv-
ÚõºPÒ. HöÚÛÀ ©ØÓ •ì¼®PøÍ ÂhÄ® x¸UQ¯ºPÒ
]Ó¢uÁºPÒ GßÖ® AÁºPÒ ö£¸ªu® öPõsi¸¢uõºPÒ.
BP÷Á Cì»õzøu²® Cì»õª¯ Aμø\²® ÃÌzx-

ÁuØPõP PõL¤ºPÒ ÷©ØöPõsh ö\¯À£õkPÎÀ CÍ¢-
x¸UQ¯º C¯UPzøu E¸ÁõUQ¯x Cì»õzvØS GvμõP
÷©ØöPõsh ö\¯À£õkPÎÀ £k £¯[Pμ©õÚx BS®.
÷©ØPzv¯ºPÒ ÷©ØöPõsh C¢u |hÁiUøP x›u©õÚ
ÂøÍÄPøÍ HØ£kzv¯x. HöÚÛÀ Aμ]ß AvPõμzøu
C¢u C¯UP® øP¨£ØÔ¯ Eh÷Ú÷¯ Cì»õª¯ Aμ]ß
Pmhø©¨¤À BÇ©õÚ ÷\u[PøÍ HØ£kzxÁvÀ •øÚ¨-
£õP ö\¯À£mhx. ÷©¾® Cì»õª¯ Aμ]ØS® Auß
Si©UPÐU- S ® ©zv°À Cøn¨ø£ HØ£kzu •i¯õu
AÍÂØS ö£¸® Â›\ÀPøÍ E¸ÁõUQ¯x. HöÚÛÀ ÷u]¯-
Áõu® GßÓ C¢u ]¢uøÚ ªS¢u ÷Pk ÂøÍÂUPU Ti¯x
Gß£÷uõk ©UPÒ ©zv°À ¤ÍøÁ HØ£kzv AÁºPÐUSÒ
£øPø©ø¯²® öÁÖ¨¦nºøÁ²® ÷£õºU- S nzøu²®
E¸ÁõUQÂkQÓx. Cì»õª¯ Aμ]ß AøÚzx Si©UPÐ®
CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÀ Cøn- Á uØS AÝ©vUP¨-
£mi¸¢u ÷£õv¾® A¢u C¯UPzvß öPõÒøP x¸UQ¯
÷u]¯Áõuzvß Ai¨- £ øh°À E¸ÁõUP¨- £ mi¸¢ux.
Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμ]ß Ai¨£øh Pmhø©¨¦PÎÀ Ax
÷u]¯Áõu ]¢uøÚø¯ ysiÂmk ÁÍºzx Á¢ux. Cuß
•ßÝuõμn©õP öPõsk ¤ß£ØÔ AÀ÷£Û-¯ºPÒ AìuÚõ
(Astana) |P›À u[PÐU- ö PßÖ J¸ ÷u]¯Áõu C¯UPzøu
÷uõØÖ- Â zuõºPÒ. AuøÚz öuõhº¢x \ºPõê¯ß ¤μ÷u\
•ì¼®- P Ð® Sºx CÚ •ì¼®PÐ® u[PÐUöPßÖ Kº
C¯UPzøu E¸ÁõUQ- Ú õºPÒ. Aºx÷μõ® ¤μ÷u\ •ì¼®-
PÐ® Bº«Û¯ |õmk •ì¼®- P Ð® HØöPÚ÷Á CμP]¯
C¯UPzøu xÁ[Q°¸¢- u õºPÒ. Ax C¨÷£õx \mhŸv¯õP
C¯[Pz xÁ[Q¯x.
u[PÒ £[QØS Aμ¦ ©UPÐ® AìuÚõ |P›À "Aμ¦

Eì©õÛ¯ \÷PõuμzxÁ® (Arab Usmanian Brotherhood) GßÓ
C¯UPzøu E¸ÁõUQÚõºPÒ. GÛÝ® CÍ¢x¸UQ¯º
40
C¯UP® CÚ- ö ÁÔU öPõÒøP°À ‰ÌQ°¸¢u PõμnzuõÀ
Aμ¦ ©UPÐUS GvμõP Ax CÚöÁÔ ]¢uøÚø¯ öPõs-
i¸¢ux. ©ØÓ ¤μ÷u\[PÎÀ EÒÍÁºPÐUS CÚÁõu Ai¨-
£øh°À C¯UP[- P øÍ Aø©zxUöPõÒÍ AÝ©v
AÎzv¸¢u÷£õx® Aμ¦ ©UPÐUS A¢u E›ø©ø¯ Ax
©Özx-Á¢ux. BP÷Á CÍ¢x¸UQ¯ C¯UPzvÚº Aμ_ EzuμÄ
‰»©õP Aμ¦ C¯UP Tmhø©¨ø£ Pø»zxÂmk Auß
A¾Á»Pzøu ‰i- Â mhõºPÒ. CμõqÁzvÀ AÁºPÒ
CÚöÁÔU öPõÒøPø¯ ¤ß£ØÔÚõºPÒ. CμõqÁzvÀ
£o¦›¢x Á¢u AøÚzx Aμ¦ AvPõ›PøÍ²®
Cìuõß§¾US AøÇzx öáº©ÛUS ö\À» Ç¢u PÀÂ-
°¯À £¯nzvÀ (Officer Acadamic Mission to Germany) AÁºPÒ
P»¢x öPõÒÍ •i¯õ©À ukzx- Â mhõºPÒ. ÷©¾® CÍ¢-
x¸UQ¯º C¯UPzvß ø©¯U SÊÂÀ CønÁv¼¸¢x
Aμ¦UPøÍ ukzxÂh÷Ásk® GßÖ® •iÄ ÷©ØöPõs-
hõºPÒ. Eì©õÛ¯ Aμ]ß Si©UPÒ AøÚ-Á¸® x¸UQ¯º,
Aμ¤¯º, AÀ÷£Û¯º, \ºPõê¯º GßÓ ÷£u- ª ßÔ CÍ¢-
x¸UQ¯º C¯UPzvÀ Cøn¯»õ® GßÖ TÓ¨- £ mh
÷£õv¾®, Aμ_ AvPõμzøu øP¨£ØÔ¯ A¢u vÚzv-¼¸¢x
C¢u C¯UPzvÚº x¸UQ¯º ªS¢u ö\ÀÁõUøP ö£ØÖU-
öPõÒÐ® Âu©õPÄ® C¢u C¯UPzvÀ Aμ¦PÐUS •UQ¯
£uÂ QøhUPõ©À ukUS® Âu©õPÄ® \ºÁõvPõμ ÷£õUShß
|h¢xöPõshõºPÒ. ÷©¾® CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP® •ØÔ¾-
©õP x¸UQ¯øμU öPõsh C¯UP©õP ÇUP- ÷ Ásk®
Gß£uØPõPÄ® CÁºPÒ ö£¸-•¯Ø]ø¯ ÷©Ø-öPõshõºPÒ.
Cuß öuõhºa]¯õP ]» Aμ_ C»õUPõPÎÀ £À÷ÁÖ
|hÁiUøPPÒ ÷©ØöPõÒÍ¨£mhÚ. ÁUL¨ C»õPõøÁ Aμ¦
Aø©a\›hª¸¢x APØÔ Aøu x¸UQ¯ Aø©a\›h®
J¨£øhzx, öÁÎ ÂÁPõμz xøÓ ©ØÖ® EÒÂÁPõμz xøÓ
BQ¯ •UQ¯ xøÓPÎÀ Pmhõ¯©õP x¸UQ¯øμ ©mk®
{¯©Ú® ö\úx ÷£õßÓ |hÁiUøPPÒ CvÀ Ah[S®.
÷©¾® Aμ¦ ö©õÈ ÷£\z öu›¯õu x¸UQ¯º-PøÍ ÷Ásk-
ö©ß÷Ó Aμ¦ ©õPõn[PÐUS BÐ|μõP {¯©Ú® ö\úx
÷£õßÓ |hÁiUøPPÐ® CvÀ Ah[S®.
÷©¾® CzuøP¯ |hÁiUøPPÐUS ©Sh® `mi¯øu¨

÷£õ» Aμ]ß AvPõμ¨§ºÁ ö©õÈ¯õP Ç¢u Aμ¦ ö©õÈø¯
41
}UQÂmk x¸UQ ö©õÈø¯ Aμ]ß AvPõμ¨§ºÁ ö©õÈ¯õP

BUQÚõºPÒ. x¸UQ ö©õÈ Aø©¨¤ØS HØÓõØ÷£õ» Aμ¦-
ö©õÈ°À ]» ÁõºzøuPÎÀ ©õØÓ[PøÍ HØ£kzvÚõºPÒ.
Aμ¦ö©õÈ «x AÁºPÒ öPõsi¸¢u öÁÖ¨¦nºÄ G¢u
AÍÂØS Ç¢uöußÓõÀ Aö©›UPõÂÀ ÁõÊ® Eì©õÛ¯
Q»õL£õ Aμ]ß Si©UPÒ yuμPzxhß öuõhº¦ öPõÒÐ®-
÷£õx x¸UQ¯ ö©õÈ°À ©mk÷© öuõhº¦ öPõÒÍ ÷Ásk®
GßÖ® ©ØÓ ö©õÈPÎÀ öuõhº¦ öPõÒÁx uøh ö\´¯¨-
£mk Âmhx GßÖ® Q.¤. 1909&À Áõæ[hÛÀ EÒÍ
Eì©õÛ¯ Aμ]ß Aμ_z yuº AÔÂ¨¦ ö\úõº. Aö©›UPõ-
ÂÀ ÁõÊ® Aøμ ªÀ¼¯ß Eì©õÛ¯ Si©UPÐUS x¸UQ
ö©õÈ öu›¯õx GßÓ Esø©ø¯ •ØÔ¾® AÔ¢v¸¢u
{ø»°À-uõß CzuøP¯ Kº AÔÂ¨ø£ AÁº öÁÎ°mhõº!
CμõqÁ¨£øhPÎÀ Aμ¦UPÐUS® x¸UQ¯ºPÐUS®

©zv°À Pkø©¯õÚ CÚÁõu® uø»Â›zuõi¯x Gß£x
öÁÎ¨£øh¯õPz öu›¢ux. CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÀ
Cøn¢x Aμ]ß E¯º AvPõμ ö£õÖ¨¦PøÍ ÁQzx Á¢u
x¸UQ¯ AvPõ›PÎh® CÚÁõu EnºÄPÐ® AÁØÔß
Ai¨£øh°¾ÒÍ |hzøuPÐ® \ºÁ \õuõμn©õP öÁÎ¨-
£mhÚ. Aμ_ AvPõ›PÍõPU Ç¢u Aμ¦UPÒ CÆÂå¯zvÀ
u[PÒ ÷Põ£zøu AÆÁ¨÷£õx öÁÎ¨£kzv Á¢uõ¾®
Cì»õª¯ Aμø\¨ ö£õÖzuÁøμ AÁºPÒ Â_Áõ\zxh÷Ú
|h¢x öPõshõºPÒ. HöÚÛÀ C¢u Âå¯® Aμ¦PÐ®
x¸UQ¯º- P Ð® JØÖø©¯õP Ç¨£x öuõhº£õÚ Âå¯-
©À». ©õÓõP Cì»õª¯ E®©zxhÝ® Cìuõß§À |PμzvÀ
ÇUS® P½L£õÄhÝ® öuõhº¦øh¯ Âå¯©õS®. P½L£õ-
ÂØS RÌ£iÁøu AÀ»õð Pmhõ¯ Phø©¯õP ( )
BUQ²ÒÍõß. ÷©¾® AÁ¸US ©õÖö\´Áøu AÁß
íμõ©õUQ ÇUQÓõß.
J¸ •ì¼® ©ØöÓõ¸ •ì¼•US \÷Põuμº BÁõº. AÁº

AÁ¸US x÷μõP® CøÇUP©õmhõº AÁº AÁøμ CÈÄ
£kzuÄ©õmhõº. J¸]» Aμ¦ AvPõ›PÒ C¢u `Ç»õÀ
£õv¨¦US EÒÍõÚõºPÒ. BP÷Á Q.¤. 1909&B® Bsiß
CÖv°À CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvß ö\ÀÁõUS ªUP
©ÛuºPøÍ \¢vzx CÆÂå¯©õP J¸ TmhzvØS HØ£õk
42
ö\´²®£i Aμ¦PÒ ÷Põ›ÚõºPÒ. C¢u Tmh® Cìuõß§À
|P›À }sh ÷|μ® |øhö£ØÓx. Aμ¦PÐUS® x¸UQ¯º-
PÐUS® ©zv°À |øhö£ØÖ Á¸® \a\μøÁ {μ¢uμ©õP
•iÄUS öPõsk Á¸ÁuØS GkUP ÷Ási¯ |hÁiUøPPÒ
SÔzx C¢u TmhzvÀ ÂÁõvUP¨£mhx. •ì¼® E®©zvß
JØÖø©ø¯ {ø»{ÖzxÁuØPõPÄ® CÚÁõu öÁÔUS
•ØÖ¨¦ÒÎ øÁ¨£uØPõPÄ® Cì»õª¯ ARuõøÁ £ØÔ¨-
¤i¨£uØPõPÄ® GkUP¨£mh •¯Ø]¯õPÄ® C¢u Tmh®
|øhö£ØÓx. BÚõÀ Cì»õª¯ ARuõøÁ Âh x¸UQ
÷u]¯zvØS u[PÒ EÒÍ[PøÍ Aº¨£ozuÁºPøÍ Aí©x
BPõö£Ú, ³éúL¨ AUåúμõ ö£Ú ÷£õßÓÁºPÒ u[PÒ
x¸UQ CÚÁõuzøu ÂmkÂmk Cì»õzvß «x ©mk®
u[PÒ Â_Áõ\zøu {ø»{ÖzxÁøu ö£¸¢x¯μ©õP P¸v-
ÚõºPÒ! Cuß •iÁõP C¢u Tmhzvß •iÄ £¯nØÓ-uõP
BQÂmhx. ÷©¾® {ø»ø© •ßöÚ¨÷£õx® CÀ»õu
AÍÄUS ÷©õ\©õP BQÂmhx.
Aμ¦ Tmhø©¨¦PøÍ²® Aμ¦ C¯UP[PøÍ²® E¸ÁõUS-
ÁvÀ I÷μõ¨¤¯ yuμ[PÎß £[PÎ¨¦
C¢u {PÌÄPÎß ÂøÍÁõP EØ\õP©øh¢u I÷μõ¨¤¯
yuμP[PÒ Aμ¦P÷Íõk EÒÍ EøÓøÁ Á¾¨£kzvU öPõÒÍ
•¯Ø]PÒ ÷©ØöPõshÚ. ""AvPõμzøu £μÁ»õUS® Pm]
(Decentrlisation Party) GßÓ ö£¯›À öP´÷μõÂÀ Kº
Aø©¨ø£ E¸ÁõUQ Auß uø»ÁμõP μL¤U AÀ AÎ®
Gß£Áøμ {¯ªzuõºPÒ. ÷©¾® ö£´¹miÀ "^ºv¸zuU SÊ'
(Reform Committee) GßÓ Aø©¨ø£²® "PÀÂ¯õÍº ©ßÓ®'
(Literal Forum) GßÓ Aø©¨ø£²® E¸ÁõUQÚõºPÒ.
¤›mhÝ® L¤μõßéú® Cøn¢x ÷u]¯Áõu ]¢uøÚPøÍ
öPõsi¸¢u Aμ¦UPÐUS u[PÒ A¢uìzøu E¯ºzvU
öPõÒÁuØS EuÂÚ. ÷©¾® CzuøP¯ Aμ¦UPÐUPõP u[PÒ
|õmiß £n¨ö£miPøÍ uõμõÍ©õP vÓ¢xÂmhÚ. GÚ÷Á
Q.¤. 1913 áüø» 18&À L¤μõßêß A[RPõμzxhß £õ›ì
|P›À Aμ¦ CøÍbºPÒ J¸ ©õ|õmøh |hzvÚõºPÒ. C¢u
©õ|õmiØPõÚ AÔÂ¨ø£ öÁÎ°mhuß ‰»©õP Aμ¦
÷u]¯ÁõvPÒ Eì©õÛ¯ Q»õL£zvØS GvμõP ¤›mhß
©ØÖ® L¤μõßì |õkPÐhß Tmho HØ£kzvU
öPõshøu •uß•u»õP ¤μPhÚ¨£kzvÚõºPÒ.
43
CÍ¢x¸UQ¯ C¯UPzvÚº Cøu AÔ¢u÷£õx Av¾ÒÍ

J¸ ]»º Cøn¢x "x¸UQ KáõQ Tmhø©¨¦' (Turk Ojaghi
Committee) GßÓ Aø©¨ø£ E¸ÁõUQÚõºPÒ. CuØS
"x¸UQ¯º Sk®£®' GßÖ Aºzu©õS®. Cì»õzøu
xøhzöuÔ¢xÂmk Eì©õÛ¯ Aμ\ø©¨ø£ •Êø©¯õP
x¸UQ©¯©õUSÁxuõß C¢u Tmhø©¨¤ß SÔU÷PõÍõP
Ç¢ux. Cuß¤ßÚº CøÓ©Ö¨¦ öPõÒøPø¯ £μ¨¦®
¡ÀPøÍ²® ©õu CuÌPøÍ²® C¢u Tmhø©¨ø£a
\õº¢uÁºPÒ öÁÎ°mhõºPÒ. Euõμn©õP, x¸UQ°ß
¤μ£»©õÚ GÊzuõÍμõÚ á»õÀ ö|Í› ö£Ú Gß£Á›ß
"GvºPõ» Áμ»õÖ (The History of the Future) ' GßÓ ¡ø»
AÁºPÒ öÁÎ°mhõºPÒ. C¢u ¡¼À Auß B]›¯º
¤ßÁ¸©õÖ TÔ°¸¢uõº. ""]›¯ºPÒ u[PÒ uõ´|õmøh
Âmk öÁÎ÷¯Ô ÂkÁuØS AìuÚõ Aμ_ AÁºPøÍ
{º£¢u® ö\´¯ ÷Ásk®. x¸UQ ö©õÈ Cì»õzvß
ö©õÈ¯õP Ç¨£uõÀ AuøÚ £μ¨¦® ö£õ¸mk Aμ¦
{»¨£μ¨¦UPÒ SÔ¨£õP DμõU ©ØÖ® G©ß BQ¯ £SvPÒ
•Êø©¯õP x¸UQ Põ»Û¯õP ©õØÓ¨£h ÷Ásk®. |©x
ÁõÌøÁ²® |»ßPøÍ²® £õxPõUS® ö£õ¸mk Aμ¦
¤μ÷u\[PÒ AøÚzøu²® •ØÓõP x¸UQ¯ Põ»ÛPÍõP
©õØÖÁx |©US Pmhõ¯©õP ÇUQÓx. HöÚÛÀ ¦v¯ Aμ¦
uø»•øÓ°Úº Aμ¦ CÚöÁÔU öPõÒøPø¯ HØPz
xÁ[QÂmhõºPÒ. |©US GvμõP ö£¸® AÈÄPøÍ Ax
HØ£kzvÂk® GßÓ Aa_ÖzuÀ Ç¨£uõÀ Ax SÔzx
C¨÷£õx |õ® •ßöÚa\›UøP²hß ö\¯»õØÓ ÷Ásk®.''
CÆÁõÓõP ÷u]¯Áõu ]¢uøÚPÐ® ÷u\¨£ØÖ Ai¨£øh-
°»õÚ CÚöÁÔ ]¢uøÚPÐ® •ì¼®PÎß EÒÍ[PÎÀ
ö£¸® uõUPzøu HØ£kzvÚ. Cì»õzvß «x øÁUP-
÷Ási¯ Â_Áõ\® uh®¦μsk C¨÷£õx ÷u]¯Áõu
öPõÒøP «x® ÷u\¨£ØÖ ]¢uøÚ «x® {ø»öPõÒÍ xÁ[Q-
Âmhx. Aμ_ £uÂPÎÀ Ç¢uÁºPÎß P¸zx® AvPõμzvÀ
Ç¢uÁºPÎß Ps÷nõmh•® AÍÄ ÷PõÀPÐ®
Cì»õ©õP Ç¢u {ø» ©õÔ C¨÷£õx ÷u]¯Áõu©õPÄ®
÷u\¨£ØÓõPÄ® BQÂmhx! Aμ¦PÒ ©ØÖ® x¸UQ¯º
BQ¯ÁºPÎß JØÖø©UPõP AøÇ¨¦ ÂkzuÁºPÒTh
CzuøP¯ Ps÷nõmhzøu²® AÍÄ÷PõÀPøÍ²÷©
öPõsi¸¢uõºPÒ!
44
á©õÀ£õåõ ]›¯õÂß BÐ|μõP Ç¢u÷£õx ¤›mhß
©ØÖ® L¤μõßì BQ¯ ÷©ØPzv¯ Aμ_PÎß ÁÈPõmkuÀ
Ai¨£øh°À Aμ¦ CøÍbºPÒ Eì©õÛ¯ Aμ_US x÷μõP®
CøÇUS® Âu©õP ö\¯»õØÔ Á¸QÓõºPÒ Gß£øu AÔ¢x
öPõshõº. h©õìPì |Pμzv¾ÒÍ L¤μõßì yuμPzv-
¼¸¢x ]» BÁn[PøÍ AÁº øP¨£ØÔ¯÷£õx Cøu AÁº
•Êø©¯õP Enº¢x öPõshõº. Si©UPÎh® JØÖø©ø¯
HØ£kzx® ö£õ¸mk Aμ¦ ©UPøÍ öÁßöÓkUP ÷Ásk-
ö©ßÖ AÁº Â¸¨£® öPõshõº. GÚ÷Á h©õìPì |Pμzvß
Aμ¦z uø»ÁºPøÍ Tmi Eøμ¯õØÔ¯÷£õx KØÖø©ø¯
{ø»{Özx©õÖ AÁºPÎh® Á¼²ÖzvÚõº. AÁº BØÔ¯
Eøμ°ß J¸ £Sv ¤ßÁ¸©õÖ: AìvÚõ |P›¾® ©ØÓ
£SvPÎ¾® }[PÒ Põq® Aμ_ £uÂPÎÀ ÇUS® x¸UQ¯º
SÊ (CÍ¢ x¸UQ¯º C¯UPzvÚº) Aμ¦ ©UPÎß |»ß-
PÐUS® AÁºPÎß A¤»õø\PÐUS® J¸ ÷£õx® SÖU÷P
{ØPõx GßÓ Esø©ø¯ }[PÒ |®£÷Ásk®. £À÷P›¯õ,
Q÷μUP®, Bº«Û¯õ BQ¯ ¤μ÷u\[PÎÀ •ì¼®PÒ ©zv°À
C¯UP[PÒ E¸ÁõQ°¸¨£øu Eì©õÛ¯ Aμ_ |ßS
AÔ¢v¸UQÓx Gß£øu }[PÒ \¢÷uPªßÔ AÔ¢v¸U-
QÕºPÒ. C¨÷£õx Aμ¤¯ºPÎh•® AzuøP¯ C¯UP®
÷uõßÔ°¸UQÓx. x¸UQ¯ ©UPøÍU SÔ¨¤mkU TÖÁ-
uØSU Th AÝ©v C¯»õx ÷£õ´Âk÷©õ GßÖ Ag_®
AÍÄUS x¸UQ¯º u[PÒ |»ßPøÍ •ØÓõP ©Ó¢x-
ÂmhõºPÒ. x¸UQ ©UPÒ ]øu¢x ÷£õS® AÍÂØS
÷u\¨£ØÖ EnºÄ AÁºPÎß EÒÍzv¼¸¢x ©øÓ¢x÷£õ´
Âmhx. BP÷Á C¢u B£zuõÚ Aa_Özuø» ukzx {Özx®-
Âu©õP ÃÖöPõsk GÊ¢xÒÍ CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP®
ªS¢u £õμõmkUS E›¯x. CÆÁõÖuõß AÁºPÒ B²u÷©¢v
x¸UQ¯ ©UPÎß EÒÍzvÀ ÷u\¨£ØÖ EnºøÁ Âøu¨£-
uØPõP •¯Ø] ÷©ØöPõskÒÍõºPÒ'' CÆÁõÖ TÔ¯ á©õÀ
£õåõ ÷©¾® SÔ¨¤mhuõÁx: ""C¢u |õÎÀ JßøÓ |õß
E[PÎh® EÖv¯õP TÔUöPõÒQ÷Óß. {a\©¯õP x¸UQ¯º-
PÎß C»m]¯® J¸÷£õx® Aμ¦PÎß C»m]¯zvØS
SÖU÷P {ØPõx. HöÚÛÀ ÷u\¨£ØÖ GßÓ C»m]¯zøu
Aøh¢x öPõÒÁvÀ x¸UQ¯ºPÐ® Aμ¤¯ºPÐ® \÷Põuμº-
PÍõP ÇUQÓõºPÒ. _¸UP©õP TÖÁöußÓõÀ CÍ¢-
x¸UQ¯º C¯UP® GÚ¨£k® C¢u C¯UPzvß C»m]¯®'
45
GßÚöÁßÓõÀ E»P ©UPÒ ©zv°À x¸UQ¯ºPÐUS

öPÍμÁzøu²® ©›¯õøuø¯²® EshõUSÁx® Ç£uõ®
¡ØÓõsiß ©UPÐhß Cøn¢x ÁõÊ® Âu©õP AÁºPÎß
E›ø©ø¯ {ø»|õmkÁx®uõß!''
Q»õL£zvß ö£¯μõÀ •ì¼®PÎh® JØÖø©ø¯ {ø»-
|õmkÁuØS®, ¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì BQ¯ |õkPÎß
ysku»õÀ Aμ¦PÒ x¸UQ¯ºPÎhª¸¢x ¤›¢x ö\À»
•¯Ø]¨£øu uk¨£uØS® ÷©ØPsh Eøμø¯ á©õÀ£õåõ
Aμ¦UPÎøh÷¯ {PÌzvÚõº.
¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì BQ¯ |õkPÎß SL¨L£õ¸hß
Cøn¢x Q»õL£õ Aμ_US GvμõP x÷μõP® CøÇzu
|¯Ág\PºPÐUS á©õÀ £õåõ ©μn ushøÚ AÎzux
\›ö¯ßÖ TÓ»õ®. HöÚÛÀ AzuøP¯ÁºPÒ JßÖ
PõL¤μõP÷Áõ AÀ»x Cì»õ® \›¯õÚ ©õºUP©À» GßÖ
Gso Cì»õzøu Âmk öÁÎ÷¯Ô¯ •ºzuuõP÷Áõ ÇUP
÷Ásk®. Q»õL£õ Aμ_US GvμõP ö\¯»õØÔ¯ JÆöÁõ¸
|£º «x® JÆöÁõ¸ x÷μõQ «x® á©õÀ £õåõ uõUSuÀ
|hzv¯x \›¯õÚ ö\¯À£õkuõß. BÚõÀ á©õÀ £õåõ GßÓ
C¢u |£º ÷u\¨£ØÖ EnºøÁ²® ÷u]¯Áõu CÚöÁÔ
]¢uøÚPøÍ²® {ø»|õmkÁuØS ÷©ØöPõsh
ö\¯À£õkPÒ Q»õL£õ Aμ_US GvμõPÄ® ÷©ØPzv¯
PõL¤ºPÎß PmhøÍUS CnUP©õPÄ® ÷©ØöPõsh ö\¯À
AÀ»Áõ! á©õÀ £õåõÄ® JØÖø© ©ØÖ® •ß÷ÚØÓ
Tmhø©¨¦ GßÖ AøÇUP¨£mh CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPz-
vÚ¸® ushøÚUS E›¯ÁºPÒ AÀ»Áõ? Cì»õzxhß
•μs£hUTi¯ ÷u\¨£ØÖ ]¢uøÚø¯ •ì¼®PÎh®
Fmi ÁÍºzuuØPõP AÁºPÒ ]øÓ°À AøhUP¨£h
÷Áshõ©õ? Aμ¦ •ì¼®PøÍ ÷uØÖÁuØS AÁº BØÔ¯
Eøμ°À ö£õv¢xÒÍ P¸zxUPÒ uÁÓõÚøÁ! ¤›ÂøÚ-
Áõuzøu ysk® ÷u\¨£ØÖ ]¢uøÚø¯ A[RP›US® C¢u
Eøμ°À uÁÓõÚ ÷Põm£õmøh HØÖUöPõÒÐ® ÷£õUS®
Cì»õzøu ¦ÓUPoUS® ÷£õUS® Âg] {ØQßÓÚ!
HöÚÛÀ Cì»õª¯ Aμ]ß Si©UPÒ AøÚÁøμ²®
CønUS® ¤øn¨£õP Cì»õ® ©mk÷© ÂÍ[SQÓx.
Cì»õ® GßÓ ]zuõ¢uzvß «x ©mk÷© Q»õL£õ Aμ_
Pmhø©UP¨£mkÒÍx.
46
áõ©À£õåõ BØÔ¯ Eøμ EÖv¯õÚ •øÓ°À BØÔ¯
CÖv Eøμ Gß£uõÀ RÌUPsh •øÓ°Àuõß AÁº
÷£]°¸UP ÷Ásk®:&
""|©x Â_Áõ\zøu Cì»õª¯ ARuõÂß «x ©mk®uõß
|õ® øÁUP÷Ásk®. AxÁßÔ Guß«x® Â_Áõ\® øÁ¨£-
v¼¸¢x |õ® ukUP¨£mkÒ÷Íõ®. |©x ö\¯À£õkPÒ
AøÚzvØS® Cì»õª¯ ARuõ ©mk÷© AÍÄ÷Põ»õP
ÇUP ÷Ásk®.''
÷©ØPsh Cì»õª¯ ARuõÂØS •μnõP ÷£_Áv¼¸¢x

AÁº ukUP¨£mkÒÍõº. GÛÝ®Cì»õzvØS CnUP©õP
÷£_ÁuØS £v»õP Aμ¦ •ì¼®PøÍ Aø©v£kzxÁuØPõP
AÁº ¤ßÁ¸©õÖ ÷£]Úõº. ""Aμ¦PÐ® x¸UQ¯ºPÐ®
u[PÎß ÷u\¨£ØÖ C»m]¯zvÀ \÷Põuμº BÁõºPÒ''
÷©¾® AÁº ÷£]¯uõÁx, ""CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvß
E¯º¢u£m\ C»m]¯® GßÚöÁßÓõÀ, E»P ©UPÒ ©zv°À
x¸UQ¯ºPÐUS öPÍμÁzøu HØ£kzxÁx® Ç£uõ®
¡ØÓõsiß ©UPÐhß Cøn¢x ÁõÊ®Âu©õP AÁºPÎß
E›ø©ø¯ {ø»|õmkÁx® uõß.'' AuõÁx ¤›mhß,
L¤μõßì, Czuõ¼, Q÷μUP® ÷£õßÓ |õkPÐhß Cøn¢x
JßÖ P»¢x ÁõÌÁxuõß CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÚ›ß
C»m]¯©õS®! AuõÁx PõL¤ºPÐhß JßÖP»¢x ÁõÌÁx-
uõß AÁºPÎß C»m]¯®!
47
QÔìuÁ ©u¨¤μõ\õμU SÊUPÎß

‰»® HØ£kzu¨£mh P»õa\õμ
BUQμª¨¦PÒ
Q »õL£õ Aμ]ß uø»|PμõÚ Cìuõß§¼À ÁõÊ®

•ì¼®PÎh® ÷u]¯Áõu ]¢uøÚPøÍ²® ÷u\¨£ØÖ
Ai¨£øh°¾ÒÍ CÚöÁÔU öPõÒøPPøÍ²® ysiÂk®
|hÁiUøPPÐUS £»ß HØ£h öuõh[Q¯x. SÔ¨£õP
¤›mhÝ®, L¤μõßéü® Cì»õª¯ Aμ_US Aa_ÖzuÀ-
PøÍ²® HØ£kzxÁv¾® Po\©õÚ öÁØÔø¯ Aøh¢uÚ.
GÛÝ® I÷μõ¨¤¯ |õkPÒ SÔ¨£õP ¤›mhß Q»õL£õ
Aμ_«x® •ì¼®PÒ «x ö£¸® wø©PøÍ²® B£zuõÚ
ÂøÍÄPøÍ HØ£kzx® Ág\P©õÚ ö\¯ÀPøÍ²®
HØ£kzv¯÷£õv¾® C¢u |hÁiUøPPÐhß AÁºPÒ
u[PøÍ Pmk¨£kzvU öPõÒÍÂÀø». 16&B® ¡ØÓõsiÀ
Cì»õzvØS GvμõP ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ J¸ ¦v¯ £õoø¯
øP¯õshÚ. Cì»õzøuU SÔzx AÁºPÒ öPõsi¸¢u
£øPø©²®, •ì¼®PÒ «x AÁºPÒ öPõsi¸¢u
ö£õÓõø©²®, Cì»õª¯ ]¢uøÚPøÍ¨ ö£õÖzx® AÁºPÒ
öPõsi¸¢u Â÷μõu•® AÁºPÎß Cu¯[PøÍ £»©õP
CÖUQU öPõsi¸¢uÚ.
GÚ÷Á Cì»õª¯ ARuõøÁ²® Cì»õª¯ \mh[PøÍ²®
•Ô¯i¨£uØPõP C¢u ö\¯À£õkPÐhß ¦v¯ £õo°À
Aø©¢u ]» ö\¯À£õkPøÍ²® AÁºPÒ ÷©ØöPõshõºPÒ.
CuØPõP Cìuõß§À ©ØÖ® ö£´¹m BQ¯ |Pμ[PÎÀ
Aø©¢v¸¢u ø©¯[PøÍ PõL¤ºPÒ øP°À GkzxU-
48
öPõsh÷uõk öP´÷μõÂÀ Aø©¢v¸¢u ø©¯zøu²® £¯ß-
£kzvU öPõshõºPÒ. Cì»õzvß «x öÁÖ¨¦ öPõÒÐ®-
Âu©õPÄ®, £õ©μ •ì¼®PÎß EÒÍzvÀ £õv¨¦PøÍ
HØ£kzx® Âu©õPÄ®; •ì¼® CøÍbºPøÍ ÷©ØPzv¯
]¢uøÚ°À £°ØÖÂUS® Âu©õPÄ® }shPõ» vmh[PøÍ
ö£´¹m ø©¯zvß ‰»©õP PõL¤ºPÒ ÷©ØöPõshõºPÒ.
AÔÂ¯ø» ÷£õvUS® |hÁiUøP GßÓ ÷£õºøÁ°À
QÔìuÁ ©u¨ ¤μõa\õμ SÊUPÒ ‰»©õP P»õa\õμ BUQμ-
ª¨¦PøÍ HØ£kzx® vmh[PøÍ AÁºPÒ {øÓ÷ÁØÔ-
ÚõºPÒ. C¢uz vmhzvØPõP AÁºPÒ ö£¸® ö\»ÂÚ[PøÍ
ö\úõºPÒ. CuÚi¨£øh°À ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPøÍ
AÁºPÒ {ÖÂÚõºPÒ. AøÁPÎÀ ö£¸®£õ»õÚøÁPÒ
¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ® Aö©›UPõ BQ¯ |õkPøÍ
\õº¢uøÁPÍõP Ç¢uÚ. C¢u ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÒ
•ì¼®PÒ «x P»õa\õμ BUQμª¨¦PøÍ HØ£kzv Á¢uÚ.
÷©ØPzv¯ P»õa\õμzøu •ì¼®PÒ ©zv°À vo¨£uØS
ö£¸•¯Ø]PÒ ÷©ØöPõÒÍ¨£mhÚ. ©u¨¤μa\õμU SÊU-
PÎß C¢u ö\¯À£õkPÎß ¤ßÚo°À Cì»õzvß «x
•ì¼®PÐUS AÁ|®¤UøP HØ£kzxuÀ, ÷©ØPzv¯ P»õa-
\õμzvÀ Dº¨¦ öPõÒÍ øÁzuÀ Auß ‰»©õP Cì»õª¯
ARuõøÁ £»©õP Aø\zuÀ BQ¯ vmh[PÒ Ç¢uÚ,
÷©¾® ÷©ØPzv¯ Aμ_PÎß £õμõmkuÀPøÍ ö£ØÖU-
öPõÒÐ® ÷|õUPzxhÝ® C¢u SÊUPÒ ö\¯À£mhÚ.
P»õa\õμ BUQμª¨¦PÒ HØ£kzxÁvÀ ©õÀhõ ø©¯zvß
£[PÎ¨¦
16&B® ¡ØÓõsiß CÖv°À PõL¤ºPÒ ©õÀhõ |PμzvÀ
J¸ ©õö£¸® ø©¯zøu {ÖÂÚõºPÒ. C¢u ø©¯zøu £¯ß-
£kzvU öPõsh QÔìuÁ ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÒ Cì»õª¯
©soÀ ÷©ØPzv¯ P»õa\õμ[PøÍ {ø»{Özx® ÷|õUPz-
÷uõk P»õa\õμ BUQμª¨¦PøÍ HØ£kzv Á¢uÚ. Cì»õª¯
¤μ÷u\[PÐUS C¢u ø©¯zv¼¸¢xuõß QÔìuÁ ©u¨
¤μa\õμU SÊUPÒ AÝ¨¤ øÁUP¨£mhÚ. C¢u ©u¨
¤μa\õμU SÊUPÒ ©õÀhõ |P›À u[Q°¸¢u÷£õx u[PÒ
|hÁiUøPPøÍ ÷©¾® Â›Ä£kzu ÷Ásk® GßÖ P¸v-
ÚõºPÒ. GÚ÷Á Q.¤. 1625&À åõ® £Svø¯ ÷|õUQ AÁºPÒ
|Pº¢x ö\ßÖ A[S £» ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPøÍ
49
E¸ÁõUQÚõºPÒ. GÛÝ® C¢u SÊUPÎß |hÁiUøPPÒ

]Ô¯ £ÒÎU Th[PøÍ Aø©zuÀ ©ØÖ® ]» QÔìuÁ ©u
¡ÀPøÍ öÁÎ°kuÀ BQ¯ |hÁiUøP÷Íõk {ÖzvU
öPõshÚ. AÁºPÒ £o¯õØÔ¯ £SvPÎÀ ÁõÌ¢u
•ì¼®PÒ ©ØÖ® QÔìuÁºPÒ BQ÷¯õ›hª¸¢x Gvº¨¦-
PøÍ²®, Â÷μõu[PøÍ²® GvºöPõsh CÁºPÒ ]» u¸n[-
PÎÀ Pk® x¯μ[PøÍ²® AÝ£ÂUP ÷|›mhx. GÛÝ®
Q.¤. 1773Áøμ AÁºPÒ \Q¨¦z ußø©÷¯õk® ö£õÖø©-
÷¯õk® Ç¢uõºPÒ. Auß ¤ßÚº ¤öμg_ C÷¯_ \ø£°ß
(French Jesuit) SÊUPÒ Pø»UP¨£mhÚ. AéŸ°ß ¤μa\õμU
SÊ ÷£õßÓ ]» SÊUPøÍz uÂºzx ©ØÓ SÊUPÒ
AøÚzx® Pø»UP¨£mk ÂmhÚ.
åõ® £Sv°À ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÎß AoÁS¨¦

Â›ÁøhuÀ
xÁUPzvÀ £» ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÒ Ç¢u÷£õx®

AøÁPÎß ö\¯À£õkPÒ ©õÀhõ |PμzxUSÒ ©mk®
_¸sk Qh¢uÚ. GÛÝ® Q.¤. 1820&À AÁºPÒ ö£´¹m
|PμzvÀ •uß•u»õP ¤μa\õμU SÊUPøÍ E¸ÁõUQ¯uß
‰»® u[PÒ |hÁiUøPPøÍ ¦x¨¤zxU öPõshõºPÒ.
QÔìuÁ ©uzøu ÷£õvzuÀ ©ØÖ® QÔìuÁ P»õa\õμzøu
¤μa\õμ® ö\úÀ BQ¯ £oPÎÀ AÁºPÒ ¤μuõÚ PÁÚ®
ö\¾zvÁ¢uõºPÒ. GÛÝ® PÀÂ¯¼À AÁºPÒ AøμSøÓ-
¯õÚ PÁÚ÷© ö\¾zvÚõºPÒ. Q.¤. 1834&À ©u¨ ¤μa\õμU
SÊUPÎß £øhö¯k¨¦ åõ® £Sv •ÊÁx® £μÂ¯x.
L¤μõßì Aμ]ß P[Põo¯õP Ç¢x Á¢u GQ¨x BÐ|›ß
©Pß C¨μõî® £õåõ AÎzu FUPzuõÀ C¢u ©u¨ ¤μa\õμU
SÊUPÒ EØ\õPzxhß u[PÒ £oPøÍ ÷©ØöPõsk Á¢uÚ.
©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÐUPõP AÁº åõ® £Sv°À ö£¸®
{»¨£μ¨¦PøÍ vÓ¢xÂmi¸¢uõº. L¤μõßì Aμ]ß
AÔÄÖzu¼À C¢u SÊUPÎß Âå¯zvÀ AÁº P›\Ú®
öPõshÁμõPÄ® BuμÄ AÎ¨£ÁμõPÄ® Ç¢x Á¢uõº.
CUPõ» PmhzvÀ £õ»ìwÚ®, ö»£Úõß, ]›¯õ BQ¯
£SvPÒ Ah[Q¯ åõ® ¤μõ¢v¯zøu BUQμª¨¦ ö\´-
v¸¢uÚº. C¨μõî® £õåõÂß Aμ_ ©u¨ ¤μa\õμU SÊU-
PÐUS EØ\õP Áμ÷ÁØ¦ AÎzx Bu›zx Á¢uuõÀ AøÁPÎß
50
|hÁiUøPPÒ wÂμ©øh¢uÚ. Cuß ÂøÍÁõP ö»£Úõß
£Sv°¾ÒÍ A¯ßyμõ GÝ® Qμõ©zvÀ ©u¤μa\õμU SÊU-
PÎß \õº£õP J¸ PÀ¿› vÓUP¨£mhx. CUPõ» PmhzvÀ
Aö©›UP ¤μa\õμU SÊUPÒ QÔìuÁ ©u ¡ÀPøÍ Aa]mk
öÁÎ°kÁuØPõP u[PÒ Aa\Pzøu ö£´¹m |PμzvØS
©õØÔÚõºPÒ. H¼ìªz GßÓ CPÌa]US›¯ Aö©›UP ©u¨
¤μa\õμPºPÒ J¸Áº ußÝøh¯ |hÁiUøPPøÍ SÔ¨¤hz-
uUP AÍÂÀ Â›Ä£kzv°¸¢uõº. ©u¨ ¤μa\õμU SÊÂß
öuõshº GßÓ •øÓ°À ©õÀhõ |P›À £o¯õØÔ Á¢u AÁº
©u¨¤μa\õμU SÊÂØS ö\õ¢u©õÚ Aa\Pzøu ÷©Ø£õºøÁ-
°mk Á¢uõº. Q.¤. 1827&À AÁº ö£´¹mkUS Á¢uõº. BÚõÀ
•ì¼®PÒ «x ö£¸® Aa\® öPõsi¸¢u AÁº BUP¨§ºÁ-
©õP £o¯õØÓ C¯»õuuõÀ ÷\õºÁøh¢uõº. C¢u {ø»ø¯
\QzxU öPõÒÍ •i¯õ©À ©õÀhõ |P¸US v¸®¤Âmhõº.
Q.¤. 1834&À GQ¨x BÐ|º •í®©x A¼ ©ØÖ® AÁμx ©Pß
C¨μõî® £õåõ BQ÷¯õ›ß BuμÄ QøhUP¨ ö£ØÓuõÀ
AÁº ©Ö£i²® ö£´¹m |P¸US v¸®¤Úõº. CÁ¸®
CÁ¸øh¯ ©øÚÂ²® ö£sPÐUPõÚ £ÒÎUTh® JßøÓ
vÓ¢v¸¢uõºPÒ. Cuß¤ßÚº CÁ¸øh¯ ö\ÀÁõUS Á¾¨-
ö£ØÓx. GÚ÷Á åõ® £Sv°À ö£õxÁõPÄ® ö£´¹m |P›À
SÔ¨£õPÄ® AÁº ußÝøh¯ £oPøÍ öuõhº¢x {øÓ-
÷ÁØÔU öPõsi¸¢uõº. Cuß ¤ßÚºuõß ©u¨ ¤μa\õμU
SÊUPÎß C¯UP® ¦x÷ÁPzxhß C¯[P Bμ®¤zux.
C¨μõî® £õåõ ]›¯õÂÀ öPõsk Á¢u ¦v¯ PÀÂz
vmh® L¤μõßì |õmk PÀÂz vmhzv¼¸¢x E¸ÁõUP¨-
£mh-uõS®. C¢u PÀÂzvmhzøu AÁº HØöPÚ÷Á GQ¨vÀ
|øh•øÓ¨£kzv Ç¢uõº. CuÚõÀ ©u¨ ¤μa\õμU SÊU-
PÐUS PÀÂ¨ £o°À ÷©ØPzv¯ PõL¤ºPÎß vmh[PøÍ
{øÓ÷ÁØÖÁuØS Áõ´¨¦ HØ£mhx. Cuß ¤ßÚº ¡À
Aa\Pz xøÓUS®, C¢u¨ £o Â›Áøh¢ux. CÆÁõÓõP
©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÒ Ez÷ÁP® ö£Óz öuõh[QÚ. ÷©¾®
PÀÂz xøÓ°À AÁºPÒöÁÎ¨£øh¯õP £[Sö£Ó Bμ®¤z-
uõºPÒ.
åõ® ©UPÎh® \søha \a\μÄPøÍ PõL¤ºPÒ yskuÀ
Q.¤. 1840&À C¨μõî® £õåõ åõ® £Sv°¼¸¢x
öÁÎ÷¯Ô¯Ähß, A¨£Sv°À SÇ¨£[PÐ® £umh•®
51
{ø»°À»õu ußø©²® ÷uõßÔ¯x. Eì©õÛ¯ Aμ]ß

ö\ÀÁõUS ©UPÎh® ÃÌa]²ØÖ Ç¢u {ø»°À åõ®
£Sv°À HØ£mh SÇ¨£zøu ÷©ØPzv¯ yuμPzvÀ EÒÍÁº-
PÐ® ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÐ® \õuP©õP £¯ß£kzvU
öPõsk ©UPÒ ©zv°À \søh \a\μÄPøÍ ysiÂm-
hõºPÒ. CÆÁõÖuõß Q.¤. 1860&À ©õö£¸® £köPõø»PÒ
{PÌzu¨£mhÚ. C¢u £köPõø» \®£Ázøu \õUPõP
øÁzxU öPõsk Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvØSÒ ÷©ØPzv¯
|õkPÒ uø»±k ö\úÚ. åõ® £Sv°ß PhØPøμUS u[PÒ
²zu P¨£ÀPøÍ AÝ¨¤ øÁzuÚ. uøμ¨£øh JßøÓ
L¤μõßì ö£´¹m |P›À CÓUQ¯x. CuÚõÀ ©u¨ ¤μa\õμU
SÊUPÒ ö\ÀÁõUS ö£ØÖ ªS¢u £»zøu ö£ØÖU
öPõshÚ. L¤μõßì ¤μa\õμU SÊUPÒ £ÒÎPøÍ²®
PÀ¿›PøÍ²® {ÖÄÁvÀ x›u©õP ö\¯À£hz xÁ[QÚ.
C÷¯_ \ø£ ( Jesuit) GßÓøÇUP¨£mh QÔìuÁ Aø©¨¦
£ÒÎPøÍ²® PÀ¿›PøÍ²® vÓ¢ux. Cuß ÂøÍÁõP
ö\°ßm ÷áõé¨ C÷¯_ \ø£ PÀ¿› (St. Joseph Jesuit College)
GßÓ PÀ¿› vÓUP¨£mhx. ÷©¾® Q.¤. 1866&À Aö©›UP
¤μa\õμUSÊ ¤μõmhìhsm PÀ¿› JßøÓ {ÖÂ¯x.
CßÖ Ax ö£´¹m Aö©›UP £ÀPø»U PÇP® (American
University of Beirut) GßÖ AøÇUP¨£kQÓx. Cì»õª¯
©soÀ Aø©UP¨£mh ªP B£zuõÚ SL£º {ÖÁÚ©õP Cx
P¸u¨£kQÓx. HöÚÛÀ Cì»õª¯ ]¢uøÚPÐUS GvμõP-
Ä® •ì¼®PÐUS GvμõPÄ® ªP EUQμ©õÚ ¤μa\õμzøu
Cx ÷©ØöPõshx. ÷©¾® £À»õ°μUPnUPõÚ •ì¼®
CøÍbºPÎß Â_Áõ\zøu SL¨º ]¢uøÚPÐUS BuμÁõP
v¸¨¦ÁvÀ C¢u £ÀPø»U PÇP® Po\©õÚ öÁØÔø¯
Dmi¯x!
©u¤μa\õμU SÊUPøÍ AÝ¨¦uÀ ©ØÖ® P»õa\õμ BUQμ-

ª¨¦PøÍ HØ£kzxuÀ BQ¯ |hÁiUøPPøÍ Aö©›UPõ,
¤›mhß, L¤μõßì ÷£õßÓ |õkPÒ ©mk® ÷©ØöPõÒÍ-
ÂÀø». ©õÓõP ÷©ØPzv¯ SL¨º |õkPÒ AøÚzx® CvÀ
£[S öPõshÚ. μè¯õøÁ Bm] ö\ú éõº ©ßÚº £À÷ÁÖ
¤μa\õμU SÊUPøÍ Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvØSÒ AÝ¨¤
øÁzuõº. ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÐhß Cøn¢x Cì»õzvß
«x uõUSuÀ öuõk¨£uØPõP PßÛ¯õìv›PÒ Ah[Q¯
52
QÔìuÁ SÊUPøÍ (Prussian Nuns of Karodt) ¤μè¯õ AÝ¨¤-
°¸¢ux. ©u¨ ¤μa\õμU SÊUPÎh•® Cì»õª¯ ¤μ÷u\z-
vÀ u[Q°¸¢u ÷©ØPzv¯ Aμ_PÎß yuºPÎh•® ¤μv{v-
PÎh•® Aμ]¯À Ps÷nõmh®, Aμ]¯À AqS•øÓ,
ö\õ¢u |»øÚ ÷£quÀ BQ¯ Âå¯[PÎÀ P¸zx
÷ÁÖ£õkPÒ Ç¢u÷£õx® Cì»õzxUS GvμõP AÁºPÒ
öPõsh SÔU÷PõøÍ ö£õÖzuÁøμ AÁºPÒ AøÚÁ›h•®
P¸zöuõØÖø© {»Â¯x. RøÇ |õkPÎÀ ÷©ØPzv¯
P»õa\õμzøu £μ¨¦uÀ, ©uzv¼¸¢x Aμ]¯ø» ¤›US®
©ua\õº- ¤ ßø© ÷Põm£õmøh •ì¼®PÎß ARuõÁõP
{ø»|õmkuÀ, •ì¼®PÎß EÒÍzvÀ Cì»õzøu¨ £ØÔ¯
AÁ|®¤UøP HØ£kzxuÀ, u[PÒ Áμ»õØøÓ öÁÖUPÄ®
Aøu CPÌa] ö\´¯Ä® •ì¼®PøÍ yskuÀ, ÷©ØPzv¯
P»õa\õμzøu •ì¼®PÒ ©zv°À {ø»ö£Óa ö\úÀ
BQ¯øÁuõß ÷©ØPzv¯ PõL¤ºPÎß C»m]¯©õPÄ®
}[Põu SÔU÷PõÍõPÄ® Ç¢uÚ. •ì¼®PÒ «x®
Cì»õzvß «x® AÁºPÒ öPõsi¸¢u BÇ©õÚ öÁÖ¨¦®
Â÷μõu•® uõß CuØS Ai¨£øhU Põμn©õS®.
•ì¼®PÎß ]¢uøÚ°À ÷\uzøu HØ£kzuÄ® P»õa-

\õμzvÀ BUQμª¨¦ ö\´vhÄ® £» £ÒÎU Th[PøÍ²®,
PÀ¿›PøÍ²® ÷©ØPzv¯ºPÒ {ÖÂÚõºPÒ. ÷©¾® ÁÈ-
÷Pmøh ÷|õUQ Cmka ö\À»Ä® Auß ‰»©õP Cì»õzv-
¼¸¢x •ì¼®PøÍ yμ©õUQhÄ® ÷u]¯ÁõuzvØS
AøÇ¨¦ Âkzu ÷©ØPzv¯ºPÒ Aμ¦ CÚÁõu® SÔzx¨
¤μa\õμ® ö\´²® C¯UPzøu vmhªmk E¸ÁõUQÚõºPÒ.
A¸Ò©øÓ SºBÛß P¸zuõÇzøu²® Auß ö©õÈ¯ÇøP²®
ÂÍ[QU öPõÒÐ® BØÓÀ ö£ÓõuÁºPÍõPÄ®, Aμ¦-
ö©õÈ°ß ö©õÈ°¯À A®\[PøÍ¨ öu›¯õuÁºPÍõPÄ®
QÔìuÁºPÒ Ç¢u÷£õx®, Aμ¦Áõu C¯UP® QÔìuÁºPÒ
ö£¯μõ÷»÷¯ Gkzxa ö\À»¨£mhx. CÆÁõÓõP ©u¨
¤μa\õμ £oPÎÀ Dk£mi¸¢u ©õμõ|õuõ QÔìuÁ
Aø©¨¤ß (Maronites) ö£¸®£õ»õÚ £o¯õÍºPÒ Aμ¦Áõu
C¯UPzvÀ £o¯õØÔÚõºPÒ. Aμ¦ö©õÈ°¾ÒÍ £øÇ¯
C»UQ¯[PøÍ ¦x¨¤zuÀ, Aμ¦ö©õÈ°ß £õμ®£›¯ ]Ó¨¦-
PøÍ ©Ö£i²® {ø» {ÖzuxuÀ BQ¯ Âå¯[PÒ £ØÔ
AÁºPÒ ÂÁõu® ÷©ØöPõshõºPÒ! |õÎL¨ AÀ¯êâ
53
©ØÖ® £õv›¯õº ¿°ì ÷åU÷Põ BQ÷¯õº CvÀ £o-

¯õØÔ¯ÁºPÎÀ SÔhzuUPÁº. CÆÁõÓõP Aμ¦ ÷u]¯-
Áõuzøu ©õμ|õuõ QÔìuÁ Aø©¨¦ ¤μa\õμ® ö\ú÷uõk
©UPÒ Aøu HØÖU öPõÒÁuØS FUP©Îzx® Á¢ux. ÷©¾®
Aμ¦ ö©õÈUPõP AÁºPÒ AøÇ¨¦ Âkzu÷uõk Aμ¦
ö©õÈø¯ Auß ö©õÈ°¯À £»ÝUPõP ©mk® PØ£ÁºPøÍ
FUSÂzx Á¢uõºPÒ. ÷©¾® ÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPÒ
Ah[Q¯ ¡ÀPøÍ öÁÎ°kÁuØPõP ¡À öÁÎ±mk
{ÖÁÚ[PøÍ E¸ÁõUQÚõºPÒ. C¢{ø»°À Aμ¦
CÚÁõu•® Aμ¦ ö©õÈÁõu•® öPõsh Á¾ÁõÚ Aø»PÒ
AUPõ»Pmhzøu BUQμªzv¸¢ux. Cuß ÂøÍÁõP
Cì»õª¯ ]¢uøÚPÒ ¦Ó¢uÒÍ¨£mhÚ.
CÆÁõÓõP ö£´¹m ø©¯®:&

* Cì»õª¯ ARuõÂÀ ö£¸® uõUSuø» HØ£kzv¯x.
* Cì»õª¯ ]¢uøÚPÎÀ uõUSuø» HØ£kzv¯x
* ÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPøÍ ÷|õUQ •ì¼®PøÍ Cmka
ö\ßÓx.
Cì»õzvØöPvμõPÄ® •ì¼®PÐUöPvμõPÄ® ªP
B£zuõÚ ÂøÍÄPøÍ ö£´¹m ø©¯® HØ£kzv¯x.
Cì»õª¯ Aμ]ß AvPõμzvØSÒ ÁõÌ¢x Á¢u ©UPÐU-
Qøh°À EÒÍ EÓÄPÎ¾®, öPõkUPÀ Áõ[PÀPÎ¾®,
ÁõÌÂ¯¼ß £À÷ÁÖ ÂÁPõμ[PÎ¾® Cì»õzvß
uø»±møh AÓ÷Á }UQÂkÁv¾® Auß ‰»® Cì»õª¯
Aμø\ ÃÌzvÁv¾® AÈ¨£v¾® C¢u ø©¯® Po\©õÚ
£[PÎ¨ø£ BØÔ¯x.
54
÷©ØPzv¯ Aμ]¯À \mh[PøÍ

AÔ•P¨£kzxÁuØS •¯Ø]zuÀ
C ìuõß§À ø©¯zvÀ PõL¤ºPÒ ÷©ØöPõsh

£o°øÚ ö£õÖzuÁøμ uÁÓõÚ ¤μa\õμzvß ‰»® •ì¼®-
PÎß ]¢uøÚø¯ ÷\u¨£kzv¯x. £ÒÎPÎ¾® PÀ¿›-
PÎ¾® •ì¼® SÇ¢øuPÐUS uÁÓõÚ PÀÂø¯ ÷£õvzux.
÷©ØPzv¯ P»õa\õμzøu •ì¼®PÒ «x vozuÀ ÷£õßÓ
£oP÷Íõk ©mk® AÁºPÒ v¸¨v Aøh¯ÂÀø». å›¯õ
\mh[PøÍ²® Bm]¯ø©¨ø£²® ©õØÖ® ÷|õUPz÷uõk
Aμ_ ÂÁPõμ[PÎ¾® AÁºPÒ uø»±k ö\úõºPÒ. u[PÍx
C¢u SÔU÷PõøÍ Aøh¢x öPõÒÁuØS AÁºPÒ £À÷ÁÖ
ö\¯À•øÓ£õoPøÍ²® ²zvPøÍ²® øP¯õshõºPÒ.
Q.¤. 1839&À •u»õ® A¨xÀ ©ãx P½L£õ £uÂUS öPõsk-
Áμ¨£mhõº. A¨÷£õx AÁ¸US £vÚõÖ Á¯x ©mk÷©
{μ®¤°¸¢ux. CUPõ»PmhzvÀ Eì©õÛ¯ Q»õL£zvß
Aμ_z yuμõP •í®©x μçz £õåõ »shÛÀ Ç¢x Á¢uõº.
C¢{ø»°À AÁº Cìuõß§¾US AÁ\μ©õP ö\ßÖ
öÁÎÂÁPõμz xøÓ ö£õÖ¨ø£ HØÖUöPõshõº. £uÂ-
÷¯ØÓ Eh÷Ú÷¯ £õμõÐ©ßÓ Aμ]¯»ø©¨ø£ öPsk
Á¸ÁuØPõP AÁº ¤μa\õμ® ÷©ØöPõÒÍ xÁ[QÂmhõº.
Si©UPÎß E›ø©PøÍ {ø»{ÖzuU Ti¯ Kº Aμ]¯À
\õ\Úzvß ‰»® Eì©õÛ¯ Aμø\ Kº Á¾ÁõÚ Aμ\õP
BUSÁuØS EÖv §si¸¨£uõP AÁº AÔÂ¨¦ ö\úõº.
÷©¾® Aμ]ß ¤Ø÷£õUSzuÚ[PÒ AøÚzøu²® }USÁuØS
uõß •iÄ ö\´v¸¨£uõPÄ® AÁº TÔÚõº. ªPÄ® CÍ®
55
Á¯vÚμõP Ç¢u P½L£õ •u»õ® A¨xÀ ©ãvß BuμøÁ

ö£ØÖUöPõÒÁvÀ öÁØÔ¯øh¢u μçz £õåõ Aμ]¯À \õ\Ú
BÁn[PøÍ ªPÄ® CμP]¯©õÚ •øÓ°À u¯õ›UP
•Ø£mhõº.
PÀPõÚz (Kalkhanat) GßÓøÇUP¨£mh ©v¨¦ªUP Aμ]¯À-

\õ\Ú Eøμø¯ ö\Â©k¨£uØPõP \¨ø»® L÷£õºm (Sublime
port) GßÓøÇUP¨£mh Cìuõß§À Aμ\õ[Pzvß AøÚzx
•ßÚo ¤μ•PºPÐ®, Cìuõß§À |Pμ ¤μv{vPÐ®,
I÷μõ¨£õÂÀ Á]US® Eì©õÛ¯ Aμ]ß Si©UPÎß
¤μv{vPÐ® ©ØÖ® E»P|õkPÎß Aμ_•øÓ yuºPÐ®
Q.¤. 1839 |Á®£º 3&®|õÒ ©º©õμõ PhØPøμ°À Aø©¢xÒÍ
Aμ_ ©õÎøP°ß öuß¦Ó \xUPzvÀ Tmh¨£mi¸¢uõºPÒ.
Aμ]¯À \õ\Úzvß BÁn Eøμ AÁºPÒ •ßÛø»°À
Áõ]UP¨£mhx. Cì»õª¯ Aμ]ß Bm]¯ø©¨¤À (Ruling
system) ÷©ØPzv¯ Aμ]¯À \mh[PøÍ AÔ•P¨£kzx-
ÁuØS ÷©ØöPõÒÍ¨£mh •uÀ •¯Ø]¯õP Ç¢ux.
GÛÝ® C¢u Aμ]¯À \õ\Ú® |øh•øÓUS öPõskÁμ¨-
£hõ©À PõQuzvÀ Áøμ¯¨£mh GÊzx ÁiÁ©õP÷Á Ç¢x
Á¢ux. Q.¤. 1855&À I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ SÔ¨£õP ¤›mhß
C¢u Aμ]¯À \õ\Ú ^ºv¸zuzøu |øh•øÓ¨£kzxÁuØS
Eì©õÛ¯ Aμø\ ÁØ¦Özv¯x. ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ
HØ£kzv¯ {º£¢uzvß Põμn©õP C¢u Á¸hzvß ¤¨μÁ›
©õu® •uÀ ÷uv°À x¸UQ Aμ]ß _Àuõß (P½L£õ) ^ºv¸zu
©÷\õuõøÁ öPõskÁ¢uõº. C¢u ©÷\õuõ "íü©õ²ß \õ\Ú
Eøμ (Humayan Script) ' GßÓøÇUP¨£mhx. "PÀPõÚz'
GßÓøÇUP¨£mh ©v¨¦ªUP \õ\Ú Eøμ°À Ch® ö£Ø-
Ô¸¢u Si©UPÒ E›ø©PÒ AøÚzøu²® C¢u ©÷\õuõÂß
‰»©õP _Àuõß A[RP›zuõº.
C¢u Aμ]¯À \õ\ÚzvÀ QÔìuÁºPÐUS £À÷ÁÖ

]Ó¨¦›ø©PÒ ÁÇ[P¨£mi¸¢uÚ. ]ÂÀ ÂÁPõμ[PÎÀ
Aμ_ {ºÁõP® öuõhº£õÚ ÂÁPõμ[PøÍ ö£õx©UPÒ,
©u÷£õuPºPÒ ©ØÖ® ©UPÍõÀ ÷|μi¯õP ÷uº¢öukUP¨£mh
¤μv{vPÒ BQ÷¯õº Ah[Q¯ ÷uºÄ SÊÂß £›^»øÚUS
öPõsk ö\À¾uÀ, QÔìuÁ ©uzøu HØÖUöPõsk
Cì»õzv¼¸¢x öÁÎ÷¯ÔÂmhÁºPøÍ Cì»õzvØS
56
v¸®¦©õÖ ÁØ¦Özuõ©À AÁºPÒ Cì»õzøu xÓ¢vhÄ®
QÔìuÁzvÀ ÁõÌ¢vhÄ® AÝ©v ÁÇ[SuÀ BQ¯
E›ø©PÒ CvÀ Ah[S®. CμõqÁzvÀ CønÁx •ì¼®-
PÐUS Pmhõ¯©õUP¨£mi¸¨£x ÷£õ»÷Á QÔìuÁº-
PÐUS® Pmhõ¯©õUP¨£mhx. BÚõÀ CuØS •ß¦ •ì¼®-
PÐUS ©mk÷© Ax Pmhõ¯® ( ) GßÓ \mh® Ç¢x-
Á¢ux. ÷©¾® Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμ]ß {»[PÎÀ
A¢{¯º-PÐUS ö\õzx›ø© ÁÇ[S® \mh•® C¢u ©÷\õuõ-
ÂÀ öPõskÁμ¨£mhx.
Cì»õª¯ Aμ]ß Si©UPÒ ©zv°À C¢u ©÷\õuõ
Gvº©øÓ ÂøÍÄPøÍ HØ£kzv¯x. HöÚÛÀ Cx å›¯õ-
ÄUS •μs£õhõP Ç¨£uõP •ì¼®PÒ P¸vÚõºPÒ. A÷u
÷ÁøÍ°À QÔìuÁºPÒ Cøu |øh•øÓ¨£kzu ÷Ásk®
Gß£vÀ ªS¢u BºÁ® öPõsi¸¢uõºPÒ. Ç¢u÷£õv¾®
^ºv¸zu® GßÓ ö£¯›À C¢u ©÷\õuõÂß wº©õÚ[PøÍ
{øÓ÷ÁØÓ ÷Ásk® GßÖ I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ ÁØ¦Özv
Á¢uÚ. GÛÝ® Eì©õÛ¯ ÷£μμ_ Cì»õª¯ Aμ\õP Ç¢u
PõμnzuõÀ CzuøP¯ Aμ]¯À \õ\Úzøu |øh•øÓ¨£kzx-
ÁuØS P½L£õUPÒ GÁ¸® •¯Ø] ÷©ØöPõÒÍ •i¯õx.
ªzíz £õåõ Gß£Áº Aμ_ Ámhõμ[PÎÀ •UQ¯ |£μõP
BS®Áøμ {ø» CÆÁõ÷Ó Ç¢x Á¢ux. ÷©ØPzv¯
]¢uøÚPÎÀ ‰ÌQ¯ÁμõPÄ®, Auß P»õa\õμzvÀ PÁºa]-
³mh¨£mhÁμõPÄ® ªzíz £õåõ ÂÍ[QÚõº. GÚ÷Á
Aμ]ß ö\¯À£õkPÎÀ Eì©õÛ¯ Aμ_ ÷©ØPzv¯ Aμ_PøÍ
¤ß£ØÖÁuØS HxÁõP ÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPÐUS CnUP-
©õP EÒÍ Kº Aμ]¯À \õ\Úzøu •ì¼®PÐUS ©zv°À
öPõsk Á¸Áuß ‰»® ÷©ØPzv¯ Aμ_PøÍ v¸¨v¨£kzu
÷Ásk® GßÖ ªzíz £õåõ ö\¯»õØÔÚõº.
÷©ØPzv¯ Bm]¯ø©¨¤¼¸¢x Áøμ¯¨£mh Aμ]¯À
\õ\Úzøu E¸ÁõUSÁuØS ªzíz£õåõ •¯Ø] ÷©Ø-
öPõÒÐuÀ
P½L£õ A¨xÀ Aãì Bm]U Põ»zvÀ ¸èi £õåõ

Gß£Áº ¤μu© Aø©a\μõP Ç¢u÷£õx ªzíz£õåõ }vz-
xøÓ°ß Aø©a\μõP Ç¢x Á¢uõº. ÷©ØPzv¯ áÚ|õ¯P
Bm]¯ø©¨¤¼¸¢x Áøμ¯¨£mh Aμ]¯À \õ\Ú® JßøÓ
57
J¸ÁõUP ÷Ásk® GßÖ ªzíz£õåõ P½L£õøÁ ÁØ¦Özv

Á¢uõº. BP÷Á Aμ_ GvºöPõsi¸US® uØ÷£õøu¯
`Ç¾US wºÄ Põq® Âu©õP Aμ]¯À \õ\Ú® JßøÓ
E¸ÁõUSÁvÀ P½L£õøÁ x›u¨£kzx® ÷|õUPz÷uõk
Piu® JßøÓ GÊvÚõº. Aμ]ß FÇÀ ÂÁPõμ® SÔzx
J¸•øÓ P½L£õÄUS Piu® GÊv¯÷£õx ¤ßÁ¸©õÖ
GÊv°¸¢uõº.
""|õ® AÔ¢xÒÍ (w¯) ÂøÍÄPøÍ ÷Á¸hß ¤k[Q

GÔÁxuõß ÷|õÚS E›¯ •øÓ¯õÚ ]Qaø\¯õS® Gß£øu
÷©ßø© uõ[Q¯ P½L£õÁõQ¯ }[PÒ |ßS AÔÃºPÒ.
÷|õÚS›¯ ÂøÍÄPÒ }UP£mkÂmhõÀ ¤ÓS ÷|õ²®
}[QÂk®. BP÷Á \mhzøu²® Bm]ø¯²® •øÓ¯õP
¤ß£ØÔ |hUP ÷Ásk® GßÖ }[PÒ PmhøÍ°kÃºPÒ
GßÓõÀ, ö\ÀÁ¢uºPÐUS® HøÇPÐUS® ©zv°À \©zxÁ®
{»Á÷Ásk® GßÓõÀ, \mhzvß £õºøÁ°À GÎ¯ÁºPÐ®
Á¼¯ÁºPÐ® \©{ø»°À öPõskÁμ¨£h ÷Ásk®
GßÓõÀ, uº© ìuõ£Ú[PÒ AÁØÔß •øÓ¯õÚ E›ø©¯õÍ-
›h® ÂmkÂh ÷Ásk® GßÖ }[PÒ Â¸®¤ÚõÀ, AÁØÔß
JÆöÁõ¸ Põ_PÐ® Aøu uõÚ® ö\úÁºPÎß Â¸¨£¨£i
ö\»Âh¨ £h÷Ásk® Gß£øu }[PÒ Â¸®¤ÚõÀ Aμ]¯À
\õ\Úzvß wº©õÚ[PøÍ A©»õUP® ö\´ÁuØS HxÁõP Aμ_
AvPõμzøu x¸UQ Aμ\õ[P Aø©¨¤h® (Subline Parts)
J¨£øhUS® ÁøP°À }[PÒ "íü©õ³ß \õ\Ú Eøμø¯
(Humayun Script)' öÁÎ°h ÷Ásk®. ÷©¾® Aμ_ {vø¯²®
Aμ]ß ö\õzx›ø©ø¯²® }[PÒ HP÷£õP©õP BUQUöPõÒÍ-
ÂÀø» GßÓõÀ, Aμ\õ[P Aø©¨¤h® AÝ©v ö£Óõ©À
P¸Å»P® J¸Põ_ Th ö\»Ä ö\´¯ÂÀø» GßÓõÀ,
©UPÎß ö£õx¨£oPÒ ÇUS® CÍ{ø» AvPõ›PÐUS®
•x{ø» AvPõ›PÐUS® ö£õÖ¨¦PÒ Áøμ¯øÓ ö\´¯¨-
£mhõÀ, C¢u AvPõ›PÎß AøÚzx ö\¯À£õkPÐUS®
Aø©a\ºPÒ ö£õÖ¨÷£ØS® {ø» HØ£mhõÀ, C¢u GÀ»õ
\mh[PÐ® u[PÒ EÓÂÚºPÒ «x® u[PÎß uÛ¨£mh
FÈ¯ºPÒ «x® ©ØÓ AøÚÁº «x® |øh•øÓ¨£kzu¨-
£mhõÀ, AÀ»õð Âß EuÂöPõsk ÂøÍÄPøÍ²®
•iÄPøÍ²® |®©õÀ HØ£kzu •i²® Gß£÷uõk ÷©ßø©
58
ö£õ¸¢v¯ P½L£õ AÁºPÒ Â¸®¦® £õøu°À C¢u Aμ_
{a\¯©õP £¯oUS®!''
C¢u Piuzøu P½L£õÂh® \©º¨¤¨£uØS •ß£õP

ªzíz £õåõ Aμ]ß £õºøÁUS AÝ¨¤ Auß J¨¦uø»
ö£ØÖUöPõshõº. C¢u Piuzøu _Àuõß A¨xÀ Aãêh®
Gkzxa ö\À» ÷Ásk® GßÖ AÁºPÒ AøÚÁ¸® J¸ªzx
•iÄ ö\úõºPÒ. P½L£õ A¨xÀ Aãøé \¢vzu ªzíz
£õåõ AÁ›h® ªS¢u ©›¯õøu²hß C¢u Piuzøu
\©º¨¤zuõº. PiuzvÀ GÊu¨£mi¸¢u Áõ\P[PøÍ £izu
P½L£õ ªS¢u ÷Põ£® Aøh¢xÂmhõº. ªzíz £õåõøÁ
Eh÷Ú £uÂ }UP® ö\´x AÁøμ é÷»õÛPõÂß BÐ|μõP
BUQ uÛø©¨£kzu ÷Ásk® GßÖ PmhøÍ°mhõº.
GÛÝ® ªzíz £õåõ ì÷»õÛUPõÂÀ AvP |õmPÒ
u[PÂÀø», AÁº Cìuõß§¾US v¸®¤Âmhõº. PõÁÀ-
xøÓ Aø©a\μõP Ç¢u íüøéß AÆÛ £õåõÄhß
Cøn¢xöPõsk P½L£õ A¨xÀ Aãøé £uÂ }UP®
ö\´ÁuØS ªzíz £õåõ vmh® wmiÚõº. AÆÂ¸Á¸®
PhØ£øh uø»Áøμ²® øåSÀ Cì»õ® £uÂ°¼¸¢u
|£øμ²® \¢vzx ÂÁõvzuõºPÒ. Cuß¤ßÚº C¢u |õÀÁ¸®
_Àuõß A¨xÀ Aãøé £uÂ°¼¸¢x }UP ÷Ásk® GßÖ
J¸ªzx •iÄ ö\úõºPÒ. Q.¤. 1876&B® Bsiß xÁUP
Põ»zvÀ J¸ SÔ¨¤mh ÷uvø¯ AÁºPÒ •iÄ ö\úõºPÒ.
A¢u |õÒ Á¢uÄhß ""Bm]z uø»ÁμõÚ P½L£õ •Êø©-
¯õÚ AÔÁõØÓø» ö£ØÔ¸UP÷Ásk®' GßÖ Cì»õª¯
å›¯õ PmhøÍ°mi¸¨£uõÀ A¨xÀ Aãøé £uÂ°¼¸¢x
}UP ÷Ási¯x uÂºUP •i¯õu Âå¯©õQÂmhx'' GßÖ
GÊu¨£mh ö£¯º SÔ¨¤h¨£hõu AÔUøP JßøÓ ªzíz-
£õåõ μè¯õ }[P»õP ©ØÓ I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÐUS AÝ¨¤
øÁzuõº.
Q.¤. 1876 ÷© ©õu® 30&¢ ÷uv, "x•»º £Uáz' GßÓøÇUP¨-

£k® Aμ_ ©õÎøP (Saray) •ß¦ Eì©õÛ¯ Aμ]ß PhØ£øh
CÓUP¨£mhx. Aμ_ ©õÎøPø¯ _ØÔ B²u¨ £øhPÒ
SÂUP¨£mhÚ. Cuß ¤ßÚº £uÂ°¼¸¢x }UP¨£mh
ö\´v _Àuõß A¨xÀ Aëêh® TÓ¨£mhx. ÷©¾® øåSÀ
Cì»õzvß L£zÁõÄ® AÁº •ß Áõ]zx Põmh¨£mhx.
59
AÁº Aμ_ ©õÎøP°¼¸¢x öÁÎ÷¯ØÓ¨£mk A÷u CμÂÀ

I¢uõ®•μõx P½L£õ £uÂUS öPõskÁμ¨£mhõº.
CÆÁõÓõP, μè¯õøÁz uÂºzx ©ØÓ I÷μõ¨¤¯

|õkPÐhß Cøn¢x SÔ¨£õP ¤›mhß, L¤μõßì ÷£õßÓ
|õkPÐhß Cøn¢x ö\¯À£mk ªzíz £õåõ P½L£õøÁ
öÁÎ÷¯ØÔÚõº. Cì»õª¯ Aμ]ß Aμ]¯»ø©¨¤À
÷©ØPzv¯ áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¤¼¸¢x öPõsk Áμ¨£mh
Aμ]¯À \õ\Úzøu ¦SzxÁuØS μè¯õ Gvº¨¦ öu›Âzx
Á¢uuõÀ ªzíz £õåõ C¢u |hÁiUøP°À μè¯õÂß
EuÂø¯ ÷PõμÂÀø».
A¨xÀ Aãøé £uÂ°¼¸¢x }UQ¯ ¤ßÚº I¢uõ®

•μõøu •ì¼®PÎß P½L£õÁõP {¯ªzuøu Akzx
÷©ØPzv¯ Bm]¯ø©¨¦ Ai¨£øh°¾ÒÍ Aμ]¯À \õ\Ú®
öPõskÁμ¨£k® GßÖ Gvº£õºUP¨£mhx.
HöÚÛÀ ÷©ØPzv¯ |õPŸPzvÀ ÁÍºUP¨£mhÁμõÚ
•μõx öuÎÁõÚ ]¢uøÚz vÓß ö£ØÓ ©ÛuμõP Ç¢uõº.
BP÷Á ¦v¯ Aμ]¯À \õ\Úzøu {ÖÂ Aøu |øh•øÓ¨-
£kzx® |®¤UøPø¯ ªzíz £õåõ ÷£õßÓÁºPÒ AÁº «x
øÁzv¸¢uõºPÒ. GÛÝ® CÁμx ©Ú{ø» ^μõP CÀ»õu
PõμnzuõÀ AÁμx EhÀ |»® ^º÷Pk Aøh¢v¸¢ux. Ç¢u
÷£õv¾® Aμ]¯À \õ\Ú® £ØÔ¯ AÔÂ¨ø£ öÁÎ°kÁuØS
ªzíz£õåõ •¯Ø] ÷©ØöPõshõº. AÁº uÚx EuÂ-
¯õÍ¸hß P½L£õøÁ AiUPi \¢vzxUöPõsi¸¢uõº.
÷©¾® Aμ]¯À \õ\Ú® •Êø©¯õP u¯õ›UP¨£k® Áøμ
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ²® I÷μõ¨¤¯ Bm]¯ø©¨¦PøÍ²®
B´Äö\´x öPõsi¸¢uõº. GÛÝ® P½L£õ •μõvß
©Ú{ø» £õv¨¦ £ØÔ £μÁ»õP AÔ¯¨£mh ÷£õx, AÁøμ
£uÂ°¼¸¢x }USÁx uÂºUP •i¯õu Âå¯©õQÂmhx.
CuÚi¨£øh°À Q.¤. 1876 BPìm 31&À øåSÀ Cì»õ®
AÁ¸øh¯ £uÂ }UP® £ØÔ AÔÂ¨¦ JßøÓ öÁÎ°mhõº.
Cuß¤ßÚº Akzu Cμsk |õmPÎÀ •μõvß \÷Põuμº
A¨xÀ í«x •ì¼®PÎß P½L£õÁõP {¯ªUP¨£mhõº.
Cuß ¤ßÚº ªzíz £õåõ ¤μu© Aø©a\º £uÂUS «sk®
v¸®¤Úõº. Aøu¯kzx £À÷ÁÖ ¦v¯ vmh[PÒ
60
AÔ•P¨£kzu¨£mhÚ. £õÀPß (Balkans) |õkPÎÀ
Aø©vø¯ HØ£kzxÁuØPõP ÁÀ»μ_PÎß Aμ_z yuºPÒ
©õ|õmøh Cìuõß§¼À Tmh÷Ásk® GßÖ ¤›mhß
÷Põ›¯x. GÚ÷Á C¢u ©õ|õmiØS ªzíz £õåõ HØ£õk
ö\úõº. ©õ|õk •i¢uÄhß ^ºv¸zu ©÷\õuõøÁ öPõsk
Áμ÷Ásk® GßÖ ¤›mhß Eì©õÛ¯ Aμø\ ÁØ¦Özv¯x.
CuÚi¨£øh°À EÒ|õmiÀ ^ºv¸zu[PøÍ öPõsk
Á¸ÁuØS ªzíz £õåõ •¯Ø] ÷©ØöPõshõº. £vÚõÖ
Aμ_ AvPõ›PÒ, £zx AÔbºPÒ ©ØÖ® Cμsk E¯º
CμõqÁ AvPõ›PÒ EÒÍhUQ¯ J¸ SÊøÁ AÁº
{ÖÂÚõº. Eì©õÛ¯ Aμ]ØPõP Aμ]¯À \õ\Ú® Áøμ²®
ö£õÖ¨ø£ C¢u SÊÂh® J¨£øhzuõº. ö£¸® Pèh[PøÍ
GvºöPõsh ¤ßÚº C¢u SÊ ö£Àâ¯zvß Aμ]¯À \õ\Ú
A®\[PøÍ EÒÍhUQ¯ Kº Aμ]¯À \õ\Úzøu E¸ÁõUQ¯x.
Q.¤. 1876 i\®£º 23&À "Ai¨£øh \mh[PÒ' GßÓ uø»¨¤À
C¢u Aμ]¯À \õ\Ú® £»º AÔ²®£i öÁÎ°h¨£mhx.
CÆÁõÓõP Cì»õzvß J¸]» A®\[PÒ ©mk®
öPõsi¸¢u ö£Àâ¯ |õmk Aμ]¯À \õ\Ú® £»º AÔ²®£i
öÁÎ°h¨£mhx. CÆÁõÓõP Cì»õzvß J¸]» A®\[PÒ
©mk® Ch®ö£ØÔ¸¢u ö£Àâ¯ |õmk Aμ]¯À \õ\Úzøu
Cì»õª¯ Aμ]ß Aμ]¯À \õ\Ú©õP ªzíz £õåõÂß Aμ_
A[RP›zux.
C¢u Aμ]¯À \õ\Ú® Âvzv¸¢u Âå¯[PÎÀ Eì©õÛ¯

Aμ]ß Si©UPÒ AøÚÁ›ß uÛ©Ûu _u¢vμ•® A[R-
P›UP¨£mhx SÔ¨¤hzuUPuõS®. Cì»õ®uõß Aμ]¯À
\õ\Ú® GßÖ •ß¤¸¢u {ø» ©õØÓ¨£mk Cì»õª¯
Aμ]ß wÚõP Cì»õ® ÇUS® GßÖ C¢u \õ\Ú® Áøμ¯øÓ-
ö\úx. CuÚi¨£øh°À Aμ]ß ö£õx Âk•øÓ |õmPÒ
©ØÖ® Aμ_hß öuõhº¦øh¯ Cuμ ÂÁPõμ[PÒ AøÚzx®
Cì»õª¯ Ps÷nõmhzvß£i øP¯õÍ¨£k®. ÷©¾®
Cμsk \mh©ßÓ[PÒ ‰»® ©UPÎß ¤μv{vzxÁ® •øÓ-
¯õP {ø»{Özu¨£k® GßÖ® C¢u \õ\Ú® TÔ¯x. JßÖ
©UPÒ ¤μv{vPÒ \ø£ (The Council of Deputies) ©ØöÓõßÖ
\mh ÷©»øÁ (The Council of Senetoris) . C¢u Cμsk AøÁ-
PÎß EÖ¨¤ÚºPÐ® £õμõÐ©ßÓ EÖ¨¤ÚºPÐUS E›¯
]Ó¨¦ AvPõμzøu ö£ØÔ¸¨£õºPÒ. AÁºPÎß ]Ó¨¦
61
AvPõμ[PøÍ AÁºPÒ ÂmkU öPõkzuõÀ JÈ¯ Aμ]ß

\mh[P÷Íõ AÀ»x å›¯õ \mh[P÷Íõ AÁºPÎß AvPõμz-
vÀ SÖURk ö\´¯õx GßÖ® \õ\Ú® Áøμ¯øÓ ö\úx.
÷©¾® JÆ÷Áõº Bsiß |Á®£º •uÀ ÷uv°À Cμsk
AøÁPÐ® Tmh¨£h ÷Ásk® GßÖ® P½L£õÂß Eøμ-
²hß Cμsk AøÁPÐ® öuõh[P¨£h ÷Ásk® GßÖ®
Cμsk AøÁPÎ¾® uõUPÀ ö\´¯¨£mk AøÁPÎß
J¨¦uø»²® P½L£õÂß J¨¦uø»²® ö£ØÓ \mh[PÒ
EhÚi¯õP |øh•øÓUS öPõskÁμ¨£h ÷Ásk® GßÖ®
\õ\Ú® Áøμ¯øÓ ö\úx. AuõÁx Cμsk AøÁPÐ®
\mh® C¯ØÖ® AvPõμzøu ö£ØÓøÁ¯õP ÇUS®. ÷©¾®
Bsiß ÁμÄ ö\»Ä vmh[PÒ u¯õ›UP¨£kÁx SÔzx
\mh©ßÓ ¤μv{vPÎß \ø£US öu›ÂUP ÷Ásk® GßÖ®
\mh ÷©»øÁ°¼¸¢x £zx EÖ¨¤ÚºPøÍ²® Aμ]ß \mh
B÷»õ\PºPÎ¼¸¢x, £zx EÖ¨¤ÚºPøÍ²® ©Ö•øÓ±mk
}v©ßÓzv¼¸¢x £zx EÖ¨¤ÚºPøÍ²® öPõsh Ea\}v-
©ßÓ® JßÖ Aø©UP¨£h ÷Ásk® GßÖ® \õ\Ú® Áøμ-
¯øÓ ö\´v¸¢ux. ÷©¾® ©õPõn[PÎÀ AvPõμ® £μÁ-
»õUP¨£h ÷Ásk® GßÖ® Ax Áøμ¯øÓ ö\úx.
ªzíz £õåõ öPõsk Á¢u Aμ]¯À \õ\ÚzvØS P½L£õ A¨x

í«x Gvº¨¦
C¢u Aμ]¯À \õ\Ú® áÚ|õ¯P Aμ]¯»ø©¨¤À EÒÍuõP

Ç¢u PõμnzuõÀ Cì»õzvØS •μs£õhõÚ SL¨º
\mh[PÒ AvÀ Ch® ö£ØÔ¸¢uÚ. CuÚi¨£øh°À C¢u
\mh[PÒ Cì»õzvØS GvμõÚøÁ¯õP Ç¢uÚ. C¢u
\mh[PÒ |øh•øÓ¨£kzu¨£k©õÚõÀ Q»õL£õ Aμ_
Pø»UP¨£mk I÷μõ¨£õÂÀ EÒÍx ÷£õßÓ Kº Aμø\
Aø©zxÂmhuõP BQÂk®. AuõÁx ö£Àâ¯zvÀ EÒÍx
÷£õßÓ Bm]¯ø©¨£õP BQÂk®. HöÚÛÀ Eì©õÛ¯
Aμ]ØPõP ªzíz £õåõ E¸ÁõUQ¯ Aμ]¯À \õ\Ú®
ö£Àâ¯® |õmk Aμ]¯À \õ\Úzv¼¸¢xuõß E¸ÁõUP¨-
£mi¸¢ux. GÚ÷Á Q»õL£õ Aμ_ Aøu |øh•øÓ¨£kzx-
ÁuØS •ßÁμÂÀø». ÷©¾® P½L£õ A¨xÀ í«x,
•ì¼® AÔbºPÒ ©ØÖ® •ì¼® ¤μ•PºPÒ BQ÷¯õº C¢u
Aμ]¯À \õ\Úzøu |øh•øÓ¨£kzxÁuØS Pkø©¯õP
62
Gvº¨¦ öu›ÂzuõºPÒ. C¢u ÁøP°À Q»õL£õ Aμ_ ªzíz
£õåõÂß Bm]°À \õ\Úzøu |øh•øÓ¨£kzxÁøu
uÂºzxUöPõshxhß ÷©ØPzv¯ ÁÀ»μ_PÎß
÷Põ›UøPUS Cn[PÄ® ©ÖzxÂmhx.
¤›mhÛß Ág\P vmh[PøÍ²® Cì»õzvØS GvμõÚ

Auß Â÷μõuzøu²® P½L£õ A¨xÀ í«x |ßS Enº¢-
v¸¢uõº. ÷©¾® Aμ_ AvPõ›PÐhß ¤›mhß öPõsi¸¢u
CμP]¯ öuõhº¦PÒ £ØÔ²® AÁº AÔ¢v¸¢uõº. Cuß
ÂøÍÁõP ªzíz £õåõøÁ ¤μu© Aø©a\º £uÂ°¼¸¢x
£uÂ }UP®ö\´xÂmhõº. ÷©¾® Cì»õª¯ Aμ_US AÁº
ö\ú x÷μõPzvØPõP AÁøμ |õk PhzvÚõº. HöÚÛÀ
ªzíz £õåõ ¤›mhß Aμ÷\õk öuõhº¦ öPõsi¸¢u÷uõk
÷©ØPzv¯ Aμ_PøÍ \õº¢v¸US® öPõÒøP°ß Ai¨-
£øh°À Cì»õª¯ Aμø\ Cmka ö\À¾® \vzvmhzvß
¤ßÚo°À AÁº Ç¢x Á¢uõº. ÷©ØPzv¯ ÁÀ»μ_PÒ
SÔ¨£õP, ¤›mhß Eì©õÛ¯ Aμ]ß |hÁiUøPPøÍ
Tº¢x PÁÛzxU öPõsi¸¢ux. ÷©¾® ªzíz £õåõ
E¸ÁõUQ¯ Aμ]¯À \õ\Úzøu |øh•øÓ¨£kzu ÷Ásk®
GßÖ® ÁØ¦ÖzvU öPõsi¸¢ux. Esø©°À £õÀPß
|õkPÎß ÂÁPõμ®, Eì©õÛ¯ Aμ]ß EÒ|õmk ^ºv¸zu®
BQ¯ÁØøÓ¨ £ØÔ ÂÁõu® ÷©ØöPõÒÁuØPõP J¸
©õ|õmøh |hzxÁuØS Ax •¯Ø] ö\´x öPõsi¸¢ux.
Q.¤. 1878 áúß 13&À ¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ® μè¯õ

öáº©Û BQ¯ |õkPÒ £[÷PØÓ ©õ|õk ö£º¼ß |P›À
|øhö£ØÓx. vìöμ´¼ AÀ ¯íüuõ A¨÷£õx ¤›mhÛß
¤μu© ©¢v›¯õP Ç¢uõº. C¢u ©õ|õmiß ¤›mhß
¤μv{v¯õP AÁº P»¢x öPõshõº. öáº©Û°ß \õº£õP
P»¢x öPõsh ¤ì©õºU ©õ|õmiß •ÊU Põ»Pmhzv¾®
Eì©õÛ¯ Aμ_US BuμÁõPÄ® ¤›mhÝUS GvμõPÄ®
ö\¯À£mhõº. C¢u ©õ|õmiß Tmh® |õßS Áõμ[PÐUS
}izux. ©õ|õmiß CÖv°À Eì©õÛ¯ Aμ]ß Bm]¯ø©¨-
¤À |ÃÚ ^ºv¸zu[PøÍ AÔ•P¨£kzu ÷Ásk® GßÖ
÷Põ¸® wº©õÚzxhß £» wº©õÚ[PÐ® öPõskÁμ¨-
£mhÚ. GÛÝ® P½L£õ A¨xÀ í«x CuØS GvμõP
PshÚ® öu›Âzuxhß ußÝøh¯ CμõqÁzøu u¯õº
63
ö\´ÁvÀ ©mk® PÁÚ® ö\¾zvÚõº. ÷©ØPzv¯ Aμ_PøÍ

\õº¢v¸UP ÷Ásk® GßÖ TÔ¯ÁºPøÍ²®, Cì»õzøu
Bm]¯ø©¨¤¼¸¢x }UP ÷Ásk® GßÖ TÔ¯ÁºPøÍ²®,
÷©ØPzv¯ Bm]¯ø©¨ø£U öPõskÁμ÷Ásk® GßÖ
÷Põ›UøP GÊ¨¤¯ÁºPøÍ²® P½L£õ A¨xÀ í«x AhUQ
JkUQÚõº. C¢u ]¢uøÚPøÍ ¤ß£ØÔ¯ÁºPøÍ AÁº
|õmøh Âmk öÁÎ÷¯ØÔÚõº. CzuøP¯ÁºPÒ £õ›ì
|Pμzøu²®, öáÜÁõ |Pμzøu²® uõ[PÒ ö\¯À£kÁuØS›¯
ø©¯©õP BUQU öPõshõºPÒ.
÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPøÍ GvºUS® ÁøP°À Q»õL£õ
Aμ]ß Pmhø©¨¦PøÍ Cì»õzvß ‰»® £»¨£kzx-
ÁuØPõP P½L£õ A¨xÀ í«x öuõhº¢x •¯Ø]PÒ ÷©Ø-
öPõsk Á¢uõº. GÛÝ® C¢u •¯Ø]°À AÁº ÷uõÀÂ-
¯øh¢uõº. Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvÀ áÚ|õ¯P Bm]•øÓø¯
öPõsk Á¸ÁvÀ I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ ÷uõÀÂ¯øh¢v¸¢-
uõ¾® Cì»õª¯ Aμ]ß £À÷ÁÖ ÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ
AÔ•P¨£kzxÁvÀ AøÁPÒ öÁØÔ Aøh¢v¸¢uÚ.
CÍ¢x¸UQ¯º C¯UP® E¸ÁõQ Ax Q.¤. 1908&À
P½L£õÄUS GvμõP P»P® ö\ú Põ»Pmh® Áøμ A¢u
C¯UP® ÷©ØPzv¯ Aμ]¯»ø©¨ø£ öPõsk Á¸® ÷|õUPz-
÷uõkuõß ö\¯À£mk Á¢ux. Q.¤. 1908 áüø» 21&À C¢u
C¯UPzvÚº ÷©ØPzv¯ \mh[PÒ Ah[Q¯ Aμ]¯À \õ\Ú®
JßøÓ é÷»õÛPõ |P›À øÁzx AÔÂ¨¦ ö\´xÂmk
Cìuõß§À |Pμzøu ÷|õUQ •ß÷ÚÔ Aøu BUQμª¨¦
ö\´x öPõshõºPÒ. ¦v¯ Aμ]¯À \õ\ÚzvØS J¨¦uÀ
uμ÷Ásk® GßÖ®, AuøÚ Bu›US® |£ºPøÍ Aø©a\º-
PÍõP {¯©Ú® ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ® AÁºPÒ _Àuõß
A¨xÀ í«øu {º£¢u® ö\úõºPÒ.
Q.¤. 1908 |Á®£º 17&À £õμõÐ©ßÓzøu TmkÁx GÎuõÚ
Põ›¯©õP Ç¢ux. P½L£õ A¨xÀ í«x uØPõ¼P©õP
CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvØS ÂmkUöPõkzx |h¢x öPõs-
hõº. GÛÝ® ¦v¯ Aμ]¯À \õ\Úzøu μzx ö\´xÂmk
Cì»õª¯ å›¯õøÁ öPõsk Áμ÷Ásk® Gß£vÀ AÁº
wÂμ©õP Ç¢x Á¢uõº.
Q.¤. 1909 H¨μÀ 13&À Cì»õª¯ Aμ]ß ¦v¯ Bm]-
¯õÍºPÐUS GvμõP ¦μm] öÁizux. Aμ_ AvPõ›PÐUS
64
GvμõP CμõqÁ ÃμºPÒ P»P® ö\´x AÁºPøÍ `Ì¢x
öPõshõºPÒ. ""CÍ¢x¸UQ¯º JÈP! CÍ¢x¸UQ¯º JÈP!''
GßÖ AÁºPÒ ÷PõåªmhõºPÒ. CÆÁõÓõP Cì»õª¯ wÛß
]¢uøÚ¯õÀ E¢xuÀ ö£ØÓÁºPÒ |ÃÚ Põ» ¦vÚ[PÐUS
GvμõÚ ÷£õμõmhzøu AÔÂ¨¦ ö\úõºPÒ. ÷©¾® ö£¸®-
£õ»õÚ ö£õx©UPÒ ¦v¯ Aμ]¯À \õ\ÚzxUS GvμõP
BºzöuÊ¢x ¦Ó¨£mhõºPÒ.
Q.¤. 1909 H¨μÀ 15&À _Àuõß A¨xÀ í«x, uÆL¥U
£õåõøÁ ¤μu© Aø©a\μõP {¯©Ú® ö\´x Cì»õª¯
å›¯õøÁ²® Cì»õª¯ \mh[PøÍ²® ©Ö£i²® |øh-
•øÓ¨£kzx® ö£õÖ¨ø£²® ¦v¯ Aμ]¯À \õ\Úzøu μzx
ö\´²® ö£õÖ¨ø£²® AÁ›h® J¨£øhzuõº. GÛÝ®
\÷»õÛPõÂ¾ÒÍ CμõqÁ® P½L£õÄUS GvμõP P»P®
ö\´x AvPõμzøu øP¨£ØÔ öPõsh÷uõk uÆL¥U £õåõ
uø»ø©°¾ÒÍ Aμø\²® £uÂ }UP® ö\úx.
Q.¤. 1909 H¨μÀ 26&À øåSÀ Cì»õzvß L£zÁõÂß
Ai¨£øh°À ö\¯»õØÖÁuØS J¸ ÷u]¯ Pªmi {ÖÁ¨-
£mhx. Ax _Àuõß A¨xÀ í«øu £uÂ }UP® ö\´Áx
GßÖ •iÄö\úx. GÚ÷Á A¨xÀ í«vß \÷Põuμº
•í®©x μçz P½L£õ £uÂUS {¯©Ú® ö\´¯¨£mhõº.
Cuß¤ßÚº, ¦v¯ Aμ]¯À \õ\Ú® ©Ö£i²® öPõskÁμ¨-
£mk |øh•øÓ¨£kzu¨£mhx. CÆÁõÓõP Eì©õÛ¯
Aμ]ß Bm] Aø©¨¦ ©õØÓ¨£mhx. Q»õL£õ Bm]-
¯ø©¨¦US £v»õP áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¤¼¸¢x öPõsk
Áμ¨£mh Aμ]¯À \õ\ÚzøuU öPsh £õμõÐ©ßÓ Bm]-
¯ø©¨£õP ©õØÓ¨£mhx. Bm]z uø»ÁμõPÄ® AvPõμzøu
Eøh¯ÁμõPÄ® ( ) P½L£õ Ç¢xÁ¢uõº. \mh[PøÍ
C¯ØÖÁuØS £õμõÐ©ßÓ•® AÁØøÓ |øh•øÓ¨£kzx-
ÁuØS Aμ\õ[P•® Ç¢ux. CuÚõÀ \mh® C¯ØÖuÀ
(Legislation) ©ØÖ® AÁØøÓ |øh•øÓ¨£kzv Bm] ö\úÀ
BQ¯ Bm]¯ø©¨¤ß Ç A®\[PÎ¾® Cì»õª¯ å›¯õ
ÁQzx Á¢u £[PÎ¨¦US •iÄ HØ£mhx.
Aμ]¯À \õ\Ú \mh[PøÍ¨ ö£õÖzuÁøμ CÆÁõÖ
Ç¢ux, }v£vPÒ wº¨¦ ö\´xÁ¢u å›¯õ \mh[PøÍ¨
ö£õÖzuÁøμ CuØS •ß£õP÷Á AøÁPÒ ©õØÓ¨£mk
65
ÂmhÚ. Q.¤. 1856&® Bsi¼¸¢x ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ

SÔ¨£õP ¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì BQ¯ ÁÀ»μ_PÐ®
AÁØÔß øPUT¼PÐ® ÷©ØPzv¯ºPÎh® PÁºa]²ØÓ
•ì¼®PÐ® öuõhºa]¯õP {º£¢u® ö\´xÁ¢u Põμnzv-
ÚõÀ _Àuõß A¨xÀ ©ãx Bm]U Põ»zv¼¸¢÷u Eì©õÛ¯
Aμ_ £À÷ÁÖ ÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ HØÖ A©À£kzv¯x.
Ca\mh[PÒ AøÚzx® Aμ]ÚõÀ AÔ•P¨£kzu¨£mk
|øh•øÓUS öPõskÁμ¨£mh÷uõk, }v£vPÐ® AÁØÔß
Ai¨£øh°À wº¨¦ ÁÇ[Q Á¢uõºPÒ. Euõμn©õP: îä›
1275 (Q.¤. 1857) Eì©õÛ¯ Aμ_ Eì©õÛ¯ ushøÚ
\mhzøu |øh•øÓ¨£kzv¯x. îä› 1276&À (Q.¤. 1858)
E›ø©°¯À ©ØÖ® ÁoPÂ¯À \mh[PøÍ |øh•øÓ¨-
£kzv¯x. îä› 1288&À (Q.¤. 1870) Eì©õÛ¯ Aμ_
}v©ßÓ[PøÍ Cμsk ¤›ÄPÍõP ¤›zux; JßÖ, å›¯õ
}v©ßÓ® (Mahkamat Shariah) ©ØöÓõßÖ ö£õx }v©ßÓ®
(Mahkamat Nidaam) ö£õx}v©ßÓ[PÐUS ]» ö\¯»õUP
Aø©¨¦ ( ) öPõskÁμ¨£mhx. îä› 1259&À (Q.¤.
1877) ö£õx }v©ßÓ[PøÍ Aø©¨£uØPõÚ ©÷\õuõ
öPõskÁμ¨£mhx. îä› 1296&À (Q.¤. 1878) E›ø©°¯À
©ØÖ® ushøÚ \mh |øh•øÓPÒ öuõhº£õÚ Aμ\õøn
öÁÎ°h¨£mhx. CzuøP¯ \mh[PÒ Cì»õzvØS
•μs£õhõÚuÀ» Gß£uõÀ AÁØøÓ GkzxU öPõÒÁuØS
AÝ©v Esk GßÖ øåSÀ Cì»õ® L£zÁõ AÎzuõº.
÷©¾® AÔbºPÐ® CÆÁõ÷Ó wº¨¦ ö\úõºPÒ. ÷©ØPzv¯
E›ø©°¯À \mh[PøÍ Eì©õÛ¯ Aμ_ AÔ•P¨£kzv¯-
÷£õx Cì»õª¯ AÔbºPÒ Ax Tk® GßÖ P¸v¯uõÀ
öPõkUPÀ Áõ[PÀ ( ) ÂÁPõμ[PÎÀ \mh[PøÍ
AÔ•P¨-£kzxÁuØS îä› 1286&À (Q.¤. 1868) £zv›UøP
JßÖ {ÖÁ¨£mhx. Cuß ¤ßÚº £øÇ¯ L¤μõßa E›ø©-
°¯À \mh[PÎß £iÁ® B´ÄUS GkUP¨£mk £›^¼UP¨-
£mhÚ. L¤öμga }vö|ÔPÒ (French Juriprudence) GßÓ
¡ÀPÎ¼¸¢x \mh[PÒ GkUP¨£mh \©¯zvÀ E›ø©°¯À
ö\¯À£õkPÒ öuõhº£õÚ ÂÁPõμ[PÒ, AuØS›¯ \mh[PÒ
©ØÖ® \mh[PÐUS ÂÍUP©ÎUS® ö£õ¸zu©õÚ Â¯õUQ-
¯õÚ[PÒ BQ¯øÁ²® £›^»øÚUS GkzxUöPõÒÍ¨-
£mhÚ. ÷©¾® L¤öμga E›ø©°¯À \mh[PÎß Ai¨-
£øh²® £›^»øÚUS GkzxU öPõÒÍ¨£mhÚ.
66
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ HØÖ

A©À£kzxuÀ
C ÆÁõÓõP AðPõ® å›¯õÄ® Cì»õª¯ L¤Uíü®

¦Ó¢uÒÍ¨£mhÚ. ÷©ØPzv¯ }v ö|Ô°¯ø» HØÖU-
öPõshx ÷£õ»÷Á ÷©ØPzv¯ \mh[PÐ® A©À£kzu¨-
£mhÚ. C¢u \mh[PÒ GkUP¨£mh •øÓø¯¨ ö£õÖzu-
Áøμ J¸ \mhzv¼¸¢x ©ØöÓõ¸ \mhzvß •øÓ ÷ÁÖ-
£mi¸¢ux. ]» ÷©ØPzv¯ \mh[PÒ AøÁ Cì»õª¯
L¤UíúÀ SÔ¨¤h¨£mkÒÍuõ AÀ»x CÀø»¯õ
Gß£øu²® å›¯õÂØS CnUP©õPÇUQÓuõ AÀ»x
•μs£õhõ ÇUQÓuõ Gß£øu²® £›^»øÚ ö\´¯õ©À
A¨£i÷¯ GkzxU öPõÒÍ¨£mhÚ. Euõμn©õP: Cì»õª¯
ushøÚ \mh[PÐUS (Hudud) •μs£õhõP EÒÍ
÷©ØPzv¯ ushøÚ \mh[PÒ (Western penal code) GkzxU
öPõÒÍ¨£mhÚ. A¢u L¤Uøí öPõsk Á¢u •äuîx ¯õº
GßÖ AÔ¯¨£hõu {ø»°À C¢u •äuîx A¢uìzøu
ö£ÓõuÁºPÎß \mh[PÐ® GkzxU öPõÒÍ¨-£mhÚ. ÷ÁÖ
ÁøP°À TÖÁöußÓõÀ, L¤Uð ¡ØPÎÀ Põn¨£mh
\mh[PÐ® GkzxU öPõÒÍ¨£mhÚ. Cì»õª¯
AÔbºPÒ ©zv°À Põn¨£mh A¤¨¤μõ¯[PÐ® \mh[-
PÍõP GkzxU öPõÒÍ¨£mhÚ. \mh E¸ÁõUP |øh•øÓPÒ
GßÓ ÁøP°À CuØS A¨£õØ£mh G¢u •øÓPÎ¾®
\mh[PÒ GkzxU öPõÒÍ¨£hÂÀø». \mh[PøÍ
öuõSzuÀ (Codification of laws) ©ØÖ® \mh[PøÍ ¤›zx
ÁøP¨£kzxuÀ (Categorisation) BQ¯ Âå¯[PÎÀ ]»
67
\mh[PÒ A¨£i÷¯ |PÀ GkUP¨£mhÚ. å›¯õ \mh[PÒ

©mk® Ah[Q¯ \mh CuÌPÒ (Law Journals) u¯õ›UP¨-
£mh÷£õx, L¤öμga E›ø©°¯À \mh öuõS¨¦ •øÓ
A¨£i÷¯ ¤ß£ØÓ¨£mhx. CÆÁõÓõP }v£vPÒ wº¨¦
ÁÇ[S®÷£õx å›¯õ \mh[PÐUS £v»õP ÷©ØPzv¯
\mh[PÎß Ai¨£øh°À wº¨¦PøÍ ÁÇ[QÚõºPÒ. ]»
u¸n[PÎÀ å›¯õ Ai¨£øh°À wº¨¦UPøÍ ÁÇ[Q-
ÚõºPÒ.
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ AÔ•P¨£kzxÁvÀ Cì»õª¯
AÔbºPÎß L£zÁõ HØ£kzv¯ uõUP[PÒ
áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¦ Cì»õzvØS •μs£õhõÚuÀ»
GßÖ Cì»õª¯ AÔbºPÒ L£zÁõ ÁÇ[Q¯ Põμnzuõ¾®,
SÔ¨£õP øåSÀ Cì»õ® ÁÇ[Q¯ L£zÁõÂß Ai¨£øh-
°¾® Cì»õª¯ Bm]¯ø©¨¤À ÷©ØPzv¯ Aμ]¯À \õ\Ú®
AÔ•P¨£kzu¨£mhx. ÷©¾® Cì»õª¯ Aμ]ß ¤μ÷u\[-
PÎÀ C¯[QÁ¢u Cì»õª¯ }v©ßÓ[PÎÀ ÷©ØPzv¯
\mh[PÎß Ai¨£øh°À wº¨¦PÒ ÁÇ[P¨- £ mhÚ.
áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¦ Cì»õzvØS •μs£hÂÀø» GßÓ
wº¨¦® Cì»õ® Gß£x áÚ|õ¯P ©õºUP® GßÓ wº¨¦®
ÁÇ[P¨£mhÚ. J¸ L£zÁõÂÀ Cì»õª¯ }v©ßÓ[PÎÀ
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ |øh•øÓ¨£kzxÁx AÝ©vUP¨-
£mhx. HöÚÛÀ Cì»õ® CÁØøÓ HØ£øu uøh
ö\´¯ÂÀø» GßÖ TÓ¨£mi¸¢ux. CÆÁõÓõP Cì»õª¯
Aμ]À áÚ|õ¯P\mh[PÒ Aμ]¯À \õ\Ú©õP HØÖU öPõÒÍ¨-
£mhÚ. Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvÀ ( ) Cì»õzvß
\mh[PøÍ A[RP›UPõu Bm]¯ø©¨¦ AÔ•P¨£kzu¨-
£mh ÷£õx® Aμ]ß uø»Áøμ P½L£õ GßÖ AøÇUS®Áøμ
Ax Q»õL£õ Aμ_uõß GßÖ ö£¸®£õ»õÚ •ì¼®PÒ
P¸vÚõºPÒ. CuØS® ÷©»õP Cì»õª¯ Aμ]ß }v©ßÓ[-
PÎÀ ÷©ØPzv¯ \mh[PÒ |øh•øÓ¨£kzu¨£mh
{ø»°À AøÁ Cì»õª¯ \mh[PÒ GßÖ P¸u¨£mhÚ.
Cì»õ® AÝ©vzv¸UQÓx GßÖ (uÁÓõP) P¸u¨£mh
PõμnzuõÀ ÷©ØPzv¯ \mh[PÒ |øh•øÓ¨£kzu¨£mh
÷£õx® Eì©õÛ¯ Aμ_ Cì»õzøu |øh•øÓ¨£kzx®
Cì»õª¯ Aμ\õP÷Á P¸u¨£mhx. Bm] Aø©¨¤À
áÚ|õ¯P \mh[PøÍ |øh•øÓ¨£kzv¯x® }v©ßÓ[PÎÀ
68
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ ö\¯À£kzv¯x® Cì»õª¯ Aμ]ß
A¢uìøu SøÓUPÄªÀø»! ö£¸®£õßø©¯õÚ •ì¼®-
PÎhzvÀ A¢u \mh[PÎß A¢uìx £õv¨¦US EÒÍõPÄ-
ªÀø»! HöÚÛÀ C¢u \mh[PøÍ HØÖU öPõÒÁuØS
Cì»õ® G¢u uøhPøÍ²® ÂvUPÂÀø» GßÖ øåSÀ
Cì»õ® L£zÁõ öPõkzv¸¢uõº. GÚ÷Á Cøu |øh•øÓ¨-
£kzxÁøu •ì¼®PÒ A[RP›zuõºPÒ. CßÝ® ]»
•ì¼®PÒ Cøu ^ºv¸zu |hÁiUøP¯õP GkzxU
öPõshõºPÒ! C¢ua \mh[PøÍ GÁ¸® •øÓ¯õP B´Ä
ö\´¯ÄªÀø». AøÁ SL¨º \mh[PÒ GßÖ P¸uÄªÀø»,
©õÓõP AÁØøÓ A[RP›US® ÁøP°À Cì»õª¯ AÔbºPÒ
ö©ÍÚ©õP Ç¢uõºPÒ! C¢u \mh[PøÍ²® Âv•øÓPøÍ-
²® J¸]»º A[RP›zu÷£õx® Cx £ØÔ AÁºPÒ öÁÎ¨-
£øh¯õP ÷£\ÄªÀø». CÆÂå¯zvÀ P½L£õøÁ GvºUPÄ-
ªÀø»! AÁ›h® Ax£ØÔ GzuøP¯ ÷Põ›UøPPøÍ GÁ¸®
øÁUPÄªÀø»! Cì»õª¯ íüyøu (Hudud) μzx ö\ú-
÷£õx ]»º Aøu HØÖU öPõÒÍÂÀø» GßÓ÷£õx® A¢u
Gvº¨ø£ öÁÎ¨£øh¯õP ¤μPhÚ¨£kzuÂÀø», AÀ»x
uÚx Gvº¨ø£U öPõsk P½L£õøÁ Ga\›UPÄªÀø»!
AÁØøÓ μzx ö\´¯UThõx GßÖ ÷Põ›UøP GxÄ®
GÊ¨£Ä-ªÀø»!
øåSÀ Cì»õ•® ©ØÓ AÔbºPÐ® áÚ|õ¯P \mh[-
PøÍ HØ£x öuõhº£õP AÎzu L£zÁõ ‰ßÖ Âå¯[P÷Íõk
Cøn¢x Põn¨£kQÓx. C¢u ‰ßÖ Âå¯[PÎÀ AÁºPÒ
öPõsi¸¢u uÁÓõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐu¼ß Ai¨£øh°À-
uõß C¢u L£zÁõøÁ AÁºPÒ AÎzuõºPÒ. AøÁ¯õÁÚ:
1. AUPõ»Pmhzv¾®, uØ÷£õøu¯ Põ»Pmhzv¾® ©UPÎß

©ÚvÀ AÊzu©õP £v¢v¸¨£x GßÚöÁßÓõÀ, Cì»õz-
xhß •μs£hõu G¢u Âå¯zøu²®, Cì»õª¯ å›¯õ
uøhö\´¯õu G¢u Âå¯zøu²® HØÖU öPõÒÁuØS
AÝ©v²sk Gß£xuõß! CzuøP¯ A¤¨¤μõ¯zøu
TÖQÓÁºPÒ ¤ßÁ¸® Buõμzøu •ß øÁUQÓõºPÒ.
69
AÔ¯õø© Põ»zvÀ HØ£kzu¨£mh J¨£¢u[PÒ ©UPÒ

©zv°À Ç¢x Á¢uøu AÔ¢u AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ AÁØÔÀ ]»ÁØøÓ A[RP›zuõºPÒ. CßÝ®
]»ÁØøÓ A[RP›UPõ©À uøh ö\úõºPÒ. GÚ÷Á AÁºPÒ
A[RP›zuøÁ AÝ©vUP¨£mhøÁ¯õPÄ® AÁºPÒ A[R-
P›UPõuøÁ uøhö\´¯¨£mhøÁ¯õPÄ® ÇUQßÓÚ. Cx-
÷£õ»÷Á G¢uöÁõ¸ ]¢uøÚ GßÓõ¾® AÀ»x \mh®
GßÓõ¾® Cì»õzvØS •μs£hÂÀø» GßÓõÀ Ax uøh-
ö\´¯¨£mhx AÀ».
2. •£õð (AÝ©vUP¨£mhøÁ) Gß£x G¢u Âu©õÚ
PshÚzøu²® öPõshuõP ÇUPõx. GÚ÷Á J¸
Âå¯zvÀ Cì»õzvß PshÚ® Ch® ö£ÓÂÀø»
GßÓõÀ Ax AÝ©vUP¨£mhuõS®. BP÷Á uøh
ö\´¯¨£mh Buõμ® CÀø» GßÓõÀ ¤ÓS A¢u
Âå¯zøu GkzxU öPõÒÁx (AÝ©vUP¨£mhx)
BS®! ÷©¾® CzuøP¯ Âå¯[PÎÀ å›¯õ ö©ÍÚ©õP
ÇUQÓx. HöÚÛÀ A¢u Âå¯® öuõhº£õP G¢u \mhz-
øu²® Ax TÓÂÀø». å›¯õ G¢u Âå¯[PÎÀ ö©ÍÚ-
©õP ÇUQÓ÷uõ A¢u Âå¯® BS®.
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔ¯uõP AÔÂUP¨-
£mi¸¨£uõÁx:&
""vsn©õP AÀ»õð ]» Phø©PøÍ HØ£kzv°¸U-

QÓõß. BP÷Á AøÁPøÍ }[PÒ ÂmkÂh ÷Áshõ®.
CßÚ® AÁß ]» Âå¯[PøÍ uøh ö\´v¸UQÓõß.
BP÷Á AÁØøÓ }[PÒ «Ó÷Áshõ®. CßÝ® AÁß ]»
GÀø»U÷PõkPøÍ {ºn¯® ö\´v¸UQÓõß, BP÷Á
AÁØÔÀ }[PÒ Áμ®¦ Ph¢x ö\À»÷Áshõ®. CßÝ®
©Óv°ÚõÀ AßÔ P¸øn°ß ö£õ¸mk ]» Âå¯[-
PøÍ E[PÐUS AÁß ©ßÛzxÂmhõß. BP÷Á
AÁØøÓ }[PÒ x¸Â Bμõ¯ ÷Áshõ®.'' (u¨μõÜ)
70
""GÁØÔÀ AÁß ö©ÍÚ©õP ÇUQÓõ÷Úõ AøÁ

(E[PÐUS) ©ßÛ¨£õS®.'' (A§uõÅx)
BP÷Á GÁØÔÀ å›¯õ ö©ÍÚ©õP ÇUQÓ÷uõ AøÁ
BS®. å›¯õÂÀ SÔ¨¤h¨£hõu \mh[PøÍ²® Âv•øÓ-
PøÍ²® GkzxUöPõÒÁx® å›¯õ uøhö\´¯õuøÁPøÍ
HØÖU öPõÒÁx® BS®. HöÚÛÀ CÆÂå¯[PÎÀ
GzuøP¯ PshÚ[PÐ® Ch®ö£ÓÂÀø». CÆÂå¯[PÒ
SÔzx å›¯õ Hx® TÓõ©À Ç¨£uõ¾® AÁØÔ» Ax
ö©ÍÚ©õP Ç¨£uõ¾® CøÁ BS®.
3. áÚ|õ¯P® Gß£x Cì»õzvÀ EÒÍuõS®. HöÚÛÀ

Ax åûÓõ }v, \©zxÁ® BQ¯ÁØøÓ Ai¨£øh¯õP öPõs-
i¸UQÓx. ÷©¾® Ax E®©zvØS AvPõμzøu ÁÇ[SuÀ
GßÓ A®\zvÀ Cì»õzxhß Cøn¢x Põn¨£kQÓx.
ö\ÀÁ¢uºPÐUSUS® HøÇPÐUS® Cøh°¾® E›ø©P-
ÐUS® Phø©PÐUS® ©zv°¾® Bm]¯õÍºPÐUS®
£õ©μºPÐUS® ©zv°¾® Cì»õ® \©zxÁzøu {ÖÂ°¸U-
QÓx. ÷©¾® Bm] ÂÁPõμ[PøÍ åûÓõÂß Ai¨£øh°À
øP¯õÒÁ÷uõk |ßø©ø¯ HÂ wø©ø¯ uk¨£øu ªP
•UQ¯©õÚ Âv•øÓ¯õP Cì»õ® BUQ°¸UQÓx.
I÷μõ¨¤¯ºPÒ SÔ¨¤k® £õμõÐ©ßÓ Bm]¯ø©¨¦ ‰»©õP
|ÃÚ Põ»zvÀ Cì»õzvß Bm]¯ø©¨¦ A®\©õÚ åûÓõ
{øÓ÷ÁØÓ¨£kQÓx. uÁÖPøÍ Â©º\Ú® ö\´ÁuØS
ö\´v FhP[PÐUS _u¢vμ® AÎzv¸¨£uß ‰»•®
uÛ©ÛuºPÐUS® SÊUPÐUS® öÁÎ¨£øh¯õP P¸zx
TÖÁuØS _u¢vμ® AÎzv¸¨£uß ‰»•® |õPŸP E»QÀ
|ßø©ø¯ HÂ wø©ø¯ ukUS® ö\¯À£õk {øÓ÷ÁØÓ¨-
£kQÓx. ö\´v FhPz xøÓø¯a \õº¢uÁºPÒ \› GßÖ
Põs£øu A[RP›¨£ÁºPÍõPÄ® uÁÖ GßÖ TÓUTi¯Áº-
PÍõPÄ® ÇUQÓõºPÒ. CÆÁõÓõP SØÓa\õmkPÐUS
A¨£õØ£mhÁºPÍõP G¢uöÁõ¸ ©Ûu¸® G¢uöÁõ¸
Bm]¯õÍ¸® Ç¨£vÀø». öÁSáÚU P¸zx (Public opinion)
£ØÔ¯ ÂÈ¨¦nºÄ® uÁÖPøÍa \õkÁuØS _u¢vμ•®
71
Bm]¯õÍºPøÍ uÁÖ ö\´Áv¼¸¢x ukzx ÷|μõÚ

£õøu°À ö\ÀÁuØS {º£¢u® ö\´QÓx.
Cøuzuõß SºBß ""J¸Á¸UöPõ¸Áº \zv¯zøu

E£÷u]zxU öPõÒÐ[PÒ'' GßÖ SÔ¨¤kQÓx. CuÚi¨-
£øh°À áÚ|õ¯P® Gß£x Cì»õzv¼¸¢x HØ£mi¸U-
QÓx. ÷©¾® Ax £ØÔ SºBÛÀ SÔ¨¤h¨£mi¸¨£÷uõk
AÀ»õðÂß yu¸® Ax £ØÔ PmhøÍ°mkÒÍõºPÒ
Gß£uõP áÚ|õ¯Pzøu Cì»õzxhß CønzxU TÔ¯
Cì»õª¯ AÔbºPÒ ÂÍUQU öPõsi¸¢uõºPÒ.
L£zÁõÂÀ HØ£mh uÁÖPÒ
÷©ØPsh ÂÍ[QU öPõÒÐu¼ß Ai¨£øh°À áÚ|õ¯P
Aμ]¯À \õ\Úzøu²® ÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ²® HØÖU-
öPõÒÐuÀ öuõhº£õP L£zÁõUPÒ AÎUP¨£mhÚ. BP÷Á
Eì©õÛ¯ Aμ_ Cì»õª¯ Aμ_ GßÖ® Auß Bm]¯ø©¨¦
Q»õL£õ Bm]¯ø©¨¦ GßÖ® AvÀ C¯ØÓ¨£mh \mh[PÒ
Cì»õª¯ \mh[PÒ GßÖ® Aμ_ HØÖ A©À£kzv¯
\mh[PÒ Cì»õª¯ \mh[PÒ GßÖ® P¸u¨£mhx!
CzuøP¯ ÂÍ[QU öPõÒÐuÀ ‰»®uõß C[S uÁÖuÀ

HØ£mk Cì»õzv¼¸¢x Â»Qa ö\À¾® {ø» HØ£mhx.
HöÚÛÀ C¢u ‰ßÖ Âå¯[PÎÀ Cì»õª¯ AÔbºPÎh®
Põn¨£mh ]¢uøÚPÎ¾® Cì»õzøu AÁºPÒ ÂÍ[QU-
öPõsh Âuzv¾® Ai¨£øh°÷»÷¯ uÁÖ HØ£mi¸U-
QÓx. C¢{ø» HØ£kÁuØS £» Âå¯[PÒ Põμn©õP
Ç¢v¸UQßÓÚ.
1. Ai¨£øhU ÷Põm£õhõÚ ARuõ ©ØÖ® å›¯õ \mh[PÒ
BQ¯øÁ öuõhº£õÚ ]¢uøÚPÐUS® AÔÂ¯À, öuõÈÀ-
~m£® ©ØÖ® öuõÈØ\õø»PÒ ÷£õßÓ Âå¯[PÒ öuõhº-
£õÚ ]¢uøÚPÐUS® •Êø©¯õÚ ÷ÁÖ£õk ÇUQÓx.
AÔÂ¯À, öuõÈÀ~m£®, öuõÈØ\õø»PÒ ÷£õßÓ
Âå¯[P÷Íõk öuõhº¦øh¯ ]¢uøÚPÒ Cì»õzvØS
•μs£õhõP CÀø»ö¯ÛÀ AÁØøÓ HØ£kzxÁuØS
AÝ©v²sk. BÚõÀ ARuõ Âå¯[PøÍ²® å›¯õ
\mh[PøÍ²® ö£õÖzuÁøμ AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ öPõsk Á¢uÁØøÓz uÂºzx ÷ÁöÓõßøÓ²®
72
GkzxU öPõÒÁuØS AÝ©v°Àø». AuõÁx, SºBß,
_ßÚõ ©ØÖ® CøÁ Cμsi¼¸¢x® ö£Ó¨£mhøÁPÒ
BQ¯ÁØøÓz uÂºzx ©ØÓøÁPøÍ HØÖUöPõÒÁx
íμõ©õS®.
""{a\¯©õP, |õÝ® E[PøÍ¨ ÷£õßÓ ©Ûuß uõß.

E[PÐøh¯ wß öuõhº£õP öuõhº£õP |õß Gøu÷¯Ý®
PmhøÍ°mhõÀ AÁØøÓ HØÖUöPõÒÐ[PÒ! E»P
ÂÁPõμ[PÒ öuõhº£õP |õß Gøu÷¯Ý® PmhøÍ-
°mhõÀ {a\¯©õP |õß ©Ûußuõß(Gß£øu AÔ¢x
öPõÒÐ[PÒ)'' (u¨μõÜ)
÷£Ÿzu ©μ[PÎÀ A¯À ©Pμ¢u ÷\ºUøP ö\´²® ÂÁPõμ®
öuõhº£õP AÔÂUP¨£mkÒÍ íwê¾® CuØS Buõμ®
ÇUQÓx.
""E[PÐøh¯ E»P ÂÁPõμ[PÎÀ }[PÒ AvP®

AÔ¢uÁºPÒ'' GßÖ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔ¯uõP
AÔÂUP¨£mkÒÍx. BP÷Á Cì»õª¯ wÛß £Sv¯õP
CÀ»õu- Á ØøÓ AuõÁx ARuõ Âå¯[PÎÀ CÀ»õu-
ÁØøÓ²® å›¯õ \mh[PÎÀ CÀ»õuÁØøÓ²® AøÁ
Cì»õz- v ØS •μs£õhõP CÀ»õÂmhõÀ GkzxUöPõÒ-
ÁuØS AÝ©v²sk. GÛÝ® wÛß J¸ £Sv¯õP Ç¨£-
ÁØøÓ AuõÁx ARuõ Âå¯[PøÍ²® å›¯õ \mh[PøÍ²®
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk Á¢uøÁ¯õÚ SºBß,
_ßÚõ ©ØÖ® CÁØÔ¼¸¢x ö£Ó¨£mhøÁ BQ¯ÁØÔ-
¼¸¢x GkUP •i²÷© uÂμ ©ØÓ Buõμ[PÎ¼¸¢x GkUP
•i¯õx. áÚ|õ¯P \mh[PÐ® ÁÈ•øÓPÐ® Bm]¯ø©¨-
¤» EÒÍøÁ¯õPÄ® ©ÛuÛß ¤μa]øÚPÐUS wºÄ
ÁÇ[SÁuØPõP öPõskÁμ¨£mhøÁ¯õPÄ® ÇUQßÓÚ.
GÚ÷Á \mh® C¯ØÖuÀ GßÓ Âå¯zvß J¸ £Sv¯õP
73
ÇUQßÓÚ. GÚ÷Á AÀ»õð Âhª¸¢x AÀ»õðÂß

yuº AÁºPÒ öPõsk ÁμõuÁØøÓ GkzxUöPõÒÁx
íμõ©õS®. ÷©¾®, C¢u ÂÁPõμ[PÎÀ å›¯õ \mh[PøÍz
uÂºzx ÷ÁÖ \mh[PøÍ GkzxUöPõÒÁuØS •ì¼®PÒ
•ØÔ¾® uøh ö\´¯¨£mkÒÍõºPÒ.
2. uõ[PÒ öPõsk Á¢uÁØøÓz uÂºzx ©ØÓÁØøÓ
GkzxUöPõÒÁøu AÀ»õðÂß yuº öuÎÁõÚ
•øÓ°À uøhö\´xÒÍõºPÒ.
""GÁ÷μÝ® J¸Áº |©x ©õºUPzvÀ CÀ»õuÁØøÓ ö\¯À-

£kzxÁõ÷μ¯õÚõÀ μzx ö\´¯¨£h ÷Ási¯uõS®.''
(•ì¼®)
÷©¾® A§íúøμμõ AÔÂzx ¦íõ›°À £vÄ ö\´¯¨-
£mkÒÍ íwêÀ AÀ»õðÂß yuº TÔ°¸¨£uõÁx:
""GÚx E®©zvÚº AiUS Ai •ÇzvØS •Ç® •¢øu¯

\•uõ¯zvÚøμ ¤ß£ØÓõu Áøμ CÖv|õÒ HØ£hõx.''
AÀ»õðÂß yu÷μ AÁºPÒ £õμ^PºPøÍ²® ÷μõ©º-
PøÍ²® ÷£õÀ EÒÍÁºPÍõ? GßÖ (éíõ£õUPÒ) ÂÚÂ-
ÚõºPÒ. ""AÁºPÒ AÀ»õx ÷ÁÖ ¯õº?'' GßÖ CøÓzyuº
AÁºPÒ TÔÚõºPÒ.''
A§é±x AÀSz› AÔÂzx ¦íõ›°À £vÄ ö\´¯¨£m-
kÒÍ ©ØöÓõ¸ íwêÀ AÀ»õðÂß yuº TÔ°¸¨£-uõÁx:&
""E[PÐUS •ß¤¸¢u (\•uõ¯zøu)ÁºPÎß ÁÈ-

•øÓø¯ }[PÒ AiUS Ai •ÇzvØS •Ç® ¤ß£ØÖ-
ÃºPÒ. AÁºPÒ Kº Ek®¤ß ÁøÍUSÒ ~øÇ¢uõ¾®
74
AÁºPøÍ }[PÒ ¤ß£ØÖÃºPÒ'' AÀ»õðÂß yu÷μ
AÁºPÒ ³uºPÐ® QÔìuÁºPÐ©õ? GßÖ |õß
ÂÚÂ÷Úß ""÷ÁÖ ¯õº?'' GßÖ AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ TÔÚõºPÒ.
C¢u AÔÂ¨¦PÒ wÝøh¯ ÂÁPõμ[PÎÀ ©ØÓÁºPÎh-

ª¸¢x |õ® GÁØøÓ²® GkzxU öPõÒÁøu öuÎÁõP
uøhö\´QÓx. •uÀ íwêß Cμsk AÔÂ¨¦PÐ®
Cì»õzvØS A¢{¯©õÚÁØøÓ GkzxU öPõÒÁøu uøh-
ö\´Á÷uõk AuØS Pshn•® öu›ÂUQÓx. HöÚÛÀ
""Ax μzx ö\´¯¨£h ÷Ásk®'' GßÖ AÔÄÖzxQÓx. ©ØÓ
Cμsk íwìPÐ® uøh ö\´¯¨£mhuØS›¯ AºzuzvÀ
TÓ¨£mkÒÍx. Cì»õzvØS A¢{¯©õÚÁØÔ¼¸¢x
Aμ]¯À \õ\Ú \mh[PøÍ²®, Âv•øÓPøÍ²® GkzxU-
öPõÒÐ® ÂÁPõμzvØS A¢{¯©õÚÁØøÓ AÔ•P¨£kzx®
ö\¯À£õhõPÄ®, |©x ©õºUPzvØS A¢{¯©õÚÁØøÓ
GkzxUöPõÒÐ® ö\¯À£õhõPÄ® ÇUQÓx. ÷μõ©ºPÎß
¤ß÷uõßÓÀPÍõÚ ¤›mièPõμºPÐ®, L¤μg_UPõμºPÐ®
£õμ^PºPøÍ²® ÷μõ©ºPøÍ²® ÷£õßÓÁºP÷Í! AÁºPÎß
ÁÈ•øÓø¯ ¤ß£ØÖÁx íμõ® Gß£uõÀ AÁºPÎhª¸¢x
\mh[PøÍ²® Aμ]¯À \õ\Ú[PøÍ²® GkzxUöPõÒÁx
{a\¯©õP uøhö\´¯¨£mi¸UQÓx.
3. •í®©x AÁºPÒ AÀ»õðÂß yuº GßÓ A¢uìzøu
ö£ØÓÁμõP Ç¢u÷£õv¾®, AÁºPÐUS Áï°ß
‰»©õP AÔÂUP¨£hõu \mhzøuU SÔzx AÁºPÎh®
÷PÒÂ GÊ¨£¨£mh ÷£õx AuØS J¸÷£õx® AÁºPÒ
£vÀ TÔ¯vÀø». CzuøP¯ \mhzøu AÀ»õð
Áï°ß ‰»® AÔÂUS® Áøμ AÁºPÒ Põzv¸¨£õºPÒ.
C¨Ý ©ìÅx AÔÂzx ¦íõ›°À £vÄ ö\´¯¨-
£mkÒÍ íwêÀ AÔÂUP¨£mi¸¨£uõÁx:&
""¹ð £ØÔ CøÓzyuº AÁºPÎh® ÂÚÁ¨£mhx.

AuØS›¯ Á\Ú® A¸Í¨£k® Áøμ AÁºPÒ (£vÀ
TÓõ©À) ö©ÍÚ©õP Ç¢uõºPÒ.''
75
áõ¤º C¨Ý A¨xÀ»õð AÔÂzux ¦íõ›°À Ch®

ö£ØÖÒÍ íwêÀ AÔÂUP¨£mi¸¨£uõÁx:&
""|õß ÷|õ²ØÔ¸¢u \©¯zvÀ, AÀ»õðÂß yu¸®,

A§£UP¸® GßÛhzvÀ Á¢uõºPÒ, ¤ßÚº (AÀ»õð
yuº AÁºPÒ KÐ ö\´x A¢u uspøμ Gß«x
öuÎzuõºPÒ. ¤ßÚº |õß ©¯UP® öuÎzx GÊ¢÷uß.
AÀ»õðÂß yu÷μ GÚx ö\õzxUPøÍ¨ ö£õÖzx
|õß GÆÁõÖ •iÄ ö\´Áx? GÚx ö\õzxUPøÍ GßÚ
ö\´¯ ÷Ásk®? GßÖ |õß ÂÚÂ÷Úß. Áõ›_›ø©
£ØÔ¯ CøÓÁ\Ú[PÒ A¸Í¨£k® Áøμ AÁºPÒ GÚUS
£vÀ TÓÂÀø».''
Áï°ß ‰»® AÔÂUP¨£mhøuz uÂºzx ÷ÁöÓõßøÓ-

²® GkzxUöPõÒÁx uøhö\´¯¨£mi¸UQÓx Gß£øu
C¢u íwì öuÎÁõP _miUPõmkQÓx. Áï AÔÂUP¨£k®
Áøμ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ GzuøP¯ A¤¨¤μõ¯[-
PøÍ²® (\mh[PøÍ²®) TÖÁv¼¸¢x u[PøÍ ukzxU-
öPõshõºPÒ GßÓ AÔÂ¨¦ Áï°ß ‰»® AÔÂUP¨-
£mhÁØøÓz uÂºzx ÷ÁöÓõßøÓ²® GkzxU öPõÒÍU
Thõx Gß£uØS Buõμ©õP ÇUQÓx.
4. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk Á¢uÁØøÓ
Pmhõ¯® GkzxU öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ® AÁºPÒ
uøhö\ú-ÁØøÓ Âmk® Pmhõ¯® Â»Q°¸UP ÷Ásk®
GßÖ® AÀ»õð |©US PmhøÍ°mkÒÍõß. ÷©¾®
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk Á¢uÁØÔ¼¸¢x
uõß wº¨¦PøÍ ÁÇ[P ÷Ásk® GßÖ® AÀ»õð
AÁºPÒ |©US PmhøÍ°mkÒÍõß.
76
""÷©¾® (|©x) yuº E[PÐUS GÁØøÓ GÀ»õ®
öPõkUQÓõ÷μ AÁØøÓ GkzxU öPõÒÐ[PÒ. CßÝ®
AÁº GÁØøÓ GÀ»õ® Âmk E[PøÍ ukUQÓõ÷μõ
AÁØøÓ Âmk Â»QUöPõÒÐ[PÒ. {a\¯©õP AÀ»õð
÷ÁuøÚ ö\´ÁvÀ ªPU PiÚ©õÚÁß.'' (AÀíèº : 7)
GÁØøÓ AÀ»õðÂß yuº |®ªh® öPõsk Áμ-
ÂÀø»÷¯õ AÁØøÓ |õ® GkzxUöPõÒÍU Thõx. "GÁØøÓ-
ö¯À»õ®' ( ) GßÓ Áõºzøu AÀ»õðÂß yuº öPõsk
Áμõu AøÚzøu²® SÔ¨¤k® ö£õx AºzuzvÀ TÓ¨-
£mkÒÍx.
÷©¾® ""GÁØøÓö¯À»õ® E[PÐUS

ukzv¸UQÓõ÷μõ'' GßÓ ö\õØöÓõh›ß Gvº©øÓ Aºzuzøu
( ) AuõÁx AÁº ukUPõuÁØøÓ GkzxU öPõÒÍ-
»õ® GßÓ Aºzuzøu |õ® öPõsk Áμ•i¯õx. HöÚÛÀ
å›¯õÂß ö£õxÁõÚ Eøμ Aøu uøh ö\´v¸UQÓx.
Euõμn©õP:
""E® CøÓÁß «x \zv¯©õP AÁºPÒ u[PÎøh÷¯

GkUQßÓ \a\μÄPÎÀ E®ø© }v£v¯õP HØÖ ¤ßÚº }º
wº¨¦ ö\úx £ØÔ GzuøP¯ Av¸¨vø¯²® u®
EÒÍ[PÎÀ öPõÒÍõx (Azwº¨ø£) •ØÔ¾® HØÖU
öPõÒÍõuÁøμ AÁºPÒ ‰L¤ßPÍõP BP©õmhõºPÒ.''
(A¢{éõ : 65)
""AÁºPÒ uõLTzøu ( ) wº¨¦ TÖ£ÁÚõP HØÖU

öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ Â¸®¦QÓõºPÒ, BÚõÀ AÁøÚ
{μõP›UP ÷Ásk®' GßÖ AÁºPÒ PmhøÍ°h¨£mi¸U-
QÓõºPÒ.'' (A¢{éõ : 60)
77
""|õ® PmhøÍ°hõu JÆöÁõ¸ ö\¯ÀPÐ® μzxa ö\´¯¨-

£h ÷Ási¯uõS®.''
÷©ØPsh å›¯õ EøμPÎÀ Gvº©øÓ Aºzuzøu |õ®
öPõÒÍ •i²®. HöÚÛÀ å›¯õ Eøμ ö£õxÁõÚ •øÓ°À
CÁØøÓ uøhö\´¯ÂÀø». Ax÷£õ»÷Á RÌUPsh å›¯õ
EøμPÎÀ Gvº©øÓ Aºzuzøu ( ) |õ® öPõÒÍ
•i¯õx. HöÚÛÀ å›¯õ ö£õxÁõÚ •øÓ°À AÁØøÓ
uøh ö\´v¸UQÓx.
Euõμn©õP:
AÀ»õð TÖQÓõß:&
""u[PÒ PØø£ ÷£oU öPõÒÍ Â¸®¦® E[PÒ Aiø©-

PøÍ Â£a\õμzvØS {º£¢u® ö\´¯õwºPÒ'' (A¢¡º : 33)
C¢u Á\ÚzvÀ Gvº©øÓ Aºzu® ( ) GßÚ-
öÁßÓõÀ, ""AÁºPÒ PØ¦ ö|Ô°À Ç¨£uØS Â¸®£ÂÀø»
GßÓõÀ AÁºPøÍ Â£a\õμzvØS {º£¢u® ö\´Áx Tk®'' Gß£-
uõS®. RÌUPsh Á\Ú® Â£a\õμzøu ö£õxÁõÚ •øÓ-°À
uøhö\´v¸¨£uõÀ CzuøP¯ Aºzuzøu öPõÒÍ •i¯õx.
""}[PÒ Â£a\õμzøu ö|¸[PõwºPÒ. {a\¯©õP Ax

©õÚU÷PhõÚx.'' (£Ü Cìμõ±À : 32)
BP÷Á ÷©÷» SÔ¨¤mkÒÍ Á\Úzvß ö£õ¸Ò,

""AÀ»õðÂß yuº HÂ¯ÁØøÓ Pmhõ¯® ÷©ØöPõÒÍ
÷Ásk®. CßÝ® AÁºPÒ uS¢uÁØøÓ Pmhõ¯® ukzxU-
öPõÒÍ ÷Ásk®'' Gß£uõS®.
78
C¢u Á\Úzvß Aºzuzøu CÆÁõÖ ©mk÷© GkzxU
öPõÒÍ •i²®. BP÷Á AÀ»õð |©US BS©õÚuõUQ-
²ÒÍÁØøÓ |õ® GkzxU öPõÒÍ ÷Ásk®. AÁß uøh
ö\´xÒÍÁØøÓ Âmk® |õ® Â»QUöPõÒÍ ÷Ásk®.
÷©¾® AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk ÁμõuÁØøÓ
|õ® GkzxU öPõÒÍÄ® Thõx. AÁº uøh ö\´¯õuÁØøÓ
|õ® uøh ö\´¯Ä® Thõx. GÛÝ® J¸ Âå¯zøu å›¯õ
uøh ö\´¯ÂÀø» GßÓõÀ |õ® GkzxU öPõÒÁuØS
AÝ©v¯õP Aøu P¸vÂhU Thõx. HöÚÛÀ å›¯õÂØS
A¢{¯©õÚÁØøÓ GkzxU öPõÒÁv¼¸¢x |õ® uøh-
ö\´¯¨-£mi¸UQ÷Óõ®.
""BP÷Á GÁºPÒ yuμõQ¯ AÁ¸øh¯ PmhøÍUS ©õÖ

ö\´QÓõºP÷Íõ, AÁºPÒ u[PÐUS ¯õöuõ¸ B£z÷uõ
AÀ»x xß¦Özx® ÷ÁuøÚ÷¯õ Á¢uøh²® Gß£x
£ØÔ Aa\® öPõÒÍÄ®.'' (A¢¡º : 63)
C¢u Á\Úzøu RÌUPsh Á\Úzxhß Cønzx ö£õ¸Ò
öPõÒÐ® ÷£õx ""GÁØøÓö¯À»õ® AÁº öPõsk-
Á¢xÒÍõ÷μ'' GßÓ ö\õØöÓõh›¾® ""GÁØøÓö¯À-
»õ® Âmk® E[PøÍ ukzxQÓõ÷μõ'' GßÓ ö\õØöÓõh›¾®
""GÁØøÓö¯À»õ®'' ( ) GßÓ Áõºzøu ö£õxÁõÚ AºzuzvÀ
£¯ß£kzv £¯ß£kzu¨£mi¸UQÓx. GÚ÷Á AÀ»õðÂß
yuº AÁºPÒ öPõsk Á¢u AøÚzøu²® HØÖU öPõÒÍ
÷Ási¯x Pmhõ¯® Gß£x® AÁºPÒ öPõsk ÁμõuÁØÔ-
¼¸¢x GkzxU öPõÒÁx Pkø©¯õÚ ushøÚUS›¯ £õÁa
ö\¯À Gß£x® öuÎÁõP ÂÍ[SQÓx.
""(|¤÷¯!) E®«x CÓUP¨£mh C(Æ ÷Áuz)øu²® E©US

•ßÚº CÓUP¨£mh (÷Áu[PÒ AøÚz)øu²® |®¤UøP
79
öPõsi¸¨£uõP Áõv¨÷£õøμ }º £õºUPÂÀø»¯õ? (G¢u

uõLTzøu) {μõP›UP ÷Ánk® GßÖ AÁºPÐUS
PmhøÍ Ch¨£mi¸UQÓ÷uõ A¢u øåzuõøÚ ( )
wº¨¦ TÖ£ÁÚõP HØÖUöPõÒÍ ÷Ásk® GÚ Â¸®¦-
QÓõºPÒ. A¢u øåzuõøÚ yμ©õÚ ÁÈ÷PmiÀ uÒÎÂh
Â¸®¦QÓõß.'' (A¢{éõ : 60)
÷©¾® AÀ»õð TÖQÓõß:&

GÊQßÓ \a\μÄPÎÀ E®ø© }v£v¯õP HØÖ ¤ßÚº }º
wº¨¦ ö\úx £ØÔ GzuøP¯ Av¸¨vø¯²® u[PÒ
EÒÍ[PÎÀ öPõÒÍõx (Azwº¨ø£) •ØÔ¾® HØÖU
öPõÒÍõuÁøμ AÁºPÒ ‰L«ßPÍõP BP©õmhõºPÒ.''
(A¢{éõ : 65)
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk ÁμõuÁØÔ¼¸¢x
wº¨¦ ö\´Áx ÁÈ÷Pk GßÖ® Ax uõTzvh® wº¨¦ ÷Põ¸uÀ
GßÖ® C¢u Á\Ú® _miU PõmkQÓx.
5. Ai¯õÛß ö\¯À£õkPÒ öuõhº£õP \mh® C¯ØÖ£Á-

ÚõÚ AÀ»õð Âß Eøμuõß å›¯õ GÚ¨£kQÓx.
u[PÒ ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÐ®÷£õx \mh® C¯ØÖ-
£ÁÛß Eøμø¯ Ai¨£øh¯õP öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ®
u[PÒ ÂÁPõμ[PøÍ å›¯õ EøμUS CnUP©õP |hzva
ö\À» ÷Ásk® GßÖ® •ì¼®PÐUS PmhøÍ Ch¨-
£mkÒÍx. BP÷Á ö\¯À£õkPøÍ AÁºPÒ ÷©Ø-
öPõÒÐ®÷£õ÷uõ AÀ»x u[PÒ ÂÁPõμ[PøÍ |hzva
ö\À¾®÷£õ÷uõ \mh® C¯ØÖ£ÁÛß EøμUS •μs£h-
ÂÀø» GßÓ Ai¨£øh°À wÝUS A¨£õØ£mh Âå¯[-
PøÍ HØÖUöPõÒÐ®÷£õx Ax å›¯õÂØS A¢{¯©õÚ-
ÁØøÓ HØÖU öPõshuõP÷Á öPõÒÍ¨£k®. HöÚÛÀ
AøÁ A\»õÚ å›¯õ Âv°¼¸¢x GkzxU öPõÒÍ¨-
£hõu Âå¯[PÍõP÷Á ÇUQßÓÚ. ÷©¾® SºBß,
_ßÚõ ©ØÖ® CÆÂμsi¼¸¢x ö£Ó¨£mhøÁz uÂμ
80
©ØÓ Buõμ ‰»[PÎ¼¸¢x öPõskÁμ¨£hõu Âå¯[PÒ
å›¯õÂØS CnUP©õP ÇUQÓx Gß£uØPõP AÁØøÓ
HØÖU öPõÒÍ J¸Áº •iÄ ö\´Áõ÷μ¯õÚõÀ Ax uøh
ö\´¯¨£h ÷Ási¯uõS®. HöÚÛÀ Ax å›¯õÂ¼¸¢x
HØÖUöPõsh Âå¯©õP CÀ»õ©À å›¯õÂØS A¢{¯-
©õÚÁØÔ¼¸¢x HØÖUöPõsh Âå¯©õP ÇUQÓx.
CzuøP¯ Âå¯[PÒ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
öPõsk Á¢uÁØÔ¼¸¢x ö£Ó¨£mh Âå¯[PÍõP
ÇUPõx. ©õÓõP å›¯õÂØS AøÁ CnUP©õP Ç¢u-
÷£õv¾® Cì»õzvØS A¢{¯©õÚ Âå¯[PÍõP÷Á
ÇUQßÓÚ. HöÚÛÀ, •ì¼®PÒ å›¯õ \mh[PøÍ
uÂºzx ÷ÁöÓõßøÓ²® ¤ß£ØÔ |h¨£uØS PmhøÍ-
°h¨£hÂÀø».
Euõμn©õP, {UPõð Gß£x å›¯õÂÀ Ch® ö£ØÓÒÍ

J¸ Âå¯©õP ÇUQÓx. Ax ÷Põ›UøPø¯ •ßøÁzuÀ
©ØÖ® HØÖU öPõÒÐuÀ ( ) GßÓ {£¢uøÚPøÍ²®
CßPõð ( ) ©ØÖ® uìÃä ( ) BQ¯ ö\õØPøÍ
Cμsk \õm]PÒ •ßÛø»°À TÖÁøu- ² ® EÒÍhUQ-
°¸UQÓx. •ì¼©õÚ Kº Bq® •ì¼©õÚ J¸ ö£sq®
QÔìuÁ B»¯zvØS ö\ßÖ CßPõð ©ØÖ® uìÂä BQ¯
ÁõºzøuPøÍ Cμsk •ì¼® \õm]PÒ •ßÛø»°À TÔ
£õv›¯õº J¸ÁμõÀ QÔìuÁ ©uzvß Ai¨£øh°À v¸©n
J¨£¢u® {øÓ÷ÁØÓ¨£mhöußÓõÀ Ax å›¯õÂß
Ai¨£øh°À {PÌ¢u v¸©n® GßÖ P¸u¨£k©õ? AÀ»x
å›¯õÂØS A¢{¯©õÚ Ai¨£øh°À {PÌ¢u v¸©n©õP
P¸u¨£k©õ? ÷ÁÖ ÁøP°À TÖÁ- ö ußÓõÀ Ax
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk Á¢u å›¯õÂß
Ai¨£øh°À {PÌ¢u Âå¯©õ? AÀ»x v›zxU
TÓ¨£mhx® μzx ö\´¯¨£mhx©õÚ QÔìuÁ ©uzvß
Ai¨£øh°À {PÌ¢u Âå¯©õ? ©ØöÓõ¸ Euõμn®: J¸
QÔìuÁº ©μn©øh¢x AÁ¸øh¯ ö\õzxUPøÍ
AÁ¸øh¯ Sk®£zuõº £õP¨¤›ÂøÚ ö\´x öPõÒÐ®-
÷£õx, Cì»õ® ]Ó¢uuõPÄ® }u©õPÄ® ÇUQÓx GßÓ
PõμnzvÚõ÷»õ AÀ»x E»P Buõ¯® P¸v÷¯õ å›¯õ
}v©ßÓzvÀ £õP¨¤›ÂøÚ ö\´x öPõÒÐ® ÷|õUPz÷uõk
81
Áõ›_›ø© Pmk¨£õmk BÁn® JßøÓ GÊvU öPõÒÁuØS

•iÄ ö\´Áõº GÛÀ Ax å›¯õÂß Ai¨£øh°À ÷©Ø-
öPõsh ö\¯À GßÖ P¸u¨£k©õ? AÀ»x ]Ó¨£õP ÇU-
QÓx Gß£uØPõP÷Áõ AÀ»x }u©õP ÇUQÓx Gß£uØ-
PõP÷Áõ AÀ»x E»P Buõ¯zøu ÷|õUP©õP öPõs÷hõ
å›¯õ \mhzøu GkzxUöPõsh ö\¯À GßÖ P¸u¨£k©õ?
G¢uÂu©õÚ I¯•ªßÔ Ax å›¯õÂØS A¢{¯©õÚ-
ÁØÔ¼¸¢x GkzxU öPõÒÍ¨£mh Âå¯©õS®. HöÚÛÀ
AÀ»õð Âß HÁÀ Â»UPÀPÎÀ EÒÍx Gß£uØPõP÷Áõ
AÀ»õðÂß yuº öPõsk Á¢uÁØÔÀ EÒÍx Gß£uØ-
PõP÷Áõ A¢u ö\¯À£õk ÷©ØöPõÒÍ¨£hÂÀø». J¸ ö\¯À-
£õmøh ÷©ØöPõÒÐ®÷£õx Ax AÀ»õðÂß HÁÀ
Â»UPÀPÎß J¸ £Sv GßÓ Ai¨£øh°¾® AÀ»õðÂß
yuº AÁºPÒ öPõsk Á¢uÁØÔß J¸ £Sv GßÓ Ai¨-
£øh°¾® ÷©ØöPõÒÍ¨£h÷Ásk®. CÆÁõÖ Ç¢uõÀ
©mk÷© Ax å›¯õÂß Ai¨£øh°À ÷©ØöPõÒÍ¨£mh
Âå¯©õP öPõÒÍ¨£k®. GÛÝ® \mh® ]Ó¢ux Gß£uØ-
PõPÄ® }u©õP ÇUQÓx Gß£uØPõPÄ® AÀ»x AvÀ
Buõ¯® ÇUQÓx Gß£uØPõPÄ® å›¯õÂ¼¸¢x
H÷uÝ® GkzxU öPõÒÍ¨£mhõÀ {a\¯©õP Ax å›¯õ
ÂvPøÍ ¤ß£ØÔ¯uõP P¸u¨£h ©õmhõx. ÷©÷»
SÔ¨¤h¨£mkÒÍ Á\Ú[PÒ "E®ø© }v£v¯õP
öPõÒÍõuÁøμ' GßÖ® "AÀ»õðÂß
yuº öPõskÁ¢uøÁ AøÚzøu²® GkzxUöPõÒÐ[PÒ'
GßÝ® TÖQßÓÚ.
CÆÁõÓõP AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk-

Á¢xÒÍõºPÒ GßÓ Ai¨£øh°À ©mk÷© J¸ \mh®
GkzxUöPõÒÍ¨£h ÷Ásk®. BP÷Á CuØS A¢{¯©õÚ
Ai¨£øh°À GkzxUöPõÒÍ¨£k® GxÄ÷© å›¯õÂß
Âv•øÓPÎ¼¸¢x GkzxU öPõÒÍ¨£mhuõP P¸u¨£h-
©õmhõx. AøÁ å›¯õÂØS CnUP©õP Ç¢-uõ¾® CÀ»õ-
Âmhõ¾® \›÷¯. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ öPõsk
Á¢xÒÍõºPÒ Gß£uØPõP÷Áõ AÀ»x AvÀ Buõ¯® ÇU-
QÓx Gß£uØPõP÷Áõ å›¯õ \mh® GkzxU öPõÒÍ¨-
£mhõ¾® Ax å›¯õøÁ ¤ß£ØÔ¯uõP P¸u¨£h©õmhõx.
82
6. CøÓzyuº GßÓ •øÓ°À AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
\mh® ÁÇ[SuÀ, Eøμ¯õØÖuÀ, ö\¯»õØÖuÀ BQ¯-
ÁØøÓ ÷©ØöPõshx ÷£õ»÷Á áõî¼´¯õ Põ»zvÀ
ö\´¯¨£mh SL¨º J¨£¢u[PøÍ A[RP›zx AÁºPÐUS
©mk® Ç¢u uÛ¨£mh uSv¯õS®. C¢u uSv AÀ»x
AvPõμ® SL£º J¨£¢u[PøÍ A[RP›zux AÁºPÐUS
©mk® ]Ó¨£õP öPõkUP¨£mh÷u uÂμ ©ØÓÁºPÐUS
öPõkUP¨£mhuÀ». BP÷Á AÀ»õðÂß yuº AÁº-
PÎß ö\õÀ, ö\¯À ©ØÖ® A[RPõμ® BQ¯ AøÚzx®
Áï°ß Ai¨£øh°À AÁºPÒ ÁÇ[Q¯ \mh[PÍõS®.
AÀ»õðÂß yuº AÁºPøÍ uÂºzx ©ØÓ GÁ¸US®
\mh® ÁÇ[SÁuØS AvPõμ® CÀø». BP÷Á
áõî¼´¯õ Põ»zvÀ ö\´¯¨£mh J¨£¢u[PÍõP Ç¢u-
÷£õv¾® AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ A[RP›zu
J¨£¢u[PÒ å›¯õ \mh[PÍõP ÇUQßÓÚ. Cx
HöÚÛÀ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ A[RP›z-
xÒÍõºPÒ GßÓ PõμnzvÚõÀ AøÁ å›¯õ \mh[PÍõP
ÇUQßÓÚ. AÁºPÒ A[RP›zu Âå¯® C£õuzvÀ
EÒÍuõP Ç¢uõ¾® \›÷¯. CÆÁõÓõP, AøÁPÒ
AÀ»õðÂß yu›ß A[RPõμzv¼¸¢x öPõskÁμ¨-
£mh å›¯õ \mh[PÍõP Ç¨£uõÀ A¢u Ai¨£øh°À
©mk÷© AÁØøÓ GkzxUöPõÒÍ ÷Ásk®. Cì»õzvß
Á¸øPUS¨ ¤ßÚº ÷©ØöPõÒÍ¨£hõ©À áõîÀ¼´¯õ
Põ»zv¾® ÷©ØöPõÒÍ¨£mhøÁ GßÓ Ai¨£øh°À
AÁØøÓ GkzxU öPõÒÍU Thõx. J¸ ö\¯À£õmiß
Âå¯zvÀ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ ö©ÍÚ©õP
Ç¢uõºPÒ GßÓõÀ Aøu å›¯õ \mh® GßÖ
éíõ£õUPÒ GkzxU öPõshõºPÒ. HöÚÛÀ Ax
AÀ»õðÂß yu›ß A[RPõμzvÀ EÒÍuõP Ç¢ux.
J¸•øÓ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ EnÄ Em-

öPõÒÐ® ÷£õx AÁºPÐhß Ç¢u ÷uõÇºPÒ Ek®¦
©õª\® EmöPõshõºPÒ GßÖ® AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ Aøu EsnÂÀø» GßÓ÷£õx® ©ØÓÁºPÒ
Es£øu ukUPÂÀø» GßÖ® AÔÂUP¨£mkÒÍx.
83
CÆÁõÓõP, C¨Ý A¨£õì AÀ»õðÂß yuº

AÁºPÒ ö©ÍÚ©õP Ç¢uõºPÒ GßÖ A¤¨¤μõ¯®
TÖQÓõº. Esø©°À AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
÷©ØöPõsh ö©ÍÚ® £» \¢uº¨£[PÎÀ å›¯õ \mh[PÍõP
GkzxU öPõÒÁuØS Buõμ[PøÍ Ç¢x Á¸QßÓÚ.
7. å›¯õÂß PshÚzøu ö£Óõu Âå¯[PÒ •£õð ( )

GßÖ TÖÁx uÁÓõS®. HöÚÛÀ J¸ Âå¯zvÀ
PshÚ® Ch®ö£ÓÂÀø» GßÓõÀ ¤ÓS Aøu ÷©ØöPõÒ-
ÁuØS AÀ»x Aøu ÷©ØöPõÒÍõ©À ÂmkÂkÁuØS
å›¯õÂß AÝ©v ÇUQÓx GßÖ TÔÂh •i¯õx.
÷©¾® J¸ Âå¯zvÀ PshÚzvØS›¯ A®\zøu }UQ-
ÂmhõÀ ¤ÓS Aøu å›¯õ AÝ©vUS® GßÓ AÁ]¯•®
Qøh¯õx. J¸ Âå¯zøu å›¯õ uøhö\úõÀ AuØS
Gvº©øÓ¯õÚ Âå¯zøu HÄQÓx GßÖ® Aºzu®
Qøh¯õx. Ax÷£õ»÷Á J¸ Âå¯zøu å›¯õ HÂÚõÀ
AuØS Gvº©øÓ¯õÚ Âå¯zøu Ax uøhö\´QÓx
GßÖ® Aºzu® öPõÒÍU Thõx. J¸ Âå¯zøu å›¯õ
HÄ©õÚõÀ AvÀ PshÚzvØS›¯ A®\® H÷uÝ® ÇUS-
©õÚõ¾® Ax uõÚõP }[QÂkQÓx. Euõμn©õP:
""{a\¯©õP éL£õ ©ºÁõ (GßÝ® ©ø»PÒ) AÀ»õðÂß

Aøh¯õÍ[PÎÀ EÒÍuõS®. GÚ÷Á GÁºPÒ (PL£õ
GßÖ®) AÆÃmøh íä AÀ»x E®μõ ö\´QÓõºP÷Íõ
AÁºPÒ AÆÂ¸ ©ø»PøÍ²® uÁõL¨ ö\úÀ SØÓ-
©À»... (AÀ£Pμõ : 158)
BP÷Á íä ö\´²® ÷£õ÷uõ AÀ»x E®μõ ö\´²®

÷£õ÷uõ uÁõL¨ ö\´Áx Phø©¯õÚ Âå¯©õP ÇUQÓ÷u
JÈ¯ •£õíõÚ Âå¯©õP AÀ». ÷©¾® J¸ Âå¯zvÀ
ÇUS® PshÚzøu }US®÷£õx Ax å›¯õÂß
A[RPõμzøu ö£ØÓuõPÄ® ÇUPUTk®. Euõμn©õP:
84
""}[PÒ §ª°À ¤μ¯õn® ö\´²®÷£õx PõL¤ºPÒ

E[PÐUS GvμõP Âå©® ö\´ÁõºPÒ GßÖ }[PÒ
Ag]ÚõÀ A¨÷£õx }[PÒ öuõÊøPø¯ _¸UQU
öPõÒÁx E[PÒ «x SØÓ©À»...'' (A¢{éõ : 101)
öuõÊøP°ß μPAzxPøÍ SøÓzuÀ Gß£vÀ EÒÍ
PshÚ® C[÷P }[QÂkÁuõÀ Ax PmhøÍ°h¨£mh Phø©-
¯õÚ Âå¯©õP BQÂkQÓ÷u JÈ¯ AÝ©vUP¨£mh Âå¯-
©õP ( ) CÀø». BP÷Á •£õð Gß£x PshÚzvØ-
S›¯ A®\[PÒ CÀ»õu Âå¯[PÒ GßÖ TÖÁx \›¯À».
©õÓõP •£õð Gß£x J¸ ö\¯À£õmøh ÷©ØöPõÒ-
ÁuØS® AÀ»x ÷©ØöPõÒÍõ©À Ç¨£uØS® å›¯õ¯õÂß
Buõμ[PÒ ( ) ÁÇ[S® AÝ©v¯õS®. BP÷Á •£õð
Gß£x ÷|μi¯õP÷Áõ AÀ»x ©øÓ•P©õP÷Áõ J¸
Âå¯zøu ö\´ÁuØS® AÀ»x ö\´¯õ©À ÂmkÂk-
ÁuØS®, å›¯õ ÁÇ[S® AÝ©v¯õS®. Euõμn©õP,
RÌUPsh Á\Ú[PÎÀ ÷|μi AÝ©v ÁÇ[P¨£mkÒÍx.
""E[PÒ ©øÚÂ¯º E[PÒ ÂøÍ{»[PÒ BÁõºPÒ,

GÚ÷Á }[PÒ Â¸®¤¯£i E[PÒ ÂøÍ {»[PÐUS
ö\À¾[PÒ...'' (AÀ£Pμõ: 223)
""÷©¾® }[PÒ ÇÁ¸® Â¸®¤¯ÁõÖ Av¼¸¢x

¦]²[PÒ...'' (AÀ£Pμõ: 35)
RÌUPsh Á\Ú[PÎÀ ©øÓ•P©õP AÝ©v ÁÇ[P¨-
£mkÒÍx.
85
""}[PÒ Cðμõø© PøÍ¢x ÂmhõÀ }[PÒ ÷Ámøh-

¯õh»õ®...'' (AÀ©õ°uõ: 2)
""öuõÊøP {øÓ÷ÁØÓ¨£mhx® §ª°À £μÂa ö\ßÖ

AÀ»õðÂß A¸øÍ ÷uiUöPõÒÐ[PÒ...''
(AÀáú•B :10)
""|õ® E[PÐUS AÎzxÒÍ £›_zu©õÚ EnÂ¼¸¢x

¦]²[PÒ...''(AÀ£Pμõ: 57)
BP÷Á •£õð Gß£x å›¯õÂß ÂvPÎß J¸

£Sv¯õP ÇUQÓx. å›¯õÂß ÂvPÒ Gß£x Ai¯õÛß
ö\¯À£õkPÒ öuõhº£õÚ \mh® ÁÇ[S£ÁÛß Eøμ¯õP
ÇUQÓx. GÚ÷Á J¸ Âå¯zøu •£õð GßÖ
wº©õÛ¨£uØS Aøu •£õð GßÖ _miU Põmk®
Buõμ® ö\ÂÁÈ AÔÂ¨¦PøÍ ( ) å›¯õ Eøμ°À
Ch® ö£ØÔ¸UP ÷Ásk®. J¸ Âå¯zøu Áõâ¨
Gß÷Óõ AÀ»x ©ßy¨ Gß÷Óõ AÀ»x íμõ®
Gß÷Óõ AÀ»x ©U¹ð Gß÷Óõ _miUPõmk® å›¯õ
Buõμ® CÀ»õu PõμnzuõÀ Aøu •£õð GßÖ
wº©õÛUP •i¯õx. HöÚÛÀ Cx C£õíõÂÀ EÒÍx GßÖ
TÖÁuØS AuØS›¯ å›¯õ Buõμ® ÇUP ÷Ásk®.
Cì»õ® Á¸ÁuØS •ß¦ ö\´¯¨£mh J¨£¢u[PÒ

©ØÖ® •ì¼® AÀ»õuÁºPÒ ÷©ØöPõÒÍ¨£mh öPõkUPÀ
Áõ[PÀPÒ ÷£õßÓ å›¯õ AÝ©vzu Âå¯[PøÍ¨ ö£õÖzu-
Áøμ AøÁ å›¯õ Á¸ÁuØS •ß¤¸¢u Âå¯[PÎÀ
öuõhºa] GßÖ TÖÁx \›¯À». ©õÓõP, å›¯õÂ¼¸¢x
ö£Ó¨£mh \mh[PÒ AÆÂå¯[PÒ AÝUP¨£mhøÁ
GßÖ TÖQßÓÚ. ÁºzuP® (öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ) £ØÔ
å›¯õ Eøμ°À (SºBß Á\ÚzvÀ) SÔ¨¤h¨£mkÒÍx.
86
""÷©¾® AÀ»õð Â¯õ£õμzøu í»õ»õUQ Ámiø¯

íμ©õUQ ÇUQÓõß...'' (AÀ£Pμõ: 275)
ÁõhøPUS J¸Áøμ A©ºzvU öPõÒÐ® ö\¯À£õmøh
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ ÷©ØöPõsi¸UQÓõºPÒ.
£ÞAÀøuÀ ÷Põzvμzøua \õº¢u J¸ ©Ûuøμ AÁºPÒ £¯n
ÁÈPõmi¯õP A©ºzvU öPõshõºPÒ GßÖ íwêÀ
AÔÂUP¨£mi¸UQÓx. BP÷Á ÁºzuP•® ÁõhøPUS
©Ûuøμ A©ºzvU öPõÒÐuÀ ÷£õßÓ J¨£¢u[PÐ®
å›¯õÂ¼¸¢x GkUP¨£mh C£õíõ \mh©õP ÇUQÓ÷u
JÈ¯ AÔ¯õø© Põ»zx ö\¯À£õkPÎß öuõhºa] AÀ».
÷©¾® AøÁ SºBÛß Áõºzøu¯õPÄ®, AÀ»õðÂß
yu›ß ö\õÀ»õPÄ® ÇUQßÓÚ. å›¯õ Eøμ Gß£x
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ ö\¯À£õhõP ÇUP»õ®.
AÁºPÎß ö©ÍÚzvß ‰»©õP öPõkUP¨£mh A[RPõμzøu
ÇUP»õ®. CÆÁõÓõP Cì»õ® Á¢u ¤ßÚº Ch® ö£ØÓ
Âå¯[PÒ AøÁ ö\¯À£õhõP Ç¢uõ¾®, ö£õ¸ÍõP
Ç¢uõ¾®, J¨£¢u©õP Ç¢uõ¾®, öPõkUPÀ Áõ[P»õP
Ç¢uõ¾® •ì¼®PÒ ¤ß£ØÔ¯ Âå¯[PÒ AøÚzx®
SºBß ©ØÖ® AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ ö\õÀ, ö\¯À,
A[RPõμ® (_ßÚõ) BQ¯ å›¯õ Buõμ[PÎÀ EÒÍøÁ-
¯õS®. AÁØÔß AÝ©vø¯ å›¯õ _miU PõmkQÓx.
BP÷Á C¢u Âå¯[PÒ AøÚzx® å›¯õ \mh[PÍõP
¤ß£ØÓ¨£mhÚ÷Á¯ßÔ AÔ¯õø© Põ»zvß ö\¯À£õk-
PÎß öuõhºa]¯õP ¤ß£ØÓ¨£hÂÀø». SºBß ©ØÖ®
_ßÚõ ©ØÖ® AÁØÔ¼¸¢x ö£Ó¨£mhøÁPÒ BQ¯ å›¯õ
EøμPÎÀ EÒÍøÁ GßÖ {¹¤UP¨£hõu AÔ¯õø© Põ»zx
Âå¯[PÒ GxÁõP Ç¢uõ¾® AÁØøÓ uøh ö\´²®
Buõμ® CÀø» GßÓ÷£õx® {a\¯©õP AÁØøÓ ¤ß£ØÓ
•i¯õx, ©õÓõP AÁØÔØS å›¯õ Buõμzøu ÷Põμ÷Ásk®.
GÚ÷Á å›¯õ Á¸ÁuØS •ß¤¸¢u Âå¯[PÒ öuõhº¢x
Ç¨£uØS›¯ AÝ©v (C£õíõ) AÁØ÷Óõk öuõhº-
¦øh¯ å›¯õ \mh[PøÍ ö£õÖzxzuõß wº©õÛUP¨-
£kQßÓÚ.
87
BP÷Á C¢u Âå¯[PÎÀ å›¯õ ö©ÍÚ©õP Ç¢u

PõμnzvÚõÀuõß AøÁ öuõhº¢x Ç¨£uØS AÝ©vUP¨-
£mhx GßÖ TÖÁ÷uõ AÀ»x J¸ Âå¯zvÀ å›¯õ ö©ÍÚ-
©õP Ç¨£uõ÷»õ AÀ»x Ax£ØÔ ÂÍUQU TÓõ©À Ç¨£-
uõ÷»õ Ax AÝ©vUP¨£mhvÀ (C£õíõÂÀ) EÒÍx GßÖ
TÖÁ÷uõ uÁÓõS®. HöÚÛÀ CÆÂå¯[PøÍU SÔzx
å›¯õ ö©ÍÚ©õP CÀø». ©õÓõP A¢u Âå¯® öuõhº£õÚ
å›¯õ Buõμzvß ‰»® AÁØÔß \mh[PøÍ Ax GkzxU
Põmi²ÒÍx. ÷©¾® AÀ»õðÂß yu›ß ö©ÍÚ® £ØÔ¯
AÔÂ¨¦ å›¯õÂß ö©ÍÚzøu SÔ¨¤hÂÀø». ©õÓõP
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÎß ö©ÍÚ® å›¯õ Eøμ¯õP
ÇUQÓx. HöÚÛÀ SºBøÚ¨ ÷£õ»÷Á AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÎß ö\¯ø»¨ ÷£õ»÷Á AÁºPÎß ö\õÀø»¨
÷£õ»÷Á AÁºPÎß ö©ÍÚ•® å›¯õ \mh® öuõhº£õÚ
ÁõUS‰»® BS®.
RÌUPsh AÀ»õð Âß Á\Úzøu Kv¯¤ßÚº \mh®
ÁÇ[S£ÁÚõÚ AÀ»õð ]» Âå¯[PÎÀ ö©ÍÚ©õP
Ç¨£uõÀ AÁØÖUS›¯ \mh[PÒ ÁÇ[PÂ»ø» GßÖ
TÖÁuØS G¢uöÁõ¸ •ì¼•US® E›ø©°Àø»!
""CßøÓ¯ vÚ® E[PÐUPõP E[PÒ ©õºUPzøu £›-

§μn©õP BUQÂm÷hß. ÷©¾® |õß E[PÒ«x Gß
A¸möPõøhPøÍ §ºzv¯õUQÂm÷hß...'' (AÀ©õ°uõ :3)
""÷©¾® AøÚzx Âå¯[PøÍ²® öuÎÄ£kzuU Ti¯

÷Áuzøu |õ® E®«x CÓUQ°¸UQ÷Óõ®...''(A¢|ðÀ: 89)
]» Âå¯[PÎÀ å›¯õ \mh[PÒ Ch®ö£ÓÂÀø»
Gß£uõ÷»õ AÀ»x ]» Âå¯[PÎÀ å›¯õ Buõμ® Ch®-
ö£ÓÂÀø» Gß£uõ÷»õ AÁØøÓ å›¯õ ÂmkÂmhx
Gß÷Óõ TÖÁuØS G¢uöÁõ¸ •ì¼•US® E›ø©°Àø».
]» Âå¯[PÐUS SºBß, _ßÚõ BQ¯ÁØÔÀ Buõμ®
88
CÀø» Gß÷Óõ AÀ»x å›¯õÂß \mhŸv¯õÚ CÀ»õÂß
( ) ‰»©õP AøÁ _miUPõmh¨£hÂÀø» Gß÷Óõ
AÀ»x Áõâ¦, ©ßy¨ , íμõ® , ©U¹ð
©ØÖ® •£õð BQ¯ {ø»PÒ £ØÔ¯ \mh[PøÍ
öÁÎ¨- £ øh¯õP SÔ¨¤k® Buõμ÷©õ AÀ»x SÔ¨¦
‰»©õP _mk® Buõμ÷©õ AÀ»x J¨¦÷|õUSuÀ ‰»©õP
SÔ¨¤k® Buõμ÷©õ CÀø» Gß÷Óõ TÓ G¢uöÁõ¸
•ì¼•US® E›ø©°Àø». G¢uöÁõ¸ •ì¼•®
CzuøP¯ J¸ P¸zøu öPõsi¸UPU Thõx. HöÚÛÀ
Cì»õª¯ å›¯õøÁ •Êø©¯ØÓx GßÖ TÖÁuß ‰»®
Aøu ]Öø©¨£kzxÁ÷uõk å›¯õÂØS A¢{¯©õÚ-
ÁØøÓ ¤ß£ØÖÁøu AÁº \mhŸv¯õÚ ö\¯»õP BUS-
QÓõº, Cuß Põμn©õP AÁº AÀ»õð Âß ÁõºzøuUS
•μs£kQÓõº.

wº¨¦ ö\úx £ØÔ GzuøP¯ Av¸¨v²® u[PÒ
EÒÍ[PÎÀ ö\õÒÍõx (Azwº¨ø£) •ØÔ¾® HØÖU
öPõÒÍõuÁøμ AÁºPÒ ‰LªßPÍõP BP©õmhõºPÒ.''
(A¢{éõ : 65)
J¸ Âå¯zvØS å›¯õ Auß \mh[PøÍ •ßøÁUP-

ÂÀø» GßÓ \õUQÀ å›¯õ AÀ»õuÁØøÓ J¸ •ì¼®
HØÖUöPõÒÁõº GßÓõÀ, ¤ÓS AÁº Cì»õzvØS
A¢{¯©õÚÁØøÓ ¤ß£ØÖ® {ø»ø¯ HØÖU öPõÒQÓõº.
BÚõÀ Cx vmhÁmh©õP uøhö\´¯¨£mkÒÍx. GÀ»õ
ÂÁõPõμ[PÐUS® å›¯õ \mh[PøÍ ÁÇ[PÂÀø»ö¯ßÖ
TÔUöPõsk AÁº Cì»õuzvØS A¢{¯©õÚÁØøÓ ¤ß-
£ØÖÁõ÷μ¯õÚõÀ AÁ¸øh¯ TØÖ ö£õ´¯õS®. BP÷Á
GÁØÔÀ å›¯õ ö©ÍÚ©õP ÇUQÓõ÷μõ AøÁ •£õð
GßÖ TÖÁx uÁÓõÚ P¸zuõS®. HöÚÛÀ Cx
89
Cì»õzvØS A¢{¯©õÚÁØøÓ ¤ß£ØÖÁuØS ÷Põμ¨£k®

AÝ©v¯õS®. ÷©¾® ]» Âå¯[PÎÀ å›¯õ ö©ÍÚ©õP
ÇUQÓx GßÖ TÖÁx å›¯õøÁ ]Öø©¨£kzxÁuõS®.
BÚõÀ Esø© {ø»PÐUS Cx •ØÔ¾® •μs£õhõP
ÇUQÓx. HöÚÛÀ å›¯õ G¢u Âå¯[PÎ¾® EÒÍ£i÷¯
ö©ÍÚ® PõmkÁvÀø».
""AÀ»õð E[PÐUS ]» Phø©PøÍ Âvzv¸UQßÓõß.

GÚ÷Á }[PÒ AÁØøÓ ¦ÓUPozxÂhU Thõx.
(uõμxzÜ)''
GßÓ AÀ»õðÂß yuº TØøÓ¨ ö£õÖzu- Á øμ Ax
å›¯õ Eøμ°À (SºBß, _ßÚõ) SÔ¨¤h¨-£hõu Âå¯[PÒ
£ØÔ x¸Âzx¸Â ÷PÒÂ ÷Pm£uØS EÒÍ uøhø¯ SÔUS®
AÔÂ¨£õS®.
C¢u AÔÂ¨¦U RÌUPsh íwøé ÷£õßÓxuõß.
""u[PÒ «x uøhö\´¯¨£hõu Âå¯[PÒ £ØÔ

(÷uøÁ¯ØÓ •øÓ°À) ÷PÒÂ ÷Pm£Áºuõß •ì¼®-
PÎß ÷©õ\©õÚ SØÓÁõÎPÍõP ÇUQÓõºPÒ.
(HöÚÛÀ) AÁºPÒ ÷PÒÂ ÷Pm£uß Põμn©õP Ax
uøh ö\´¯¨£mh Âå¯©õP BQÂkQÓx.''
Cx÷£õßÓ íwì AÔÂ¨¦PÒ {øÓ¯ ÇUQßÓÚ.
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔ¯uõP AÔÂUP¨-
£mi¸¨£uõÁx:&
""|õß (SÔ¨¤mkU TÓõ©À) ÂmkÂmhÁØÔÀ (÷PÒÂ

÷PmPõ©À) GßøÚ ÂmkÂk[PÒ. HöÚÛÀ u[P-
Ðøh¯ CøÓzyuºPÎh® G¨÷£õx® uºUP® ö\´x
90
öPõsk® (÷uøÁ¯ØÓ) ÷PÒÂPøÍ ÷PmkU öPõsk®
Ç¢u PõμnzvÚõÀuõß •¢øu¯ \•uõ¯zvÚº
AÈÄUS EÒÍõÚõºPÒ. BP÷Á |õß uøh ö\úÁØøÓ-
Âmk ÂÍQU öPõÒÐ[PÒ GßÖ |õß HÂ¯ÁØøÓ
{øÓ÷ÁØÖ[PÒ.'' (Að©x)
©ØöÓõ¸ AÔÂ¨¤À TÓ¨£mi¸¨£uõÁx,
""AÀ»õð ©UPøÍ íä ö\´²®£i PmhøÍ°mkÒ-

Íõß'' GßÓ Á\Úzøu AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
KvÚõºPÒ. A¨÷£õx J¸ ©Ûuº, AÀ»õðÂß yu÷μ
JÆöÁõ¸ Bsk® íä ö\´¯ ÷Ásk©õ? GßÖ
ÂÚÂÚõº. AÀ»õðÂß yuº £vÀ Hx® TÓõx
ö©ÍÚ©õP Ç¢uõºPÒ. A¢u ©Ûuº «sk® ÂÚÂÚõº,
AÀ»õðÂß yu÷μ! JÆ÷Áõº Bsk® íä ö\´¯
÷Ásk©õ? C¨÷£õx® AÀ»õðÂß yu÷μ £vÀ Hx®
TÓõ©À ö©ÍÚ©õP Ç¢uõºPÒ. A¢u ©Ûuº ‰ßÓõÁx
•øÓ¯õP ÂÚÂÚõº; AÀ»õðÂß yu÷μ JÆöÁõ¸
Bsk® íä ö\´¯ ÷Ásk©õ? Cuß ¤ßÚº
AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ. ""GÁß øP°À GÚx
E°º ÇUQÓ÷uõ, AÁß «x Bøn¯õP! CuØS |õß
(B®! GßÖ) £vÀ TÔÚõÀ ¤ÓS Ax E[PÒ «x Áõâ£õP
BUP¨£mkÂk®. AÆÁõÖ Áõâ£õP BUP¨£mhõÀ
}[PÒ Aøu {øÓ÷ÁØÓ ÷Ásk®. }[PÒ Aøu {øÓ-
÷ÁØÓÂÀø» GßÓõÀ, (AÀ»õðÂß PmhøÍø¯)
©ÖzuÁºPÍõP BQÂkÃºPÒ. BP÷Á |õß (SÔ¨-
¤hõ©À) ÂmkÂmh Âå¯[PÎÀ (÷PÒÂ ÷PmPõ©À)
GßøÚ ÂmkÂk[PÒ.'' (uõμxzÜ)
GÚ÷Á ""... ©ØÓ Âå¯[PøÍ AÁß

E[PÐUS ©ßÛzx Âmhõß'' GßÓ AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÎß TØÖUS®, ""GÁØÔÀ AÁß
ö©ÍÚ©õP ÇUQÓõ÷Úõ AøÁ E[PÐUS (AÎUP¨£mh)
91
©ßÛ¨£õS®'' GßÓ TØÖUS® AÀ»õð E[PÒ «xÒÍ

_ø©ø¯ C÷»õ\õUQ°¸UQÓõß GßÖ® BP÷Á E[PÒ
«xÒÍ _ø©ø¯ AvP›zxU öPõÒÐ® ÂuzvÀ (÷uøÁ¯ØÓ)
÷PÒÂPøÍ ÷PmPõwºPÒ GßÖ® Aºzu©õS®. Euõμn©õP:
íäáú ö\´²® Phø©ø¯¨ £ØÔ ö£õxÁõÚ AºzuzvÀ
TÓ¨£mi¸UQÓx. BÚõÀ Aøu JÆ÷Áõº Bsk® ö\´¯-
÷Ásk® GßÖ J¸Áº ÷uøÁ¯ØÓ •øÓ°À ÷PÒÂ GÊ¨¤-
Úõº. íä Phø©ø¯ ÁõÌ|õÎÀ J¸•øÓ {øÓ÷ÁØÖÁx
Áõâ¨ GßÖ TÔ¯uß ‰»® AÀ»õð E[PÒ
«xÒÍ Phø©ø¯ C÷»\õUQ Ç¨£x AÁÝøh¯ P¸øn-
°À EÒÍuõS®. BP÷Á C¢u Phø©ø¯ JÆöÁõ¸ Bsk®
{øÓ÷ÁØÖ® Âå¯zvÀ AÁß ö©ÍÚ©õP Ç¢x
E[PÐUS ©ßÛ¨¦ AÎzv¸UQÓõß. BP÷Á J¸Áº
CzuøP¯ Âå¯[PøÍ x¸Âzx¸Â Bμõ´Á÷uõ AÀ»x
÷uøÁ¯ØÓ •øÓ°À ÷PÒÂPÒ ÷Pm£÷uõ Thõx. ""AÁß
E[PÐUS ]»ÁØøÓ ©ßÛzxÂmhõß'' GßÖ TÔ¯ ¤ßÚº
""BP÷Á AÁØøÓ x¸Âzx¸Â Bμõ¯õwºPÒ''
GßÖ TÔ°¸¨£v¼¸¢x Cuß Aºzuzøu |õ® GÎuõP
ÂÍ[QU öPõÒÍ»õ®. GÚ÷Á uøh ö\´¯¨£hõu Âå¯[PÒ
£ØÔ •ì¼®PÒ ÷PÒÂ ÷Pm£x íμõ® Gß£xuõß C¢u
íwêß ö£õ¸ÍõS®. ]» Âå¯[PÒ öuõhº£õÚ å›¯õ
\mh[PøÍ TÓõx AÀ»õð ÂmkÂmhõß GßÖ C¢u
íwéúUS ö£õ¸Ò öPõÒÍUThõx. HöÚÛÀ AÀ»õð
Âß P¸øn £ØÔ²® AÁÝøh¯ ©ßÛ¨¦ £ØÔ²® TÖÁx-
uõß, C¢u íwêß ÷|õUP©õS®.
""÷©¾® GÁØÔÀ AÁß ö©ÍÚ©õP ÇUQÓõ÷Úõ AøÁ
E[PÐUS (AÎUP¨- £ mh) ©ßÛ¨£õS®'' GßÓ íwêß
Aºzuzøu¨ ö£õÖzu-Áøμ, AÀ»õð E[PÐUS C÷»õ\õP
BUQ²ÒÍ Âå¯[- P Î¾® uøhö\´¯õu Âå¯[PÎ¾©
x¸Âz- x ¸Â Bμõ´- Á x® ÷uøÁ¯ØÓ •øÓ°À ÷PÒÂPÒ
÷Pm£x® uøhö\´¯¨- £ mkÒÍx Gß£øu _miU Põmk-
QÓx. GÚ÷Á J¸ Âå¯® uøhö\´¯¨£hÂÀø» GÛÀ Ax
AÀ»õð Âhª¸¢x AÎUP¨£mh ©ßÛ¨£õS®. ÷ÁÖ
ÁøP°À TÖÁöußÓõÀ, AÀ»õð G¢u Âå¯zvÀ uøh
SÔzx ö©ÍÚ©õP ÇUQÓõ÷Úõ, Ax AÁÛhª¸¢x
92
©ßÛ¨¦ Gß£uõÀ AvÀ ÷PÒÂ GÊ¨¦uÀ Thõx. C¢u
Aºzu®uõß RÌUPsh SºBß Á\ÚzvÀ ¤μv£¼UQÓx.
""•L«ßP÷Í! ]» Âå¯[PÒ £ØÔ (AÁ]¯ªßÔ

÷PÒÂPøÍ) ÷PmkU öPõsi¸UPõwºPÒ. (AøÁ)
E[PÐUS öÁÎ¨£kzu¨£k® GÛÀ E[PÐUS (Ax)
w[PõP ÇUS®...'' (AÀ©õ°uõ :101)
""(AÁ]¯ªßÔ }[PÒ ÷Pmhøu)AÀ»õð ©ßÛzx-

Âmhõß...'' (AÀ©õ°uõ :101)
áÚ|õ¯P® Cì»õzvØS •μs£õhõx
8. Ai¨£øh A®\[PÎ¾® Auß Â›ÁõUPzv¾® áÚ-

|õ¯P® Cì»õzvØS •ØÔ¾® •μs£õhõP ÇUQÓx.
Cx £À÷ÁÖ A®\[PÎÀ öÁÎ¨£kQÓx:
(1) áÚ|õ¯P® ©UPÐUS CøÓ¯õsø©ø¯ (Sovereignty)
ÁÇ[SÁ÷uõk AøÚzx Âå¯[PÎ¾® ©UPÒ «÷u
|®¤UøP øÁUQÓx. BP÷Á GÀ»õ ÂÁPõμ[PÎ¾® ©UP÷Í
E¯º¢u AvPõμz- ø uU öPõshÁºPÍõP ÂÍ[S- Q ÓõºPÒ.
áÚ|õ¯P ÁÈ- • øÓPÎß Ai¨£øh°À ©UPÒuõß
AvPõμzvß ¤Ó¨¦ ‰»©õP (Origin of power) Ç¢x
Á¸QÓõºPÒ. CÆÁõÓõP \mh® ÁÇ[S® AvPõμ ø©¯-
©õPÄ® (Legislative power) {ºÁõPzvß AvPõμ ø©¯©õPÄ®
(Administrative power) }vzxøÓ°ß AvPõμ ø©¯©õPÄ®
( Judicicial power) ©UP÷Í ÂÍ[SQÓõºPÒ. ©UPÒuõß
\mh[PøÍ C¯ØÖ- Q ÓõºPÒ. }v£vPøÍ²® Bm]¯õÍº-
PøÍ²® ©UP÷Í {ø»{ÖzxQÓõºPÒ. Cxuõß áÚ|õ¯P
Bm]¯ø©¨¤ß \õμ©õS®. Cì»õzøu¨ ö£õÖzuÁøμ
CuØS ÷|º •μnõP ÇUQÓx, AvÀ å›¯õÂØS
CøÓ¯õsø© ÁÇ[P¨-£mi¸UQÓ÷u uÂμ ©UPÐUS AÀ».
GÚ÷Á AøÚzx ÂÁPõμ[PÐ® å›¯õÂh÷© öPõsk
ö\À»¨- £ kQÓx. ÷©¾® •u»õÁuõPÄ® •iÁõÚuõPÄ®
93
å›¯õ- Â Ø÷P E¯º¢u£m\ A¢uìx ÁÇ[P¨£mkÒÍx.

AvPõμz- ø u¨ ö£õÖzuÁøμ, \mh® ÁÇ[S® AvPõμzøu
Cì»õ® AÀ»õð ÄUS ©mk÷© E›¯uõP BUQ°¸U-
QÓx. CvÀ ©ÛuºPÐUS G¢uÂu©õÚ £[PÎ¨¦PÐ®
AÓ÷Á Qøh¯õx. AøÚzx ÂÁPõμ[PÐUS® Ax ÁnUP
ÁÈ£õhõP ( ) Ç¢uõ¾® öPõkUPÀ Áõ[P»õP
( ) Ç¢uõ¾® ushøÚ¯õP ( ) Ç¢uõ¾®
AÀ»x G¢u ÂÁμ©õP°¸¢uõ¾® AÀ»õð uõß
AøÚzvØS® \mh® ÁÇ[SQßÓõß. J÷μö¯õ¸ \mh®
GßÓõ¾® Aøu C¯ØÖÁv¼¸¢x AøÚÁ¸® uøh ö\´¯¨-
£mi¸UQÓõºPÒ. Cì»õzvÀ ©UPÐUS Bm] ö\´²®
AvPõμ® ÁÇ[P¨£mi¸UQÓx. GÚ÷Á ©UPÒ- u õß Bm]-
¯õÍºPøÍ ÷uºÄ ö\´x AÁºPøÍ £uÂ°À A©ºzxQÓõºPÒ.
BÚõÀ ©UPÒ {ºÁõP AvPõμzvØS ©mk÷© ¤Ó¨¦ ‰»©õP
ÇUQÓõºPÒ. \mh® C¯ØÖ® AvPõμ® AÀ»õð ÄU÷P
E›¯x. Bm] AvPõμzvØS Á¸® |£øμ ©UPÒ ÷uº¢öukU-
QÓõºPÒ. }vzxøÓ AvPõμzøu ö£õÖzuÁøμ P½L£õ÷Áõ
AÀ»x AÁμõÀ AvPõμ® öPõkUP¨£mhÁ÷μõ ö£ØÔ¸U-
QÓõº. P½L£õ-uõß CuØPõP }v£vPøÍ {¯©Ú® ö\´QÓõº
AÀ»x }v£vPøÍ {¯©Ú® ö\´¯UTi¯ |£øμ AvPõμz-
vØS öPõsk Á¸QÓõº. ©UPÎÀ GÁ¸® AÁº uÛ©Ûuº
GßÓõ¾® AÀ»x SÊ GßÓõ¾® }v£vPøÍ {¯©Ú®
ö\´²® AvPõμzøu ö£ØÔ¸UPÂÀø». ©õÓõP C¢u
AvPõμ® P½L£õÄUS® AÀ»x AvPõμ® ö£ØÓ ¤μv-{vUS®
E›¯uõP Pmk¨£mi¸UQÓx.
(2) áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¤À uø»ø©zxÁ® TmhõÚ
•øÓ°À ÁÇ[P¨£mi¸UQÓ÷u uÂμ uÛ©Ûu¸US ÁÇ[P¨-
£hÂÀø». ÷©¾© AvPõμ•® TmhõÚ •øÓ°À £μÁ-
»õUP¨£mi¸UQÓ÷u uÂμ uÛ ©Ûu›h® ø©¯¨£kzu¨-
£hÂÀø». Bm]ø¯²® AÀ»x AvPõμzøu²® ©¢v›
\ø£uõß ö£ØÖÒÍx. Aμ]ß uø»Áº ©ßÚº GßÖ AøÇUP¨-
£mhõ¾® AÀ»x áÚõv£v GßÖAøÇUP¨£mhõ¾®
ö£¯μÍÄUS AvPõμzøu¨ ö£ØÔ¸UQÓõ÷μ uÂμ Esø©¯õP
Bm] ö\´ÁvÀø». ¤μu© ©¢v›²® (Prime Minister) ©¢v›
\ø£²® uõß AvPõμzøu ö£ØÓuõPÄ® Bm]¨ ö£õÖ¨ø£
ÁQUPU Ti¯uõPÄ® ÂÍ[SQÓx. Cì»õzøu¨ ö£õÖzu-
94
Áøμ CuØS ÷|º •μs£õhõÚx. AvÀ uø»ø©zxÁ•®
Bm] AvPõμ•® uÛ ©ÛuμõÚ P½L£õÂh® öPõkUP¨-
£mi¸UQÓ÷u JÈ¯ TmhõÚ •øÓ°À J¸ SÊÂh®
öPõkUP¨£hÂÀø». A§ é±x AÀSz› AÔÂzxÒÍ
íwêÀ AÀ»õðÂß yuº TÔ¯uõP AÔÂUP¨-
£mi¸¨£uõÁx:&
""‰ßÖ ÷£º ¤μ¯õn® ÷©ØöPõshõÀ AÁºPÒ

u[PÐUSÒ J¸Áøμ A«μõP BUQUöPõÒÍ ÷Ásk®.''
AÀ»õðÂß yuº TÔ¯uõP A¨xÀ»õð C¨Ý E©º
AÔÂzv¸¨£uõÁx:&
""§ª°ß G¢u¨ £Sv°À ‰ßÖ ÷£ºPÒ (JßÓõP

Cøn¢x) Ç¢uõ¾® AÁºPÎÀ J¸Áøμ A«μõP
BUQUöPõÒÍõ©À Ç¨£x uøh ö\´¯¨£mkÒÍx.''
"J¸Áøμ' GßÓ ö\õÀ J¸ |£øμ ©mk® SÔUQÓ÷u uÂμ

JßÖUS ÷©Ø£mh GsoUøPø¯ AÀ». "J¸Áº' GßÓ
ö\õÀ¼ß Gvº©øÓ Aºzuzv¼¸¢x ( ) C¢uU
P¸zx ö£Ó¨£mkÒÍx. C¢u Buõμzøu¨ ö£õÖzuÁøμ,
íwì Eøμ°À Ch® ö£ØÖÒÍ Aºzu•®, Gvº©øÓ
ÂÍUSu¼¼¸¢x ö£Ó¨£mkÒÍ Aºzu•® \©©õÚx
Gß£uõÀ, CvÀ Gvº©øÓ ÂÍ[Suø» ÷Põ¸ÁuØS C¯¾®.
J¸ å›¯õ Eøμ°À Gvº©øÓ ÂÍ[Suø» ©ØöÓõ¸ å›¯õ
Eøμ μzxa ö\´²® £m\zvÀ ÂÍ[Suø» ÷Põμ •i¯õx.
C¢u Buõμzøu¨ ö£õÖzuÁøμ Cuß Gvº©øÓ ÂÍ[Suø»
μzx ö\´¯UTi¯ ©ØöÓõ¸ å›¯õ Eøμ HxªÀø»,
BøP¯õÀ Aøu ÷Põμ •i²®. CuÚi¨£øh°À, C¢u
íwéüUS,""AÁºPÒ J¸Áøμ Pmhõ¯® A«μõP {¯ªUP
÷Ásk®'' GßÖ® ""J¸Áøμ (J¸Áøμ ©mk®) A«μõP
{¯ªUPõ©À ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒÁx uøhö\´¯¨£mkÒx''
GßÖ® Auß Aºzuzøu Áøμ¯øÓ ö\´¯»õ®. C¢u íwêß
Gvº©øÓ ÂÍ[SuÀ uø»ø©zxÁ® Gß£x J¸ |£º «x
95
©mk÷© {ø»{Özu¨£h ÷Ásk® Gß£øu Pmhõ¯©õP

BUQ°¸¨£÷uõk uø»ø©zxÁzøu J¸ |£¸US ÷©À
ÁÇ[SÁøu uøh ö\´QÓx. AÀ»õðÂß yu¸øh¯
ö\¯À£õkPÒ Buõμ©õP ÇUQßÓx. J¸ £Sv°À A«øμ
{¯ªUS®÷£õx GÀ»õ `ÇÀPÎ¾® AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÎß ö\¯À£õkPÒ C¢u Âå¯zvØS Ehß£õhõPÄ®
Buõμ©õPÄ® ÇUQßÓÚ. J¸£Sv°À A«øμ {¯ªUS®-
÷£õx GÀ»õ `ÇÀPÎ¾® AÁºPÒ J¸ |£øμ ©mk÷©
A«μõP {¯ªzv¸UQÓõºPÒ. BP÷Á Aμ]ß uø»ÁμõÚ
A«¸À ‰LªÜß (P½L£õ) Bm] AvPõμzøu •Ê ø©¯©õP
ö£ØÓÁμõP ÂÍ[SQÓõº. ÷©¾® Aμ]ØS Pmhõ¯©õP
ÇUP÷Ási¯ AvPõμ[PÒ AøÚzx® AÁ¸US ©mk÷©
E›¯uõP ÇUP÷Ási¯ AvPõμ[PÒ AøÚzx® AÁ¸US
©mk÷© E›¯uõP ÇUQÓx. AvPõμzv¾® Bm]¨ ö£õÖ¨-
¤¾® J¸Áº ©mk÷© A¢uìx ö£ØÓÁμõP ÇUQÓõº.
AÁ¸øh¯ C¢u A¢uìvÀ GÁ¸® TmhõÎPÍõP CÀø».
©õÓõP Ax AÁ¸US ©mk÷© uÛ¨£mh uSv¯õP ÇUQÓx.
CÆÁõÓõP uø»ø©zxÁ•® AvPõμ•® Cì»õzvÀ J¸
|£›h÷© ø©¯¨£kzu¨£mi¸UQÓx.
(3) áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¤À Aμ]ß Pmhø©¨¦PÒ £»
GsoUøP°À AvP©õP ÇUQÓ÷u uÂμ J÷μ Aø©¨£õP
CÀø». Aμ\õ[P® Gß£x J÷μ Aø©¨£õPÄ®, {ºÁõP®
ö\´²® AvPõμ Aø©¨£õPÄ® ÇUQÓx. }vzxøÓ Gß£x
©ØöÓõ¸ Aø©¨£õS®. Aμ]À Ch® ö£ØÖÒÍ Aø©¨¦PÒ
JÆöÁõßÖ® ußÚõm]U SÊÁõPÄ® (Syndicate) _u¢vμ©õÚ
Aø©¨£õPÄ® A¢u¢u xøÓ°À AvPõμ•® ußÚõm]²®
ö£ØÓuõPÄ® ÇUQßÓÚ. Euõμn©õP ÁÇUPÔbºPÎß
ußÚõm]USÊ (Lawer's Syndicate) Gß£x Aμ]ß
Pmhø©¨¤À JßÓõP ÇUQÓx. ÁÇUPÔbºPÐUS u[PÒ
öuõÈø» ÷©ØöPõÒÁuØS A[RPõμ® ÁÇ[SuÀ, AÁºPøÍ
ußÚõm]U SÊÂ¼¸¢x uØPõ¼P©õP }UQøÁzuÀ, öuõÈÀ
Ÿv¯õP AÁºPÒ ö\´²® SØÓ[PÐUS AÁºPøÍ usizuÀ,
{ºÁõP AvPõμzvß ‰»©õP AÁºPÎß AøÚzx ÂÁPõμ[-
PøÍ²® JÊ[S¨£kzxuÀ BQ¯ ÁÇUPÔbºPÒ öuõhº£õÚ
AøÚzx ¤μa]øÚPøÍ²® øP¯õÒÁuØS ÷uøÁ¯õÚ
AvPõμ® ©ØÖ® ußÚõm] {ºÁõP® BQ¯ÁØøÓ C¢u
Tmhø©¨¦ ö£ØÔ¸UQÓx. Cx÷£õß÷Ó ©¸zxÁº
96
ußÚõm]U SÊ (Doctor's Syndicate), ©¸¢uõÐ|º ußÚõm]U-
SÊ (Pharmacist's Syndicate), ö£õxzxøÓ ö£õÔ¯õÍº
ußÚõm]U SÊ (Civil Engineer's Syndicate) BQ¯ ußÚõm]U
SÊUPÐ® ÇUQßÓÚ. Buõμzøu¨ ö£õÖzu- Á øμ
Aμ\õ[P® ÷£õß÷Ó C¢u ußÚõm]U SÊUPÒ u[PÒ xøÓ-
PÎÀ ußÚõm] uSv ö£ØÓøÁ¯õP ÇUQßÓÚ. SÔ¨-¤mh
]» ÂÁPõμ[PÎÀ C¢u ußÚõm] SÊUPÒ Aμ\õ[P®
ö£ØÔ¸US® AvPõμzøuÂh AvP©õÚ AvPõμ® ö£ØÓøÁ-
¯õP ÂÍ[SQßÓÚ. BÚõÀ Cì»õzvÀ CuØS ÷|º •μs-
£õhõÚ {ø» Põn¨£kQÓx. Cì»õzvß Bm]¯ø©¨£õÚ
Q»õL£zvÀ AvPõμ® ö£ØÓ Aø©¨£õP Aμ_ ©mk÷© ÇU-
QÓx. AuõÁx Aμ]ß uø»ÁμõÚ P½L£õuõß •Ê
AvPõμzøu²® ö£ØÓÁμõP ÇUQÓõº. AvPõμzøu Aøh¢x
öPõÒÐ® uSv J¸Á¸US ©mk÷© E›¯x. Aμ]À Ch®
ö£Ö® ©ØÓ Bm]¯õÍºPÐ® ¤μv{vPÐ® P½L£õÂh-
ª¸¢xuõß AvPõμzøu ö£ØÖU öPõÒQÓõºPÒ.
""C©õ® ©mk÷© (©UPÐUS) £õxPõÁ»º BÁõº. ÷©¾®

AÁº uÚx £õxPõÁ¾US ö£õÖ¨÷£ØPU Ti¯ÁμõPÄ®
ÇUQÓõº.'' (¦íõ›)
C¢u íwêÀ Ch® ö£ØÖÒÍ "AÁº' GßÓ ö\õÀ Aμ¦
ö©õÈ°ß C»UPn Âv¨£i SÔ¨¤mh ö\õØ ¤μ÷¯õP©õP
ÇUQÓx. Ax ö£¯ºa ö\õÀ¼¼¸¢x ¤›¢x Á¸® ¤μv
ö£¯ºa ö\õÀ»õP ( ) ÇUQÓx. GÚ÷Á ""ö£õÖ¨-
÷£ØPU Ti¯ÁμõP ÇUQÓõº'' GßÓ AÀ»õðÂß yuº
TØÖ, C©õ® uõß ÁQUS® ö£õÖ¨¦US Pmk¨£mhÁμõPÄ®
£vÀ TÓ÷Ási¯ÁμõPÄ® ÇUQÓõº GßÓ Aºzuzøu
_miU PõmkQÓx. BP÷Á Q»õL£õ Aμ]À P½L£õøÁz
uÂºzx ©ØöÓõ¸ ©Ûu÷μõ AÀ»x SÊ÷Áõ Bm] ö\´²®
A\»õÚ AvPõμzøu ö£ØÔ¸UPÂÀø».
(4) Bm]¯ø©¨¦ ÂÁPõμ[PÎÀ ©UPÎß A¤¨¤μõ¯zøu

ö£ØÖUöPõÒÍ ÷Ási¯x áÚ|õ¯PzvÀ Pmhõ¯©õP BUP¨-
97
£mkÒÍx. Bm]¯õÍºPÒ Bm]¯ø©¨¦ ÂÁPõμ[PÎÀ

©UPÎß A¤¨¤μõ¯zøu÷¯õ AÀ»x ©UPÍõÀ ÷uº¢öukUP¨-
£mh ¤μv{vPÎß \ø£¯õÚ £õμõÐ©ßÓzvß Ç AøÁ-
PÎß (Lok Sabha &Rajya Sabah) A¤¨¤μõzøu÷¯õ ö£ØÖ
ö\¯»õØÓ ÷Ásk®. ©UPÎß A¤¨¤μõ¯zvØS Bm]-
¯õÍºPÒ •μs£mk |hUPUThõx. CÆÁõÓõP ©UPÎh®
A¤¨¤μõ¯® ÷Põ¸uÀ Gß£x áÚ|õ¯PzvÀ Pmhõ¯©õP
BUP¨£mkÒÍx. BÚõÀ Cì»õ® CuØS ÷|º •μnõP
ÇUQÓx. E®©zvh® B÷»õ\øÚ ÷Põ¸uÀ AuõÁx åûÓõ
÷©ØöPõÒÐuÀ ©ßy£õÚ ö\¯»õP ÇUQÓ÷u JÈ¯
Áõâ£õÚ ö\¯»õP CÀø». E®©zvh® B÷»õ\øÚø¯
÷Põ¸uÀ P½L£õÄUS £›¢xøμUP¨£mh Âå¯©õP ÇU-
QÓx. BÚõÀ Aøu Pmhõ¯©õP ÷©ØöPõs÷h BP÷Ásk®
GßÓ {º£¢u® HxªÀø». HöÚÛÀ AÀ»õð B÷»õ\øÚ
÷©ØöPõÒÁøu £õμõmi TÔ°¸¢uõ¾® •£õíõÚ Âå¯[-
PÎÀ ©mk®uõß åûÓõ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ
Áøμ¯øÓ ö\´xÒÍõß BP÷Á B÷»õ\øÚ ÷Põ¸uÀ
•£õíõÚ Âå¯[PÐUSÒ Pmk¨£kzu¨£mi¸UQÓx.
C[S Áõâ¨ Gß£øu _miUPõmk® PŸÚõ ( ) C[S
Ch® ö£ÓÂÀø». BP÷Á åûÓõ ÷©ØöPõÒÐuÀ Áõâ¨
AÀ». GÚ÷Á AÀ»õð ¦PÌ¢x TÔ°¸UQÓõß
GßÓ Põμnzuõ¾® •£õíõÚ Âå¯[PÎÀ ©mk®uõß
åûÓõ ÷©ØöPõÒÍ •i²® GßÓ PŸÚõ Ch® ö£ØÔ¸¨£-
uõ¾® P½L£õ E®©zxhß P»¢uõ÷»õ\øÚ ö\úÀ Gß£x
J¸ £›¢xøμUP¨£mh ( ) Âå¯©õP ÇUQÓx.
(5) áÚ|õ¯P Bm]¯ø©¨¤À JÆöÁõ¸ ÂÁPõμzv¾®

ö£¸®£õßø© ©UPÎß A¤¨¤μõ¯zvØS Aμ_ Pmk¨£mk
|hUP÷Ásk®. \mh® C¯ØÖ® ÂÁPõμ©õP Ç¢uõ¾®
AÀ»x {ºÁõP® öuõhº£õÚ ÂÁPõμ©õP Ç¢uõ¾® AÀ»x
÷ÁÖ G¢u ÂÁPõμ©õP Ç¢uõ¾® ö£¸®£õßø© A¤¨-
¤μõ¯zvß Ai¨£øh°À ©mk÷© •iÄPøÍ ÷©ØöPõÒÍ
•i²®. GÛÝ® ]» u¸n[PÎÀ áÚ|õ¯PÁõvPÒ 51%
ö£¸®£õßø©ø¯²® ]» u¸n[PÎÀ ‰ßÔÀ Cμsk £[S
ö£¸®£õßø©ø¯²® AÍÄ÷Põ»õP øÁzv¸UQÓõºPÒ.
GÆÁõÖ Ç¢u÷£õv¾® JÆöÁõ¸ ÂÁPõμzv¾® ö£¸®-
£õßø© A¤¨¤μõ¯zvØS Aμ_ Pmk¨£m÷h BP÷Ásk®.
98
BÚõÀ Cì»õ® CuØS ÷|º •μnõP ÇUQÓx. Q»õL£õ
Bm]¯ø©¨¤À GÀ»õ ÂÁPõμ[PÐ® ö£¸®£õßø©
BuμÂß Ai¨£øh°À •iÄ ö\´¯¨£kÁvÀø». ö£¸®-
£õßø© £»® ö£ØÖÒÍ A¤¨¤μõ¯[PÎÀ AøÚzx® HØÖU
öPÒÍ¨£h ÷Ásk® GßÓ Pmhõ¯® GxÄªÀø». CuØS›¯
•Ê ÂÍUP® ¤ßÁ¸©õÖ:
(A) \mh¯õ¨¦ ‰»©õP öPõsk Áμ¨£k® å›¯õ

\mh[PÒ ö£¸®£õßø© BuμÄ ‰»©õP÷Áõ AÀ»x
]Ö£õßø© BuμÄ ‰»©õP÷Áõ HØÖUöPõÒÍ¨£kÁ-
vÀø». ©õÓõP å›¯õ Buõμzvß Ai¨£øh°À öPõsk
Áμ¨£mh AøÚzx \mh[PÐUS® JÆöÁõ¸Á¸® Pmk¨-
£mk |hUP÷Ásk®. AÀ»õðÂß yu›ß ¤ßÁ¸®
ö\¯À£õmi¼¸¢x C¢u Buõμ® ö£Ó¨£mi¸UQÓx.
íüøu¤´¯õ Ehß£iUøP°ß ÷£õx AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ Áï°ß ‰»® A¸Í¨£mh PmhøÍUS CnUP©õP
ö\¯À£mk A§£UPº E©º ÷£õßÓ •UQ¯©õÚ
éí£õUPÎß A¤¨¤μõ¯[PøÍ ¦ÓUPozx ÂmhõºPÒ.
÷©¾® C¢u ÂÁPõμzvÀ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
AøÚzx •ì¼®PÎß A¤¨¤μõ¯[PøÍ²® vmhÁmh©õP
HØP ©ÖzxÂmhõºPÒ. C¢u Ehß£iUøP Âå¯zvÀ
éíõ£õUPÒ AøÚÁ¸® öÁÖ¨ø£²® ÷Põ£zøu²® öÁÎ¨-
£kzv¯ ÷£õv¾® uÚx A¤¨¤μõ¯zvØS Pmk¨£mk
|hUS®£i éí£õUPøÍ AÁºPÒ {º£¢u® ö\úõºPÒ.
""|õß AÀ»õðÂß Ai¯õÚõP ÇUQ÷Óß, AÁÚx

PmhøÍø¯ |õß J¸÷£õx® «Ó•i¯õx'' GßÖ AÁºPÒ
TÔÚõºPÒ.
BP÷Á Kº A¤¨¤μõ¯® ªøPzx {ØP÷Ásk® GßÓõÀ
Ax ö£¸®£õßø© BuμÂß ‰»©õP÷Áõ AÀ»x
]Ö£õßø© BuμÂß ‰»©õP÷Áõ AÀ», ©õÓõP Ax
Áï°ß ‰»©õP {ø» {Özu¨£mh å›¯õ Buõμ® Gß£-
uØPõP ©mk®uõß ªøPzx {ØP •i²®. J¸ ÂÁõPμzvÀ
JßÖUS ÷©Ø£mh å›¯õ Buõμ® ÇUS® £m\zvÀ AvÀ
Á¾ÁõÚ Buõμzøu GkzxU öPõÒÍ ÷Ásk®. BP÷Á å›¯õ
99
Buõμ[PÎß £»zvß Ai¨£øh°Àuõß J¸ \mhzøu÷¯õ

AÀ»x A¤¨¤μõ¯zøu÷¯õ Gøh ÷£õmk öPõÒÍ ÷Ásk®.
GÛÝ® å›¯õÂß J¸ A¤¨¤μõ¯zøu \mh©õP BUSÁ-
uØ÷Põ AÀ»x ©UPÒ Aøu HØÖUöPõsk ¤ß£ØÓ ÷Ásk®
GßÖ PmhøÍ°kÁuØ÷Põ P½L£õÄUS ©mk®uõß
AvPõμ® ÇUQÓx. HöÚÛÀ \mhzøu HØÖ A©À£kzx®
AvPõμ® (The power to adopt Shariah rules) AÁ¸US ©mk÷©
ÇUQÓx. SÔ¨¤mh \mhzøu HØ¦ A©»õUP® ö\´x
(Adoption) Aøu ©UPÎh® |øh•øÓ¨£kzx® AvPõμ®
C©õ•US ©mk®uõß ÇUQÓx GßÓ å›¯õ Âv•øÓ
Cä©õ Aìéíõ£õÂ¼¸¢x ö£Ó¨£mkÒÍx. P½L£õ J¸
A¤¨¤μõ¯zøu \mh©õP HØÖ A©À£kzx®÷£õx
•ì¼®PÒ u[PÒ ö\õ¢u A¤¨¤μõ¯[PøÍ ÂmkÂmk
P½L£õ HØÖ A©À£kzv²ÒÍ \mhzøu ¤ß£ØÔ |hUP
÷Ásk®. CÆÂÁPõμzvÀ {ø»{Özu¨£mkÒÍ å›¯õ
Âv•øÓ ( ) ¤ßÁ¸©õÖ:
""C©õªß PmhøÍPÒ öÁÎ¨£øh¯õPÄ® CμP]¯©õP-

Ä® {øÓ÷ÁØÓ¨£h ÷Ásk®.''
""C©õªß wº¨¦ P¸zx ÷ÁÖ£õkPøÍ }UQÂkQÓx.''
""¤μa\øÚPÎß GsoUøP°ß Ai¨£øh°À £À÷ÁÖ

\mh[PøÍ HØÖ A©À£kzxÁuØS _ÀuõÝUS
AvPõμ® Esk.''
å›¯õ EøμPÎß ÂÍUPzøu¨ ö£õÖzuÁøμ å›¯õ \mh[-
PÐUS E›¯ A÷u |øh•øÓuõß ¤ß£ØÓ¨£kQÓx. å›¯õ-
Âß ÂÍUP[PÎÀ Gx Á¾ÁõÚ ÂÍUP©õP ÇUQÓ÷uõ Ax
©mk® GkzxUöPõÒÍ¨£k®. ÷©¾® AÁØøÓ HØÖ A©À-
£kzx® AvPõμ® P½L£õÄUS ©mk÷© E›¯x.
100
CÆÂå¯zvÀ P½L£õÂß A¤¨¤μõ¯® ©mk÷© ªøPzx
{ØPU Ti¯uõPÄ® ©ØÓÁºPøÍ Pmk¨£kzuU Ti¯uõPÄ®
ÇUS®.
(B) J¸ SÔ¨¤mh ÂÁPõμzvÀ JßÖ AÀ»x JßÖUS
÷©Ø£mh ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS›¯ ÷¯õ\øÚ
£ØÔ B´Ä ö\´²®÷£õx A¢u ÂÁPõμz÷uõk Cønzx A¢u
ö\¯À£õkPøÍ £ØÔ²® B´Ä ö\´¯÷Ásk®. AuõÁx
÷£õº, ÷£õº u¢vμ® ÷£õßÓ ~m£©õÚ B´Ä® BÇ©õÚ
Bμõá]²® öPõsh Âå¯[PÎÀ ö\¯À£õkPøÍ ÷©Ø-
öPõÒÐ®÷£õx \›¯õÚ P¸zøu ÷ukÁuØPõP A¤¨-
¤μõ¯[PÒ ÷Põμ¨£kQßÓÚ. CzuøP¯ u¸n[PÎÀ A¢u
ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÁuõ AÀ»x ÷©ØöPõÒÍõ©À
Ç¨£uõ AÀ»x GzuøP¯ •øÓ°À Aøu ÷©ØöPõÒÁx
Gß£x £ØÔ wº©õÛ¨£uØPõÚ P¸zøu ÷uk®÷£õx \›¯õÚ
P¸zvØS •UQ¯zxÁ® öPõkUP ÷Ásk÷© JÈ¯ ö£¸®-
£õßø© A¤¨¤μõ¯zvß Ai¨£øh°À wº©õÛUPU Thõx.
Euõμn©õP:
•ì¼® E®©zøu ©Ö©»ºa] Aøh¯ øÁ¨£uØS Auß
ö£õ¸Íõuõμ {ø»ø¯ E¯ºzu ÷Ásk©õ? AÀ»x Auß
]¢uøÚz vÓøÚ E¯ºzu ÷Ásk©õ?
A§£UPº Bm]U Põ»zvß÷£õx Cì»õzøu Âmk
öÁÎ÷¯ÔÁºPÐhß {PÌ¢u ÷£õº å›¯õ \mh[PøÍ
©ÖzuØPõP {PÌ¢u ÷£õº GßÖ P¸u ÷Ásk©õ? AÀ»x
\õuõμn CμõqÁ P»P® GßÖ P¸u ÷Ásk©õ?
A¼ Bm]¨ ö£õÖ¨÷£ØÓ ÷£õx ©õPõn BÐ|ºPøÍ
AÁº øP¯õsh Âu®:& AÁºPøÍ AÁº £uÂ°À öuõhº¢x
}izv¸UP ö\´¯ ÷Ásk©õ? AÀ»x }UQ°¸UP ÷Ásk©õ?
AÀ»x J¸ ]»øμ £uÂ°À øÁzxÂmk J¸]»øμ £uÂ
}UP® ö\´v¸UP ÷Ásk©õ?
SÔ¨£õP •BÂ¯õøÁ AÁº øP¯õsh Âu®:& åõ®
£Sv°À BÐ|º ö£õÖ¨¤¼¸¢x AÁøμ EhÚi¯õP }UQ-
°¸UP ÷Ásk©õ? AÀ»x Q»õL£zvß {»¨£μ¨¦PÒ
•ÊÁx® ußÝøh¯ Pmk¨£õmiÀ Á¸®ÁøμUS®
•BÂ¯õøÁ Âmk øÁzv¸UP ÷Ásk©õ?
101
÷£õºUPÍzvÀ A¼ °ß •ß£õP SºBß yUQU Põmh¨-

£mh ÂÁPõμ®:& Ax SºBøÚ ¤ß£ØÔ GkUP¨£mh •iÁõ?
AÀ»x öÁÖ® u¢vμ |hÁiUøP¯õ?
Eì©õÛ¯ Aμ_ Cìuõß§¾US® £õUuõxUS® ©zv°À
Cμ°À £õøu Aø©zu÷£õx A¢u £o J¨£¢uzøu öáº©Û
J¨£¢uUPõμºPÎh® öPõkzv¸UP ÷Ásk©õ? AÀ»x
ö£Àâ¯zvh® öPõkzv¸UP ÷Ásk©õ?
Q.¤. 1962&À ¤›mhß I÷μõ¨¤¯ \•uõ¯zøu Cøn¨£-
uØS ÷©ØöPõsh •¯Ø]:& ¤›mhß Aøu {øÓ÷ÁØÔ-
°¸UP ÷Ásk©õ? AÀ»x {øÓ÷ÁØÓõ©À Âmi¸UP
÷Ásk©õ? CzuøP¯ •¯Ø] ‰»©õP ¤›mhß uÚx
\ºÁ÷u\ Aμ]¯À ö\ÀÁõUøP²® I÷μõ¨£õ «uõÚ BvUPz-
øu²® uUPøÁzxU öPõshuõ? AÀ»x Cuß ÂøÍÁõP
ö£õ¸Íõuõμ ^μÈÄPøÍ²® Aμ]¯À ÷uõÀÂø¯²® Gvº-
öPõshuõ?
GQ¨x |õmiß ö\ÀÁÁÍ® E¯º¢ux PÚμP Bø»PøÍ
{ÖÂ¯uß ‰»©õPÁõ? AÀ»x E¯º¢u AønUPmkPøÍ
Pmi¯uß ‰»©õPÁõ? x¸UQ°ß AqB²u vmh® &uÚx
|õmi¾ÒÍ ÁÍ[PøÍ £¯ß£kzv ö\õ¢u©õP •¯Ø]PÒ
÷©ØöPõsk Aq B²u® u¯õ›¨£uØS Ax •¯Ø] ÷©Ø-
öPõsi¸UP ÷Ásk©õ? AÀ»x CÆÂå¯zvÀ A¢{¯
•u½kPøÍ |®¤ Ç¢v¸UP ÷Ásk©õ?
Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμ_ PÀÂzxøÓø¯ ÷©®£kzu
÷©ØöPõsh •¯Ø]:& PÀÂU Th[PÒ ©ØÖ® £ÀPø»U
PÇP[PÒ BQ¯ÁØÔß GsoUøPø¯ E¯ºzxÁuØS vmh®
wmi°¸UP ÷Ásk©õ? AÀ»x uÚx PÀÂ°¯À £õhz-
vmhzøu (Educational Curriculum) ©Ö£›^»øÚ ö\´v¸UP
÷Ásk©õ?
Cx÷£õßÓ ÂÁPõμ[PÎÀ ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÐ®-
÷£õx A¢u ö\¯À£õkPÒ öuõhº£õÚ Âå¯zøu £ØÔ¯
Â›ÁõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐu¾® BÇ©õÚ B´Ä® ÷uøÁ¨-
£kÁ÷uõk ÷©ØöPõÒÍ¨ £h÷Ási¯ \›¯õÚ ö\¯À
GxöÁßÓ B´ÄUS •UQ¯zxÁ® öPõkUP ÷Ásk÷© JÈ¯
ö£¸®£õßø©°Úº P¸zxUS C[S G¢uÂu •UQ¯zxÁ•®
102
Qøh¯õx. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÎß ö\¯À£õmiÀ
|©US •ß©õv› ÇUQÓx. £zº ÷£õº \©¯zvÀ AÁºPÒ
u[PÎß ÷£õº £õ\øÓø¯ £zº QnÖ A¸QÀ Aø©zxU-
öPõÒÍ GsoÚõºPÒ. AÀ íü£õ¨ C¨Ý •ßvº A¢u
ChzvÀ ÷£õº £õ\øÓ Aø©¨£øu Â¸®£ÂÀø». A¢u
Chzvß `ÇÀPøÍ |ßS AÔ¢uÁμõPÄ® ÷£õºUPø»°À
]Ó¢u ÁÀ¾|μõPÄ® AÁº ÂÍ[QÚõº.
BP÷Á AÁº AÀ»õðÂß yu›h® TÔÚõº:&
""AÀ»õðÂß yu÷μ C¢u ChzvÀ £õ\øÓ Aø©US®-

£i AÀ»õð PmhøÍ°mkÒÍõÚõ AÀ»x ÷£õº
u¢vμzvß Ai¨£øh°À E[PÒ A¤¨¤μõ¯zvß£i
÷©ØöPõsh ö\¯À£õhõ? HöÚÛÀ C¢u ChzvÀ |õ®
£õ\øÓ Aø©zxU öPõshõÀ ÷£õ›À |®©õÀ •ß÷ÚÔa
ö\À»Ä® •i¯õx ¤ßÁõ[Q |PμÄ® •i¯õx!''
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔÚõºPÒ, ""÷£õº ©ØÖ®
÷£õº u¢vμ® öuõhº£õÚ GÚx P¸zvß£i Cøu
÷©ØöPõs÷hß.''
C¢u ChzvÀ (£õ\øÓ Aø©UP) |õ® u[PUThõx GßÖ
TÔÂmk ÷ÁöÓõ¸ Chzøu AÀíü£õ¨ C¨Ý •ßvº
_miU PõmiÚõº. AÁ¸øh¯ P¸zøu AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÐ® •ì¼®PÐ® A¨£i÷¯ HØÖUöPõsk ö\¯-
»õØÔÚõºPÒ. Cx £ØÔ ©ØÓ •ì¼®PÎh® Hx® P»¢uõ÷»õ-
\øÚ ö\´¯ÂÀø». ÷©¾® CÆÂÁPõμzvÀ AÀ»õðÂß
yuº ¤ß£ØÔÚõºPÒ. Cx ÷£õº ©ØÖ® ÷£õº u¢vμ®
öuõhº£õP \›¯õÚ P¸zøu ¤ß£ØÖuÀ GßÖ® ÂÁ›zuõºPÒ.
103
BP÷Á C¢u P¸zvß Ai¨£øh°À AøÚzx •ì¼®PÐ®

ö\¯»õØÓ ÷Ásk® GßÖ PmhøÍ CmhõºPÒ. HöÚÛÀ
AUP¸zx \›¯õÚuõPÄ® ö£õ¸zu©õÚuõPÄ® Ç¢ux.
GÚ÷Á CzuøP¯ •iÄ ö£¸®£õßø©°Úº P¸zvß
Ai¨£øh°À GkUP¨£mh •iÄ AÀ» GßÖ C¢u íwì
_miUPõmkQÓx. \›¯õÚ P¸zx Gx GßÖ AÔ¢xöPõÒÁx
P½L£õÂß ö£õÖ¨¤¾ÒÍ Âå¯©õS®. HöÚÛÀ
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ £zº ÷£õºUPÍzvÀ \›¯õÚ
P¸zøu HØÖUöPõshx Bm]z uø»Áº GßÓ •øÓ°¾®
÷£õº uÍ£v GßÓ •øÓ°¾® uõ÷Ú uÂμ AÀ»õðÂß yuº
GßÓ •øÓ°À AÀ».
Ax÷£õß÷Ó öuõÈÀ~m£® öuõhº£õÚ Âå¯zvÀ

AzxøÓ°ß ÁÀ¾|›ß P¸zøu ö£ØÖU öPõÒÍ÷Ásk®,
ö£¸®£õßø©°Úº P¸zxUS C[S •UQ¯zxÁ® CÀø».
HöÚÛÀ CÆÂå¯zvß AzxøÓ°ß ~m£[PøÍ
AÔ¢xÒÍ {¦nº J¸ÁμõÀ ©mk÷© \›¯õÚ P¸zøu
TÓ•i²®. ÷£õº |hÁiUøP öuõhº£õÚ Âå¯zvÀ A¢u
xøÓ°ß {¦nμõP ÂÍ[Q¯ AÀíú£õ¨ C¨Ý AÀ•ßvº
TÔ¯ P¸zøu AÀ»õðÂß yuº HØÖUöPõshx.
CuØS Buõμ©õP ÇUQÓx. BÚõÀ å›¯õ AÀ»õu Âå¯[-
PÎ¾® öuõÈÀ~m£® AÀ»õu Âå¯[PÎ¾® P¸zx TÖÁ-
uØS BÇ©õÚ B´÷Áõ Â›ÁõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐu÷»õ
÷uøÁ¨£hõx.
(C) {¦nºPÒ ©ØÖ® öuõÈÀ~m£ ÁÀ¾|ºPÒ BQ÷¯õº-

PÎß BÇ©õÚ B´÷Áõ AÀ»x Â›ÁõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐ-
u÷»õ ÷uøÁ¯ØÓ ö£õxÁõÚ Âå¯[PøÍ¨ ö£õÖzuÁøμ
CzuøP¯ Âå¯[PÎÀ ö£¸®£õßø©°Úº P¸zxUS
•UQ¯zxÁ® öPõk¨£÷uõk Aøu Pmhõ¯® HØÖ ¤ß£ØÓ
÷Ásk®. P½L£õøÁ ÷uºÄ ö\´²® Âå¯zvÀ G¢u |£øμ
÷uºÄ ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ wº©õÛzuÀ, J¸ {PÌa]US
|kÁøμ •iÄ ö\´²®÷£õx G¢u |£øμ {¯©Ú® ö\´¯
÷Ásk® GßÖ wº©õÛzuÀ, \‰P |»¨£oPøÍ ÷©Ø-
öPõÒÐ®÷£õx ©¸zxÁ©øÚPÒ Aø©¨£uõ AÀ»x PÀÂU
Th[PøÍ Aø©¨£uõ Gß£x ÷£õßÓ Âå¯[PÎÀ •iÄ
GkzuÀ, ÂÁ\õ°PÐUS ©õÛ¯® ÁÇ[S® ÷£õx Aøu
104
öμõUP©õP ÁÇ[SÁuõ AÀ»x ÂÁ\õ¯ Dkö£õ¸ÍõPÄ®
ÂÁ\õ¯ P¸ÂPÍõPÄ® ÁÇ[SÁuõ Gß£øu •iÄ ö\úÀ
÷£õßÓ Âå¯[PÒ CuØS Euõμn©õS®. Cx ÷£õßÓ
Âå¯[PÎÀ ö£¸®£õßø©°Ú›ß P¸zøu HØÖ ö\¯À-
£kÁx Aμ]ß «x Áõâ£õP ÇUQÓx. CzuøP¯ Âå¯[-
PÎÀ P½L£õ ö£¸®£õßø©°Ú›ß P¸zvØS Cø\ÁõP
•iÄ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk®. AÀ»õðÂß yu›ß RÌU-
Psh ö\¯À£õmiÀ CuØS Buõμ® QøhUQÓx.
Eíx ÷£õ›ß ÷£õx ©vÚõÄUS öÁÎ÷¯ ö\ßÖ ÷£õ›h

÷Ásk® GßÓ ö£¸®£õßø© •ì¼®PÎß P¸zøu HØÖ
ö\¯À£mhõºPÒ.C¢u P¸zøu ö£¸®£õßø© •ì¼®PÒ
TÔ¯÷£õx Cx uÁÓõP ÇUPU Tk® GßÖ AÁºPÐ®
‰zu éíõ£õUPÐ® CzuøP¯ ©õÖ£mh P¸zøu÷¯
öPõsi¸¢uõºPÒ. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÐ® ‰zu
éíõ£õUPÐ® ©vÚõÄUSÒ Ç¢uÁõÖ ÷£õº ö\´Á÷u
\›¯õÚx GßÖ P¸vÚõºPÒ. GÛÝ® ö£¸®£õßø© ©UPÎß
P¸zøu÷¯ ¤ß£ØÔ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ ö\¯À-
£mhõºPÒ. HöÚÛÀ CzuøP¯ Âå¯[PÎÀ ö£¸®£õßø©
P¸zvØ÷P •UQzxÁ® öPõkUP ÷Ásk® Gß£÷uõk Aøu
HØÖ ö\¯À£kzxÁx Bm]z uø»Á¸US Pmhõ¯©õP
ÇUQÓx.
BÇ©õÚ B´Ä® Â›ÁõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐu¾® ÷uøÁ¨-

£k® ~m£©õÚ Âå¯[PÐUS® CzuøP¯ B´Ä ÷uøÁ¨-
£hõu Âå¯[PÐUS® Cøh°¾ÒÍ ÷ÁÖ£õmøh ]»μõÀ
ÂÍ[QU öPõÒÍ •iÁvÀø». GÛÝ® C¢u Cμsk
Âå¯[PÒ öuõhº£õÚ å›¯õ Buõμ[PøÍ J¸Áº B´Ä
ö\´Áõº GÛÀ A¨÷£õx Cøu AÁº \›¯õP ÂÍ[QU öPõÒÍU
Tk®. AÀ»õðÂß yuº £zº ÷£õ›ß÷£õx íü£õ¨ C¨Ý
•ßv›h® ""÷£õº u¢vμ® £ØÔ¯ \›¯õÚ
P¸zøu AÔ¢x öPõÒÐuÀ'' GßÖ TÔÚõºPÒ. AuõÁx G¢u
ChzvÀ £õ\øÓ Aø©¨£x Gß£x öuõhº£õÚ P¸zøu ²zu
Pø»°À {¦nμõP EÒÍÁ›h® ÷Pmk AÔ¢x öPõÒÍ
÷Ásk®. BÇ©õÚ B´Ä® Â›ÁõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐu¾®
÷uøÁ¨£k® CμõqÁ |hÁiUøP°À EÒÍuõP Cx
Ç¨£÷uõk Gv›PÐUS GvμõP ÷©ØöPõÒÍ¨£k® ÷£õºz
105
u¢vμzvÀ EÒÍuõPÄ® ÇUQÓx. BÚõÀ Eíx ÷£õøμ¨

ö£õÖzuÁøμ AÀ»õðÂß yuº •ì¼®PÎh®
TÔÚõºPÒ:&
""©vÚõÄUSÒ (÷£õº B²u[PÐhß) u¯õμõP {ßÖ

öPõsk AÁºPÒ ÷£õº •Põ®PÎÀ ÇUS©õÖ ÂmkÂh
}[PÒ P¸u»õ®. (AÆÁõÖ ö\´Áx \›uõß) HöÚÛÀ
AÁºPÒ ÷©õ\©õÚ ChzvÀ •Põªmi¸UQÓõºPÒ.
÷©¾® AÁºPÒ "(©vÚõ)' |P¸USÒ ~øÇ¢x |®ªh®
Á¢uõºPÒ GßÓõÀ |õ® AÁºPÎh® |P¸USÒ Ç¢u-
Áõ÷Ó ÷£õº ö\´¯»õ®'' CÆÁõÖ AÁºPÒ TÔ¯Ähß,
""AÀ»õðÂß yuº AÁºP÷Í!'' G[PøÍ G[PÎß
Gv›PÎh® Cmka ö\À¾[PÒ! HöÚÛÀ |õ® ö£¸®
÷PõøÇPÒ GßÖ® £»ÃÚºPÒ GßÖ® AÁºPÒ P¸v-
ÂkÁõºPÒ'' GßÖ •ì¼®PÒ TÔÚõºPÒ.
CuØS £v»õP A¨xÀ»õð C¨Ý Eø£ C¨Ý \¿À

TÔÚõß. ""AÀ»õðÂß yu÷μ }[PÒ ©vÚõÂ÷»÷¯ u[Q-
°¸[PÒ. AÁºPøÍ ÷|õUQa ö\À» ÷Áshõ®. AÀ»õðÂß
«x Bøn¯õP! ©vÚõøÁÂmk öÁÎ÷¯Ôa ö\ßÖ Gv›-
PÎh® ÷£õº ö\ú ÷£õöuÀ»õ®, |õ® AÈÄPøÍ \¢vzv¸U-
Q÷Óõ®. BÚõÀ |®ªh® ÷£õº ö\´¯ (©vÚõÄUSÒ) Á¢uÁºPÒ
÷uõÀÂ¯øh¯õ©À ö\ßÓvÀø»! BP÷Á AÁºPÒ ÇUS®
Chzv÷»÷¯ AÁºPøÍ ÂmkÂk[PÒ. AÁºPÒ A[S u[Q-
°¸UP Â¸®¦ÁõºPÒ GÛÀ CUPmhõÚ `Ç¼Àuõß u[Q-
°¸UP ÷Ásk®, AÁºPÒ ©vÚõøÁ¨ ÷|õUQ Á¸ÁõºPÒ GÛÀ
106
BsPÒ AÁºPÐhß ÷£õº ¦›ÁõºPÒ ö£sPÐ® SÇ¢øuPÐ®
_ÁØÔÀ £x[Q°¸¢uÁõÖ AÁºPÒ«x PÀö»ÔÁõºPÒ.
AÁºPÒ Gvº uõUSuÀ ¦›¯ ÷|º¢uõÀ EØ\õP® CÇ¢u
{ø»°Àuõß uõUSu¼À Dk£h÷Ásk®.''
BP÷Á C¢u ÂÁPõμ® ©vÚõÄUS öÁÎ°À ö\ßÖ

Gv›PøÍ \¢vUP ÷Ásk©õ AÀ»x ÷Áshõ©õ? Gß£x
£ØÔuõ÷Ú uÂμ G¢u ChzvÀ AÁºPøÍ \¢v¨£x Gß£x
£ØÔ¯À». AuõÁx C¢u ÂÁPõμ® ©vÚõÂß £õxPõÁ¼À
Ç¢x öPõsk ÷£õ›kÁuõ AÀ»x Eíx ©ø»°ß
£õxPõÁ¼À Ç¢x öPõsk ÷£õ›kÁuõ GßÓ ÂÁõu®
öuõhº£õÚuÀ». ©õÓõP Gv›PøÍ ÷|õUQ •ßö\ßÖ
uõUSuÀ ÷©ØöPõÒÁuõ? AÀ»x Gv›PøÍ AÁºPÒ •Põ®-
PÎÀ ÇUS©õÖ ÂmkÂmk ©vÚõÂÀ u[Q°¸¨£uõ
Gß£x £ØÔzuõß. J¸÷ÁøÍ ©vÚõÂØSÒ Á¢x uõUSuÀ
÷©ØöPõshõÀ A¨÷£õx ©vÚõÂÀ u[Q°¸¨£uõ? Gß£x
£ØÔuõß. J¸÷ÁøÍ Gv›PÒ ©vÚõÂØSÒ Á¢x uõUSuÀ
÷©ØöPõshõÀ A¨÷£õx ©vÚõÂØSÒ £õxPõ¨£õP Ç¢x
öPõsk Gvº uõUSuÀ |hzu»õ®, J¸÷ÁøÍ Gv›PÒ u[PÒ
•Põ®PÎ÷»÷¯ u[Q°¸UP ÷|º¢uõÀ, AÁºPÒ ÷©õ\©õÚ
`Ç¼À u[Q°¸UP ÷Ásk®. BP÷Á £zº ©ØÖ® Eíx
BQ¯ ÷£õºPÎß Esø© {ø»PÐUS ©zv°À ªS¢u
÷ÁÖ£õk ÇUQÓx Gß£÷uõk CÆÂ¸ `ÇÀPøÍ
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ øP¯õsh Âu® •ØÔ¾®
©õÖ£mhx. C¢u Ç {ø»PÐUS® ©zv°À ÇUS®
÷ÁÖ£õk \›¯õÚ P¸zøu HØÖ ö\¯À£k® `Ç¾US®
ö£¸®£õßø©°ß P¸zøu HØÖ ö\¯À£k® `Ç¾US®
Cøh°À ÇUS® ÷ÁÖ£õmøh öuÎÁõP PõmkQÓx. ÷ÁÖ
ÁøP°À TÖÁöußÓõÀ, BÇ©õÚ B´Ä® Â›ÁõÚ ÂÍ[QU
öPõÒÐu¾® Ch® ö£ØÖÒÍ Âå¯[PÒ öuõhº£õÚ
ö\¯À£õkPÐUS® CøÁ ÷uøÁ¨£hõu ö\¯À£õkPÐUS®
Cøh°À ÷ÁÖ£õk Esk. Cx J¸ £UP® ÇUP ©Ö£UP®,
J¸ Âå¯® vÓÚõ´Ä ö\´¯ ÷Ási¯ •UQ¯ Âå¯©õP
Ç¢x Auß ÂÍ[QU öPõÒÐuø» ö£ØÖUöPõÒÁuØS
Pk® •¯Ø] ÷uøÁ¨£k® GÛÀ ¤ÓS C¢u Âå¯®
vÓÚõ´Ä ÷uøÁ¯ØÓ ö£õxÁõÚ Âå¯zv¼¸¢x •ØÔ¾®
÷ÁÖ£mhx. C¢u Cμsk Âå¯[PÐUS® Cøh°¾ÒÍ
107
÷ÁÖ£õk J¸ ÁøP°À ~m£©õÚx GßÓ ÷£õv¾® A¢u

÷ÁÖ£õk ÇUQÓx Gß£x® Aøu ÂÍ[QU öPõÒÍ •i²®
Gß£x Esø©÷¯!
BP÷Á Cì»õzvÀ ö£¸®£õßø©°Ú›ß P¸zx
J÷μö¯õ¸ `Ç¼Àuõß GkzxU öPõÒÍ¨£kQÓx. BÇ©õÚ
B´Ä® Â›ÁõÚ ÂÍ[QU öPõÒÐu¾® ÷uøÁ¨£hõu
Âå¯[PÎÀ öuõÈÀ~m£ B÷»õ\øÚ÷¯õ AÀ»x {¦n›ß
P¸z÷uõ ÷uøÁ¨£hõx Gß£uõÀ AzuøP¯ Âå¯[PÎÀ
ö£¸®£õßø© ©UPÎß P¸zx HØÖU öPõÒÍ¨£mk ö\¯À-
£kzu¨£kQÓx. ©ØÓ Âå¯[PøÍ ö£õÖzuÁøμ ö£¸®-
£õßø©°Ú›ß P¸zvß Ai¨£øh°À •iÄö\´¯¨£kÁ-
vÀø». AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ A§£UP›h•®
E©›h•® TÔ¯uõP AÔÂUP¨£mkÒÍ íwêÀ CuØS
Buõμ® Põn¨£kQÓx:&
""Kº B÷»õ\øÚ «x }[PÒ ÇÁ¸® J¸ªzu P¸zøu

öPõsi¸UQÕºPÒ GßÓõÀ |õß E[PÐhß P¸¢x
÷ÁÖ£õk öPõÒÍ©õm÷hß.''
ö£¸®£õßø© P¸zxUS •UQ¯zxÁ® öPõkUP÷Ásk®
Gß£uØS Cx Buõμ©õP ÇUQÓx. GÛÝ® AÁºPÒ , "Kº
B÷»õ\øÚ «x' GßÖ TÔ¯uß ‰»® J¸ªzu
P¸zvØS J¸ Áøμ¯øÓ HØ£kzv°¸U- Q ÓõºPÒ. AuõÁx
SÔ¨¤mh ]» Âå¯[PÐUS ©mk÷© Cx ö£õ¸¢x® Gß£x
Cuß Aºzu©õS®. "|õß E[P÷Íõk P¸zx ÷ÁÖ£õk öPõÒÍ-
©õm÷hß' GßÓ AÀ»õðÂß yuº TØ÷Óõk
íüøu¤´¯õ Ehß£iUøP Âå¯zvÀ, AÁºPÒ
éíõ£õUP÷Íõk P¸zx÷ÁÖ£õk öPõsh {PÌøÁ²®, £zº
÷£õº \©¯zvÀ AÀíú£õ¨ C¨Ý •ßv›ß P¸zøu
HØÖUöPõsk Aøu é- í £õUPÐUS® PmhøÍ°mh
{PÌøÁ²® JßÔønzx B´Ä ö\´÷Áõ® GÛ» "Kº
B÷»õ\øÚ «x' GßÓ AÁºPÒ TØÖuõß P¸zx ÷ÁÖ£õk
öPõÒÍõ©À Ç¨£uØS E›¯ uSvø¯ HØ£kzx® Âå¯©õP
ÇUQÓx Gß£øu öuÎÁõP ÂÍ[QU öPõÒÍ»õ®. ÷©¾®
A§£UPº ©ØÖ® E©º BQ¯ ÇÁ¸®, P¸zx Ehß£õk
108
öPõsi¸¨£x, "B÷»õ\øÚ' GßÓ Âå¯zvÀ «xuõß. A¢u
Âå¯® Áï ‰»©õP HØ£mh Âå¯[PÐUS A¨£õØ£mh
Âå¯©õPÄ® ~m£©õÚ Âå¯zvØS A¨£õØ£mh ö£õx-
ÁõÚ Âå¯©õPÄ® ÇUQÓx. Cv¼¸¢x |õ® ö£ØÖU-
öPõÒÐ® \mh® GßÚöÁßÓõÀ, å›¯õ \mh[PÐUS
A¨£õØ£mh Âå¯[PÎ¾® öuõÈÀ~m£® Áõ´¢u Âå¯[-
PÐUS A¨£õØ£mh Âå¯[PÎ¾® ö£¸®£õßø© P¸zvØS
|õ® •UQ¯zxÁ® AÎUP ÷Ásk®. BP÷Á GÀ»õ Âå¯[-
PÎ¾® GÀ»õ `ÇÀPÎ¾® ö£¸®£õßø© P¸zvØS
•ßÝ›ø©²® •UQ¯zxÁ•® öPõkUP ÷Ásk® GßÖ®
TÖ® áÚ|õ¯P Bm] •øÓUS Cì»õ® •ØÔ¾® •μs-
£kQÓx.
(6) áÚ|õ¯PzvÀ ]» uÛ©ÛuºPÒ \mhzvØS A¨£õØ-

£mh £õxPõ¨ø£ (Immunities) ö£ØÓÁºPÍõP ÇUQÓõºPÒ.
\mh® AÎUS® ushøÚ°¼¸¢x £õxPõ¨¦ ö£ØÖU-
öPõÒÐ® A¢uìøu CÁºPÒ ö£ØÔ¸UQÓõºPÒ. GÚ÷Á
Aμ]ß uø»Á¸® £õμõÐ©ßÓ EÖ¨¤ÚºPÐ® ö£ØÖÒÍ
£õxPõ¨ø£¨ ÷£õ» \mhzvØS A¨£õØ£mh £õxPõ¨ø£
CÁºPÒ ö£ØÔ¸¨£uõÀ \mh® AÁºPÒ «x SÔ¨¤mh
Âå¯[PÎÀ £õ¯õx. Aμ]ß uø»Áº J¸ SÔ¨¤mh
SØÓzøu ö\´xÂmhõº GÛÀ AÁº \mhzvØS •ß¦
{Özu¨£hÄ® ©õmhõº \mhŸv¯õP ushøÚ ö£ÓÄ®
©õmhõº. HöÚÛÀ CzuøP¯ £õxPõ¨ø£ ö£ØÖUöPõsk
EÒÍõº. Cx÷£õ»÷Á £õμõÐ©ßÓ EÖ¨¤ÚºPÐ® CzuøP¯
£õxPõ¨ø£ ö£ØÔ¸UQÓõºPÒ. £õμõÐ©ßÓU Tmhzvß-
÷£õx AÁºPÎÀ J¸Áº J¸ SØÓzøu ö\´xÂmhõÀ AÁº
\mh¨£i ushøÚUS Em£h©õmhõº Gß£÷uõk \mh¨£i
AÁº ö£ØÔ¸US® £õxPõ¨¦ v¸®£¨ ö£Ó¨£hõuÁøμ AÁº
\mhzvß •ß¦ {Özu¨£h©õmhõº. Cì»õzvÀ {ø»ø©
CuØS ÷|º •μnõP ÇUQÓx. Cì»õª¯ Aμ]ß G¢uöÁõ¸
Si©PÝ® \mhzvØS A¨£õØ£mh GzuøP¯ £õxPõ¨ø£²®
ö£ØÖUöPõÒÍ •i¯õx. Bm]z uø»ÁμõÚ P½L£õøÁ²®
(©ØÓ AøÚzx Bm]¯õÍºPÐ®) \õuõμn Si©UPøÍ¨
÷£õ»÷Á \mhzvØS •ß¦ GzuøP¯ ÂvÂ»UPõÚ
£õxPõ¨ø£²® ö£ØÖUöPõÒÍ •i¯õx. AÁº H÷uÝ®
SØÓ® ¦›²® £m\zvÀ \mh® AÁº«x £õ²® Gß£÷uõk
109
AÁº \mhŸv¯õÚ ushøÚUS Em£m÷h BP÷Ásk®.

©UPÒ B÷»õ\øÚ ©ßÓ EÖ¨¤ÚºPÐUS® C¢u Âvuõß
¤μ÷¯õQUP¨£k®. HöÚÛÀ AÁºPÒ JÆöÁõ¸Á¸®
\mhzvØS •ß¦ \©©õÚÁºP÷Í! Aμ_¨ £o°À EÒÍÁºPÒ
ö\´²® SØÓ® AÁºPÒ £o²hß öuõhº¦øh¯uõP CÀ»õ-
ÂiÀ AuõÁx Bm]¯ø©¨¦ ÂÁPõμ® ©ØÖ® {ºÁõP
ÂÁPõμ® BQ¯ÁØÖUS A¨£õØ£mh ÂÁPõμz÷uõk öuõhº-
¦øh¯uõP ÇUS® £m\zvÀ AÁº E›ø©°¯À }v©ßÓzvß
•ß {Özu¨£mk ushøÚUS Em£kÁõº. BÚõÀ AÁº
ö\ú SØÓ® AÁº ÷©ØöPõsi¸US® £o÷¯õk öuõhº-
¦øh¯uõP ÇUS©õÚõÀ, AuõÁx Bm]¯ø©¨¦ ÂÁPõμz-
÷uõk® {ºÁõP ÂÁPõμz÷uõk® öuõhº¦øh¯uõP ÇUS-
©õÚõÀ, ¤ÓS AÁº A}v ö\¯À£õmk }v©ßÓ ( )zvß
•ß¦ {Özu¨£mk ushøÚUS Em£kÁõº. Cì»õª¯
Aμ]ß Aμ_•øÓ yuºPÍõP EÒÍ A¢{¯ |õmiÚºPøÍz
uÂºzx ÷ÁöÓõ¸Á¸® \mhzvØS A¨£õØ£mh £õxPõ¨ø£
(Immunity) ö£ØÖU öPõÒÁvÀø». Aμ_•øÓ yuºPÍõP
EÒÍ A¢{¯ |õmiÚº ©mk® CzuøP¯ £õxPõ¨ø£
ö£ØÔ¸UQÓõºPÒ. ©ØÓ GÁ¸US® \mhzvØS A¨£õØ£mh
£õxPõ¨¦ Qøh¯õx.
áÚ|õ¯PzvÀ Á¼²Özu¨£k® ö£õxÁõÚ _u¢vμ E›ø©PÒ

Cì»õzvØS •μs£õhõÚx
(7) áÚ|õ¯PzvÀ _u¢vμ E›ø©PÒ GßÓøÇUP¨£k®

ö£õxÁõÚ _u¢vμ® Á¼²Özu¨£mkÒÍx. CvÀ uÛ©Ûu
_u¢vμ®, ö\õzx›ø© _u¢vμ®, ÷£a_ _u¢vμ® AÀ»x P¸zx
_u¢vμ®, |®¤UøP _u¢vμ® BQ¯øÁ Ah[S®. GÚ÷Á
JÆöÁõ¸ ©Ûu¸® AÁº Â¸®¦QßÓ ö\¯À£õkPøÍ uõ®
Â¸®¤¯ ÂuzvÀ ÷©ØöPõÒÍ»õ®. CuÚi¨£øh°À
Â£a\õμ® ¦›²® |£¸US G¢u ushøÚ²® Qøh¯õx.
÷©¾® CzuøP¯ Âå¯[PÎÀ ushøÚ \mhzøu A©À-
£kzxÁuØS \mhŸv¯õP uøh°¸UQÓx. HöÚÛÀ uÛ©Ûu
_u¢vμ® GßÓ Ps÷nõmhzvÀ C¢u SØÓ® ªPÄ® AØ£-
©õÚx GßÖ áÚ|õ¯PÁõvPÒ GsqQÓõºPÒ. ÷©¾® G¢u-
öÁõ¸ uÛ©Ûu¸® GzuøP¯ ö£õ¸mPøÍ²® GzuøP¯
ÁÈ•øÓ ‰»©õPÄ© \®£õvzx AÁØøÓ uÚUS ö\õ¢u-
©õUQU öPõÒÍ»õ®. CÆÁõÓõP ùõmhzvß ‰»©õP÷Áõ
110
÷©õ\i ‰»©õP÷Áõ £xUPÀ ‰»©õP÷Áõ Â£a\õμ Âkv
|hzxÁuß ‰»©õP÷Áõ, ©x£õÚ ÂØ£øÚ°ß ‰»-
©õP÷Áõ, HP÷£õP ÁºzuPzvß ‰»©õP÷Áõ, J¸Áº ö\õzxU-
PøÍ \®£õvzxU öPõÒÍ»õ®. ÷©¾® JÆöÁõ¸ ©ÛuÝ®
AÁº Â¸®¦® G¢u ÷Põm£õmi¾® öPõÒøPPÐ® |®¤UøP
öPõÒÁuØ÷Põ AÀ»x AÁº Â¸®¦® P¸zøu ÷£_ÁuØ÷Põ
E›ø©²sk. BÚõÀ Cì»õzvß \mh[PÒ CuØS ÷|º
•μnõÚx; HöÚÛÀ •ì¼®PÐUS _u¢vμ® Gß£x Qøh-
¯õx; AÀ»x ö\´¯ ÷Ási¯ ö\¯À£õkPøÍ ö\´¯õ©À
Ç¨£uØS Cì»õ® AÝ©vUPÂÀø». å›¯õÂß Áμ®¦-
PÐUSÒ u[PøÍ Pmk¨£kzvU öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ
Cì»õ® Áøμ¯øÓ ö\´v¸UQÓx. _u¢vμ E›ø©PÒ
GßÓøÇUP¨£k® ö£õxÁõÚ _u¢vμ® Gß£x Cì»õzvÀ
Qøh¯õx. uÛuÛu _u¢vμ® Cì»õzvÀ Qøh¯õx,
HöÚÛÀ BsPÎ¾® ö£sPÎ¾® v¸©n® BPõuÁºPÒ
Â£a\õμ® (Fornication) ¦›²® £m\zvÀ AÁºPÐUS Pø\¯i
öPõkUP¨£k®. Ax÷£õ»÷Á BsPÎ¾® ö£sPÎ¾®
v¸©n® BÚÁºPÒ Â£a\õμ® (Adulteration) ¦›²® £m\zvÀ
AÁºPÒ PÀö»Ô¢x öPõÀ»¨£kÁõºPÒ. ÷©¾®
ö\õzx›ø© _u¢vμ® •ì¼®PÐUS Qøh¯õx, HöÚÛÀ
å›¯õ AÝ©vzxÒÍ ÁÈ•øÓ°À AÀ»õx AÁºPÒ
ö£õ¸Ò Dmh •i¯õx. CuÚi¨£øh°À ùõmh® ©ØÖ®
Ámi Ai¨£øh°»õÚ ÷£õßÓ íμõ©õÚ ÁÈ•øÓPÒ
‰»©õP÷Áõ ö£õ¸Ò Dmi ö\õzxUPøÍ Aøh¢x öPõÒÍ
•i¯õx. ÷©¾® |®¤UøP ÷©õ\i°À Dk£kÁx ‰»-
©õP÷Áõ AÀ»x HP÷£õP ÁºzuP® ö\´Áx ‰»©õP÷Áõ
ö£õ¸Ò Dmh •i¯õx. HöÚÛÀ CøÁ íμõ©õS®. ÷©¾®
|®¤UøP _u¢vμ® Gß£x® Cì»õzvÀ Qøh¯õx, HöÚÛÀ
J¸ •ì¼® Cì»õzøuÂmk öÁÎ÷¯Ö®£m\zvÀ AÁº
uÚx ö\¯¾UPõP £õÁ©ßÛ¨¦ ÷uiUöPõsk ©Ö£i²®
Cì»õzvØS v¸®¤Âh ÷Ásk®. CÀø»ö¯ßÓõÀ AÁº
©μn ushøÚ Aøh¯÷Ásk®. ÷£a_ _u¢vμ® AÀ»x
P¸zx _u¢vμ® Gß£øu¨ ö£õÖzuÁøμ £õÁ©õÚ ÷£a_-
PøÍ²® ö£õ´¯õÚ ÷£a_PøÍ²® AÁyÓõÚ ÷£a_UPøÍ²®
÷£\UThõx GßÓ Áøμ¯øÓUSÒ •ì¼®PÒ u[PÒ P¸zøu
_u¢vμ©õP öu›Â¨£uØS Cì»õ® AÝ©vzxÒÍx. ÷©¾®
GÀ»õ {ø»PÎ¾® •ì¼®PÒ Esø© ÷£\÷Ásk® GßÖ®
111
Cì»õ® Âvzv¸UQÓx. E£õuõ C¨Ý Aìéõªz

AÔÂzxÒÍ íwêÀ TÓ¨£mi¸UQÓx.
AßéõºPÒ AÀ»õðÂß yu¸US ø£B öPõkzu-

÷£õx:&
""AÀ»õðÂß Põ›¯zvÀ £È¨÷£õ›ß £È¨¦US

Ag\õ©À G¨÷£õx® Esø©ø¯÷¯ |õ[PÒ ÷£_÷Áõ®
GßÖ TÔ ø£B ö\úõºPÒ''.
÷©¾® Bm]¯õÍºPøÍ (£õÁ©õÚ Põ›¯zvÀ) GvºUP
÷Ásk® GßÖ® AÁºPÎß ö\¯À£õkPøÍ umiU÷PmP
÷Ásk® GßÖ® Cì»õ® PmhøÍ°mi¸UQÓx. AÀ»õð-
Âß yuº TÔÚõºPÒ.
""åúíuõUPÎß uø»Áº í®éõ ©ØÖ® öPõk[-

÷PõÀ Bm]¯õÍº •ß¦ \zv¯zøu Gkzxøμ¨£Áº
BQ÷¯õº; CÁº (öPõk[÷PõÀ Bm]¯õÍº •ß)
|ßø©ø¯ HÁQÓõº. wø©ø¯z ukUQÓõº (Cuß Põμn-
©õP) AÁß AÁøμ öPõßÖÂkQÓõß (AÀ íõUQ®).''
C¢u Âå¯zøu ÷£a_ _u¢vμ® GßÖ TÓ•i¯õx. ©õÓõP
Cx å›¯õ ÂvPøÍ ¤ß£ØÔ |h¨£uõS®. ÷©¾® ]»
u¸n[PÎÀ u[PÒ P¸zxUPøÍ öu›Â¨£uØS •ì¼®-
PÐUS AÝ©v AÎzv¸US® A÷u ÷ÁøÍ°À ]» u¸n[-
PÎÀ P¸zx TÖÁøu å›¯õ Pmhõ¯UPhø©¯õP BUQ°¸U-
QÓx. BP÷Á ö£õxÁõÚ _u¢vμ® GßÓ Ai¨£øh°À
áÚ|õ¯P® Cì»õzxhß •μs£kQÓx. HöÚÛÀ Aiø©-
PøÍ Âkuø» ö\´Áx GßÓ _u¢vμzøuz uÂºzx Cì»õz-
vÀ ÷ÁöÓ¢u _u¢vμ•® Qøh¯õx.
÷©ØTÓ¨£mh HÊ •UQ¯ P¸zxUPÎÀ Ai¨£øh°À

Cì»õzvØS® áÚ|õ¯PzvØS® ©zv°À •Êø©¯õÚ
•μs£õkPÒ ÇUQßÓÚ Gß£x vmhÁmh©õP ÂÍ[QU
112
öPõÒÍ¨£kQÓx. ÷©¾® áÚ|õ¯P \mh[PÒ Gß£x®
Cì»õª¯ \mh[PÒ Gß£x® öÁÆ÷ÁÓõÚ Âå¯[PÒ
Gß£x® AÁØÔØS ©zv°À ö£¸® ÷ÁÖ£õkPÒ ÇU-
QßÓÚ Gß£x® öuÎÁõP ÂÍ[QUöPõÒÍ¨£kQÓx. ÷©¾®
CøÁ Cμsk® JßÔ¼¸¢x ©ØöÓõßÖ öuÒÍz öuÎÁõP
•μsk£kQÓx Gß£x® áÚ|õ¯P® Gß£x Cì»õzvØS
A¢{¯©õÚx Gß£x® vmhÁmh©õP {¹£Ú® BQÓx.
÷©ØTÓ¨£mh Âå¯[PÎ¼¸¢x ""Cì»õzvØS •μs-
£hõu Âå¯[PøÍ²® Cì»õª¯ å›¯õ uøh ö\´¯õu Âå¯[-
PøÍ²® GkzxUöPõÒÍ»õ®'' GßÖ TÖÁx Ai¨£øh-
°÷»÷¯ ö£õ´¯õÚ TØÓõS® Gß£x öuÎÁõP öu›QÓx.
÷©¾® å›¯õ Buõμ[PøÍ BÇ©õP B´Ä ö\´²®÷£õx,
å›¯õÂÀ Ch® ö£Óõu \mh[PøÍ HØÖU öPõÒÁx SL¨º
\mh[PøÍ HØÖU öPõÒÁuõS® Gß£x® ©ÛuºPÎß
AøÚzx ÂÁPõμ[PÐUS® Cì»õ® \mh[PøÍ ÁÇ[Q
ÇUQÓx Gß£x® öuÎÁõP öu›QÓx. å›¯õ AÀ»õu
\mh[PøÍ HØÖU öPõÒÁx Gß£x AÀ»õð íwêß
‰»® CÓUQ¯¸Î¯ÁØÖUS, A¢{¯©õÚøÁPøÍ HØÖU
öPõÒÁuõS®. å›¯õÂØS A¢{¯©õÚÁØøÓ ¤ß£ØÖÁøu
AÀ»õð íμõ©õUQ ÇUQÓõß, CuØS •ß¦ TÓ¨£mh
Buõμ[PÎÀ CuØS›¯ {¹£Ú® Ch® ö£ØÔ¸UQÓx.
""E©x CøÓÁß «x \zv¯©õP AÁºPÒ u[PÎøh÷¯

wº¨¦ ö\úx £ØÔ GzuøP¯ Av¸¨vø¯²® |©x EÒÍ[-
PÎÀ öPõÒÍõx (Azwº¨ø£) •ØÔ¾® HØÖUöPõÒ-
Íõu Áøμ°À AÁºPÒ ‰L«ßPÍõP BP©õmhõºPÒ.''
(A¢{éõ : 65)
113
""|õ® PmhøÍ°hõu JÆöÁõ¸ ö\¯À£õkPÐ® μzx

ö\´¯¨£h ÷Ási¯øÁ¯õS®.''
AÀ»õð A¸Íõu \mh[PøÍ HØÖ ö\¯À£kÁøu
öuÎÁõÚ •øÓ°À AÁß uøhö\´v¸UQÓõß. HöÚÛÀ
AÁß uß yuøμ ÷|õUQ CÆÁõÖ TÖQÓõß:&
""CßÝ® AÀ»õð A¸Î²ÒÍ (\mh vmhz)øuU

öPõsk AÁºPÎøh÷¯ wº¨¦ ö\´ÃμõP. AÁºPÐøh¯
©Ú Caø\ø¯ ¤ß£ØÓõwº. ÷©¾® AÀ»õð E®«x
CÓUQ øÁzu (\mhz)vÀ ]»ÁØøÓ Âmk® AÁºPÒ
E®ø© v¸¨¤ Âhõu£i AÁºPÎh® Ga\›UøP¯õP
Ç¨¥μõP...'' (AÀ©õ°uõ : 44)
CÆÁõÖ TÖÁ÷uõk ©mk® AÀ»õð {ÖzvU öPõÒÍ-
ÂÀø». ©õÓõP AÁß A¸Î¯ÁØÖUS A¢{¯©õÚ-
ÁØøÓU öPõsk wº¨£Î¨£ÁºPøÍ Pkø©¯õÚ •øÓ°À
AÁß Ga\›UQÓõß.
""GÁºPÒ AÀ»õð CÓUQ øÁzuøuU öPõsk

wº¨£ÎUPÂÀø»÷¯õ {a\¯©õP AÁºPÒ {a\¯©õP
PõL¤ºPÒ-uõß...'' (AÀ©õ°uõ : 44)
""GÁºPÒ AÀ»õð CÓUQ øÁzu (÷ÁuU PmhøÍ¨)£i

wº¨¦ ÁÇ[PÂÀø»÷¯õ AÁºPÒ {a\¯©õP A{¯õ¯U-
PõμºP÷Í.'' (AÀ©õ°uõ : 45)
""GÁºPÒ AÀ»õð CÓUQ øÁzuøuU öPõsk wº¨£ÎUP-

ÂÀø»÷¯õ AÁºPÒ £õÂPÒ BÁõºPÒ...''(AÀ©õ°uõ: 47)
114
AÀ»õð A¸Î¯ÁØøÓ ©mk÷© ¤ß£ØÓ ÷Ásk®
Gß£øu²® AÀ»õð Âß \mh[PøÍz uÂºzx ÷ÁöÓõß-
øÓ²® GkzxU öPõÒÍUThõx Gß£øu²® AÀ»õð Âß
\mh[PÐUS A¢{¯©õÚ \mh[PøÍ GkzxU öPõÒÁx
•Êø©¯õP uøhö\´¯¨£mkÒÍx Gß£øu²® ÷©÷»
SÔ¨¤mkÒÍ Buõμ[PÒ AÊzu©õP TÖQßÓÚ. BP÷Á
÷©ØPzv¯ \mh[PøÍ²® áÚ|õ¯P \mh[PøÍ²® HØÖ
ö\¯À£kzxÁx SØÓ® Gß£÷uõk, Ax SL£º \mh[PøÍ
HØÖUöPõÒÁx©õS®. BP÷Á Cx íμ©õS®. C¢u
\mh[PÒ å›¯õÄhß CnUP©õP Ç¢-uõ¾® CÀø»ö¯ß-
Óõ¾® \›÷¯! Esø©°À å›¯õ \mh[-PÐUS CnUP©õP
ÇUS® A¢{¯ \mh[PøÍ HØÖ ö\¯À- £ kzxÁx
íμõ©õP÷Á ÇUQÓx. HöÚÛÀ å›¯õÂØS A¢{¯©õÚx
GßÓ Ai¨£øh°Àuõß AøÁ HØÖU öPõÒÍ¨£mi¸U-
QßÓÚ. CuÚi¨£øh°À •ì¼®PÒ u[PÒ öPõkUPÀ
Áõ[P¼À ( ) CßÖ |øh•øÓ¨-£kzxQßÓ \mh[PÒ
SL¨º \mh[PÍõS®. AøÁ å›¯õÂØS Ehß£õhõP
Ç¢uõ¾® CÀ»õÂmhõ¾® \›÷¯! J¸ £o¯õÍøμ
ÁõhøPUS A©ºzx®÷£õ÷uõ AÀ»x J¸ Ãmøh÷¯õ, J¸
ÁõPÚzøu ÁõhøPUS GkUS®÷£õ÷uõ ÷©ØPzv¯ \mh[-
PÎß Ai¨£øh°À AÁº ÁõhøP J¨£¢u® ö\´x öPõÒ-
Áõº GÛÀ, Ax SL¨º \mhzvß Ai¨£øh°À ÷©ØöPõsh
íμõ©õÚ öPõkUPÀ Áõ[P-» õS®. AuØS ©õØÓ©õP AÁº
å›¯õ \mh[PÎß Ai¨-£øh°À C¢u öPõkUPÀ Áõ[Pø»
÷©ØöPõÒÁõº GÛÀ Ax í»õ»õÚ •øÓ°À ÷©ØöPõÒÍ¨-
£mhuõS®.
115
P»õa\õμ BUQμª¨¦PÒ ©ØÖ®

Bm]zxøÓ BUQμª¨¦PÒ
BQ¯ÁØÔÚõÀ HØ£mh uõUP[PÒ
÷© ØPzv¯ Aμ]¯À \õ\Úzøu²® Av¼¸¢x ö£Ó¨£mh

\mh[PøÍ²® |øh•øÓ¨£kzv¯uß ÂøÍÁõP •ì¼®PÒ
ÃÌa] Aøh¢uõºPÒ. Cuß ÂøÍÁõP Cì»õª¯ Aμ]ß
uø»ÁμõÚ P½L£õ SL¨º \mh[PøÍ HØÖ ö\¯À£kzx®
{ø» HØ£mhx. Cì»õª¯ §ª°À AøÚzx {»¨£μ¨¦-
PøÍ²® _ØÔ ÁøÍzu P»õa\õμ BUQμª¨¦PÍõÀ HØ£mh
uõUP[PÐ® Cì»õª¯ Aμ]ß Bm]¯ø©¨¤ß \mh®
C¯ØÖu¼À (Legislation) ÷©Ø-öPõÒÍ¨-£mh Aμ]¯À BUQμ-
ª¨¦PÐ®, •ì¼®PÎß ARuõ÷Áõk Cøn¢v¸UP •i¯õu
\mh[PÎß uõUP[PÐ® ö£¸®£õßø©¯õÚ •ì¼®PÎÀ
EÒÍzvÀ Ç¢xÁ¢u Cì»õª¯ ]¢uøÚPøÍ Pkø©¯õP
uõUQ ÷\u¨£kzv¯-÷uõk, Cì»õª¯ Aμ]ß AìvÁõμzøu
AøÁ ö£¸©ÍÂÀ Bmh® Põn øÁzuÚ. ÷©¾® Cì»õª¯
Aμ_ {ø»z- v ¸¢ux÷£õ» ÷uõØÓ©Îzuõ¾® Po\©õÚ
AÍÄUS AvÀ BÇ©õÚ Â›\ÀPøÍ HØ£kzvÚ. HöÚÛÀ
Cì»õª¯ Aμ_ Gß£x £À÷ÁÖ ]¢uøÚPÍõ¾®, AÍÄ-
÷PõÀPÍõ¾®, |®¤UøPPÍõ¾® AvPõμzvß ‰»©õP
JßÔønUP¨£mh ©UPÒ Tmhzuõ¾®, E¸ÁõUP¨£mh J¸
•Ê Aø©¨£õS®. BP÷Á •ì¼®PÎhzvÀ A¢u ]¢uøÚ-
PÐ® AÍÄ÷PõÀ- P Ð® |®¤UøPPÐ® AÈUP¨£k®÷£õx
Azxhß Cøn¢- x ÒÍ Aμ_® C¯À£õP÷Á AÈUP¨£mk-
Âk®. Cì»õª¯ Aμ_ öÁÎz÷uõØÓzvÀ AÈUP¨£hõ©À
Gg]°¸¢uõ¾® G¢u Ai¨£øh°ß «x C¢u AvPõμ
116
Aø©¨¦ {ÖÁ¨- £ mi¸¢u÷uõ G¢u AizuÍzvß «x Ax
{ø»öPõs- i ¸¢u÷uõ A¢u EmP¸ ÷£õßÓ \õμ® AÈUP¨-
£mkÂmhx Gß£x Esø©÷¯! Cuß¤ßÚº A¢u öÁÎz-
÷uõØÓzøu AÈ¨£x® Gg]°¸US® öÁÎU Pmhø©¨ø£
ö|õÖUS-Áx® GÎuõÚ÷u! C¢u P»õa\õμ BUQμª¨¦PÐ®
\mh® C¯ØÖu¼À ÷©ØöPõÒÍ¨£mh Aμ]¯À BUQμª¨¦-
PÐ® HØ£mi¸UPõÂiÀ ÷©ØPzv¯ SL¨º Aμ_PÒ
Cì»õª¯ Aμ_US CzuøP¯ ©μn Aiø¯ öPõkzv¸UP
•i¯õx Gß£x {a\¯÷©! GÛÝ® ÷u]¯Áõu ]¢uøÚPøÍ
ysi- Â mk •ì¼®PøÍ ¤ÍÄ£kzxÁvÀ ÷©ØPzv¯
PõL¤ºPÒ öÁØÔPshõºPÒ. SÔ¨£õP x¸UQ¯ºPÎh•®
Aμ¦ ©UPÎh•® ÷u]¯Áõuzvß Ai¨£øh°À CÚ-
Áõuzøu ysiÂmh÷uõk Cì»õª¯ ]¢uøÚPÒ ©ØÖ®
|®¤UøPPÒ BQ¯ÁØøÓ uPº¨£vÀ AÁºPÒ öÁØÔ-
PshõºPÒ. ÷©¾® å›¯õ ÁÈ•øÓPøÍ²® \mh[PøÍ²®
}UQÂmk AÆÂhz-vÀ áÚ|õ¯P \mh[PøÍ²® ÷©ØPzv¯
\mh[PøÍ²® öPõskÁ¢x AuÚi¨£øh°À wº¨¦PøÍ
ÁÇ[S®£i²®, SL¨º Ai¨£øh°À Q»õL£õ Aμø\
C¯[S® £i²® ö\´-uõºPÒ. CzuøP¯ J¸ `Çø» HØ£kzx-
ÁvÀ öÁØÔPsh AÁºPÒ Cì»õª¯ Aμ]À Gg]°¸¨£x
öÁÖ® öÁÎz-÷uõØÓ Pmhø©¨¦ ©mk÷© Gß£øu AÔ¢x
öPõshõºPÒ.
BP÷Á Q»õL£zøu AÈ¨£x £ØÔ²® Aøu §ª°¼¸¢x

•ØÓõP xøhzöuÔÁx £ØÔ²® ]¢vUP öuõh[QÚõºPÒ.
•uÀ E»P¨÷£õ›À Eì©õÛ¯ Aμ_ öáº©Û²hß Cøn¢x
÷£õ›hz xÁ[Q¯ Eh÷Ú÷¯ ÷©ØPzv¯ SL¨º Aμ_PÒ
Q»õL£õ Aμø\ AÈUS® ö£õßÚõÚ Áõ´¨¦ u[PÐUS
QmiÂmhx GßÖ P¸vÚ. Cuß•iÁõP Cì»õª¯ Aμø\
AÈUS® u[PÒ SÔU÷PõøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØPõP vmh[PÒ
wmi ö\¯À£mhÚ.
Cì»õª¯ Aμø\ ]øu¨£uØS ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ ÷©ØöPõsh

•¯Ø]PÒ
PõL¤ºPÍõÚ I÷μõ¨¤¯ |õkPÒ Cì»õ® AÀ»õuÁØøÓU
öPõsk •ì¼®PøÍ Bm] ö\´ÁõºPÒ Gß÷Óõ AÀ»x
•ì¼®PøÍ AÁºPÒ ÷|μi¯õP BvUP® ö\´ÁõºPÒ
117
Gß÷Óõ •ì¼®PÒ J¸÷£õx® PØ£øÚTh ö\´¯ÂÀø»!

BP÷Á Q»õL£õ Aμø\ £»ÃÚ¨£kzv ¤ÓS Aøu •ØÔ¾®
AÈ¨£uØPõP Cì»õª¯ ¤μ÷u\zøu £À÷ÁÖ |õkPÍõP
xshõi AÁØøÓ u[PÒ Pmk¨£õmiÀ øÁzxUöPõÒÐ®
vmhzxhß ö\¯»õØÔÚõºPÒ. Esø©°À •uÀ E»P¨
÷£õº \©¯zvÀ μè¯õ, ¤›mhß, L¤μõßì BQ¯ |õkPÐU-
Qøh°À Q.¤. 1915&À |h¢u ÷£a_ Áõºzøu°À C¢u Âå¯®
Ch® ö£ØÔ¸UQÓx. C¢u ÂÁPõμ® öuõhº£õP μè¯õ J¸
wº©õÚ Eøμø¯ öPõsk Á¢ux. C¢u wº©õÚ Eøμ²hß
©ØöÓõ¸ Áõ\Pzøu ¤›mhÝ®, L¤μõß_® CønzuÚ.
""Cì»õª¯ ©so¾® Aμ¦ ©so¾® Ç¢xÁ¸® ¦Ûu
u»[PøÍ J¸ _u¢vμ Cì»õª¯ Aμ]ß RÌ£õxPõUP
÷Ásk®'' GßÖ A¢u Áõ\PzvÀ TÓ¨£mi¸UQÓx.
¤›mhÝ®, L¤μõßéú® öPõskÁ¢u wº©õÚzvØS
£v¾øμ¯õP μè¯õ J¸ wº©õÚzøuU öPõskÁ¢ux. AvÀ
CÆÁõÖ TÓ¨£mi¸¢ux:& ""]uÖskÂmh Eì©õÛ¯
Aμ]ß ]v»[PÒ «x }[PÒ Aø©UP ÇUS® Cì»õª¯
Aμ_hß GvºPõ»zvÀ øÁzxUöPõÒÐ® EÓÄ £ØÔ²®
Q»õL£õ Aμ]¼¸¢x Aøu ¤›zxÂkÁx £ØÔ²® •UQ¯-
©õÚ •iÄ GkUP ÷Ási¯x SÔzx ÷©ßø© ö£õ¸¢v¯
ëéº Aμ_ ªS¢u PÁø»²hß ÇUQÓx. x¸UQ¯ºPÎh-
ª¸¢x Q»õL£zøu }UQÂh÷Ásk® Gß£vÀ ÷©ßø©
ö£õ¸¢v¯ ëéº Aμ\ SÊ Â¸¨£® öPõsi¸UQÓx. BÚõÀ
A÷u ÷ÁøÍ°À •ì¼®PÎß G¢uöÁõ¸ Âå¯zv¾®
uø»±k ö\´¯õ©¾® AÁºPÐUS £õv¨¦ HØ£kzuõ©¾®
_u¢vμ©õP íäáú ö\´²® E›ø©ø¯ ö£ØÖU öPõÒÁøu
x¸UQ¯ºPÒ •Ê©Úxhß HØÖU öPõskÒÍõºPÒ.''
Czuõ¼ uÚx ÷Põ›UøPPÒ Ah[Q¯ J¸ £mi¯ø» μè¯õ-
Âß öÁÎÂÁPõμ Aø©a\¸US u¢v ‰»® AÝ¨¤°¸¢ux.
»shÛ¾ÒÍ μè¯õÂß Aμ_z yuº Ax£ØÔ ¤ßÁ¸©õÖ
SÔ¨¤mi¸UQÓõº, ""Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμ]ß AvPõμ
Aø©¨¦ uPºUP¨£mh ¤ßÚº Auß ]v»[PÎ¼¸¢x
(]uÖsh xskPÒ) îáõì £Sv°À Aø©UP¨£h ÇUS®
Cì»õª¯ Aμø\ x¸UQ¯ºPÎhª¸¢x ¤›zx Aøu
¤›mhß uÚx •ÊU Pmk¨£õmiÀ øÁzxUöPõÒÍ
÷Ásk® GßÓ μè¯õÂß A¤¨¤μõ¯zøu Czuõ¼ Aμ_
Bu›UQÓx. ÷©¾® Q»õL£zøu x¸UQ¯ºPÎhª¸¢x }UQ
118
ÂkÁuØS Czuõ¼ Aμ_ uÚx •Ê BØÓø»U öPõsk EuÂ
ö\´¯ u¯õμõP ÇUQÓx. BP÷Á ÷uøÁ¨£mhõÀ,
Q»õL£zøu •Êø©¯õP AÈzxÂkÁ÷u ]Ó¢ux.'' ÷©Ø-
TÓ¨£mh GÀ»õ uPÁÀPÐ® Q»õL£zøu £»ÃÚ¨£kzv
Aøu •Êø©¯õP AÈzxÂh ÷Ásk® Gß£xuõß ÷©Ø-
Pzv¯ Tmho |õkPÎß ¤μõuõÚ SÔU÷PõÍõP Ç¢ux
Gß£øu öuÎÁõP _miU PõmkQßÓÚ.
GÛÝ®, Q»õL£zøu AÈ¨£uØS Ehß£kÁuØS G¢u-
öÁõ¸ •ì¼•® uõ¯μõP CÀø»! Aμ¦ •ì¼®Î¾ÒÍ
x÷μõQPÒ ¤›mhÝhß Cøn¢x ö\¯À£mh÷£õx® Aμ¦
©UPÒ Q»õL£zøu u[PÐUS›¯x Gß÷Ó TÔÁ¢uõºPÒ.
x¸UQ¯ºPøÍ ö£õÖzuÁøμ Q»õL£zøu {ø»{ÖÁzx-
ÁuØPõP ÷\õºÁøh¯õ©À •¯Ø] ÷©ØöPõshõºPÒ.
Q»õL£zvß «x AÁºPÒ öPõsh ÷|\•® Â_Áõ\•®
AÁºPÎß Bß©õUPÎß BÇ©õP ÷Á¹ßÔ°¸¢ux. CÍ¢-
x¸UQ¯º C¯UPzvÚºPÎÀ J¸]»øμz uÂºzx ©ØÓ
AøÚÁ¸® Q»õL£zøu £õxPõ¨£uØPõP £õk£mhõºPÒ.
÷©¾® Cì»õª¯ Aμ]ß AøÚzx ¤μ÷u\[PøÍ²®
Q»õL£z÷uõk JßÔøÚUP £õk£mhõºPÒ. Q»õL£zøu
AÈzxÂh ÷Ásk® GßÓ ÷©ØPzv¯ºPÎß vmhzvØS
•ì¼®PÎhzvÀ GzuøP¯ BuμÄ® Põn¨£hÂÀø».
BP÷Á, Cì»õª¯ §ªø¯ ÷©ØPzv¯ºPÒ BUQμªzv¸¢u
÷£õv¾® Q»õL£zøu }USÁx Gß£x AÁºPÐUS ö£¸®
\Áõ»õP÷Á Ç¢ux. •ì¼®PÎß JßÖ£mh ÷£õUøPU
Psh ÷©ØPzv¯ºPÒ Q»õL£zøu AÈUP ÷Ásk® GßÓ
u[PÎß SÔU÷PõøÍ ©øÓzx øÁzxUöPõsk ö\¯À-
£mhõºPÒ. ÷©¾® •ì¼®PÒ GÁ¸® AÔ¢x öPõÒÍõuÁõÖ
u[PÒ vmhzøu CμP]¯©õP £õxPõzxU öPõshõºPÒ.
Q»õL£zøu AÈUS® ö\¯À£õmiÀ ÷|μi¯õP Dk£hõ©À
©øÓ•P©õP Aøu £»ÃÚ¨£kzx® ö\¯À£õmiÀ •u¼À
Dk£mhõºPÒ. Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμ]ß EmPmhø©¨¤À
Â›\ÀPøÍ HØ£kzxÁuß ‰»® AuØS £»©õÚ Ai-
öPõkUP vmhªmhõºPÒ. CuØPõP £À÷ÁÖ vmh[PøÍ
wmi ö\¯»õØÔÚõºPÒ. •uÀ E»P ²zuzv¼¸¢x Q»õL£õ
Aμø\ Â»QU öPõÒÐ®£i ö\ú ¤ßÚº AuÝhß uÛ¯õP
Kº Aø©v Ehß£iUøPø¯ HØ£kzvU öPõshõºPÒ. C¢u
119
Aø©v Ehß£iUøPø¯ x¸¨¦a ^mhõP ¤μ÷¯õQzx

Q»õL£õ Aμø\ ìu®¤UP øÁzuõºPÒ. Q»õL£õ Aμø\
£»ÃÚ¨£kzv Auß ¤ßÚº Aøu •Êø©¯õP AÈUP
÷Ásk® GßÓ u[PÎß vmhzvÀ ÷©ØPzv¯ºPÒ ªS¢u
PÁÚzxhß ö\¯À£mhõºPÒ.
120
Q»õL£z Aμ]ØS GvμõP ÷©ØPzv¯

Aμ_PÒ á©õÀ£õåõøÁ
ysiÂkuÀ
Eì©õÛ¯ Aμ]À ö\ÀÁõUS ö£ØÓÁºPÍõPÄ® Aøu

•uÀ E»P¨ ÷£õ›¼¸¢x Â»P øÁzx Tmho |õkPÐhß
uÛ¨£mh Aø©v Ehß£iUøP HØ£kzvU öPõÒÐ®
•iÄUS Cmka ö\ÀÁuØS BØÓÀ ö£ØÓÁºPÍõPÄ®
Q»õL£õ Aμ]ß ö\ÀÁõUS ªUP CμõqÁ AvPõ›PÒ
ÂÍ[QÚõºPÒ. ©ØÓÁºPøÍ¨ ö£õÖzuÁøμ Cøu ö\´-
ÁuØS›¯ BØÓø» AÁºPÒ ö£ØÔ¸UPÂÀø». ¤›mh-
Ýhß, L¤μõßéúh® Cøn¢x ö\¯À£mh ]» x÷μõQ-
PÍõÚ Aμ¦PøÍ¨ ö£õÖzuÁøμ AÁºPÒ Aμ]¯ÀÁõvPÒ
GßÓ A¢uìxUS ÁÍºa] Aøh¯ÂÀø». ÷©¾® AÁºPÎß
Gá©õÚºPÍõÚ ¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì Aμ_PÐ® AÁºPÒ
Cì»õª¯ Aμ]ß «x ö\ÀÁõUS ö£ØÖÂkÁõºPÒ GßÖ
P¸uÄªÀø». Eì©õÛ¯ Aμ]ØöPvμõP EÍÁõÎ¯õP
ö\¯À£mk ]» |õ\÷Áø»PøÍ ö\´²® £oø¯ ©mk÷©
AÁºPÒ ÷©ØöPõsk Á¢uõºPÒ. îáõì ©õPõnzvß
åŸL£õP Ç¢u åŸL¨ íüøéß C¨Ý A¼ ÷£õßÓ ¤μuõÚ
x÷μõQPÒ Th Cì»õª¯ Aμ]À ö\ÀÁõUS ö£ÖÁvÀ
ªPÄ® £»ÃÚ©õP÷Á Ç¢x Á¢uõºPÒ. Cì»õª¯
£øh¯õÚ Eì©õÛ¯ CμõqÁzvÀ |õ\÷Áø»PÒ ¦›¯Ä®
x¸UQ CμõqÁ ÃμºPÐUS GvμõP B²u¨£øh ÁmhõμzvÀ
uÁÓõÚ ö£õxUP¸zøu HØ£kzuÄ® ¤›mhß CÁºPøÍ
£¯ß£kzvU öPõshx. x¸UQ CμõqÁ ÃμºPÐUS GvμõP
•ì¼®PÒ Â÷μõu® öPõsk AÁºPøÍ PõL¤ºPÒ GßÖ
121
£È_©zv AÁºPÐUS GvμõP å›¯õÂß PmhøÍ¨£i

âíõøu ¤μPhÚ¨£kzu ÷Ásk® Gß£xuõß ¤›mhÛß
vmh©õS®. CuØPõPzuõß ]» Aμ¦ x÷μõQPøÍ ¤›mhß
£¯ß£kzv, x¸UQ¯ CμõqÁ ÃμºPÐUS GvμõP |õ\-
÷Áø»°À Dk£mhx. BP÷Á •uÀ E»P¨ ÷£õ›¼¸¢x
Eì©õÛ¯ Aμø\ Â»P øÁUP •¯Ø] ÷©ØöPõÒÐ® ÷£õx
÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÒ Aμ¦ CμõqÁ AvPõ›PøÍ
u[PÎß C»UPõP BUQU öPõÒÍõ©À x¸UQ CμõqÁ
AvPõ›ø¯ u[PÎß C»UPõP BUQU öPõÒÁvÀ PÁÚ®
ö\¾zvÚ.
x¸UQ¯ CμõqÁ AvPõ›PÎÀ Cμsk |£ºPÒ ¤›mhÛß
PÁÚzøu DºzuõºPÒ. CÆÂ¸Á¸® öáº©ÛUS GvμõP
öÁÖ¨¦ öPõshÁºPÍõP Ç¢uõºPÒ. GÚ÷Á •uÀ E»P¨
÷£õ›À Eì©õÛ¯ Q»õL£õ öáº©Û²hß Tmho ÷\º¢x
÷£õ›mhuØS CÁºPÒ Pk® Gvº¨¦ öu›ÂzuõºPÒ. ÷©¾®
Bm] AvPõμzøu øP¨£ØÓ ÷Ásk® GßÓ SÔU÷PõÐ®
CÆÂ¸Á›h® Ç¢x Á¢ux. á©õÀ £õåõ ©ØÖ® •ìuL£õ
P©õÀ £õåõ BQ¯ C¢u ÇÁ¸® Q»õL£õ Aμ]ß
CμõqÁzvÀ AvPõ›PÍõP Ç¢x Á¢uõºPÒ. CÍ{ø»
AvPõ› (Junior Officer) ¯õP Ç¢u PõμnzvÚõÀ •ìuL£õ
P©õÀ £õåõÄUS G¢u Âu •UQ¯zxÁ•® CÀ»õ©À
Ç¢ux. BÚõÀ AÁº ªS¢u \õxº¯® öPõshÁμõPÄ®
Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP ö\¯À£kÁvÀ AvP BºÁ®
öPõshÁμõP Ç¢u÷uõk Bm] AvPõμzvß «x SÔöPõsh-
ÁμõPÄ® Ç¢xÁ¢uõº. á©õÀ £õåõøÁ¨ ö£õÖzuÁøμ
ö\ÀÁõUS ªS¢u CμõqÁ AvPõ›¯õP Ç¢xÁ¢uõº.
HöÚÛÀ Eì©õÛ¯ Aμ\õ[P Pmhø©¨ø£ ‰ßÖ ÷£ºPÒ
Bmi¨£øhzx Á¢uõºPÒ. AÁºPÒ ¤μu© Aø©a\º uÀAz
£õåõ, CμõqÁ Aø©a\º AßÁº £õåõ ©ØÖ® |õßPõ®
£øh¨¤›Âß uÍ£v¯õPÄ® ]›¯õÂß BÐ|μõPÄ®
ÂÍ[Q¯ á©õÀ £õåõ BQ÷¯õº BÁº. BP÷Á ÷©ØPzv¯
Tmho Aμ_PÒ á©õÀ£õåõøÁ Dº¨£uØS •¯Ø] ÷©Ø-
öPõshÚ. uºuÜì vmh |hÁiUøP ÷uõÀÂ- ² ØÓøu
Akzx Eì©õÛ¯ Aμ]ØS GvμõP P»P® ö\´²®£i ysk-
ÁuØPõP Tmho Aμ_PÒ á©õÀ£õåõøÁ \¢vzuÚ.
HöÚÛÀ Q.¤. 1915&À H¨μÀ 25&À ¤›mhß Cìuõß§À «x
122
uõUSuÀ |hzv PÀ¼÷£õ¼ (Gallipoli) £Svø¯ øP¨£ØÔU
öPõshx. GÛÝ® Eì©õÛ¯ Aμ]ß CμõqÁ® Gvº
uõUSuÀ |hzv ¤›miè CμõqÁ® ÷©¾® •ß÷ÚÓõuÁõÖ
ukzx {Özv¯x. Cuß Põμn©õP ¤›miè CμõqÁ® Kº
AiTh •ß÷ÚÓ •i¯õ©À ö£¸® ÷uõÀÂø¯ GvºöPõÒÍ
÷|›mhx. Tmho £øhPÎß uÍ£v öáÚμÀ íõªÀhß
CμõqÁ¨£øhPøÍ²® B²u[PøÍ²® ÷©ØöPõsk
AvP©õP AÝ¨¤øÁUS©õÖ ¤›miè CμõqÁ Aø©a\º
»õºk Qmö\Ú¸US BPìm 16&À u¢v AÝ¨¤Úõº. CuØS®
÷©»õP AU÷hõ£º 14&À ¤›miè Aμ_ uºuÜì vmh
|hÁiUøP°ß uÍ£v öáÚμÀ íõªÀhøÚ }UQÂmk
AÁ¸US¨ £v»õP öáÚμÀ \õº»ì ÷©õß÷μõ Gß£Áøμ
AÝ¨¤ uºuÜì vmh |hÁiUøP £ØÔ Â\õμøn ÷©Ø-
öPõÒÐ®£i PmhøÍ°mhx. AU÷hõ£º 28&À öáÚμÀ
÷©õß÷μõ CμõqÁ ö£õx¨£o FÈ¯ºPÐhß uºuÜì Á¢x
{ø»ø¯ B´Ä ö\úõº. uºuÜì PhØPøμ°À {Özv
øÁUP¨£mi¸¢u Tmho £øhPøÍ²® ¤›miè CμõqÁ
•Põ®PøÍ²® AÁº £õºøÁ°mhõº. ¤ÓS ²zu •Põø© Põ¼
ö\´¯ ÷Ásk© GßÖ £›¢xøμ ö\´x CμõqÁ Aø©a\¸US
AÁº u¢v AÝ¨¤Úõº. GÛÝ® ÷©õß÷μõÂß u¢v SÔzx
SÇ¨£® Aøh¢u CμõqÁ Aø©a\º »õºk ]m\Úº
uºuÜéúUS uõ÷© ÷|μi¯õP ö\ÀÁx GßÖ •iÄ ö\úõº.
Q.¤. 1915 |Á®£º 9&À AÁº uºuÜì Á¢x PhØPøμ Kμzv»
{ÖzvøÁUP¨£mi¸¢u Tmho £øhPøÍ²® ¤›miè
©ØÖ® L¤μõßì CμõqÁ •Põ®PøÍ²® £õºøÁ°mhõº.
¤ÓS öáº©Û°hª¸¢x ¥μ[QPøÍ²® öÁi©¸¢xPøÍ²®
Eì©õÛ¯ Aμ_ ö£ÓõuÁøμ°À Tmho¨ £øhPÒ ªS¢u
ö|¸UPiø¯ GvºöPõÒÍ ÷Ási°¸US®. Cuß ¤ßÚº
i\®£º •uÀ ÷uv¯ßÖ Tmho¨ £øhPÒ vjöμßÖ u[PÒ
•Põ®PøÍ Põ¼ ö\´xÂmk öÁÎ÷¯ÔÂmhÚ. uºuÜì
vmh|hÁiUøP°ß ÷uõÀÂ¯õÀ HØ£mh C¢u CUPmhõÚ
SÇ¨£zvÀuõß Tmho Aμ_PÒ á©õÀ £õåõøÁ \¢vzx
AÁº Eì©õÛ¯ Aμ_US GvμõP P»P® ö\´¯÷Ásk®
Gß£uØPõP AÁ›h® ÷£a_ Áõºzøu |hzvÚ. C¢u ÷£a_-
Áõºzøu°À öPõÒøP AÍÂÀ Ehß£õk öPõsh á©õÀ-
£õåõ Tmho Aμ_PÎh® ]» {£¢uøÚPøÍ Âvzuõº. Q.¤.
1915 |Á®£º 26&À μè¯õÂß öÁÎ²ÓÄz xøÓ £õ›ì ©ØÖ®
123
÷μõ® BQ¯ uÚx Ç yuμP[PÐUS® 6391 GßÓ Gs öPõsh

u¢v JßøÓ AÝ¨¤¯x. AvÀ TÓ¨£mi¸¢uuõÁx,
""Cìuõß§À |Pμzvß Bº«Û¯ ©UPÒ Ámhõμzv¼¸¢x
|©US ö\´v AÝ¨£¨£mkÒÍx. RÌUPsh {£¢uøÚPøÍ
{øÓ÷ÁØÔÚõÀ Cìuõß§À Aμ_US GvμõP P»P® ÷©Ø-
öPõÒÁuØS á©õÀ£õåõ u¯õμõP Ç¨£uõP |©US uPÁÀ
öu›ÂUP¨£mkÒÍx.''
1. ]›¯õ, £õ»ìwÚ®, DμõU, Aμ¨ìuõß, Q¼UQ¯õ,

Bº«Û¯õ ©ØÖ® Sºvìuõß BQ¯ ¤μ÷u\[PøÍ
EÒÍhUQ¯ _ÀuõÛß uø»ø©°À C¯[S® Eì©õÛ¯
Aμ]ß CøÓ¯õsø©ø¯ Tmho Aμ_PÒ A[RP›UP
÷Ásk®.
2. _Àuõß GßÝ® Aμ]ß uø»ø© AvPõμzøu Aí©x

á©õÀ £õåõ Aøh¢x öPõÒÁøu A[RP›UP ÷Ásk®.
AÁ¸US¨ ¤ßÚº AÁμx ©PÝ® AÁμx ÷£μÝ®
AvPõμzøu Aøh¢x öPõÒÍ ÷Ásk®.
3. C¨÷£õx _ÀuõÝ® (P½L£õ) AÁμx Aμ_® öáº©Û°ß

øP°À øPv¯õP ÇUQÓõºPÒ Gß£øu Aí©x á©õÀ
£õåõ ¤μPhÚ¨£kzxÁ÷uõk AÁºPÒ«x ÷£õº AÔÂ¨¦
ö\´Áøu A[RP›UP ÷Ásk®.
4. Aμ]ß «xÒÍ Gvº¨ø£ á©õÀ£õåõ AÔÂzxÂmk

AuÝhß ÷£õº¦›ÁuØS u¯õμõS® £m\zvÀ Tmho
Aμ_PÒ AÁ¸øh¯ CμõqÁzvØS ÷uøÁ¯õÚ
B²u[PÒ, EnÄ, CμõqÁU P¸ÂPÒ BQ¯ÁØøÓ
ÁÇ[P-÷Ásk®.
5. ÷£õº •i²® Áøμ Tmho Aμ_PÒ á©õÀ £õåõÄUS

÷uøÁ¯õÚ {v²uÂPøÍ ÁÇ[P÷Ásk®.
6. á»\¢vø¯²® (Straits) CÀuõß§ø»²® Tmho Aμ_-

PÎh® J¨£øh¨£uØS á©õÀ £õåõ \®©vUQÓõº.
7. Bº«Û¯ºPÐUS EuÂ ö\´ÁuØS›¯ _u¢vμ©õÚ ÁÈø¯

HØ£kzx® ö£õÖ¨ø£ á©õÀ£õåõ÷Á HØÖU öPõÒQÓõº.
124
CøÁPÒuõß á©õÀ£õåõ SÔ¨¤mi¸¢u {£¢uøÚPÒ.
C¢u {£¢uøÚPÒ SÔzx ¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì Aμ_-
PÐhß μè¯õ ÷£a_Áõºzøu |hzv¯x. C¢u {£¢uøÚPøÍ
μè¯õ HØÖUöPõsh÷£õx® ¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì
Aμ_PÒ HØÖU öPõÒÍÂÀø». Q.¤. 1915 i\®£º 12&À μè¯õ
öÁÎ²ÓÄ xøÓ°ß \õº{ø» ÷Á¢uº 6130 GßÓ Gs öPõsh
u¢vø¯ ¦Põöμìm |P›¾ÒÍ μè¯ Aμ_z yu¸US
AÝ¨¤Úõº. AvÀ TÓ¨£mi¸¢uuõÁx, ""á©õÀ£õåõ TÖ®
Âå¯[PøÍ HØÖU öPõÒÁuØS \õzv¯® ÇUQÓx ÷©¾®
AÁ]¯® HØ£k® GßÓõÀ AÁº ÷Põ¸Áøu {øÓ÷ÁØÖ-
ÁuØS›¯ ÁõUSÖvø¯ Tmho Aμ_PÎhª¸¢x |®©õÀ
ö£ØÖzuμ C¯¾®.'' GÛÝ® Tmho Aμ_PÒ C¢u
{£¢uøÚPøÍ HØ£uØS ©ÖzxÂmhuõP öu›QÓx. Q.¤.
1915 i\®£º 27&À £õ›ì |Pμzv¾ÒÍ μè¯ Aμ_z yuº uÚx
Aμ_US J¸ u¢v AÝ¨¤Úõº. AvÀ AÁº ¤ßÁ¸©õÖ
SÔ¨¤mi¸¢uõº. ""6391 GsqÒÍ E[PÒ u¢vø¯ |õß
ö£ØÖUöPõs÷hß. Auß |PÀ JßÖ ÷©õßë¯º ¤›¯ÝUS
AÝ¨£¨£mi¸UQÓx. AÁº Av¾ÒÍ Âå¯® SÔzx
ªS¢u BÁÀ öPõshÁμõP Ç¨£xhß |õøÍ Tk® ©¢v›
\ø£°À uõ©uªßÔ Cøu \©º¨¤UP¨ ÷£õÁuõPÄ® AÔÂz-
xÒÍõº. ÷©¾® C¢u {£¢uøÚPÒ |©US HØ¦øh¯uõP
Ç¢u÷£õv¾® ¤›mhÛß SÔU÷PõÐUS CøÁ AÝT»-
©õP CÀ»õu PõμnzuõÀ Ax CÁØøÓ ©ÖUPUTk® GßÖ®
GßÛh® TÔÚõº.''
Cuß¤ßÚº C¢u {£¢uøÚPøÍ HØ£v¼¸¢x L¤μõßì

¤ßÁõ[QU öPõshx. Q.¤. 1915 i\®£º 29&À μè¯ Aμ_zyuº
uÚx •uÀ u¢v°ß öuõhºa]¯õP ©ØöÓõ¸ u¢vø¯ AÝ¨¤-
Úõº. AvÀ TÓ¨£mi¸¢uuõÁx, ""L¤μõßì Aø©a\º C¢u
Ehß£õmiØS uÚx Gvº¨ø£ PõmkÁuØS u¯[PÂÀø».
L¤μõßì Aμ_ C¢u Ehß£õmiÀ ]» {£¢uøÚPÒ SÔzx
£õμõmk öu›Âzv¸¨£x®, Eì©õÛ¯ AvPõμ Aø©¨¦US
( ) GvμõP P»Pzøu yskÁx AÁ]¯® Gß£øu Ax
Enº¢v¸¨£x® {a\¯®uõß! ÷©¾® C¢uU P»P® E»P¨-
÷£õ›À AÁºPÐUS ªPÄ® AÝT»©õP ÇUS® GßÖ®
P¸xQÓõºPÒ. GÛÝ® á©õÀ£õåõÄhß C¢u vmh® SÔzx
÷£a_Áõºzøu |hzxÁx ‰»® Cìuõß§ø»²®
125
á»\¢vø¯²® øP¨£ØÖ® SÔU÷PõÒ {øÓ÷ÁÖ® A÷u

÷ÁøÍ°À QÇUS ¤μõ¢v¯[PÎÀ L¤μõßêß AvPõμ®
{ø»ö£ÖÁx SÔzx G¢u vmh•® CvÀ Ch®ö£ÓÂÀø»
Gß£øu AÁºPÒ |ßS AÔ¢v¸U-QÓõºPÒ.''
Cuß¤ßÚº Ehs£õmk ÷£a_Áõºzøu°À P»¢x öPõÒ-

ÁuØS ©Ö¨¦ öu›ÂUS® AÔÂ¨ø£ ¤›mhß öÁÎ°mhx.
Q.¤. 1916 áÚÁ› 27&À »shß |P›¾ÒÍ μè¯ Aμ_z yuº
ö\°sm ¥mhºì£ºU |Pμzv¾ÒÍ μè¯ öÁÎ ÂÁPõμ
Aø©a\¸US J¸ u¢v AÝ¨¤Úõº. AvÀ TÓ¨£mi¸¢u-
uõÁx, ""C¢u ÂÁPõμzøu •Êø©¯õP £›^»øÚ ö\´x
Auß JÆöÁõ¸ A®\zøu²® BÇ©õP B´Ä ö\ú ¤ßÚº
u[PÒ |»øÚ P¸zvÀöPõsk C¢u ÷£a_ Áõºzøu°¼¸¢x
Â»Q°¸¨£x ]Ó¢ux GßÖ ¤›mhß Aμ_ P¸xÁuõP
{UPÀéß GßÛh® TÔÚõº.'' Eì©õÛ¯ Aμø\ E»P¨-
÷£õ›¼¸¢x ¤ßÁõ[P øÁUP ÷Ásk® GßÖ®, AvPõμzøu
øP¨£ØÖÁuØS Eì©õÛ¯ Aμ_ CμõqÁzv¾ÒÍ ]»
AvPõ›PøÍ ysiÂh÷Ásk® GßÖ® Tmho Aμ_PÒ
vmhªmhzøu C¢u u¢vPÒ _miUPõmkQßÓÚ. GÛÝ®
÷©ØPzv¯ºPÒ Q»õL£õ Aμø\ xsk xshõP Eøhzu-
¤ßÚº Aøu •Êø©¯õP AÈzxÂh ÷Ásk® GßÖuõß
ö£›x® Â¸®¤ÚõºPÒ. SøÓ¢u£m\® J¸ Tmhõm] Aø©¨-
£õP Cì»õª¯ §ª°ß JØÖø©ø¯ {ø»{Özu ÷Ásk®
GßÖ® A÷u ÷ÁøÍ°À Q»õL£zøu²® £õxPõUP ÷Ásk®
GßÖ® á©õÀ£õåõ {£¢uøÚ Âvzu PõμnzuõÀ AÁ¸øh¯
vmhzøu ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ {μõP›zu÷uõk AÁ¸hß
÷£a_Áõºzøu |hzuÄ® ©ÖzxÂmhÚ. BP÷Á u[PÒ
vmh[PÒ {øÓ÷ÁØÖÁuØS ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ ÷ÁÖÂu-
©õP ö\¯À£mhx C¯À£õÚ Âå¯÷©.
Eì©õÛ¯ Aμø\ E»P¨÷£õ›¼¸¢x ¤ßÁõ[P øÁ¨£-

uØPõP ©UPõ |Pμzvß åŸL£õP Ç¢ íüøéß C¨Ý A¼
Gß£Á›ß ‰»©õP ÷©ØPzv¯ºPÒ •¯Ø] ÷©ØöPõs-
hõºPÒ. Ax £»ÚÎUPÂÀø» Gß£uõÀ AÁºPÒ £À÷ÁÖ
x¸UQ CμõqÁ AvPõ›PÒ ‰»©õP •¯Ø] ÷©ØöPõs-
hõºPÒ. C¢u ÂÁPõμ® öuõhº£õP G¢uÂu©õÚ ÷£a_
ÁõºzøuPÐ® |øhö£ÓÂÀø» GßÓ÷£õx® B›L¨ £õåõ,
126
uõ©õx L£Ÿz £õåõ ©ØÖ® CÁºPøÍ¨ ÷£õßÓ ¤›miè
øPUT¼PÒ ]»º Eì©õÛ¯ Aμ]À Fk¸Â°¸¢uõºPÒ.
¤›miè CμõqÁzxhß öuõhº¦ öPõsi¸¢u C¢u
øPUT¼PÒ •uÀ E»P¨÷£õ¸US •ß¦ \ºÁ \õuμn©õP
u[PÒ x÷μõP |hÁiUøPPÎÀ Dk£mkU öPõsi¸¢uõºPÒ.
÷£õº {Özu AÔÂ¨¦ HØ£mhuØS ¤ß¦ C¢u øPUT¼PÎÀ
Ç¢u J¸ |£º Cìuõß§¾US ö\ßÖ Tmho £øhPÎß
uÍ£v²hß Cøn¢x Q»õL£õ Aμø\ AÈUS® \vzvmh[-
PÐUS ö£¸® £[PÎ¨ø£ ö\úõº. BP÷Á Cx £ØÔ¯
uPÁÀPÒ öÁmh öÁÎa\® BUP¨£hõu ÷£õx® C¢u |£º
Tmho¨ £øhPÐhß £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ öuõhº¦PøÍ²®
CμP]¯ ÷£μ[PøÍ²® ÷©ØöPõsi¸¢v¸UPU Tk®
Gß£uØS {øÓ¯÷Á \õzv¯UTÖPÒ ÇUQßÓÚ.
•ìuL£õ P©õÀ £õåõÂß ¤μ÷Á\®
•uÀ E»P¨ ÷£õº xÁ[Q¯ \©¯zvÀ ö\õØ£©õÚ

AÔ•P® öPõsh CÍ{ø» AvPõ›¯õP÷Á •ìuL£õ P©õÀ
Ç¢uõº. AÁº ÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPÎÀ ÷©õP® öPõshÁ-
μõPÄ® Cì»õª¯ ]¢uøÚPÐUS GvμõÚÁμõPÄ® ¤›miè
Aμ_ «x ªS¢u ÷|\® öPõshÁμõPÄ® öáº©Û «x
Pkø©¯õÚ öÁÖ¨¦ öPõshÁμõPÄ® Ç¢x Á¢uõº.
AÚL÷£õºhõ (Ana Forta) ²zuzvÀ P»¢x öPõsh ¤ßÚ÷μ
AÁº ¤μ£»©øh¢uõº. Cuß ¤ßÚº SÔ¨¤hzuUP
¤μ£»zøu AÁº ö£ØÖU öPõsh÷uõk Po\©õÚ ö\ÀÁõU-
øP²® Aøh¢x öPõshõº.
•uÀ E»P¨÷£õ›ß CμshõÁx BsiÀ (Q.¤. 1915)
L¤μõßì |õmiß {»¨£μ¨¦PøÍ øP¨£ØÖ® •¯Ø]ø¯
öáº©Û {Özv øÁzux. HöÚÛÀ CÆÂ¸ ÁÀ»μ_PÐ®
JßøÓö¯õßÖ ÷uõØPizx öPõshuõÀ •Êø©¯õÚ
öÁØÔø¯ Ç|õkPÐ® ö£ÖÁuØS C¯»ÂÀø». C¢{ø»-
°À μè¯ºPÒ ÷£õ›À ö£¸® ¤ßÚøhøÁ GvºöPõÒÍ
÷|›mhx. ÷©ØPzv¯ |õkPÒ AuØS öuõhº¢x öÁi©¸¢x-
PøÍ AÝ¨¤ øÁUPÂÀø» GßÓõÀ AuÚõÀ GÊ¢x ÷£õ›h
•i¯õu {ø» HØ£mi¸¢ux. μè¯õÂØS EuÂ ö\´ÁuØPõP
÷©ØPzv¯ |õkPÒ ²zu uÍÁõh[PÐhß AÝ¨¤ øÁzu
P¨£ÀPÒ ©zv¯ uøμUPhÀ £Sv°À ¤iUP¨£mkÂmhuõÀ,
127
AøÁ μè¯õÂß øPPÐUS ö\ßÓøh¯ •i¯ÂÀø».

BP÷Á μè¯õÄUS öuõhº¢x ²zu ö£õ¸mPøÍ AÝ¨¤
øÁUS® ö£õ¸mk á»\¢vø¯ vÓ¢xÂkÁuØPõP
Cìuõß§¼ß «x uõUSuÀ |hzxÁx ÷©ØPzv¯ Aμ_PÐUS
Pmhõ¯©õQÂmhx. Aa\©¯zvÀ Eì©õÛ¯ CμõqÁzvß
uÍ£v ö£õÖ¨¦ öáº©Û°ß öáÚμÀ Km÷hõ¼©ß Áõß
éõßhºì Gß£Á›h® AÎUP¨£mi¸¢ux. CμõqÁ¨
£øh°ß J¸ ¤›ÄUS uÍ£v¯õP AÀ Põ°®Põ® GßÖ ¦PÌ-
£mh •ìuL£õ P©õÀ {¯ªUP¨£mi¸¢uõº. Ca\©¯zvÀ-
uõß Tmho¨£øhPÒ á»\¢vø¯ vÓ¢xÂkÁuØPõP
Cìuõß§À «x uõUSuÀ |hzvÚ.
Q.¤. 1915 H¨μÀ 15&À •øÓ¯õÚ u¯õ›¨¦hß J¸ ö£¸®

uõUSuø» |hzxÁuØS ¤›mhß vmhªmi¸¢ux. C¢u
uõUSuÀ ÷©ØöPõÒÍ¨£mh÷£õx, ¤›miè £øhPÒ
Eì©õÛ¯ £øhPøÍ ]uÓizxmk PõÀ¼÷£õ¼ £Svø¯
Aøh¢xÂmhÚ. Cuß Põμn©õP Eì©õÛ¯ CμõqÁzvß
£øh¨¤›Âß uÍ£vø¯ }UQÂmk AÁμx ChzvÀ
AÀPõ°® Põ® •ìuL£õ P©õø» öáÚμÀ éõshº {¯ªz-
uõº. uºuÜì ¤μõ¢v¯zvØS A¸QÀ Ç¢u P»Áμ¨ £Sv¯õÚ
AÚL÷£õºhõ ÂØS A¸QÀ {ø»öPõsi¸¢u Eì©õÛ¯
£øh¨¤›ÂØS •ìuL£õ P©õÀ uÍ£v¯õP {¯ªUP¨-
£mi¸¢uõº. J¸ £ÒÍzuõUQß Ea]°À {ø»öPõsi¸¢u
Eì©õÛ¯ £øhPÐUS GvμõP uõUSuÀ |hzv •ß÷ÚÔa
ö\À¾® PiÚ©õÚ ²zuzøu ¤›miè £øhPÒ ÷©ØöPõÒÍ
÷Ási°¸¢ux. £» |õmPÒ ²zu® |h¢u÷£õv¾® C¢u
Cμsk £øhPÎÀ GxÄ® ÷£õ›À öÁØÔ ö£ØÖ ªøPzx
{ØP •i¯ÂÀø». Eì©õÛ¯ £øhPÒ Ea]°À Ç¢uÁõÖ
u[PÒ {ø»ø¯ £õxPõzxU öPõsi¸¢uÚ. AøÁPÐhß
¤›miè £øhPÒ öuõhº¢x ÷£õ›mkU öPõsi¸¢uÚ.
C¢{ø» £» ©õu[PÒ }izxU öPõsi¸¢u÷£õx,

vjöμßÖ i\®£º 15&® |õÒ CμÂÀ •Êø©¯õÚ Kº CμP]¯
`Ç¼À PõÀ¼÷£õ¼ PhØPøμ ÁÈ¯õP ¤›miè £øhPÒ
u[PÒ ²zu •Põ®PøÍ Põ¼ö\´xÂmk öÁÎ÷¯Ôa ö\ßÖ-
ÂmhÚ! Ba\›¯® Aøh²® ÂuzvÀ ¤›miè PhØ£øh°ß
P¨£ÀPÒ u[PÒ ÷£õºÃμºPøÍ HØÔUöPõsk AÁ\μ
128
AÁ\μ©õP ¦Ó¨£mk ö\ßÖ ©øÓ¢xÂmhÚ. C¢u öÁÎ-
÷¯ØÓzvß ÂøÍÁõP ²zu® J¸ •iÄUS Á¢ux!
²zu® •i¢u ¤ßÚº, uÍ£v •ìuL£õ P©õÀ ÷£õº

AÔUøP JßøÓ öáº©Û uÍ£v°h® AÎzuõº. ÷©¾®
÷£õ›À ÷\u•ØÓ uÚx øPUPiPõμzøu²® AÁº öáÚμÀ
éõshºêh® J¨£øhzuõº. ÷£õºUPÍzvÀ •ìuL£õ
P©õø» ÷|õUQ _h¨£mh ÷uõmhõ JßÖ SÔuÁÔ
AÁ¸øh¯ øPUPiPõμzøu uõUQ Aøu ÷\u¨£kzvÂmhx.
öáº©Û öáÚμÀ éõshºì A¢u PiPõμzøu ö£ØÖU-
öPõsk Aøu ußÛh® {øÚÄ £›\õP øÁzxU öPõshõº.
AuØS £v»õP AÁº ußÝøh¯ u[P øPU PiPõμzøu
•ìuL£õ P©õ¾US Aß£Î¨£õP ÁÇ[QÚõº.
²zu® •iÄØÓ ¤ßÚº, Eì©õÛ¯ CμõqÁzvÀ

•ìuL£õ P©õÀ ªS¢u ¤μ£»zøu Aøh¢x öPõsh÷uõk
|m\zvμ A¢uìxUS® E¯º¢xÂmhõº. HöÚÛÀ C¢u ²zu®
Po\©õÚ ÂÍ®£μzxUS Em£kzu¨£mh÷uõk ¤›miè
£øhPÐUS GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ö£ØÓ ö£¸® öÁØÔ¯õP
]zu›UP¨£mhx. BÚõÀ Esø©°À Eì©õÛ¯ Aμ_ E»P
²zuzv¼¸¢x Â»QU öPõÒÍ ÷Ásk® GßÓ Gsnzøu÷¯
•ìuL£õ P©õÀ EÒÑμ öPõsi¸¢uõº. AÚL÷£õºhõÂß
²zuzvß ‰»® AÁº ¦v¯ ö\ÀÁõUøP ö£ØÔ¸¢u÷£õx®
Eì©õÛ¯ CμõqÁ® E»P¨ ÷£õ›¼¸¢x Â»Q ¤ßÁõ[QU
öPõÒÍ ÷Ásk® Gß£uØPõP ö£¸® •¯Ø]PÒ ÷©Ø-
öPõÒÍU Ti¯ÁμõP Ç¢xÁ¢uõº. CμõqÁ¨ £øh°À uõß
ö£ØÔ¸¢u ¦v¯ ö\ÀÁõUQß Põμn©õP uÚx A¤¨¤μõ-
¯zøu ©ÚvÀ øÁzxUöPõsk ö\¯»ØÖ ÇUS® {ø»ø¯
÷©ØöPõÒÍõ©À ußÝøh¯ A¤¨¤μõ¯zvØS BuμÁõP £»
ö\ÀÁõUS ªUP CμõqÁ AvPõ›PøÍ v¸¨¦® •¯Ø]°À
•ìuL£õ P©õÀ Dk£mhõº. BÚõÀ AÁ¸øh¯ A¤¨-
¤μõ¯zøu ö\Â²ØÓÁºPÒ AÁ¸hß P¸zx ÷ÁØÖø©
öPõsh÷uõk AÁº«x ªS¢u G›a\»øh¢uõºPÒ. CuÚõÀ
•ìuL£õ P©õÀ \¢÷uPzvØS›¯ J¸ ©ÛuμõP÷Á P¸u¨-
£mhõº. AÁ¸øh¯ CμõqÁzvÓÛÀ |®¤UøP öPõs-
i¸¢u ÷£õv¾® CμõqÁ AvPõ›¯õÚ AÁº |õmiß Aμ]¯À
ÂÁPõμ[PÎÀ SÖURk ö\´Áøu J¸Á¸® Áμ÷ÁØP u¯õμõP
129
CÀø». |õmiß Aμ]¯¼À AÁº wÂμ©õP Dk£h •¯Ø]zu

÷£õöuÀ»õ® AuØS uøh¯õP÷Á £»º Ç¢x Á¢uõºPÒ.
¤›miè Aμ_ «x •ìuL£õ P©õÀ ªS¢u ©›¯õøu
öPõsi¸¢uõº. ¤›mièPõμºPÎß vÓø©°À •Ê |®¤UøP
öPõsi¸¢u÷uõk E»P¨÷£õ›À öáº©Û ÷uõÀÂ²Ö®
GßÖ® ¤›mhß öÁØÔ ö£Ö® GßÖ® EÖv¯õP |®¤UøP
öPõsi¸¢uõº. CzuøP¯ J¸ ©Ú¨£õßø©ø¯ AÁº
öPõsi¸¢uuõÀ, AÁº«x £»¸US \¢÷uP® GÊ¢v¸¢ux.
Cuß Põμn©õP AÁ¸US ö|¸UP©õP Ç¢u CμõqÁ
AvPõ›PÒ Th CμP]¯©õP PsPõoUP¨£k® {ø»US
BÍõÚõºPÒ.
130
E»P¨÷£õ›¼¸¢x Eì©õÛ¯ Aμ_

¤ßÁõ[QUöPõsk ¤›mhÝUS
Aø©v Ehß£iUøP HØ£kzvU
öPõÒÁuØPõP •ìuL£õ P©õÀ
ö\¯»õØÖuÀ
¤ ›miè £øhPøÍ öÁØÔöPõsk uºuÜì |Pμz-
v¼¸¢x öÁØÔ ÃμμõP •ìuL£õ P©õÀ Cìuõß§¾US
v¸®¤Úõº. C¢u öÁØÔ Eì©õÛ¯ CμõqÁzvß
ußÚ®¤UøP°¾® Eì©õÛ¯ Aμ]ß Si©UPÍõÚ
•ì¼®PÎß |®¤UøP-°¾® Po\©õÚ uõUPzøu HØ£kzv-
°¸¢ux. BÚõÀ ¤›miè Aμ_US GvμõP ÷£õ›kÁuØS
Eì©õÛ¯ Aμ_US BØÓÀ CÀø» GßÓ AÁ|®¤UøPø¯
©UPÒ ©zv°À ÷uõØÖ- Â zx E»P¨÷£õ›¼¸¢x Â»Q
¤›mhÝhß J¸uø»¨ £m\©õÚ Aø©v Ehß£iUøP
JßÔÀ Q»Lõ£õ Aμ_ øPö¯õ¨£® Ck® {ø»US öPõskÁμ
÷Ásk® GßÓ vmhzxhß •ìuL£õ P©õÀ Cìuõß§¾US
Á¢v¸¢uõº. öáº©ÛUS GvμõPÄ® ¤›mhÝUS BuμÁõPÄ®
ö\¯À£kÁuØPõP EÒ|õmk P»P® JßøÓ E¸ÁõUS®
Gsnzxhß AÁº Cìuõß§À Á¢v¸¢uõº. AÚL÷£õºhõ
²zuzvØS •ßÚuõP CzuøP¯ A¤¨¤μõ¯® AÁº EÒÍzvÀ
Ç¢v¸US® £m\zvÀ Aøu AÁº uÚUSÒ ©øÓzx øÁzxU-
öPõsk ö\¯À£mi¸¨£õº. BÚõÀ AÁº C¨÷£õx ÷£õ›-
¼¸¢x öÁØÔ²hß v¸®¤ Á¢v¸US® {ø»°À ußÝøh¯
ö\ÀÁõUøP £¯ß£kzv ußÝøh¯ A¤¨¤μõ¯zøu ©UPÒ
©zv°¾® SÔ¨£õP CμõqÁ AvPõ›PÒ ©zv°¾® ¤μa-
\õμ® ö\´¯z öuõh[QÚõº. ÷©¾® CμõqÁ E¯º AvPõ›PÒ
«x® ö\ÀÁõUS ªUP ]» ©ÛuºPÒ «x® uÚx A¤¨¤μõ¯®
SÔzu uõUPzøu HØ£kzvÚõº. ]» Aø©a\ºPøÍUTh
131
\¢vzx uÚx A¤¨¤μõ¯zøu öÁÎ¨£øh¯õU TÔ AÁº«x

uõUPzøu HØ£kzu •¯Ø]zuõº.
|ëª ö£Ú Gß£Áº öÁÎÂÁPõμ Aø©a\μõP Ç¢u

\©¯® J¸|õÒ •ìuL£õ P©õÀ AÁøμ AÁμx A¾Á»PzvÀ
\¢vzuõº. E»P¨÷£õ›À öáº©Û²hß Cøn¢x ÷£õ›h-
÷Ásk® GßÖ Eì©õÛ¯ Aμ]ØS ÷¯õ\øÚ TÔ¯ÁºPÎÀ
|ëªö£ÚS® J¸ÁμõP Ç¢uõº. AÚL÷£õºhõÂß
|õ¯PÚõP •ìuL£õ P©õø» AÁº Áμ÷ÁØÓ÷uõk ªS¢u
©›¯õøu²hß AÁ÷μõk Eøμ¯õiÚõº. Eì©õÛ¯ Aμ_
Aøh¢u öÁØÔ SÔzx® uºuÜì PhØPøμ ÁÈ¯õP Tmho
£øhPÒ ÷uõÀÂ¯øh¢x öÁÎ÷¯Ô¯x SÔzx®, ö£¸ªuz-
xhß |ëªö£Ú ÷£]Úõº. Eì©õÛ¯ CμõqÁ® ö£ØÓ
C¢u öÁØÔø¯¨ £ØÔ £õμõmi ÷£]¯ AÁº C¢u ÷uõÀÂ°ß
‰»©õP TmhõÎ¨ £øhPÐUS HØ£h¨ ÷£õS® ÂøÍÄ-
PøÍ¨ £ØÔ²® |ßS AÔ¢v¸¢uõº. C¢u ÷uõÀÂ°ß
Gvöμõ¼¯õP μè¯õÄUS Pmhõ¯©õP ÷uøÁ¨£k® öÁi-
©¸¢xPÒ Â{÷¯õPzv¼¸¢x Ax ukUP¨£mk Âk®
Gß£øu²® Cuß Põμn©õP μè¯õÁõÀ öuõhº¢x ÷£õ›h
•i¯õx Gß£øu²® Auß ‰»® öáº©Û°ß uõUSuø»
L¤μõßì GvºöPõÒÍ •i¯õu {ø» HØ£k® Gß£øu²©
Cuß ÂøÍÁõP QÇUS ¤μõ¢v¯[PÎß BvUP® öáº©ÛUS
QøhzxÂk® Gß£øu²® |ëªö£Ú Enº¢v¸¢uõº.
C¨÷£õx \ºÁ÷u\ Aμ]¯À `ÇÀ öáº©ÛUS BuμÁõP
v¸®¤°¸¨£÷uõk Tmho Aμ_PÐUS GvμõPÄ®
Eì©õÛ¯ Aμ_US BuμÁõPÄ® Aμ]¯À `ÇÀ ©õÔ°¸¢ux.
BP÷Áuõß öÁÔ²ÓÄ Aø©a\º |ëªö£Ú ªS¢u |®¤UøP-
²hß Põn¨£mhõº. GÛÝ® uÚx A¤¨¤μõ¯zøuU TÔ
AÁ|®¤UøPø¯ HØ£kzx® •¯Ø]°À •ìuL£õ P©õÀ
Dk£mh÷£õx |ëªö£Ú AÁ¸US GvμõP Áõu® ö\úõº.
Aø©a\¸øh¯ Áõuzvß EÖvø¯ Enº¢xöPõsh÷£õx
AÁøμ \©õuõÚ¨£kzx® Gsnzxhß •ìuL£õ P©õÀ
CÆÁõÖ TÔÚõº, ""|õß GßÚ TÖQ÷Óß Gß£øu }[PÒ
PÁÛUP ÷Ásk®. Aμ]¯ÀÁõvPÒ öuõhº¢x E[PÒ
A¤¨¤μõ¯zøu £õvUS® {ø»ø¯ HØ£kzvÚõÀ ¤ÓS
}[PÐ® E[PÒ Aμ]¯ÀÁõvPÐ® PØ£øÚ ö\´vμõu J¸
ö£¸® ¤μa]øÚø¯ GvºöPõÒÐ® {ø» E[PÐUS
132
HØ£mkÂk®!'' •ìuL£õ P©õ¼ß C¢u ÷£a]ÚõÀ Aø©a\º
ªS¢u ©ÚU PèhzvØS EÒÍõÚõº, GÚ÷Á AÁº ªS¢u
÷Põ£©õP ÷£]Úõº. ""}[PÒ GßÚ TÓ Á¸QÕºPÒ GßÖ
GÚUSz öu›¯ÂÀø»!'' CuØS ¤ßÁ¸©õÖ •ìuL£õ P©õÀ
£vÀ TÔÚõº, ""|©x |õk ö£¸® |õ\zøu ÷|õUQ ö\ßÖ
öPõsi¸UQÓx GßÖ |õß TÖQ÷Óß, BÚõÀ }[PÒ Aøu
AÔ¯õux÷£õÀ £õ\õ[S ö\´QÕºPÒ! {a\¯©õP }[PÒ
CÆÁõÖ ÷£_® Pmhõ¯ `Ç¼À ÇUQÕºPÒ. HöÚÛÀ
}[PÒ Aø©a\μõP ÇUQÕºPÒ. GÛÝ® E[PÒ ö\õ¢u
A¤¨¤μõ¯® CuØS GvμõP÷Á ÇUP ÷Ásk®! Esø©
{ø»PÒ JÆöÁõßøÓ²® {a\¯©õP }[PÒ ¦ÓUPozxÂh
•i¯õx. ÷©¾® {a\¯©õP ÷|õ´ G[Q¸¢x ÷uõßÔ°¸U-
QÓx Gß£øu²® AÈÄ G[Q¸¢x Áμ¨÷£õQÓx Gß£øu²®
\¢÷uPªÀ»õ©À }[PÒ Enº¢÷u ÇUQÕºPÒ.'' CzuøP¯
•øÓ°À •ìuL£õ P©õÀ ÷£]¯uõÀ Avºa]²ØÓ Aø©a\º
Pkø©¯õÚ Sμ¼À TÔÚõº, ""Põ»Û¯õvUPÁõv÷¯! |õmiß
`ÇÀPøÍ¨ £ØÔ \¢÷uPzøu QÍ¨¦® Gsnzxhß C[S }º
Á¢v¸¢uõÀ ¤ÓS E©x \¢÷uP[PøÍ £μ¨¦ÁuØS Cx EP¢u
÷|μ•® CÀø». Cx EP¢u Ch•® CÀø» Gß£øu AÔ¢x
öPõÒÃμõP! GßøÚ \¢vzux ‰»©õP }º uÁÖ ö\´xÂmjº!
HöÚÛÀ Eì©õÛ¯ £øhPÎß uÍ£v «x GÚUS® GÚx
\PõUPÐUS® ªS¢u |®¤UøP ÇUQÓx. BP÷Á AÁøμ
ö\ßÖ \¢vUS®£i E©US |õß ÷¯õ\øÚ TÖQ÷Óß.
HöÚÛÀ E®ªh® öuõØÔU öPõsi¸US® Aa\zøu AÁº
{a\¯©õP }UQ ÂkÁõº ÷©¾® }º PÁø»¨£k® Âå¯zøu
Âmk® AÁº E®ø© yμ©õUQÂkÁõº!'' CÆÁõÖ TÔ¯uØS
¤ßÚº •ìuL£õ P©õø» AÁº £uÂ }UP® ö\´xÂmhõº.
©Ö|õÒ Põø»°À •ìuL£õ P©õ¾US® öÁÎ²ÓÄ
Aø©a\¸US® Cøh°À |h¢u Eøμ¯õhø» £ØÔ
Eì©õÛ¯ CμõqÁzvß uÍ£v°h® _¸UP©õP GkzxU-
TÔ¯ öáº©Û°ß CμõqÁ AvPõ› AÁ¸US \›¯õÚ
ushøÚ ÂvUS®£i ÁØ¦ÖzvÚõº. •ìuL£õ P©õø»
PõPéì £SvUS |õkPhzu ÷Ásk® GßÖ uÍ£v •iÄ
ö\úõº. EhÚi¯õP AÁº |õk Phzu¨£mk PõPéì £SvUS
AÝ¨£¨£mhõº. A[S G¢u •UQ¯ |hÁiUøPPÎ¾® Dk£h
•i¯õ©À J¸ Á¸hzvØS •ìuL£õ P©õÀ u[Q°¸¢uõº.
133
Eì©õÛ¯ Aμ_ E»P¨÷£õ›¼¸¢x Â»QUöPõÒÍ

÷Ásk® Gß£uØPõPÄ® AÁμx A¤¨¤μõ¯zøu Aμ]¯À-
ÁõvPÐ® Aø©a\ºPÐ® CμõqÁ E¯º AvPõ›PÐ® HØÖU-
öPõÒÍ ÷Ásk® Gß£uØPõPÄ® •ìuL£õ P©õÀ ÷©Ø-
öPõsh AvPõμ¨§ºÁ©õÚ •¯Ø]uõß AÁº öÁÎ²ÓÄ
Aø©a\øμ \¢vzuuõS®. ¤›miè Aμ_hß HØ£mh
uÛ¨£mh öuõhº¦PÎß Ai¨£øh°Àuõß C¢u •¯Ø]ø¯
AÁº ÷©ØöPõshõº Gß£uØS öÁÎ¨£øh¯õÚ AÔSÔ-
PÐ® Põn¨£hÂÀø». GÚ÷Á AÁ¸øh¯ •¯Ø] AÁμx
_¯©õÚ ö\¯À£õhõPÄ® AÁμõP÷Á HØ£kzvU öPõsh
ö\õ¢u |hÁiUøP¯õPÄ÷© ÇUPUTk®. AÁøμ |õk
Phzv¯uß ‰»® C¢u P¸zvß £õv¨¤¼¸¢x Eì©õÛ¯
Aμ_ ußøÚ £õxPõzxU öPõshx. GÛÝ® Cuß¤ßÚº
£À÷ÁÖ öuõhº {PÌa]PÒ HØ£mhÚ. C¢u {PÌÄPÒ
AøÚzx® •ìuL£õ P©õ¼ÚõÀ E¸ÁõUP¨£mk {PÌzu¨-
£mhøÁ¯õS®. ußÝøh¯ A¤¨¤μõ¯zøu {º£¢u©õP
ö\¯À£kzuÄ® Auß‰»® £»Á¢u©õP Bm] AvPõμzøu
øP¨£ØÓÄ® vmhªmi¸¢uõº Gß£x ¤¢v¯ |õmPÎÀ
Q»õL£õ Aμ_US AÁº CøÇzu x÷μõPzvß Áõ°»õP öÁÎ¨-
£mhx!
Q»õL£õ Aμ_US GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsh
\vzvmh®
•ìuL£õ P©õÀ PõPêì £SvUS |õk Phzu¨£mi¸¢u
{ø»°À Q»õL£õ Aμ_US GvμõP AÁº ÷©ØöPõsh \vz-
vmhzvß •uÀ {PÌÄ |øhö£ØÓx. Eì©õÛ¯ Aμ\õ[Pz-
vß AvPõμzøu £»Á¢u©õP øP¨£ØÖ® •¯Ø] (Coup) JßÖ
A¨÷£õx |øhö£ØÓx. AvÀ •ìuL£õ P©õ¾US £[PÎ¨¦
Ç¢ux GßÖ P¸u¨£mhx. ÷©áº ¯LT¨ á«À ö£Ú
ußÝøh¯ \PõUPÐhß \vzvmh® wmi Aμø\ PÂÌ¨£-
uØS •¯Ø] ÷©ØöPõshõº. AÁ¸øh¯ |s£ºPÐhß
Eøμ¯õk®÷£õx AÁº TÔÚõº, ""E¯º¢uÁºPÒ GßÖ }[PÒ
GsoU öPõsi¸US® ©ÛuºPÒ Esø©°À AØ£©õÚ-
ÁºPÒuõß. CzuøP¯ÁºPøÍ £uÂ }UP® ö\´xÂmk
AÁºPÒ ChzvØS Awu©õÚ ÷u\¨£ØÖ Esø©zußø©²®
öPõshÁºPøÍ öPõskÁμ ÷Ási¯x |õmiØS AÁ]¯-
©õP ÇUQÓx.'' CÆÁõÖ TÔ¯÷£õx AÁ¸øh¯ |s£º
134
SÖUQmk, ""CzuøP¯ ©ÛuºPøÍ AvPõμzv¼¸¢x
}UQÂkÁx GÎuõÚ Âå¯®uõß BÚõÀ C¢u Aμø\ £øÇ¯
{ø»US Cmka ö\À¾® BØÓÀ ö£ØÓ ©Ûuº ¯õº GßÖ
G[PÐUSU TÖ[PÒ!'' GßÖ TÔÚõº. CuØS ¯LT¨
EhÚi¯õP, ""•ìuL£õ P©õÀ'' GßÖ £vÀ TÔÚõº. C¢u
\vzvmh® £ØÔ ¤ÓS PshÔ¯¨£mk ¯LT¦® AÁ¸øh¯
|s£ºPÐ® ©μn ushøÚUS Em£kzu¨£mhõºPÒ.
PõPéì £Sv°À u[Q°¸¢u÷£õx •ìuL£õ P©õÀ C¢u
ö\´vø¯ ÷PÒÂ²ØÓõº. Auß uõUP® AÁº«x Ci
ÂÊ¢uøu¨÷£õ» Ç¢ux. hõUhº îÀª ö£Ú ‰»©õP
C¢u ö\´v AÁ¸US Qøhzux. C¢u \vz vmhzvÀ AÁ¸®
J¸ P¸Â¯õP ö\¯À£mhõº GßÓ÷£õx® AÁº Cìuõß§¼-
¼¸¢x u¨¤zx •ìuL£õ P©õ¼h® ö\ßÖÂmhõº. hõUhº
îÀª ö£´øP øPx ö\´x EhÚi¯õP AÝ¨¤ øÁUS®£i
Cìuõß§À Aμ_ •ìuL£õ P©õ¾US PmhøÍ Cmhx.
BÚõÀ, ""hõUhº îÀª C¨÷£õx GÚx £õxPõ¨¤À
ÇUQÓõº'' GßÖ •ìuL£õ P©õÀ AvPõ›PÐUS u¢v
AÝ¨¤Úõº. CuØS £v»i¯õP Hx® |hÁiUøP GkUPõ©À
Aμ_ ö©ÍÚ©õP Ç¢ux HöÚÛÀ •ìuL£õ P©õ¾hß
HØ£k® ÷©õuÀPÒ ÷©õ\©õÚ ÂøÍÄPøÍ HØ£kzvÂk®
GßÖ Aμ_uμ¨¤À P¸u¨£mhx. GÚ÷Á •ìuL£õ P©õÀ
Bm] AvPõμzøu øP¨£ØÔ E»P ²zuzv¼¸¢x Eì©õÛ¯
Q»õL£õ Aμø\ Â»UQUöPõÒÍ ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ
ö£›x® Â¸®¦QÓõº Gß£x Aμ]ØS® Aμ]ß A[P®
ÁQUS® £» •UQ¯ ¤μ•PºPÐUS® CμõqÁ AvPõ›-
PÐUS® öuÎÁõP ÂÍ[Q¯x.
CÆÁõÓõP uÚx ]¢uøÚPÐhß AÁØøÓ ö\¯À£kzx®

vmh[PÐhÝ® •ìuL£õ P©õÀ Aμ]¯À Aμ[QÀ
¤μ÷Á]UPz öuõh[QÚõº. Cuß ÂøÍÁõP AÁº Ga\›UøP-
²hß øP¯õÍ¨£h ÷Ási¯ÁμõPÄ® \¢÷uPzvØS›¯ÁμõP-
Ä® BQÂmhõº!
Aμ_US GvμõP •ìuL£õ P©õ¾hß {PÌzu¨£mh

CμshõÁx \®£Ázøu¨ ö£õÖzuÁøμ Q.¤. 1917 ©õºa
©õuzvÀ ¤›miè £øhPÎÀ øPPÎÀ £õUuõz |Pμ® ÃÌ¢u
÷|μzv¾®, Eì©õÛ¯ CμõqÁ® Aºx÷μõªÀ (Ardh rum)
135
•Ô¯iUP¨£mh÷£õx® {PÌ¢ux. Aμ_US GvμõÚ

•ìuL£õ P©õ¼ß xkUSzuÚ® A¨÷£õx öÁÎ¨£mhxhß
÷£õ›¼¸¢x Eì©õÛ¯ Aμ_ Â»QUöPõÒÍ ÷Ásk®
GßÖ® AÁº öÁÎ¨£øh¯õP AøÇ¨¦ÂkUP xÁ[QÚõº.
C¢u `Ì{ø»°À Aºx÷μõªÀ μè¯õ uÚx uõUSuø»
Eì©õÛ¯ CμõqÁzvØöPvμõP wÂμ¨£kzv°¸¢ux.
Cuß öuõhºa]¯õP Aºx÷μõ® μè¯õÂß øPPÎÀ ÃÌ¢ux.
²zuzvß÷£õx ÷PõmøhPÐUS HØ£k® ÷\uzøu SøÓ¨£-
uØPõP CμõqÁ AvPõ›PÒ GzuøP¯ |hÁiUøPPÐ®
GkUPÂÀø». C¢{ø»°À ¤›miè CμõqÁ® DμõU
¤μ÷u\zvß «x uõUSuÀ öuõkzx £õUuõz |Pøμ øP¨-
£ØÔ¯x. CÆÁõÓõP Eì©õÛ¯ Aμ]ß £»ÃÚ® öÁÎ¨£mk
Auß ÷uõÀÂ öÁÎ¨£øh¯õP öu›¯ Bμ®¤zux.
C¢v¯õÂ¼¸¢x ÁμÁøÇUP¨£mh CμõqÁzøu

øÁzxUöPõsk ¤›mhß DμõUøP uõUQ¯x. BÚõÀ
Eì©õÛ¯ CμõqÁ® AuØS £v»i öPõkzux. uõUSuø»
¤›miè CμõqÁ® {ÖzvUöPõÒÐ®£i ö\úx. ÷©¾®
¤›miè Avμi¨£øhø¯ ¤ßÁõ[P øÁUS®£i Pkø©¯õP
uõUSuÀ |hzv¯x. Q.¤. 1916 H¨μÀ 29&À SzEÀ C©õμõ
÷£õ›À ¤›miè uÍ£v hõ®öåsm øP¨£ØÔ¯ £SvPøÍ
J¨£øhUS®£i {º£¢u® ö\ú÷uõk A[Q¸¢u ¤›miè
CμõqÁzvÚº JÆöÁõ¸Áøμ²® Eì©õÛ¯ CμõqÁ®
øPxö\úx. GÛÝ® DμõUQÀ {ø»öPõsi¸¢u Eì©õÛ¯
CμõqÁzvß GsoUøPø¯Âh DμõUøP ÷|õUQ •ß÷ÚÔa
ö\ßÓ ¤›miè CμõqÁzvß GsoUøP ö£›uõP Ç¢ux.
BP÷Á ¤›miè CμõqÁzvÚ›ß £»® ²zuzvÀ öÁÎ¨£h
xÁ[Q¯÷uõk ²zuzvß `ÇÀ ¤›miè CμõqÁzvØS
BuμÁõP ©õÔ¯x.
Q.¤. 1917 ¤¨μÁ›°À ¤›mhß SzEÀ C©õμõ £Svø¯

©Ö£i²® øP¨£ØÔ¯x. Auß ¤ßÚº Q.¤. 1917 ©õºa]À
£õUuõz |Pøμ øP¨£ØÔ AÀ‰êì £Svø¯ ÷|õUQ ¤›miè
£øhPÒ •ß÷ÚÔ¯x. Cuß ÂøÍÁõP Aμ_ Ámhõμ[PÎÀ
Aø©v¯ØÓ `ÇÀ {»Â¯x. CußÂøÍÁõP A¨÷£õx
CμõqÁ Aø©a\μõP Ç¢xÁ¢u AßÁøμ £uÂ }UP®
ö\´¯÷Ásk® GßÖ öÁSáÚU P¸zx £μÁ»õP HØ£mhx.
136
GÚ÷Á AÁøμ £uÂ}UP® ö\´²® {ø» HØ£mhx.
Aa\©¯zvÀ BÐ® Pm]¯õP Ç¢u CÍ¢x¸UQ¯º
C¯UPzvÀ AßÁº •UQ¯ |£μõP ÂÍ[Q¯÷£õv¾® A¢u
C¯UP® AÁº Âå¯zvÀ C÷u A¤¨¤μõ¯zøuzuõß
öPõsi¸¢uõº.
CÆÁõÓõP CμõqÁ Aø©a\º £uÂ°¼¸¢x AßÁøμ

}UQÂmk AÁ¸øh¯ ChzvØS uSvÁõ´¢u |£øμ
{¯ªUS® ÂÁPõμ® wÂμ©õP ÂÁõvUP¨£mhx. CzuøP¯
`Ç¼À Cx÷£õßÓ £uÂUS Á¸ÁuØS uSv²øh¯ |£ºPÍõP
á©õÀ£õåõ, ©õºåÀ Cìéz £õåõ ©ØÖ® •ìuL£õ P©õÀ
BQ÷¯õºPÎß ö£¯ºPÒ •ßøÁUP¨£mhÚ. CμõqÁ
Aø©a\º ö£õÖ¨¦US Á¸® |£¸US ÷£õx©õÚ AÝ£Á•®
Aμ]¯À ÂÁPõμ[PÎÀ ©v~m£•® {øÓ¢v¸UP ÷Ásk®.
GÚ÷Á á©õÀ£õåõ ©ØÖ® Cìéz£õåõ BQ¯ÁºPøÍ
{¯ª¨£x uÁÓõÚ •iÁõP ÇUS®. HöÚÛÀ ]›¯õÂß
BÐ|º ö£õÖ¨¤À á©õÀ£õåõ ÷uõÀÂø¯ \¢vzxU
öPõsi¸US® A÷u÷ÁøÍ°À ©õºåÀ Cìéz£õåõ
Aμ]¯À AÝ£Á©ØÓÁμõP Ç¢uõº. BP÷Á •ìuL£õ P©õÀ
©mk÷© CuØS uSvö£ØÓ |£μõP P¸u¨£mhõº.
GÛÝ® Aμø\ PÂÌUP ÷Ásk® GßÖ® E»P¨÷£õ›-

¼¸¢x Eì©õÛ¯ Aμ_ Â»QUöPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ®
•ìuL£õ P©õÀ vmhªkÁx öuÎÁõP ÂÍ[Q¯x. ÷£õøμ¨-
£ØÔ¯ AÁμx Ps÷nõmh•® |ßS AÔ¯¨£mh JßÖuõß.
GÚ÷Á ÷£õ›À öuõhº¢x Dk£kÁx SÔzx öuõhº¢x
Ga\›UøP ö\´x Piu® GÊvUöPõsi¸¢u PõμnzuõÀ
CμõqÁ Aø©a\º £uÂUS AÁº ©ÖUP¨£mhõº. Aμ]¯À
Ÿv¯õP öáº©Û ÷uõÀÂ Aøh¢xÂmhuõPÄ® CμõqÁ
Ÿv¯õP öÁØÔö£ÖÁx CÛ÷©À AuØS \õzv¯® CÀø»
GßÖ® •ìuL£õ P©õÀ |®¤Úõº. ÷©¾® ÷£õ›¼¸¢x
x¸UQ Aμ_ Â»QU öPõÒÁx £ØÔ²® AÁº \¢÷uP® öPõs-
i¸¢uõº. HöÚÛÀ RÌzvø\°¾ÒÍ Tmho |õkPÐhß
EÓøÁ {ø»¨£kzvU öPõÒÁuØS ÷©ØPzv¯ Tmho
Aμ_PÐUS uºuÜì ¤μõ¢v¯zvÀ J¸ ÷£õUSÁμzxz uh®
÷uøÁ¨£kQÓx GßÖ® Eì©õÛ¯ Aμ]ß •ußø© Gv›¯õP
μè¯õøÁ P¸u÷Ásk® GßÖ® AÁº GsoÚõº. •ìuL£õ
137
P©õ¼ß C¢u GÀ»õ A¤¨¤μõ¯[PÐ® AøÚÁμõ¾® |ßS

AÔ¯¨£mhxuõß. HöÚÛÀ AÁº AÁØøÓ öÁÎ¨£øh-
¯õP÷Á TÔÁ¢uõº. GÚ÷Á CμõqÁzvß ö£õx AvPõμzøu
•ìuL£õ P©õÀ Aøh²® £m\zvÀ Aμ\õ[Pzv¾®
Aμ]¯¼¾® AÁº uø»RÇõÚ ©õØÓ[PøÍ öPõskÁ¢x
ÂkÁõº Gß£vÀ GÁ¸US® G¢uÂu©õÚ I¯•® CÀø».
BP÷Á AßÁøμ £uÂ}UP® ö\´¯÷Ásk® GßÖ TÔ¯-
ÁºPÒ ¤ßÁõ[S®{ø» HØ£mhx. ÷©¾® C¨÷£õx AÁºPÒ
£õUuõz |Pøμ ©Ö£i²® øP¨£ØÓ ÷Ásk® GßÓ
÷Põ›UøPø¯ GÊ¨£ xÁ[QÂmhõºPÒ.
öáº©Û°ß uÍ£vø¯ \¢vzx £õUuõU |Pøμ «sk®

øP¨£ØÖÁuØS uÚUS ÷©¾® £øh²uÂ ö\´¯÷Ásk®
GßÖ AßÁº ÁØ¦Özv Á¢uõº. AßÁº £uÂ°À öuõhº¢x
ÇUS® ö£õ¸mk uß£[QØS öáº©Û Aμ_ ö£¸®
•¯Ø]PÒ ÷©ØöPõsk Á¢ux. BP÷Á öáº©Û øP¨£ØÔ¯
£À÷ÁÖ £SvPøÍ Eì©õÛ¯ CμõqÁzvß uÍ£v¯õP
Ç¢u öáÚμÀ G›UÁõß L£À÷Pßøíß Gß£Á›h®
J¨£øhzx AÁ›ß Â¸¨£¨£i AÁØøÓ £¯ß£kzvU-
öPõÒÍ AÝ©v ÁÇ[P¨£mhx. ""CiªßÚÀ & Thunderbolt
GßÖ ö£¯›h¨£mh J¸ ¦v¯ £õøhø¯ L£À÷Pßøíß
E¸ÁõUQ A¼¨÷£õ (Alippo) |Pøμ Auß uø»ø© ÷P¢vμ©õP
BUQÚõº. Ca\©¯zvÀ •ìuL£õ P©õÀ £uÂ E¯ºÄ ö£ØÖ
E¯º CμõqÁ AvPõ›¯õP Ç¢x Á¢uõº. L£À÷Pßøí-
Ûß ö£õxÁõÚ uø»ø©°ß RÌ •ìuL£õ P©õÀ |õßPõÁx
£øh¨¤›ÄUS uÍ£v¯õP {¯ªUP¨£mhõº.
öáº©Û¯º J¸Á›h® Eì©õÛ¯ CμõqÁzvß uø»ø©

ö£õÖ¨¦ öPõkUP¨£mi¸¢uøu •ìuL£õ P©õÀ öÁÖz-
uõº. £õUuõz |Pøμ øP¨£ØÖÁuØS ÷©ØöPõÒÐ® G¢u
•¯Ø]²® ÃnõÚx GßÖ® Aøu «sk® øP¨£ØÖÁuØS
E›¯ •¯Ø]PøÍ ÷©ØöPõÒÐ® vÓß CμõqÁzvØS
AØÖ¨÷£õ´Âmhx GßÖ® AÁº P¸vÚõº. CzuøP¯
•¯Ø]PøÍ «sk® ÷©ØöPõÒÁx Eì©õÛ¯ CμõqÁz-
vØS ¦v¯ |èh[PøÍ HØ£kzx® GßÖ® AÁº P¸vÚõº.
Cuß •iÁõP £õUuõz |Pøμ «mP ÷Ásk® GßÖ TÖ£Áº-
PÎÀ AÔ¯õø©ø¯²® CμõqÁ Aø©a\º AßÁº £õåõÂß
138
uÁÓõÚ öPõÒøPPøÍ²® {¹¤zx PõmkÁuØS •ìuL£õ
P©õÀ ö£¸•¯Ø]PøÍ ÷©ØöPõsk Á¢uõº. uØ÷£õx
Pøh¤izx Á¸® CμõqÁ öPõÒøP ÷|ºø©¯ØÓx GßÖ®
AuÚõÀ |õmiØS |èh® HØ£mkU öPõsi¸UQÓx GßÖ®
AÁº TÔÁ¢uõº. Cuß¤ßÚº öáº©Û°h® Ai£o¢uuß
ÂøÍÁõP Eì©õÛ¯ Aμ]ØS HØ£mh |èh[PÒ SÔzx
uÚx ÷£a_PÎÀ Â›ÁõP Gkzxøμ¨£uØS Bμ®¤zuõº.
CÆÁõÓõP öáº©Û uÍ£v²hß ÷©õxÁx •ìuL£õ
P©õ¾US uÂºUP •i¯õu Âå¯©õQÂmhx. öáº©Û°ß
uÍ£v L£À÷Põßøíß uß £[QØS •ìuL£õ P©õø»
öÁßöÓk¨£uØPõPÄ® \õzv¯©õÚ £»ÁøPPÎÀ AÁøμ
\©õuõÚ¨£kzxÁuØPõPÄ® •¯Ø]PøÍ ÷©ØöPõshõº.
BÚõÀ AøÁ AøÚzx® ÃnõQÂmhÚ. GÛÝ® uÍ£v
|hzv¯ TmhzvÀ P»¢xöPõÒÁuØS •ìuL£õ P©õÀ
AÝ©vUP¨£mhõº.
öáº©Û uÍ£v L£À÷Pßøíß uø»ø©°À |h¢u
TmhzvÀ J¸ vmh® ÁSUP¨£mhx. Czvmhzvß£i
£õUuõz |Pμzvß«x uøμÁÈ uõUSuø»²® `¯ì
PõÀÁõ°ß «x ÁõßÁÈ uõUSuø²® |hzu ÷Ásk® GßÖ
•iÄ ö\´¯¨£mhx. `¯ì PõÀÁõ°ß «x uõUSuÀ |hzx-
Áuß ‰»® DμõUQ¾ÒÍ u[PÒ £øhPÐUS ¤›miè
CμõqÁz-uõÀ £øh²uÂ ö\´¯•i¯õx. GÛÝ® •ìuL£õ
P©õÀ Czvmhzøu SøÓ TÔ¯÷uõk Aøu Áßø©¯õP
Gvºzuõº. ÷©¾® Ax ÷uõÀÂ²Ö® vmh® GßÖ® Aøu
Â©º]zuõº. GÛÝ® AÁμx Gvº¨ø£ öáº©Û¯ºPÒ
A»m]¯¨£kzvÚõºPÒ. •ìuL£õ P©õ¼ß P¸zøu
á©õÀ£õåõøÁz uÂºzx ÷ÁöÓõ¸Á¸® HØÖUöPõÒÍ-
ÂÀø». HöÚÛÀ AÁ¸® A÷u P¸zøuzuõß öPõsi¸¢-
uõº. Esø©°À öáº©Û°ß «x öÁÖ¨¦ öPõshÁºPÍõP-
Ä® E»P¨÷£õ›¼¸¢x Eì©õÛ¯ Aμ_ Â»QUöPõÒÍ
÷Ásk® GßÓ A¤¨¤μõ¯zøuU öPõshÁºPÍõPÄ® C¢u
Cμsk CμõqÁ AvPõ›PÐ® Ç¢x Á¢uõºPÒ. GÚ÷Á
öáº©Û¯ uÍ£v²hß |h¢u Eøμ¯õh¼ß÷£õx á©õÀ£õåõ
•ìuL£õ P©õ¾US BuμÁõP {ßÓõº. BÚõÀ Czvmhzøu
{øÓ÷ÁØÖÁuØS›¯ AøÚzx £oPÐ® |øhö£ØÖ
Á¢uÚ. HöÚÛÀ öáº©ß uÍ£v L£À÷PßøíÝ® ©ØÓ
139
x¸UQ¯ uÍ£vPÐ® Czvmhzøu \›¯õÚx GßÖ® öÁØÔ-

ö£Ö® GßÖ® P¸vÚõºPÒ.
Cuß¤ßÚº •ìuL£õ P©õ¾US® L£ÀøíßÝUS®

Cøh°À HØ£mh \a\μÂß ÂøÍÄPÒ £i¨£i¯õP öu›¯
Bμ®¤zuÚ. J¸ \©¯® ÷£õº vmhzøu {øÓ÷ÁØÖÁuØPõP
CμõqÁ Aø©a\º Tmhzøu |hzv¯x. C¢uU TmhzvÀ
`hõÚ ÂÁõu[PÒ öÁÎ¨£mhÚ. L£À÷Pßøíß
•ìuL£õ P©õø» ÷|õUQ Pkø©¯õÚ ÁõºzøuPÒ TÔÚõº.
•ìuL£õ P©õ¾® uß £[QØS A÷u ÷£õßÖ PiÚ©õÚ

ÁõºzøuPøÍU öPõsk £v»Îzuõº. Cuß •iÁõP
•ìuL£õ P©õÀ uÚx CμõâÚõ©õøÁ \©º¨¤zuõº. BÚõÀ
AßÁº Aøu HØP ©ÖzxÂmk AÁøμ PõPéì £SvUS
v¸®¦®£i PmhøÍ°mhõº. GÛÝ® C¢u•øÓ AÁº
PmhøÍUS Cn[P •ìuL£õ P©õÀ ©ÖzxÂmõº. PõPéì
ö\ÀÁuØS AÁº \®©vUPÂÀø», GÚ÷Á AßÁº uÚx
•iøÁ ©õØÔUöPõsk •ìuL£õ P©õø» ÷ÁÖÂu©õP
øP¯õÒÁuØS GsoÚõº. CzuøP¯ £õuP©õÚ `Ì{ø»ø¯
©õØÖÁuØS® •ìuL£õ P©õ¾øh¯ Gvº¨ø£ öÁÎU-
PõmhõuÁõÖ ©øÓ¨£uØS® AÁ¸US Põ»Áøμ¯ØÓ
©¸zxÁ Âk¨¦ AÎ¨£xuõß ]Ó¢u ö\¯À•øÓ¯õP
ÇUS® GßÖ AßÁº P¸vÚõº. GÛÝ® AÁøμ ©¸zxÁ
Âk¨¤À AÝ¨¦ÁuØS L£À÷Pßøíß CnUP® öu›ÂUP
©Özu÷uõk P»P® ö\´x Á¸® uÍ£v •ìuL£õ P©õø»
CμõqÁ JÊ[S•øÓ }v©ßÓzvß •ß {Özv usiUP
÷Ásk® GßÖ ÷¯õ\øÚ TÔÚõº. CÖv¯õP AÁ¸US
Âk¨¦ AÎ¨£x GßÖ AøÚÁ¸® J¸ªzx •iÄ
ö\úõºPÒ. Aa\©¯zvÀ •ìuL£õ P©õÀ A¼¨÷£õ |PμzvÀ
Ç¢xÁ¢uõº. |Pøμ Âmk öÁÎ÷¯ÖÁuØS Gso AÁº
uÚUS £nz÷uøÁ Ç¨£øu á©õÀ£õåõÂh® öu›Âzuõº.
•ìuL£õ P©õ¼h® £zx E¯ºCÚ SvøμPÒ Ç¢uÚ.
BÚõÀ AÁØøÓ Áõ[QU öPõÒÁuØS GÁ¸® •ßÁμÂÀø».
BP÷Á á©õÀ £õåõ AÁ¸US 2000 £Äsm £n EuÂ ö\úõº.
÷©¾® Cìuõß§À Á¢u ¤ßÚº ÷©¾® 3000 £Äsm £nzøu
•ìuL£õ P©õ¾US AÝ¨¤ øÁzuõº. CÆÁõÓõP Eì©õÛ¯
Aμ_US GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ö\¯À£mhx® Eì©õÛ¯
140
Aμ_ ¤›mhÝhß öPõsi¸¢u ÷©õuÀ ÂÁPõμzvÀ AÁº
Aμ_US GvμõP P¸zx ÷ÁØÖø© öPõsi¸¢ux® öuÎÁõP
öÁÎ¨£mhx.
Bm]¯vPõμzøu øP¨£ØÖÁuØS •ìuL£õ P©õÀ öuõhº¢x
•¯Ø]zuÀ
•ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsh \vzvmhzvß ‰ßÓõÁx
{PÌøÁ¨ ö£õÖzuÁøμ Ax Kº Esø©ø¯ ¤μv£¼zux.
Aμ_US GvμõÚ AÁ¸øh¯ Gvº¨¦ Gß£x C¨÷£õx uÛ |£º
P»P©õP÷Áõ AÀ»x A¤¨¤μõ¯zøu GkzxU TÖ® ö\¯-
»õP÷Áõ P¸u¨£hÂÀø». HöÚÛÀ AÁº Bm]¯vPõμzøu
øP¨£ØÖÁuØS öuõhº¢x •¯Ø] ö\´x öPõsi¸¢uõº.
÷©¾® AÁº ÷©ØöPõsh £À÷ÁÖ |hÁiUøPPÎß ‰»©õP
uÚx SÔU÷PõøÍ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁØS AÁº ¤›miè
Aμ_hß CμP]¯ öuõhº¦ öPõsi¸¢uõº Gß£x Esø©-
¯õS®.
Q.¤. 1918 áüø» 3&À _Àuõß •í®©x μçz ©μn-
©øh¢uõº. Aøuz öuõhº¢x I¢uõ® •í®©x GßÓøÇUP¨-
£mh •í®©x Áïxzwß P½L£õ £uÂ°À A©ºzu¨-
£mhõº. C¨÷£õx AvPõμzøu øP¨£ØÖ® Áõ´¨¦ uÚUS
Qmi°¸¨£uõP •ìuL£õ P©õÀ P¸vÚõº. HöÚÛÀ AÁº
ÁïxzwÝhß öáº©ÛUS ö\ßÓ÷£õx îshß£ºQÀ
ÇÁ¸® \¢vzxU öPõshõºPÒ. •í®©x μçz P½L£õ-
ÁõP Ç¢u÷£õx Q»õL£õ J¨£¢u® ö\´¯ uSv²ÒÍ Akzu
Áõ›\õP P¸u¨£mh ÁïxzwøÚ •ìuL£õ P©õ¾hß
CμõqÁ Aø©a\º AßÁº öáº©ÛUS AÝ¨¤ øÁzv¸¢-
uõº. öáº©Û°ß ÁÀ»ø©ø¯ ÷|›À Põq®÷£õx AuØS
GvμõÚ uÚx P¸zøu •ìuL£õ P©õÀ ©õØÔU öPõÒÍU Tk®
GßÖ AßÁº P¸vÚõº.
CÆÂ¸Á¸® öáº©Û°¼¸¢x v¸®¤¯ u¸nzvÀ
P½L£õ •í®©x μçz ©μn©øh¢xÂmhõº. GÚ÷Á
Áïxzwß P½L£õ £uÂUS Á¢xÂmhõº. ÁïxzwÝhß
¤μ¯õn® ÷©ØöPõsi¸¨£uõÀ A¢u Áõ´¨ø£ £¯ß£kzv
AÁ›h® uÚx A¤¨¤μõ¯zøu GkzxUTÔ AÁØÔÀ
AÁ¸US |®¤UøP HØ£kzxÁuß ‰»® AÁº ußøÚ ¤μu©
Aø©a\º £uÂ°À A©ºzxÁõº GßÖ •ìuL£õ P©õÀ vmh-
141
ªmhõº. C¢u ÷|õUPzøu ©ÚvÀ øÁzxU öPõsk ¦v¯

_Àuõß ÁïxzwøÚ |m¦•øÓ°À •ìuL£õ P©õÀ
\¢vzuõº. Áïxzwß AÁøμ Aß£õP Áμ÷ÁØÖ AÁ¸UPõP
]Pöμm JßøÓ £ØÓøÁzxU öPõkzuõº. ußÝøh¯
A¤¨¤μõ¯[PøÍ öÁÎ¨£øh¯õP ÷£_ÁuØS C¢{PÌa]
•ìuL£õ P©õ¾US FUP® AÎzux. GÚ÷Á ÷£õº öuõhº-
£õÚ ußÝøh¯ P¸zxUPøÍ AÁ›h® ÂÍUQU TÔÚõº.
÷©¾® |õmøh Aa_ÖzvU öPõsi¸US® ö£¸® |õ\®
SÔzx® GkzxU TÔÚõº. ö£¯μÍÄUS _ÀuõÚõP CÀ»õ©À
BØÓ¾hß ö\¯À£k® ©ÛuμõP ußøÚ BUQUöPõsk
_Àuõ÷Ú ÷|μi¯õP CμõqÁzvÀ AvPõμ® •ÊÁøu²®
øP°À GkzxUöPõsk CμõqÁ Aø©a\μõP ÇUS®
AßÁøμ²® öáº©Û°ß uÍ£vø¯²® }UQÂh ÷Ásk®
GßÖ •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº. ÷©¾® uÒÍõiU öPõs-
i¸US® x¸UQø¯ £õxPõ¨£uØS uø»ø©z uÍ£v
ö£õÖ¨ø£ uõß HØPz u¯õμõP Ç¨£uõPÄ® AÁº TÔÚõº.
÷©¾® öáº©Û°ß Tmho°¼¸¢x Eì©õÛ¯ Aμ_ Â»Q
uõ©uªßÔ J¸ uμ¨¦ Aø©v Ehß£iUøP HØ£kzvU
öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ® •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº.
C¢u Eøμ¯õhø» ö\Â²ØÓ _Àuõß E[PÒ A¤¨¤μõ¯[-
PøÍ £Qº¢x öPõÒÍU Ti¯ ©ØÓ CμõqÁ AvPõ›PÒ ÇU-
QÓõºPÍõ? GßÖ ÂÚÂÚõº. AuØS ""÷©ßø© ö£õ¸¢v¯
_Àuõß AÁºP÷Í!'' C÷u A¤¨¤μõ¯zøu £À÷ÁÖ
AvPõ›PÒ öPõsi¸UQÓõºPÒ'' GßÖ •ìuL£õ P©õÀ
TÔÚõº. GÛÝ® _Àuõß Áïxzwß AÁ›h® GzuøP¯
ÁõUSÖv²® AÎUPÂÀø». C¢{ø»°À _ÀuõøÚ Cμs-
hõÁx •øÓ¯õP AÁº \¢vzu÷£õx® AÁº GzuøP¯
ÁõUSÖvø¯²® •ìuL£õ P©õ¾US AÎUPÂÀø». «sk®
‰ßÓõÁx •øÓ¯õP _ÀuõøÚ \¢vzx ußÝøh¯ A¤¨-
¤μõ¯[PøÍ Gkzxøμzuõº. •ìuL£õ P©õÀ ÷£]U •iUS®
Áøμ _Àuõß Áïxzwß AÁ¸øh¯ ÷£aø\ PÁÚ©õP
÷PmkÂmk ¤ÓS AÁº £UP® v¸®¤ Pkø©¯õÚ Sμ¼À
÷£]Úõº. ""CμõqÁ Aø©a\º AßÁº £õåõ, ¤μu© Aø©a\º
uÀAz £õåõ BQ÷¯õ¸hß Cøn¢x GßÝøh¯ ÂÁPõμ[-
PøÍ |õß {ºÁQzxU öPõÒQ÷Óß.'' CÆÁõÖ ÷£]¯ ¤ßÚº
•ìuL£õ P©õø» AÁº £uÂ }UP® ö\´xÂmhõº!
142
C¢{PÌa]US¨ ¤ßÚº Cμsk Áõμ[PÐUSÒ Áïxzwß
ußøÚ \¢vUP Á¸©õÖ •ìuL£õ P©õ¾US PmhøÍ°m-
hõº. GÚ÷Á _ÀuõøÚ \¢vUP AÁº Á¢uõº. _ÀuõøÚ _ØÔ²®
AÁ¸øh¯ £o¯õÍºPÐ® öáº©Û°ß uÍ£vPÐ® Ç¢-
uõºPÒ. •ìuL£õ P©õ¾US •P©ß TÔÂmk AÁºPÎh®
v¸®¤ ""CÁºuõß •ìuL£õ P©õÀ £õåõ. CÁº J¸ vÓß
ªUP CμõqÁ AvPõ› Gß£uõÀ CÁº «x |õß ªS¢u
|®¤UøP öPõskÒ÷Íß'' GßÖ TÔÚõº. ¤ÓS •ìuL£õ
P©õÀ £UP©õP v¸®¤, ""©›¯õøuUS›¯ uÍ£v AÁºP÷Í!
E[PøÍ |õß ]›¯õ ¤μõ¢v¯zvØS CμõqÁ uÍ£v¯õP
{¯ªzv¸UQ÷Óß. Ax ö£¸® ÷£õº •UQ¯zxÁ® Áõ´¢u
£Sv¯õP Ç¨£uõÀ }[PÒ EhÚi¯õP A[S ö\À»
÷Ásk® GßÖ |õß Â¸®¦Q÷Óß. ]›¯õ Gv›PÎß øPPÎÀ
ÃÌ¢xÂhU Thõx! C¢uU Pk®£oø¯ }[PÒ vÓ®£h
ö\´x •i¨¥ºPÒ GßÖ |®¦Q÷Óß. C¢u¨ £oø¯ }[PÒ
{øÓÁõPÄ® ]Ó¢uÂuzv¾® •i¨£uØS ÷uøÁ¯õÚ
AvPõμzøu |õß E[PÐUS AÎUQ÷Óß'' GßÖ TÔ¯Ähß
•ìuL£õ P©õÀ ÷£_ÁuØS G¢u AÁPõ\•® AÎUPõ©À
AÁøμ EhÚi¯õP öÁÎ÷¯Ö®£i _Àuõß PmhøÍ°mhõº!
•ìuL£õ P©õÀ ]›¯õøÁ Põ¼ö\´x ¤›mhÛh®

J¨£øhzuÀ
•ìuL£õ P©õ¼ß \vzvmhzvß |õßPõÁx {PÌÄ

]›¯õøÁ ¤›miè £øhPÎh® ÂmkUöPõkzu÷£õx
{PÌ¢ux. ¤›miè £øh²hß ÷£õ›kÁuØPõP ]›¯õÂØS
AÝ¨£¨£mh •ìuL£õ P©õÀ AÁºPÐhß ÷£õøμ ÷©Ø-
öPõÒÁuØS £v»õP Cì»õª¯ {»¨£μ¨£õÚ ]›¯õøÁ
¤›miè CμõqÁzvh® ÂmkU öPõkzxÂmk AÚy¼¯õ-
ÂØS ¤ß÷|õUQ |Pº¢x ö\ßÓõº. £øhPøÍ ¤ßÁõ[S-
ÁuØS PmhøÍ CmkÂmk ]›¯õ ¤μõ¢v¯zv¾ÒÍ u©x
uø»ø©¯PzxUS AÁº £¯n® ÷©ØöPõshõº. Q.¤. 1918
BPìm ©õu CÖv°À AÁº CμõqÁ uø»ø©¯PzvØS Á¢x
öáº©ß uÍ£v, ¼©ß éõßh›h® ²zu AÔUøPø¯ \©º¨-
¤zuõº. HöÚÛÀ £øÇ¯ uÍ£v L£À÷Pßøíß Á\¢uPõ»
Âk¨¤À öáº©ÛUS ö\ßÖÂmhõº. uÍ£v éõshº AÁøμ
CÛ¯•øÓ°À Áμ÷ÁØÖ ÁõÌzxU TÔÚõº. HöÚÛÀ
143
AÚL÷£õºhõ ²zu® |h¢u |õmPÎ¼¸¢x •ìuL£õ P©õø»

AÁº AÔ¢v¸¢uõº. |õmiß ©zv¯¨ £Sv°À £õxPõ¨¤À
•UQ¯zxÁ® ö£ØÖÒÍ HÇõÁx £øh¨¤›Âß uÍ£v
ö£õÖ¨ø£ éõshº AÁ›h® J¨£øhzuõº. uÍ£v
ö£õÖ¨ø£ HØÖUöPõsh Aa\©¯zvÀ •ìuL£õ P©õ¾US
]Ö}μP ÷PõÍõÖ HØ£mk |®»ì |Pμzx CμõqÁ
÷P¢vμzvÀ Q.¤. 1918 ö\¨h®£º •uÀ ÷uv°¼¸¢x AÁº
£kUøP°À ÇUP ÷|›mhx. ö\¨h®£º 19&À A¢u¨ £Sv°À
¤›miè CμõqÁ® uõUSuÀ |hzv¯x. BP÷Á •ìuL£õ
P©õÀ uÚx £øhPÐhß ¤ß÷ÚõUQ |Pº¢x ÷áõºhß |vUS
A¸QÀ •Põªmhõº. ¤ÓS AÁº BØøÓU Ph¢x ö\ßÖ uÚx
£øhPøÍ J¸[Qønzx £õø»ÁÚ¨ £Svø¯ ÷|õUQ
|Pº¢x ö\ßÓõº. Cμ°À £õøuUS Cøn¯õP £¯nzuh®
ÇUS©õÖ Aø©zxU öPõsk AÁ\μ AÁ\μ©õP {Özu-
ªßÔ uÚx £øhPøÍ ¤ß÷ÚõUQ |PºzvU öPõsk
h©õìPì |Pøμ Á¢uøh¢uõº.
h©õìPì ¤μõ¢v¯zvß ›¯õLU (Riag) £Sv°À J¸ ¦v¯

CμõqÁ¨£øh ÷P¢vμzøu E¸ÁõUS©õÖ ö\¨h®£º 27&À
öáº©ß uÍ£v ¼©ß éõshº •ìuL£õ P©õ¾US PmhøÍ-
°mhõº. GÚ÷Á C¢u¨ £oø¯ {øÓ÷ÁØÖÁuØS
•ìuL£õ P©õÀ A[S ö\ßÓõº. ¤ÓS ¼©ß éõsh›h®
v¸®¤a ö\ßÖ ›¯õLU £Sv°À £øhø¯ {ø»{ÖzxÁx
£¯ÚØÓ ö\¯À GßÖ® AÆÁõÖ £øhø¯ {ø»{Özu
÷Ásk® GßÓõÀ AuØS ÷£õx©õÚ Põ» AÁPõ\® ÷uøÁ¨-
£kQÓx GßÖ® TÔÚõº. ÷©¾® A¼¨÷£õøÁ ÷|õUQ
CμõqÁ® CßÝ® ¡Öø©À öuõø»Ä ¤ß÷ÚõUQ
|Pμ÷Ásk® GßÖ® ]›¯õÂß Jmkö©õzu {»¨£μ¨¦-
PøÍ²® ÂmkÂh ÷Ási¯xuõß GßÖ® •ß÷ÚÔU
öPõsi¸US® Gv›PÒ x¸UQø¯ uõUPõuÁõÖ AÁºPøÍ
ukUP ÷Ásk® GßÖ® ÷¯õ\øÚ TÔÚõº.
•ìuL£õ P©õÀ CÆÁõÖ TÔ¯øu ö\Â²ØÓ öáº©ß

uÍ£v, ""CzuøP¯ vmhzøu {øÓ÷ÁØÖÁuØS |õß
PmhøÍ°h •i¯õx, ÷©¾® Pøh]Áøμ ÷£õμõhõ©À
Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ß Po\©õÚ {»¨£μ¨¦PøÍ Gv›PÐUS
Cøμ¯õS©õÖ ÂmkÂk® ö\¯¾US |õß ö£õÖ¨÷£ØP
144
•i¯õx'' GßÖ TÔÚõº. CuØS ""|õß ö£õÖ¨÷£ØÖU öPõÒ-
Q÷Óß'' GßÖ •ìuL£õ P©õÀ £v»Îzuõº. Cuß¤ßÚº
x¸UQ¯ø¯ £õxPõUS® Âu©õP Gv›PÐhß |h¢x öPõs-
i¸US® AøÚzx uõUSuÀPøÍ²® {ÖzvÂmk A¼¨÷£õ
|Pμzøu ÷|õUQ |Pº¢x ö\ÀÁuØS Á\v¯õP CμõqÁ •Põ®-
PøÍ Põ¼ ö\´xÂh ÷Ásk® GßÖ® uÍ£v •ìuL£õ
P©õÀ PmhøÍ°mhõº. ¤ÓS AÁº A¼¨÷£õ |P¸US £¯n®
ö\´x AU÷hõ£º BÓõ®|õÒ A[S ö\ßÓøh¢uõº.
Ca\©¯zvÀ »õμßì EÍÄzxøÓ AvPõ›¯õÀ ysh¨-

£mh Aμ¦z uø»ÁºPÒ ÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÐhß
J¸uμ¨¦ Aø©v Ehß£iUøP (Unilateral Peace treaty) ÷©Ø-
öPõÒÁuØS AÁ¸øh¯ ö\ÀÁõUøP £¯ß£kzv Eì©õÛ¯
Aμø\ ÁØ¦Özu ÷Ásk® GßÖ •ìuL£õ P©õø» ÷PmkU
öPõshõºPÒ.
A÷u ÷|μzvÀ •ìuL£õ P©õÀ A¼¨÷£õ |P¸US v¸®¤¯

¤ßÚº CìP¢v›¯ ÁøÍShõ (Gulf of Alexandria) £Sv°À
¤›miè ²zu P¨£ÀPÎß ÷£õUSÁμzx wÂμ©øh¢ux.
÷©¾® AU÷hõ£º 14&À PhØPso öÁiPÒ Ah[Q¯ ‰ßÖ
£hSPÒ ÁøÍShõ £Sv°À ~øÇ¢ux. A¢u £hSPÒ JßÔÀ
öÁÒøÍU öPõi £Ó¢x öPõsi¸¢ux. A¢u¨ £hQ¼¸¢x
J¸ ]Ô¯ £hS CÓUP¨£mhx. AvÀ ]» ¤›miè CμõqÁ
AvPõ›PÐ® L¤μõßì CμõqÁ AvPõ›PÐ® HÔ PøμUS
Á¢x Eì©õÛ¯ £õxPõ¨¦¨ £øh°ß uÍ£vø¯ \¢vz-
uõºPÒ. Cuß ¤ßÚº £hSUS AÁºPÒ v¸®¤ÂmhõºPÒ.
Cuß ¤ßÚº PhØPso öÁiPÒ Ai[Q¯ £hSPÒ
ÁøÍShõ £Svø¯ Âmk ö\ßÖÂmhÚ.
CuØS® ÷©»õP J¸ ö\´v ÇUQÓx. J¸•øÓ A¼¨÷£õ

|P¸US ÁhUPõP £zx ø©À öuõø»ÂÀ •ìuL£õ P©õÀ
J¸ £õxPõ¨¦ £øhø¯ {ÖÂ°¸¢uõº. A[Q¸¢x
_ÀuõÝUS AÁº AÝ¨¤°¸¢u u¢v°À Cìéz £õåõÂØS
¤μu© Aø©a\º £uÂø¯ AÎUS©õÖ £›¢xøμ ö\´v¸¢uõº.
÷©¾® ¦v¯ Aμ\õ[Pzøu Aø©¨£x SÔzx® JÆöÁõ¸
Aø©a\¸US JxUP¨£h÷Ási¯ C»õUPUPÒ SÔzx® u©x
u¢v°À SÔ¨¤mi¸¢uõº.
145
A÷u ÷ÁøÍ°À CμõqÁ C»õUPõøÁ uÚUS JxUS-

©õÖ® Auß ‰»® x¸UQ CμõqÁzvß •Êø©¯õÚ
AvPõμzøu uÚUS AÎUP ÷Ásk® GßÖ® A¢u u¢v°À
SÔ¨¤mi¸¢uõº.
AÁ¸øh¯ u¢vUS _ÀuõÛhª¸¢x G¢uÂu©õÚ £v¾®

AÝ¨£¨£hÂÀø». GÛÝ® AßÁº £õåõÄ®, uÀAz
£õåõÄ® £uÂ°¼¸¢x }UP¨£mk Cìéz £õåõ ¤μu©
Aø©a\º £uÂ°À {¯ªUP¨£mi¸UQÓõº GßÓ ö\´v²®
¦v¯ Aμ\õ[PzvÀ Ch® ö£ØÖÒÍÁºPÒ. AÁº u¢v°À
SÔ¨¤mi¸¢u |£ºPÒuõß GßÓ ö\´v²® •ìuL£õ
P©õ¾US ¤ßÚº Gmi¯x. Cìéz £õåõÄ® •ìuL£õ
P©õ¾US uÛ¨£mh •øÓ°À J¸ u¢v AÝ¨¤°¸¢uõº.
AvÀ, ""AÀ»õð |õiÚõÀ Aø©v J¨£¢u® •iÄ ö\´¯¨-
£k® ÷ÁøÍ°À |õ® ÇÁ¸® |s£ºPÍõP \¢v¨÷£õ® GßÖ
|®¦Q÷Óß'' GßÖ SÔ¨¤mi¸¢uõº.
÷£õ›k® ÷|õUPzxhß •ìuL£õ P©õÀ ]›¯õÂØS

ö\À»ÂÀø». ©õÓõP ußÝøh¯ vmhzøu {øÓ÷ÁØÖ®
÷|õUPzxhßuõß A[S ö\ßÓõº Gß£øu ÷©ØTÓ¨£mh
\®£Á® TmiUPõmkQÓx. ußÝøh¯ vmhzøu {øÓ-
÷ÁØÖÁvÀ _Àuõß ÁïxzwÛh® ÷uõÀÂ¯øh¢x AÁº
]›¯õ ¤μõ¢v¯zvØS öÁÎ÷¯ØÓ¨£mhõº. GÛÝ® uÚx
vmhzøu {øÓ÷ÁØÖÁvÀ ©Ú® uÍμõuÁμõPÄ® AvÀ
©mk÷© SÔ¯õP Ç¨£ÁμõPÄ® AÁº Ç¢xÁ¢uõº. ÷|õ´
GßÓ \õUQÀ |¨»ì |P›À u[Q°¸¢ux, Auß¤ßÚº
h©õìPê¼¸¢x x›u©õP £øhPøÍ v¸®£¨ ö£ØÓx BQ¯
ö\¯ÀPÒ AÁº «x \¢÷uPzøu HØ£kzxQÓx. ]›¯õ-
Â¼¸¢x £øhPøÍ •Êø©¯õP v¸®£¨ ö£ØÓx, ö£¸®
{»¨£μ¨ø£ Gv›PÐUS GÎuõP ÂmkUöPõkzux, öáº©ß
uÍ£v°ß PmhøÍø¯ «Ô¯x, BQ¯ ö\¯À£õkPøÍ AÁõ
¤›mhÝhß Cøn¢x ÷©ØöPõsi¸UP»õ® Gß£uØS
Áõ´¨¦PÒ {øÓ¯ ÇUQßÓÚ. ¤›miè EÍÄzxøÓ
AvPõ› »õμßì Gß£Á¸hß Aμ¦z uø»ÁºPÒ ‰»©õP
•ìuL£õ P©õÀ CμP]¯ öuõhº¦PøÍ HØ£kzvU öPõsh
C¢u \¢÷uPzøu EÖv¨£kzxÁuõP ÇUQÓx. •ìuL£õ
P©õÀ ußÝøh¯ ö\ÀÁõUøP £¯ß£kzv J¸ uμ¨¦ Aø©v
146
Ehß£iUøP HØ£kÁuØPõP ÷£a_ Áõºzøu |hzxÁuØS
Aμø\ ÁØ¦Özu ÷Ásk® GßÖ Aμ¦zuø»ÁºPÒ ÷Põ›°¸¢-
uõºPÒ. x¸UQø¯ £õxPõUS® ö£õ¸mk A¼¨÷£õ |P›À J¸
£õxPõ¨¦¨ £øhø¯ {ÖÁ Â¸®¦ÁuõP TÔ¯x, Auß¤ßÚº
AuØS ©õØÓ©õP x¸UQ CμõqÁ ÃμºPøÍ ©mk® ußÝhß
AøÇzxUöPõsk ö\ßÓx BQ¯ |hÁiUøPPÐ® C¢u
\¢÷uPzøu EÖv¨£kzxÁuõP ÇUQÓx. ÁïxzwÝUS
AÝ¨¤¯ u¢v°À SÔ¨¤mi¸¢u Âå¯[PÐ® Cøu EÖv¨-
£kzxÁuõP ÇUQÓx. CÖv¯õP Cìéz £õåõ uÛ¨£mh
•øÓ°À •ìuL£õ P©õ¾US AÝ¨¤°¸¢u u¢v°À,
""Aø©v Ehß£iUøP øPö¯ÊzuõS® ÷ÁøÍ°À |õ®
ÇÁ¸® |s£ºPÍõP \¢v¨÷£õ® GßÖ |®¦Q÷Óß'' GßÖ
SÔ¨¤mi¸¢ux vmhÁmh©õPÄ® öuÎÁõPÄ® •ìuL£õ
P©õ¼ß \vzvmhzøu EÖv¨£kzxÁuØS ÷£õx©õÚ
Buõμ[PÍõP ÇUQßÓÚ.
147
Eì©õÛ¯ Aμ_ E»P¨÷£õ›À

\μnøhuÀ
• uÀ E»P¨÷£õº CÖvU Pmhzøu Aøh¢v¸¢ux,

C¢{ø»°À Eì©õÛ¯ Aμ]ß CμõqÁ Aø©a\º AßÁº
£õåõ £À÷ÁÖ ²zu[PÎÀ öÁØÔø¯ Dmizu¢u £øhPøÍ
JßÔønUS® •¯Ø]°À Dk£mi¸¢uõº. Cìuõß§ø»
÷|õUQ •ß÷ÚÔU öPõsi¸US® Gv›PøÍ \¢v¨£uØPõP
C¨£øhPÒ EhÚi¯õP uø»|P¸US v¸®£ ÷Ásk® GßÖ
AÁº PmhøÍ°mhõº. BÚõÀ AÁøμa _ØÔ Ç¢uÁºPÒ
Põ»® Ph¢xÂmhx GßÖ P¸vÚõºPÒ. Ph¢u Põ»[PÎÀ
AßÁøμ Bu›zx Á¢uÁºPÒTh C¨÷£õx AÁμx ÁÈPõmk-
u¼ß Ai¨£øh°À ö\¯À£kÁuØS ©ÖzxÂmhõºPÒ.
BP÷Á ÷£õ›À \μnøh¢x Aø©v Ehß£iUøPø¯ ÷Põ¸®
{º£¢u {ø»US AÁº EÒÍõÚõº. CÆÁõÓõP, AßÁº ÷Põ›¯
Aø©v Ehß£iUøPø¯ Tmho Aμ_PÒ HØÖUöPõshÚ.
GÚ÷Á AßÁº AvÀ øP¯ö¯õ¨£ªmhõº. C¨÷£õx Gg]-
°¸¨£öuÀ»õ® Aø©v Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPøÍ¨
£ØÔ ÷£a_Áõºzøu°À Dk£kÁxuõß. Eì©õÛ¯ Aμ_
\μnøh¢xÂmhøuz öuõhº¢x ÷©ØPzv¯ Tmho¨
£øhPÒ Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ BUQμªzxU öPõshÚ.
GÛÝ® C¢u \μnøhu¾US®, Eì©õÛ¯ Q»õL£õ

Aμ]ß {»¨£μ¨¦PøÍ Tmho¨ £øhPÒ BUQμªzxU
öPõshuØS® Cì»õª¯ §ª Tmho Aμ_PÎß Põ»Û¯õP
BQÂmh÷u Gß÷Óõ AÀ»x ÷©ØPzv¯ºPÎß ö\õzuõP Ax
148
BQÂmhx Gß÷Óõ Aºzu® Qøh¯õx. ÷©¾® ÷©ØPzv¯
Aμ_PÎß BUQμª¨¦ {μ¢uμ©õÚx GßÖ® CuØS Aºzu®
Qøh¯õx. HöÚÛÀ Ax Ç Aμ_PÐUS GvμõÚ ²zu©õS®;
JßÖ ©ØöÓõßøÓ öÁØÔ öPõsi¸UQÓx. BP÷Á öÁØÔ-
ö£ØÓ Aμ_ ÷uõÀÂ²ØÓ Aμ_ «x Aø©v Ehß£iUøP°ß
{£¢uøÚPøÍ ÂvUP÷Ásk®. ÷uõÀÂ²ØÓ Aμ_ EÒ-
|õmi¾® öÁÎ|õmi¾® _¯ AvPõμ•® CøÓ¯õsø©²®
ö£ØÓ Aμ\õP÷Áõ {ø»zv¸US®. Cxuõß ÷£õº SÔzu
\ºÁ÷u\ ©μ£õPÄ®, Âv•øÓ¯õPÄ® ÇUQÓx. Cx J¸
£UP® ÇUP, ©Ö£UP® C¢u \μnøhuÀ x¸UQ Aμ]ß
\μnøhu»õP ÇUPõx. ©õÓõP Cx •ì¼®PÎß P½L£õ-
Âß \μnøhu»õP÷Áõ AÀ»x ÷©ØPzv¯ºPÎß ö©È°À
TÖÁöußÓõÀ Cx Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ß \μnøhu-»õP÷Áõ
uõß P¸u¨£k®. GÚ÷Á ÷uõÀÂ²ØÓ Q»õL£õ Aμ÷\ uÂμ
x¸UQ Aμ\À». BP÷Á öÁØÔ ö£ØÓ Aμ_ GßÓ A¢uìzvÀ
÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÒ ÷©ØöPõÒÐ® \ºÁ÷u\
Âv•øÓPÒ ÷uõÀÂ²ØÓ Aμ_ GßÓ •øÓ°À Eì©õÛ¯
Q»õL£õ Aμ÷\õk ©mk÷© öuõhº¦øh¯uõP ÇUP
÷Ásk®. ÷ÁÖ ÁøP°À TÖÁöußÓõÀ, ÷£õ›ß •iÂß
øPö¯õ¨£® Ch¨£mh Aø©v Ehß£iUøPPÒ Ch®ö£Ö®
\ºÁ÷u\ Âv•øÓPÒ Q»õL£õ Aμ]ß RÌ ÁõÌ¢x öPõs-
i¸US®. Si©UP÷Íõk® A¢u Aμ_hß J¨£¢u® ö\´x
öPõsk ©UP÷Íõk® öuõhº¦øh¯ Âå¯-©õS®.
¤›mhß Q»õL£õ Aμø\ xshõkuÀ
Eì©õÛ¯ Aμ_ Cì»õª¯ Aμ_ GßÓ A¢uìzvÀ

Ç¨£uõÀ Aøu xshõi Q»õL£zøu AÈUP ÷Ásk®
Gß£xuõß ¤›mhß Aμ]ß ÷|õUP©õS®. C¢u SÔU÷PõøÍ
÷|õUQzuõß Tmho Aμ_PÒ ö\¯À£mhÚ. öáº©Û²®
Eì©õÛ¯ Aμ_® £μì£μ® JßÔøn¢x •uÀ E»P¨÷£õ›À
Dk£mh÷£õx® ÷uõÀÂ²ØÓ öáº©Û Aμø\ |hzv¯
•øÓ°¼¸¢x •ØÔ¾® ÷ÁÖ£mh •øÓ°À ÷uõÀÂ²ØÓ
Eì©õÛ¯ Aμø\ ÷©ØPzv¯ºPÒ |hzvÚõºPÒ. öáº©Û
Aμ]ß «x Tmho Aμ_PÒ ö£ØÖÒÍ öÁØÔø¯ ÷£õßÓx-
uõß. Eì©õÛ¯ Aμ]ß «x AÁºPÒ ö£ØÓ öÁØÔ¯õS®.
GÚ÷Á CÆÂ¸ |õkPøÍ²® AÁºPÒ \©©õP÷Á |hzv°¸UP
149
÷Ásk®. AuÚõÀ ÷uõÀÂ²ØÓ öáº©Ûø¯ ¤›mhß

\ºÁ÷u\ Âv•øÓPÎÀ £i²® ²zu ö|Ô•øÓPÎß£i²®
|hzv¯x. A÷u÷ÁøÍ°À Eì©õÛ¯ Q»õL£õ Aμø\ Ax
CuØS •ØÔ¾® •μs£õhõÚ ÂuzvÀ |hzv¯x. ²zu®
•i¢u Eh÷Ú÷¯ ¤›mhß, Eì©õÛ¯ Aμø\ xskxsk-
PÍõP ]uÓizux. Cuß¤ßÚº xshõh¨£mh {»¨£μ¨¦-
PÎß ö£¸® £SvPøÍ Ax BUQμªzxU öPõshx. ÷©¾®
²zu® |h¢u÷£õx u¯õ›UP¨£mi¸¢u ¤›mhß Aμ]ß
vmhzvß£i Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ £» |õkPÍõP
xshõi AvÀ CÚÁõuzøu ysiÂmhx. ²zu® •i¢u
¤ßÚº ÷uõØPiUP¨£mh Eì©õÛ¯ Aμ]ß {»¨£μ¨¦PøÍ
£[QmkU öPõÒÁvÀ uÚx Tmho |õkPøÍ •i|uÁøμ
uÂºzxÂmhx. Cuß‰»® ²zu öPõÒøÍ ö£õ¸ÎÀ
¤›mhß uÚx ö£¸® £[øP (Lion's share) uUPøÁzxU
öPõshx. ²zu öPõÒøÍ ö£õ¸mPÎß £[Rk J¸ÁõÓõP
•i¢u¤ßÚº AÈÄ ÷Áø»ø¯ •Êø©¯õP •i¨£uØPõP
Tmho Aμ_PÒ Q»õL£õ Aμ]ß uø»|P›À Ti uS¢u
ö\¯À•øÓ vmh[PøÍ ÁS¨£vÀ PÁÚ® ö\¾zvÚ.
Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ xshõkÁuØS ÷u]¯Áõuzøu²®

÷u\¨£ØøÓ²® ¤μ÷¯õQzuÀ
Cì»õª¯ Aμ]ß {»¨£μ¨¦PøÍ Eøh¨£uØPõP ÷u]¯-

Áõu ]¢uøÚPøÍ²® ÷u\¨£ØÖ EnºÄPøÍ²® •ì¼®-
PÎh® ¤›mhß Âøuzux. BP÷Á ¤›ÂøÚÁõuzøu
{ø»{Özv •ì¼®PøÍ £»TÖPÍõP ¤›¨£uØS Cx
\›¯õÚ u¸n©õP Ç¢ux. GÚ÷Á ÷©ØPzv¯ºPÒ u[PÒ
vmh[PøÍ ö\¯À£kzu Bμ®¤zuõºPÒ. CuÚi¨£øh°À
x¸UQ ö©õÈ ÷£_® ©UPÒ ÁõÌQßÓ £Svø¯ J¸ uÛ |õhõP
¤›zuõºPÒ. ÷©¾® x¸UQ ÷u]¯zøu E¯ºzv¨ ¤iUS®
ö£¸ø© EnºÄPøÍ²® x¸UQ¯ ©UPÎøh÷¯ ysi-
ÂmhõºPÒ. ÷©¾® x¸UQ¯ºPÎh® _u¢vμ® £ØÔ¯
EnºøÁ ysiÂmk Cì»õª¯ Aμ]¼¸¢x ¤›¢x öPõÒ-
ÁuØS AÁºPøÍ FUSÂzuõºPÒ. £μ¢x Â›¢u Cì»õª¯
Aμ]ß ¤μ÷u\[PÒ JÆöÁõßÖ® ¤›UP¨£mk, £»TÖPÍõP
]uÓiUP¨£kÁøu AÁºPÒ Âkuø» AÀ»x _u¢vμ® GßÖ
ÁºozuõºPÒ. ÷u]¯Áõu® ©ØÖ® ÷u\¨£ØÖ GßÓ
150
Ai¨£øh°¾® ö©õÈÁõ›¯õPÄ® CÚÁõ›¯õPÄ®
•ì¼®PÒ u[PÐUSÒ ¤›¢x QhUS® {ø»ø¯ AøhÁøu
_u¢vμ® ö£ÖuÀ GßÖ ÷©ØPzv¯ºPÒ ÂÁ›zuõºPÒ.
Aμ¦ö©õÈ ÷£_® ©UPÒ ÁõÌ¢u {»¨£μ¨¦PøÍ £À÷ÁÖ
xskPÍõP ¤›zuõºPÒ. AøÁPÎÀ ö£¸®£õ»õÚÁØøÓ
¤›mhß BUQμªzxU öPõshx. Aμ¦ {»¨£μ¨¦PÒ
Â›ÁõÚuõP Ç¢uuõÀ, ²zu Põ»zvÀ AÁºPÒ E¸ÁõUQ¯
Áøμ£hzvÀ Ai¨£øh°À AÁØøÓ ¤›zx uÛzuÛ
|õkPÍõP BUQÚõºPÒ.
CÆÁõÓõP ²zu •iÂÀ Aø©v Ehß£iUøP HØ£k-

ÁuØS •ßÚ÷μ AuØS›¯ ÷£a_ Áõºzøu öuõh[SÁuØS
•ßÚ÷μ u[PÒ öÁØÔ öPõsh Cì»õª¯ Aμ]ß {»¨£μ¨¦-
PøÍ xshõiÂmhõºPÒ. ²zu® •iÄØÓ ¤ßÚº, uõ[PÒ
BUQμªzxÒÍ {»¨£μ¨¦PøÍ x›u©õP £» |õkPÍõP ¤›zx
AÁØÔÀ u[PÒ Bm]ø¯ HØ£kzvÚõºPÒ. \ºÁ÷u\ ÷£õº
Âv•øÓPøÍ «ÖQßÓ ö\¯»õP Ç¨£÷uõk \ºÁ÷u ²zu
©μ¦PÐUS® Cx •μs£õhõP ÇUQÓx. HöÚÛÀ ²zu
•iÂÀ öÁØÔ ö£ØÓ Aμ_ öÁØÔ öPõÒÍ¨£mh Aμ]ß
{»¨£μ¨¦PøÍ BUQμªzx ÇUS®÷£õx Aø©v
Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPÒ Ai¨£øh°À ©mk÷©
ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\À» •i²®. öÁØÔö£ØÓ Aμ_
Aø©v Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPøÍ ÂvUS®
AvPõμzøu ö£ØÔ¸¢u÷£õv¾®, Aø©v Ehß£iUøP°ß
{£¢uøÚPÒ Ai¨£øh°À ©mk÷© öÁØÔ ö£ØÓ Aμ_
ö\¯À£h•i²®. CuØS \«£zv¯ Euõμn©õP ö£º¼ß
ÇUQÓx. Tmho Aμ_PÒ Aøu |õØ£x BskPÐUS
÷©»õP BUQμª¨¦ ö\´v¸¢u ÷£õv¾®, Auß ÂÁPõμ[-
PøÍ BUQμª¨£õÍºPÒ •iÄ ö\´¯ÂÀø». ©õÓõP Aø©v
Ehß£iUøP÷¯ Aøu •iÄ ö\úx.
BP÷Á ²zu® •i¢x ÷uõÀÂ²ØÓ Eì©õÛ¯ Aμ]ß

{»¨£μ¨¦PøÍ BUQμª¨¦ ö\ú Eh÷Ú÷¯ \ºÁ÷u\ ÷£õº
ÁÈ•øÓPøÍ «Ô \mhzvØS ¦Ó®£õÚ ö\¯À£õkPøÍ
¤›mhß ÷©ØöPõshx. Aø©v Ehß£iUøP HØ£kÁuØS
•ß÷£, Ehß£iUøP {£¢uøPøÍ Tmho Aμ_PÒ
wº©õÛUS® •ßÚuõP÷Á, A¢u {£¢uøÚPÒ \mhŸv¯õP
151
A[RP›UP¨£k® •ßÚuõP÷Á Tmho Aμ_PÎß

\®©uzøu ö£ØÖU öPõÒÍõ©÷»÷¯ ¤›mhß ußÛaø\¯õP
C¢u ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõshx.
uÛzuÛ |õkPÍõP ¤›mhÚõÀ EøhUP¨£mh |õkPÒ
AøÚzx®, Cì»õª¯ Aμ]ß {»¨£μ¨¦PÍõP Ç¢uÚ.
HöÚÛÀ ]›¯õ, DμõU, £õ»ìwÚ®, QÇUS ÷áõºhß, îáõì
©ØÖ® G©ß BQ¯ ¤μ÷u\[PÒ AøÚzx® Eì©õÛ¯
Q»õL£õ Aμ]ß ©õPõn[PÍõP Ç¢xÁ¢uÚ. _¯Bm]
AÀ»x uÛ Aμ_ GßÓ Ai¨£øh°À AøÁPÒ J¸÷£õx®
uÛ|õkPÍõP ö\¯À£hÂÀø». CøÁPÒ GxöÁõßÖUS®
EÒ|õk ©ØÖ® öÁÎ|õk BQ¯ ÂÁPõμ[PÎÀ uÛ¨£mh
_u¢vμ÷©õ CøÓ¯õsø©÷¯õ Ç¢uvÀø». BP÷Á C¢u
¤μ÷u\[PÎÀ ÁõÌ¢u ©UPÒ GÁ¸US® \ºÁ÷u\ ÷£a_-
Áõºzøu ÷©ØöPõÒÁuØS GzuøP¯ AvPõμ•® ÇUP-
ÂÀø». \ºÁ÷u\ ÂÁPõμ[P÷Íõk öuõhº¦øh¯ GzuøP¯
ö\¯À£õkPøÍ²® G¢uöÁõ¸ |£¸® G¢uöÁõ¸ Aμ÷\õk®
C¢u ¤μ÷u\[PÎÀ ÷©ØöPõshõÀ Ax \mhŸv¯õP
ö\À¾£i BPõx. Ax G¢u Ai¨£øh°À ÷©ØöPõÒÍ¨-
£mhõ¾®, GzuøP¯ ©ÛuºPÍõÀ ÷©ØöPõÒÍ¨£mhõ¾®
\ºÁ÷u\ Âv•øÓPÒ Ai¨£øh°À Aøu A[RP›UP
•i¯õx. ¤›mhÛß BvUPzvÀ GQ¨x Ç¢u÷£õx
¤›mhÝUS ÁÇ[P¨£mi¸¢u AvPõμ® Eì©õÛ¯ Aμ]ß
\õº£õP ÁÇ[P¨£mh AvPõμ©õP÷Á P¸u¨£mhx. GQ¨x
©UPÒ ¤›mhøÚ, |õmøhÂmk öÁÎ÷¯Ö®£i ÷Põ›¯-
÷£õx Cì»õª¯ Aμ\õÚ Eì©õÛ¯ Aμ]ß Bm]USÒ
Áμ÷Ásk® GßÖuõß AÁºPÒ ÷Põ›ÚõºPÒ. BP÷Á GQ¨x
©UPÒ ©Ö£i²® Q»õL£õ Aμ]ßRÌ Á¢uõºPÒ. GQ¨øu
Âmk ¤›mhß öÁÎ÷¯Ó ÷Ásk® GßÖ® Cìuõß§À
Q»õL£õ Aμ]ß RÌ GQ¨x v¸®£Ä® Áμ÷Ásk® GßÖ®
•ìuL£õ P©õÀ AøÇ¨¦ Âkzuõº.
BP÷Á ²zuzvÀ öÁØÔö£ØÓ ÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÒ

C¢u {»¨£μ¨¦PÒ öuõhº£õÚ GzuøP¯ ÂÁPõμ® £ØÔ
÷£a_Áõºzøu |hzxÁx GßÓõ¾® Aøu Cìuõß§¼ß
©zv¯ Aμ\õ[Pzvß ‰»©õP P½L£õÄhß ©mk÷©
|hzu•i²®. ÷ÁÖ G¢u Ai¨£øh°¾® C¢u ÷£a_
152
Áõºzøuø¯ |hzu •i¯õx. HöÚÛÀ öÁØÔ öPõÒÍ¨£mh
Q»õL£õ Aμ]ß uø»ÁμõP P½L£õ ©mk÷© ÇUQÓõº.
Aø©v Ehß£iUøP ÷£a_Áõºzøu°À Ch®ö£ØÓ åŸL¨
íúøéß C¨Ý A¼ø¯ ö£õÖzu Áøμ AÁº Q»õL£õ
Aμ_hß Cøn¢x ö\¯»õØÔÂmk ¤ßÚº AuØS GvμõP
P»P® ö\úÁº. P»PUPõμμõÚ AÁ¸US \mhŸv¯õÚ
AvPõμ® GxÄ® Q»õL£õ Aμ]À Qøh¯õx. h©õìPì,
ö£´¹m ©ØÓ® £õUuõz BQ¯ £SvPÎÀ Ç¢x Aμ¦z
uø»ÁºPøÍ¨ ö£õÖzuÁøμ AÁºPÒ íúøéøÚ¨ ÷£õßÓ
x÷μõQPÎÀ EÒÍÁºPÒ BÁõºPÒ. Tmho Aμ_PÐhß
Aø©v Ehß£iUøP SÔzx ÷£a_ Áõºzøu |hzxÁuØS
AvPõμ® AÎUS® G¢u uSv²® AÁºPÐUS Qøh¯õx.
CßÝ® ö\õÀ»¨÷£õÚõÀ, AÁºPÒ íüøéøÚ ÂhÄ®
AØ£©õÚÁºPÒ BÁõºPÒ. ö\ÀÁõUS GßÓ Ÿv°À ©mk©À»
Cì»õª¯ Aμ]ß Ps÷nõmhzv¾® G¢u Aμ]ß Si©UP-
ÍõP u[PøÍ AÁºPÒ P¸vÁ¢uõºPÒ GßÓ Ai¨£øh°¾®
AÁºPÒ ªPÄ® AØ£©õÚÁºP÷Í! öÁØÔU öPõÒÍ¨£mh
Cì»õª¯ Aμ]ß îáõì ©õPõnzvß öåŸL£õP
íúøéß Ç¢uõº GßÓ÷£õx® CÁºPÒ AøÚÁ¸®
•ì¼® E®©zvØS® Cì»õª¯ Aμ]ØS® x÷μõP® CøÇzu-
ÁºPÍõP Ç¢uxhß £øPÁºPÐUS EÍÁõÎPÍõPÄ®
ö\¯À£mk Á¢uõºPÒ.
SÔ¨£õP ¤›mhß C¢u Esø©PøÍ AÔ¢v¸¢u-

÷£õv¾®, uõ® BUQμªzxÒÍ ¤μ÷u\[PÎÀ EÒÑº |£º-
PÐhß A¢u ¤μ÷u\zvß GvºPõ»® £ØÔ²® Auß GvºPõ»®
£ØÔ²® ÷£a_ Áõºzøu |hzv¯x. \ºÁ÷u\ AÍÂÀ, C¢u
÷£a_ ÁõºzøuUS GzuøP¯ A¢uìx® Qøh¯õx
Gß£øu²®, \ºÁ÷u\ ©μ¦PÒ Ai¨£øh°À Aøu AÓ÷Á
£›^¼UP •i¯õx Gß£øu²® |ßS AÔ¢v¸¢u {ø»°Àuõß
¤›mhß Cøu ÷©ØöPõshx. GÛÝ® BUQμªUP¨-
£mkÒÍ Cì»õª¯ Aμ]ß ¤μ÷u\[PÎÀ Ç¢xöPõsk
¤›mhß CzuøP¯ÁºPÐhß wÂμ©õP ÷£a_- Á õºzøu
|hzv¯÷uõk u[PÒ ¤μ÷u\[PÒ £ØÔ AvPõμ¨§ºÁ
÷£a_Áõºzøu |hzxÁuØS ¤›mhß AÁº- P ÐUS Av-
Põμzøu ÁÇ[Q¯x. uõß HØöPÚ÷Á u¯õ›zx øÁzv¸¢u
vmhzvß Ai¨£øh°¾®, C¢u {»¨- £ μ¨¦PøÍ
153
xshõkÁuØPõP uÛ¨£mh Áøμ£hzvß Ai¨-£øh°¾®

ußÝøh¯ ¤iø¯ CÖUSÁuØS J¸ P¸Â- ¯ õPÄ®, C¢u
÷£a_ Áõºzøu |õhPzøu ¤›mhß Aμ[-÷PØÔ¯x. Q»õL£õ
Aμø\ ÃÌzxÁuØS›¯ ö£¸®£õßø© £oPøÍ •izu
¤ßÚº CÖv¯õP ¤›mhß C¢u ÂÁPõμ® SÔzx,
P½L£õÄhß \mhŸv¯õP ÷£a_Áõºzøu |hzx- Á uØS
AÝ©v¯Îzux. C¢u ÷£a_ Áõºzøuø¯ |hzxÁuØS
GzuøP¯ |£ºPøÍ {¯ªzv¸¢u÷£õv¾® Q»õL£õ Aμø\
ÃÌzxÁxuõß Auß •ußø© SÔU÷PõÍõP Ç¢ux.
÷£a_Áõºzøu |hzx® ©ØÓ |øh•øÓ \®¤μuõ¯[PøÍ
{øÓ÷ÁØÖÁx® AuØS Cμshõ®£m\©õP÷Á Ç¢ux.
BP÷Á Aø©v Ehß£iUøP°ß ÷£a_Áõºzøu Gß£x
ö£¯μÍÄUSzuõß {øÓ÷ÁØÓ¨£mhx. Aø©v J¨£¢u®
øPö¯Êzx BÁuØS •ß÷£ Q»õL£õ Aμø\ AÈUP
÷Ásk® GßÓ uÚx C»m]¯zøu Ax {øÓÄ ö\´x
öPõshx. {øÓÄ Aøh¯õ©À Ç¨£öuÀ»õ® ]» |øh-
•øÓ \®¤μuõ¯ ö\¯À£õkPÒuõß. J¸÷ÁøÍ ¤›mhÚõÀ
Q»õL£zøu }USÁuØS H÷uÝ® uh[PÀPÒ HØ£k©õÚõÀ,
Aø©v ÷£a_ Áõºzøu°À Q»õL£zøu }UQÂh ÷Ásk®
GßÖ {£¢uøÚ Âv¨£uØS HxÁõP Ax `ÇÀPøÍ HØ-
£kzvU öPõshx. C¢u Ai¨£øh°Àuõß \ºÁ÷u Âv-•øÓ-
PÐUS •μs£õhõÚ ö\¯À£õkPøÍ ¤›mhß ÷©ØöPõs-
hx. CÆÁõÓõP Cì»õª¯ Aμ]ß {»¨£μ¨¦PøÍ
xshõk® ö\¯À£õk ¤›mhÚõÀ ö\´x •iUP¨£mhx.
BUQμªzxÁ¢u Cì»õª¯ §ªø¯ xshõkÁøu¨

ö£õÖzuÁøμ ¤›mhß ÷©ØTÓ¨£mh ö\¯À£õkPøÍ ÷©Ø-
öPõshx. Tmho Aμ_PøÍ uÂºzu Âå¯zøu¨ ö£õÖzu-
Áøμ Ax •ì¼®PÎß ÂÁPõμ[P÷Íõk öuõhº¤À»õu
Âå¯® GßÓ÷£õx®, Q»õL£zøu £»ÃÚ¨£kzv¯ ¤ÓS,
Aøu •Êø©¯õP AÈ¨£uØPõP ÷©ØöPõÒÍ¨£mh Aμ]¯À-
~m£® {øÓ¢u vmh[P÷Íõk öuõhº¦øh¯ £À÷ÁÖ ö\¯À-
£õkPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS Cøu ¤›mhß J¸ ö\¯À•øÓ-
£õo¯õP (Styles) ¤ß£ØÔ¯x. GÚ÷Á ¤›mhÛß Aμ]¯À
~m£® Áõ´¢u vmh[PøÍ¨ £ØÔ AÔ¢x öPõÒÍ ÷Ásk-
ö©ÛÀ Tmho Aμ_PÒ Âå¯zvÀ Ax ÷©ØöPõsk Á¢u
ö\¯À£õkPøÍ PÁÚzxhß Bμõ¯÷Ásk®.
154
÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ •uÀ E»P¨÷£õ›À £[SöPõsh
÷£õx AÁØÔØQøh°À ©õÖ£mh SÔU÷PõÒPÒ Ç¢x-
Á¢uÚ. JÆöÁõ¸ Aμ_US® uÛ¨£mh •øÓ°¾®, ö£õx-
ÁõÚ •øÓ°¾® SÔU÷PõÒPÒ Ç¢uÚ. Kº Ao¯õP {ßÖ
AøÁPÒ ÷£õ›mh ÷£õx® AøÁPÐUSÒ P¸zx ÷ÁØÖø©-
PÐ® £μì£μ® öÁÖ¨¦ EnºÄPÐ® Ç¢x Á¢u÷uõk
u[PÒ SÔU÷PõøÍ Aøh¢x öPõÒÁuØS AøÁPÒ u[PÐU-
SÒ Pkø©¯õP ÷£õmi°mkU öPõsi¸¢uÚ. JÆöÁõ¸
Aμ_® ©ØÓ Aμ_PÐUS GvμõP ]» CμP]¯ vmh[PøÍ
u¯õ›zx ö\¯À£kzv Á¢uÚ. Aa\©¯zvÀ \ºÁ÷u\ AÍÂÀ
•ßÚÛ ÁÀ»μ\õP ¤›mhß ÂÍ[QÁ¢ux. L¤μõßì, μè¯õ
©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ |õkPÒ AuÝhß ÷£õmi°mk Á¢uÚ.
öáº©ÛUS GvμõPÄ® Eì©õÛ¯ Aμ]ØS GvμõPÄ®
¤›mhß •uÀ E»P¨÷£õ›À Svzux. ©ØÓ |õkPøÍ ÷£õ›À
£[SöPõÒÍ øÁ¨£uØPõP AÀ»x SøÓ¢u £m\® ÷£õº
•i²® Áøμ Gvº Ao°À Cøn¢xÂhõ©À Ç¨£uØPõP
Ax £À÷ÁÖ ÷Áø»PÎÀ Dk£mk Á¢ux. C¢u ÂÁPõμ®
öuõhº£õP ©ØÓ ÁÀ»μ_PÐhß Ax CμP]¯©õÚ ÷£μ®
JßøÓ |hzv°¸¢ux. ²zu® •i¢x öÁØÔ Qmk®÷£õx
QøhUS® A£›ªu©õÚ ²zuU öPõÒøÍ¨ ö£õ¸mPÎÀ £[S
AÎ¨£uõP ©ØÓ Aμ_PÐUS Ax Caø\³mi°¸¢ux.
CÆÁõÓõP Q.¤. 1915 H¨μÀ 26&À »shÛÀ øPö¯õ¨£-
ªh¨£mh CμP]¯ J¨£¢uzvÀ ©zv¯ uøμUPhÀ £Sv²hß
Cøn¯ A¢u¼¯õ (Antalya) GßÓ x¸UQ ©õÁmhzøu²®
AuøÚ `Ì¢xÒÍ ©õÁmh[PøÍ²® ÷£õ›À P»¢x öPõsh-
uØS £›\õP AÎ¨£uõP Czuõ¼ Aμ_US ÁõUSÖv AÎz-
v¸¢ux.
J¸ Á¸hzvØS ¤ßÚº AuõÁx Q.¤. 1916&À ¤›mhß,
L¤μõßì ©ØÖ® μè¯õ BQ¯ |õkPÒ Eì©õÛ¯ Q»õL£õ
÷£μμø\ xshõkÁuØPõP øéPìPõm (Sykes Picot) GÚ¨£k®
CμP]¯ J¨£¢uøu HØ£kzvU öPõshÚ. C¢u J¨£¢uzvß
Ai¨£øh°Àuõß ¤¢øu¯ |õmPÎÀ •uÀ E»P ²zu®
•i¢u ¤ßÚº •ìuL£õ P©»õ¾hß |h¢u Aø©v Ehß-
£iUøP°À {£¢uøÚPÒ ÂvUP¨£mhÚ. GÛÝ® C¢u
CμP]¯ J¨£¢u® £ØÔ Czuõ¼ ÇmiÀuõß øÁUP¨-
£mi¸¢ux. Cuß Põμn©õP ÷Põ£©øh¢u Czuõ¼ ²zu
155
öPõÒøÍ¨ ö£õ¸mPøÍ AuõÁx Cì»õª¯ ¤μ÷u\zøu

£[Rk ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ® Eì©õÛ¯ ÷£μμø\ xshõh
÷Ásk® GßÖ® ÁØ¦Özv¯x.
Q.¤. 1917 H¨μÀ 27&À ¤›mhß, L¤μõßì BQ¯ |õkPÒ

u[PÒ u¯õ›zx øÁzv¸¢u Ehß£iUøP°À øPö¯Êzx
CmhÚ. μè¯õ A¢u Ehß£iUøP°À ¤ÓS øPö¯Êzx
CkÁuõP TÔ¯x. BÚõÀ Ax øPö¯Êzx ChÂÀø». A¢u
Ehß£iUøP°À Cì«º (Izmir) ©ØÖ® ÷Põß¯õ (Konya)
Áøμ²ÒÍ A¢uõ¼¯õÂß ÷©ØS £SvPÒ Czuõ¼US
ÁÇ[P¨£k® GßÖ® AvÀ Aø©¢xÒÍ Gìm÷hmPøÍ
Czuõ¼°ß AvPõμzvÀ {ºÁQzxU öPõÒÍ»õ® GßÖ®
ÁõUSÖv AÎUP¨£mhx. C¢u Ehß£iUøP°À ÷©¾® ]»
Â£μ[PÐ® Ch® ö£ØÔ¸¢uÚ. ²zu® •i¢u Akzu Pn÷©
¤›mhß Cìuõß§ø»²® ©ØÓ Aμ¦ ö©õÈ ÷£_®
¤μ÷u\[PøÍ²® BUQμªzxU öPõshx. L¤μõßì uß
£[QØS Ehß£iUøP°À TÓ¨£mh ¤μ÷u\[PøÍ BUQμ-
ªzxU öPõshx. ö»£ÚõøÚ BUQμª¨¦ ö\ú¤ßÚº
]›¯õøÁ BUQμª¨¦ ö\´¯Âhõ©À L¤μõßøé ¤›mhß
ukzu ÷£õx®, Q.¤. 1920&À L¤μõßì ]›¯õøÁ BUQμª¨¦
ö\´ÁvÀ öÁØÔPshx.
Q.¤. 1919&À A¢uõ¼¯õ |Pμzøu²® Aøu _ØÔ²ÒÍ

Gì÷hmPøÍ²® Czuõ¼ BUQμª¨¦ ö\úx. CÆÂå¯z-
vÀ ¤›mhß ö\¯»ØÖ Aø©v¯õP Ç¢u÷£õv¾® Cì«øμ
Czuõ¼ BUQμª¨¦ ö\´ÁuØS Ax ©Ö¨¦ öu›Âzux.
μè¯õ J¨£¢uzvÀ øPö¯Êzx ChÂÀø» GßÓ \õUQÀ,
¤›mhÝ®, L¤μõßéú® Cøn¢xöPõsk Cì«º ©ØÖ®
A¢uõ¼¯õÂß ÷©ØS PhØPøμ BQ¯ £SvPøÍ Czuõ¼
BUQμª¨¦ ö\´Áøu GvºzuÚ. HöÚÛÀ ¤›mhÝ®,
L¤μõßéú® C¢u J¨£¢u® C¨÷£õx ö\À¾£i BPõx GßÖ
P¸vÚ. Czuõ¼ø¯ ukzx {ÖzxÁuØPõP Tmho Aμ_-
PÎß \õº£õP Cì«øμ Q÷μUP® (Greece) BUQμª¨¦ ö\´x
öPõÒÁuØS FUP® AÎzux. CÆÁõÓõP £À÷ÁÖ ~m£©õÚ
Aμ]¯À vmh[PøÍ wmi ¤›mhß ö\¯»õØÔ¯x. C¢u
ö\¯À£õkPÒ |õßS Á¸h[PÐUS öuõhº¢x ÷©ØöPõÒÍ¨-
£mhÚ. uõß Â¸®¤¯ GÀ»õÁØøÓ²® {øÓÄö\´x
156
öPõÒÐ® Áøμ ¤›mhß ußÝøh¯ vmh¨£i ö\¯À£mhx.
E»P²zuzvß •iÂÀ ²zu öPõÒøÍ ö£õ¸mPÎÀ ö£¸®-
£[øP GkzxU öPõÒÐuÀ, Q»õL£õ Aμø\ ÃÌzv \ºÁ÷u\
Aμ[QÀ Cì»õzvØS ©μn Ai öPõkzuÀ, BQ¯
ußÝøh¯ SÔU÷PõÒPøÍ Ax {øÓÄö\´x öPõshx.
CÖv¯õP ¤›mhß CμshõÁx »õÄéõß (Lausanne)
©õ|õmøh |hzv¯uß ‰»® \ºÁ÷u\ Aμ[QÀ \õvzxU
öPõÒÍ ÷Ási¯ÁØøÓ {øÓ÷ÁØÔU öPõshx.
Q»õL£zøu AÈ¨£uØPõP ¤›mhß Q»õL£õ uø»|P›À
PÁÚ® ö\¾zxuÀ
Q»õL£zøu •Êø©¯õP AÎUS® vmhzøu {øÓ÷ÁØÖ-
ÁuØS EP¢u ö\¯À•øÓø¯ ¤ß£ØÖ® ÁøP°À ¤›mhß
Q»õL£õ Aμ]ß uø»|PμõÚ Cìuõß§À |PμzvÀ PÁÚ®
ö\¾zv¯x. ußÝøh¯ ©v~m£® Áõ´¢u vmh[PøÍ
Tmho Aμ_PÐUS GvμõP ¤μ÷¯õQzu÷uõk AÀ»õ©À Ax
BUQμªzv¸¢u {»¨£μ¨¦PÎÀ CuØPõP Pk® •¯Ø]
÷©ØöPõsh÷uõk SÔ¨£õP Ax x¸UQ°ß «x PÁÚ®
ö\¾zv¯x. CßÝ® SÔ¨£õP Cìuõß§¼ß «x wÂμ-
PÁÚ® ö\¾zv¯x. BP÷Á Aø©v Ehß£iUøP AÔÂUP¨-
£mhÄhß ¤›mhÛß ÷£õºUP¨£ÀPÒ Âøμ¢x ö\ßÖ
÷£õìL§øμ (Bosfor) øP¨£ØÔU öPõshx. ÷©¾® Q»õL£z-
vß uø»|Pøμ²® uºuÜì |Pμzx AøÚzx ÷Põmøh-
PøÍ²® x¸UQ°ß CμõqÁ •UQ¯zxÁ® Áõ´¢u £SvPÒ
AøÚzøu²® ¤›mhÛß £øhPÒ BUQμªzxU öPõshÚ.
CuØQøh°À, L¤μõßêß £øhPÒ Bßi¨ (Antip)
£Svø¯²® Czuõ¼°ß £øhPÒ ø£μõ £Svø¯²® Cμ°À
uh¯[PøÍ²® øP¨£ØÔU öPõshÚ. ¤›mhÛß uÍ£v
öáÚμÀ í›[Uhß x¸UQ°¾ÒÍ ÷©ØPzv¯ Tmho
£øhPÎß uø»ø© uÍ£v¯õP {¯ªUP¨£mhõº.
BP÷Á x¸UQø¯ ¤›miè £øhPÒ wÂμ©õP BUQμª¨¦
ö\´x Auß BvUPzøu A[S {ø»|õmi°¸¢ux.
L¤μõßéú® Czuõ¼²® u[PøÍ EÖv¨£kzx® ÷|õUPz-
vØPõP ö£¯μÍÄUS ©mk÷© BUQμª¨¦PøÍ ÷©ØöPõs-
i¸¢uÚ. GÚ÷Á öÁØÔöPõÒÍ¨£mh Eì©õÛ¯ Aμ]ß
EÒ|õmk ÂÁPõμ[PÎÀ öÁØÔö£ØÓ Tmho Aμ_PÒ
157
÷©ØöPõsh BvUP® Gß£x Esø©°À ¤›mhÛß øP°À

uõß Ç¢ux. Cuß Ai¨£øh°À x¸UQ°À ¤›mhß
uÛzu {ø»°À ÂÁõμ[PøÍ ÷©»õsø© ö\úx. ÷©¾®
x¸UQ°ß EÒ ÂÁPõμ[PÎÀ BvUP® ö\¾zxÁuØS
Tmho Aμ_PÐUS G¢uÂu©õÚ £[PÎ¨¦® ÇUPÂÀø».
Aø©v Ehß£iUøP AÔÂUP¨£mhøu öuõhº¢x
öÁØÔöPõÒÍ¨£mh Cì»õª¯ Q»õL£õ Aμø\ AÀ»x
÷©ØPzv¯ºPÎß TØÖ¨£i Eì©õÛ¯ Aμø\ Pmk¨£õmiÀ
øÁzxUöPõÒÁuØS £À÷ÁÖ©v~m£® Áõ´¢u Aμ]¯À
vmh[PøÍ wmkÁvÀ ÷©ØPzv¯ºPÒ Pk®•¯Ø]PøÍ
÷©ØöPõshõºPÒ. Aμ]¯À ùõmh[PÎÀ ÷©ØPzv¯ºPÒ
vmhªm÷h Dk£mhõºPÒ. ÷©¾® Eì©õÛ¯ Q»õL£õ
Aμø\ }USÁuØS ö£¸® Aμ]¯À u¢vμ ö\¯À£õkPøÍ
÷©ØöPõshõºPÒ.
CÖv¯õP Aø©v Ehß£iUøP AÔÂUP¨£mh Eh÷Ú

Eì©õÛ¯ Aμø\ Aμ]¯À ö|¸UPiUS EÒÍõUS®
•¯Ø]ø¯ ¤›mhß ÷©ØöPõshx. Eì©õÛ¯ Aμ_ ÷Põ›¯
Aø©v Ehß£iUøPø¯ ÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ HØÖU-
öPõshÚ. GÚ÷Á ¤μu© Aø©a\º uÀAz £õåõ ©ØÖ®
CμõqÁ Aø©a\º AßÁº £õåõ BQ÷¯õº ÷©ØPzv¯ Aμ_
¤μv{vPÐhß Cøn¢x Aø©v Ehß£iUøP°À
øPö¯õ¨£® CmhõºPÒ. BÚõÀ Aø©v¨ ÷£a_ Áõºzøuø¯
CÁºPÐhß Cøn¢x |hzxÁuØS AøÇUP¨£mh÷£õx
÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ ©ÖzxÂmhÚ. öáº©Û²hß E»P¨-
÷£õ›À Eì©õÛ¯ Aμ_ P»¢x öPõÒÁuØS CÁºPÒ
ÇÁ¸®uõß ¤μuõÚ Põμn©õP Ç¢uÁºPÒ. GÚ÷Á ¤μu©
Aø©a\º uÀAz £õåõÄ® CμõqÁ Aø©a\º AßÁº
£õåõÄ® SÇ¨£UPõμºPÒ BÁõºPÒ. GÚ÷Á SÇ¨£UPõμº-
PÐhß ÷£a_Áõºzøu |hzu •i¯õx GßÖ Tmho Aμ_PÒ
AÔÂzxÂmhÚ. CuÚi¨£øh°À Aø©v¨ ÷£a_ Áõºzøu-
°À P»¢xöPõÒÐ® uSvöPõsh J¸ ¦v¯ Aμ\õ[Pzøu
x¸UQ°À Aø©UP ÷Ásk® GßÖ ÷©ØPzv¯ºPÒ ÷Põ›UøP
GÊ¨¤ÚõºPÒ.
C¢u \©¯zvÀuõß Cìéz£õåõøÁ ¤μu© Aø©a\º
£uÂUS ]£õ›_ ö\´x A¼¨÷£õ |P›¼¸¢x •ìuL£õ
158
P©õÀ AÝ¨¤¯ u¢v QøhUP¨ ö£ØÔ¸¢ux. Cuß ¤ßÚº
_Àuõß Áïxzwß ©õºåÀ Cìéz £õåõøÁ ¤μu©
Aø©a\μõP {¯ªzuõº. ¦v¯ Aμ]ß ¤μu© Aø©a\μõP ¤ß¦
Cìéz £õåõ, •ìuL£õ P©õ¾US uÛ¨£mh •øÓ°À J¸
u¢v AÝ¨¤Úõº. AvÀ, ""Aø©v Ehß£iUøP •iÄ
ö\´¯¨£k® \©¯zvÀ |õ® |s£ºPÍõP \¢v¨÷£õ® GßÖ
|®¦Q÷Óß'' GßÖ SÔ¨¤mi¸¢uõº. ²zuzvß •iÂÀ
Aø©v Ehß£iUøP •iÄ ö\´¯¨£k® GßÓ ö\´v J÷μ
÷|μzvÀ •ìuL£õ P©õ¼hª¸¢x® Tmho Aμ]hª¸¢x®
öÁÎ°h¨£mi¸UQÓx Gß£x C[S PÁÚzvÀ öPõÒÍ-
÷Ási¯ Âå¯©õS®. C¢u Âå¯zøu uØö\¯»õP |h¢u
\®£Á® GßÖ ÂÁ›UP»õ®. GÛÝ® Cøuz öuõhº¢x
{PÌ¢u \®£Á[PÒ Cx uØö\¯»õP |h¢u {PÌa]¯õP
Ç¨£uØS A›uõP÷Á Áõ´¨¦ ÇUQÓx Gß£øu {¹£n®
ö\´QßÓÚ.
¦v¯ Aμ\õ[Pzvß ¤μu© Aø©a\μõP {¯ªUP¨£mh
©õºåÀ Cìéz£õåõ Aø©v Ehß£iUøP SÔzx Tmho
Aμ_PÎß ¤μv{vPÐhß ÷£a_Áõºzøu |hzvÚõº. J¸
uμ¨¦ Aø©v Ehß£iUøP (Unilateral Peace treaty) x›u©õP
•iÄ ö\´¯¨£mkÂmhõÀ, CUPmhõÚ {ø»°¼¸US®
x¸UQ ö£¸® |èh[PøÍ \¢v¨£øu uÂºzxÂh»õ®
Gß£xuõß A¨÷£õx £μÁ»õP Ç¢u P¸zuõS®. Aμ]¯À
ÁmhõμzvÀ Ç¢u ]»º ¤›mhß «x |Àö»sn®
öPõsi¸¢uõºPÒ. ÷©¾® ¤›mièPõμºPÒ u[PÐUS EuÂ
ÂkÁõºPÒ GßÖ® |®¤UøP öPõsi¸¢u÷uõk ÷£õ›¼¸¢x
Eì©õÛ¯ Aμ_ öÁÎ÷¯Ô ²zuzvÀ |k{ø» ÁQzux SÔzx
AÁºPÒ v¸¨v öPõshõºPÒ. CÆÁõÓõP Aø©v Ehß-
£iUøP AÔÂUP¨£mhuß ‰»©õP Tmho¨ £øhPÒ
öuõhº¢x x¸UQø¯ ÷|õUQ •ß÷ÚÔ Á¸Áøu²® uºuÜì
|Pμzøu BUQμª¨£øu²® ukzx {ÖzxÁuØS •¯Ø]PÒ
÷©ØöPõÒÍ¨£mhÚ. C¢{ø»°À uºuÜì |P›ß •P¨¤À
Aø©¢v¸¢u •ºL£õ (Murfa) xøÓ•Pzvß ÁÈ¯õP ¤›miè
PhØ£øh uÍ£v AmªμÀ PõÀ÷uõ¨ ~øÇ¢xÂmhõº. Aø©v
÷£a_Áõºzøu |h¢x •i²®Áøμ ÷©ØöPõsk, •ß÷Ú-
Óõ©À PhØ£øhø¯ ukzx øÁUP ÷Ásk® GßÖ AÁ›h®
÷Põ›UøP øÁUP¨£mhx. CÆÂå¯zvÀ \©μ\®
159
ö\´ÁuØPõP SzEÀ C©õμõÂÀ ]øÓ øÁUP¨£mi¸¢u

¤›miè uÍ£v hõ®öåsm Gß£Á¸hß öuõhº¦ öPõÒÍ¨-
£mhx. GÛÝ® C¢u ÷Põ›UøPø¯ HØ£uØS PõÀ÷uõ¨
©ÖzxÂmhõº. ¤›mièPõμºPÒ «x øÁzu |®¤UøP
•ØÔ¾® uPº¢xÂmh ¤ßÚº, ÷ÁÖ ÁÈ°ßÔ Eì©õÛ¯
CμõqÁ® \μnøh¢ux.
AmªμÀ PõÀ÷uõ¨ u[Q°¸¢u `¨£º GßÓ P¨£¼À

Aø©v ÷£a_ Áõºzøu |hzu¨£mhx. Tmho°À A[P®
ÁQzu L¤μõßì CμõqÁzvh® B÷»õ\øÚ ÷PmPõ©÷»÷¯
AÁ\μU ÷Põ»zvÀ ÷£a_Áõºzøu |hzu¨£mhx. BP÷Á
Tmho Aμ_PÎß \õº£õP Eì©õÛ¯ Aμ_hß |h¢u ÷£a_
Áõºzøuø¯ ¤›mhß ©mk÷© uÛ¯õP ÷©ØöPõshx. Q.¤.
1918 AU÷hõ£º 30&À ÷£a_Áõºzøu •iÄØÖ Ehß£õk
Gmh¨£mhx. Cuß ¤ßÚºuõß Tmho \PõÁõÚ
L¤μõßêh® Ehß£iUøP £ØÔ ¤›mhß ÂÍUQU TÔ¯x.
BÚõÀ x¸UQ ¤μ÷u\zvß •UQ¯©õÚ £SvPÒ ö£¸®-
£õßø©¯õÚÁØøÓ BUQμª¨¦ ö\ú ¤ßÚ÷μ Ehß£iUøP
SÔzu ÷£a_Áõºzøu°À ¤›mhß Dk£mhx. ÷£õ›À
£[÷PØÓuØPõP L¤μõßéú® Czuõ¼²® ö£¯μÍÄUS ]»
£SvPøÍ ©mk÷© BUQμªzxU öPõshÚ.
Cuß ¤ßÚº, Aø©v Ehß£iUøP HØ£mh J¸ ©õu

Põ»zvØSÒÍõP÷Á Aμ\õ[Pzv¼¸¢x Cìéz£õåõøÁ
}UQÂmk, ¦v¯ Aμ\õ[Pzøu Aø©UP ÷Ásk® GßÖ
¤›mhß P½L£õÄUS PmhøÍ Cmhx. öáº©Û²hß
Cøn¢x ÷£õº ÷©ØöPõÒÍ Põμn©õP Ç¢uÁºPøÍ øPx
ö\´x Tmho Aμ_PÎh® J¨£øhUP ÷Ásk® GßÖ
Aø©v Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPÎÀ TÓ¨£mi¸¨£uõÀ
uÀAz £õåõ ©ØÖ® AßÁº £õåõ BQ÷¯õº ÷£õº öuõhº£õP
Gkzu •iÄUS Eì©õÛ¯ Aμ÷\ ö£õÖ¨÷£ØP ÷Ásk®
GßÖ ¤›mhß TÔ¯x. CÆÁõÓõP Eì©õÚ¯ Aμ_US
£À÷ÁÖ ö|¸UPiPøÍ HØ£kzxÁuØPõP ¤›mhß £À÷ÁÖ
•¯Ø]PøÍ ÷©ØöPõshx.
160
Aμ]¯À Ÿv¯õPÄ® \mhŸv¯õÚ

|hÁiUøPPÒ ‰»©õPÄ®
Q»õL£zøu AÈ¨£uØS ¤›mhß
•¯Ø] ÷©ØöPõÒÐuÀ
Q »õL£zøu AÈzxÂmk Bm]¯ø©¨¤À ( )

uø»RÇõÚ ©õØÓ[PøÍ öPõskÁμ ÷Ásk® GßÖ®
CμõqÁ £»Á¢u® (Military Coup) AÀ»x CμõqÁ P»P®
BQ¯ÁØøÓ ÷©ØöPõÒÍõ©À \mhŸv¯õÚ •øÓ°À
Aμ]¯À ©õØÓ[PøÍ öPõsk Á¢x x¸UQ°À J¸ Si¯μø\
{ÖÁ ÷Ásk® GßÖ ¤›mhß •¯Ø] ÷©ØöPõsk Á¢ux.
BP÷Á Tmho Aμ_PÒ Aμ]¯À ö\¯À•øÓPøÍ ©mk÷©
øP¯õskÁ¢uÚ. ©õºåÀ Cìéz £õåõøÁ ¤μu© Aø©a\º
£uÂ°¼¸¢x }UQ¯ Eh÷Ú÷¯ uÆL¥U £õåõÂh® ¦v¯
Aμ\õ[Pzøu Aø©US®£i P½L£õ AÔÄÖzvÚõº. C¢u |£º
¤›mhÛß P[Põo GßÖ AÔ¯¨£mhÁº. HöÚÛÀ P½L£õ
A¨xÀ í«x Bm]UPõ»zvÀ Aμ_¨ £o°À Ç¢u÷£õx
Eì©õÛ¯ Aμ]ß yuμõP »shß |P›À Ç¢x öPõs-
i¸¢uõº. ¤›mhß Aμ]ß A¤©õÚzøu ö£ØÖUöPõÒÁvÀ
ªS¢u •øÚ¨¦hß A[S AÁº ö\¯À£mk Á¢uõº. GÛÝ®
uÆL¥U £õåõ ußÝøh¯ Aμ\õ[Pzøu Aø©zu÷£õx
Gs£x Á¯øuz uõsi¯ •vº¢uÁμõP Ç¢uõº GßÓ Põμnz-
uõÀ Gvº£õºUP¨£mh ÁøP°À AÁμõÀ ö\¯À£h •i¯-
ÂÀø». GÚ÷Á AÁº ¦v¯ Aμ\õ[PzvÀ ¤μu© Aø©a\μõP
{¯ª¯UP¨£mhx SÔzx ¤›mhß PÁø» Aøh¢ux.
uÆL¥U £õåõøÁ }UQÂmk, ©ØöÓõ¸Áøμ ¤μu©
Aø©a\º £uÂ°À A©ºzxÁuØS •ß¦, ""AÀ ©¨Åuõß
161
\ø£'' GßÓøÇUP¨£mh x¸UQ £õμõÐ©ßÓzøu Pø»zx-

Âh ÷Ásk® GßÖ Tmho Aμ_PÒ Â¸®¤Ú. HöÚÛÀ
Eì©õÛ¯ Aμ_ GßÖ ÷©ØPzv¯ºPÍõÀ AøÇUP¨£mh
Q»õL£õ Aμ]ß Jmkö©õzu ¤μ÷u\[PÎ¼¸¢x® ©UPÍõÀ
÷uº¢öukUP¨£mh ¤μv{vPÒ A¢u \ø£°À Ç¢uõºPÒ.
CuÚi¨£øh°À Ax x¸UQ¯ºPøÍ ©mk® EÒÍhUQ¯
x¸UQ |õmiß £õμõÐ©ßÓ©õP ÇUPÂÀø». ©õÓõP
Cì»õª¯ Aμ]ß AøÚzx ©õPõn ¤μv{vPÐ® AvÀ
Ç¢x Á¢uõºPÒ. ÷©¾® ¤μv{vPÍõP Ç¢uÁºPÒ ö£¸®-
£õ¾® CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzuÁºPÍõP Ç¢uõºPÒ. ÷ÁÖ
ÁøP°À TÖÁöußÓõÀ, á©õÀ£õåõ ©ØÖ® AßÁº £õåõ
BQ¯ÁºPøÍa \õº¢v¸¢uÁºPÎß Pm] Q»õL£zøu {ø»-
{Özu ÷Ásk® GßÖ® Eì©õÛ¯ Q»õL£zvß ¤μ÷u\[-
PÎÀ JØÖø©ø¯ £õxPõUP ÷Ásk® GßÖ® A¤¨¤μõ¯®
öPõsi¸¢uõºPÒ. BP÷Á Q»õL£zøu }USÁuØS CÁº-
PøÍ Ehß£h øÁ¨£÷uõ AÀ»x Cì»õª¯ ¤μ÷u\[PøÍ
xshõkÁuØS CÁºPÎß J¨¦uø» ö£ÖÁ÷uõ C¯»õu
Âå¯® GßÖ Tmho Aμ_PÒ P¸vÚ. C¢{ø»°À
÷©ØPzv¯ºPÒ u[PÒ ÷|õUPzøu {øÓ÷ÁØÔU öPõÒ-
ÁuØPõP Q»õL£õ Aμ]À J¸ öÁØÔhzøu ÷uõØÖÂUP
÷Ásk® GßÖ vmhªmhõºPÒ. £õμõÐ©ßÓzøu Pø»¨£x
C¢u öÁØÔhzøu E¸ÁõUSÁ÷uõk SÇ¨£©õÚ Aμ]¯À
`ÇÀPøÍ²® HØ£kzx® GßÖ AÁºPÒ P¸vÚõºPÒ. GÚ÷Á
£õμõÐ©ßÓzøu Pø»zxÂkÁx Gß£vÀ ÷©ØPzv¯
Aμ_PÒ wº©õÚzxhß Ç¢uÚ. P½L£õÂß uø»±k Hx®
CÀ»õuÁøP°À \mhŸv¯õP £õμõÐ©ßÓzøu Pø»UP
÷Ásk® Gß£øu÷¯ AÁºPÒ •u¼À vmhªmhõºPÒ.
Ca\©¯zvÀuõß •ìuL£õ P©õÀ Aμ]¯À \õ\Ú® JßøÓ
öPõskÁ¸® •¯Ø]ø¯ ÷©ØöPõsk AvÀ ÷uõÀÂ¯øh¢-
v¸¢uõº. Cuß ¤ßÚº Gvº£õμõu Âu©õP Aμ\õøn JßÔß
‰»©õP P½L£õ £õμõÐ©ßÓzøu Pø»zxÂmhõº. Tmho
Aμ_PÒ P½L£õÂh® ÷Põ›°¸¢u Ai¨£øh°À ©mk÷©
C¢u •iøÁ AÁº ÷©ØöPõsi¸UP ÷Ásk®. AÀ»x
Tmho Aμ_PÎß ÷Põ›UøPø¯ ©ÖUP •i¯õu {ø»°À
{º£¢u©õP AÁº Cøu ÷©ØöPõsi¸UP ÷Ásk®! Cøuz
uÂμ C¢u Âå¯zvÀ ÷ÁÖ \õzv¯U TÖPÒ CÀø».
162
P½L£õ £õμõÐ©ßÓzøu Pø»¨£uØS •ß¦ |h¢u ]»
{PÌÄPÒ £ØÔ C[S SÔ¨¤h ÷Ásk®. Aμ]¯À \õ\Ú
ÁÈ•øÓPÎß Ai¨£øh°À £õμõÐ©ßÓzvÀ |®¤UøP
ÁõUöPk¨¤À öÁØÔö£Ó ÷Ási¯x uÆL¥U £õåõÂØS
Pmhõ¯©õQÂmhx. GÚ÷Á |®¤UøP ÁõUöPk¨¦ |hzx-
ÁuØS HxÁõP £õμõÐ©ßÓU Tmh® |hzxÁuØS HØ£õk
ö\´¯¨£mi¸¢ux. A¼¨÷£õ |P›¼¸¢x A¨÷£õxuõß
•ìuL£õ P©õÀ v¸®¤°¸¢uõº. EhÚi¯õP AÁº £õμõÐ-
©ßÓ ¤μv{vPÒ AøÚÁøμ²® \¢vzx |®¤UøP ÁõUöPk¨-
¤À Gvºzx ÁõUPÎUP ÷Ásk® GßÖ ÷PmkUöPõshõº.
£õμõÐ©ßÓzvß ö£¸®£õßø©ø¯ øP°À øÁzxU
öPõsi¸¢u CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÚº •ìuL£õ P©õ¼ß
|s£ºPÍõP Ç¢uõºPÒ. AÁºPÎÀ L£zî ö£Ú Gß£-
Á¸® J¸Áº, AÁº AvPõμ•® ö\ÀÁõUS® ö£ØÓÁμõP
Ç¢uõº. •ìuL£õ P©õ¼ß ÷Ásk÷PõÐUS Cn[P
L£zî ö£Ú A¸Q¼¸¢u £õμõÐ©ßÓ Pmih AøÓ°À
¤μv{vPÒ £»øμ Thaö\´x AÁºPÒ ©zv°À ÂÁõuzøu
xÁUQ øÁzuõº. C¢u ÂÁõuzvß÷£õx •ìuL£õ P©õÀ
uÚx vmhzøu •ß øÁzuõº. AuõÁx |®¤UøP ÁõUöPk¨-
¤À uÆL¥U £õåõ Aμ]ØS GvμõP ÁõUPÎUS®£i TÔÚõº.
GÛÝ® |®¤UøP ÁõUöPk¨¤À Gvºzx ÁõUPÎzuõÀ Ax
uÂºUP •i¯õu ÁøP°À, £õμõÐ©ßÓzøu Pø»US®
{ø»US Cmkaö\À¾® Gß£uõÀ ¤μv{vPÒ CuØS ©Ö¨¦
öu›ÂzuõºPÒ. CuØS÷©À uõß öPõskÒÍ ÷|õUPzøu
©øÓUP C¯»õx GßÓ PõμnzuõÀ ""CÆÁõÖ {PÌ¢uõÀ Ax
ö|k[Põ» vmhzxUS |À»xuõß. HöÚÛÀ Cuß ‰»©õP
|õ® Â¸®¦® Aμ\õ[Pzøu Aø©zxU öPõÒÁuØS E›¯
u¯õ›¨¦PøÍ ÷©ØöPõÒÍ AÝT»©õÚ Põ» AÁPõ\® |©US
Qmk®'' GßÖ x›u©õP •ìuL£õ P©õÀ £vÀ TÔÚõº.
£õμõÐ©ßÓ Tmh® öuõh[SÁuØPõÚ ©o J¼zux.

AøÚzx ¤μv{PÐ® £õμõÐ©ßÓ AøÓø¯ ÷|õUQ
ö\ßÓõºPÒ. BÚõÀ ÁõUöPk¨¦ |h¢x •i¢x \£õ|õ¯Pº
ÁõUöPk¨¤À •iøÁ AÔÂzu÷£õx |®¤UøP ÁõUöPk¨-
¤À uÆL¥U £õåõ ö£¸®£õßø© ÁõUSPøÍ ö£ØÖ öÁØÔ
ö£ØÓõº.
163
Caö\´vø¯ •ìuL£õ P©õÀ AÔ¢u÷£õx £õμõÐ-

©ßÓzøu Âmk öÁÎ÷¯ÔÚõº. ÃmiØS ö\ßÓÄhß Aμs-
©øÚUS öuõø»÷£]°À öuõhº¦ öPõsk _ÀuõøÚ AÁ\μ-
©õP \¢vUP ÷Ásk® GßÖ TÔÚõº. _Àuõß ÁïxzwÝUS
•ìuL£õ P©õ¼ß vmh® £ØÔ |ßS öu›²®. ÷©¾® AÁº
Bm]¯vPõμzøu øP¨£ØÖ® SÔU÷PõÐhß ÇUQÓõº
Gß£x® |ßS öu›²®. Esø©°À •ìuL£õ P©õ¼h® J¸
uÛ¨£mh BØÓÀ Ç¨£uõPÄ® AÁº vÓß ªUP ©Ûuº
Gß£uõPÄ® Áïxzwß P¸vÚõº. ÷©¾® CμõqÁzvÀ
•ìuL£õ P©õ¾US BØÓÀ ªUP TmhõÎPÒ ÇUQÓõºPÒ
GßÖ® CμõqÁ ÁmhõμzvÀ AÁ¸US ªS¢u ö\ÀÁõUS
ÇUQÓx GßÖ® _Àuõß P¸vÚõº. ußÝøh¯ P½L£õ
£uÂø¯ uUP øÁzxU öPõÒÍ ÷Ásk® Gß£xuõß
ÁïxzwÝUS ¤μuõÚ PÁø»¯õP Ç¢ux. ÷©¾®
•ìuL£õ P©õø» uÚUS J¸ ö£¸® Aa_Özu»õP÷Á AÁº
P¸vÚõº. BP÷Á ußøÚ \¢vUP ÷Ásk® GßÖ •ìuL£õ
P©õÀ ÷Ásk÷PõÒ Âkzu Eh÷Ú÷¯ AuØS AÁº \®©u®
öu›Âzuõº. GÛÝ® \¢v¨¦ ÷uvø¯ öÁÒÎU QÇø© Põø»
÷|μ©õP ÇUS®£i {PÌa] {μø» AÁº Aø©zxU
öPõshõº. C¢u |õøÍ Áïxzwß ÷uºÄ ö\úuØS Põμn®
C¢u |õÎÀuõß ""é»õ®©õ¼U'' GßÓ P½L£õÄUS é»õ®
EøμUS® {PÌa] Eøhö£Ö®, é»õ® EøμUP Á¸® ©UPøÍ
AßÖuõß P½L£õ \¢v¨£õº. P½L£õÄhß •ìuL£õ P©õÀ
áú®©õ öuõÊøPø¯ öuõÊÁuß ‰»® _ÀuõÝhß
öPõskÒÍ EÓøÁ AÁº AÔÂUP ÷Ásk® Gß£x®
_ÀuõÛh® AÁº öPõskÒÍ Â_Áõ\zøu EÖv¨£kzu
÷Ásk® Gß£x® ÁïxzwÝøh¯ vmh©õP Ç¢ux. Cuß
¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ TÖ® Âå¯[PÒ HØöPÚ÷Á uõß
AÔ¢uxuõß Gß£uõÀ Aøu uÛ¨£mh •øÓ°À ÷PmkU
öPõÒÍ»õ® GßÖ® Áïxzwß P¸vÚõº.
áú®©õ öuõÊøP •i¢u Eh÷Ú J´Ä ©õÎøPUS

ußÝhß Á¸©õÖ •ìuL£õ P©õø» Áïxzwß ÷PmkU-
öPõshõº. _Àuõß Áïxzwß \¢v¨¦ ÷|μzøu ÷Ásk-
ö©ß÷Ó TmiUöPõsk ö\ßÓõº, GÚ÷Á ÷£a_Áõºzøu J¸
©o ÷|μzvØS öuõhº¢x |øhö£ØÓx. •ìuL£õ P©õø»
÷|õUQ _Àuõß CÆÁõÖ TÔÚõº, ""CμõqÁ uÍ£vPÐ®
164
CμõqÁ AvPõ›PÐ® E[PÒ «x ö£¸® |®¤UøP øÁzv¸U-
QÓõºPÒ Gß£øu |õß •Êø©¯õP |®¦Q÷Óß. BP÷Á
GÚUS GvμõP G¢u |hÁiUøP°¾® CμõqÁ® CÓ[Põx
Gß£uØS }[PÒ EzvμÁõu® uμ•i²©õ?'' GßÓõº. ""÷©ßø©
ö£õ¸¢v¯ _Àuõß AÁºP÷Í! GvºPõ»zøu £ØÔ GÚUS
GxÄ® öu›¯õx. BÚõÀ E[PÒ uø»ø©US GvμõP P»P®
ö\´ÁuØS CμõqÁ uÍ£vPÐUS G¢uÂu •Põ¢vμ•®
Qøh¯õx GßÓ {ø»ø¯zuõß |õß PõqQß÷Óß. ÷©¾®
E[PÒ Aa\zvØS G¢uÂu©õÚ Põμn[PÐ® Qøh¯õx GßÖ
|õß EÓv£h TÖ÷Áß'' GÚÖ •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº.
AuØS ""|õß {PÌPõ»zøu¨ £ØÔ ÷£\ÂÀø». GvºPõ»zvÀ
GßÚ |hUP¨÷£õQÓx Gß£øuzuõß |õß AÔ¢xöPõÒÍ
Â¸®¦Q÷Óß'' GßÖ _Àuõß TÔÚõº. CuØS •ìuL£õ
P©õÀ GßÚ £vÀ TÔÚõº Gß£x AÔ¯¨£hÂÀø». BÚõÀ
AÁøμ \©õuõÚ¨£kzx® ÂuzvÀ ÷£]°¸UPU Tk® Gß÷Ó
öu›QÓx. HöÚÛÀ Auß ¤ßÚº _Àuõß CÆÁõÖ TÔÚõº,
""}[PÒ AÔÁõØÓÀ {øÓ¢u uÍ£v¯õP ÇUQÕºPÒ,
{a\¯©õP E[PÒ \PõUPøÍ }[PÒ BvUP® ö\¾zu •i²®
Gß£÷uõk AÁºPÒ Aø©vø¯ Pøh¤iUS®£i²® BÌ¢x
]¢vzx •iÄ ö\´²®£i²® }[PÒ Á¼²Özu ÷Ásk®.''
©ØÓÁºPÒ GÁ¸® £[÷PØPõu C¢u uÛ¨£mh \¢v¨¦

Aμs©øÚ°¾ÒÍÁºPÎß PÁÚzøu DºzxÂmhx,
Ax£ØÔ AÔ¢xöPõÒÍ AÁºPÒ •¯Ø] ö\úõºPÒ. GÛÝ®
\¢v¨¦ |h¢u Aß÷Ó £õμõÐ©ßÓ® Pø»UP¨£mhuØPõÚ
_ÀuõÛß AvPõμ¨§ºÁ©õÚ Aμ\õøn öÁÎ°h¨£mhx.
BÚõÀ ¦v¯ ÷uºuÀ AÔÂUP¨£hÂÀø». _Àuõß öÁÎ-
°mh C¢u Aμ\õøn AøÚÁøμ²® Ba\›¯zvÀ BÌzv¯x.
HöÚÛÀ Cx Aμ]¯À\õ\Ú Ÿv¯õP G¢uÂu©õÚ {¯õ¯©ØÓ
\ºÁõvPõμ |hÁiUøP¯õP Ç¢ux. £õμõÐ©ßÓ® Pø»UP¨-
£mhuØS Aμ]¯À \õ\Ú Ÿv¯õÚ Põμn[P÷Íõ AÀ»x uS¢u
Âv•øÓP÷Íõ GxÄ® TÓ¨£hÂÀø». GÚ÷Á •ìuL£õ
P©õÀ £õμõÐ©ßÓzøu Pø»¨£uØS P½L£õÂh® ÷¯õ\øÚ
TÔ°¸UQÓõº GßÖ® uÚx ö\ÀÁõUøP £¯ß£kzv uÚx
vmhzøu {øÓ÷ÁØÔU öPõshõº GßÖ® ©UPÒ ÷£]U
öPõshõºPÒ. HöÚÛÀ CÆÁõÖ P¸xÁuØS HØÓõØ÷£õ»
P½L£õ ö\¯À£mi¸¢uõº. ©UPÒ CÆÁõÖ P¸v¯uØS
165
Põμn® £õμõÐ©ßÓ ¤μv{vPøÍ •ìuL£õ P©õÀ Aμ_US

GvμõP ÁõUPÎUS®£i ÷Põ›°¸¢uõº. Cx {øÓ÷ÁÖ®
£m\zvÀ £õμõÐ©ßÓ® Pø»UP¨£mkÂk®. GÛÝ® £õμõÐ-
©ßÓzøu Pø»zux öuõhº£õÚ {PÌÄPÎ¼¸¢x ÂÍ[QU
öPõÒÍ¨£kÁx GßÚöÁßÓõÀ £õμõÐ©ßÓzøu Pø»zx-
Âh ÷Ásk® GßÓ P½L£õÂß •iÄUS® •ìuL£õ
P©õø» P½L£õ \¢vzuuØS® G¢uÂu©õÚ öuõhº¦® Qøh-
¯õx. HöÚÛÀ •ìuL£õ P©õ¼ß \¢v¨¦ |øhö£ØÓ Aß÷Ó
C¢u AÔÂ¨¦ öÁÎ°h¨£mkÂmhx. •ìuL£õ P©õ¾hß
÷£]¯vß ÂøÍÁõP C¢u •iÄ AÔÂUP¨£hÂÀø».
HöÚÛÀ C¢u \¢v¨¦ ö£õx Âk•øÓ |õÍõÚ öÁÒÎU
QÇø© |øhö£ØÓx. ÷©¾® Aø©v Ehß£iUøP HØ£mh
¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ P½L£õøÁ •uß •øÓ¯õP \¢v¨£-
uõÀ AÁº GÆÁÍÄ ö\ÀÁõUS ö£ØÓÁμõP Ç¢u÷£õv¾®
AÁμx ÷Ásk÷PõÒ CzuøÚ ÷ÁPzvÀ {øÓ÷ÁØÓ¨£k-
ÁuØS AÓ÷Á \õzv¯® CÀø».
BP÷Á ÷©ØPsh \®£Á[PÒ |©US _miUPõmkÁx GßÚ-

öÁßÓõÀ •ìuL£õ P©õÀ \¢v¨¤ØS •ß÷£ £õμõÐ-
©ßÓzøuU Pø»US® •iÄ ÷©ØöPõÒÍ¨£mkÂmhx.
÷©¾® A¢u AÔÂ¨ø£ CzuøP¯ \ºÁõvPõμ •øÓ°À
AÔÂ¨¦ ö\úx G¢uÂu©õÚ \¢÷uPzvØS® ChªßÔ öuÎ-
ÁõP _miUPõmkÁx GßÚöÁßÓõÀ Cx P½L£õÂß Pmk¨-
£õmøh «Ô |h¢÷uÔ¯ Âå¯©õS®. Cuß ¤ßÚo°À
¤›mhß Aμ_ ÇUQÓx Gß£øuzuõß Cv¼¸¢x ³QUP
•iQÓx. HöÚÛÀ P½L£õøÁ ¤›mhß ußÝøh¯ ÷|μi
Pmk¨£õmiÀ øÁzuv¼¸¢x ÷©¾® Jmkö©õzu |õmøh-
²® u[PÒ BUQμª¨¦ ‰»©õP Axuõß uÚx Pmk¨£õmiÀ
øÁzv¸¢ux. ÷©¾® •ìuL£õ P©õ¾US ©UPÎh•®
Aμ]¯À Ámhõμ[PÎ¾® CμõqÁzv¾® ö\ÀÁõUøP
HØ£kzx® vmh•® CvÀ Ah[Q°¸¢ux. HöÚÛÀ
¤›mhÛß vmh[PÒ GvºPõ»zvÀ AÁº ‰»©õPzuõß
{øÓ÷ÁØÓ¨£h Ç¢uÚ!
£õμõÐ©ßÓzøu Pø»US® AÔÂ¨¦ öÁÎ°h¨£mh-

uõÀ |õk •ÊÁv¾® ö£¸® SÇ¨£•® Aø©v°ßø©²®
HØ£mhx. B]¯õ ø©Ú›À (Asia Minor) ¦μm]ø¯
166
AÔÂ¨£uØPõP CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÚº. u[PÒ Buμ-
ÁõÍºPÐUS B²u® ÁÇ[SQÓõºPÒ GßÓ Áu¢v £μÂ¯x.
Cx CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzxUS ÂÊ¢u ©μn Ai¯õP
Ç¢ux. C¢u A©ÎPÐUS ©zv°À uÆL¥U £õåõ uø»©Ó-
ÁõQÂmhõº. Aøuz öuõhº¢x, ""C[Q¼è öáßiÀ÷©ß''
GßÓøÇUP¨£mhÁ¸® P½L£õÂß ©¸©PÝ©õÚ
uõ©õxL£Ÿz £õåõ ¤μu© Aø©a\º £uÂUS {¯ªUP¨-
£mhõº.
•ìuL£õ P©õø»¨ ö£õÖzuÁøμ AÁº ø£μõ |Pμzvß

¦Ó|Pº £Sv°À øå¼ Qμõ©zvÀ J¸ Ãmøh ÁõhøPUS
GkzxUöPõsk \õuõμn ©Ûuøμ¨÷£õÀ ÁõÌ¢xÁ¢uõº.
Aμ]¯À ö\¯À£õkPÎ¼¸¢x Jx[Q Aø©v¯õP Ç¢x
Á¢uõº. ö£õÊx÷£õUS ©ßÓ[PÎÀ AiUPi Põn¨£mh
AÁº \‰PzvÀ E¯º A¢uìx ö£ØÔ¸¢u ©ÛuºP÷Íõk
©mk® £ÇQÁ¢uõº. GÛÝ® AÁº Â÷ÁP® ªUP ÂÈ¨-
¦nºÄ öPõsh ©ÛuμõP ÂÍ[QÚõº. AÁμx ÷£a_ SÔ¨£õP
G¢uU P¸zøu²® öÁÎ¨£kzuõx. AÁº P½L£õÄUS Buμ-
ÁõP ÇUQÓõÁμõ AÀ»x GvμõP ÇUQÓõμõ Gß£øu J¸-
Á¸® AÔ¯•i¯õu AÍÄUS \õxº¯©õP |h¢xöPõshõº.
•ìuL£õ P©õ¼ß EÒ÷|õUP® GßÚöÁß£øu _Àuõß
|ßS Enº¢v¸¢uõº. HöÚÛÀ AÁ›ß ]¢uøÚ÷£õUSPÒ
£ØÔ²® AÁμx vmh[PÒ £ØÔ²® AÁº AÔ¢÷u øÁz-
v¸¢uõº. GÚ÷Á •ìuL£õ P©õø» Pkø©¯õP Gvº¨£-
ÁμõPÄ® uõUQ¨ ÷£\U Ti¯ÁμõPÄ® _Àuõß Ç¢uõº.
x¸UQ¯ºPøÍ Âmk® uÚx Sk®£zvÚøμ •ìuL£õ P©õÀ
¤›UP vmhªkQÓõº GßÖ® ußøÚ }UQÂkÁuØPõP
©UPÎh® uÚUS GvμõP Â÷μõuzøu yskQÓõº GßÖ®
ußøÚ }UQÂkÁuØPõP ©UPÎh® uÚUS GvμõP Â÷μõuzøu
yskQÓõº GßÖ® uÚx £›Áõμ[PÎh® P½L£õ AiUPi
TÔ-Á¢uõº. GÛÝ® •ìuL£õ P©õÀ Aμ]¯¼¼¸¢x Jx[Q-
°¸¢u PõμnzuõÀ AÁº «v¸¢u Â÷μõu® SøÓ¢xÂh-
ÂÀø», •ìuL£õ P©õ¼h® _Àuõß öPõsi¸¢u
Â÷μõuzøu £À÷ÁÖ |£ºPÒ A[RP›UP-ÂÀø».
uõ©õx L£Ÿz £õåõ Aμ\õ[Pzøu Aø©zx Aøu ¤›mhß
A[RP›zu Eh÷Ú÷¯ _ÀuõÛß Aa\® AvP›zxÂmhx.
167
¤›mhÛß EuÂ°ßÔ u®©õÀ P½L£õ £uÂ°À {ø»z-

v¸UP •i¯õx GßÖ GsoÚõº. GÚ÷Á AÁº uõ©õx L£Ÿz
£õåõøÁ ¤μuõÚ \PõÁõPÄ® •UQ¯©õÚ BuμÁõÍμõPÄ®
P¸uz öuõh[QÚõº. _ÀuõÝ® uõ©õx £õåõÄ® ¤›mhß
Aμø\ v¸¨v¨£kzxÁuØPõP u[PÒ BØÓÀ •ÊÁøu²®
ö\»ÁÈzx ö\¯»õØÔÚõºPÒ.'' ¤›mhÛß |s£ß & Friends
of British GßÓ ö£¯›À AÁºPÒ J¸ ©ßÓzøu (Association)
E¸ÁõUQÚõºPÒ. C¢u ©ßÓzvØS uõ©õx £õåõÂß Aμ_
GÀ»õ ÁøPPÎ¾® BuμÁõP Ç¢ux. C¢u ©ßÓzvØS
u[PÎß £[PÎ¨£õP ¤›mhß HμõÍ©õÚ £n EuÂPøÍ
ö\úxhß u[P |õn¯[PøÍ £›\Îzx AÁºPÐUS
Caø\³mi Á¢ux. GÛÝ® ö£õx©UPÐ® ö£¸®£õßø©-
¯õÚ CøÍbºPÐ® CμõqÁ AvPõ›PÐ®, ¤›mièPõμº-
PÎß C¢u ©ßÓzøu AØ£©õP P¸v¯÷uõk BUQμª¨£õÍº-
PÍõP ÂÍ[Q¯ ÷©ØPzv¯ºPÐUS GvμõP S÷μõuzøu²®
Â÷μõuzøu²® u[PÒ EÒÍ[PÎÀ ÷uUQ øÁzv¸¢uõºPÒ.
_ÀuõÝ® AÁ¸øh¯ ¤μu© ©¢v›²® u[PøÍ •Êø©-

¯õP ¤›mhÛh® J¨£øhzx uõ[PÒ £uÂ°À Ç¨£uØS
¤›mhøÚ÷¯ •ØÔ¾® |®¤°¸¢uõºPÒ. |õmiß Aμ]¯À
ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\ÀÁuØPõP Tmho £øh°ß
uø»ø©z uÍ£v¯õP Ç¢u ¤›miè öáÚμÀ í›[Uh-
Ýhß (Harington) Cøn¢x ö\¯À£kÁuØPõP Kº E¯º©mh
Bøn¯øμ (High Commissioner) ¤›mhß {¯ªzux. GÚ÷Á
AÁºPÒ u[PÒ A¤¨¤μõ¯[PøÍ _Àuõß «x _©zv¯÷uõk
u[PÒ Â¸¨£¨£i AÁøμ BmkÂzuõºPÒ. CußÂøÍÁõP
_Àuõß ußÝøh¯ Esø©¯õÚ AvPõμzøu CÇ¢xÂmk
¤›mhÛß øPv¨ ÷£õ» BQÂmhõº. Esø©¯õÚ AvPõμ®
Tmho Aμ_PÎh® SÔ¨£õP ¤›miè Aμ]h® Ç¢x-
Á¢ux. ¤›miè E¯º©mh Bøn¯¸® ¤›mhÛß
uø»ø©z uÍ£v²® ¤›mhÛß ¤μv{vPÍõP PÍzvÀ
Ç¢x öPõsk £o¯õØÔÚõºPÒ.
Aμ]¯À öÁØÔhzøu HØ£kzxÁuØS ¤›mhß •¯Ø]zuÀ
|õmiÀ Aμ]¯À öÁØÔhzøu (Political vaccum) HØ£kzv
A¢u öÁØÔhzøu u[PÒ Â¸¨£¨£i {μ¨¤U öPõÒÁuØS
¤›mhß vmhªmhx öÁÎ¯μ[PzvÀ Aμ]¯À
168
ÂÁPõμ[PøÍ ©UP÷Í |hzva ö\À¾®£i ÂmkÂmk
A¢uμ[PzvÀ u[PÒ P[PõoPÒ ‰»©õP Aμ]¯À
ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\ÀÁuØS HuÁõP AÆÁ¨÷£õx
AÁºPøÍ Aμ]¯¼À vozx Á¢ux. ¤ßÚº £À÷ÁÖ
u¸n[PÎÀ SÖURk ö\´x |õmiß Aμ]¯¼À SÇ¨£z-
øu²® EÖv¯ØÓ `Çø»²® ¤›mhß E¸ÁõUQ¯x. Cuß-
‰»©õP EÒÑº •ì¼® Aμ]¯ÀÁõvPÍõÀ |õmiß
Aμ]¯ø» |hzu •i¯õx GßÓ ÷uõØÓzøu HØ£kzv Auß
ÂøÍÁõP Aμ]¯À öÁØÔhzøu |õmiÀ E¸ÁõUQ¯x. Cx
AÝT»©õP ÇUS® GßÖ ÷©ØPzv¯ºPÒ P¸vÚõºPÒ.
Aμ]¯À öÁØÔh® Gß£x |õmiß ÂÁPõμ[PøÍ øP¯õÒ-
ÁuØS ö\¯ØvÓÚØÖ ÇzuÀ ©ØÖ® uøhUPØPøÍ Eøhz-
öuÔ¢x ö\¯»õØÖ® vÓß CÀ»õv¸zuÀ GßÖ ö£õ¸-
ÍõS®.÷ÁÖ ÁøP°À TÖÁöußÓõÀ, Aμ]¯À BØÓÀPÒ
Ç¢xÁ¢u ÷£õv¾® AøÁPÒ \›¯õÚ •øÓ°¾®
÷uøÁ¯õÚ Ã›¯zv¾® öÁÎ¨£hõ©À ÇzuÀ GßÖ CuØS
ö£õ¸ÍõS®.
Aμ]¯À öÁØÔh® Gß£x Aμ]¯À Ÿv¯õÚuõP ÇUP»õ®
AÀ»x CμõqÁ® \õº¢uuõP ÇUP»õ® AÀ»x ÷£õºzvÓß
SÔzuuõP ÇUP»õ®. |õmiß `ÇÀ {ø»¯ØÓuõP ÇUS®-
÷£õx®, J¸[Qøn¢x ö\¯À£hõu {ø» HØ£k® ÷£õx®
Aø©v¯ØÓ SÇ¨£©õÚ {ø» HØ£mk Aμ]¯¼À EÖv¯ØÓ
{ø» ÷uõßÖ®÷£õx® Aμ]¯¼À öÁØÔh® E¸ÁõP»õ®.
CzuøP¯ u¸n[PÎÀ Á¾ÁõÚ AvPõμ[PøÍ²® wÂμ©õP
ö\¯»õØÖ® BØÓÀPøÍ²® uøhUPØPøÍ EøhzöuÔ¢x
ö\¯À£k® Ã›¯ªUP vÓßPøÍ²® Aμ_US AÎ¨£uß ‰»®
C¢u öÁØÔhzøu ^º¨£kzu •i²®. Eì©õÛ¯ Aμø\
BUQμª¨¦ ö\ú¤ßÚº ¤›mhß x¸UQ ¤μ÷u\zøu ©mk®
øP°À GkzxUöPõshx. Eì©õÛ¯ Aμ]ß ©ØÓ ¤μ÷u\[-
PÎÀ ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\ÀÁuØS›¯ ö£õÖ¨¦PøÍ²®
Aμ]¯À ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÐ® ö£õÖ¨¦PøÍ²®
EÒÑº Aμ]¯ÀÁõvPÎh® ¤›mhß J¨£øhzv¸¢ux.
GÚ÷Á |õmiÀ ¦v¯ Aμ]¯À \UvPÒ E¸ÁõUP¨£mhÚ.
BÚõÀ C¢u Aμ]¯À \UvPÒ \›¯õÚ •øÓ°À E¸ÁõS-
ÁuØS •ß÷£ ÷©ØPzv¯ºPÒ SÖURk ö\´x AÁºPÒ
÷£õx©õÚ vÓøÚ ö£ØÖU öPõÒÍõu {ø»ø¯
169
HØ£kzvÂmhõºPÒ. ÷©¾® Aμ\õ[Pzvß ö£õÖ¨¦PøÍ

u[PÒ ÷uõÒPÎÀ _©US® £»•® CÁºPÎh® E¸ÁõPõ©À
÷£õ°ØÖ Gß£÷uõk uøhUPØPøÍ EøhzöuÔ¢x wÂμ©õP
ö\¯»õØÖ® ÷ÁP•® ©v~m£©õP ö\¯»õØÖ® vÓÝ®
CÀ»õuÁºPÍõP C¢u Aμ]¯ÀÁõvPÒ BQÂmhõºPÒ. C¢u
{ø» HØ£kÁuØPõP÷Á Põzv¸¢u ÷©ØPzv¯ Tmho
Aμ_PÒ |õmiÀ SÇ¨£•® EÖv¯ØÓ Aμ]¯À `ÇÀPÐ®
E¸ÁõS® ö£õ¸mk £õμõÐ©ßÓzøu Pø»zxÂk® u¢vμ-
©õÚ ö\¯ø» ÷©ØöPõshÚ.
Cuß¤ßÚº |õmiÀ AÁ|®¤UøP, SÇ¨£®, ìvμ©ØÓ

`ÇÀ BQ¯øÁ E¸ÁõS® ÁøP°À ]» Aμ]¯À |hÁiUøP-
PøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS ]» Aμ]¯ÀÁõvPøÍ, ÷©ØPzv¯ºPÒ
ysiÂmhõºPÒ. Esø©°À £õμõÐ©ßÓzvß Pø»¨¦
|õmiß Aø©v¯õÚ `Çø»²®, EÖv¯õÚ Aμ]¯À {ø»ø¯-
²® uPºzxÂmhx. C¨÷£õx ©UPÒ |õmiÀ vÓø©¯ØÓ
{ºÁõPzøu²® Ã›¯©ØÓ ÷©»õsø©ø¯²® Enμz
öuõh[QÚõºPÒ. Cuß ÂøÍÁõP C¢u ÷©õ\©õÚ `Ç¼-
¼¸¢x |õmøh Põ¨£õØÖÁuØS ]» EÒÑº ©ÛuºPÒ
•ßÁ¢uõºPÒ.
Q.¤. 1918 |Á®£º 29&À Aμ]¯¼À Dk£õk PõmiÁ¢u G©ß

|õmøha \õº¢u AÖøÁ ]Qaø\ ©¸zxÁº hõUhº Béõz
Gß£Áº, |õk uÊÂ¯ Aμ]¯À ©õ|õk JßÖUS AøÇ¨¦
Âkzuõº. AvÀ Gmk ö£›¯ Aμ]¯À Pm]PøÍ²® Po\©õÚ
AÍÄUS ]Ô¯ Pm]PøÍ²® AÁº AøÇzv¸¢uõº.
÷©¾® C¢u ©õ|õmiÀ •ßÚõÒ Aø©a\ºPøÍ²® •UQ¯

¤μ•PºPøÍ²® öPõsh •¨£x |£º Ah[Q¯ SÊ JßÖ
E¸ÁõUP¨£mhx. Ax ""÷u]¯ J¸ø©¨£õmk Tmhø©¨¦''
GßÖ AøÇUP¨£mhx. C¢u ©õ|õk •ßÚõÒ £õμõÐ©ßÓ
\£õ|õ¯PμõPÄ®, CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzøu E¸ÁõUQ¯Á¸-
©õÚ Aí©x ›uõ ö£Ú uø»ø©°À Ti°¸¢ux. BÚõ¾®
C¢u AøÇ¨¦ öÁØÔ ö£ÖÁuØS G¢u Áõ´¨¦PÐ® ÇUP-
ÂÀø». CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzvÚº ö\¯À÷ÁPzxhß
ö\¯»õØÔ¯ ÷£õx® AÁºPÍõ¾® JßøÓ²® \õvUP •i¯-
ÂÀø».
170
CÆÁõÓõP Aμ_ JßÖ Ç¨£øu ©UPÒ Enº¢x öPõsh
A÷u ÷ÁøÍ°À Aμ]ß ö£õÖ¨¦PøÍ²® Aμ]¯À
ö\¯À£õkPÎß _ø©PøÍ²® _©¢x öPõÒÁuØS \Uv¯ØÓ
{ø»°À Ax Ç¨£øu²® Enº¢x öPõshõºPÒ. Aμ]¯À
PÍzvÀ Ç¢uÁºPÒ £À÷ÁÖ SÊUPÍõPÄ® uÛ©Ûuº-
PÍõPÄ® ¤›¢x {ßÓõºPÒ. AÁºPÎh® J¸[Qøn¨÷£õ
AÀ»x TmhõÚ ö\¯À£õkP÷Íõ Ch®ö£ÓÂÀø». wÂμ-
©õÚ Aμ]¯À ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS £»•øÓ
•¯Ø]PÒ ÷©ØöPõÒÍ¨£mh ÷£õv¾® AøÁ¯øÚzx®
£¯ÚØÓøÁ¯õP ÃnõQ ÷£õ´ÂmhÚ!
|õmiÀ HØ£mkÒÍ Aμ]¯À öÁØÔh® C¨÷£õx uÚx

÷Põμ•Pzøu PõmkÁuØS Bμ®¤zux. |õmk ©UPÒ AøÚ-
Á¸® C¢u CUPõmhõÚ `Çø» Enμz öuõh[Q-ÂmhõºPÒ.
HöÚÛÀ _ÀuõÝUS B÷»õ\øÚPøÍ²® AÔÄøμPøÍ²®
ÁÇ[PUTi¯ E®©zøu ¤μv{vzxÁ¨£kzx® £õμõÐ©ßÓ®
C¨÷£õx Qøh¯õx. C¢u B÷»õ\øÚ ©ØÖ® AÔÄøμ
Áõ°»õP AÁº ©UPÎøh÷¯ J¸[Qøn¨ø£ HØ£kzx-
ÁuØS® Auß ‰»©õP |õmiß Aμ]¯À ÂÁPõμ[PøÍ |À»
•øÓ°À |hzva ö\ÀÁuØS® Aμ]¯À ö\¯À£õkPÎß
_ø©PøÍ _©¢x öPõÒÁuØS® \õzv¯•shõS®. ÷©¾®
©UPÐhß öuõhº¦ øÁzv¸UPU Ti¯ Aμ\õ[P® GxÄ®
C÷£õx Qøh¯õx, GÚ÷Á Aμ]¯ÀÁõvPÐ® ©UPÐ®
CnUP- © õP Ç¢xöPõsk ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒ-
ÁuØ÷Põ AÀ»x |õmk ©UPÎß ÂÁPõμ[PøÍ PÁÛzxU
öPõÒÁuõÀ HØ£k® Aμ]¯À _ø©PøÍ _©¢x öPõÒ-ÁuØ÷Põ
AÀ»x ©UPÎß A¤¨¤μõ¯[PøÍ AÔ¢x öPõÒÁuØ÷Põ
•¯Ø]PøÍ²® BØÓÀPøÍ²® J¸¨[Qøn¨£uØ÷Põ
Aμ]¯À ö\¯À£õkPøÍ E¸ÁõUSÁuØ÷Põ AvPõμ® £øhzu
P½L£õ GßÓ J¸Áº C¨÷£õx Qøh¯õx. £õμõÐ©ßÓ®
Pø»UP¨£mkÂmhx. Aμ_ C¯¢vμ® ö\¯»ØÓ {ø»US
Em£kzu¨£mkÂmhx. P½L£õÄ® øPvø¯¨÷£õÀ BUP¨-
£mkÂmhõº! BP÷Á Aμ]¯À öÁØÔh® HØ£mkÂmhx!
Aμ_® Bm]¯õÍºPÐ® Ç¨£x÷£õÀ ©UPÐUS ÷uõßÔ-
Úõ¾® ö\¯ÀvÓÚØÓ Aμ_ ‰»©õPÄ® uøhPøÍ Eøhz-
öuÔ¢x ö\¯À£kÁuØS vÓÚØÓ Aμ]¯À \UvPÒ ‰»©õP-
Ä® A¢u öÁØÔh® |õmiÀ ¤μv£¼UP Bμ®¤zux!
171
C¢u EÒÑº Aμ]¯ÀÁõvPÒ GsoUøP°À AvP©õP

Ç¢u ÷£õv¾® AÁºPÎøh÷¯ J¸[Qøn¨¦ CÀ»õu-
uõ¾® AÁºPÐUSÒ P¸zx ÷ÁÖ£õkPÒ HØ£mhuõ¾®
AÁºPÎß SÔU÷PõÒPÎÀ ÷ÁÖ£õkPÒ Ç¢x Á¢uuõ¾®,
AÁºPÍõÀ C¢u Aμ]¯À öÁØÔhzøu {μ¨£ •i¯ÂÀø».
ÂÁõu[PÒ ¦›Áv¾® ö\õØö£õÈÄ {PÌzxÁv¾® vÓß-
ö£ØÓÁºPÒ Aμ]¯ÀÁõv¯õP BQÂh •i¯õx. HöÚÛÀ
wÂμ©õÚ ÂøÍÄPøÍ HØ£kzuU Ti¯ ö\¯À£õkPøÍ
÷©ØöPõÒÍõuÁøμ C¢u öÁØÔhzøu AÁºPÍõÀ {μ¨£-
•i¯õx. Aμ]¯À _ø©PøÍ uÚx ÷uõÒPÎÀ _©¢x
öPõÒÐ® ÁøP°À Aμø\ C¯USuÀ, uøhPøÍ Eøhz-
öuÔ¢x ö\¯»õØÖuÀ, Bm]¯vPõμzøu øP¨£ØÔ Aμ]ß
ö£õÖ¨¦PøÍ •Êø©¯õP _©¢x öPõÒÐuÀ BQ¯ÁØÔß
‰»©õPzuõß |õmiÀ BUP¨§ºÁ©õÚ ÂøÍÄPøÍ
HØ£kzu •i²®. ©UPÒ TmhzvÀ EØ\õP©õP Eøμ¯õØÖ-
uÀ, Aμ]¯À wº©õÚ[PøÍ •ßö©õÈuÀ BQ¯ ö\¯À£õk-
PøÍ ©mk® ÷©ØöPõskÂmk Aø©v¯ØÓ {ø»°¾®
ìvμ©ØÓ `Ç¼¾® |õmøh A¨£i÷¯ Âmk ÂmhõÀ ¤ÓS
©ØÓ ö\¯À£õkPÒ AøÚzx® £¯ÚØÓ ö\¯À£õkPÒuõß.
CzuøP¯ ö\¯À£õkPÒ Pøh]°À JßÖªÀ»õ©À ©øÓ¢x-
Âk® _ÇØ] C¯UP©õPÄ® (Spiral Motion) GÀø»U PÀø»
_ØÔÁ¸® PÊøu°ß ö\¯»õPÄ÷© ÇUS®. ¤ÓS C¢u
ö\¯À£õkPÎÀ ÷uõÀÂ ÂøμÂÀ öÁÎ¨£m÷h w¸®!
BP÷Á EÒÑº Aμ]¯ÀÁõvPÒ ÷©ØöPõsh •¯Ø]-
°¾® Aμ]¯À Pm]PÒ ÷©ØöPõsh ö\¯À£õkPÎ¾®
£¯ÛßÔ ÷uõÀÂ°À •i¢uÚ. Q.¤. 1918 |Á®£º ©õuzv-
¼¸¢x Q.¤. 1919 H¨μÀ ©õu® Áøμ HÓzuõÇ BÖ©õu
Põ»zvØS Aμ]¯À öÁØÔh® {øÓ¢u C¢u ö|¸UPi¯õÚ
`ÇÀ Eì©õÛ¯ Aμ]À {»ÂU öPõsi¸¢ux.
CuØQøh°À, _u¢vμ® Gß£x ©UPÎß E›ø© GÝ®
]¢uøÚø¯ ¤›mhß |õmiÀ £μ¨¤ Á¢ux. Aö©›UPõ
Aö©›UPºPÐUS ö\õ¢u©õP Ç¨£x÷£õßÖ x¸UQ, x¸UQ
©UPÐUS ö\õ¢u©õÚx GßÓ ÷Põåzøu ¤›mhß GÊ¨¤¯x.
÷©¾® |ÃÚ©õÚ Aμ_ JßøÓ |ÃÚPõ» AizuÍzvß
«x® |ÃÚ ysPÎß «x® uõß {º©õoUP •i²® GßÖ®
172
¤μa\õμ® ö\úx. |ÃÚ x¸UQ GßÓ ÷Põåzøu ¤›mh÷Ú
ysiÂmk Aøu Bu›¨£uõPÄ® £øÓ\õØÔ¯x. |ÃÚ
x¸UQø¯, x¸UQ ©UPÎß wº©õÚzvß Ai¨£øh°À
©mk÷© E¸ÁõUP •i²® GßÖ® AzuøP¯ J¸ |õk x¸UQ
©UPÐUS ©mk÷© ö\õ¢u©õÚx GßÖ® A¢u Aμ_ •Êø©-
¯õÚ AvPõμzøu²® CøÓ¯õsø©ø¯²® öPõshuõP
ÇUS® GßÖ® P½L£õÂß ÷Põ©õÎzuÚ©õÚ Âå¯[PÒ
{a\¯©õP AvÀ Ch®ö£Óõx GßÖ® ¤›mhß ¤μa\õμ®
ö\úx.
C¢u ]¢uøÚPÒ AøÚzx® ©UPÒ ©zv°À £μ¨£¨-
£mhx. SÔ¨£õP uø»|PμõÚ Cìuõß§À ©UPÎhzv¾®
A[S Á]zxÁ¢u CøÍbºPÒ ©ØÖ® CμõqÁ AvPõ›PÒ
BQ¯ÁºPÎhzv¾® CøÁ £μ¨£¨£mhÚ. C¢u ]¢uøÚ-
PøÍ ¤›mhß GzuøP¯ vÓßö£ØÓ •øÓ°À ¤μa\õμ®
ö\úx Gß£øu J¸Áº AÔ¢xöPõÒÍ ÷Áskö©ÛÀ
Eì©õÛ¯ Aμ_ ÁÀ»ø©÷¯õk ÂÍ[Q¯ Põ»PmhzvÀ
_u¢vμ E›ø©PÒ GßÓ ö£¯›À ÷u]¯Áõu ]¢uøÚPøÍ²®
÷u\¨£ØÖ GßÓ ö£¯›À ¤›ÂøÚÁõu ]¢uøÚPøÍ²®
¤›mhß GÆÁÍÄ öÁØÔPμ©õP £μ¨¤ Á¢ux Gß£øu
vÓÚõ´Ä ö\´¯÷Ásk®, HöÚÛÀ £õÀPß |õkPÎÀ
SÇ¨£•® ^º÷PkPÐ® HØ£k® Áøμ C¢u ¤μa\õμ[PøÍ
¤›mhß ÷©ØöPõshx. CÖv°À Eì©õÛ¯ Aμ]¼¸¢x
£» £õÀPß |õkPÒ ¤›¢x ö\À¾® {ø» HØ£mhx. ÷©¾®
Aμ¦ ©UPÐUS® x¸UQ ©UPÐUS® ©zv°À ¤›ÂøÚ
HØ£k® ÁøP°À ÷u]¯Áõu® GßÓ ö£¯›À CÚÁõuzøu
ysiÂmk CÖv°À Eì©õÛ¯ Aμ]ß Si©UPÍõÚ
CÁºPÒ A÷μ¤¯ºPÒ GßÖ® x¸UQ¯ºPÒ GßÖ® Ç
¤›ÂÚμõP xshõh¨£kÁuØS ¤›mhß \vzvmh® ÁSzx
ö\¯À£mh Âuzøu²® J¸Áº ©Ö•øÓ²® vÓÚõ´Ä ö\´¯
÷Ásk®. AUPõ»PmhzvÀ ÷©ØPzv¯ºPÐUS \õuÚ©õP
(Means) Ç¢uöuÀ»õ® AÁºPÎß SL¨º ÷Põå[PÐ®
AÁºPÐUS Eh¢øu¯õP ö\¯À£mh øPUT¼PÐ®uõß.
BÚõÀ C¢u \õuÚ[PøÍ ¤μ÷¯õQzx AÁºPÒ GÆÁÍÄ
\õvzxU öPõshõºPÒ Gß£øu Gso¨ £õºUP ÷Ásk®.
J¸•øÓ AÁºPÒ |õmøh BUQμªzx® öPõshÄhß,
|õmiß ÂÁPõμ[PÒ AøÚzøu²® u[PÒ Pμ[PÎÀ GkzxU
173
öPõshõºPÒ! ÷©¾© _ÀuõÝ® Eì©õÛ¯ Aμ]ß ¤μu©

Aø©a\¸® AÁºPÎß Pμ[PÎÀ Gk¤iPÒ BQÂmhõºPÒ!
AÁºPøÍ ÷©ØPzv¯ºPÒ u[PÒ Â¸¨£¨£i BmkÂz-
uõºPÒ. BP÷Á C¢u ]¢uøÚPøÍ ©UPÒ ©zv°À £μ¨¦ÁvÀ
C¢u •øÓ²® ÷©ØPzv¯ºPÒ öÁØÔ¯øh¢xÂmhõºPÒ!
CzuøP¯ \õuP©õÚ `ÇÀ HØ£mh ¤ßÚº, •ìuL£õ
P©õÀ ußÝøh¯ |hÁiUøPPøÍ xÁUP Bμ®¤zxÂmhõº.
BÚõÀ C¢u•øÓ ªS¢u Ga\›UøP²hÝ® Â÷ÁPzxhÝ®
GÁ¸øh¯ PÁÚzøu²® DºUPõu Ásn•® öÁS \õxº¯©õP
AÁº ö\¯À£mhõº. A¢u |õmPÎÀ £À÷ÁÖ uμ¨¤Úº AÁøμ
_ÀuõÝøh¯ |s£º Gß÷Ó P¸vUöPõsi¸¢uõºPÒ.
Aμ_US GvμõP \v ö\¯À ¦›¢x Á¸Áøu J¸Á¸® AÔ¯õu-
Ásn® ªPÄ® ÂÈ¨¦nº÷Áõk AÁº ö\¯À£mhõº.
ußÝøh¯ |hÁiUøPPøÍ \õ©ºzv¯©õP ©øÓzx Á¢u-
÷uõk BUQμª¨ø£ ukzx{Özv, |õmøh £õxPõUP
÷Ásk® GßÓ ÷PõnzvÀ J¸ SÊøÁ {uõÚ©õP E¸ÁõUQ
Á¢uõº. GÛÝ® ]» ÷|μ[PÎÀ uÚUS ö|¸UP©õP Ç¨£Áº-
PÎh® ußÝøh¯ CμP]¯ vmh[PøÍ TÔÁ¢uõº. AÆÁõÖ
J¸•øÓ uÚUS ªPÄ® ö|¸UP©õÚ Cìuõß§À |s£º
J¸Á›h® TÖ®÷£õx, ""GzuøP¯ •iÄPøÍ²® GkUS®
ÁøP°À Aμ\õ[P® _u¢vμ©õP CÀø», öÁØÔ ö£ØÓÁº-
PÎß øPPÎÀ _Àuõß J¸ øPvø¯¨÷£õ»÷Á Ç¢x
Á¸QÓõº. BP÷Á ÷u]¯Áõu Aμ\õ[Pzvß ø©¯® |õmiß
ø©¯¨£Sv¯õÚ AÚy¼¯õÄUS ©õØÓ® ö\´¯¨£h
÷Ásk®. HöÚÛÀ AÚy¼¯õÂÀ ÁõÊ® ©UPøÍ ÷u]¯-
Áõu C¯UP[PÐUS BuμÁõP GÊ¨¤ÂhÄ® AÁºPøÍ
JßÖvμmhÄ® •i²®. Aa_ÖzuÀPÐUS EÒÍõQ°¸US®
_ÀuõÛß £uÂø¯ PõUPÄ® BUQμª¨¤¼¸¢x |õmiØS
Âkuø» AÎUPÄ®, ÷u]¯Áõu C¯UP÷© |®ø© \›¯õÚ
ÁÈ°À Cmka ö\À¾®. I÷μõ¨¤¯ ©UPÐhß \a\μÄ
ö\´Áøuz uÂºzxU öPõÒÁuØPõP |©x \UvPÒ AøÚzx®
ö\»Âh¨£h ÷Ásk®. HöÚÛÀ |õ® Aø©v¯õÚ Kº
C¯UPzøu E¸ÁõUSÁøu SÔU÷PõÍõP öPõskÒ÷Íõ®.
÷©¾® |õ® ö\´¯ ÷Ási¯ •uÀ Põ›¯® _ÀuõøÚ £õx-
Põ¨£uõS®. uõ©õx L£Ÿz £õåõÂß Aμø\¨ £ØÔ GzuøP¯
|À» Áõºzøuø¯²® TÖÁuØS GßÚõÀ C¯»õx. BP÷Á
174
\¢÷uPªßÔ C¢u Aμø\ PÂÌzxÂkÁxuõß C¨÷£õx
|õmiØS AÁ]¯©õÚx.''
CμõqÁzvß uø»ø© uÍ£v £uÂø¯ AøhÁuØPõP

•ìuL£õ P©õÀ uÚx CμP]¯ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõsk
Á¢u÷£õv¾® AvÀ AÁº öÁØÔ Aøh¯ÂÀø». CÖv°À
AÁº |®¤UøPø¯ CÇ¢xÂmhõº. HöÚÛÀ CμõqÁzvß
uø»ø©z uÍ£v¯õP BS® GzuøP¯ Áõ´¨÷£õ AÀ»x
Aμ_¨ £uÂPøÍ ö£ÖÁuØS›¯ Áõ´¨÷£õ AÁ¸US CÀø»
GßÖ P½L£õ öÁÎ¨£øh¯õP AÁ›h® TÔÂmhõº.
•ìuL£õ P©õÀ P½L£õÂh® G¢uÂu©õÚ öÁÖ¨ø£²®
öÁÎ¨£kzuõ©À, Aø©v¯õP Ç¢uõº. A÷u÷ÁøÍ°À
P½L£õÄUS® Aμ_US® Â_Áõ\©õP Ç¨£Áøμ¨ ÷£õÀ
öuõhº¢x £õ\õ[S ö\´x öPõsi¸¢uõº. uÚx BuμÁõÍº-
PøÍ JßÖ vμmi _u¢vμ® £ØÔ¯ ]¢uøÚPøÍ AÁºPÎh®
£μ¨¤ Á¢uøuz uÂμ ÷ÁöÓ¢u |hÁiUøPPøÍ²® AÁº
÷©ØöPõÒÍÂÀø». _u¢vμzøu |õ® EøÇzx¨ ö£Ó
÷Ásk÷© JÈ¯ Ax uõÚõP öPõkUP¨£h ÷Ási¯ JßÓÀ»
GßÖ®, ©ØÖ® Cx÷£õßÓ ÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPøÍ SÔ¨£õP
¤›mièPõμºPÎß ]¢uøÚPøÍ AÁº £μ¨¤Á¢uõº.
175
Aμ]¯À ©ØÖ® \mhŸv¯õÚ

ö\¯À•øÓ £õoø¯ ¤›mhß
©õØÔU öPõÒÐuÀ
Q .¤. 1919 ÷© ©õu® Áøμ •ìuL£õ P©õÀ ußÝøh¯

BuμÁõÍºPøÍU Tmi ußÝøh¯ ]¢uøÚPøÍ £μ¨¦-
Áøuz uÂºzx ÷ÁöÓ¢u |hÁiUøPPÎ¾® Dk£hÂÀø».
u[PÒ SÔU÷PõøÍ GmkÁuØS Tmho Aμ_PÒ ©õÖ£mh
ö\¯À•øÓø¯ øP¯õÒÁuØS xÁ[Q¯÷£õx •ìuL£õ
P©õ¾US ö\¯À£kÁuØS›¯ Áõ´¨¦PÒ HØ£mhÚ.
Eì©õÛ¯ Aμ]¼¸¢x x¸UQø¯ ¤›¨£x ©ØÖ®
Q»õL£zøu ÃÌzvÂmk x¸UQ°À Si¯μ_ JßøÓ
Aø©¨£x BQ¯ SÔU÷PõÒPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS ÷©Ø-
Pzv¯ Tmho Aμ_PÒ ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÍ
xÁ[QÚ. \mhŸv¯õÚ ÁÈ•øÓPÒ ‰»® u[PÒ øPUT¼-
PøÍ AvPõμzvÀ A©ºzxÁvÀ ÷uõÀÂPsh ÷©ØPzv¯ºPÒ
£À÷ÁÖ u¢vμ |hÁiUøPPÒ ‰»©õP Cì»õª¯ ¤μ÷u\z-
vÀ Aμ]¯À ö|¸UPiPøÍ E¸ÁõUQÚõºPÒ. Cuß ÂøÍ-
ÁõP Aμ]¯À öÁØÔh® HØ£mhøuz öuõhº¢x £õμõÐ-
©ßÓzøu Pø»zxÂmk, Q»õL£zøu ÃÌzx® ö\¯À£õk-
PÎÀ Dk£mhõºPÒ. Aμ]¯À |hÁiUøPPÒ, \ºÁ÷u\
|hÁiUøPPÒ ©ØÖ® ¦μm]Pμ©õÚ |hÁiUøPPÒ BQ¯-
ÁØøÓ AÁºPÎß ö\¯À£õkPÒ EÒÍhUQ°¸¢uÚ.
÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÎÀ Ch® ö£ØÔ¸¢u Czuõ¼°ß
ö\¯À£õk ¤›mhøÚ²® ©ØÓ Tmho Aμ_PøÍ²®
Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvÀ x›u©õP ö\¯À£k® {ø»US
Em£kzv¯x. E»P¨÷£õ›À P»¢x öPõshuß öPõÒøÍ¨
176
ö£õ¸ÍõP ê¼ê¯õøÁ (Cilicia) øP¨£ØÔU öPõÒÍ Czuõ¼
öuõhº¢x •¯Ø] ÷©ØöPõshx. BP÷Á Tmho Aμ_-
PÐUS GvμõP x¸UQ°À ö\¯À£hõuÁøμ ußÝøh¯
vmh[PøÍ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÍ •i¯õx Gß£øu²® ²zu
öPõÒøÍ ö£õ¸mPÎÀ £[PõÎPÍõP ÇUS® L¤μõßì
©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ÁØøÓ x¸UQ°ß ÷£õº •UQ¯zxÁ®
Áõ´¢u £SvPÎ¼¸¢x xμzu •i¯õx Gß£øu²® ¤›mhß
Enº¢x öPõshx. Q.¤. 1919 H¨μ¼À Czuõ¼ A¢uõ¼¯õ
|Pμzøu²® AuøÚ `Ì¢xÒÍ Gì÷hmPøÍ²® øP¨£ØÔU
öPõshx. ÷©¾® Ax ³÷Põì»õÂ¯õÂß J¸ £Sv¯õP
Ç¢u L£³® £Svø¯²® øP¨£ØÔU öPõshx. ÷©¾®
Tmho Aμ_PÎß \õº£õP Ax Cì«øμ²® øP¨£ØÔU
öPõÒÍ vmhªmhx. ¤›mhÝ® L¤μõßéú® Czuõ¼°ß
Caö\¯ø» Gvºzu÷uõk Cì«øμ÷¯õ AÀ»x A¢uõ¼¯õ-
Âß ÷©ØS PhØPøμ £SvPøÍ÷¯õ, BUQμª¨¦ ö\´¯-
Âhõ©À uk¨£x GßÖ® wº©õÛzuÚ. Cuß ¤ßÚº
A¢uõ¼¯õøÁ BUQμª¨¦ ö\´ÁuØS® Czuõ¼US ©Ö¨¦
öu›ÂzuÚ. HöÚÛÀ ©zv¯ uøμUPhÀ öuß£SvPøÍ
Pmk¨£kzx® AvPõμzøu Cuß‰»® Czuõ¼ ö£ØÖÂk®
GßÖ ¤›mhÝ® L¤μõßéú® P¸vÚ. ¤›mhß, L¤μõßì,
μè¯õ ©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ |õkPÒ Cøn¢x ö\´xöPõsh
J¨£¢uzvÀ Cì«øμ²® ÷©ØSPhØPøμ ¤μõ¢v¯zøu²®
BUQμª¨¦ ö\´xöPõÒÍ Czuõ¼US A[RPõμ® AÎUP¨-
£mi¸¢ux. A¢u J¨£¢u® C¨÷£õx Põ»õÁv BQÂmhx
GßÖ ¤›mhÝ®, L¤μõßéú® GsoÚ. HöÚÛÀ μè¯õ
÷£õ›¼¸¢x Â»QUöPõsk A¢u J¨£¢uzvÀ øPö¯õ¨£®
ChÂÀø». GÚ÷Á Cì«øμ BUQμª¨£uØS Czuõ¼US
Ch® öPõkUPõ©À Aøu BUQμªzxU öPõÒÐ® E›ø©ø¯
Q÷μUPzvØS öPõkUS® vmhzøu ¤›mhÝ®, L¤μõßéú®
A[RP›zuÚ.
¤›mhÝ® L¤μõßéú® ÷©ØöPõsh vmh[PøÍ |øh-

•øÓ¨£kzxÁuØS J¸£UP® ö\¯À£õkPøÍ xÁUQÚ.
©Ö£UP® AÚy¼¯õÂ¾® B]¯õ ø©Ú›¾® P»P® ‰sk-
Âmhx GßÖ® A[S v¸mk, öPõÒøÍ°kuÀ ©ØÖ® `øÓ-
¯õkuÀ BQ¯ SØÓ[PÒ £μÁ»õP PmhÂÌzx Âh¨£mi¸U-
QßÓÚ GßÖ® C¢u SÇ¨£[PÒ ÷©¾® AvP›US® Áõ´¨¦
177
ÇUQÓx GßÖ® ö\´vPøÍ ¤›mhß vmhªmk £μ¨¤¯x.

BUQμª¨¦ ö\´xÒÍ Eì©õÛ¯ ¤μ÷u\zøu £õxPõUP
÷Ási¯x Pmhõ¯® GßÖ® £õxPõ¨¦ \mh[PøÍ «Ô¯ºPÒ
«x Pkø©¯õÚ |hÁiUøP GkUP ÷Ási¯x AÁ]¯®
GßÖ® ¤›mhß ÷Põ›UøP GÊ¨¤¯x. BP÷Á Cìuõß§¼ß
Aμ_ £»® Áõ´¢u ÷£õº ÃμºPøÍ QÇUS ©õPõn[PÐUS
AÝ¨¤ A[S \mh® JÊ[øP {ø»|õmk® ö£õÖ¨ø£
{øÓ÷ÁØÖÁuß ‰»©õP Aμ]ß AvPõμzøu ©Ö{º©õn®
ö\´¯÷Ásk® GßÖ® ¤›mhß ÷Põ›UøP GÊ¨¤¯x.
C¢u ö£õÖ¨¦PøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS •ìuL£õ P©õø»

¤›mhß ©øÓ•P©õP ]£õ›_ ö\úx. C¢u ÂÁPõμ®
öuõhº£õP CμõqÁ Aø©a\μP® öuõhº¦ öPõÒÍ¨£mhx.
CμõqÁ Aø©a\›ß •x{ø» B÷»õ\Pº áõÂz £õåõ
CzvmhzvØS J¨¦uÀ AÎzuõº. •ìuL£õ P©õø»¨ £ØÔ
AÁ¸US JßÖ® öu›¯õx. BÚõÀ CμõqÁ Aø©a\¸US
•ìuL£õ P©õ¼ß ÷|õUP® £ØÔ²® \¢÷uP® Ç¢x Á¢ux.
HöÚÛÀ AÁ¸øh¯ vmhzøu CμõqÁ Aø©a\º
AÔ¢v¸¢uõº. Ç¢u÷£õv¾® AÁº EhÚi¯õP J¨¦uÀ
AÎzu÷uõk •ìuL£õ P©õ¾US C¢u uPÁø» öu›Âzuõº.
AuØS •ìuL£õ P©õÀ ¤ßÁ¸©õÖ £v»Îzuõº; ""x›u©õÚ
Â\õμøÚ ÷©ØöPõÒÍ¨£h ÷Ásk®; QÇUS ©õPõn[PÎÀ
SÇ¨£® PmkUPh[Põu AÍÂÀ Ç¢xÁ¸ÁuõÀ •øÓ¯õÚ
|hÁiUøPPÒ ÷©ØöPõÒÍ¨£h ÷Ásk®. Cußö£õ¸mk
GÚUS AvP©õÚ AvPõμ® ÁÇ[P÷Ási¯x uÂºUP •i¯õu
÷uøÁ¯õS®. HöÚÛÀ GÚx •i÷Á CÆÂÁPõμ[PÎÀ
CÖv¯õÚuõP ÇUP÷Ásk®.'' •ìuL£õ P©õÀ CÆÁõÖ
£v»Îzuøuz öuõhº¢x CμõqÁ Aø©a\P® AÁ¸øh¯
AøÚzx, ÷Põ›UøPPøÍ²® HØÖUöPõshx.
CxÁøμ GzuøP¯ wÂμ©õÚ ö\¯À£õkPÐ® ÷©Ø-

öPõÒÍõ©À •ìuL£õ P©õÀ Aø©v¯õP Ç¢xÁ¢uõº.
_ÀuõÝUS GvμõPÄ® Eì©õÛ¯ Aμ]ØöPvμõPÄ® AÁº
Â÷μõu® öPõsi¸¢uøu J¸Á¸® AÔ¯©õmhõºPÒ,
HöÚÛÀ AÁº uÚx BuμÁõÍºPøÍ CμP]¯©õÚ •øÓ-
°÷»÷¯ JßÖTmi \¢vzx Á¢uõº. Cìuõß§À |Pμzvß
E¯º¢u AvPõμzøu øP¨£ØÓ ÷Ásk® GßÓ AÁ¸øh¯
178
PmkUPh[Põu Bø\°ß Põμn©õP uÚUS AÎUP¨£mh
AÔÄÖzuø» AÁº •u¼À ©ÖzxÂmhõº. ¤ÓS A¢u
AÔÄÖzuÀ BÁnzøu ©Ö£õºøÁ°mk, uÚx vmhzvØS
HxÁõP Aøu ©õØÔ GÊvUöPõshõº. Cuß ¤ßÚº uõß
GÊv²ÒÍ ¦v¯ BÁnzøu AÁº ¤μu© Aø©a\›h®
öPõkzuõº. AÁº Aøu £õºøÁ°hõ©÷»÷¯ øPö¯õ¨£®
Cmk AÁ›h® öPõkzxÂmhõº. ¤ÓS C¢u BÁnzøu
AÁº CμõqÁ Aø©a\›h® Gkzxa ö\ßÓõº. •u¼À AÁº
u¯UP® PõmiÚõ¾®, ¤ÓS AuØS J¨¦uÀ ÁÇ[QÂmhõº.
C¢u BÁnzvß |PÀPÒ ¤›miè uø»ø© Bøn¯¸US®
Tmho¨ £øhPÎß uø»ø© uÍ£vUS® Tmho £øh-
PÎß ©ØÓ CμõqÁ AvPõ›PÐUS® AÝ¨¤ øÁUP¨-
£mhÚ.
C[S •UQ¯©õP PÁÛUP ÷Ási¯x GßÚöÁßÓõÀ
Eì©õÛ¯ ¤μ÷u\zvÀ HØ£mh SÇ¨£zøu AhUP ÷Ásk®
Gß£vÀ ¤›mhß ©mk÷© AÍÄ Ph¢x BºÁ® Põmi¯x,
L¤μõßøé ö£õÖzuÁøμ öÁØÔ öPõÒÍ¨£mh J¸ ÷£μμ]ß
¤μ÷u\[PÎÀ CzuøP¯ SÇ¨£[PÐ®, B£zuõÚ `ÇÀPÐ®
PmhÂÌzxÂh¨£k® Gß£øu Ax Gvº£õºUPÂÀø».
GÚ÷Á Ax CÆÂÁPõμzvÀ GzuøP¯ PÁÚ•® ö\¾zu-
ÂÀø».
Ç¢u÷£õv¾® P»Áμ¨ £SvPÐUS ö\À» ÷Ásk®
GßÓ Bøn QøhUP¨ ö£ØÓÄhßuõß Â¸®¤¯ AvPõμzøu
÷Põ›¨ ö£ØÖU öPõshÄhß, AÚy¼¯õÄUS •ìuL£õ
P©õÀ P¨£¼À ¤μ¯õn©õÚõº. AÛ÷£õ¼ GßÓ ]Ô¯ P¨£¼À
÷© ©õu® 15&À Cìuõß§¼¼¸¢x ¦Ó¨£mk P¸[PhÀ ÁÈ-
¯õP éõ®`ß GßÓ Chzøu AøhÁuØS vmhªmi¸¢uõº.
Cì«øμ Q÷μUP® BUQμª¨£øu AÝ©vUS® ¤›mhÛß
`Ìa]
CuØQøh°À Q.¤. 1919 H¨μÀ CμshõÁx ÁõμzvÀ

Aø©v Ehß£iUøP°ß HÇõÁx Âv°ß£i Cì«øμ
BUQμª¨£uØS Tmho¨ £øhPÒ u¯õμõQÂmhÚ GßÖ®
Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPÎß£i u[PÒ |»ÝUS
Aa_ÖzuÀ HØ£k®÷£õx CzuøP¯ |hÁiUøPø¯
179
÷©ØöPõÒÍ u[PÐUS AvPõμ® ÇUQÓx GßÖ®

Eì©õÛ¯ Aμ]h® AÔÂ¨¦ ö\´¯¨£mhx. BP÷Á ¤μu©
Aø©a\º uõ©õx L£Ÿz £õåõ, Cì«º BÐ|¸US Cx£ØÔ¯
AÔÄÖzuø» AÝ¨¤ øÁzuõº. ÷£õº ÃμºPÒ u[PÒ
Si°¸¨¦ £SvUSÒ ©mk® Ç¢xÁμ ÷Ásk® GßÖ
Cì«º BÐ|›h® ¤μu© Aø©a\º Á¼²Özv°¸¢uõº.
÷©¾® EÒÑº Áõ]PÒ GzuøP¯ Bº¨£õmh[PÎ¾®
Dk£hõu Ásn® AÁºPøÍ PmkUSÒ øÁzv¸UP ÷Ásk®
GßÖ® BÐ|¸US Psi¨£õÚ PmhøÍø¯ AÎzv¸¢uõº.
Q.¤. 1919 ÷© 14&À Cì«›ß PhØ£SvPÎÀ ¤›mhÛß

÷£õºU P¨£ÀPÒ |Pº¢x ö\ÀÁøu Põn•i¢ux. PhØ£øh-
°ß uÍ£v AmªμÀ PÀ÷uõ¨ uøμ°Ó[P¨÷£õS® Tmho¨
£øhPøÍ Áμ÷ÁØ£uØS u¯õμõP ÇUS®£i, Cì«º
BÐ|¸US uPÁÀ AÝ¨¤Úõº. ¤ÓS BÐ|º ußøÚ Á¢x
\¢vUP ÷Ásk® GßÖ PmhøÍ°mhõº. BÐ|º A[S Á¢u-
÷£õx, ""Q÷μUP¨ £øhPÒ C¢u¨ £Svø¯ BUQμª¨¦ ö\´¯¨
÷£õQÓõºPÒ GßÓ ö\´v C¨÷£õxuõß GÚUS Á¢v¸UQÓx''
GßÖ TÔÚõº. Avºa]²ØÓ BÐ|º SÇ¨£zxhß uÍ£v
PÀ÷uõ¨ø£ £õºzuõº, AÁ¸øh¯ PsPÎÀ ÁÈ¢÷uõi¯
Pspøμ AÁμõÀ Pmk¨£kzu •i¯ÂÀø». ö£õ¸ªU-
öPõsi¸¢u AÁº öuõsøh°¼¸¢x Á¢u ÁõºzøuPÒ
CÈÂØS® ©ØÖ® uø»SÛÂØS® EÒÍõÚøu xUPz÷uõk
öÁÎ¨- £ kzvÚ. ""Q÷μUPºPÍõ! Q÷μUPºPÍõ Cì«øμ
BUQμªUP¨ ÷£õQÓõºPÒ?'' ""Cxuõß £õ›ì |Pμzv¼¸¢x
GÚUS Qøhz-xÒÍ PmhøÍ'' GßÖ AmªμÀ PÀuõ¨ TÔÚõº.
""CuØS |õß ö£õÖ¨÷£ØP •i¯õx! GßÚ |hUS® Gß£øu
|õß TÓ•i¯õx'' GßÖ BÐ|º TÔÚõº. ""Q÷μUPºPøÍz
uÂºzx ÷ÁöÓõ¸Á¸® Cì«øμ BUQμª¨£x \õzv¯©ØÓx
Gß£øu }º AÔ¢x öPõsjμõ!'' GßÖ AmªμÀ TÔÚõº.
""•ì¼®- P ÐUS |®¤UøP HØ£kzuÄ®, BUQμª¨ø£
Tmho¨ £øhPÒuõß ÷©ØöPõÒQßÓÚ, Q÷μUPºPÒ AÀ»
GßÖ •ì¼®PÐUSU PõmkÁuØS® GÚUS ÷uøÁ¨£kÁx
E[PÐøh¯ •¢¡Ö ÷£õº ÃμºPÒuõß! ÷©¾® C¢u BUQμ-
ª¨¦ uØPõ¼P©õÚx AÀ»'' GßÖ AmªμÀ TÔÚõº. ¤ÓS
AÁºÐUSÒ |h¢u Eøμ¯õhÀ •iÄØÓx.
180
Q.¤. 1919 ÷© Põø» ÷|μzvÀ QÇUS ©õPõn[PÎÀ Pmh-
ÂÌzxÂh¨£mh SÇ¨£[PøÍ AhUSÁuØPõP ¤›mhß
©ØÖ® Eì©õÛ¯ Aμ]ß ¤μv{v¯õP Cìuõß§ø» Âmk
•ìuL£õ P©õÀ ¦Ó¨£mhõº. A÷u vÚzvÀ Cì«›ß
PhØPøμ xøÓ•PzvÀ Q÷μUP¨ £øhPÒ uøμ°Ó[QU
öPõsi¸¢uÚ. Cì«›À ÁõÌ¢x öPõsi¸¢u Q÷μUPºPÒ
AøÚÁ¸® u[PÒ |õmk ÷£õº ÃμºPÐUS ÁõÌzxU TÓ
SÂ¢v¸¢uõºPÒ. AÁºPÎß EØ\õPzøu ÁõºzøuPÍõÀ
ÁºoUP •i¯õx! £õmkUPøÍ £õiUöPõsk® ÷Põå[PøÍ
GÊ¨¤UöPõsk® Bº¨£›zuõºPÒ. A÷u ÷|μzvÀ Q÷μUP¨
£øhPÒ Cì«º |Pøμ _ØÔÁøÍzuÚ. x¸UQ Cμõq-
Ázøu¨ ö£õÖzuÁøμ ¤μu© Aø©a\º uõ©x L£Ÿz £õåõÂß
Psi¨£õÚ PmhøÍUS Ehß£mk, u[PÒ Si°¸¨¦
ÁÍõP[PÐUSÒ •h[QU Qh¢ux! GÛÝ® Q÷μUP ©UPÐ®
Q÷μUP¨ £øhPÐ® •ì¼®PÐUS ]Ú‰mk® Âu©õP
Bmh® ÷£õmkUöPõsk ÃvPÎÀ Á»® Á¢x öPõsi¸¢-
uõºPÒ. Ç¢u÷£õv¾® Cì«›ß EÒÑº ©UPÐ®
Eì©õÛ¯ CμõqÁzvÚ¸® Pmk¨£õmøh÷¯ Pøh¤iz-
uõºPÒ.
Q÷μUP CμõqÁ® Aμ\õ[P ©õÎøPø¯ Aøh¢u
u¸nzvÀ H÷uõ J¸ vø\°¼¸¢x x¨£õUQ Ssk JßÖ
Gvº£õμõu Âu©õP _h¨£mhx. Ax G[Q¸¢x _h¨£mhx
Gß£x GÁ¸US® öu›¯õx, BÚõÀ EÖv¯õÚ Âå¯®
GßÚöÁßÓõÀ Q÷μUP CμõqÁzøu •ì¼®PÐUS GvμõP
ysiÂk® ÷|õUPz÷uõkuõß ÷Áskö©ß÷Ó _h¨£mhx.
x¨£õUQ \üzøu ÷Pmh ©õzvμzv÷»÷¯ Q÷μUP CμõqÁz-
vÚº EøÓ¢x ÷£õÚõºPÒ. Cuß¤ßÚº Eì©õÛ¯ CμõqÁ
ÃμºPÒx® Cì«º ©UPÒ «x® Q÷μUPºPÒ Ssk ©øÇ
ö£õÈ¢uõºPÒ. ö£¸[Tmh©õP ©UPÒ ©μn©øh¢u÷uõk
£»º Põ¯•ØÓõºPÒ. EÒÑºÁõ]PÎÀ ]»º u[PøÍ
£õxPõzxU öPõÒÐ® |hÁiUøP°À CÓ[QÚõºPÒ. Cuß
ÂøÍÁõP Ta\ÀPÐ®, SÇ¨£[PÐ® A[S £μÂ¯x. G[S®
Aø©v¯ØÓ £umh©õÚ `ÇÀ HØ£mhx. C¢u Áõ´¨ø£
Q÷μUP¨ £øh°Úº £¯ß£kzvU öPõsk u[PÐUSÒ
©øÓ¢x Qh¢u £È Enºa]PøÍ öPõmiz wºzuõºPÒ.
•ì¼®PÐUS GvμõP £øP Enºa]ø¯²® Â÷μõuzøu²®
181
öÁÎ¨£kzv¯ Q÷μUPºPÒ •ì¼®PÎß Cμzuzøu Kmh-

÷Ásk® GßÓ u[PÎß uÛ¯õu uõPzøu A¨÷£õx wºzxU
öPõshõºPÒ. Eì©õÛ¯ CμõqÁ AvPõ›PÎß •PzvÀ
Põ› EªÌ¢ux ‰»® AÁºPÎß ^ØÓzøu ysiÂmhõºPÒ.
÷©¾® JÆöÁõ¸ x¸UQ¯øμ²® AÁ¸øh¯ uø»
öuõ¨¤ø¯ PÇmi R÷Ç ÷£õmk PõÀPÍõÀ ªvUP ÷Ásk®
GßÖ AÁºPøÍ £»Á¢u® ö\úõºPÒ. Cøu ö\´ÁuØS
©ÖzuÁºPøÍ ÁõmPÍõÀ ª¸PzuÚ©õP xsk xshõP
öÁmiÚõºPÒ! ¤ßÚº •ì¼© ö£sPÎß îáõø£ APØÔ
AÁ©õÚ¨£kzvÚõºPÒ! C¢u ö\¯ÀPøÍ GvºzuÁºPøÍ
öPõßÓõºPÒ, ¤ßÚº •ì¼®PÎß ÃkPøÍ `øÓ¯õi-
ÚõºPÒ. öÁmPU ÷PhõÚ •øÓ°À CÈÁõÚ ö\¯ÀPøÍ
ö\´x •ì¼®PÐUS Bzvμ‰miÚõºPÒ. GzuøP¯
\¢÷uP•® CßÔ C¢u \®£Á® C¯À£õP |h¢vhÂÀø».
©õÓõP Cx •ßTmi÷¯ vmhªh¨£mh \vzvmh©õS®.
Q.¤. 1919 ÷© 19&® |õÒ C¢u ª¸uPzuÚ©õÚ ö\¯ÀPÒ

Aμ[÷PØÓ¨£mh A÷u ÷ÁøÍ°À AÚ÷£õ¼ GßÓ
ö£¯¸øh¯ P¨£À Cì«º xøÓ•PzvÀ |[Tμªh¨£mk
¤›miè PhØ£øhUS® Q÷μUP PhØ£øhUS® Cøh°À
{Özu¨£mhx. •ìuL£õ P©õÀ Av¼¸¢x CÓ[Q |P¸USÒ
¤μ÷Á]zuõº. Cìuõß§¼¼¸¢x ÷© 16&À •ìuL£õ P©õÀ
AÚ÷£õ¼ GßÓ ö£¯¸øh¯ P¨£¼À ¦Ó¨£mk P¸[PhÀ
ÁÈ¯õP \õ®ëß |P¸US ¦Ó¨£mhõº GßÖ •ß¦ SÔ¨-
¤mi¸¢÷uõ®. BÚõÀ AÁº \õ®`ß ö\À»õ©À Cì«¸US
Á¢v¸¢uõº.
CÆÁõÖ •ìuL£õ P©õÀ Cì«º ö\À¾® vmhzøu Aμ_

÷©õ¨£® ¤izxÂmhx GßÖ öu›QÓx. HöÚÛÀ •ìuL£õ
P©õÀ Cìuõß§¼¼¸¢x ¦Ó¨£mh AßÔμÄ ¤μu©
Aø©a\º uõ©õx £õåõ ¤›miè uø»ø© Bøn¯›ß ¤μv-
{v²hß AÁ\μ©õÚ \¢v¨ø£ ÷©ØöPõshõº. •ìuL£õ
P©õø» QÇUS ©õPõn[PÐUS AÝ¨¦® Gsnzøu _Àuõß
©õØÔUöPõshõº GßÖ® ©zv¯ ©õPõn[PÎÀ SÇ¨£zøu
ysiÂkÁuØS •ìuL£õ P©õÀ vmhªmi¸¨£uõP
uPÁÀ Á¢xÒÍx GßÖ® GÚ÷Á AÁ¸øh¯ £¯n® {Özu¨-
£mk, AÁº Eh÷Ú v¸®£ AøÇUP¨£h ÷Ásk® GßÖ®
182
uõ©õx £õåõ uø»ø© Bøn¯›ß ¤μv{v°h® ÂÍUQU
TÔÚõº. GÛÝ® uø»ø© Bøn¯º Hx® |hÁiUøP GkUP-
ÂÀø». GÚ÷Á •ìuL£õ P©õÀ uÚx £¯nzøu öuõhº¢x
÷©ØöPõsk ÷© 19&À Cì«º ö\ßÓøh¢uõº. A¨÷£õxuõß
A[S Q÷μUP¨£øhPÒ AmlÈ¯©õÚ Áßö\¯ÀPÎÀ Dk-
£mi¸¢uÚ.
Cì«º ö\ßÓøh¢uÄhß ©õPõnzvÀ BÐ|øμ

ÁμÁøÇzx Q÷μUPºPÐUS GvμõP uõß ]» SÔ¨¤mh
|hÁiUøPPøÍ GkUP¨ ÷£õÁuõP •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº.
÷©¾® C¢u |hÁiUøPPøÍ Aμ_ A[RP›zv¸UQÓx
GßÖ® TÔÚõº. Cuß¤ßÚº Q÷μUPºPøÍ £Èzx¨ ÷£]-
Âmk CμõqÁzvÚøμ²® ö£õx ©UPøÍ²® Tmi ÷u]¯-
Áõu C¯UPzvß Bº¨£õmhzøu ©UPÒ |hzu ÷Ásk® GßÖ
÷ÁsiÚõº. BÚõÀ QÔìuÁºPÐUS G¢u w[S® ö\´¯U-
Thõx GßÖ Ga\›UøP ö\ú÷uõk Bº£õmh® •ØÔ¾®
Aø©v¯õÚ •øÓ°À |hzu¨£h ÷Ásk® GßÖ TÔ¯Áº,
A[S Ti°¸¢uÁºPÎh® ÷£_®÷£õx, ""÷u]¯Áõu C¯UPz-
vß Bº¨£õmhzvØPõÚ HØ£õmøh }[PÒ v[Pm QÇø©U-
SÒ •izxÂh ÷Ásk®. C¢u Bº¨£õmhzvÀ ö£¸¢-
vμÍõÚ ©UPøÍU Tmi AÚÀ £ÓUS® ö\õØö£õÈÄPøÍ
BØÓ ÷Ásk®. CzuøP¯ ö\õØö£õÈÄPÎß ¤μuõÚ
÷|õUP® ÷u]¯Áõu C¯UP EnºÄPøÍ GÊ¨¤ ÂkÁx®
x¸UQ ©UPÎß GÊa]ø¯ GkzxU PõmkÁx® BS®.
Tmho Aμ_PÒ }vø¯ Enº¢xöPõÒÐ® ÁøP°¾® |®«x
PmhÂÌzxÂh¨ £mi¸US® A}u® SÔzx AÔ¢x
öPõÒÐ® ÁøP°¾® |©x Bº¨£õmh® ÇUP ÷Ásk®.
Aø©v¯õÚ |©x C¢u ÷u]¯Áõu C¯UP Bº¨£õmh®
Enºa] ªUP |©x ÷u]¯ ÂÁPõμ[PÎÀ öÁmPU ÷PhõÚ
•øÓ°À uø»±k ö\´Áøu {Özu ÷Ásk® GßÖ
¤›mhÝUS® ÷©ØS |õkPÎ¾ÒÍ E¯º¢u ©ÛuºPÐUS®
Enºzu¨£h ÷Ásk®. C¢u Bº¨£õmh® Jmk ö©õzu
©õPõn[PÎ¾® |hzu¨£h ÷Ásk®. ÷©¾® P¸zøuU
PÁ¸® ÂuzvÀ u¢vPÒ ÷©ØPzv¯ ÁÀ»μ_PÐUS®
Eì©õÛ¯ Aμ]ØS® AÝ¨£ £h÷Ásk®. G¢u Âuzv¾®
QÔìuÁºPÐUS w[SP÷Íõ AÀ»x öuõ¢uμÄP÷Íõ GÁ¸®
HØ£kzuU Thõx Gß£øu²® ªPz öuÎÁõÚ •øÓ°À
183
TÔUöPõÒQ÷Óß. |©x Bº¨£õmh® ÷u]¯Áõu C¯UPzvß

Bº¨£õmh©õS®. GÚ÷Á Ax ªPÄ® Aø©v¯õP |hUP
÷Ásk®.''
Cuß ¤ßÚº EÒÑºÁõ]PÎhª¸¢x HμõÍÚ©õÚ u¢v-
PøÍ AvPõ›PÐUS AÝ¨¦®£i ö\úõº. A¢u u¢vPÎÀ
JßÔÀ CÆÁõÖ SÔ¨¤h¨£mi¸¢ux. ""|õk B£zvÀ
ÇUQÓx'' ©ØöÓõ¸ u¢v°À, ""©zv¯ Aμ\õÀ CÛ÷©À
ußÝøh¯ Ai¨£øh Phø©ø¯UTh {øÓ÷ÁØÖÁuØS
vÓß Qøh¯õx'' ©ØöÓõ¸ u¢v°À ""©UPÎß EÖv¯õÚ
wº©õÚzvß ‰»©õPÄ® Pk•¯Ø] ‰»©õPÄ® ©mk÷©
|©x |õmiß _u¢vμzøu |®©õÀ £õºUP •i²®. ªP
•UQ¯©õÚ CμõqÁ ø©¯©õÚ ]Þ¨ GßÓ Chzv¼¸¢x
Cìuõß§¾US AÝ¨£¨£mh u¢vPÒ ªPÄ® Pkø©¯õÚ
ÁõºzøuPøÍU öPõsi¸¢uÚ. AvÀ ©UPÒ £»©õP SμÀ
GÊ¨¦Áx ÷£õßÓ ÁõºzøPÒ Ah[Q°¸¢ux. AvÀ TÓ¨-
£mi¸¢uuõÁx, ""I÷μõ¨£õÁõÀ Põmk¨£kzu¨£mk Auß
Â¸¨£zvØS HØÓõØ÷£õÀ BmkÂUP¨£mk® Aμ\õ[Pz-
xhß Cøn¢v¸UP ÷Ásk® GßÖ x¸UQ ©UPÐUS
ÂvUP¨£hÂÀø».''
Q»õL£zvØS GvμõÚ P»PzvÀ •ìuL£õ P©õÀ •uÀ Ai
Gkzx øÁzuÀ
Cì«º ©UPøÍ ysiÂmk •ìuL£õ P©õÀ AÝ¨¤¯
C¢u u¢v°À ÂøÍÁõP ]Þ¨ ©õPõnzvß BÐ|º £uÂ-
}UP® ö\´¯¨£mhõº. _ÀuõÛß \õº£õP ¤μu© Aø©a\º
uõ©õx £õåõ •ìuL£õ P©õ¾US u¢v AÝ¨¤Úõº. £v¾US
¤μu© Aø©a\º ‰»©õP _ÀuõÝUS, •ìuL£õ P©õÀ u¢v
AÝ¨¤Úõº. _Àuõß AÝ¨¤¯ u¢v°À •ìuL£õ P©õø»
Eh÷Ú ¦Ó¨£mk Á¸®£i TÔ°¸¢uõº. GÛÝ® v¸®¤
Á¸ÁuØS ©Ö¨¦ öu›Âzx •ìuL£õ P©õÀ ¤ßÁ¸©õÖ
u¢v AÝ¨¤°¸¢uõº. ""_u¢vμzøu Aøh²® Áøμ |õß
AÚy¼¯õÂÀ Ç¢xÂk÷Áß.'' _ÀuõÛß PmhøÍø¯
CÆÁõÖ öÁÎ¨£øh¯õP «Ô¯xuõß •ìuL£õ P©õÀ
Q»õL£õzvØS GvμõP ÷©ØöPõsh •uÀ |hÁiUøP¯õP
ÇUQÓx. Cuß ¤ßÚº, ©UPÎh® Q»õL£zvØS GvμõÚ
]¢uøÚPÒ ysiÂkÁuØPõP £» Tmh[PøÍ |hzxÁvÀ
184
AÚy¼¯õ |Pμ ÃvPÎÀ •ìuL£õ P©õÀ Aø»¢x
öPõsi¸¢uõº.
Q»õL£zxUS GvμõÚ uÚx P»Pzøu •ìuL£õ P©õÀ

CÆÁõÖuõß Bμ®¤zuõº. Cuß •iÂÀ Q»õL£õ Aμ_
}UP¨£mk Eì©õÛ¯ Cì»õª¯ ÷£μμ]ß {»¨£μ¨¦PÒ
xskxskPÍõP ]uÓiUP¨£mhÚ. ÷©ØPzv¯ºPÎß
TØÖ¨£i, "Eì©õÛ¯ ÷£μμ_ AÈUP¨£mhx. C¢u {PÌÄ-
PÎ¼¸¢x Q»õL£õ Aμ_US GvμõP P»Pzøu yskÁuØ-
S›¯ AøÚzx ÷Áø»øÍ²® ¤›miè Aμ÷\ ÷©ØöPõshx
Gß£øu²® ¤›mhßuõß CuØPõP •ìuL£õ P©õø»
u¯õº£kzv ÁÈ|hzv¯x Gß£øu²® G¢uÂu I¯•® CßÔ
|õ® wº©õÛzxU öPõÒÍ»õ®. HöÚÛÀ QÇUS ©õPõn[-
PÎÀ SÇ¨£® HØ£mi¸UQÓx GßÖ ¤›mhßuõß
AÔÂzux. ÷©¾® •ìuL£õ P©õÀ A[S ö\ßÖ SÇ¨£zøu
AhUP ÷Ásk® GßÖ ¤›mhßuõß ÷Põ›UøP øÁzux,
Q÷μUPºPøÍ HÂÂmk ¤›mhßuõß Cì«øμ BUQμª¨¦
ö\´¯ øÁzux, uÚx PhØ£øh°ß £õxPõ¨÷£õk ¤›mhß-
uõß •ì¼®PÒ «x AmlÈ¯[PøÍ PmhÂÌzxÂmhx.
•ìuL£õ P©õÀ v¸®¤ Áμ÷Ásk® GßÖ Eì©õÛ¯ Aμ_
AvPõ›PÒ ÷Põ›¯÷£õx® ¤›mhßuõß AÁøμ Cì«¸US
öPõskÁ¢ux. Cì«º AmlÈ¯ \®£Ázøu \õuP©õP
BUQUöPõsk ußÝøh¯ ÷u]¯Áõu C¯UPzxUS BuμÁõP
©UPøÍ TmkÁuØS ¤›mhßuõß •ìuL£õ P©õ¾US
ÁÈÁSzxU öPõkzux. C¢u \®£Á[PÒ £ØÔ B°μUPnU-
PõÚ £UP[PÒ GÊvÚõ¾® •ØÖ¨ö£Óõx. C¢u \®£Á[PÒ
öuÒÍzöuÎÁõPÄ®, vmhÁmh©õPÄ® _miUPõmk®
Esø©PÒ ©øÓUP•i¯õu Âå¯zvÀ öÁÎ¨£mk {Ø£øu
JÆöÁõ¸Á¸® Enº¢x öPõÒÍ»õ®.
185
Q»õL£õ Aμ]ØS GvμõP •ìuL£õ

P©õÀ ÷©ØöPõsh P»Pzvß
¤ßÚo°À ¤›mhß
A μ_US GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsk Á¸®

P»Pzøu öuõhº¢x |hzv Á¸ÁuØS ¤›mhß AÁ¸US
§μn _u¢vμzøu ÁÇ[Q°¸¢ux. Cuß ÂøÍÁõP AÁº
uÚx SÔU÷PõøÍ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÐ® ÂuzvÀ |hÁiU-
øPPÒ ÷©ØöPõshõº. Cuß •iÂÀ uÚx SÔU÷PõÎÀ
AÁº öÁØÔ Aøh¢uõº. Cx CÆÁõÖuõß Ç¢v¸UP
•i²®. HöÚÛÀ Aμ¦ö©õÈ ÷£_® ©UPÒ ÁõÌ¢x Á¸®
Aμ¦ ¤μ÷u\[PøÍ Eì©õÛ¯ Aμ]¼¸¢x xshõiÂmk
x¸UQ ¤μ÷u\zøu ©mk® u[PÒ Bm]°À øÁzxUöPõÒÍ
÷Ásk® Gß£øu x¸UQ¯º J¸]»º Bu›¨£uØS Áõ´¨¦
ÇUP»õ® GßÓ÷£õx® Q»õL£zøu AÈUP÷Ásk®
Gß£vÀ Ehß£õk öPõshÁºPÒ, •ìuL£õ P©õ¾® ]»
Aμ¦ ©UPÒ ©ØÖ® x¸UQ¯›À ]»øμz uÂºzx ÷ÁÖ ¯õ¸®
Ehß£õk öPõÒÍÂÀø». Q»õL£zøu £õxPõUP÷Ásk®
Gß£vÀ •ì¼®PÎøh÷¯ J¸ªzu P¸zx Ç¢xÁ¢ux,
Q»õL£zvß «xÒÍ ÷|\•® Auß«x öPõsi¸¢u
Â_Áõ\•®, •ì¼®PÎß EÒÍzvÀ BÇ©õP ÷Á¹ßÔ-
°¸¢ux. ""£õxåõîß uáúU (Badshahin Tajuk Yasha) GßÓ
÷Põå® GÊ¨£¨£mh ÷£õöuÀ»õ® JÆöÁõ¸ x¸UQ¯º
EÒÍzv¾® Enºa]¨ ¤μÁõP® Aø»÷£õÀ GÊ¢x Bº¨-
£›zux. GÚ÷Á E®©zvß ¤μv{v¯õP EÒÍ G¢uöÁõ¸
•ì¼•US® Q»õL£zøu AÈUS® •iÄ Gß£x Gso¨-
£õºUP •i¯õu Âå¯©õS®.
186
GÛÝ® ¤›mhß øP¯õsh ©v~m£® Áõ´¢u ö\¯À£õk-
PÎß Põμn©õPÄ®, •ìuL£õ P©õÀ uÚx |hÁiUøPPøÍ
öuõhº¢x ÷©ØöPõÒÁuØS Ax AÎzxÁ¢u BuμÂß
Põμn©õPÄ® Q»õL£zøu AÈzxÂk® £o ö\´x •iUP¨-
£mhx. •ìuL£õ P©õø»U öPõsk Eì©õÛ¯ Aμ_US
GvμõÚ P»Pzøu ysiU öPõsi¸US® A÷u ÷|μzvÀ
\ºÁ÷u\ AÍÂÀ ¤›mhß J¸ ~m£©õÚ Aμ]¯À vmhzøu
÷©ØöPõshuß ‰»© C¢u P»PzuõÀ HØ£k® £»øÚ Ax
Aøh¢xöPõskÂmhx. GÚ÷Á CuØPõP ¤›mhß Â›ÁõÚ
¤μa\õμ[PøÍ vmhªmk ÷©ØöPõsh÷uõk x¸UQø¯¨
£ØÔ¯ Aa\zøu Tmho Aμ_PÎh® E¸ÁõUSÁuØPõP
QÇUS ©õPõn[PÎÀ P»P® HØ£mi¸UQÓx GßÓ ö\´vø¯
£μ¨¤¯x.
÷©ØPzv¯ Aμ]ß SÇ¨£[PÒ £ØÔ Cìuõß§¾US

AÝ¨£¨-£mh AÔUøPPøÍ ÷©ØPzv¯ Aμ]ß ¤μv{vPÐ®
Eì©õÛ¯ Aμ]ß AvPõ›PÐ® ÷\P›zuõºPÒ. AÁØÔÀ
AÚy¼¯õÂÀ E¸ÁõÚ ö£¸® SÇ¨£[PÒ £ØÔ, Â›ÁõP
ÂÁ›zxU TÓ¨£mi¸¢uÚ. ÷©¾® A[S GÊ¢u ÷u]¯Áõu
EnºÄPÒ £ØÔ²® ÂÁ›UP¨£mi¸¢ux. A[Q¸¢x
AÝ¨£¨£mh u¢vPÎÀ P»P® £ØÔ ªøP¨£kzv TÓ¨-
£mi¸¢u÷uõk ö\´v FhP[PÒ C¢u P»P® £ØÔ ÷\P›zu
ö\´vPøÍ ªøP¨£kzv öÁÎ°mi¸¢uÚ. CuØ-Qøh°À
Tmho Aμ_PÒ £[÷PØS® Aø©v ©õ|õk JßÖ £õ›ì
|PμzvÀ Tmh¨£mhx. •ìuL£õ P©õ»õÀ ysi- Â h¨-
£mh P»Pzøu \õUPõP øÁzxUöPõsk ©UPÎß EÒÍ[-
PÎÀ öÁÖ¨¦nºøÁ ysk® ÁøP°À P»PzuõÀ £õvUP¨-
£mh Ch[PÎÀ Pkø©¯õÚ Pmk¨£õkPøÍ ÂvUS®
vmhzøu {øÓ÷ÁØÖÁuØS ¤›mhß £õ›ì ©õ|õmk
Áõ´¨ø£ £¯ß£kzvU öPõshx.
QÇUS ©õPõn[PÎÀ HØ£mh P»P® öuõhº£õÚ

\®£Á[PÒ AøÚzøu²® ¤›mhßuõß ÷áõizv¸UQÓx
Gß£øu L¤μõßì |ßS AÔ¢v¸¢ux. GÚ÷Á •ìuL£õ
P©õÀ AÔÂzu P»P® £ØÔ¯ ö\´vø¯ Ax {μõP›zxÂmhx.
÷©¾® AuØS® ÷©»õP J¸£i ÷©÷» ö\ßÖ, uõ©õx L£Ÿz
£õåõÂß Aμø\ öÁØÔö£Ó øÁ¨£uØS L¤μõßì Pk®
187
•¯Ø] ÷©ØöPõshx. BP÷Á C¢u P»P® £ØÔ¯ ö\´v¯õÀ

uõß ÷Põ£® Aøh¯ÂÀø» Gß£øu uõ©õx £õåõ AÔ¢x
öPõÒÐ®£i L¤μõßì ö\úx. Tmho Aμ_PÎß
|®¤UøPø¯²® AøÁPÎß A¤©õÚzøu²® ö£ÖÁuØPõP
£õ›ì Á¸ÁuØS uõ©x £õåõ Â¸®¦QÓõº Gß£øu AÔ¢x
öPõsh÷£õx Eì©õÛ¯ Aμ]ß «x GzuøP¯ •iÄPÐ®
Gk¨£uØS •ß£õP ©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÁuØPõP uõ©õx
£õåõÂß uø»ø©°À Á¸QßÓ yxU SÊ ¤μõ¯n® ö\´Á-
uØPõP J¸ B²u® uõ[Q¯ P¨£ø» L¤μõßì HØ£õk ö\úx.
GÛÝ® CuØS ¤›mhß Gvº¨¦ öu›Âzu÷uõk

Eì©õÛ¯ Aμ]ß ÂÁPõμzvÀ L¤μõßì PõmiÁ¸®
•øÚ¨¦ SÔzx uÚx PÁø»ø¯ öÁÎ¨£kzv¯x. ¤μu©
Aø©a\º uõ©õx £õåõ C¢u ©õ|õmiÀ P»¢x öPõÒÁøu
uk¨£uØS ¤›mhß •u¼À •¯Ø] ÷©ØöPõshx. Cøu
AÔ¢xöPõsh uõ©õx £õåõ x¸UQU SÊ÷Áõk uõß £¯n®
÷©ØöPõÒÁuØS Â¸¨£©õP Ç¢uõ¾® uÚx EhÀ{ø»
÷©õ\©õP ÇUQÓx GßÖ TÔ £õ\õ[S ö\úõº. GÛÝ®
CÖv¯õP ¤›mhß J¸ B²u® uõ[Q¯ P¨£¼À x¸UQU
SÊøÁ £õ›ì |PμzvØS AÝ¨¤ øÁzux.
£õ›ì ©õ|õmiÀ Pkø©¯õÚ {£¢uøÚPÒ •ßøÁUP¨-

£mhÚ. C¢u {£¢uøÚPøÍ ¤›mhß •ß øÁzu÷uõk
AÁØøÓ öÁØÔPμ©õP {øÓ÷ÁØÖÁuØS •¯Ø]zux.
¤›mhß ¤μu©º »õ´k áõºä, QÀuõÀ |PμzvÀ Q.¤. 1919
|Á®£º 8&À ÷£_®÷£õx SÔ¨¤mi¸¢uuõÁx, Aø©v
Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPøÍ Tmho Aμ_PÒ
•Êø©¯õP A[RP›zxÒÍÚ. SÔ¨£õP Eì©õÛ¯ Aμø\¨
ö£õÖzu {£¢uøÚPøÍ HØÖU öPõsi¸UQßÓÚ. ÷©¾®
Q÷μUPºPÒ, Bº«ÛºPÒ ©ØÖ® Aμ¤¯ºPÒ BQ¯ ©UPÒ
ÁõÊ® {»¨£μ¨¦PÎ¼¸¢x EÐzx¨÷£õÚ Eì©õÛ¯
Aμ]ß wø© ªS¢u Bm] }UP¨£h÷Ásk® Gß£øu •Ê
I÷μõ¨£õÄ® J¸©ÚuõP HØÖUöPõskÒÍx. P¸[PhÀ,
©zv¯ uøμUPhÀ BQ¯ £SvPÎ¾ÒÍ xøÓ•P[PÒ
AøÚzx® GÀ»õ |õkPÐUS® vÓ¢xÂh¨£h÷Ásk®.''
GÛÝ® C¢u Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPÒ SÔzx
L¤μõßéú® Czuõ¼²® Av¸¨v²ØÓÚ. C¢u
188
Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPøÍ öPõskÁ¸® ÷£õx
AÁØøÓ |øh•øÓ¨£kzu ÷Ásk® GßÖ ¤›mhß P¸u-
ÂÀø». ©õÓõP Eì©õÛ¯ Aμø\ Aa_ÖzuÄ® •ìuL£õ
P©õ¾US BuμÁõPÄ® _ÀuõÝUS GvμõP ©UPøÍ ysi-
ÂhÄ® uõß Cøu öPõskÁ¢ux. Cuß Põμn©õPzuõß
Aø©v Ehß£iUøPø¯ μzx ö\´²® ÷|õUPz÷uõk
©ØöÓõ¸ ©õ|õmøh »shÛÀ Tmh÷Ásk® GßÖ
¤›mhß ÷Põ›¯x. C¢u ©õ|õk Q.¤. 1921 ¤¨μÁ›°À
wÂμ©õÚ •øÓ°À |hzu¨£mhx.
189
•ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsh

P»Pzvß •uØPmh®
C ¢{ø»°À •ìuL£õ P©õ»õÀ ÷©ØöPõÒÍ¨£mh

Aμ_US GvμõÚ P»P® HØÓ CÓUPzxhß öuõhº¢x |hzva
ö\À»¨£mhx. AÁº ÷uõÀÂ¯øh²® \©¯[PÎöÍÀ»õ®
¤›mhß uø»°mk AÁøμ Põ¨£õØÔÁ¢ux. •uÀ {ø»°À
C¢u Gvº¨¦U P»P® öÁØÔ ö£ØÓx. HöÚÛÀ CÍ{ø»
CμõqÁ AvPõ›PÒ •ìuL£õ P©õ¾hß Cøn¢x AÁøμ
¤ß£ØÖÁuØS uõ[PÒ u¯õº GßÖ AÔÂzuõºPÒ. ]»
•x{ø» AvPõ›PÒ Q»õL£zvØS £[P® HØ£hU Thõx
GßÓ {£¢uøÚ°ß Ai¨£øh°À AÁ¸hß Cøn¢x
ö\¯À£mhõºPÒ. C¢u AvPõ›PÒ Cøn¢uÄhß •ìuL£õ
P©õ¾US Po\©õÚ BuμÄ QøhzxÂmhuõÀ EhÚi¯õP
¦v¯ Aμ_ JßøÓ {º©õn® ö\´¯÷Ásk® GßÖ AÁº
vmhªmhõº. BP÷Á ëÁõì (Sivas) £Svø¯a \õº¢u μL¤¯z
£õåõ Gß£Á¸US uÚx C¯UPzvÀ Cøn²©õÖ AøÇ¨¦
Âkzuõº. ÷©ØPzv¯ ]¢uøÚPÎÀ PÁºa]³mh¨£mhÁμõP-
Ä®, I÷μõ¨¤¯ \•uõ¯zøu Â¯¢x £õμõmk£ÁμõPÄ®
μL¤¯z £õåõ ÂÍ[QÚõº. ÷©¾® A[Põμõ ¤μõ¢v¯zvß
CμõqÁ uÍ£v¯õPÄ® AÔÄzvÓÝ® PÀÂ°¯À ]Ó¨¦-
PÐ® ö£ØÓÁμõPÄ® ªS¢u ©v~m£® {øÓ¢u Aμ]¯ÀÁõv-
¯õPÄ® vPÌ¢u A¼ L¦Bx Gß£Áøμ²® •ìuL£õ P©õÀ
AøÇzv¸¢uõº. PhØ£øh C»õPõ Aø©a\Pzv¼¸¢x
μõâÚõ©õ ö\´v¸¢u μL¤¯z £õåÄhß A¼ L¦Bx £õåõ
190
Á¢v¸¢uõº. CÁºPÒ AøÚÁ¸® P»¢x öPõÒÁuØS J¸
Tmhzøu •ìuL£õ P©õÀ HØ£õk ö\´v¸¢uõº.
TmhzvÀ Eøμ¯õØÖ® |£ºPÎß {PÌa] {μÀ £ØÔ¯

SÔ¨¦øμ u¯õ›¨£uØS ö\¯»õÍº J¸Áº {¯ªUP¨£mi¸¢u
{ø»°À Tmh® |øhö£ØÓx. •ìuL£õ P©õÀ ußÝøh¯
]¢uøÚPøÍ öÁÎ°mk AÁØøÓ ÂÍUQU TÔÚõº. Q÷μUP
£øhPøÍ Gvº¨£x JßÖuõß C¨÷£õxÒÍ J÷μ •UQ¯©õÚ
¤μa]øÚ GßÖ Gso¯ AvPõ›PÒ AÁ¸øh¯ P¸zxUPøÍ
HØÖUöPõshõºPÒ. Q÷μUP¨ £øhPÎß BUQμª¨£õÀ
HØ£mi¸US® Aa_ÖzuÀPøÍ }US®ö£õ¸mk Cì«øμ
GvºöPõÒÐ® CμõqÁ £øhø¯ AvP›¨£x ©ØÖ® JÊ[S-
£kzxÁx GßÓ ÷£õº vmhzøu Áøμ¢x Aøu ö\¯À-
£kzxÁuØS C¢uU TmhzvÀ vmhªh¨£mhx ]Ö]Ö
uõUSuÀPøÍ GvºöPõÒÐ® ÁøP°À ]uÖsk QhUS®
x¸UQ¯ CμõqÁzøu £»©õP JßÔønUP¨£mh ö£õx-
ÁõÚ ÷u]¯ CμõqÁ©õP ©õØÓ÷Ásk® GßÖ® C¢uU
TmhzvÀ vmhªh¨£mhx.
Gv›ø¯ ukzx {Özx® ÁøP°À ÷£õº vmhzøu ÁSzxU
öPõÒÁx AÁ]¯® Gß£uõÀ ÷©ØS £øh¨¤›ÂØS
A¼L¦Bx £õåõ uø»ø© HØ£x GßÖ® QÇUS ÷£õº¨-
£øhUS PõÎ® Pμõ £Rº uø»ø© HØ£x GßÖ® ©zv¯ £øh¨-
¤›ÂØS •ìuL£õ P©õÀ uø»ø© HØ£x GßÖ® •iÄ
ö\´¯¨£mhx.
Cuß ¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ uÚx A¤¨¤μõ¯zøu Tmhz-
vÀ TÔÚõº, ""©zv¯ Aμ_® _ÀuõÝ® Gv›°ß BvUPzvÀ
Ç¢x Á¸QÓõºPÒ. GÚ÷Á AÚy¼¯õÂÀ |õ® J¸ uØPõ¼P
Aμø\ Aø©zxU öPõÒÍ÷Ásk®.'' C¢u ÁõºzøuPøÍ
AÁº TÔ•iUS® •ß÷£ JÆöÁõ¸Á¸® ¤ß Áõ[Q¯÷uõk
AÁºPÎß ÷Põ£zøu²® öÁÖ¨ø£²® öÁÎ¨£kzvÚõºPÒ.
μÅL¨ GßÓ uÍ£v P½L£õÄUS GvμõP÷Áõ AÀ»x ©zv¯
Aμ]ØS GvμõP÷Áõ GkUP¨£k® GzuøP¯ |hÁiUøP-
PÐUS® uõ® Gvº¨¦ öu›Â¨£uõPU TÔÚõº. ©ØÓ AøÚ-
Á¸® •ìuL£õ P©õ¾US Gvº¨¦ öu›Âzu÷uõk |õmiØS
÷\øÁ¯õØÖ® Áøμ²® |õmiØPõP v¯õP[PøÍ ¦›²®
Áøμ²® •ìuL£õ P©õ¾hß Ç¨£uõPÄ®; AÁº «x
191
|®¤UøP Ç¢u÷£õx® _ÀuõÛß AvPõμzøu ]Öø©¨-

£kzxÁx AÀ»x AÁμx ©›¯õøuUS £[P® HØ£k®
ÁøP°À ö\¯À£kÁx BQ¯ÁØøÓ {a\¯©õP ÷©ØöPõÒÍ
÷Áshõ® GßÖ® TÔÚõºPÒ. GÀ»õÁØÔØS® ÷©ßø©¯õÚ-
ÁμõP P½L£õ ÇUQÓõº GßÖ®, AÁ¸øh¯ AvPõμzvØS
G¢uÂu©õÚ w[SPÐ® HØ£mkÂhU Thõx GßÖ® AÁºPÒ
AøÚÁ¸® EÖv¯õP TÔÚõºPÒ.
CÁºPÎß J¸ªzu P¸zøu²® EÖv¯õÚ •iøÁ²®
Psh¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ AÁºPÎß A¤¨¤μõ¯zvØS
Cn[S® {º£¢uzvØS EÒÍõÚõº. GÚ÷Á P½L£õÄUS G¢u
w[S® HØ£hõx GßÖ® AÁºPÒ Â¸®¦® EzvμÁõu®
AøÚzx® AÎUP¨£k® GßÖ® •ìuL£õ P©õÀ AÔÂ¨¦
ö\úõº. Cuß ¤ßÚº Tmho £øhPÐUS GvμõÚ
ö\¯À£õk xÁUP¨£mhx.
GÛÝ® •ìuL£õ P©õ¾hß Cøn¢uÁºPÎÀ ö£¸®-

£õßø©¯õÚÁºPÒ Aμ_US GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷©Ø-
öPõsh Gvº¨ø£ BUQμ¨£õÍºPÍõÚ Tmho¨ £øh-
PÐUS GvμõÚx GßÖ® ö£¯μÍÄUSzuõß _ÀuõÝUS
GvμõÚx GßÖ® GsoÚõºPÒ. BÚõÀ Esø©°À
•ìuL£õ P©õ¾® AÁ¸hß Ç¢u ]» |£ºPÐ® _ÀuõÝUS
GvμõP ö\¯À£mkÁ¢uõºPÒ. uÚx Esø©¯õÚ ÷|õUPzøu
©øÓzxUöPõsk ö\¯À£h ÷Ási¯ {ø»°À •ìuL£õ
P©õÀ Ç¢x Á¢uõº. ÷©¾® P½L£õÂØS ußÚõÀ G¢uÂu-
©õÚ w[SPÐ® HØ£hõx GßÖ EÖv¯Îzuõº. BP÷Á
Tmho¨ £øhPÐhß ÷©õuÀ HØ£kÁx uÂºUP •i¯õu
Âå¯©õP BQÂmhx. C¢u PmhzvÀ CμskÂu©õÚ
Â÷Úõu {PÌa]PÒ |øhö£ØÓÚ. •uÀ \®£Á® ì®`ÛÀ
{PÌ¢ux, CμshõÁx Q÷μUPºPÐhß |h¢u ÷£õ›À
{PÌ¢ux.
é®`ß £Svø¯ BUQμªUS® |õhP®
PhÀÁÈ¯õP uõUSuÀ |hzv ëÁõì £Svø¯ Gv›¨
£øhPÒ AøhÁøu ukUS® ö£õ¸mk é®`Ûß £õxPõ¨¦¨
£øhø¯ £»¨£kzu¨÷£õÁuõP ¤›mhß AÔÂzux. G¨£i-
¯õÁx é®`øÚ £õxPõUP ÷Ásk® GßÖ •ìuL£õ P©õÀ
192
μL¤Az £õåõÂØS PmhøÍ°mi¸¢uõº. ¤›miè £øh-
PøÍ Gvºzx ÷£õμõh ÷Ásk® GßÖ® é®`ÛÀ AÁºPÒ
u[PÍx £øhPøÍ CÓUSÁøu ukUP÷Ásk® GßÖ® AÁº
PmhøÍ°mi¸¢uõº. GÚ÷Á •ìuL£õ P©õ¼ß PmhøÍU-
Qn[P ¡ØÖUPnUPõÚ •ì¼® ÷£õºÃμºPÐhß μL¤Az
£õåõ xøÓ•Pzøu ÷|õUQ ö\ßÓõº. J¸ ¤›miè uÍ£v
]Ô¯ £øhPÐhß xøÓ•Pzøu Aøh¢v¸¢uõº. GÛÝ®
μL¤Az £õåõÄ® AÁ¸øh¯ £øhPÐ® |PμzvÀ ~øÇ¢x
¤›miè £øhø¯ GvºöPõshõºPÒ. GÛÝ® G¢uÂu©õÚ
÷©õuÀPÐ® HØ£hÂÀø». Cuß¤ßÚº, xøÓ•PzvÀ
{Özu¨£mi¸¢u P¨£¾US ¤›miè uÍ£v²® AÁ¸øh¯
£øhPÐ® v¸®¤ ö\ßÖÂmhÚ. Cuß¤ßÚº P¨£À
AÆÂhzøuÂmk APßÖÂmhx. ¤›miè £øhPÒ
Aa\zuõÀ ¤ßÁõ[QÂmhÚ GßÖ® Cuß ÂøÍÁõP
¤›miè BUQμª¨¤¼¸¢x é®`ß £Sv Põ¨£õØÓ¨£mk
Âmhx GßÖ® ëÁõì £Sv°ß EÒÑº ©UPÒ u[PÒ
£Svø¯ uUP øÁzxU öPõshõºPÒ GßÖ® AÔÂ¨¦
ö\´¯¨-£mhx.
•ìuL£õ P©õ¼ß P»PzvÚõÀ B²u÷©¢v¯ ÷£õμõmh®

CμshõÁx Â÷Úõu©õÚ {PÌøÁ¨ ö£õÖzuÁøμ Ax
Q÷μUPºPÐhß {PÌ¢ux. x¸UQ¯ºPÐhß ]Ö]Ö ÷©õuÀ-
PÎÀ Dk£k® ÂuzvÀ Q÷μUPºPøÍ ¤›mhß u¯õº ö\´-
v¸¢ux. C¢u \®£Á[PÎß Põμn©õP EÒÑº ©UPÎß
÷Põ£® ysh¨£mhx. Caö\¯ø» ÷©ØöPõÒÁuØPõP
¤›miè ÃμºPÒ Cμzu® ]¢xÁøu ¤›mhß Â¸®£ÂÀø».
HöÚÛÀ ußÝøh¯ vmhzøu {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØS
©ØöÓõ¸ |õmk £øh°Úøμ £¯ß£kzvU öPõÒÐ® Áõ´¨¦
¤›mhÝUS Ç¢ux. CÆÁõÓõP C¢u ²zuzvÀ £¼PhõÁõP
Q÷μUP ÃμºPÒ ÷uº¢öukUP¨£mhõºPÒ. C¢u \®£Ázvß
Â›ÁõÚ ÂÍUP® ¤ßÁ¸©õÖ:
Cì«øμ Âmk öÁÎ÷¯Ó ÷Áshõ® GßÖ Auß
BÐ|¸US AÎUP¨£mi¸¢u PmhøÍø¯ AÁº «ÔÂmhõº.
÷©¾® Q÷μUPºPÒ Cì«›À u[Q°¸¨£÷uõk u[PÒ
BUQμª¨ø£ Pmk¨£kzvUöPõÒÍ ÷Ásk®. AÁºPÒ
Asøh {»¨£μ¨¦PøÍ²® øP¨£ØÖÁuØPõP •ß÷ÚÔa
193
ö\ßÓõºPÒ. Q÷μUP¨ £øhPÎß uÍ£v uÚx £øhPÐUS

uø»ø©÷¯ØÖ A´wß ©õÁmhzøu ÷|õUQ •ß÷ÚÔ-
ÚõºPÒ. Q÷μUPºPÎß CμõqÁ® •ß÷ÚÔ Á¢uÄhß
x¸UQ¨£øhPÒ \μ©õ›¯õÚ x¨£õUQ SskPøÍ AÁºPÒ
«x ö£õÈ¢uÚ. CuÚõÀ Aa\zvØS BÍõÚ Q÷μUPºPÒ u[PÒ
Pmk¨£õmøh CÇ¢x, ö£õx©UPÒ «x x¨£õUQa `k |hzu
Bμ®¤zxÂmhõºPÒ. CuÚõÀ x¸UQ¯ºPÐ® AÁºPÒ «x
Pk¢uõUSuø» öuõkzuõºPÒ. Ç uμ¨¤ÚºPÐUS®
uõÖ©õÓõP |h¢u \søh°À Q÷μUP¨£øhPÒ ÷uõÀÂ
PshÚ. ÷©¾® AÁºPøÍ x¸UQ CμõqÁzvÚº xμzva
ö\ßÖ Q÷μUPºPÒ u[Q°¸¢u ©õÁmh[PÐUS w
øÁzuõºPÒ. Cuß¤ßÚº Q÷μUP¨£øh uÚx GsoUøPø¯
ö£¸UQU öPõsk v¸®¤ Á¢x uõUSuÀ |hzv¯÷uõk
x¸UQ¯ ©õÁmh[PøÍ²® wUQøμ¯õUQ¯x. Cì«º
|PμzvÀ Q÷μUPºPÒ ö£¸®£õßø©°ÚμõPÄ®, x¸UQ¯ºPÒ
]Ö£õßø©°ÚμõPÄ® BP÷Ásk® Gß£uØPõP Q÷μUP
CμõqÁ® öPõkø©¯õÚ •øÓ°À £köPõø»PøÍ
{PÌzv¯x. Cuß ÂøÍÁõP ÷£õºzvÓß öPõsh JÆöÁõ¸
x¸UQ¯¸® Q÷μUPºPÐUS GvμõP B²u÷©¢v ÷£õμõk®
{ø» HØ£mhx. B[Põ[÷P ©øÓ¢v¸¢x uõUS® öPõ›À»õ
²zuzøu x¸UQ¯ºPÒ ÷©ØöPõshõºPÒ. CußÂøÍÁõP
¤›mièPõμºPÒ «x® Q÷μUPºPÒ «x® öÁÖ¨¦nºÄ ysi
Âh¨£mhx. •ìuL£õ P©õ¼ß ö£¯›À CμõqÁ
AvPõ›PÒ ©UPøÍ AøÇzx ÷£a_Áõºzøu |hzvÚõºPÒ.
CμõqÁ AvPõ›PøÍ Qμõ©[PÐUS AÝ¨¤ ©UPÎß ÷Põ£
Enºa]ø¯ ysiÂk®£i •ìuL£õ P©õÀ ö\úõº. C¢u
ö\´v £ß©h[S ªøP¨£kzu¨£mk uø»|Pº
Cìuõß§¾US öPõsk ö\À»¨£mhx. ¤›miè ¤μv-
{vPÒ Cx £ØÔ _ÀuõÛh® •øÓ°kÁx ÷£õ» £õ\õ[S
ö\úõºPÒ. ußøÚ Á¢x \¢vUS©õÖ •ìuL£õ P©õ¾US
_Àuõß u¢v AÝ¨¤Úõº. BÚõÀ £¯ß Hx® HØ£hÂÀø»,
HöÚÛÀ AÁº öÁÎ¨£øh¯õP uÚx RÌ¨£i¯õø©ø¯
öÁÎ¨£kzvÚõº. CuØS £v»Î¨£õP _Àuõß AÁøμ £uÂ
}UP® ö\´x PmhøÍ ¤Ó¨¤zu÷uõk AøÚzx CμõqÁ
©ØÖ® ]ÂÀ AvPõ›PÐUS® •ìuL£õ P©õ¾US RÌ£i¯
÷Áshõ® GßÖ PmhøÍ ¤Ó¨¤zuõº. •ìuL£õ P©õ¼ß
£uÂ }UP® £ØÔ |õk •ÊÁx® AÔÂUP¨£mhx. ÷©¾®
194
AÁ¸øh¯ ö£¯øμ CμõqÁ AvPõ›PÒ £mi¯¼¼¸¢x
_Àuõß }UQÂmhõ. ÷©¾® AÁ¸hß öuõhº¦ øÁzxU
öPõÒ£ÁºPÐ® £uÂ }UP® ö\´¯¨£kÁõº GßÖ Ga\›zx
AÔÂ¨¦ öÁÎ°mhõº. Cuß¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ uÚx
Pmk¨£õmi¾ÒÍ CμõqÁ AvPõ›PÐUS £uÂ }UP®
ö\´¯¨£mhõ¾® uõ[PÒ ÷©ØöPõsk Á¸® ö\¯À£õkPøÍ
{ÖzvU öPõÒÍ ÷Áshõ® GßÖ AÔÄøμ TÔÚõº. CμõqÁ
AvPõ›PÒ _ÀuõøÚ \¢vzu÷£õx ¦vuõP {¯ªUP¨£mh
CμõqÁ AvPõ› CμõqÁzvÚ›ß |®¤UøPø¯ ö£ØÖU
öPõÒÍÂÀø» GßÖ Â©º]zuõºPÒ. •ìuL£õ P©õÀ ]»
Áõμ[PÐUS P»Pzøu yskÂk® •¯Ø]°À öuõhº¢x
Dk£mhõº. Aμ]ß |hÁiUøPPøÍ ÷uõÀÂ²Óa ö\´¯Ä®
Auß C¯UPzvØS uøh HØ£kzuÄ® ußÝøh¯ AøÚzx
•¯Ø]PøÍ²® ÷©ØöPõshõº.
Aºx÷μõªÀ |h¢u ©õ|õk
Q.¤. 1919 áüø» 23&À Qμõ©zx £ÒÎUTh Pmih® ÷£õßÓ

]Ô¯ PmihzvÀ ö©é¨£÷hõª¯õÂß öuõø»yμ ©õÁmh[-
PøÍa \õº¢u £À÷ÁÖ ©UPÒ Ti°¸¢uõºPÒ. CÁºPÒ-QÇUS
©õPõn[PÎÀ Aμ_ AvPõμzvÀ Ç¢uÁºPÒ BÁõºPÒ.
CÁºPÒ AøÚÁ¸US® A\õuõμn •øÓ°À £»uμ¨£mhÁº-
PÍõP Ç¢uõºPÒ. CÁºPÎÀ •ßÚõÒ £õμõÐ©ßÓ ¤μv-
{vPÒ, AÔbºPÒ, •x{ø» ö£õx¨£ozxøÓ AvPõ›PÒ,
Sºvè CÚ uø»ÁºPÒ ©ØÖ® Aμ]ß E¯º AvPõ›PÒ
BQ¯ÁºPÒ Ç¢uõºPÒ. •ì¼® E®©zvß ö£¯›À C¢u
©õ|õk Tmh¨£mi¸¢ux. ÷©¾® C¢u ©õ|õmiß •uÀ
wº©õÚ® ©õ|õmiß uø»ø© £ØÔ¯uõP Ç¢ux. ©õ|õmk
¤μv{v J¸Áº GÊ¢x, ""•ìuL£õ P©õÀ C¢u ©õ|õmiØS
uø»ø© ÁQUP ö£õ¸zu©õÚÁº uõÚõ GßÖ ©õs¦ªS
¤μv{vPÒ A¤¨¤μõ¯® TÓ÷Ásk®' GßÖ TÔÚõº.
•ìuL£õ P©õÀ uÚx ÁõÌ|õÎÀ J¸•øÓTh QÇUS
©õPõn[PÎÀ £õμõÐ©ßÓ EÖ¨¤ÚμõP Ç¢uvÀø»
Gß£øu AÔ¢v¸¢u {ø»°À A¢u |£º CÆÁõÖ TÔÚõº!
÷©ØöPõsk Cøu¨ £ØÔ GÁ¸® ÷£\õu Ásn® C¢u
¤μv{v SÖURk ö\´xöPõsi¸¢u A÷u ÷ÁøÍ°À
©õ|õmiß uø»ÁμõP •ìuL£õ P©õÀ AÖv¨ö£¸®-
195
£õßø©²hß ÷uºÄ ö\´¯¨£mhõº GßÖ AÔÂ¨¦ ö\´¯¨-

£mhx. C¢u ©õ|õk £v|õßS |õmPÒ }izux, ©õ|õmiÀ
ÂÁõu[PÒ JÊ[PØÓ •øÓ°¾® £umhzxhÝ® ÷©Ø-
öPõÒÍ¨£mhx. £À÷ÁÖ wº©õÚ[PÒ C¢u ©õ|õmiÀ
öPõskÁμ¨£mhÚ. Cuß ¤ßÚº ©õ|õk •iÄØÓx.
©õ|õmiÀ öPõskÁμ¨£mh wº©õÚ[PÒ
""E®©õ Gß£x £SUP •i¯õu J÷μ Aø©¨£õS®; A¢{¯

BUQμª¨¦PÐUS GvμõPÄ® A¢{¯ºPÎß uø»±miØS
GvμõPÄ® AøÚzx QÇUS ©õPõn[PÐ® Gv›PøÍ Gvºzx
{Ø£uØS EÖv¯õP wº©õÛzv¸UQÓx. ©UPÐUS BuμÁõP
Ç¨£uØS® A¢{¯ºPÎß BUQμª¨¤¼¸¢x AÁºPøÍ
£õxPõ¨£uØS® Cìuõß§À Aμ_ ©ÖUS÷©¯õÚõÀ, |õmiß
ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\ÀÁuØPõP ©ØöÓõ¸ CøhUPõ»
Aμ\õ[Pzøu {ÖÁ÷Ásk® GßÖ AøÇ¨¦ Âk¨£øuz
uÂºzx ÷ÁÖ ÁÈ°Àø». HöÚÛÀ |õmiÀ CßøÓ¯ `ÇÀ
J¸ ö|¸UPi¯õÚ Pmhzøu Aøh¢v¸UQÓx'' CøÁuõß
©õ|õmiß •UQ¯ wº©õÚ[PÍõS®.
©õ|õmiÀ P»¢xöPõsh ¤μv{vPÒ P½L£õ Áïxz-
wÝUS Â_Áõ\©õP Ç¨£uõPÄ® AÁ¸øh¯ ø£B CßÝ®
u[PÎß PÊzxUPÎÀ Ch® ö£ØÔ¸¨£uõPÄ® öuÎÁõÚ-
•øÓ°À AÔÂzuõºPÒ. ""£õμõÐ©ßÓ ö\¯ØSÊ'' GßÖ
AøÇUP¨£k® Kº Aø©¨ø£ E¸ÁõUP ÷Ásk® GßÖ®
•iÄ ö\´¯¨£mhx. ÷©¾® Cøu ö\¯ØSÊÂß
ö\¯À£õk ©õ|õmiß wº©õÚ[PøÍ ö\¯À£kzxÁuõS®.
C¢u ö\¯ØSÊÂÀ uø»ÁμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷uº¢-
öukUP¨£mhõº. ÷©¾® ©õ|õmiß wº©õÚ[PÒ EhÚi¯õP
©UPÐUS JÎ£μ¨¦ ö\´¯¨£mh÷uõk wº©õÚzvß |PÀPÒ
I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÐUS AÝ¨£¨£mhÚ. Cuß¤ßÚº ëÁõì
£Sv°À Akzu ©õ|õk |hzxÁx GßÖ •iÄ ö\´¯¨-
£mhx.
Aºx÷μõ® ©õ|õk £ØÔ Cìuõß§À Aμ_ AÔ¢x öPõsh
÷£õx AvPõμ¨§ºÁ©õÚ AÔÂ¨¦ JßøÓ AøÚzx ö\´vz-
uõÒPÐUS® AÝ¨¤ øÁzux, ÷©¾® E»PöP[Q¾® EÒÍ
AøÚzx ö\´vzuõÒPÐ® Cøu öÁÎ°mhÚ. A¢u
196
AÔÂ¨¤À TÓ¨£mi¸¨£uõÁx, ""]» SÇ¨£©õÚ
\®£Á[PÒ AÚy¼¯õÂÀ |øhö£ØÓx. Aμø\ uPº¨£uØ-
PõPÄ® Aμ]¯À \õ\Úzøu £õμõÐ©ßÓ Âv•øÓPÐUS®
CnUP©õÚxuõß GßÖ TÓ¨£mhõ¾® Esø© AÆÁõÖ
ÇUPÂÀø». BP÷Á AøÚzx CμõqÁ ©ØÖ® ]ÂÀ
Aø©¨¦PÎß AvPõ›PÐ® C¢u C¯UPzvØS •Êø©¯õP
•ØÖ¨¦ÒÎ øÁUP ÷Ásk®. ÷©¾® C¢u P»PUPõμºPøÍ
ªPU Pkø©¯õÚ •øÓ°À |_UP÷Ásk®. x¸UQ Aμ]ß
C¢u ¤μ_μ[PÒ Aºx÷μõªÀ E¯º AvPõ›PÐUS ö\ßÓ-
øh¢ux. AÁºPÒ ¤ßÁ¸©õÖ £v»ÎzuõºPÒ.' £õμõÐ©ßÓ
Tmh® |hzu¨£mhöußÓõÀ, CzuøP¯ ö£õxUTmh[PøÍ
|hzxÁuØS AÁ]¯ªÀø».''
Cìuõß§À Aμ_ uÚx ö|¸UPi¯õÚ {ø» SÔzx B´Ä

ö\úx. £õμõÐ©ßÓzøu Pø»zux Aμ]¯À \õ\ÚzvØS
¦Ó®£õÚx Gß£øu²® ¦v¯ ÷uºuÀ SÔzu ÷uvø¯ AÔÂ¨¦
ö\´¯õux uÁÖ Gß£øu²® Enº¢x öPõshx. GÛÝ®
P»Pzøu AhUSÁuØPõP Ax £À÷ÁÖ AÁ\μ |hÁiUøP-
PøÍ²® EÖvªUP ö\¯À£õkPøÍ²® ÷©ØöPõshx.
BP÷Á Esø©¯õÚ Â_Áõ\zøuU öPõsh ÃμºPøÍU
öPõsh Kº CμõqÁzøu E¸ÁõUP ÷Ásk® GßÖ® C¢u
CμõqÁ® AÚy¼¯õÄUS AÝ¨£¨£h ÷Ásk® GßÖ®
•iÄ ÷©ØöPõÒÍ¨£mhx.
•ìuL£õ P©õ¼ß P»Pzøu JkUSÁuØS _Àuõß Avμi¨-

£øhø¯ AÝ¨¦Áøu ¤›miè Aμ_ ukzxÂkuÀ
P½L£õ E¸ÁõUP Â¸®¦® CzuøP¯ CμõqÁzøu¨ £ØÔ
¤›mhß AÔ¢u÷£õx Tmho Aμ_PÎÀ \õº£õP CuØS Pk®
Gvº¨¦ öu›Âzu÷uõk AzuøP¯ CμõqÁzøu E¸ÁõUS-
Áv¼¸¢x _ÀuõøÚ Ax ukzux. E»P¨÷£õ›ß ÷uõÀÂUS¨
¤ßÚº Eì©õÛ¯ Aμ_ Tmho Aμ_PÐhß HØ£kzvU
öPõsh Aø©v Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPÒ Ai¨£øh-
°À Cìuõß§À Aμ_ uÚx CμõqÁzøu Pø»zxÂh
÷Ásk® GßÖ® Ax ÷£õßÓ CμõqÁzøu ©Ö£i²®
E¸ÁõUPUThõx GßÖ® ¤›mhß Áõu® ö\úx. P»Pzøu
JkUSÁuØS _Àuõß ÷|μi¯õP |hÁiUøP Gk¨£øu²®
Tmho Aμ_PÒ ukzxÂmhÚ. C¢u CμõqÁzøu
197
E¸ÁõUSÁx £ØÔ Tmho Aμ_PÎh® ÷Põ›UøP øÁUS®

ÁøP°À ¤›miè uø»ø© Bøn¯º ©ØÖ® uø»ø© uÍ£v
í›[Uhß BQ÷¯õ›h® •øÓ°h¨£mhx. HöÚÛÀ
Eì©õÛ¯ Aμ]ß ÂÁPõμ[PÎÀ CÆÂ¸ ¤μv{vPÒ
‰»©õPzuõß ¤›mhß BvUP® ö\¾zvÁ¸QÓx. BÚõÀ
C¢u ÷Põ›UøPø¯ HØ£uØS ©Ö¨¦ öu›ÂUP¨£mkÂmhx.
P»Pzøu JkUSÁuØPõP Avμi¨£øh JßøÓ AÝ¨¦®

Âå¯zvÀ Tmho Aμ_PÒ Pkø©¯õÚ ¤iÁõuzøu Põmi
Á¸Áøu Enº¢xöPõsh _Àuõß C¢u P»Pzøu GÆÁõÖ
•iÄUS öPõsk Áμ÷Ásk® Gß£x £ØÔ Tmho Aμ_-
PÎh® A¤¨¤μõ¯® ÷Pmh÷£õx, CÆÂå¯zvÀ uõ[PÒ
|k{ø» ÁQ¨£uõPÄ® x¸UQ°ß EÒ ÂÁPõμ[PÎÀ
uø»±k ö\´Áx u[PÎß BØÓ¾US A¨£õØ£mh Âå¯®
GßÖ® |õmøh Bm] ö\´ÁuØS Â¸®¤ÚõÀ _Àuõß \mh®
JÊ[øP {ø» |õmkÁuØS›¯ ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒ-
ÁuØS Phø©¨£mi¸UQÓõº GßÖ® £vÀ TÓ¨£mhx.
¤›mhß Aμ_ Cìuõß§À Aμø\ øPÂmkÂmhx GßÖ

¤μu© Aø©a\º uõ©õx L£Ÿz £õåõ P¸vÚõº. BP÷Á
•ìuL£õ P©õ¼ß |hÁiUøPPøÍ uk¨£uØS _Àuõß
ußÝøh¯ ö\õ¢u •¯Ø]ø¯ ÷©ØöPõshõº. Aºx÷μõ®
¤μ÷u\zv¼¸¢x ëÁõì ö\À¾® ÁÈ°À •ìuL£õ
P©õø» øPxö\´Áx GßÖ AÁº vmh® wmiÚõº. BÚõÀ
Czvmh® £ØÔ •ìuL£õ P©õ¾US •ß÷£ AÔÂUP¨£mk
ÂmhuõÀ, Ax ÷uõÀÂ Aøh¢ux. AÁº •ßöÚa\›UøP-
¯õP uÚx £¯n ÷|μzøu ©õØÔUöPõskÂmhõº. AÁøμ
øPx ö\´ÁuØS CμõqÁ ÃμºPÒ •¯Ø]zu÷£õx®
SÔ¨¤mh ChzvÀ AÁøμ PõnõuuõÀ AÁøμ AÁºPÍõÀ
øPx ö\´¯ •i¯ÂÀø». HöÚÛÀ •ìuL£õ P©õÀ AuØS
•ßÚ÷μ ëÁõì ö\ßÖÂmhõº.
ëÁõì ©õ|õk
Cuß¤ßÚº uÚUS ö£¸® BuμÁõÍμõP Ç¢x Á¢u Põ¼¨
ö£Ú Gß£Á›h® Sºvè ÃμºPÐhß ëÁõì |PμzvÀ
~øÇ¢x ©õ|õmiß EÖ¨¤ÚºPøÍ øPx ö\´¯ ÷Ásk®
GßÖ _Àuõß ÷PmkUöPõshõº. GÛÝ® CÆÁõÖ
198
ö\´ÁuØS AÁμõÀ C¯»ÂÀø». AÚy¼¯õÂß £À÷ÁÖ
£SvPÎ¼¸¢x ©õ|õmiÀ EÖ¨¤ÚºPÒ, ëÁõì |PμzvØS
Á¢xÂmhõºPÒ. Q.¤. 1919 BPìm 4&À •ìuL£õ P©õ¼ß
uø»ø©°ß RÌ ©õ|õk xÁUP¨£mhx. GÛÝ® AÁμx
uø»ø©US Gvº¨¦ öu›ÂUP¨£mhx. ©õ|õk xÁ[SÁuØS
]» {ªh[PÐUS •ß£õP •ìuL£õ P©õ¼ß ö|¸[Q¯
|s£μõÚ μÅL¨ ö£Ú GÊ¢x, ""©õ|õmiß uø»ø©
ö£õÖ¨¦ £ØÔ |õ[PÒ B´Ä ö\´÷uõ®, G¢{ø»°¾® }[PÒ
Aøu HØÖU öPõÒÍU Thõx GßÖ |õ[PÒ •iÄ ö\´x
Âm÷hõ®.'' GßÖ •ìuL£õ P©õø»¨ £õºzx TÔÚõº.
Cuß ¤ßÚ¸® •ìuL£õ P©õ¼ß uø»ø©°À ©õ|õk

xÁUP¨£mh÷£õx, ]»º GÊ¢x AÁ¸øh¯ C¢u ußÛaø\-
¯õÚ |hÁiUøPUS Gvº¨¦ öu›ÂzuõºPÒ. HöÚÛÀ G¢u
ÁõUöPk¨¦® |hzuõ©À AÁº ußøÚzuõ÷Ú ©õ|õmiß
uø»ÁμõP {¯ªzxU öPõshõº. C¢u Gvº¨¤ØS £»Ú-
ÎUS® Âu©õP •ìuL£õ P©õÀ TÔ¯uõÁx: ""J¸Á¸U-
öPõ¸Áº \søh°mkU öPõsk®, ÁõUSÁõu® ö\´x-
öPõsk® ÇUS® C¢u ©õ|õk CßøÓUS xÁUP¨£mh-
uÀ»! CÆÁõÖ CÀø»ö¯ÛÀ ÷£μμ]ß ÂiöÁÒÎ ©[Q¨-
÷£õ´ Auß BvUP® uÂºUP •i¯õ©À AÈÄUS EÒÍõ-
°¸US®''. CÆÁõÖ •ìuL£õ P©õÀ Enºa] ö£õ[P TÔ¯
C¢u ÁõºzøuPÒ ©õ|õmiß EÖ¨¤ÚºPÎh® J¸ uõUPzøu
HØ£kzv¯x. AÁ¸øh¯ BuμÁõÍºPÒ GÊ¢x{ßÖ, øPz-
umi AÁøμ EØ\õP¨£kzvÚõºPÒ. Cuß¤ßÚº ©õ|õmiØS
AÁº uø»ø© HØ£x £ØÔ GÁ¸® GxÄ® TÓõ©À ö©ÍÚ©õP
Ç¢xÂmhõºPÒ. ©õ|õmiß uø»ø©US ÁõUöPk¨¦
|h¢x •iÄ AÔÂUP¨£mh÷£õx, •ìuL£õ P©õÀ ö£¸®-
£õßø© ÁõUSPÒ ö£ØÓuõP AÔÂUP¨£mhx.
©õ|õmiß uø»ÁμõP ÷uº¢öukUP¨£mh Eh÷Ú÷¯

•ìuL£õ P©õÀ GÊ¢x Eøμ¯õØÔÚõº. _ÀuõÝUS uÚx
Â_Áõ\zøu öuÎÁõP öu›ÂzuÁõÖ uÚx Eøμø¯z
xÁUQÚõº. Cuß¤ßÚº ©õ|õmk {PÌa]PÒ |øhö£ØÓÚ.
AÚÀ£ÓUS® ÂÁõu[PÒ, Ta\ÀPÒ, £»ÁøP¯õÚ •q-
•q¨¦PÒ BQ¯øÁ {øÓ¢u `Ç¼À C¢u ©õ|õk
£»|õmPÒ |h¢ux. ©õ|õmiÀ £»ÁøP¯õÚ Gvº¨¦PÒ
199
öÁÎ¨£mhÚ. J¸ ¤μv{v GÊ¢x ""©õ|õmiß ö\¯ØSÊ-

ÂØS ußøÚ Kº Aμ\õ[P® GßÖ TÔUöPõÒÐ® E›ø©
Qøh¯õx, A¢uõ¼¯õ ÂÁPõμzvÀ I÷μõ¨¤¯ºPÒ uø»°mk
Aøu BUQμª¨¦ ö\´xöPõshõÀ, ö\¯ØSÊ GßÚ
|hÁiUøP GkUP •i²®? £øhPÐUS ö\´¯÷Ási¯
ö\»ÄPÐUS® FÈ¯ºPÐUS ÷uøÁ¯õÚ £nzvØS® Ax
GßÚ ö\´²®?'' GßÖ ÂÚÂÚõº. ©ØöÓõ¸ ¤μv{v GÊ¢x,
""Aö©›UPõÂØS Põ»Û¯õvUP SÔU÷PõÒ GxÄ® Qøh¯õx,
x¸UQ ÃÌ¢xÒÍ £ÒÍzv¼¸¢x Aøu Põ¨£õØÖÁuØS
AuÚõÀ ©mk÷© •i²®! AÈøÁ²® ÃÌa]ø¯²® uÂºUP
÷Ásk® GßÓõÀ Aö©›UPõÂh® ug\® AøhÁøuz
uÂºzx ÷ÁÖ ÁÈ°Àø»!'' GßÖ TÔÚõº. Cuß¤ßÚº
μÅL¨ ö£Ú, £Rº éõª° ö£Ú, PõÎ® Pμõ £Rº, μL¤Az
£õåõ, A¼L¦Bx ©ØÖ® ‰ßÖ £õåõUPÐ® GÊ¢x{ßÖ
C¢u A¤¨¤μõ¯zøu A[RP›zu÷uõk •Ê ©ÚuõP Aøu
Bu›zuõºPÒ. ©ØöÓõ¸ ¤μv{v TÔ¯uõÁx, ""Aö©›UP
AvPõμ® _u¢vμzøu AÈzxÂhõx; Auß xøn÷¯õk |õ®
¤›mhÛß £õxPõ¨ø£ ÂmkÂh •i²®. ¤›mhß u¸®
£õxPõ¨¦ x¸UQø¯ ]Öø©¨£kzx® {ø»US Cmka
ö\ßÖ Âmh÷uõk Aiø©zuÚzvß CÈ{ø»US® öPõsk
ö\ßÖÂmhx!''
•ìuL£õ P©õ¼ß •¯Ø]PøÍ ukUS® ÂuzvÀ ©õ|õk
CÆÁõÖ ö\ßÖöPõsi¸¢ux. C¢u B´ÄPÐUS¨ ¤ßÚº
Aºx÷μõ® ©õ|õmiÀ öPõskÁμ¨£mhx ÷£õßÓ
wº©õÚ[PÒ öPõskÁμ¨£mhÚ. GÛÝ® •ìuL£õ P©õÀ
«x® PõÎ® Pμõ £Rº £õåõ «x® ¤μv{vPÒ Pk[÷Põ£®
öPõshÁºPÍõP Ç¢u {ø»°À ©õ|õk •iÄUS
Á¢xÂmhx. PõÎ® Pμõ £Rº £õåõ ©mk÷© CμõqÁzvÀ
uÚx A¢uìzøu {ø»{ÖzvU öPõsh uÍ£v¯õPÄ® uÚx
B²u[PøÍ Tmho £øhPÎh® J¨£øhUPõuÁμõPÄ®
AÁºPÎh® \μnøh¯õuÁμºPÍõÄ® Ç¢x Á¢uõº.
•ìuL£õ P©õø» ÷|õUQ AÁº CÆÁõÖ TÔÚõº;
""£õåõ÷Á! ©UPÒ öuõhºø£ uõ[PÍõP÷Á øP°À GkzxU
öPõsh C¢u ö\¯À ö£¸® \ºaø\ø¯ QÍ¨¤Âmi¸UQÓx!
©v¨¦US›¯ uõ[PÒ Cøu GsÛ¨ £õºUP÷Ásk®.
CzuøP¯ ö\¯¼ß ÂøÍÄPøÍ²® \[Ph® {øÓ¢u C¢u
200
£õøu°À |h¨£øu²® }[PÒ Gso¨ £õºUP÷Ásk®.
BP÷Á u¯Ä Tº¢x Cuß¤ÓPõÁx |©x SÊ _¯©õP Auß
P¸zxUPøÍ ÷£\÷Ásk®.''
BP÷Á •ìuL£õ P©õÀ ]Ú[öPõshÁμõP ©õ|õmøh
Âmk öÁÎ÷¯Ôa ö\ßÓõº. GÛÝ® ©õ|õmiß÷£õx
u[PÎß £õxPõ¨¦ SÔzx Ga›UøP¯õP ÇUP÷Ásk®
GßÖ AÁº ¤μv{vPøÍ AÁº ysiU öPõsi¸¢uõº.
Aμ]ß Â_Áõ]¯õÚ Põ¼¨ ö£Ú ©õ|õmiß ¤μv{vPøÍ
øPx ö\´²® ÷|õUPzxhß ]» Sºvè CÚz uø»ÁºPÐhß
Á¢v¸¨£uõP •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº. GÚ÷Á ©õ|õmiß
¤μv{vPÒ Aμs©øÚ²hß ÷|μi öuõhº¦ öPõÒÍ÷Ásk®
GßÖ ÷Põ›¯÷£õx A¢uU ÷Põ›UøPø¯ Aμ_ {μõP›zx-
Âmhx. CuÚõÀ ÷Põ£•ØÓ ¤μv{vPÒ ¤μu© Aø©a\º
uõ©õx L£Ÿz £õåõÂØS CÖv AÔÂ¨¦ JßøÓ AÝ¨¤-
ÚõºPÒ. CvÀ J¸ ©o ÷|μzvØSÒ Aμs©øÚ²hß ÷|μi
öuõhº¦ HØ£kzvU öPõÒÍ AÝ©vUPÂÀø» GßÓõÀ
©zv¯ Aμ_hß EÒÍ AøÚzx öuõhº¦PøÍ²® xsizxU
öPõÒÍ ÷£õÁuõPÄ®, Auß ¤ßÚº uõ[PÒ Â¸®¦®£i
ö\¯À£k- Á uØS _u¢vμ® ö£ØÓÁºPÒ GßÖ® TÔ°¸¢-
uõºPÒ. C¢u CÖv AÔÂ¨¤ß CÖv ÷|μ® Q.¤. 1919 BPìm
12&® |õÎÀ Põø»÷¯õk •iÁøh¢ux. CÆÁõÓõP AÁºPÒ
u[PÒ Aa_Özuø» {øÓ÷ÁØÖ® Âu©õP Aμs©øÚ²hß
öPõsi¸¢u AøÚzx öuõhº¦PøÍ²® xsizxU
öPõshõºPÒ!
¦v¯ P»P® JßøÓ HØ£kzxÁuØPõP •ìuL£õ P©õÀ

P½L£õÄhß CnUP©õP |h¢x öPõÒÐuÀ
J¸¦Ó® ¦v¯ P»P® JßøÓ E¸ÁõUS® ÷|õUPzxhß
•ìuL£õ P©õÀ P½L£õÄhß CnUP©õP |h¢xöPõÒÍ
•iÄö\úõº. ©Ö£UP® ëÁõì ©õ|õk £ØÔ ©õÖ£mh
÷PõnzvÀ Cìuõß§¾US ö\´vPÒ Á¢xöPõsi¸¢uÚ.
HöÚÛÀ C¢u ©õ|õk •ìuL£õ P©õ¾US Qøhzu öÁØÔ
GßÖ ]zu›US® Âu©õP ö\´vPÒ öÁÎ¯õQÚ. Cìuõß§À
Aμø\ ¦ÓUPoUS® wº©õÚ® ©õ|õmiÀ öPõskÁμ¨-
£mhx, CuØS Põμn©õP Ç¢ux. ©õ|õmiß ¤μv{v-
PÐUS® Aμs©øÚUS® Cøh°À ÷|μi öuõhº¦
201
HØ£kÁøu ukzx Á¢u ¤μu© Aø©a\º uõ©õx £õåõÂß

ö\¯À£õk Põμn©õPÄ® ¤μv{vPøÍ øPx ö\´ÁuØS
Sºvè CÚzuø»ÁºPÐhß Põ¼¨ö£Ú Á¢x •¯Ø]
÷©ØöPõsh PõμnzvÚõ¾® C¢u ¦ÓUPo¨¦ AÔÂ¨¦
ö\´¯¨£mhx. Ç¢u÷£õv¾® C¢u ¦ÓUPo¨¦® ©õ|õk
|hzu¨£mh Âu•® ©õÖ£mh ÷PõnzvÀ ©õ|õmiÀ
{PÌÄPøÍ GkzxU Põmi¯x.
CuØS® ÷©»õP Tmho Aμ_PÎß •ßÚo |õhõÚ

¤›miè •ìuL£õ P©õ¾hß CnUP©õP |h¢x öPõÒÐ-
©õÖ Cìuõß§À AvPõ›PÎh® £›¢xøμ ö\úx. C¢u
`Ç¼ß ©zv°À é÷»õÛPõ ²zu® |h¢u |õmPÎ¼¸¢x
•ìuL£õ P©õ¾hß ö|¸UP©õP |m¦ öPõsi¸¢u A¨xÀ
PŸ® Gß£Áº •ßÁ¢x P½L£õÄUS® •ìuL£õ P©õ¾US®
Cøh°À |kÁμõP ö\¯À£h u¯õμõP Ç¨£uõP AÔÂzuõº.
•ìuL£õ P©õÀ G¨÷£õx® Q»õL£zxUS®, P½L£õÂØS®
Â_Áõ\©õÚÁº GßÖ®, uÛ¨£mh •øÓ°À AÁøμ¨£ØÔ
uÚUS |ßS öu›²® GßÖ® TÔÚõº. ÷©¾® P½L£õÂØS
CnUP©õP |h¢x öPõÒÐ®£i AÁøμ Á¼²ÖzxÁuØS
u¯õμõP Ç¨£uõPÄ® TÔÚõº. C¢u ÁõUSÖv°ß
Ai¨£øh°À •ìuL£õ P©õ¼ß ÷Põ›UøPPøÍ HØÖU
öPõÒÍÄ® |ßø©ø¯ P¸v P»PzvØS J¸ •iÄ PmhÄ®
P½L£õ Áïxzwß \®©u® öu›Âzuõº. CuÚi¨£øh°À
A¨xÀ UŸ® ëÁõì |PμzvÀ u[Q°¸¢u •ìuL£õ
P©õ¾hß öuõø»÷£]°À ÷£]Úõº. uõ©õx L£Ÿz £õåõÂß
Aμø\ £uÂ }UP® ö\´xÂmk Pø»UP¨£mh £õμõÐ©ßÓz-
vß ChzvÀ J¸ ¦v¯ £õμõÐ©ßÓzøu ÷uºuÀ ‰»® öPõsk-
Á¢x ¦v¯ Aμø\ Aø©¨£uØS CnUP® öu›ÂzuõÀ
Aμ]ØS GvμõÚ uÚx P»Pzøu øPÂh, uõß u¯õμõP Ç¨£-
uõP •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº. CuÚi¨£øh°À _Àuõß
Áïxzwß C¢u ÷Põ›UøPø¯ HØÖUöPõshõº.
C¢u {PÌÄ |h¢x ‰ßÖ |õmPÐUS Kº CμÄ SøÓÁõP

ÇUS®÷£õx Q.¤. 1919 |Á®£º 2&À uõ©õx L£Ÿz£õåõ
Aμ]¼¸¢x CμõâÚõ©õ ö\úõº. AÁº ©UPÎh® öÁÎ¨-
£øh¯õP ÷£]Úõº. ¤›miß Aμ_ ußøÚ øPÂmkÂmh-
uõPÄ®, Ph¢u Põ»[PÎÀ Ax uÚUS BuμÁõP Ç¢x
202
Á¢uuõPÄ® C¨÷£õx, Ax ußøÚ ¦ÓUPozxÂmhuõPÄ®
TÔÚõº. Cuß •iÁõP CμõqÁ Aø©a\μõP Ç¢u A¼ ›uõ
£õåõ ¦v¯ Aμ]ß ¤μu© Aø©a\μõP {¯ªUP¨£mhõº. Cx
•ìuL£õ P©õ¾US Qøhzu öÁØÔ¯õP P¸u¨£mhx.
BP÷Á A¼›uõ £õåõ uø»ø©°¾ÒÍ ¦v¯ Aμø\ ÷u]¯-

Áõu C¯UPzvß ö\¯ØSÊ A[RP›zxÂmhx GßÖ®
Aμ_US Ax {£¢uøÚ¯ØÓ BuμøÁ AÎUS® GßÖ® GÊu¨-
£mh ¤μ_μzvß ‰»® ©UPÐUS Kº AÔÂ¨ø£ •ìuL£õ
P©õÀ öÁÎ°mhõº. uõ©õx £õåõÂß Aμø\ £uÂ}UP® ö\´-
ÁuØPõP Aμ\õøn ÁÇ[Q¯ ÷©ßø© ö£õ¸¢v¯ _ÀuõÝUS
¦PÇõμ® `mkÁuõPÄ® AÁº AÔUøP öÁÎ°mhõº.
GÛÝ® C¢u ¤μ_μ öÁÎ±miÚõÀ _Àuõß ªS¢u ÷Põ£®
Aøh¢uõº. ÷©¾® E®©zvß \õº£õP •ìuL£õ P©õÀ
÷©ØöPõsh ö\¯À£õmiØS AÁº Pkø©¯õÚ PshÚzøu
öu›Âzuõº. Aμ_US GvμõÚ Gvº¨¦U P»P® HÓUSøÓ¯
«sk® öuõh[QÂmhx. GÛÝ® P»P® ÷©ØöPõÒÁuØS
u¯õμõP Ç¢uÁºPøÍ •ìuL£õ P©õÀ ukzxÂmhõº.
ëÁõì ©õ|õk Aμ_US GvμõÚ ÷©õuø» ukzv¸¢ux
Gß£uõÀ P»P® ö\´ÁuØS Â¸®£õu ö£¸®£õ»õÚ
CμõqÁ AvPõ›PÒ {®©v ö£¸‰a_ ÂmhõºPÒ. HöÚÛÀ
AÁºPÐUS ©Ö£i²® P»P® ö\´Áx öÁÖ¨£õÚ Âå¯-
©õPÄ® •øÓ¯ØÓ ö\¯À£õhõPÄ® ÷uõßÔ¯x. ÷©¾®
AÁºPÒ P½L£õÂØS Â_Áõ\©õÚÁºPÍõPÄ® Ç¢uõºPÒ.
C¢{ø»°À •ìuL£õ P©õÀ ÷u]¯Áõu C¯UP ö\¯Ø-
SÊøÁ Pø»zxÂkÁuØS vmhªmhõº. HöÚÛÀ J¸
Si¯μø\ {ÖÄÁuØS HxÁõP _ÀuõÛß AvPõμzøu²®
( ) Q»õL£zøu²® AÈzxÂkÁxuõß AÁμx SÔU-
÷PõÍõS®. BÚõÀ C®•øÓ AÆÁõÖ ö\´ÁuØS C¯»õu-
ÁμõP AÁº BQÂmhõº. HöÚÛÀ ö\¯ØSÊÂÀ Ch®
ö£ØÔ¸¢uÁºPÎÀ ö£¸®£õ÷»õº •ìuL£õ P©õ¼ß
vmhzvØS GvμõP Ç¢xÁ¢uõºPÒ. BP÷Á C¢u ö\¯Ø-
SÊøÁ x¸¨¦a ^mhõUQ uÚx Akzu •¯Ø]ø¯ xÁUS-
ÁuØS GsoÚõº. ö\¯ØSÊøÁ Pø»¨£øu {¯õ¯¨-
£kzx® ÁøP°À £À÷ÁÖ \õUS¨ ÷£õUSPøÍ²® Põμn
Põ›¯[PøÍ²® AÁº ¦øÚ¢xøμzuõº. ö\¯ØSÊøÁ
203
Pø»¨£uØS AÁº •iÄ ÷©ØöPõsi¸¢u ÷£õv¾® Aøu

uõ©u¨£kzxÁuØS £À÷ÁÖ ²UvPøÍ øP¯õshõº.
CuÚõÀ Bzvμ©øh¢u AÁ¸øh¯ BuμÁõÍºPÒ E®©õ C¢u
¦v¯ Aμø\ A[RP›zx Âmhx GßÖ AÔÂUP¨£mkÂmh-
uõÀ C¨÷£õx C¢u ö\¯ØSÊ öuõhº¢x Ç¨£x ÷uøÁ-
¯ØÓx GßÖ öÁÎ¨£øh¯õP TÔÚõºPÒ. ©õºåÀ Cìéz
£õåõ ÷£õßÓ •ìuL£õ P©õ¼ß BuμÁõÍºPÐ®, |s£º-
PÐ® CuØS J¸£i ÷©÷» ö\ßÖ C¢u ö\¯ØSÊøÁ
GvºUS® Âu©õPÄ® Aøu Ga\›US® Âu©õPÄ® u[PÒ
P¸zxUPøÍ öu›ÂzuõºPÒ. CzuøP¯ Em§\ÀPÐUS®
¤›ÂøÚÁõu[PÐUS® •iÄ Pmh÷Ásk® GßÖ®
Enºa] ÷©¼h ÷Põ›UøP øÁzuõºPÒ. ö\¯ØSÊ ÇUS®
Áøμ C¯UPzvÀ JØÖø© ÇUPõx GßÖ® AÁºPÒ P¸v-
ÚõºPÒ. GÛÝ® •ìuL£õ P©õÀ AÁºPÐUS ¤ßÁ¸©õÖ
£v»Îzuõº. ""E®©õ Auß«x öPõskÒÍ |®¤UøPø¯ ¦v¯
Aμ_ uSv Eøh¯uõ GßÖ •u¼À Ax {¹¤UP÷Ásk®.
AuØPõP Aμ_US ÷Ási¯ AÁPõ\® öPõkUP¨£h ÷Ásk®.
uß vmh[PøÍ •ßøÁzx ö\¯À£kÁuß ‰»® uÚx
Esø©z ußø©ø¯ Ax |øh•øÓ°À öÁÎ¨£kzu
÷Ásk®. BP÷Á C¨÷£õxÒÍ ÂÁPõμ® GßÚöÁßÓõÀ,
÷u]¯Áõu C¯UPzvØS AÖv¨ ö£¸®£õßø© Qøh¨£uØS
HxÁõP ¦v¯ £õμõÐ©ßÓ ÷uºu¾US |õ® u¯õ›¨¦ ö\´¯
÷Ásk®.''
Cxuõß •ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsh Gvº¨¦ P»Pzvß
•uÀ {ø»¯õS®. CvÀ {PÌ¢u \®£Á[PÒ AøÚzx®
÷©÷» ÂÁ›UP¨£mi¸UQßÓÚ. P»P® öuõhº£õÚ C¢u
\®£Á[PøÍ E¸ÁõUQ¯x® AÁØøÓ {ø»{Özv¯x®
¤›mhßuõß GßÖ C¢u {PÌÄPÒ |©US _miUPõmk-
QßÓÚ. \®`ß |Pøμ BUQμª¨¦ ö\úÁuØS AÁºPÒ
|hzv¯ |õhP® ©ØÖ® Auß ¤ßÚº A¢|Pμzv¼¸¢x
¤›mhß £øhPÒ öÁÎ÷¯Ôx BQ¯ {PÌÄPÒ •ìuL£õ
P©õ¾US ©UPÎh® ö\ÀÁõUS HØ£kzxÁuØPõP ¦øÚ¯¨-
£mhøÁ Gß£x öuÎÁõP öu›QÓx. AÆÁõÖ CÀø»-
ö¯ÛÀ Eì©õÛ¯ Aμ]ß Çu¯zvÀ A©º¢xöPõsk Auß
¤μuõÚ £SvPøÍ AÊzu©õP BUQμª¨¦ ö\´x öPõs-
i¸US® ¤›mhÝUS é®`ß |Pøμ BUQμª¨¦ ö\´ÁuØS
204
A¨÷£õx GÆÁõÖ BØÓÀ CÀ»õ©À ÷£õÚx? ÷©¾®
¤›mhÛß BUQμª¨ø£ ukUP ÷Ásk® Gß£uØPõP
•ìuL£õ P©õÀ, μL¤¯z £õåõøÁ AÝ¨¤¯÷£õx ¤›mhß
é®`ß |Pøμ øP¨£ØÖÁuØS wº©õÛzv¸¢u ¤›miè
£øhø¯ ukzx {ÖzxÁuØS ¡Ö ÃμºPÒ öPõsh μL¤¯z
£õåõÂß £øh÷£õx©õÚx uõÚõ? ÷©¾® •ìuL£õ P©õÀ
AÝ¨¤°¸¢u ]Ô¯ £øh ¤›mhÛß BUQμª¨¤¼¸¢x
é®`ß |Pøμ Esø©°À £õxPõzxÂmhuõ? •ìuL£õ
P©õÀ ¤›mhÝUS GvμõÚÁº GßÖ® ÷©ØPzv¯ Tmho
Aμ_PÐUS® Auß CμõqÁzvØS® GvμõÚÁº GßÖ®
A¢{¯ºPøÍ Cì»õª¯ ¤μ÷u\zøu Âmk öÁÎ÷¯ØÖ-
ÁuØS Ãμz÷uõk ÷£õμõi Á¸QÓõº GßÖ® (J¸ ö£õ´¯õÚ)
÷uõØÓzøu HØ£kzxÁuØPõP vmhªmk ¦øÚ¯¨£mh
|õhP©À»Áõ Cx? C¢u {PÌÄPÎÀ CμshõÁx \®£Á©õÚ
Q÷μUPºPÐhß |h¢u \søh GÆÁõÖ HØ£mhx? Hß
HØ£mhx? Cì«º £Svø¯ ©mk® BUQμª¨¦ ö\´¯
÷Ásk® GßÖ Q÷μUP uÍ£vUS AÁ¸øh¯ Aμ_ PmhøÍ
Cmi¸US®÷£õx GÆÁõÖ AÁº Cì«›ß Asøh {»¨-
£μ¨¦PøÍ BUQμª¨¦ ö\´ÁuØS Áμ®¦ «Ô ö\¯À£mhõº?
Cx AÁ¸øh¯ ö\õ¢u |hÁiUøP¯õ AÀ»x AÆÁõÖ
ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ Tmho¨ £øhPÎß uø»ø©z uÍ£v
PhhøÍ Cmhõμõ? C¢u Azx«ÓÀPÒ Hß |h¢uÚ? GÆÁõÖ
|h¢uÚ? CuØS Põμn©õÚÁº ¯õº? Q÷μUPºPÐhß |h¢u
\søh°À Si©UPøÍ Dk£kzx® u¢vμ® GÆÁõÖ
|h¢÷uÔ¯x? BUQμª¨£õÍºPÐUS GvμõP ö£õx©UPÒ
B²u÷©¢v ÷£õμõiÚõºPÒ GßÓ ÷uõØÓzøu²® AÁºPÒ
•ìuL£õ P©õ¼ß uø»ø©°À C¢u ÷£õμõmhzvÀ
£[÷PØÓõºPÒ GßÓ ©õø¯ø¯²® HØ£kzxÁuØS ÷©Ø-
öPõsh u¢vμ® AÀ»Áõ Cx? Eì©õÛ¯ Aμ]ØS GvμõP
vmhªmk E¸ÁõUP¨£mh P»P©À»Áõ Cx? Aμ_US
GvμõÚ P»Pzøu ysiÂmk Aøu ÂøμÁõP £μÁa ö\ú
A÷u ÷ÁøÍ°À AvÀ G¢uÂu©õÚ Dk£õk® Põmhõ©À
Jx[Q°¸¢ux u¢vμ©õÚ •øÓ°À ¤›mhß ö\¯À£mhx!
P»Pzøu AhUSÁuØS P½L£õ Avμi¨£øhø¯ u¯õº
ö\´ÁuØS •øÚ¢u÷£õx AÆÁõÖ ö\´¯Âhõ©À AÁøμz
ukzux P»PzvØS BuμÁõP ÷©ØöPõÒÍ¨£mh vmhªmh
|hÁiUøP AÀ»Áõ? Q.¤. 1919&À ÷PõøhUPõ»zvÀ SÇ¨£®
205
ö\úÁºPøÍ JkUSÁuØS Áõ´¨¦ Ç¢ux; CuØPõP Kº

Avμi¨ £øhø¯ u¯õº ö\´ÁuØS _Àuõß •øÚ¢uõº.
BÚõÀ ÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÎß ¤μv{v¯õP ö\¯À-
£mh ¤›mhß Aø©v Ehß£iUøPø¯ Põμn[Põmi
Aøuz ukzxÂmhx. BÚõÀ Aø©v Ehß£iUøP°À
B²u® øÁzxU öPõÒÍU Thõx Gß÷Óõ öÁi©¸¢xPøÍ
J¨£øhzxÂh ÷Ásk® Gß÷Óõ G¢u {£¢uøÚPÐ®
ÂvUP¨£hÂÀø»!
©õÓõP GÀø»°À £õxPõ¨ø£ {ø»{ÖzxÁuØS® \mh®

JÊ[øP |õmiÀ £õxPõ¨¦US® AÁ]¯©õÚ x¸¨¦UPøÍ
øÁzxU öPõsk ©ØÓ CμõqÁ Aø©¨¦PøÍ x¸UQ Aμ_
Pø»zxÂh ÷Ásk® Gß£xuõß Ehß£iUøP°ß
{£¢uøÚ¯õS®! BP÷Á SÇ¨£zøu AhUSÁuØPõP _Àuõß
Avμi¨£øhø¯ u¯õº ö\´ÁuØS ¤›mhß Hß uøh
Âvzux? \mh® JÊ[øP £õxPõ¨£uØS _Àuõß Avμi¨-
£øhø¯ u¯õº ö\´Áøu ukUS® {£¢uøÚ Hx® Aø©v
Ehß£iUøP°À CÀ»õu÷£õx GßÚ PõμnzvØPõP
¤›mhß AuØS uøh Âvzux?
Tmho Aμ_PÎß ¤μv{v¯õP ö\¯À£mh ¤›mhßuõß

Q.¤. 1919 ÷© ©õuz xÁUPzvÀ QÇUS ©õPõn[PÎÀ SÇ¨£®
öÁizv¸UQÓx GßÖ® Aøu J¸ JÊ[S£kzxÁuØS
uÍ£v J¸Áøμ AÝ¨¤ øÁUP ÷Ásk® GßÖ® ÷Põ›UøP
øÁzu÷uõk AuØS •ìuL£õ P©õø» SÔ¨¤mk® TÔ¯x.
Esø©¯õP QÇUS ©õPõn[PÎÀ GzuøP¯ SÇ¨£•®
E¸ÁõPÂÀø» GßÓ÷£õx® Ax HØ£mkÂmhuõP ¦øÚ¢x
TÔ¯÷uõk Aøu JÊ[S£kzxÁuØS •ìuL£õ P©õ¼ß
uø»ø©°À £øhø¯ AÝ¨£ ÷Ásk® GßÖ TÔÂmk
¤ßÚº ö\´v FhP[PÒ ‰»©õPÄ® u¢vPÒ ‰»©õPÄ®
C¢u SÇ¨£zøu¨ £ØÔ ö\´v öÁÎ°mhx. BP÷Á SÇ¨£®
HØ£mh £SvPÐUS Avμi¨ £øhø¯ P½L£õ AÝ¨¦ÁuØS
•¯Ø] ÷©ØöPõsh÷£õx ¤›mhß Aøu ukzux Hß?
÷©¾® Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ BUQμªzxÒÍ BvUP
\UvPÒ GßÓ A¢uìvÀ Tmho¨£øhPÒ P»Pzøu AhUS-
ÁuØS •¯Ø] ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® AÀ»x Avμi¨-
£øhø¯ u¯õº ö\´ÁuØS ußøÚ AÝ©vUP ÷Ásk® GßÖ
206
P½L£õ TÔ¯÷£õx CÆÂÁPõμzvÀ uõ[PÒ |k{ø»
ÁQ¨£uõP ¤›mhß TÔ¯x Hß? u[PÍx Tmho Aμ_PÎÀ
JßÓõÚ Q÷μUP Aμ]ØS GvμõP Cì»õª¯ ¤μ÷u\zvÀ P»P®
HØ£mh÷£õx, Cì»õª¯ Aμ]ß Bm]¯õÍμõÚ P½L£õ
AUP»Pzøu JkUSÁuØS Avμi¨£øhø¯ u¯õº ö\´Áøu
ukUS® ö\¯ø» GÆÁõÖ |k{ø» ÁQUS® ö\¯»õP HØÖU
öPõÒÍ •i²®? Cx |k{ø» ÁQUS® ö\¯»õ AÀ»x
Cì»õª¯ §ª°À HØ£mh P»Pzøu £õxPõ¨£uØS
vmhªmk ÷©ØöPõsh u¢vμ |hÁiUøP¯õ?
\mh® JÊ[øP {ø»{ÖzxÁuØS ÷uøÁ¯õÚ £øhPøÍ
£¯ß£kzxÁuØS Aø©v Ehß£iUøP AÝ©vzv¸¢u-
÷£õv¾® SÇ¨£zøu AhUSÁuØS _Àuõß Avμi¨£øhø¯
u¯õº ö\´Áøu ukzxÂmhuØS Põμn® ¤›mhÝ® Tmho
Aμ_PÐ® P»Pzøu £õxPõ¨£uØS vmhªmhÚ Gß£x®
P»Pzøu AhUPÂhõ©À _ÀuõøÚ ö\¯»ØÓÁμõP BUS-
ÁuØS vmhªmhÚ Gß£x®, \¢÷uPzvØS A¨£õØ£mh
Esø©¯õS®. Ç¢u÷£õv¾® ¤›mhÝ® •ìuL£õ
P©õ¾® CμP]¯©õP Cøn¢x vmhªmk ysiÂmh
P»Pzvß ‰»©õP _ÀuõÝUS GvμõP Kº Aμø\ E¸ÁõUS®
vmh® {øÓ÷ÁÓÂÀø» GßÓ÷£õx _ÀuõÝhß Cøn¢x
ö\¯À£kÁuØS® AÁμx AvPõμzvßRÌ Ç¨£uØS®
CnUP® öu›Âzx •ìuL£õ P©õÀ \©μ\® ö\´xöPõshõº.
GÛÝ® P»PUPõμºPÒ ©UPÎß Enºa]PøÍ yskÁv¾®
é®`ß |Pøμ ¤›mhß øP¨£ØÓ Âhõ©À uõ[PÒ ukzx-
ÂmhuõP ÷uõØÓzøu HØ£kzxÁv¾® öÁØÔ ö£ØÓõºPÒ.
÷©¾® Q÷μUPºPÐhß HØ£mh ÷©õu¼ß ‰»©õP Tmho¨
£øhPÐUS GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷£õ›mk Á¸Áøu¨
÷£õßÓ ÷uõØÓzøu HØ£kzv¯÷uõk AÁ¸US uø»ø©zxÁ
uSvPøÍ¨ ö£ØÖz u¸Áv¾® P»PUPõμºPÒ öÁØÔ
ö£ØÓõºPÒ.
|õmiß Âkuø» GßÓ ö£¯›À •ìuL£õ P©õÀ ©UPøÍ

uß£UP® vμmkuÀ
BP÷Á Gvº¨¦U P»Pzvß •uÀ {ø»°À •ìuL£õ P©õÀ
öÁØÔ ö£ØÖÂmhõº. HöÚÛÀ Tmho¨ £øhPøÍ |õmi-
¼¸¢x öÁÎ÷¯ØÓ ÷Ásk®. AÁØÔß BUQμª¨¤¼¸¢x®
207
AuÚõÀ HØ£mi¸US® vkUPzv¼¸¢x® ©UPøÍ ÂkÂUP

÷Ásk® GßÓ AøÚÁμõ¾® HØÖUöPõÒÍ¨£mh J¸
]¢uøÚ°À Ai¨£øh°À ©UPøÍ AÁº £UP©õP vμmk-
ÁvÀ AÁº öÁØÔ Aøh¢uõº. BUQμª¨£õÍºPÐUS GvμõP
x¸UQ CμõqÁ® ÷£õ›h•i²® GßÖ®, ÷©ØPzv¯ºPÐUS
GvμõP ö\¯»õØÓ •i²® GßÖ® ©UPÎh® ¤μa\õμ® ö\´x
AÁºPÎh® |®¤UøPø¯ HØ£kzvÚõº. GÚ÷Á ©UPÎß
|®¤UøPø¯²® CμõqÁ AvPõ›PÎß |®¤UøPø¯²®
ö£ØÓÁμõP •ìuL£õ P©õÀ BQÂmhõº. GÛÝ®
P½L£õøÁ¨ ö£õÖzx •ìuL£õ P©õÀ «x C¢u AvPõ›PÒ
\¢÷uP® öPõshõºPÒ. P½L£õ £uÂ Gß£x ¦Ûu©õÚx
GßÖ® •ìuL£õ P©õ¼ß P½L£õÂØS GvμõÚ EÒ÷|õUP®
uõ[PÒ ¦Ûu¨£kzx® Âå¯zvØS GvμõÚx GßÖ AÁºPÒ
P¸v¯÷£õx® AÁº«x |®¤UøP øÁzx ö\¯À£h÷Ási¯
{º¨£¢u©õÚ {ø»°À CμõqÁ AvPõ›PÒ Ç¢xÁ¢-
uõºPÒ. BP÷Á •ìuL£õ P©õÀ P½L£õÂØS Ehß£õhõP
ö\¯À£mhõÀ P½L£õ GßÓ C¢u ¦Ûu¨£uÂ £õxPõ¨£õP
ÇUS® GßÖ® BUQμª¨¦ ö\´xÒÍ Gv›PøÍ A¨÷£õx-
uõß |õmøhÂmk öÁÎ÷¯ØÓ •i²® GßÓ® ©UPÒ
|®¤ÚõºPÒ. é®`ß |Pøμ BUQμª¨¦ ö\´²® ¤›mhÛß
vmhzøu •Ô¯izu Ãμº GßÓ Ai¨£øh°¾® Q÷μUPºPøÍ
Gvºzx ÷£õº ö\úÁº GßÓ Ps÷nõmhzv¾® Gv›PøÍ
Gvº¨£uØS BØÓÀ ö£ØÓÁº GßÓ ÷uõØÓzv¾® ©UPÒ
CzuøP¯ |®¤UøPø¯ AÁº«x øÁzv¸¢uõºPÒ. CøÁ-
ö¯À»õ® •ìuL£õ P©õ¾US BuμÁõP ö£õ´¯õP ¦øÚ¯¨-
£mh \®£Á[PÒ Gß£øu ©UPÒ AÔ¯©õmhõºPÒ. BP÷Á
u[PÒ |®¤UøPø¯ {øÓÄ ö\´²® BØÓÀ ªUP |õ¯P-
ÚõP÷Á ©UPÒ AÁøμU PshõºPÒ. ÷©¾® CzuøP¯ A›¯
Põ›¯zøu ö\´ÁuØS P½L£õÂØS Áõ´¨¦ CÀø» GßÖ®
AÁºPÒ P¸vÚõºPÒ.
BP÷Á AøÚÁ›ß £õºøÁPÐ® •ìuL£õ P©õÀ «x £v¢-

v¸¢uÚ. Aμ]¯À \xμ[Pzvß ~m£©õÚ ö\¯À£õkPøÍ²®
Auß ÂøÍÄPøÍ²® ©UPÎÀ ö£¸®£õ»õÚÁºPÒ AÔ¢x
öPõÒÐ® BØÓÀ AØÓÁºPÍõP Ç¢x Á¢uõºPÒ. GÚ÷Á
C¢u Aμ]¯À `Ìa]z vmh[PÎß ¤ßÚoø¯ \õuõμn
©UPÍõÀ ÂÍ[QU öPõÒÍ•i¯õx. ÷©¾® Aμ]¯À
208
ö\¯À£õkPøÍ ÷©ØöPõÒÐ® Áõ´¨¦ CμõqÁ AvPõ›-
PÐUS CÀø» GßÓ PõμnzuõÀ ¤›mhÛß Aμ]¯À
ùõmh[PÎß BÇzøu AÁºPÍõÀ AÔ¢xöPõÒÍ
•i¯ÂÀø». \ºÁ÷u\ EÓÄPÒ £ØÔ÷¯õ AÀ»x ²zu
öPõÒøÍ ö£õ¸mPÎß £[RmiÀ Tmho \PõUPøÍ
öuõhº¢x Ág]zx Á¢u ¤›mhÛß Aμ]¯À \õnUQ¯®
£ØÔ÷¯õ AÀ»x öÁØÔ öPõÒÍ¨£mh Eì©õÛ¯ Aμø\
BvUP® ö\´²® vmhzvØPõP AÆÁ¨÷£õx Tmho
Aμ_PøÍ AμÁønzxa ö\ßÓ Auß BvUP öÁÔ £ØÔ÷¯õ
AÀ»x \ºÁ÷u\ Aμ]¯À ö\ÀÁõUS uÚUS BuμÁõP ÇUP
÷Ásk® Gß£uØPõPÄ® E»Qß •ßÚo ÁÀ»μ\õP
öuõhº¢x ÇUP ÷Ásk® Gß£uØPõPÄ® ¤›mhß ÷©Ø-
öPõsk Á¢u Aμ]¯À u¢vμ vmh[PÒ SÔz÷uõ C¢u
CμõqÁ AvPõ›PÐ® AÔ¯©õmhõºPÒ. |õmi¾ÒÍ £õ©μ
©UPÐ® AÔ¯©õmhõºPÒ. ÷©¾® x¸UQ°ß G¢u J¸
£Svø¯ L¤μõßì AÀ»x Czuõ¼ BQ¯ Auß Tmho
|õkPÒ øP¨£ØÔÚõ¾® Ax QÇUS ¤μõ¢v¯[PÎ¾® ©zv¯
uøμUPhÀ £SvPÎ¾® ¤›mhÝUS® Auß CμõqÁz-
vØS® ¤ßÚøhøÁ HØ£kzvÂk® Gß£øu²®, BP÷Á
x¸UQ°ß G¢uöÁõ¸ £Svø¯²® Tmho |õkPÒ BUQμ-
ª¨¦ ö\´ÁuØS ¤›mhß AÝ©vUPõx Gß£øu²® AÁºPÒ
AÔ¯©õmhõºPÒ. ÷©¾® L¤μõßì £øhPøÍ÷¯õ AÀ»x
Czuõ¼¯ £øhPøÍ÷¯õ x¸UQ°¼¸¢x ÂμmiÂkÁuØS
¤›mhß uÚx ö\õ¢u CμõqÁzøu £¯ß£kzuõx Gß£øu-
²® CuØPõP öÁÎ¨£øh¯õP G¢u |hÁiUøPPÎ¾®
Dk£hõx Gß£øu²® ©õÓõP, x¸UQ ©UPøÍ ysiÂkÁuß
‰»•® ¤›mhß uÚx ÷|õUPzøu {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÐ®
Gß£øu²® AÁºPÒ AÔ¯©õmhõºPÒ.
E»Qß ÁÀ»μ_PÒ AøÚzx® SÔ¨£õP E»Qß •ßÚo

ÁÀ»μ\õP ÂÍ[Q¯ ¤›mhÝ® Q»õL£õ Aμ_ {ø»z-
v¸¨£øu SÔzx u[PÎß EÒÍ[PÎÀ ö£¸® Aa\zøu ÷uUQ
øÁzv¸¢uÚ Gß£øu²® Cì»õzvØS GvμõPÄ® •ì¼®-
PÐUS GvμõPÄ® ö£¸® Â÷μõuzøu²® öÁÖ¨¦nºøÁ²®
öPõsi¸¢uÚ Gß£øu²® G¢uöÁõ¸ •ì¼•® öuÎÁõP
ÂÍ[QU öPõÒÍÂÀø»! Q»õL£õ Aμø\ ö£¸® Aa_Özu-
»õP ö£õxÁõP ÷©ØPzv¯ Aμ_PÐ® SÔ¨£õP ¤›miè
209
Aμ_® P¸vÁ¢uÚ. BP÷Á •ìuL£õ P©õÀ GßÓ x÷μõQ°ß

‰»©õP •ì¼®PÎß øPPÍõÀ Q»õL£zøu ÃÌzxÁuØS
¤›mhß ÷©ØöPõsh CÈÁõÚ \vzvmh[PÒ £ØÔ
•ì¼®PÒ AÔ¯©õmhõºPÒ. GÚ÷Á BUQμª¨£õÍºPÐUS
GvμõP ÷£õº ö\´¯÷Ásk® GßÓ ö£õ´¯õÚ ¤μa\õμzvß
‰»©õP •ìuL£õ P©õÀ x¸UQ CμõqÁzvß uø»ø©ø¯
HØÓ÷£õx AÁº •uÀPmh öÁØÔø¯ ö£ØÖUöPõshõº.
210
A[Põμõ |Pμzøu ø©¯©õP

•ìuL£õ P©õÀ BUQU öPõÒÐuÀ
•uØPmh öÁØÔø¯ ö£ØÖUöPõsh •ìuL£õ P©õÀ

\mhŸv¯õÚ ö\¯À•øÓPÒ ‰»©õPÄ® £õμõÐ©ßÓzvß
‰»©õPÄ® ©Ö£i²® Bm]¯vPõμzøu øP¨£ØÖ®
•¯Ø]ø¯ ÷©ØöPõshõº. £õμõÐ©ßÓzvØPõÚ ¦v¯
÷uºuÀ HØ£õkPÒ •®•μ©õP |h¢x öPõsi¸¢uÚ. BÚõÀ
Ax HØPÚ÷Á Ç¢xÁ¢u Bm]¯ø©¨¤ß Ai¨- £ øh°À-
uõß ÷©ØöPõÒÍ¨£mhx. AuõÁx P½L£õÂß uø»ø©-
°¾ÒÍ Aμ]À Eì©õÛ¯ £õμõÐ©ßÓ® xøn- { ø»
A¢uìzøu÷¯ ö£ØÔ¸¢ux. GÛ¾® ¤μu© Aø©a\º
A¼›uõ £õåõ £»ÃÚ©õP Ç¢u {ø»°À ©UPÒ •ìuL£õ
P©õ¼ß £UP® \õ´¢x ÂmhõºPÒ Gß£øu AÁº Enº¢x
öPõshõº. GÚ÷Á •ìuL£õ P©õ¾hß CnUP©õP |h¢x
öPõÒÁxuõß AÔÄøhø© GßÖ P¸vÚõº. CuÚi¨£øh-
°À PhØ£øh Aø©a\º éõ¼ð£õåõøÁ AÚy¼¯õÄUS
AÝ¨¤Úõº. Q.¤. 1919 AU÷hõ£º 18&À AÁº £õμõÐ©ßÓ
SÊÂß Tmhzøu |hzvÚõº. ¤ØPõ»zvÀ Ax, ""A©õê¯õ
©õ|õk'' GßÖ AøÇUP¨£mhx. C¢u ©õ|õk £» |õmPÐUS
}izux, £õμõÐ©ßÓ ¤μv{vPøÍ Aμ\õ[Pzxhß \©μ\¨-
£kzx® •¯Ø]ø¯ »õ¼ð £õåõ öÁØÔPμ©õP {øÓ÷ÁØÔ-
Úõº. P½L£õÂß AvPõμzøu²® Q»õL£zøu²® «Ô
GzuøP¯ ö\¯À£õkPøÍ²® ÷©ØöPõÒÍU Thõx Gß£x-
uõß C¢u ©õ|õmiß •uÀ wº©õÚ©õPÄ® Çuμ¨¤À
Ç¢uÁºPÒ (Aμ_ ©ØÖ® £õμõÐ©ßÓ ¤μv{vPÒ) x›u©õP
211
A[RP›zu ¤μuõÚ Âå¯©õPÄ® Ç¢ux. Cuß ¤ßÚº

Aºx÷μõ® ©õ|õmiÀ öPõskÁμ¨£mh wº©õÚ[PøÍ²®,
ëÁõì ©õ|õmk wº©õÚ[PøÍ²® Cìuõß§À Aμ_ ¤μv-
{vPÒ A[RP›zuõºPÒ. £õμõÐ©ßÓ SÊøÁ Pø»¨£x
öuõhº-£õP `hõÚ ÂÁõu[PÒ GÊ¢uÚ. C¢u ÂÁõu® wÂμ-
©øh¢u÷£õx® CuØS wºÄ HØ£hÂÀø», BP÷Á ¦v¯
£õμõÐ-©ßÓ ¤μv{vPÒ Ti C¢u ÂÁPõμzvØS wºÄ Põq®
Áøμ Aøu Qh¨¤À ÷£õmkÂkÁx GßÖ •iÄ ö\´¯¨-
£mhx.
A[Põμõ |Pμzøu uÚx ö\¯À£õkPÐUS ø©¯©õP
BUQUöPõÒÐ® ÷|õUPzxhß Si°¸¨¦ JßøÓ Aø©zxU
öPõÒÁuØPõP •ìuL£õ P©õÀ A[S ¦Ó¨£mka ö\ßÓõº.
AÁøμ Áμ÷ÁØ£uØS Â›ÁõÚ HØ£õkPÒ ö\´¯¨-
£mi¸¢uÚ. AÁº Põø»°À Á¢x ÷\¸ÁuØS •ß£õP÷Á
EÒÑº |PμÁõ]PÒ AvPõø»°÷» GÊ¢xÂmhõºPÒ.
ö©õzu |Pμ•® AÁ¸øh¯ Á¸øPUPõP Põzv¸¢ux.
•ìuL£õ P©õø» Áμ÷ÁØ£uØPõP ÂÁ\õ°PÒ u[PÒ
£søn ÷Áø»PøÍ ÂmkÂmk Á¢v¸¢uõºPÒ. uº÷Áè
GßÖ AøÇUP¨£k® TmhzvÚº ö£¸® FºÁ»©õP Á¢v¸¢-
uõºPÒ. SºBÛß Áõ\P[PÒ ö£õÔUP¨£mh ÷uõμn[PøÍ
AÁºPÒ øP°À H¢v°¸¢uõºPÒ. •ìuL£õ P©õÀ Á¢x
CÓ[Q¯÷£õx ©UPÒ AÁ¸US EØ\õP ÷Põå[PøÍ GÊ¨¤-
ÚõºPÒ. ö£sPÒ EμzuU Sμ¼À ÁõÌzvÚõºPÒ. uU¥º
•Ç[P¨£mhx, ©UPÎß ©QÌa] AøÚzx £SvPÎ¾®
Gvöμõ¼UP |õ¯PøÚ¨ ÷£õ» |PμzvØSÒ ¤μ÷Á]zx uß
CÀ»zvØS ö\ßÓõº. CÆÁõÓõP ÷©ØPzv¯ BUQμª¨£õÍº-
PÎhª¸¢x u[PøÍ •ìuL£õ P©õÀ Põ¨£õØÖÁõº GßÖ®
Q»õL£zøu {ø»{Özv P½L£õÂß AvPõμzøu {ø»-
{ÖzxÁõº GßÖ® •ì¼® E®©õ AÁº «x ªS¢u |®¤UøP
öPõsi¸¢ux.
C¢{ø»°À, ¦v¯ ÷uºuÀ |øhö£ØÓx. A[Põμõ öuõSv-

°¼¸¢x •ìuL£õ P©õÀ £õμõÐ©ßÓzvØS ÷uº¢öukUP¨-
£mhõº. £õμõÐ©ßÓzvß £À÷ÁÖ ¤μv{vPÒ Tmh©õP
A[Põμõ ö\ßÖ u[PÒ öuõSvPÎß ¤μa]øÚPÒ £ØÔ
•ìuL£õ P©õ¾hß §ºÁõ[P ÷£a_Áõºzøu |hzvÚõºPÒ.
212
C¢uU Tmhzvß÷£õx uø»|Pº Cìuõß§¼À £õμõÐ©ßÓ
Tmhzøu Tmh÷Ásk® GßÖ® ëÁõì ©õ|õmk ¤μv-
{vPÒ C¨÷£õx \mhŸv¯õÚ ¤μv{vPÒ BQÂmhuõÀ,
©õ|õmk ö\¯ØSÊøÁ Pø»zx Âh÷Ásk® GßÖ®
wº©õÚzøu •ßøÁzuõºPÒ. GÛÝ® C¢u wº©õÚzøu
BU÷μõå©õPÄ® ¤iÁõu©õPÄ® •ìuL£õ P©õÀ Gvºzuõº,
""£õμõÐ©ßÓ® }v¯õP |øhö£ÖÁx öÁÎ¨£øh¯õP
öu›²® Áøμ Auß öPõÒøPPÒ GßÚöÁßÖ vmhÁmh©õP
AÔ¯¨£k®Áøμ ö\¯ØSÊ {a\¯©õP öuõhº¢x ÇUP-
÷Ásk®. uø»|P›À £õμõÐ©ßÓ Tmhzøu |hzxÁx
Gß£øu¨ ö£õÖzuÁøμ Ax •mhõÒuÚ©õS®. CÆÁõÖ
}[PÒ ö\´wºPÒ GßÓõÀ ÷©ØPzv¯ Gv›PÎß u¯ÂÀuõß
Ç¢xÁμ÷Ásk®. HöÚÛÀ CßÖ® |õmøh ¤›mhß
uÚx Pmk¨£õmiÀuõß øÁzv¸UQÓx. ÷©¾® Aμ]ß
AvPõμ® E[PÐøh¯ ÂÁPõμ[PÎÀ uø»±k ö\´ÁuØS®
Áõ´¨¦ ÇUQÓx, }[PÒ øPx ö\´¯¨£h»õ®. BP÷Á
_u¢vμ©õPÄ® uø»±kPÒ CÀ»õ©À Ç¨£uØPõP A[Põμõ
|P›Àuõß £õμõÐ©ßÓ Tmh® |øhö£Ó ÷Ásk®''.
CÆÁõÖ •ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº.
GÛÝ® |õmiß \mhŸv¯õÚ Bm]¯õÍμõPÄ® •ì¼®-

PÎß P½L£õÁõPÄ® ÇUS® _Àuõß Áïxzwß £õx-
Põ¨¤À uõ[PÒ Tk® ÁøP°À uø»|Pº Cìuõß§¼¾ÒÍ
£õμõÐ©ßÓ Pmih ÁÍõPzvÀ £õμõÐ©ßÓ Tmh® |øhö£Ó
÷Ásk® GßÖ AøÚzx ¤μv{vPÐ® ÁØ¦ÖzvÚõºPÒ.
Cuß¤ßÚº, •ìuL£õ P©õÀ Aø©v¯õP C¢u ÷Põ›UøPUS
Cn[QÚõº. GÛÝ® AÁº Cìuõß§¾US ö\À»õ©À
A[Põμõ |Pμzv÷»÷¯ u[Q°¸¢uõº. CuØS•ß£õP A[Põμõ
©õÁmhzvß £õμõÐ©ßÓ ¤μv{vPÐhß AÁº Tmhzøu
|hzv AÁºPÐUS ÷uøÁ¯õÚ AÔÄÖzuÀPøÍ ÁÇ[QÚõº.
£õμõÐ©ßÓzvØS uõß Áμ C¯»õu {ø»°À \£õ|õ¯Pº ÷uºu-
¼À uÚUS ÁõUPÎUS®£i AÁºPÎh® ÷ÁsiUöPõshõº.
Q.¤. 1919 |Á®£º 11&À _ÀuõÛß Eøμ²hß £õμõÐ©ßÓz-

vß xÁUPU Tmh® |øhö£ØÓx, Auß¤ßÚº \£õ|õ¯Pº
÷uºuÀ |øhö£ØÓx. ¤μv{vPÒ •ìuL£õ P©õø» \£õ-
|õ¯PμõP ÷uºÄ ö\´ÁuØS ©Özx ÂmhõºPÒ, AuØS £v»õP
213
μÅL¨ ö£´øP ÷uºÄ ö\´¯ Â¸®¤ÚõºPÒ. Q.¤. 1920 áÚÁ›

28&À "ªÀ¼£mh¯®' (Milli Charter) GßÖ ¦PÌö£ØÓ Aμ_
£mh¯zvØS (National Charter) £õμõÐ©ßÓ® §ºÁõ[P
J¨¦uÀ AÎzux. Auß‰»® Aºx÷μõ® ©õ|õk ©ØÖ®
ëÁõì ©õ|õk BQ¯ÁØÔÀ öPõskÁμ¨£mh wº©õÚ[PÒ
HØÖUöPõÒÍ¨£mhÚ. |õmiß Jmkö©õzu _u¢vμzvØPõP-
Ä® Cìuõß§À ©ØÓ® Auß ¦Ó|Pº £SvPÒ Em£h ©º©μõ
PhØPøμ ö|kQ¾® EÒÍ x¸UQ¯ºPÒ ö£¸®£õßø©¯õP
EÒÍ AøÚzx ©õPõn[PÎß _u¢vμzvØPõPÄ® C¢u
£mh¯® AøÇ¨¦ Âkzux. ÷©¾® Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ß
AøÚzx ÂÁPõμ[PÐ® ö£õx ÁõUöPk¨¤ß Ai¨£øh°À
wº©õÛUP¨£h ÷Ásk® GßÖ® A¢u £mh¯® ÷Põ›¯x.
CuØQøh°À ÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÒ Eì©õÛ¯

Aμ_US J¸ {øÚÄÖzuÀ SÔ¨ø£ AÝ¨¤°¸¢ux. AvÀ
Cìuõß§À |Pμ•® á»\¢v²® _ÀuõÛß {ºÁõPzvÀ
Pmhõ¯® Ç¢x Áμ÷Ásk® GßÖ SÔ¨¤h¨£mi¸¢ux.
•ìuL£õ P©õø» ¤ß£ØÔ¯ÁºPÒ Cøu u[PÒ öPõÒøPUS
Qøhzu öÁØÔ GßÖ ]zu›zuõºPÒ. ÷©¾® }u©õÚ
{£¢uøÚPÒ Ah[Q¯ Aø©v Ehß£iUøP HØ£kzxÁuß
‰»® I÷μõ¨¤¯ |õkPÒ Eì©õÛ¯ Aμ]h® CnUP©õP
|h¢x öPõÒÁuØS Áõ´¨¦ Ç¨£uõPÄ® AÁºPÒ
TÔÚõºPÒ. BP÷Á A¼›uõ £õåõÂß Aμø\ PÂÌzxÂmk
AuØP £v»õP •Êø©¯õÚ ÷u]¯Áõu C¯UP Aμ_ JßøÓ
öPõskÁ¸ÁuØPõP •ìuL£õ P©õÀ ö\¯»õØÓ xÁ[QÚõº.
C¢u •¯Ø]ø¯ øP°À GkzxUöPõsk AuØPõP •ÊÃa]À
ö\¯»õØÓ ÷Ásk® GßÖ Enºa] ÷©¼h ¤μv{vPÎh®
÷Põ›UøP øÁzuõº. BÚõÀ •ìuL£õ P©õ¾US Gvº¨¦
öu›Âzu÷uõk AÁμx ÷£aø\ ÷Pm£uØS ¤μv{vPÒ
©ÖzxÂmhõºPÒ.GÚ÷Á AÁº ªS¢u ÷Põ£® Aøh¢uõº.
÷©¾® \mhŸv¯õÚ ö\¯À•øÓPÒ ‰»©õP Q»Lõ£õ Aμø\
ÃÌzvÂmk Auß ChzvÀ J¸ Si¯μ_ Bm]ø¯ öPõsk
Á¸®ö£õ¸mk Bm] AvPõμzøu øP¨£ØÖ® uÚx vmh®
÷uõÀÂ²ØÖ Âmhøu AÁº Enº¢xöPõshõº. BP÷Á
£»Á¢u©õP AvPõμzøu øP¨£ØÖ® ÷|õUPz÷uõk Aμ_US
GvμõÚ P»Pzøu ©Ö£i²® xÁUSÁuØS AÁº u¯õμõÚõº.
214
•ìuL£õ P©õ¼ß Aμ_US GvμõÚ

P»Pzvß CμshõÁx Pmh®
£õ μõÐ©ßÓzvØS ÷uºuÀ |hzv ¦v¯ ¤μv{vPøÍ

÷uº¢öukUP ÷Ásk® GßÖ •ìuL£õ P©õÀuõß AøÇ¨¦
Âkzuõº. ¤ßÚº Aμ]¯À \õ\Úzvß Ai¨£øh°À
£õμõÐ©ßÓzøu AÁº A[RP›zuõº. ÷uºÄ ö\´¯¨£mh
¤μv{vPÒ AøÚÁøμ²® A[RP›zu÷uõk £õμõÐ©ßÓzvß
wº©õÚ[PÐUS Pmk¨£kÁuõPÄ® ÁõUSÖv¯Îzuõº.
•¢øu¯ Aμ_ Pø»UP¨£mhuØS AÁºuõß Põμn©õP
Ç¢uõº. Aμ]¯À \õ\Ú \mhzvß Ai¨£øh°À Bm]
ö\´¯÷Ásk® GßÓ ÷Põ›UøP°ß ö£¯›À AÁº ¦v¯
Aμ\õ[Pzøu HØÖU öPõsi¸¢uõº. CÆÁõÖ Ç¢u-
÷£õv¾® £õμõÐ©ßÓzvß ‰»©õP Bm]¯vPõμzøu
øP¨£ØÖÁuØS›¯ |®¤UøPø¯ CÇ¢u ¤ßÚº ©Ö£i²®
Aμ_US GvμõÚ P»P® ÷©ØöPõÒÁuØS AÁº u¯õμõÚõº.
GÚ÷Á £øhPøÍ E¸ÁõUS® £o°¾® ²zu u¯õ›¨¦PøÍ
÷©ØöPõÒÐ® ö\¯À£õkPÎ¾® AÁº CÓ[QÚõº.
¤›mhÛß uø»ø© Bøn¯º ©ØÖ® L¤μõßêß uø»ø©
Bøn¯º BQ÷¯õºPÎß PsPÐUS GvμõP •ìuL£õ
P©õø» ÷|õUQ B²u[PÐ® ÷£õºzuÍÁõh[PÐ® £n-
£»•® SÂ¯zöuõh[QÚ. C¢u £øh SÂ¨¦US AÆÂ¸
AvPõ›PÐ® ö£¯μÍÄUS Gvº¨¦ öu›Â¨£x ÷£õÀ £õ\õ[S
ö\úõºPÒ. BÚõÀ ö£õxÁõP Cx£ØÔ GxÄ® ÷£\õ©À
ö©ÍÚ©õP Ç¢x Á¢u÷uõk C¢u ÂÁPõμ® öuõhº£õP
215
G¢uÂu©õÚ \ªUøbPøÍ²® öÁÎ¨£kzxÁuØS ¤ß

Áõ[QÚõºPÒ. CßÝ® CøuÂh •UQ¯©õÚ {PÌÄ JßÖ®
A¨÷£õx |h¢ux. PõÀ¼÷£õ¼ w£PØ£zvÀ ¤›miè
uø»ø© Bøn¯›ß PsPÐUS GvμõP AÁμx •Ê Ps-
Põo¨¤À £k®£i¯õP •ìuL£õ P©õÀ Ási Ási¯õP
B²u[PøÍ²® öÁi©¸¢xPøÍ²® HØÔa ö\ßÓõº.
Cuß¤ßÚº Tmho¨ £øhPÐUS GvμõP P»PUPõμºPÒ

öPõ›À»õ¨÷£õøμ vjöμßÖ xÁUQÚõºPÒ. Czuõ¼¯
£øhPÎß Á\® Ç¢x Á¢u ¥›¯õ |Pμ® øP¨£ØÓ¨£mhx.
BÚõÀ Czuõ¼°ß £øhPÒ \μnøh¯ ©Özu PõμnzuõÀ
|PμzøuÂmk öÁÎ÷¯ÖÁuØS AÝ©vUP¨£mhx. Cuß-
¤ßÚº P»PUPõμºPÒ QÇUS £UP©õP |Pº¢x ö\ßÖ
êê¼¯õøÁ uõUQÚõºPÒ. CuÚõÀ L¤öμg_ £õxPõ¨¦¨
£øh AÆÂhzøu Âmk öÁÎ÷¯Ô¯x. CμõqÁ
|hÁiUøPPøÍ {Özu ÷Áskö©ßÖ »shß ©ØÖ® £õ›ì
BQ¯ÁØÔ¼¸¢x ÷Põ›UøP øÁUP¨£mhx. BÚõÀ C¢u
÷Põ›UøPø¯ PsköPõÒÍõ©À ÷£õº |hÁiUøPPÒ
öuõhº¢x öPõsi¸¢uÚ.
Q.¤. 1920 ©õºa 7&À A¼›uõ £õåõøÁ ¤μu© Aø©a\º

£uÂ°¼¸¢x CμõâÚõ©õ ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ Tmho
Aμ_PÒ {º£¢u® ö\úÚ. GÚ÷Á AÁº uÚx CμõâÚõ©õøÁ
\©º¨¤zuõº. AÁ¸US¨ ¤ßÚº PhØ£øh Aø©a\μõP Ç¢u
éõ¼ð £õåõ ¤μu© Aø©a\μõP {¯ªUP¨£mhõº. C¢u
éõ¼ð £õåõ Ph¢uPõ»zvÀ ""A©õê¯õ ÷£õ›À' •ìuL£õ
P©õ¾hß Cøn¢x CμP]¯ ÷£μ® JßÔÀ Dk£mhÁº
BÁõº. GÚ÷Á {ø»ø©PøÍ \©õÎUS® Ásn® AÁº
Aμø\ |hzva ö\ßÓõº.
GÛÝ® Q.¤. 1920 ©õºa 10&À Pºéß ¤μ¦ »shÛ¾ÒÍ

¤μ¦UPÒ ©õÎøP°À Eøμ¯õØÔ¯÷£õx TÔ¯uõÁx,
""Cìuõß§¼À I÷μõ¨¤¯ºPÒ CÈÄ¨£kzu¨£kÁøu
CÛ÷©¾® Tmho Aμ_PÍõÀ uõ[QUöPõÒÍ •i¯õx.
QÔìuÁºPÒ Pkø©¯õÚ ushøÚPÐUS EÒÍõÁ÷uõk
GÀ»õ Ch[PÎ¾® AÁºPÒ £köPõø» ö\´¯¨£k-
QÓõºPÒ.''
216
Cìuõß§À |Pμzøu ¤›miè BUQμªzuÀ
Pºéß ¤μ¦Âß C¢u AÔÂ¨ø£z öuõhº¢x ÷PõÀhß
íõß xøÓ•PzvÀ ¤›mhÛß ÷£õºUP¨£ÀPÒ Ao-
ÁSzx {ßÓÚ. AÚy¼¯õÂ¼¸¢u ¤›miè x¸¨¦PÒ
A[Q¸¢x öÁÎ÷¯ÔÂmhÚ. ÷©¾® ©ØÓ AøÚzx
¤›miè £øhPÐ® u[PÒ {ø»PÎ¼¸¢x öÁÎ÷¯Ô
Âk©õÖ PmhøÍ ¤Ó¨¤UP¨£mhx. A[Põμõ |PμzvÀ
u[Q°¸¢u ¤›mièPõμºPÒ |Pμzøu Âmk ÷ÁP©õP
öÁÎ÷¯ÔÚõºPÒ.
÷u]¯Áõu C¯UP ¤μv{vPøÍ øPx ö\´vhÄ®, uõ©õx
L£Ÿx £õåõÂß Aμ\õ[Pzøu ©Ö£i²® öPõsk Á¸Á-
uØS® ¤›mhß vmhªkQÓx GßÖ £õμõÐ©ßÓ \£õ|õ¯Pº
μÅL¨ ö£Ú AÔÂ¨¦ ö\úõº. GÚ÷Á ¤›mièPõμºPÎh®
\μnøh¯ ÷Áshõ® GßÖ® Eh÷Ú uõ[PÎß Ch[PÎ-
¼¸¢x öÁÎ÷¯Ô u¨¤zxU öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ®
•ìuL£õ P©õÀ uÚx C¯UP ¤μv{vPÐUS u¢v AÝ¨¤-
Úõº. BÚõÀ AÁºPÒ u¨¤zx ö\ÀÁuØS ©ÖzxÂmhõºPÒ.
Q.¤. 1920 ©õºa 16&À AvPõø» ÷|μzvÀ Cìuõß§¼À
CμõqÁ Ÿv¯õÚ BUQμª¨¦ ö\´¯Ä® |PμÁõ]PÒ «x
öPk¤iPÒ ö\´¯Ä® vmhªh¨£mhx. Ca\©¯zvÀ
Tmho¨ £øhPÎß uø»ø©z uÍ£v¯õP {¯ªUP¨-
£mi¸¢u ¤›miè öáÚμÀ öíßÔ ÂÀéÛh® C¢u
|hÁiUøPUS›¯ AvPõμ® ÁÇ[P¨£mi¸¢ux.
¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ |õkPÒ

Cøn¢x Eì©õÛ¯ Aμ_US uøh ÂvUP ÷Ásk® GßÖ
£õ›ì ©ØÖ® ÷μõ® BQ¯ |Pμ[PÎÀ |h¢u TmhzvÀ •iÄ
ö\úÚº. GÛÝ® ¤›mhß ©mk®uõß uÚx PhØ£øhø¯
AÝ¨¤¯x. Cìuõß§À |Pμzøu BUQμª¨¦ ö\´ÁvÀ
¤›mhß öÁØÔ ö£ØÖÂmhx Gß£øu L¤μõßì ©ØÖ®
Czuõ¼°ß Aμ_PÒ AÔ¢x öPõsh÷£õx u[PÍx \ºÁ÷u\
Aμ]¯À ö\ÀÁõUøP {ø»{Özx® Âu©õP L¤μõßéú®
Czuõ¼²® uø»±k ö\´x ¤›mhÛß C¢u wÂμ
|hÁiUøPUS uh[PÀ HØ£kzvÚ. BÚõÀ ¤›mhß AuØS
öPõg\•® Ch[öPõkUPõ©À ußÛaø\¯õP ö\¯À£mhx.
217
Cuß¤ßÚº G¢uÂu uõ©u•ªßÔ ¤›miè £øhPÒ

Cìuõß§À |Pμzøu _ØÔÁøÍzuÚ. Ag\À A¾Á»P[-
PøÍ²® Aμ]ß ¤μuõÚ Pmih[PøÍ²® AøÁPÒ BUQμ-
ª¨¦ ö\´xöPõshÚ. EÒÑº |PμÁõ]PÐUS vkUPzøu
HØ£kzv¯÷uõk x¸UQ¯ ÃμºPøÍ²® Aa\zvÀ BÌzvÚ.
•ìuL£õ P©õÀ C¯UPzua \õº¢u GsnØÓ ¤μv{vPøÍ
¤›miè £øhPÒ øPx ö\úÚ. AÁºPÎÀ μÅL¨ ö£Ú,
L£zî ö£Ú BQ÷¯õº Ah[SÁõºPÒ. ÷©¾® •ßÚõÒ
¤μu© Aø©a\º é±x í½ø©²® øPx ö\´x AÁºPÒ
AøÚÁøμ²® ]øÓ°À AøhzuõºPÒ. Akzu |õÒ Põø»°À
AÁºPÒ AøÚÁøμ²® P¨£¼À HØÔ ©õÀhõ |P¸US
öPõsk ö\ßÓõºPÒ. GÚ÷Á ]» ¤μv{vPÐ® CμõqÁ
AvPõ›PÐ® Cìuõß§¼¸¢x A[PõμõÄUS u¨¤zxa
ö\ßÓõºPÒ. BP÷Á Tmho¨ £øhPÒ Cìuõß§À |Pμzøu
•Êø©¯õP øP¨£ØÔ Auß Jmkö©õzu Pmk¨£õmøh²®
øP°À GkzxU öPõsk u[PÒ Â¸¨£®÷£õÀ Bm] ö\úÚ.
Cìuõß§¼À CμõqÁ Bm] ¤μPhÚ¨£kzu¨£mhx.
ö\´v FhP[PÐ®, Ag\À ©ØÖ® u¢v, öuõø»zöuõhº¦
A¾Á»P[PÐUS® Pkø©¯õÚ uoUøP ÂvUP¨£mh÷uõk
x¸UQ Aμ]ß |hÁiUøPPÐUS® Pmk¨£õk ÂvUP¨-
£mhx.
¤›mhÛß |hÁiUøPPøÍ Bu›zu _Àuõß «x ©UPÒ
öÁÖ¨¦ AøhuÀ
¤›mhß ÷©ØöPõsh AøÚzx |hÁiUøPPøÍ²®
_Àuõß Áïxzwß Bu›zuõº ÷©¾® Aμ_ Kº AvPõμ¨§ºÁ
AÔÂ¨ø£ öÁÎ°mhx. AvÀ ©UPÒ Aø©v PõUP÷Ásk®
GßÖ Á¼²Özu¨£mh÷uõk Aø©v Põ¨£x ©UPÒ «x
Phø©¯õS® GßÖ® TÓ¨£mi¸¢ux. Aμ_ öÁÎ°mi¸¢u
AÔÂ¨¤À ÷©¾® TÓ¨£mi¸¢uuõÁx, ""_ÀuõÛß Pmh-
øÍUS Pmk¨£h ÷Ási¯x, JÆöÁõ¸ x¸UQ¯ Si©PÝU-
S›¯ •UQ¯ Phø©¯õS®.'' Cuß ÂøÍÁõP ö£õx-©UPÐ®
x¸UQ ÷£õº ÃμºPÐ® Aa\® {øÓ¢u `Ç¾US EÒÍõ-
ÚõºPÒ. Cuß¤ßÚº A¢u Aa\® _Àuõß «xÒÍ öÁÖ¨£õP
©õÔ¯÷uõk GÀ»õ uμ¨¤¼¸¢x® AÁº «x GÊ¢u uõUSuÀ
ö©õÈPÒ wÂμ©øh¢xÂmhÚ. Cuß öuõhºa]¯õP
£õμõÐ©ßÓ® AvPõμ¨§ºÁ©õP Pø»UP¨£mhx.
218
Q.¤. 1920 H¨μÀ 5&À éõ¼ð £õåõ ¤μu© Aø©a\º
£uÂ°¼¸¢x CμõâÚõ©õ ö\úõº. Cuß ¤ßÚº, ¤›mhß
÷PmkUöPõshuØS Cn[P uõ©õx L£Ÿz £õåõ ¦v¯ Aμø\
Aø©zx \ºÁõvPõ›ø¯¨ ÷£õÀ |h¢xöPõshõº. £õμõÐ-
©ßÓ® Pø»UP¨£mk ÂmhuõÀ, Jmkö©õzu AvPõμz-
øu²® øP°À GkzxUöPõsk ¤›mhÛß AÁ©õÚzøu
ö£Ö® ö£õ¸mk AuØS BuμÁõP uõ©õx £õåõ ö\¯À£mk
Á¢uõº. ¤›mièPõμºPøÍö¯À»õ® ªg_® AÍÄUS
¤›mhÛß |»ßPøÍ Põ¨£uØPõP AÁº ö\¯À£mk Á¢uõº.
¤›mhÛß A¤©õÚzøu ö£ÖÁuØPõP •ìuL£õ P©õ¼ß
BuμÁõÍºPÒ «x uõUSuÀ öuõk¨£vÀ ¤›miè PõμºPÐUS
\øÍUPõ©À _ÀuõÝ® ö\¯À£mhõº. •ìuL£õ P©õ¼ß
BuμÁÍõºPÐUS GvμõP L£zÁõ JßÖ AÎUS©õÖ AÁº
øåSÀ Cì»õzøu ysiÚõº. BP÷Á AÁ¸® AÆÁõ÷Ó
ö\úõº. ÷u]¯Áõu C¯UPzuÁº AÀ»õðÂß \õ£zxUS
BÍõÚÁºPÒ GßÖ® _ÀuõÝUS GvμõP P»P® ö\´xÁ¸®
C¢u P»PUPõμºPÐUS GvμõP AÀ»õðÂß Ai¯õºPÍõÚ
‰LªßPÒ ²zu® ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ® A¢u
L£zÁõÂÀ TÓ¨£mi¸¢ux. C÷u ÷|μzvÀ øåSÀ
Cì»õzvß L£zÁõøÁ A[RP›zx _ÀuõÛß Aμ\õøn
JßÖ öÁÎ°h¨£mh÷uõk •ìuL£õ P©õ¾US® AÁ›ß
BuμÁõÍºPÐUS® ©μn ushøÚ AÎUS® AÔÂ¨¦®
öÁÎ°h¨£mhx.
•ìuL£õ P©õÀ C¢u ö\´vø¯ AÔ¢u÷£õx AÚy¼¯õ-
ÂÀ ]Ö GsoUøP°À Ç¢u ¤›mièPõμºPøÍ øPx
ö\úõº. |Pμzøu Âmk öÁÎ÷¯Ô Âk©õÖ TÓ¨£mk®
AÁºPÒ öÁÎ÷¯ÓÂÀø» Gß£uõÀ C¢u ¤›mièPõμºPÒ
øPx ö\´¯¨£mhõºPÒ. Cuß ¤ßÚº ¤›miè x¸¨¦PÒ «x
uõUSuÀ öuõkzx ¤›miè £øh¨¤›Ä {ø»öPõskÒÍ
CìQöåíº |Pμzøu øP¨£ØÖ©õÖ x¸UQ £õxPõ¨¦
£øh°Ú¸US •ìuL£õ P©õÀ PmhøÍ°mhõº. Aa\©¯z-
vÀ ÷PõÛ¯õø¯ ÷|õUQ Á¢x öPõsi¸US® Czuõ¼¯
£õxPõ¨¦ £øhPøÍ \¢v¨£uØPõP ¤›miè £øh PõzxU
öPõsi¸¢ux. BP÷Á x¸UQ°ß £øhPÒ ¤›miè £øhPÒ
«x uõUSuÀ öuõkzx |Pμzøu øP¨£ØÔU öPõshx.
÷PõÛ¯õÂØS Á¢x öPõsi¸¢u Czuõ¼¯ £õxPõ¨¦
219
£øhPÒ «x x¸UQ¨ £øhPÒ uõUSuÀ |hzuÚ. ö£¸®

÷\uzøu GvºPöPõsh ¤ßÚº Czuõ¼¯ £øh ÷PõÛ¯õ
|Pøμ Aøh¢ux. Cuß ÂøÍÁõP Czuõ¼¯ £õxPõ¨¦¨
£øh ÷©ØS •P©õP |Pº¢x ö\ßÖ Cì«º |Pμzv¾ÒÍ
Q÷μUP¨£øhPÐhß Cøn¢xöPõÒÐ® {º£¢u®
HØ£mhx. ÷PõÛ¯õ |PøμÂmk Czuõ¼¯ºPÒ öÁÎ÷¯Ô¯
Eh÷Ú÷¯ ¤›miè £øhPøÍ CìQöåíøμ Âmk
öÁÎ÷¯ÔÂmhÚ. BP÷Á AÚy¼¯õÂÀ J¸ Tmho¨-
£øh ÃμºPÒTh Âmk øÁUP¨£hÂÀø». GÛÝ® C¢u
÷©õuÀPÒ |h¢u÷£õx ¤›miè £øhPÐUS® x¸UQ¯
£øhPÐUS® G¢uÂu©õÚ ÷©õuÀPÐ® HØ£hÂÀø».
A÷u÷ÁøÍ°À ¤›miè £øhPÐhß Cøn¢x öPõÒÍ
÷Ásk® GßÖ ÷PõÛ¯õ |Pøμ ÷|õUQ Á¢u Czuõ¼¯
£øhPÐhß J÷μö¯õ¸ ]Ö ÷©õuÀ ©mk÷© HØ£mhx.
Cuß¤ßÚº AøÚzx Tmho¨ £øh xk¨¦PÐ® A¢u
¤μõ¢v¯zv¼¸¢x öÁÎ÷¯ÔÂmhÚ.
•ìuL£õ P©õÀ £õμõÐ©ßÓzvØS ¦v¯ ÷uºuø» AÔÂzuÀ
C¢u {PÌÄPÎß öÁÎa\zvÀ B´Ä ö\´²®÷£õx

Cμsk uμ¨¤Úº ö\ÀÁõUS ö£ØÓÁºPÍõP Ç¢uõºPÒ
Gß£x öuÎÁõP öÁÎ¨£kQÓx. J¸£UP® ¤›mhÝ® Aøu
Bu›zu P½L£õÄ® AÁμx Aμ_® Ç¢ux, ©Ö£UP®
©UPÎß BuμøÁ ö£ØÔ¸¢u •ìuL£õ P©õ¼ß Pm]²®
©ØÖ® Auß BuμÁõÍºPÐ® Ç¢uõºPÒ. GÚ÷Á Aμ]ØS
GvμõÚÁμõP •ìuL£õ P©õÀ P¸u¨£mhõº. A÷u
÷ÁøÍ°À ©UPÒ AÁøμ u[PÎß uø»ÁμõP P¸v¯÷uõk
¤›mièUS AÁº GvμõÚÁº GßÖ® P¸vÚõºPÒ. BP÷Á
öÁSáÚU P¸zx •ìuL£õ P©õ¾US BuμÁõP v¸®¤°¸¢u-
÷uõk ö£¸®£õßø©¯õÚ CμõqÁ AvPõ›PÐ® Aμ_
AvPõ›PÐ® AÁº £UP® Á¢xÂmhõºPÒ. BP÷Á C¢u
Â¸®£zuUP \õuP©õÚ `Ç¼ß Áõ´¨ø£ £¯ß£kzvU
öPõsk CßÝ® Pø»UP¨£hõ©À Ç¢u £õμõÐ©ßÓ
SÊÂß \õº£õP ¦v¯ £õμõÐ©ßÓ ÷uºuÀ |hzu¨£k® GßÖ®
¦v¯ £õμõÐ©ßÓ AøÁUS® •¢øu¯ £õμõÐ©ßÓ
AøÁUS® G¢uÂu©õÚ öuõhº¦® Qøh¯õx GßÖ®
•ìuL£õ P©õÀ AÔÂ¨¦ öÁÎ°mhõº. ÷©¾® C¢u
220
£õμõÐ©ßÓ® Eì©õÛ¯ £õμõÐ©ßÓ©õP ÇUPõx GßÖ®
©õÓõP ÷u]¯Áõu \mh©ßÓ©õPÄ® A\õuμn AvPõμzøuU
öPõshuõP ÇUS® GßÖ® AÔÂzuõº. ÷u]¯Áõu C¯UPU
Tmh[PÒ |øhö£ÖÁuØS A[Põμõ |Pμ® uø»ø© Ch©õP
÷uºÄ ö\´¯¨£mhx.
÷uºuÀ wÂμ©õP |øhö£ØÓ ÷£õx® Ax Esø©¯õÚ

÷uºu»õP ÇUPÂÀø». ©õÓõP \mhŸv¯õÚ ÷uºuÀ GßÓ
÷uõØÓzøu HØ£kzx® GßÖ ö£¯μÍÂØS •ìuL£õ
P©õ¼ß BuμÁõÍºPÒ ÷uºuø» ÷©ØöPõÒÐ® {º£¢uzvØS
EÒÍõQ ÇUQÓõºPÒ GßÖ® ö£õxÁõP Gsn¨£mhx.
÷uºu¼À Gvº uμ¨¤Úº GÁ¸® P»¢x öPõÒÍÂÀø» Gß£-
uõÀ P©õ¼ß BuμÁõÍºPÒ ©mk÷© |õmiß ¤μv{vPÍõP
÷uºÄ ö\´¯¨£mhõºPÒ. Cxuõß Esø©¯õÚ {ø»¯õS®.
•ìuL£õ P©õ¼ß BuμÁõÍºPøÍz uÂºzx ÷ÁöÓõ¸Á¸®
£õμõÐ©ßÓzvØS ¤μv{vPÍõP ÷uº¢öukUP¨£hÂÀø»!
Q.¤. 1920 H¨μÀ 23&À A[Põμõ |PμzvÀ ÷u]¯Áõu C¯UP

©õ|õk |hzu¨£mhx. ©õ|õk vmhªm÷h öÁÒÎU QÇø©-
¯ßÖ xÁUP¨£mhx. GÚ÷Á íõâ ø£μ® £ÒÎÁõ\¼À
áú®©õ öuõÊøP {øÓ÷ÁØÓ¨£mh ¤ßÚº öPõiPøÍ
Aø\zuÁsn® ¤μv{vPÒ |h¢x ö\ßÖ ©õ|õmk £¢uø»
Aøh¢uõºPÒ. ©õ|õmk Áõ\¼À Cμsk BkPøÍ AÖzx
£¼°mh ¤ßÚº, ¤μv{vPÒ EÒ÷Í ¤μ÷Á]zuõºPÒ. Auß-
¤ÓS ©õ|õmk {PÌa]PÒ xÁUP¨£mhÚ. CuØQøh°À
AÚy¼¯õÂ¾ÒÍ JÆöÁõ¸ £ÒÎÁõ\¼¾® ]Ô¯
Qμõ©[PÎ¾® Cx÷£õßÓ ÂÇõUPÒ öPõshõh¨£mhÚ.
÷u]¯Áõu C¯UP ©õ|õmiØS® Auß xÁUP ÂÇõÂØS®

E›¯ HØ£õkPøÍ ö\´²®÷£õx AvPõ›PøÍ²® FÈ¯º-
PøÍ²® •ìuL£õ P©õÀ A[Põμõ |P¸US ÁμÁøÇzv¸¢uõº.
u[PÒ |PμzvÀ öÁÎ³ºÁõ]PÒ Tmh[Tmh©õP Á¢x
SÂÁøu²® AÁºPÎÀ Aμ_ AvPõ›PÒ, A¾Á»ºPÒ,
B]›¯ºPÒ, •x{ø» Aμ_ FÈ¯ºPÒ, CÍ{ø» Aμ_
FÈ¯ºPÒ BQ¯ÁºPÒ Ch® ö£ØÔ¸¨£øu²® EÒÑº-
Áõ]PÒ PshõºPÒ. •u¼À CuØPõÚ Põμn® GßÚöÁß-
£øu AÁºPÒ AÔ¢x öPõÒÍÂÀø». BÚõÀ ¤ÓS AÁºPÒ
221
AøÚÁ¸® Aμ_ FÈ¯ºPÒ GßÖ® ©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÍ

Á¢uÁºPÒ GßÖ® ÂÍ[QU öPõshõºPÒ.
÷£õmi Aμ_ JßøÓ •ìuL£õ P©õÀ A[Põμõ |PμzvÀ

E¸ÁõUSuÀ
÷u]¯Áõu C¯UP ©õ|õmiÀ Aμ_ FÈ¯ºPøÍ²® Aμ_

AvPõ›PøÍ²® £[÷PØP øÁzuuß ‰»® A[PõμõÂÀ
÷£õmi Aμ_ JßøÓ {ÖÄ® £oø¯ •ìuL£õ P©õÀ
xÁUQ°¸¢uõº. ÷©¾® ö£õxÁõÚ CμõqÁ® JßøÓ²®
£À÷ÁÖ Aμ_z xøÓPøÍ²® AÁº E¸ÁõUQÚõº. ÷©¾®
£zv›UøP¯õÍº SÊøÁ²® ö\´v FhPz xøÓø¯²®
©õ|õmiØS AÁº ÁμÁøÇzv¸¢uõº. íõUªm ªÀ»õ GßÓ
ö\´vzuõÐ® öÁÎ°h¨£mhx. A[Põμõ |Pμzøu Aμ\õ[Pz-
vß ø©¯©õPÄ® |õmiß uø»|Pμ©õPÄ® BUS® •¯Ø]ø¯
AÁº ÷©ØöPõsi¸¢uõº. ÷©¾® x¸UQ¯ Si¯μ_ JßøÓ
{ÖÄÁuØS AizuÍªk® £oø¯²® AÁº xÁUQ
Ç¢uõº. GÛÝ® ußÝøh¯ |hÁiUøPPøÍ AÁº ªS¢u
Ga\›UøP÷¯õk® CμP]¯©õPÄ® ÷©ØöPõsk Á¢uõº. uõß
÷©ØöPõsi¸¨£x A¢{¯ºPÐUS GvμõÚ ÷£õμõmh®
GßÖ® uõß ÷©ØöPõskÒÍ ²zu® BUQμª¨£õÍºPÐUS
GvμõÚ ²zu® GßÖ® TÔ •ìuL£õ P©õÀ £õ\õ[S ö\úuß
‰»® uÚx Esø©¯õÚ ÷|õUPzøu \õxº¯©õP ©øÓzx
øÁzv¸¢uõº. |õmøh A¢{¯ºPÎhª¸¢x £õxPõ¨£uØS
uõß ÷£õμõi Á¸ÁuõP TÔ uÚx ö\¯À£õkPÐUS {¯õ¯®
PØ¤zuõº. I÷μõ¨¤¯ºPÐUS Âkzu AvPõμ¨§ºÁ AÔUøP-
°À AÁº TÔ°¸¢uuõÁx: ""}[PÒ AøÚzx Aμ¦ |õk-
PøÍ²® BUQμªUP»õ®. }[PÒ ]›¯õøÁ²® BUQμªzxU
öPõÒÍ»õ®. BÚõÀ }[PÒ x¸UQø¯ BUQμª¨£uØS |õß
AÝ©vUP ©õm÷hß! JÆöÁõ¸ uÛ©ÛuºPÐ® AÝ£Âzx
Á¸® E›ø©PøÍ ©mk÷© |õ[PÒ ÷Põ¸Q÷Óõ®, G[PÒ
¤μ÷u\zvß C¯ØøP¯õÚ GÀø»PÐUS Em£mh J¸ _u¢vμ
|õmøh÷¯ |õ[PÒ Â¸®¦Q÷Óõ®. AuØS J¸ xÎ SøÓÄ
GßÓõ¾® Aøu |õ[PÒ HØÖUöPõÒÍ ©õm÷hõ®.'' ÷u]¯-
Áõu Pm] ÷u]¯ ÷£μøÁ GßÖ AøÇUP¨£mhx. Auß
©õ|õmk {PÌa]PÎ¾® Auß xÁUP ÂÇõÂ¾® •ìuL£õ
P©õÀ RÌUPsh AÔÂ¨ø£ öÁÎ°mhõº. ""GvºPõ»zvÀ
222
÷©ØöPõÒÍ¨£k® AøÚzx |hÁiUøPPÐ® Q»õL£zøu
{ø»{ÖzxÁøu²® _ÀuõÛß AvPõμzøu £õxPõ¨£øu²®
|õmøh²®, _ÀuõøÚ²® ÷©ØPzv¯ Aiø©zuÚzv¼¸¢x
«m£øu²® ÷|õUP©õP öPõsi¸US®£i Aø©zxU
öPõÒÍ¨£k®'' C¢u AÔÂ¨¦US¨ ¤ßÚº AÁº AÔUøP
JßøÓ Áõ]zuõº. AvÀ TÓ¨£mi¸¢uõÁx, ""÷©ØPzv¯
|õkPÎß øPPÎÀ _Àuõß øPv¯õP Ç¨£uõÀ AøÁPÒ
uø»|Pº Cìuõß§¼ø» u[PÒ Â¸¨£®÷£õ» Pmk¨-
£õmkUSÒ øÁzv¸UQßÓÚ. GÚ÷Á _Àuõß _¯AvPõμ®
ö£ØÓÁμõP÷Áõ AÀ»x GzuøP¯ CøÓ¯õsø©ø¯²®
(Sovereignty) öPõshÁμõP÷Áõ ÇUPÂÀø». BP÷Á
|õmiß ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\À¾® AvPõμzøu ÷u]¯
E¯º ÷£μøÁ (The Supreme National Assembly) uß øP°À
GkzxU öPõÒÍ vmhªmi¸UQÓx.''
C¢u ©õ|õmiß •iÁõP ö\¯ØSÊ JßÖ {ÖÁ¨£mk

|õmiß ÂÁPõμ[PøÍ |hzva ö\À¾® AvPõμ® AuØS
ÁÇ[P¨£mhx. ÷u]¯ ÷£μøÁ¯õÀ ÷uºÄ ö\´¯¨£mh
£vöÚõßÖ Aø©a\ºPÒ Ah[Q¯ ö\¯ØSÊÂØS •ìuL£õ
P©õÀ uø»ÁμõP ÷uºÄ ö\´¯¨£mhõº. CuØS •ßÚuõP
÷u]¯¨ ÷£μøÁ°ß \£õ|õ¯PμõP AÁº ÷uºÄ ö\´¯¨£mi¸¢-
uõº. Cuß¤ßÚº uÍ£v Cì©z £õåõ •ìuL£õ P©õ¼ß
Aμ]À Cøn¢x öPõshõº.
÷u]¯ ÷£μøÁ uÚx Tmh[PøÍ |hzxÁuØS öuõh[Q

Ç¢u÷uõk £» wº©õÚ[PøÍ²® öPõskÁ¢ux. £À÷ÁÖ
•UQ¯ wº©õÚ[PøÍ Ax •ßøÁzux. AvÀ JßÖ Cì-
uõß§À Aμ_ A¢{¯ |õkPÐhß ö\´xöPõsh AøÚzx
J¨£¢u[PÐ® Ehß£iUøPPÐ® μzx ö\´¯¨£mhÚ GßÓ
wº©õÚ©õS®. ©ØöÓõ¸ wº©õÚ® Aμ_ Á¸Áõ´PÒ ©ØÖ®
ÁUL¨ ö\õzxUPÎß Á¸Áõ´PÒ BQ¯ AøÚzx® A[Põμõ
Aμ]ß AvPõμzvØSÒ öPõsk Áμ¨£h÷Ásk® Gß£uõS®.
CÆÁõÓõP J¸ ÷£õmi Aμ\õ[P® A[Põμõ |PμzvÀ {ÖÁ¨-
£mhx. AuØöPßÖ £õμõÐ©ßÓ•®, Aμ_z xøÓPÐ®,
CμõqÁ•® E¸ÁõUP¨£mhÚ. C¢u Aμ_ £À÷ÁÖ Pkø©-
¯õÚ wº©õÚ[PøÍ öPõsk Á¢x |øh•øÓ¨£kzv¯x.
BP÷Á C¢u Aμ\õ[Pzøu ÃÌzv ÂkÁx AÀ»x AuØS
223
\μnøh¢xÂkÁx BQ¯ Cμsk {ø»PÎÀ JßøÓ ö\¯À-

£kzx® Pmhõ¯zvØS _Àuõß EÒÍõÚõº. C¢u Ç uμ¨¤Úº-
PÐUS® Cøh°À B²u÷£õμõmh® HØ£kÁx uÂºUP
•i¯õu Âå¯©õQÂmhx.
A[Põμõ Aμø\ ÃÌzxÁuØS _Àuõß Avμi¨ £øhø¯

AÝ¨¦uÀ
uÚUS Â_Áõ\©õÚ CμõqÁ AvPõ›PÒ uø»ø©°À J¸

Avμi¨£øhø¯ A[PõμõÄUS _Àuõß AÝ¨¤ øÁzuõº.
B]¯õ ø©Ú¸US (Asia Minor) ÁhUS •P©õP C¢u £øhPÒ
•ß÷ÚÔa ö\ßÓÚ. ußÚõºÁz öuõshºPÒ £»º C¢u
Avμi¨ £øh°À Cønzv¸¢uõºPÒ. ÷©¾® Sºvìuõß
(Kurdistan) ¤μõ¢v¯zvÀ Á]US® Sºvè CÚ©UPøÍ
yskÁuØPõP _Àuõß ]»øμ AÝ¨¤°¸¢uõº. Q»õL£z-
øu²® _ÀuõÛß AvPõμzøu²® £õxPõUP ÷Ásk® GßÖ
AÁº ©UPÐUS ö£õxÁõÚ AøÇ¨¦ JßøÓ Âkzv¸¢uõº.
P½L£õÄUS •ì¼®PÒ Põmk® Â_Áõ\® CßÝ® £»©õÚ-
uõP÷Á Ç¢ux. AÁ¸øh¯ PmhøÍPÒ ©UPÒ ©zv°À
•øÓ¯õP ©vUP¨£mh÷uõk AÁ¸US Pmk¨£kÁx
AÀ»õð ÄUS Pmk¨£kÁx GßÖ®, AÁ¸US ©õÖ
ö\´Áx AÀ»õð ÄUS ©õÖ ö\´Áx GßÖ® P¸vÚõºPÒ.
BP÷Á GÀ»õ ©õPõn[PÐ® P½L£õÄhß Cøn¢x
öPõsk •ìuL£õ P©õ¾US GvμõP ÷£õº ö\´¯ u¯õμõP
Ç¢uÚ. ÷©¾® ]» ©õPõn[PÎÀ A[Põμõ Aμ]ØS GvμõP
P»P[PÒ ÷uõßÔÚ. Jmk ö©õzu©õP •ìuL£õ P©õ¼ß
BuμÁõÍºPøÍ øPx ö\´xÂk® AÍÄUS P½L£õÂß
CμõqÁ® •ß÷ÚÔ¯x.
Q.¤. 1920 ÷© ©õu® •ÊÁx® Ç £øhPÐUS® ©zv°À
÷£õº |øhö£ØÓx. JÆöÁõ¸ {ø»PÎ¾® •ìuL£õ
P©õ¾US BuμÁõÚ £øhPÒ AøÚzøu²® P½L£õÂß
£øhPÒ •Ô¯izuÚ. GÀ»õ ©õPõn[PÐ® P½L£õÂØS
BuμÁõP Ç¢u÷uõk P»PUPõμºPÎß ø©¯©õÚ A[Põμõ-
øÁz uÂºzx ö£õx©UPÒ AøÚÁ¸® P½L£õÄUS ¤ßÚõÀ
{ßÖ AÁ¸US BuμÁõP ÷£õμõiÚõºPÒ. A[Põμõ Aμ]ß
£øhPÒ HÓUSøÓ¯ ÃÊ® {ø»US Á¢xÂmhÚ. HöÚÛÀ
A[Põμõ |P¸US A¸QÀ Ç¢u Qμõ©[PÒ AøÚzx® JßÓß
224
¤ß JßÓõP Á¢x P½L£õÂß £øhP÷Íõk Cøn¢x
öPõshÚ. A[PõμõÂÀ Ç¢x Á¢u •ìuL£õ P©õ¾®
AÁμx BuμÁõÍºPÐ® ö£¸® Aa\zvØS® vkUPzvØS®
BÍõQÂmhõºPÒ! AÁºPÎß Cu¯zøu ÷uõÀÂ £¯•® AÁ-
|®¤UøP²® BmöPõskÂmhÚ! C¢{ø»°À •ìuL£õ
P©õ¼ß BuμÁõÍºPÒ P½L£õÂh® \μnøh¢x Âh»õ©õ
GßÖ Gsnz xÁ[QÂmhÚº. •ìuL£õ P©õ¼ß ÁõÌÄ
©°›øÇ°À F\»õiU öPõsi¸¢ux. AÁº AÈÂß
ÂÎ®¤À {ßÖ öPõsi¸¢uõº!
Aø©v Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPÒ J¼£μ¨£¨£mk
{ø»ø© •ìuL£õ P©õ¾US BuμÁõP v¸®¦uÀ
ëL£º Ehß£iUøP (Treaty of Siefer) GßÖ AøÇUP¨£mh
²zu Aø©v Ehß£iUøPUS £vöÚmk ©õu[PÐUS •ß¦
£õ›ì |P›À |h¢u TmhzvÀ •iÄ ö\´¯¨£mi¸¢ux.
C¢u Ehß£iUøPø¯ _Àuõß HØÖU öPõsi¸¢uõº.
Eì©õÛ¯ Aμ]ß \õº£õP ¤μu© Aø©a\º uõ©õx L£Ÿx
£õåõ AvÀ øPö¯õ¨£® Cmi¸¢uõº. xÀ¼¯©õP ÷©Ø-
öPõÒÍ¨£mh vmhzvß Ai¨£øh°À ªPa \›¯õÚ
\©¯zvÀ C¢u Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPøÍ J¼£μ¨¦®
HØ£õmøh ¤›mhß ö\´xÂmhx. Aø©v Ehß£iU-
øP°À Ch® ö£ØÔ¸¢u C¢u {£¢uøÚPÒ CμP]¯©õP
øÁUP¨£mi¸¢uÚ. Cøu¨ £ØÔ ö£õx©UPÒ Hx® AÔ¯õu-
ÁºPÍõP Ç¢uõºPÒ. C¢u {£¢uøÚPÎß Áõ\P[PÒ
C¨÷£õx x¸UQ •ÊÁx® J¼£μ¨¦ ö\´¯¨£mhÚ. Cuß
ÂøÍÁõP |õmiß JÆöÁõ¸ £Sv°¾®, öPõ¢uÎ¨¦®
PmkUPh[Põu ©UPÎÀ ÷Põ£•® P½L£õÄUS GvμõPÄ®
¤μu© Aø©a\º uõ©õx L£Ÿz £õåõÂØS GvμõPÄ® QÍ®¤Ú.
C¢uU öPõ¢uÎ¨¦PÒ Ea\zvÀ Ç¢u÷£õx, ¤›miß ¤μu©º
»õ´k áõºä, ¤›miè £õμõÐ©ßÓzvÀ öÁÎ°h¨£mh
AÔÂ¨¤À CÆÁõÖ TÔ°¸¢uõº. ""x¸UQUS A¨£õØ£mh
|õkPøÍ x¸UQ AvPõμzvß ~Pzui°¼¸¢x Âkuø»
ö\´Áxuõß Tmho Aμ_PÎß ÷|õUP©õS®''. ¤›miè
¤μu©›ß C¢u AÔÂ¨¦ x¸UQ ©UPÒ AøÚÁ›h•® _ØÓÔU-
øP¯õP AÝ¨£¨£mhx. Cuß ÂøÍÁõP ö£õx©UPÎß
÷Põ£® BÈ¨÷£μø»¯õP GÊ¢x Bº¨£›zux. ©UPÎß
225
öÁÖ¨¦nºÄ ¤›mhß «x® Auß øP¨£õøÁ¯õP ö\¯À-

£mh P½L£õ Áïxzwß ©ØÖ® ¤μu© Aø©a\º uõ©õx
L£Ÿz£õåõ BQ÷¯õº «x® v¸®¤¯x. Cuß Põμn©õP
uõ©õx L£Ÿz £õåõ £uÂ Â»QÚõº. uÆL¥U £õåõ ¤μu©
Aø©a\μõP {¯ªUP¨£mhõº.
CÆÁõÓõP {»Áμ® uø»RÇõP ©õÔ ©UPÒ P½L£õÂh-
ª¸¢x Â»Q •ìuL£õ P©õ¼h® \õ´¢xÂmhõºPÒ.
•ìuL£õ P©õ¾US GvμõP QÍ®¤ P½L£õÂß CμõqÁz-
vÀ Cøn¢u GÀ»õ £SvPÐ® C¨÷£õx AÁøμ Âmk ¤›¢x
ö\ßÖ •ìuL£õ P©õ¾hß Cøn¢x öPõshÚ. P½L£õ-
Âß CμõqÁ® AøÚzx £SvPÎ¾® ö£¸¢÷uõÀÂø¯
GvºöPõshx. Cuß ÂøÍÁõP _ÀuõÛß AvPõμ®
öÁSÁõP ©[Q¨÷£õÚx. Ehß£iUøP°À øPö¯õ¨£ªmk
|õmiØS x÷μõP® CøÇzu uõ©õx L£Ÿz £õåõÄUS GvμõP
£È wº¨£uØPõP ©UPÒ \zv¯® ö\´xöPõshõºPÒ. Cuß
•iÁõP A[Põμõ Aμ_ ©Ö£i²® uÚx ìvμz ußø©ø¯
«mkU öPõshx. ÷©¾® ©UPÒ •ìuL£õ P©õ¾US
BuμÁõP v¸®¤ÂmhõºPÒ. A¢{¯ºPÎß BUQμª¨¤-
¼¸¢x u[PøÍ Põ¨£õØÖ® |õ¯PÚõP ©UPÒ AÁøμ
P¸vÚõºPÒ. ©UPÎß uø»ÁμõP ©Ö£i²® •ìuL£õ P©õÀ
E»õ Á¢uõº. Aø©v Ehß£iUøP°ß C¢u {£¢uøÚPÒ
x¸UQ¯øμ ö£õ[Q GÇ øÁzux. HöÚÛÀ Cuß ‰»®
Eì©õÛ¯ ÷£μμ_US J¸ •iÄ HØ£kÁ÷uõk Auß
¤μ÷u\[PÒ I÷μõ¨¤¯ ©UPÐUS ©zv°À £[Rk ö\´¯¨-
£k® {ø»U÷Põ AÀ»x xshõh¨£mk ]øuUP¨£k®
{ø»U÷Põ EÒÍõQÂk®. BP÷Á B]¯õ ø©Úº ¤μõ¢v¯zvØ-
SÒ Ah[Q°¸UQÓ J¸ ]Ô¯ |õhõP x¸UQ ©õØÓ¨£k-
Á÷uõk x¸UQ°ß uø»|Pμ©õPÄ®, x¸UQ ©UPÒ I÷μõ¨£õ-
ÄUS ö\À¾® J÷μ ÁÈzuh©õPÄ® Ç¢xÁ¸® Cìuõß§À
|Pμ®, \ºÁ÷u\ AvPõμzvØS Em£mh £Sv¯õP BQÂk®.
÷©¾® C¢u Ehß£iUøP _ÀuõÛß AvPõμzøu JßÖªÀ-
»õu {ø»US öPõsk Á¸Á÷uõk ¤›mhß, L¤μõßì
©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ ÷©ØPzv¯ |õkPÒ BvUP® ö\¾zx®
¤μõ¢v¯©õP x¸UQø¯ ©õØÔÂk®. C¢u Ehß£iUøP
£À÷ÁÖ vkUQk® {£¢uøÚPøÍ EÒÍhUQ°¸¢ux.
AÁØÔÀ ]» ¤ßÁ¸©õÖ:
226
1. Aμ¦ |õkPÒ: Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ß ¤μ÷u\[PÍõP ÂÍ[S®
Aμ¦ |õkPÒ AøÚzx® x¸UQ°¼¸¢x ¤›UP¨£h
÷Ásk®. îáõêÀ Aø©²® Aμø\¨ ö£õÖzuÁøμ Ax
_u¢vμ |õhõP A[RP›UP¨£k®. ÷©¾® x¸UQ°À AvPõμz-
v¼¸¢x £õ»ìwÚ®, ]›¯õ ©ØÖ® ö©é£÷hõª¯õ
BQ¯øÁ |õkPÍõP ¤›UP¨£mk AÁØÔß GvºPõ»
{ø»¨£õk Tmho Aμ_PÍõÀ wº©õÛUP¨£k®.
2. I÷μõ¨¤¯ x¸UQ: uåõuÀáõ BØÓ[Pøμ Áøμ°¾ÒÍ

÷©ØS uõ©ì ¤μõ¢v¯® Q÷μUP |õmih® J¨£øhUP¨-
£k®. A÷u \©¯zvÀ Tmho Aμ_PÎhª¸¢x AÀPº¤¯õ
£Sv°ß Áõ›_›ø©²® Q÷μUP |õk ö£ØÖUöPõÒÐ®.
BP÷Á Q÷μUP |õmiß GÀø», Cìuõß§À |PμzvØS
HÓzuõÇ Ç£x ø©À öuõø»Ä Áøμ Â›Áøh²®.
3. ìªºÚõ wÄPÐ® A´â¯õ wÄPÐ® ìªºÚõ |Pμ•® I¢x

Á¸h[PÐUS Q÷μUP |õmiß {ºÁõPzvÀ øÁUP¨£k®.
Cuß ¤ßÚº, Q÷μUP ÷£μμ_hß Cøn¯ Â¸®¤ÚõÀ,
Auß ©UPÒ ÷uºuÀ ‰»® Aøu •iÄ ö\´x öPõÒÍ»õ®.
áõ®¨¹ì wÄPøÍ²® vÛuì wÄPøÍ²® ö£õÖzuÁøμ
A´â¯õ wÄPÐhß ÷\ºzx Q÷μUPzvØS ÁÇ[P¨£k®.
÷£õº •UQ¯zxÁ® Áõ´¢u ¹wì wÄ¨£SvPøÍ
EÒÍhUQ¯ uÆvPõÛì wÄ® Czuõ¼US ÁÇ[P¨£k®.
4. Bº«Û¯õ: Bº«Û¯õøÁ _u¢vμ |õhõP x¸UQ A[RP›U-

QÓx. ÷©¾® x¸UQUS® Bº«Û¯õÂØS® Cøh°¾ÒÍ
GÀø»U÷PõkPøÍ¨ ö£õÖzuÁøμ ¤›miè ¤μu©º
ÂÀéøÚ |kÁμõP HØÖU öPõÒÍ x¸UQ \®©vUQÓx.
5. Sºvìuõß: ³¨μiì |v°ß QÇUQÀ Aø©¢xÒÍ Sºvè

¤μõ¢v¯zvØS _¯õm] ÁÇ[SÁuØS x¸UQ J¨¦U-
öPõskÒÍx. ÷©¾® C¢u ÂÁPõμ® öuõhº£õP ¤›mhß,
L¤μõßì ©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ |õkPÎÀ ¤μv{vPÒ
Ah[Q¯ \ºÁ÷u\ SÊ AÎUS® vmhzøu HØÖU öPõÒÁ-
uõPÄ® x¸UQ J¨¦U öPõskÒÍx. Dμõß ©ØÖ® Sºvè
¤μõ¢v¯[PÎÀ GÀø»U ÷PõkPÎÀ öPõskÁμ¨-£k® ]»
©õÖuÀPøÍ A[RP›¨£uõPÄ® x¸UQ J¨¦UöPõskÒÍx.
÷©¾® C¢u Ehß£iUøPø¯ J¸ Á¸hzvØS
227
|øh•øÓ¨£kzv¯ ¤ßÚº, Sºvè ¤μõ¢v¯® _u¢vμ®

÷Ási ÷Põ›UøP øÁUS©õÚõÀ, AuØS Sºvè
CÚ©UPÒ uSv²øh¯ÁºPÒuõß GßÖ ½U |õkPÒ \ø£
(The Council of League Nationas) P¸x©õÚõÀ AuØS _u¢vμ®
ÁÇ[P¨£h ÷Ásk®. BP÷Á C¢u ©õPõnzøu¨
ö£õÖzuÁøμ x¸UQ Auß AvPõμzøu Â»UQU öPõÒÍ
÷Ásk®. AvPõμzøu Â»UQU öPõÒÁx öuõhº£õÚ
BÁn® x¸UQ ©ØÖ® Tmho Aμ_PÐUS ©zv°À
HØ£k® ¦v¯ J¨£¢u©õP E¸ÁõUP¨£h ÷Ásk®.
6. á»\¢v ©ØÖ® Põßìhõsi ÷|õ¤À: á»\¢v \ºÁ÷u\

{ºÁõPzvß RÌ ÇUP÷Ásk® Gß£øu²® Auß _ØÖ¦Ó
{»¨£SvPÎ¼¸¢x CμõqÁ |h©õmhzøu }UQU-
öPõÒÍ ÷Ásk® Gß£øu²® x¸UQ J¨¦UöPõskÒÍx.
Põßìhõsi÷|õ¤ø» (Cìuõß§À) ö£õÖzuÁøμ Ax
x¸UQ°ß AvPõμzvØSÒ Ç¢x Áμ÷Ásk®. BÚõÀ
Auß CμõqÁ £»® I®£uõ°μ® x¸¨¦PÐUSÒ Pmk¨-
£kzu¨£h ÷Ásk® Gß£÷uõk Tmho¨ £øh- P ÎÀ
AvPõμzvØSÒ Ç¢xöPõsk Auß PmhøÍPÐUS®
£›¢xøμPÐUS® Pmk¨£mk |hUP ÷Ásk®. {v
ÂÁPõμzøu¨ ö£õÖzuÁøμ ¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ®
Czuõ¼ BQ¯ Tmho Aμ_PÎÀ }shPõ» Pmk¨-
£õmiØSÒ Ç¢x Áμ÷Ásk® Gß£uØS x¸UQ J¨¦U-
öPõskÒÍx. ÷©¾® £øÇ¯ \¾øPPøÍ²® £» ¦v¯
£o¢x |hUS® {£¢uøÚPøÍ²® HØÖ |h¨£uõPÄ®
x¸UQ J¨¦UöPõskÒÍx. £À÷ÁÖ ]Ö£õßø©
CÚ©UPÐUS SÔ¨£õP Bº«Û¯º, Q÷μUPº, Sºvè
©ØÖ® ö£õxÁõP QÔìuÁº BQ¯ÁºPÐUS £À÷ÁÖ
E›ø©PøÍ ÁÇ[SÁuõPÄ® x¸UQ J¨¦UöPõskÒÍx.
CøÁPÒuõß Aø©v Ehß£iUøP°À CμP]¯©õP

øÁUP¨£mi¸¢u ]» {£¢uøÚPÒ BS®. CzuøP¯ ªS¢u
B£zøu²® uø»SÛøÁ²® HØ£kzx® Aø©v Ehß-
£iUøP°ß {£¢uøÚPÒ J¼£μ¨¤¯x _ÀuõÝUS GvμõP
P»Pzøu²® Gvº¨ø£²® ysiÂkÁuØS ÷£õx©õÚuõP
Ç¢ux. HöÚÛÀ AÁº C¢u Ehß£iUøPø¯ HØÖU
öPõsi¸¢u÷uõk uÚx ¤μu© Aø©a\øμ AvÀ øPö¯õ¨£®
228
Ch øÁzv¸¢uõº. BP÷Á A[Põμõ Aμ_US® •ìuL£õ
P©õ¾US® BuμÁõP PõØÖ ÷ÁP©õP Ã]¯x. ÷©¾® Jmk-
ö©õzu |õmk ©UPÐ® A[PõμõÂß ¦v¯ Aμ]ß £UP©õP
\õ´¢x AuØS ªS¢u CμõqÁ £»zøu²® öÁSáÚU
P¸zvß £»zøu²® öPõkzuõºPÒ. Tmho¨ £øhPÒ BUQμ-
ªzv¸¢u uø»|Pº Cìuõß§ø» Aa_Özx® AÍÂØS
A[Põμõ Aμ_ ö\¯À£mhx. BP÷Á •ìuL£õ P©õÀ
Cìuõß§À Aμ_US GvμõÚ P»PzvÀ Cμshõ® Pmh {ø»-
°¾® öÁØÔ ö£ØÓõº. ÷©¾® |õmk ©UPÐUS GvμõPÄ®,
x¸UQ CμõqÁzvØS GvμõPÄ® ö£¸® £»zøu Aøh¢x-
öPshõº!
Eì©õÛ¯ Aμ_US GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõsh
P»PzvÀ Ch®ö£ØÓ {PÌÄPÒ CøÁPÒuõß. C¢u {PÌÄ-
PøÍ BÇ©õP B´Ä ö\´²®÷£õx CuØS ¤ßÚo°À
¤›mhß ÇUQÓx Gß£øu öuÎÁõP AÔ¢x öPõÒÍ»õ®.
C¢u P»P[PøÍ E¸ÁõUQ¯x®, •ìuL£õ P©õø»U
öPõsk AÁØøÓ |hzva ö\ßÓx® ¤›mhßuõß.
AvPõμ¨§ºÁ {øÚÄÖzuÀ SÔ¨¦ ‰»©õP Cìuõß§À
|Pμ•® á»\¢v²® Aμ]ß uø»±k CÀ»õ©À P½L£õÂß
uÛ¨£mh Pmk¨£õmiÀ Ç¢x Áμ÷Ásk® GßÖ Tmho
Aμ_PÒuõß x¸UQ Aμ]ØS uPÁÀ AÝ¨¤Ú. Aa\©¯zvÀ
C¢u ö£¸¢ußø©US ¤ßÚo°À Ç¢u Põμnzøu GÁ¸®
AÔ¢v¸UPÂÀø». HöÚÛÀ Tmho Aμ_PÒ CßÚ•®
x¸UQø¯ BUQμªzuÁsn® uõß Ç¢xÁ¢uÚ. CuØS›¯
Esø©¯õÚ Põμnzøu ¤ÓSuõß AÔ¢xöPõÒÍ •i¢ux.
HöÚÛÀ Cuß¤ßÚº, Cìuõß§À |Pμzøu²® á»\¢v-
ø¯²® BUQμª¨£uØS Czuõ¼ |õmiØS Áõ´¨¦ öPõkU-
Põ©À ¤›mh÷Ú CÁØøÓ uÛ¨£mh •øÓ°À BUQμª¨¦
ö\´x öPõÒÁuØS C¢u AvPõμ¨§ºÁ {øÚÄÖzuÀ SÔ¨¦
ö£¸® EuÂ¯õP Ç¢ux. BP÷Á Cìuõß§ø»²® á»\¢v-
ø¯²® uõ÷Ú BvUP® ö\¾zxÁuØPõP ¤›mhß ÷©Ø-
öPõsh ~m£©õÚ Aμ]¯À vmh®uõß Cx!
•ìuL£õ P©õÀ Cμshõ® Pmh©õP Aμ_US GvμõP P»P®
÷©ØöPõsh÷£õx AÁ›h® Á¢x SÂ¢u £n•® B²u
£»•® ¤›mhÛß uø»ø© Bøn¯º AÔ¢v¸¢u
229
{ø»°Àuõß Á¢x÷\º¢uÚ. BP÷Á Cøu öuÎÁõP AÔ¢-

v¸¢x® AÁº Hß ö©ÍÚ©õP Ç¢uõº? Põ¼§¼ w£PØ£zvÀ
Ási Ási¯õP B²u[PøÍ²® öÁi©¸¢xPøÍ²® HØÔa
ö\ÀÁuØS •ìuL£õ P©õ¾US Hß FUP® AÎUP¨£mhx?
CuØS ÷©»õP, ÷Põ£® Aøh¢uÁøμ¨÷£õÀ £õ\õ[S ö\´x-
öPõsk Tmho £øhPÐhß ÷©õv¯x •ìuL£õ P©õÀ
_¯©õP Gkzu •iÁõ AÀ»x Cìuõß§¼¸¢x ¤›mhß
¤μv{vPÒ Gkzu •iÁõ? Tmho¨ £øhPÒ C¯À£õP
A[Põμõ «x® P»PUPõμºPÎß CμõqÁzvß «x®uõß
uõUSuÀ |hzv°¸UP ÷Ásk®, BÚõÀ ¤›mhß uß PhØ-
£øhø¯ AÝ¨¤ uø»|Pº Cìuõß§¼ß ©UPÒ «x Bzvμ-
‰mk® Áß•øÓ ö\¯ÀPøÍ A¨£mh©õP ¦›¢u÷u JÈ¯
P»PUPõμºPÎß «x G¢u uõUSuÀPøÍ²® ÷©ØöPõÒÍ-
ÂÀø»! AÁºPÐUS G¢uÂu©õÚ w[SPøÍ²® CøÇUP-
ÂÀø»!
÷©¾® •ìuL£õ P©õ¼ß uø»ø©°À C¯[Q¯ P»PU-

PõμºPÒ ¤μuõÚ BUQμª¨£õÍμõÚ ¤›mhß £øhPÒ «x G¢u-
Âu©õÚ uõUSuÀPøÍ²® |hzuÂÀø». ©õÓõP ê¼ê¯õ-
ÂÀ L¤μõßì £øhPÒ «x® ÷PõÛ¯õÂÀ Czuõ¼¯
£øhPÒ «x® ©mk÷© ]Ö]Ö uõUSuÀPøÍ |hzvÚõºPÒ!
¤›miè £øhPÐhß G¢uÂu©õÚ ÷©õuÀPÐ® HØ£h-
ÂÀø»! •ìuL£õ P©õ¼ß uø»ø©°À P»P® ¦›¢uÁºPÒ
«x ÷Põ£® HØ£mi¸UP ÷Ásk©õ°ß Ax L¤μõßì
Aμ_US® Czuõ¼ Aμ_US® ©mk÷© HØ£mi¸UP ÷Ásk®.
HöÚÛÀ CÆÂ¸ |õmk¨ £øhPÒ «xuõß •ìuL£õ
P©õ¼ß £øhPÒ uõUSuÀ |hzvÚ. CÖv°À L¤μõßøé²®
Czuõ¼ø¯²® BUQμª¨¦ ö\´¯Âhõ©À ukzxÂmk,
x¸UQø¯ ¤›mhßuõß BUQμª¨¦ ö\´xöPõshx!
P½L£õÂß CμõqÁzvÚõÀ `Ç¨£mk AÈÂß

ÂÎ®¤À •ìuL£õ P©õÀ {ßÖ öPõsi¸¢u÷£õx, Aø©v
Ehß£õmiß {£¢uøÚPÒ öuõhº£õÚ uPÁÀPøÍ ¤›mhß
Hß J¼£μ¨¦ ö\úx? KμõsiØS •ßÚº C¢u Ehß£õk
øPö¯Êzx Ch¨£mhx Gß£øu AÔ¢x® CÆÁÍÄ Põ»z-
vØS Ax Hß CμP]¯©õP øÁzv¸¢ux? Tmho Aμ_PÎß
BUQμª¨¦PÐUS GvμõP •ìuL£õ P©õÀ ÷£õμõi Á¸QÓõº
230
GßÖ® P½L£õÄ® AÁ¸øh¯ Aμ_® Tmho Aμ_PÐUS
BuμÁõP ÇUQÓõºPÒ GßÖ® ©UPÐUS GkzxUPõmk-
ÁuØPõP ÷©ØöPõÒÍ¨£mh vmhªmh u¢vμ |hÁiUøP
uõ÷Ú Cx? GÆÂu I¯•® CßÔ C¢u ö\¯À£õkPøÍ
¤›mhß vmhªmk ÷©ØöPõsh \vaö\¯Àuõß! HöÚÛÀ
•ìuL£õ P©õø» ÷uõÀÂ°¼¸¢x Põ¨£õØÓÄ®, AÁº
|õmiÀ CμshõÁx ÷£õmi Aμ\õ[Pzøu Aø©¨£uØS
HxÁõP P½L£õÂØS ©μn Ai öPõkUPÄ®, Auß‰»©õP
\ºÁ÷u\ ©õ|õk ©ØÖ® Aø©v ÷£a_Áõºzøu CÖv Ehß-
£iUøP BQ¯ÁØøÓ ÷©ØöPõÒÐ® CÖv PmhzvØS |Pº-
ÁuØPõPÄ® ¤›mhßuõß A¢u SÔ¨¤mh u¸nzvÀ Ehß-
£iUøP°ß uPÁÀPøÍ J¼£μ¨¦ ö\úx! Auß‰»©õP
uÚx Â_Áõ\ªUP øPUT¼¯õÚ •ìuL£õ P©õø» Põ¨-
£õØÔ¯x! P½L£õÂØS® Eì©õÛ¯ Aμ]ØS® ©μn Ai
öPõkzux!
231
•ìuL£õ P©õ¼ß A[Põμõ Aμ_

EÖv¯õP {ø» öPõÒÐuÀ ©ØÖ®
Cuμ |õkPøÍ ÷|μi¯õP
øP¯õÐuÀ
B m]¯ø©¨¤ß PiÁõÍzøu²® vmhÁmh©õÚ

AvPõμzøu²® öPõsh CμshõÁx ÷£õmi Aμ\õ[Pzøu
A[Põμõ |P›À {ÖÂ Aøu {ø» {Özv¯÷uõk •ìuL£õ
P©õ¼ß Cμshõ® Pmh |hÁiUøPPÒ •ØÖ ö£ØÖÂmhÚ.
CuØQøh°À Cìuõß§À Aμ_ AvPõμ©ØÓ £»ÃÚ©õÚ
Aμ\õP Põm]¯Îzux. CμshõÁx Aμ_ A[PõμõÂÀ {ÖÁ¨-
£mk Auß {ºÁõPzøu •ìuL£õ P©õÀ øP°À GkzxU
öPõsh Eh÷Ú÷¯ C¢u Âå¯zøu Põμn©õP øÁzxU-
öPõsk Q÷μUP |õmiß ¤μv{vPÐ® x¸UQ |õmiß
¤μv{vPÐ® £[÷PØS® ©õ|õk JßøÓ ¤›mhß »shÛÀ
Tmi¯x. QÇUS ©õPõn[PÎÀ HØ£mkÒÍ ö|¸UPiUS
wºÄ Põs£uØS C¢u ©õ|õk Tmh¨£mkÒÍx GßÖ
¤›mhß TÔ¯x. £õ›ì |PμzvÀ øPö¯õ¨£ªh¨£mh
ëL£º Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚPøÍ ©Ö£›^»øÚ
ö\´Áx Gß£xuõß CuØS ö£õ¸ÍõS®. HöÚÛÀ HØPÚ÷Á
AvPõμ¨§ºÁ©õÚ Aø©v ©õ|õmiß ‰»©õP wºUP¨£mk
Âmh QÇUS ©õPõn[PÎÀ ö|¸UPiø¯¨ £ØÔ «sk®
ÂÁõvUP ÷Ásk® GßÖ ¤›mhß TÔ¯x. £õ›ì |PμzvÀ
A[RPõμ® ö\´¯¨£mh ëL£º Ehß£iUøP°ß {£¢uøÚ-
PøÍ ©Ö B´Ä ö\´ÁuØS®, Aøu Jmkö©õzu©õP |øh-
•øÓ¨£kzxÁuØS •ß¦ Ax£ØÔ £›^»øÚ ö\´¯
÷Ásk® GßÖ ¤›mhß vmhªmhx. JßÓøμ BskPÐUS
•ß¦ HØ£kzu¨£mh A¢u Ehß£iUøP Esø©°À Auß
232
Kº A®\®Th |øh•øÓ¨£kzu¨£hõ©À Qh¨¤À ÷£õh¨-
£mi¸¢ux. x¸UQ Aμø\ Aa_Özu¾US Em£kzuÄ®
ußÝøh¯ ÷|õUP[PøÍ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØS Cøu
P¸Â¯õP £¯ß£kzvU öPõÒÍÄ®uõß, C¢u Ehß£iU-
øPø¯ ¤›mhß HØ£kzv¯÷u JÈ¯ A¢u Ehß£iUøPø¯
Esø©°À |øh•øÓ¨£kzxÁuØPõP AÀ» GßÓ Esø©
C¨÷£õx EÖv¨£kzu¨£mi¸UQÓx. HöÚÛÀ JßÓøμ
BskPÒ Ax CμP]¯©õP øÁUP¨£mi¸¢x ¤ßÚº, uS¢u
u¸nzvÀ Ax ¤μ÷¯õP¨£kzu¨£mi¸UQÓx. •ìuL£õ
P©õ¼ß P»P |hÁiUøPPÒ •iÄUS Á¸® Âu©õP AÁº
AÈÂß ÂÎ®¤À {ßÖ öPõsi¸¢u÷£õx, AÁøμ
Põ¨£õØÖÁuØPõPÄ® P½L£õøÁ £»ÃÚ¨£kzxÁuØPõP-
Ä® C¢u Ehß£iUøP°À {£¢uøÚPÒ £ØÔ¯ uPÁÀPÒ
J¼£μ¨¦ ö\´¯¨£mhÚ. ëL£º Ehß£iUøPø¯ ©Ö£›-
^»øÚ ö\´ÁuØPõP ¤›mhß AøÇ¨¦ Âkzu »shß
©õ|õk Gß£x J¸ Â÷Úõu©õÚ |hÁiUøP¯õP÷Á ÷uõßÖ-
QÓx. HöÚÛÀ C¢u Ehß£iUøP ¤›miè Aμ_US \õuP-
©õP÷Á Ç¢ux. C¢u Ehß£iUøP°À L¤μõßì |õmkUS
C÷»\õÚ Av¸¨v Ç¢u÷£õx®, Cøu HØÖUöPõÒÁuØS
Ax {º£¢vUP¨£mi¸¢ux. ÷©¾® Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ß «x
÷©ØPzv¯ Aμ_PÒ ö£ØÔ¸¢u E›ø© uÚx Tmho \PõÁõÚ
¤›mhÛÀ uÛ¨£mh ö\õzuõP BQÂhU Tk® GßÖ®
L¤μõßì P¸v¯x, HöÚÛÀ Eì©õÛ¯ ÷£μμ]ØS GvμõÚ
÷£õºUPÍzvÀ Qøhzu öPõÒøÍ¨ ö£õ¸ÎÀ (War Spoils)
¤›mhß ö£¸®£[øP Aøh¢xÂmhx. GÚ÷Á ]›¯õ ©ØÖ®
ê¼ê¯õ BQ¯ ¤μõ¢v¯[øÍ BUQμªzxU öPõsh÷uõk
v¸¨v öPõÒÐ® {ø» L¤μõßêØS HØ£mhx. Ax©mk-
©À» C¢u ¤μõ¢v¯[PøÍ L¤μõßì BUQªzv¸¢uøu¨
ö£õÖzuÁøμ Pøh] Áøμ°À ÂÁõuzvØS›¯ Âå¯©õP÷Á
¤›mhß P¸v¯x! Aø©v Ehß£iUøPø¯¨ ö£õÖzuÁøμ
Czuõ¼ AxSÔzx ªS¢u ÷Põ£zxhß Ç¢ux. HöÚÛÀ
©zv¯z uøμUPhÀ £Sv°À Q÷μUPºPÎß AvPõμ® {ø»-
|õmh¨£kÁøu Ax öÁÖzux. Czuõ¼°ß AvPõμ® {ø»-
öPõÒÍ ÷Ási¯ B]¯ ø©Úº ¤μõ¢v¯zvÀ Q÷μUPzvÀ
AvPõμ® {ø»öPõÒÐ® Âu©õP ¤›mhß ©ØÖ® L¤μõßì
Aμ_PÒ vmhzøu ©õØÔ¯ø©zxÂmhÚ. BÚõÀ ²zu
öPõÒøÍ¨ ö£õ¸mPÎß AvP »õ£® ö£ØÖUöPõÒÐ®
233
÷|õUPzvÀuõß L¤μõßéú® Czuõ¼²® C¢u Ehß£iU-

øP°À P»¢xöPõsk øPö¯õ¨£® Cmi¸¢uÚ.
CuÚi¨£øh°À, C¢u Ehß£iUøPø¯ |øh•øÓ¨-

£kzxÁx ‰»©õP Tmho Aμ_PÎ¾ÒÍ ©ØÓ |õkPÐUS
Qøh¨£øuÂh AvP »õ£® ¤›mhÝUS QøhUS® GßÓ
{ø» Ç¢u÷£õx® Ax Cøu |øh•øÓ¨£kzx® •iøÁ
÷©ØöPõÒÍÂÀø» Gß£x |ßS PÁÛUP ÷Ási¯
Âå¯©õP Ç¨£÷uõk Cx C¯À¦US ©õØÓ©õÚuõPÄ®
ÇUQÓx. GÚ÷Á ¤›mhÝUS EÒ÷|õUP•® CμP]¯
vmh•® ÇUQÓx Gß£x vmhÁmh©õÚ Esø©¯õS®.
Ehß£iUøPø¯ ©Ö£›^»øÚ ö\´¯÷Ásk® GßÖ
¤›mhß C¨÷£õx ÷Põ›UøP GÊ¨¦Áx Tmho Aμ_PÐUS
Ba\›¯® AÎUS® Âå¯©õPÄ® C¯À¦US •μs£õhõÚ-
uõPÄ® ÷uõßÔ¯x. CøuÂh ö£›¯ Ba\›¯©õÚ Âå¯®
GßÚöÁßÓõÀ, Eì©õÛ¯ Aμ]ß \õº£õP C¢u ©õ|õmiØS
J¸ SÊ AøÇUP¨£mi¸¢u A÷u ÷ÁøÍ°À A[Põμõ Aμ]ß
\õº£õPÄ®, J¸ SÊ AøÇUP¨£mi¸¢ux. x¸UQ Aμ_
AÀ»x Eì©õÛ¯ Aμ_ BQ¯ C¢u Cμsk® J÷μ Aμ_uõß
GßÓ Ai¨£øh°À Cìuõß§À Aμ_US ©mk®uõß C¢u
©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÐ® E›ø© ÇUQÓx ÷ÁöÓ¢u
Aμ_US® A¢u E›ø© CÀø». HöÚÛÀ E»P¨÷£õ›À £[S
ö£ØÖ ÷uõÀÂ¯øh¢u Eì©õÛ¯ Aμ_uõß \mhŸv¯õÚ
Aø©v Ehß£iUøP°À £[S öPõÒÁuØS E›ø© ö£ØÓ
Aμ\õS®. C¨÷£õx ©Ö£›^»øÚUS Em£kzu¨£k® Ehß-
£iUøP°À Eì©õÛ¯ x¸UQ Aμ_uõß øPö¯¨£-
ªmi¸¢ux GßÓ Ai¨£øh°À Ax ©mk÷© \mhŸv¯õP
©õ|õmiÀ £[SöPõÒÍ •i²®. BP÷Á G¢uöÁõ¸ |õhõ¾®
CßÝ® A[RP›UP¨£hõu ¦v¯ A[Põμõ Aμ]ß {ø» GßÚ?
GßÖ® Aø©v Ehß£iUøPPøÍ ©Ö£›^»øÚ ö\´²®
\ºÁ÷u\ ©õ|õmiÀ AuØS GßÚ ÷Áø»? GßÖ® ÷PÒÂ
GÊ¨£ ÷Ási¯x Pmhõ¯©õS®. A[Põμõ Aμø\ •u¼À
©õ|õmiÀ P»¢x öPõÒÍ øÁ¨£x; Auß¤ßÚº, Ehß-
£iUøP CÖv¯õUP¨£k® \©¯zvÀ ÷£a_ Áõºzøu°À
£[SöPõÒÐ® J÷μ ¤μv{v¯õP A[Põμõ Aμø\ BUSÁx
BQ¯ vmhzøu {øÓ÷ÁØÖÁuØSzuõß ¤›mhß •ìuL£õ
234
P©õ¼ß ‰»©õP A[PõμõÂÀ CμshõÁx Aμ\õ[Pzøu
E¸ÁõUQ¯x Gß£uØS Cx EÖv¯õÚ Buõμ©õP CÀø»¯õ?
A[Põμõ Aμ_hß Cøn¢x C¢u ©õ|õmiÀ P»¢x

öPõÒÁøu¨ ö£õÖzuÁøμ Aøu Eì©õÛ¯ Aμ_ {μõP›z-
v¸UP ÷Ásk®. HöÚÛÀ Cøu ö\´¯õuvß Põμn©õP Ax
A[Põμõ Aμø\ ©øÓ•P©õP A[RP›zxÂmhx. J÷μ |õmiÀ
Ç Aμ_PÒ Ch® ö£ØÔ¸¨£uõÀ, Gv›PÐhß Aø©v
Ehß£iUøP ÷©ØöPõÒÐ® {ø» £»ÃÚ¨£mk ÷£õÁ÷uõk
ö£¸® |õ\zøu ÂøÍÂUS® ÷©õ\©õÚ |hÁiUøP¯õPÄ®
Cx ÇUQÓx. BP÷Á A[Põμõ Aμ]ß \õº£õP ¤μv{vPÒ
©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÁuØS Q»õL£õ Aμ_ Gvº¨¦
öu›Âzv¸UP ÷Ásk®. BÚõÀ Ax AÆÁõÖ ö\´¯ÂÀø»!
©õ|õmiÀ £[÷PØ£uØPõP •ìuL£õ P©õÀ Cìuõß§À
Aμ]ØS AøÇ¨¦ Âkzv¸¢u÷£õx, Aøu £¯ß£kzv
AÁ÷μõk \©μ\® ö\´x öPõÒÍ •¯Ø]US® AÍÂØS Ax
£»ÃÚ¨£mkU Qh¢ux. ©õ|õmiÀ £[÷PØ£x öuõhº£õP
¤μu© Aø©a\º uÆL¥U £õåõ, •ìuL£õ P©õø» \¢vzu-
÷£õx TÔ¯uõÁx, ""x¸UQ Aμ]ß \õº£õPÄ®, Eì©õÛ¯
÷£μμ]ß \õº£õPÄ® ©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÐ® ¤μv{v-
PÎß SÊ £»©õÚ J¸ SÊÁõP ÇUP÷Ásk®. ÷©¾®
x¸UQ¯ºPÎß \õº£õP Gkzx øÁUS® P¸zx J÷μ
P¸zuõPÄ®, Jmkö©õzu E®©zvß \õº£õP JØÖø©ø¯²®
CnUPzøu²® SÔ¨£uõP ÇUP÷Ásk®. ©õÓõP \a\μÄ-
PøÍ²®, ¤›ÂøÚPøÍ²® öÁÎ¨£kzxÁuõP ÇUPU
Thõx.'' GÛÝ® C¢u ÷Põ›UøPUS ©Ö¨¦ öu›Âzu
•ìuL£õ P©õÀ TÔ¯uõÁx, ""A[PõμõÂÀ EÒÍ ÷u]¯
÷£μøÁ ©mk®uõß Aμ]¯À \õ\Úzvß A[RPõμzøu ö£ØÓ
Aμ\õP ÇUQÓx. Ax |õmiß Bm]¯vPõμzøu •Êø©-
¯õP ö£ØÓuõPÄ® ÇUQÓx. ÷u]¯ ÷£μøÁ°ß ‰»©õPz-
uõß I÷μõ¨¤¯ |õkPÒ E[PÐUS ©õ|õmiØS AøÇ¨ø£
AÝ¨¤°¸UP ÷Ásk®.''
Ca\©¯zvÀ •ìuL£õ P©õ¼ß ÷u]¯ ÷£μøÁ |õmi-

¾ÒÍ J¸ {μ¢uμ AøÁ¯õP E¸öÁkzux. Jß£x ©õu[PÒ
ö\»ÁÈUP¨£mk Auß Aμ]¯À \õ\Ú® Áøμ¯¨£mhx.
P½L£õÂß AvPõμ® ©ØÖ® Q»õL£õ BQ¯ Âå¯® Aμ]¯À
235
\õ\Úzøu ÁøμÁvÀ ö£¸® •mkUPmøh¯õP Ç¢ux.

HöÚÛÀ CÆÂå¯® £À÷ÁÖ \ºaø\PøÍ QÍ¨¤¯÷uõk
BÇ©õP B´Ä ö\´¯¨£h ÷Ási¯ Âå¯©õPÄ® Ç¢ux.
•ìuL£õ P©õ¼ß BuμÁõÍºPÒ CÍ¢x¸UQ¯º C¯UPzøu
\õº¢uÁºPÍõP Ç¢u PõμnzvÚõ¾® ÷u]¯ ÷£μøÁ CÍ¢-
x¸UQ¯ C¯UP ÷£μøÁ GßÖ P¸u¨£mhuõ¾® P½L£õÂß
AvPõμ® ©ØÖ® Q»õL£õ BQ¯ÁØÖUS BuμÁõP CÁº-
PÎøh÷¯ ö£¸® BºÁ•® J¸ªzu P¸zx® {»Â Á¢uõ¾®
Q»õL£õ ©ØÖ® _ÀuõÚz BQ¯øÁ öuõhº¢x {ø»{Özu¨-
£k® GßÖ öÁÎ¨£øh¯õPU TÖ® {º¨£¢u® •ìuL£õ
P©õ¾US HØ£mhx! BP÷Á x¸UQ¯º \õº£õP ©õ|õmiÀ
P»¢x öPõÒÐ® ¤μv{vPÒ SÊ E®©zvß JØÖø©ø¯²®
CnUPzøu²® öÁÎ¨£kzu ÷Ásk® GßÖ ¤μu© Aø©a\º
uÆL¥U £õåõ ÁØ¦Özv¯÷£õx, AuØS £v¾øμ¯õP,
""_ÀuõÚz SÔzu uÁÓõÚ Gsn÷©õ P½L£õÂß ¦ÛuzvØS
w[QøÇUS® {ø»÷¯õ AÓ÷Á Ch® ö£Óõx GßÖ®
_ÀuõÛß Aμ÷\õk Cøn¢x A[Põμõ Aμ]ß ¤μv{vPÒ SÊ
©õ|õmiÀ £[÷PØS® ÁøP°À ÷u]¯ ÷£μøÁø¯ _Àuõß
A[RP›UP ÷Ásk® GßÖ® ÷u]¯¨ ÷£μøÁ Auß Aμ]¯À
\õ\ÚÚzvß •uÀ Âv°À Áøμ¯øÓ ö\´xÒÍx'' GßÖ
•ìuL£õ P©õÀ TÔ²ÒÍõº.
GÛÝ® ÷u]¯¨ ÷£μøÁø¯²® Auß Aμ]¯À
\õ\Úzøu²® A[RP›¨£uØS _Àuõß ©ÖzxÂmhõº.
HöÚÛÀ, ÷u]¯¨ ÷£μøÁ°ß Aμ]¯À \õ\Ú® ö£¯μÍÂØS
Q»õL£zvÀ £õxPõ¨¤ØS EzvμÁõu® AÎzv¸¢uõ¾®
Aøu A[RP›¨£x Gß£x Q»õL£zøu }USÁuØS \©©õS®.
CuØS® ÷©»õP ÷u]¯¨ ÷£μøÁ°ß Aμ]¯À \õ\Ú® G¢uÂu-
©õÚ •ß {£¢uøÚPÐ® CßÔ |õmiß AvPõμ®uõß J÷μ
AvPõμ® GßÖ® Ax E®©zvØS ©mk÷© ö\õ¢u® GßÖ®
E®©õ÷Á \mh® C¯ØÖÁuØS Buõμ‰»©õP ÇUQÓx
GßÖ® E®©zvß CøÓ¯õsø©ø¯ ¤μv{vzxÁ¨£kzx-
ÁuØS ÷u]¯ ÷£μøÁ ©mk÷© •Êø©¯õÚ AvPõμzøu
ö£ØÔ¸UQÓx GßÖ® ²zu® ©ØÖ® Aø©v BQ¯
ÂÁPõμ[PÒ £ØÔ C¢u ÷£μøÁ ©mk÷© •iöÁkUS®
GßÖ®, Áøμ¯øÓ ö\´v¸UQÓx, GÚ÷Á vmhÁmh©õPÄ®
öuÎÁõÚ •øÓ°¾® Cøu _Àuõß HØÖUöPõÒÍ •i¯õx.
236
GÚ÷Á \ºÁ÷u\ ©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÐ® ¤μv{vPÒ £ØÔ
Q»õL£õ Aμ_® A[Põμõ Aμ\® ÷£a_Áõºzøu |hzxÁx
C¯»õu Âå¯©õQÂmhx.
GÛÝ® P½L£õÂß Aμ_ ‰»©õP AÝ¨£¨£mh ©õ|õmk
AøÇ¨ø£ •ìuL£õ P©õÀ HØP ©ÖzxÂmhõº Gß£øu
AÔ¢xöPõsh ÷£õx, Tmho Aμ_PÎß \õº£õP A[Põμõ
Aμ_US uÛ¨£mh AøÇ¨¤uøÇ ¤›mhß AÝ¨¤ øÁzux.
C¢u AøÇ¨¤uÌ A[Põμõ Aμ]ØS ÁÇ[P¨£mh A[RPõμ®
GßÖ P¸u¨£mhx. GÚ÷Á C¢u Cμsk Aμ_PÎß
¤μv{vPÒ SÊ uÛzuÛ¯õP ©õ|õmiÀ P»¢xöPõÒÁuØS
£¯n® ÷©ØöPõshÚ. P½L£õÂß Aμ_ \õº£õP ¤μu©
Aø©a\º uÆL¥U £õåõÂß uø»ø©°À J¸ SÊÄ®
A[Põμõ Aμ]ß \õº£õP £Rº éõª° ö£Ú uø»ø©°À J¸
SÊÄ® ¤›mhÝUS ö\ßÓÚ. Q.¤. 1921 ¤¨μÁ›°À »shß
©õ|õk |hzu¨£mhx.
Cμsk SÊUPÎß \õº£õP ÷£a_ Áõºzøu |hzx® AvPõμzøu
P½L£õ Aμ]ß SÊ A[Põμõ Aμ]ß SÊÄUS ÂmkU
öPõkzuÀ
©õ|õmiß ÷£a_Áõºzøu ÷©øá°À Ç SÊUPÐ®
A©º¢u÷£õx ¤μu© Aø©a\º uÆL¥U £õåõ Cìuõß§À
Aμ_U SÊÂß uø»Áº GßÓ •øÓ°À GÊ¢x ©õ|õmiÀ
÷£_ÁuØS EÒÍ u[PÍx E›ø©ø¯ A[Põμõ Aμ_U SÊÂß
uø»Áº £Rº éõª° ö£ÚSUS ÂmkU öPõk¨£uõPÄ®,
Cμsk SÊUPÎß \õº£õP ÷£a_ Áõºzøu°À, P»¢x öPõsk
x¸UQ |õmiß A¤»õø\PøÍ {ø»{Özu ÷Ásk® GßÖ®
TÔÚõº. Cuß¤ßÚº Cìuõß§À ¤μv{vPÒ Aø©v¯õP
Ç¢uõºPÒ. A[Põμõ Aμ]ß SμÀ ©mk÷© ©õ|õmiÀ
J¼zux!
©õ|õmiß xÁUPzvÀ ¤›mhÛß »õ´k áõºä,
L¤μõßêß ÷©õßê¯º ¤›¯ß ©ØÖ® Czuõ¼°ß PÄsm
L£õºéõ BQ÷¯õº ©õ|õmiß ÷|õUP® £ØÔ ÷£]ÚõºPÒ.
²zuzvÀ Dk£mh |õkPÎøh÷¯ CnUPzøu HØ£kzxÁx-
uõß Cuß ÷|õUP® GßÖ® Aø©v Ehß£iUøP°À ]»
©õÖuÀPøÍ öPõsk Á¸ÁuØS Tmho Aμ_PÒ u¯õμõP
237
ÇUQßÓÚ GßÖ®, SÔ¨£õP Q÷μUP |õmiØS AÎUP¨-

£mh E›ø©PÒ SÔzx ©õØÓ[PøÍ öPõsk Á¸ÁuØS
Tmho Aμ_PÒ Â¸®¦QßÓÚ GßÖ® CÁºPÒ ÂÍUQ-
ÚõºPÒ. ]Ó¨¦USÊ JßøÓ HØ£kzv Cì«º |PμzvÀ
EÒÑº Áõ]PÎß {ø»ø©ø¯ B´Ä ö\´²® £oø¯
AuØS JxUP ÷Ásk® GßÖ AÁºPÒ •iÄ ö\úõºPÒ.
÷©¾® C¢uU SÊ ÷©ØöPõÒÐ® •iÄ Cμsk uμ¨¤Úº-
PøÍ²® Pmk¨£kzx® GßÖ® AÁºPÒ TÔÚõºPÒ.
Cì«¸US ]Ó¨¦U SÊøÁ AÝ¨¦® ÷¯õ\øÚø¯ A[Põμõ
Aμ]ß ¤μv{vU SÊÂß uø»Áº £Rº éõª° ö£Ú HØÖU
öPõshõº. BÚõÀ Q÷μUP® Cøu vmhÁmh©õP {μõP›zx-
Âmhx. CuÚõÀ A[Põμõ ¤μv{vPÐ® ÷£a_ ÁõºzøuU
SÊÂß uø»Áº £Rº éõª° ö£ÚS® Cμsk SÊUPÎß
\õº£õP ÷£]ÚõºPÒ. J¸ QÔìuÁ Bm]¯õÍ›ß RÌ Cì«øμ
EÒ ÂÁPõμ[PÎÀ _u¢vμ©õP C¯[S® ©õPõn©õP BUP-
»õ® GßÖ ÷¯õ\øÚ TÔÚõºPÒ. GÛÝ® Tmho Aμ_PÒ
AøÚzx® Cøu HØP ©ÖzxÂmhÚ. ê¼ê¯õøÁ Âmk
öÁÎ÷¯Ô Aøu x¸UQ¯ºPÎh® J¨¦Â¨£uõP EÖv¯Îzu
L¤μõßì C¢u ÁõUSÖvø¯ {øÓ÷ÁØÖÁuõPÄ® EÖv-
¯Îzux. x¸UQ²hß ÁºzuP® ¦›¢xÁ¸® Cuμ |õkPÐUS
GvμõP L¤μõßì |õmiØS J¸ ÁºzuP E›ø©ø¯ AÎ¨£øu
£Rº éõª° ö£Ú HØÖU öPõshøuz öuõhº¢x x¸UQUS®
L¤μõßêØS® Cøh°À CÆÂå¯zvÀ J¨£¢u®
HØ£mhx.
GÛÝ® »shß ©õ|õk ÷uõÀÂ²ØÓx, L¤μõßì ©ØÖ®

x¸UQ°ß ¤μv{vPÎß SÊUPÐUS ©zv°À J¨£¢u®
JßÖ HØ£kzu¨£mhøuz uÂºzx ÷ÁöÓ¢u •iÄPÐ®
HØ£hõu {ø»°À ©õ|õk •iÄUS öPõskÁμ¨£mhx.
Cìuõß§À ©ØÖ® A[Põμõ BQ¯ Ç ¤μv{vPÎß
SÊUPÐ® |õk v¸®¤¯ Eh÷Ú÷¯ £Rº éõª° ö£Ú
L¤μõßêh® øPö¯Êzvmh J¨£¢uzøu HØ£uØS
•ìuL£õ P©õÀ ©ÖzxÂmhõº. Cuß ¤ßÚº öÁÎ
ÂÁPõμ Aø©a\º £uÂ°¼¸¢x CμõâÚõ©õ ö\´²®
{º£¢u {ø»US £Rº éõª° ö£Ú EÒÍõÚõº. Cuß ¤ßÚº
AÁº •ìuL£õ P©õ¼ß Gvº£õÍºPÐhß Cøn¢x
ö\¯À£hz öuõh[QÚõº.
238
©õ|õmiØS AÝ¨¤ øÁUP¨£mh SÊ AuØS AÎUP¨-
£mh AvPõμ GÀø»ø¯ «Ô ö\¯À£mk Âmhx GßÖ®,
BP÷Á C¢u SÊ HØ£kzv¯ AøÚzx wº©õÚ[PÐ®
ö\À¾£i BPõx GßÖ® |õk AÁØøÓ HØ£uØ÷Põ AÀ»x
A[RP›¨£uØ÷Põ C¯»õx GßÖ® L¤μõßì Aμ_US
•ìuL£õ P©õÀ Piu® GÊvÂmhõº.
L¤μõßêØS® A[Põμõ Aμ_US® Cøh°À ÷£a_

Áõºzøu |øhö£ØÓx. Cuß •iÁõP Q.¤. 1921 AU÷hõ£º
20&À CÆÂ¸ Aμ_PÐUS® ©zv°À Kº J¨£¢u® øPö¯Êz-
uõÚx. CvÀ ]›¯õøÁ J¨£øhzx ÂkÁuØS L¤μõßì
J¨¦U öPõshx. ÷©¾® x¸UQUS® ]›¯õÄUS® Cøh-
°¾ÒÍ GÀø»PøÍ wº©õÛ¨£uØS Ç Aμ_PÐ® J¨¦U-
öPõshÚ. C¢u J¨£¢uzvß öuõhºa]¯õP L¤μõßì
ê¼ê¯õÂ¼¸¢x uÚx £øhPøÍ öÁÎ÷¯ØÔÂmhx.
CÆÁõÓõP ©ØÓ Aμ_PÐhß •ìuL£õ P©õÀ ÷|μi¯õP
EÓÄPøÍ HØ£kzvU öPõshõº. Ax÷£õ»÷Á Q»õL£õ
Aμ_ Ç¢x öPõsi¸US®÷£õ÷u ©ØÓ Aμ_PÐ® AÁ¸hß
öuõhº¦ öPõsk J¨£¢u[PøÍ HØ£kzvU öPõshÚ.
CÆÁõÖ A[Põμõ Aμ_hß ©ØÓ |õkPÒ Çuμ¨¦ EÓÄPÒ
öuõhº£õÚ ÂÁPõμ[PÎÀ ÷|μi¯õP Dk£kÁuØS
Bμ®¤zuÚ.
BP÷Á I÷μõ¨¤¯ Aμ_PÒ •ìLu£õ P©õÀ «xÒÍ
A¤©õÚzøu öÁÎUPõmhz öuõh[QÚ. L¤μõßéú®
Czuõ¼²® AÁ¸hß ö|¸UPzøu HØ£kzvU öPõÒÁuØS
•¯Ø]PÒ ÷©ØöPõshÚ. A÷u ÷ÁøÍ°À \ºÁ÷u\
ÂÁPõμ[PÎÀ AÁ¸US ¤›mhß öÁÎ¨£øh¯õP BuμÄ
Põmhz öuõh[Q¯x. BÚõÀ Q÷μUPzøu¨ ö£õÖzu Áøμ
x¸UQ°ß «x öÁÖ¨¦nºøÁ PõmiÁ¢ux.
÷©¾® μè¯õ÷Áõk® •ìuL£õ P©õÀ öuõhº¦ öPõsk
Auß EuÂø¯ |õiÚõº μè¯õÂÀ P®³Ûé Aμ_ {ÖÁ¨-
£mi¸¢u {ø»°À A¢|õk E»P ²zuzv¼¸¢x öÁÎ÷¯Ô-
Âmhx. uÚx Aμ_US μè¯õÂh® A[RPõμ® ö£Ö®
ÁøP°À £y® £Svø¯ μè¯õÂh® J¨£øhzxÂmk
x¸UQ¯º \õº£õP J¸ |m¦ Ehß£iUøPø¯ AuÝhß
HØ£kzvU öPõÒÍ •ìuL£õ P©õÀ •¯Ø] ö\úõº. BP÷Á
239
CuØS μè¯õ \®©u® öu›Âzux. HöÚÛÀ Cuß Põμn©õP

AuØS GÆÂu |èh•® CÀø»! Cì»õzvØS GvμõP
Ç¨£uõ¾® Q»õL£õ Aμ_ {ø»zv¸¨£uØS GvμõP
Ç¨£uõ¾® μè¯õ, A[Põμõ Aμ_hß CnUP©õP |h¢x
öPõshx. GÚ÷Á ¤›mhÝUS GvμõPÄ® Q»õL£õ Aμ_US
GvμõPÄ® •ìuL£õ P©õø» Bu›zx μè¯õ Q.¤. 1921 ©õºa
16&À £y® £Svø¯ GkzxUöPõskÂmhx. CuØS •ß£õP
Czuõ¼ uÚx _¯ Â¸¨£¨£i A¢uõ¼¯õøÁ x¸UQ°h®
J¨£øhzxÂmk Q.¤. 1921 áÚÁ›°À öÁÎ÷¯ÔÂmhx.
CÆÁõÓõP L¤μõßì, Czuõ¼ ©ØÖ® μè¯õ BQ¯ |õkPÒ
A[Põμõ Aμ_US BuμÁõP \õ´¢xÂmh PõμnzuõÀ
•ìuL£õ P©õ¼ß £»® ÷©¾® AvP›zux.
240
Q÷μUP |õmkhß Ç¢x Á¢u

¤μa]øÚUS ÷£õº ‰»©õP
•ìuL£õ P©õÀ wºÄ PõquÀ
» shß ©õ|õk ÷uõÀÂ²ØÓøu Akzx, L¤μõßì,

Czuõ¼ ©ØÖ® μè¯õ BQ¯ |õkPÐhß •ìuL£õ P©õÀ
Ehß£iUøP ö\´x öPõshuõÀ ²zu ÂÁPõμ[PÒ öuõhº-
£õP Q÷μUP |õmkhß ©mk®uõß CßÝ® wºÄ Põn-
÷Ási°¸¢ux. C¢u ¤μa]øÚø¯ •ìuL£õ P©õÀ
•iÄUS ÂmkÂkÁx AÀ»x C¢u wÂμ©õÚ ¤μa]øÚUS
÷£õº ‰»® wºÄ Põs£x BQ¯ Cμsk ÁÈPÒuõß Ç¢uÚ.
CuÚi¨£øh°À •ìuL£õ P©õÀ Q÷μUPzvØS GvμõP ÷£õº
öuõk¨£uØS u¯õμõÚõº.
BP÷Á AÁº B²u[PÒ, ÷£õº uÍÁõh[PÒ ©ØÖ® öÁi-
©¸¢xPÒ BQ¯ÁØøÓ SÂ¨£uØS HØ£õkPÒ ö\ú÷uõk
CμõqÁzvß £»zøu E¯ºzxÁuØS®, •¯Ø] ÷©Ø-
öPõshÚº. B²u[PÐ® öÁi ©¸¢xPÐ® ö£¸® SÂ¯»õP
AÁ›h® Á¢x ÷\º¢uÚ. μè¯õÂ¼¸¢x AÝ¨¤ øÁUP¨-
£mh B²u[PÐ®, öÁi©¸¢xPÐ® ÷£õì ÷£õμì
(Bosphorus) £Sv°¾ÒÍ ¤›miè ÁÈzuhzvß ÁÈ¯õPÄ®
P¸[PhÀ ÁÈ¯õPÄ® •ìuL£õ P©õø» Á¢uøh¢uÚ.
ê¼ê¯õÂ¼¸¢x L¤μõßì uÚx £øhPøÍ Áõ£ì
ö£ØÖU öPõsk öÁÎ÷¯ÔÂmhx. GÚ÷Á x¸UQ¯
£øhPÒ A[S {ø» öPõskÂmhÚ. CμõqÁzøu £»¨-
£kzxÁuØPõP HÓUSøÓ¯ Gs£uõ°μ® x¸¨¦UPÐUS
÷©ØS •P©õP ö\ßÖ {ø» öPõÒÐ®£i EzuμÂh¨£mhx.
CußÂøÍÁõP PÁø» öPõsh Q÷μUP £øhPÒ u[PÐUS
241
GvμõPzuõß ÷£õº u¯õ›¨¦PÒ |øhö£ÖQßÓÚ Gß£øu

Enº¢x öPõshx. I÷μõ¨¤¯õ |õkPÒ uÚUS GvμõP ÇU-
QßÓÚ Gß£øu²® ¤›mhÝ® ußøÚ ¦ÓUPozxÂmhx
Gß£øu²® Q÷μUP® AÔ¢x öPõshx, ÷©¾® uÚUS GvμõP
¤›mhß x¸UQø¯ ysiÂkQÓx Gß£øu²® Ax AÔ¢x
öPõshx.
x¸UQUS GvμõP Q÷μUP® •u¼À ²zuzøu xÁUSuÀ

Tmho Aμ_PÎß AÝ©vø¯ ö£Óõ©÷»÷¯ x¸UQUS
GvμõP uõUSuø» xÁUQ Âh÷Ásk® GßÖ Q÷μUP® •iÄ
ö\úx. HöÚÛÀ Tmho Aμ_PÒ uÚUS GvμõP ÇU-
QßÓÚ Gß£øu Ax EÖv ö\´x öPõshx. x¸UQUS GvμõP
uõUSuÀ öuõk¨£uØS Q÷μUP® u¯õμõQÂmhx Gß£øu
AÔ¢x öPõsh Tmho Aμ_PÒ Q÷μUPzvØS®, x¸UQUS®
\©μ\® ö\´x øÁUS® ÷|õUPzxhß J¸ vmhzøu •ß
øÁzux. GÛÝ® Czvmh®, ÷£õøμ uõ©u¨£kzxÁuØS
÷©ØöPõÒÍ¨£mh u¢vμ® GßÖ® Cøu £¯ß£kzv x¸UQ
uÚx £øh £»zøu ö£¸UQUöPõÒÐ® GßÖ® Q÷μUP®
Gso¯x. GÚ÷Á Tmho Aμ_PÐUS £v»Î¨£uØS
•ß£õP÷Á x¸UQUS GvμõÚ uõUSuø» Ax xÁUQÂmhx.
Q÷μUP¨£øhPÐUS® x¸UQ £øhPÐUS® Cøh°À ÷£õº
‰shx. ÷©¾® C¢u¨ ÷£õº HÓUSøÓ¯ JßÓøμ Á¸h[-
PÐUS }izx Á¢ux.
x¸UQUS® Q÷μUPzvØS® £øPø© HØ£mh Eh÷Ú÷¯
Tmho Aμ_PÒ uõ[PÒ CÆÂå¯zvÀ |k{ø» ÁQ¨£uõP
AÔÂzuÚ. GÛÝ® C¢u |k{ø» Â÷Úõu©õÚ Âå¯©õP
Ç¢ux. HöÚÛÀ Eì©õÛ¯ Aμ_ CßÝ® ¤›mhÛß
wÂμ©õÚ BUQμª¨¤À Ç¢x Á¸ÁuõÀ Ax Tmho Aμ_-
PÎß BUQμª¨¤Àuõß ÇUQÓx GßÖ \ºÁ÷u\ AÍÂÀ
P¸u¨£mhx. GÚ÷Á x¸UQ°À GzuøP¯ ²zu® |øh-
ö£ØÓõ¾® Ax \¢÷uPªßÔ BUQμª¨£õÍºPøÍ £õvUPU-
Ti¯ Âå¯©õPzuõß ÇUS®. BP÷Á GÆÁõÖ AÁºPÒ
|k{ø» ÁQUP •i²®! ²zu® HØ£mhõÀ, AvÀ Q÷μUP
Aμø\ Bu›¨£xuõß C¯À£õP AÁºPÒ ÷©ØöPõÒÍ
÷Ási¯ {ø»¯õS®. BÚõÀ C¢u `Ç¼À |k{ø» ÁQzuÀ
Gß£x A\õuõμn Âå¯®uõß! Ç¢u÷£õv¾® |k{ø»ø¯
242
Tmho Aμ_PÒ wÂμ©õP Pøh¤izx Á¢uuõÀ Q÷μUP®
SÇ¨£zvØS EÒÍõS® {ø» HØ£mhx. HöÚÛÀ
¤›mhÝ® ©ØÓ uÚx Tmho \PõUPÐ® Aøu øP PÊÂ
ÂmhÚ! C¯À£õP \μnøh¢x Âmk ÷£a_ ÁõºzøuUS
ö\À¾® •iøÁ Q÷μUP® ÷©ØöPõsi¸UP ÷Ásk®.
BÚõÀ Ax AÆÁõÖ ö\´¯ÂÀø», ©õÓõP Ax ÷£õøμ
öuõhº¢x ÷©ØöPõÒÁv÷»÷¯ EÖv¯õP Ç¢ux. Cuß
ÂøÍÁõP x¸UQUS® Q÷μUPzvØS® ©zv°À |kÁμõP
ö\¯À£kÁuØS ¤›mhß •ßÁ¢ux. BÚõÀ Aøu Q÷μUP®
vmhÁmh©õP ©ÖzxÂmhx. C¢u \©μ\® SÔzx Q÷μUP®
Ga\›UøPø¯ ÷©ØöPõshx. HöÚÛÀ •ìuL£õ P©õ¾US
¤›mhß AÎzx Á¸® BuμøÁ Q÷μUP Aμ_ øÁzv¸¢ux.
BP÷Á ¤›mhÛß \©μ\zøu {μõP›zxÂmk Ax öuõhº¢x
÷£õ›mk Á¢ux.
C¢u Ç |õkPÐUS® Cøh°À |h¢x Á¢u ÷£õ›À HØÓ

CÓUP[PÒ Ç¢x Á¢uÚ. ÷©¾® ©ØÓ ÷£õºPøÍ¨ ÷£õ»
vmhªmk |hzu¨£mh ÷£õμõP CÀ»õ©À, Cx öPõ›À»õ
•øÓ ÷£õμõP ©õÔ¯x. Q.¤. 1922 ©õºa 23&À CìQöåíº
©ØÖ® AL¨¯õß Pμîéº £Svø¯ ÷|õUQ ÷|õUQ Q÷μUP¨
£øhPÒ •ß÷ÚÔa ö\ßÓx. HöÚÛÀ C¢u¨ £Sv°À ÷£õº
•UQ¯zxÁ® Áõ´¢u Cμ°À÷Á uh® Aø©¢v¸¢ux.
AL¨¯õß Pμîéøμ ö\õØ£ |õmPÐUS ©mk÷© Q÷μUP¨
£øhPÒ BUQμª¨¦ ö\´¯ •i¢ux. HöÚÛÀ Q.¤. 1922
H¨μ¼ß xÁUPzvÀ ÁhUS ©õPõnzvÀ A´ß Jm÷hõ
£Sv°À vmhÁmh©õÚ ÷uõÀÂø¯ \¢vzuuõÀ £¹ìéõ
£Svø¯ ÷|õUQ ¤ßÁõ[S® {ø»US Q÷μUP¨ £øhPÒ
uÒÍ¨£mhÚ.
Cuß¤ß Q.¤. 1922 áüø»°À £øhPøÍ vμmi,
Cìuõß§À «x uõUSuÀ öuõkUP Q÷μUP® •iÄ ö\´-
v¸¢ux. Cìuõß§À |Pμzøu BUQμªUP •¯Ø] ö\ú-
÷£õx, Tmho¨ £øhPÎß uø»ø© uÍ£v öáÚμÀ
í›[Uhß SÖURk ö\´x Aøuz ukzxÂmhõº.
Cuß¤ßÚº Q÷μUP¨ £øhPÒ QÇUS •P©õP |Pº¢x
Cμ°À÷Á uhzøu Aøh¢uÚ. A[S AøÁ x¸UQ¯ £øh-
PÐhß ÷|¸US ÷|º ÷©õvÚ.
243
x¸UQ°ß B²u¨ £øhUS Cì©z £õåõ uÍ£v¯õP

Ç¢uõº. Q÷μUP £øhPÎß uõUSu¾US AÁº £zx
|õmPÍõP £v»i öPõkzx Á¢uõº. GÛÝ® £v÷ÚõμõÁx
|õÒ x¸UQ°ß •ßÚo ÷£õº •øÚ¯õÚ Szøí¯õ
£Sv°À Q÷μUP¨ £øhPÒ BÇ©õP Fk¸ÂÂmhÚ. C¢u
uõUSuÀPøÍ uk¨£uØS JßÓß¤ß JßÓõP £» uõUSuÀ-
PøÍ Cì©z £õåõ ÷©ØöPõshõº. BÚõÀ AÁøμa _ØÔ
Q÷μUP¨£øhPÒ £i¨£i¯õP •ß÷ÚÔ Á¢xÂmhÚ. öuß
£Sv°À {ø»öPõsi¸¢u Q÷μUP CμõqÁzvß £øh¨-
¤›Ä AL¨³ß PμõøÁ øP¨£ØÔÂmk, ÁhUS £Svø¯
øP¨£ØÖÁuØPõP •ß÷ÚÔÚ. CÆÁõÖ ÷£õº öuõhº¢x
EUQμ©õÚ •øÓ°À |h¢x Á¢ux. Ç |õkPÎ¾® ªPÄ®
ö|¸UPiUS EÒÍõÚx. GÛÝ® CÖv {ªh® Áøμ
÷£õ›kÁx u[PÍx ÷u]¯ Phø© GßÖ Ç|õkPÎß
uÍ£vPÐ® P¸vÚõºPÒ.
Czu¸nzvÀ •ìuL£õ P©õÀ ²zu PÍzvØS Á¢x
÷\º¢uõº. AÁ¸US x¸UQ CμõqÁzvß uø»ø© uÍ£v
\[Ph©õÚ ö\´vø¯ TÔÚõº. {»Áμzøu •Êø©¯õP B´Ä
ö\ú ¤ßÚº, ²zuzøu {ÖzvÂmk EhÚi¯õP QÇUS
£SvUS v¸®¦©õÖ •ìuL£õ P©õÀ PmhøÍ°mhõº.
x¸UQ¨-£øhPÒ ¤ßÁõ[SÁuØS •¯Ø] ö\úx. HöÚÛÀ
ö£¸® |èh[PøÍ \¢vzuuõÀ |®¤UøPø¯ Ax CÇ¢-
v¸¢ux. CμõqÁ ÁsiPÎÀ HØÔU öPõÒÍ C¯ßÓÁØøÓ
HØÔU- ö Põsk x¸UQ CμõqÁ® ¦Ó¨£mhx. ö£sPÐ®
SÇ¢øu-PÐ® ÷\õºÄØÓÁºPÍõP ÁsiPøÍ ¤ßöuõhº¢x
ö\ßÖ öPõsi¸¢uõºPÒ. åP›¯õøÁ Aøh¢u÷£õx
x¸UQ¨- £ øhPÒ ¤ßÁõ[SuÀ •iÄØÓx. C¢{ø»°À
•ìuL£õ P©õÀ CèQöåí›¼¸¢x Cμ°À ‰»©õP
A[PõμõÄUS ¦Ó¨£mka ö\ßÓõº.
Q÷μUPzxhß ÷£a_ Áõºzøu öuõh[Q¯x. BÚõÀ Ax
÷uõÀÂ²ØÓx. •ìuL£õ P©õÀ öPõk¨£uØS u¯õμõP Ç¢u
\¾øPøÍ ö£ØÖU öPõÒÍ Q÷μUP® ©ÖzxÂmhx. GÚ÷Á
÷£õº {Özu® HØ£kÁuØS G¢u AÔSÔ²® Põn¨£h-ÂÀø».
x¸UQ¯ºPÎß Pmk¨£õmk EnºÄ uÍº¢x ÷£õ°¸¢ux.
÷u]¯¨ ÷£μø\ Tmi¯ £» Tmh[PÎÀ Áß•øÓ¨
244
÷£õUSPÒ AvP›zv¸¢uÚ. •ìuL£õ P©õÀ «x® AÁμx
uÍ£vPÒ «x® GvºU Pm]°Úº u[PÒ Bzvμ[PøÍ öPõmiz
wºzuõºPÒ. •ìuL£õ P©õø» Bu›¨£vÀ, EÖv¯õP Ç¢u-
ÁºPÒTh Bmh® Psh÷uõk SÇ¨£zvØS® PÁø»US®
EÒÍõÚõºPÒ.
•ìuL£õ P©õÀ uÚx uø»ø©¯PzvØS v¸®¤Úõº,

uÍ£vPÒ u[PÐUSÒ ªPÄ® ÂμUv¯øh¢u {ø»°À
Eøμ¯õiU öPõsi¸¢uõºPÒ AÁºPøÍ EØ\õP‰mkÁuØS
AÁº •¯Ø]zuõº. ""Cμ°À÷Á uhzvß •UQ¯zxÁ® GßÚ?
CìQöåíº AÀ»x ©ØÓ G¢u |Pμzvß •UQ¯zxÁ®
GßÚ? JßÖªÀø»! CμõqÁ®uõß •UQ¯©õÚx, Ax
CßÝ® £»ÃÚ©õÚuõP÷Á ÇUQÓx. CßÝ® |õßS Áõμ
Põ»zvÀ |õ® Gv›PøÍ öÁØÔ öPõÒ÷Áõ®'' CÆÁõÖ
•ìuL£õ P©õÀ ÷£]Úõº. AÁº TÖÁøu SÇ¨£z÷uõk
ö\Â²ØÓ uÍ£vPÒ AÁøμ SÇ¨£z÷uõk £õº¨£uØS AÁº
AÔÃÚ©õP ÷£_QÓõº GßÖ® P¸vÚõºPÒ.
÷£õº öuõhº¢x |øhö£ØÖ Á¢ux, Q÷μUP¨ £øhPÒ

öuõhº¢x •ß÷ÚÔU öPõsi¸¢uÚ. öáÚμÀ £õ¦»õ[
Gß£Á›ß Q÷μUP CμõqÁzvß £øh¨ ¤›Ä ÷©ØS ìP›¯õ-
ÂÀ SÂUP¨£mi¸¢uuõÀ x¸UQ¯ºPÒ AL¨³ß_μõøÁ
Âmk öÁÎ÷¯Ö® {º£¢u® HØ£mhx. Á»x £UP ÷\øÚ
ö£¸® ]μ©zvØS® ¤ßÚº ußøÚ £õxPõzxU öPõshx.
Chx£UP ÷\øÚø¯¨ ö£õÖzuÁøμ JßÓß ¤ß JßÓõP £»
£SvPøÍ ÂmkU öPõkzx ¤ß Áõ[QU öPõsi¸¢ux.
AÀAäÁä GßÓ Qμõ©zvÀ •ìuL£õ P©õ¼ß uø»ø©¯P®
Aø©¢v¸¢ux. AÁº Kº AøÓ°À Ç¢uÁõÖ PmhøÍ
¤Ó¨¤zx Á¢uõº. CμõqÁzvß uø»ø©z uÍ£v¯õP
Cì©z £õåõ Ç¢xÁ¢uõº. öuõhº¢x |h¢u ÷£õ›À
©Ö£i²® x¸UQ CμõqÁ® ÷uõØPiUP¨£mhx. u[PÍx
{ø»PÎ¼¸¢x ¤ßÁõ[S©õÖ x¸¨¦PÐUS PmhøÍ°k-
Áuõ AÀ»x u[PÍx {ø»PÎÀ öuõhº¢x {ø»zv¸US©õÖ
PmhøÍ°kÁuõ GßÖ öu›¯õ©À uÍ£vPÒ SÇ¨£zvÀ
Ç¢uõºPÒ. u[PÍx {ø»PÎ¼¸¢x |Pμõ©À Ç¢x-
öPõsk uõUSu¼À Dk£mhõÀ J¸ ÷ÁøÍ |õ\® HØ£kÁ-
uØS ]Ôx Áõ´¨¦PÒ ÇUQßÓÚ. BÚõÀ {ø»°¼¸¢x
245
¤ßÁõ[QÚõÀ, \¢÷uPªßÔ |õ\® HØ£mkÂk® GßÖ

•ìuL£õ P©õÀ Enº¢x öPõshõº. GÚ÷Á CμõqÁ®
¤ßÁõ[SÁuØS GvμõP AÁº •iÄ ö\úuõÀ ö£¸®
ö|¸UPi°À £øhPÒ ]UQ°¸¢uÚ.
öÁØÔ ö£Ö® {ø»°À Ç¢x® Tmho Aμ_PÎÀ

ö|¸UPi¯õÀ Q÷μUP CμõqÁ® ¤ßÁõ[SuÀ
Q.¤. 1922 ö\¨h®£º 7&® ÷uv |ÒÎμÄ Cμsk ©oUS

Q÷μUP CμõqÁ® ÷£õ›kÁøu øPÂmkÂmk ¤ßÁõ[S-
ÁuØS xÁ[Q¯x GßÓ ö\´v AÔÂUP¨£mhx. CuÚõÀ
¤ßÁõ[QU öPõsi¸¢u x¸UQ CμõqÁ® Q÷μUP¨ £øh-
PÎß £UP® v¸®¤ uõUSuÀ |hzu Bμ®¤zux. Q÷μUP
CμõqÁ® \Põ›¯õÄUS A¨£õÀ ¤ßÁõ[Qa ö\ßÓ ¤ßÚº
AÚy¼¯õÂßCμ°À÷Á uhzvß A¸Q¼¸¢u u[PÒ
•¢øu¯ {ø»US v¸®¤¯x. ÷£õøμ {ÖzvUöPõsk
v¸®¤a ö\À¾® ÁÈ ö|kQ¾® EÒÍ Qμõ©[PøÍ Q÷μUP¨-
£øh wUQøμ¯õUQÚ. uspº QnÖPøÍ Q÷μUPºPÒ öÁi
øÁzx uPºzuõºPÒ. PõÀ|øhPøÍ Kmia ö\ßÓõºPÒ.
AÁºPÒ •ßÄ Á¢u JÆöÁõ¸Áøμ²® öPõø» ö\úõºPÒ.
¡ØÖUPnUPõÚ ø©ÀPÐUS |õ\zøu HØ£kzvÂmk
CÖv¯õP Cì«›¼¸¢x Áõ£ì BÚõºPÒ. ö\¨h®£º 9&À
J¸ x¨£õUQ ÷uõmhõøÁU Th £¯ß£kzuõ©À x¸UQ
CμõqÁ® Cì«øμ øP¨£ØÔ¯x. GÛÝ® Q÷μUPºPÎß
BUQμª¨£õÀ HØ£mh Aøh¯õÍ[PøÍ AÈ¨£uØPõP
x¸UQ¨ £øh Cì«º |Pμzvß £õv £SvPøÍ G›zxÂmhx.
¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ Tmho Aμ_PÒ
Aø©v Ehß£iUøP HØ£kzu ÷Ásk® GßÖ ÷Põ›Ú. Q.¤.
1922 ö\¨h®£À 11&À Aø©v Ehß£iUøP ÷£a_Áõºzøu
|øhö£ØÓx. Q÷μUPºPÒ uμõUQ¯õ £Sv°¼¸¢x ©õ›ä
£Sv Áøμ²ÒÍ Ch[PøÍ ÂmkÂmk öÁÎ÷¯Ô-
ÂmhõºPÒ. CÆÁõÓõP x¸UQUS® Q÷μUPzvØS® Cøh°À
HØ£mh ÷£õº •iÄUS Á¢ux.
•ìuL£õ P©õ¾US® Q÷μUPºPÐUS® Cøh°À HØ£mh
÷£õº \®£Á[PÒ öuõhº£õÚ Esø©¯õÚ Âå¯[PÒ
CÆÁõÖuõß Ç¢uÚ÷Á uÂμ ÷©ØPzv¯ºPÒ ]zu›zxU
TÖÁx÷£õÀ CÀø». •ìuL£õ P©õ¾US® Q÷μUPºPÐUS®
246
Cøh°À vmhÁmh©õÚ •øÓ°À ÷£õº HØ£mh÷£õx,
Q÷μUPºPÐUS ÷uõÀÂ HØ£mhuõÀ AÁºPÒ ¤ßÁõ[Qa
ö\À» ÂÀø» GßÖ \®£Á[PÒ |©US _miU PõmkQßÓÚ.
©õÓõP ÷£õ›À Q÷μUPºPÎß øP K[Q°¸¢u÷£õx uõß
AÁºPÒ ÷£õºUPÍzv¼¸¢x ¤ßÁõ[Qa ö\ßÓõºPÒ.
Aa\©¯zvÀ x¸UQ¯ CμõqÁ® ÷uõÀÂø¯ uÊÂ°¸¢ux
Gß£÷uõk AøÁPÒ |®¤UøP¯ØÖ uÍº¢v¸¢uÚ.
\ºÁ÷u\ AÍÂÀ Q÷μUP |õmiØS HØ£kzu¨£mh

ö|¸UPi°ß Põμn©õP÷Á Q÷μUP CμõqÁ® ÷£õ›¼¸¢x
¤ßÁõ[Qa ö\À» •iÄ ö\úx Gß£øu \®£Á[PÒ |©US
GkzxU PõmkQßÓÚ. \¢÷uPªßÔ C¢u ö|¸UPiø¯
HØ£kzv¯x ÷©ØPzv¯ Tmho Aμ_PÒuõß. HöÚÛÀ
Q÷μUPºPÒ ÷£õ›¼¸¢x ¤ßÁõ[P Bμ®¤zu Eh÷Ú÷¯
Tmho Aμ_PÒ ÷£õº {ÖzuzvØS® Aø©v Ehß£iUøP
HØ£kzxÁuØS® AøÇ¨¦ ÂkzuÚ. CÆÁõÖuõß Tmho
Aμ_PÎß {º£¢uzuõÀ ÷£õº {Özu® ÷©ØöPõÒÍ¨£mhx.
¤›mhß •ìuL£õ P©õ¾US ö£›¯ AÍÂÀ ÂÍ®£μzøu

HØ£kzxuÀ
x¸UQUS® Q÷μUPzxUS® Cøh°À |h¢u ÷£õøμ

\õuP©õP¨ £¯ß£kzvUöPõsh ¤›mhß, •ìuL£õ P©õÀ
‰»©õP Q»õL£zøu AÈ¨£uØS vmhªmhx. SÔ¨£õP
¤›mhß C¢u ÷£õº £ØÔ¯ ö\´vø¯ Cì»õª¯ E»P®
•ÊÁv¾® Â›ÁõP £μ¨¤¯x. Q÷μUP¨ £øhPøÍ Âμmi-
¯izuÁº GßÖ® BUQμª¨£õÍºPøÍ ÷£õ›mk ÃÌzv¯Áº
GßÖ® ©õö£¸® öÁØÔ Ãμº GßÖ® £μÁ»õÚ ÂÍ®£μzøu
¤›mhß HØ£kzv •ìuL£õ P©õø» |m\zvμ |õ¯PÚõP
]zu›zxU Põmi¯x öÁÀ» •i¯õu ö£¸® öÁØÔ ÃμμõP
•ì¼®PÒ ©zv°À •ìuL£õ P©õÀ ¤μ£»¨£kzu¨£mhõº.
C¢u ÂÍ®£μzvÚõÀ HØ£mh ö\ÀÁõUøP £¯ß£kzvU
öPõsh •ìuL£õ P©õÀ x¸UQ ¤μ÷u\zvØSÒÐ®
•ì¼®PÒ ©zv°¾® ußøÚ EÖv¯õP {ø» {ÖzvU
öPõshõº. Cuß ¤ßÚº •ì¼®PÐUS® Cì»õzvØS®
©μn Ai öPõkUS® Ásn® Q»õL£zøu ÃÌzv Cì»õz-
vß AvPõμzøu §ª°¼¸¢x APØÔÚõº!
247
uμõUQ¯õ ¤μõ¢v¯zv¼¸¢x Q÷μUPºPøÍ Âμmi¯izu

ÂÁPõμzøu¨ ö£õÖzu Áøμ Ax vmhªmk E¸ÁõUP¨£mh
|õh©õS®. {PÌÄPøÍ B´Ä ö\´²®÷£õx C¢u Esø©
öuÎÁõP öÁÎ¨£kQÓx. Q÷μUP¨£øhPÒ B]¯õ ø©Úøμ
Âmk öÁÎ÷¯Ô¯ Eh÷Ú •ìuL£õ P©õ¼ß £øhPÒ
AÁºPÎhª¸¢x uμõUQ¯õøÁ øP¨£ØÖÁuØPõP ÁhUS•P-
©õP •ß÷ÚÔ¯x. Q.¤. 1921 ÷© 15&À ¤›mhß, L¤μõßì
©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ |õkPÒ u[PÒ ²zuzvÀ |k{ø»
ÁQ¨£uõP AÔÂzuÄhß £ìL§º ©ØÖ® uºvÜì PhØ-
Pøμø¯ \ØÔ J¸ Aø©v ¤μõ¢v¯zøu E¸ÁõUQ AvÀ ÷£õº
ö\´²® Cμsk uμ¨¦ CμõqÁ•® ~øÇ¯U Thõx GßÖ
Tmho¨ £øhPÎß uø»ø© uÍ£v í›[Uhß uøh
Âvzv¸¢uõº. Cìuõß§ø» BUQμª¨£uØS Q÷μUPºPÒ
vmhªmi¸¢u÷£õx AÁºPÒ Ç¢u Aø©v ¤μõ¢v¯zvß
ÁÈ¯õP ~øÇ¢x ö\À» •¯Ø]zuõºPÒ. BÚõÀ í›[Uhß
Aøu ukzx {ÖzvÂmhõº. Cuß ¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ
uÚx CμõqÁzxhß CvÀ ~øÇ¯ •¯Ø]zuõº. C¨÷£õx®
í›[Uhß AuØS uøh HØ£kzvÚõº, GÛ¾® •ìuL£õ
P©õÀ C¢u uøhø¯ A»m]¯¨£kzvÂmk, Aø©v
¤μõ¢v¯zvß ÁÈ¯õP uÚx £øhPøÍ |hzva ö\ßÓõº!
uºuÜì PhØPøμ •ÊÁx® SÂ¢u x¸UQ¯¨ £øhPÒ

uºuÜì |P¸US öÁÎ÷¯ {Özv øÁUP¨£mhÚ. Ca\©¯z-
vÀ í›[Uhß ö£õ´ |õhPzøu ¦øÚ¢x |hzvÚõº.
Cìuõß§¼À {Özv øÁUP¨£mi¸¢u ¤›mhß £øhPøÍ
JßÖ vμmiÚõº, ¤ÓS áÚõz P»z (Canak Kale) ©ØÖ® BQ¯
PhØPøμ £SvPÒ BQ¯ÁØøÓ •ìuL£õ P©õ¼hª¸¢x
£õxPõ¨£uØPõP £» ]Ö£øh¨ ¤›ÄPøÍ AÝ¨¤øÁzuõº.
¤›mhÛß Tmho \PõUPÍõÚ L¤μõßéú® Czuõ¼²®

C¢u Â÷Úõu ö\¯ø» £õºzxU öPõsi¸¢uÚ. ¤›mhß,
¤μõßì ©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯ Tmho Aμ_PÒ A[RP›zu
Aø©v ¤μõ¢v¯zvÀ ~øÇÁuØS EÒÍ uøhø¯¨ £ØÔ
•ìuL£õ P©õ¼h® TÔ í›[Uhß Ga\›UøP ö\úõº.
GÛÝ® CuØS •ìuL£õ P©õÀ ö\Â\õÚPÂÀø». BP÷Á
¤›mhß uÚx £øhPøÍ Eåõº£kzv ÷£õ¸US
u¯õμõUQ¯x. L¤μõßøé²® Czuõ¼ø¯²® ÷£õ›kÁuØPõP
248
u[PÒ £øhPøÍ u¯õº£kzx®£i ¤›mhß ÷PmkU-
öPõshx. BÚõÀ CuØS AøÁPÒ ©Ö¨¦ TÔÂmhÚ.
Cuß¤ßÚº Aø©v ¤μõ¢v¯©õÚ áÚõU P»z £Sv°¼¸¢x®
B]¯ PhØPøμ £SvPÎ¼¸¢x® L¤öμg_ CμõqÁ® öÁÎ-
÷¯ÔÂmhx. L¤μõßøé ¤ß£ØÔ Czuõ¼¯ CμõqÁ®
öÁÎ÷¯Ô¯x. ¤›mhÛß £øhPÒ ©mk÷© A[S {ø»-
öPõsi¸¢uÚ.
C¢u ÂÁPõμ® C¨÷£õx x¸UQUS® Tmho £øh-

PÐUS® Cøh°¾ÒÍ ÂÁPõμ©õP ÇUPÂÀø». ©õÓõP
x¸UQUS® ¤›mhÝUS® Cøh°¾ÒÍ ÂÁPõμ©õP BQ-
Âmhx. ¤›miè £øhPÒ ÷|¸US ÷|μõP AoÁSzx
{ßÓÚ. ¤›miè £øhPÒ Â¸®¤°¸¢uõÀ x¸UQ¯ £øhPÒ
Aø©v ¤μõ¢v¯zvß ÁÈ¯õP ~øÇ¢x Q÷μUP¨£øhPøÍ
¤ßöuõhμ •i¯õ©À ukzv¸UP»õ®. ÷©¾® x¸UQ¯
£øhPÐUS GvμõP ÷£õº ¦›¯ ÷Ásk® GßÖ ¤›miè
£øhPÒ Â¸®¤°¸¢uõÀ AÆÁõÖ ö\´v¸UP •i²®.
HöÚÛÀ AÁØÔß «x uõUSuÀ öuõkzx •Ô¯i¨£uØS
¤›miè £øhPÐUS Esø©°À Áõ´¨¦PÒ Ç¢uÚ.
÷©¾® ¤›mhÛh® PhØ£øhPÐ®, Áõß£øhPÐ® u¯õμõP
Ç¢uÚ. •ìuL£õ P©õ¼h® Aa\©¯zvÀ ÷£õºU P¨£À-
P÷Íõ AÀ»x ÷£õº Â©õÚ[P÷Íõ Qøh¯õx. C¢{ø»°À
uºuÜì |P¸USÒ ~øÇÁuØPõP •ìuL£õ P©õ¼ß £øhPÒ
•¯Ø]zxU öPõsi¸¢uÚ.
¤›miè CμõqÁzvØS GvμõP ÷£õº ö\´x ÷uºÄ

HØ£kÁøu •ìuL£õ P©õ¼ß B÷»õ\PºPÒ ]»º Â¸®£-
ÂÀø». BÚõÀ Aø©v ¤μõ¢v¯zvß ÁÈ¯õP £¯ozx
Q÷μUPºPøÍ \¢vUP ÷Ásk® Gß£vÀ •ìuL£õ P©õÀ
EÖv²hß Ç¢uõº. BP÷Á x¸UQ¯ £øhPÒ •ß÷ÚÔÚ.
AÁØøÓ ukzx {ÖzxÁuØPõP ¤›miè £øhPÒ AuØS
GvμõP AoÁSzx {ßÓÚ. GÛÝ® GzuøP¯ ÷©õuÀPÐ®
HØ£hÂÀø»! C¨÷£õx ¤›miè £øhPÐUS GßÚ
ö\´Áx GßÖ öu›¯õ©À SÇ¨£® ÷©¼mhx. HöÚÛÀ
SÇ¨£©õÚ PmhøÍPÒ AÁØÖUS Ch¨£mi¸¢uÚ!
x¸UQ¯ £øhPøÍ Aø©v ¤μõ¢v¯zvÀ ~øÇ¯Âhõ©À
ukzx {Özu ÷Ásk® GßÖ® BÚõÀ, AøÁPÐUS GvμõP
249
x¨£õUQ `k |hzxÁuØ÷Põ AÀ»x Áß•øÓ°À Dk£k-

ÁuØ÷Põ AÝ©v°Àø» GßÖ® SÇ¨£©õÚ PmhøÍ
¤›miè £øhPÐUS ÁÇ[P¨£mi¸¢ux! BP÷Á G¢uÂu-
©õÚ ÷©õuÀPÐ® HØ£hõ©À x¸UQ¯ £øhPÒ Aø©v
¤μõ¢v¯zøu Ph¢x ö\ßÓÚ.
CuØQøh°À L¨μõ[UÎß £õ°÷»õß Gß£Áøμ Aμ_z-
yuμõP {¯ªzx uß \õº£õP •ìuL£õ P©õ¾hß ÷£a_
Áõºzøu |hzxÁuØPõP L¤μõßì AÝ¨¤ øÁzv¸¢ux.
vŸì £Svø¯ Âmk Q÷μUPºPøÍ öÁÎ÷¯ØÔ, I÷μõ¨¤¯
x¸UQ ¤μõ¢v¯zøu x¸UQ¯ºPÎh÷© J¨£øhUP ÷Ásk®
Gß£uØPõP Tmho Aμ_PÒ \õº£õP |hÁiUøP ÷©ÓöPõÒÍ
uõß u¯õμõP Ç¨£uõP AÁº TÔÚõº.
CÆÂÁPõμ® öuõhº£õP uÚx Aμ]h® B÷»õ\øÚ ÷PmP

÷Ási°¸¨£uõÀ, uÚUS AÁPõ\® ÷Ásk® GßÖ
•ìuL£õ P©õ¼h® ¤›mhß uÍ£v í›[Uhß TÔÚõº.
£zx |õmPÐUS¨ ¤ßÚº, Q÷μUP CμõqÁ® öÁÎ÷¯ÖÁøu
A[RP›zx® I÷μõ¨¤¯ CμõqÁ® öÁÎ÷¯ÖÁøu ©Özx®
¤›mhÛhª¸¢x £vÀ Á¢ux. Aa\©¯zvÀ Esø©°À
¤›mhß £øhPÒ uÂμ ÷ÁöÓ¢u £øhPÐ® x¸UQ°À
CÀø»!
•ìuL£õ P©õÀ CuØS \®©u® öu›Âzu÷uõk AuØS
÷©À •ß÷ÚÔ ö\À» ÷Áshõ® GßÖ uÚx £øhPÐUS
PmhøÍ°mhõº. ¤ßÚº CÆÂÁPõμzvÀ ÷©ØöPõsk ÷£]
•iöÁk¨£uØPõP •uß¯õ Qμõ©zvÀ Ç¢xÁ¸®
í›[UhøÚ \¢v¨£uØPõP Cì©z £õåõøÁ •ìuL£õ
P©õÀ AÝ¨¤ øÁzuõº. Q÷μUP CμõqÁzøu vŸì
¤μõ¢v¯zv¼¸¢x öÁÎ÷¯ÖÁuØS J¨¦UöPõsh Tmho
Aμ_PÒ Aøu wÂμ©õP {øÓ÷ÁØÓz xÁ[QÚ.Q÷μUP¨
£øhPÒ öÁÎ÷¯ØÓ¨£mhuõÀ, A¨£Sv°ß {ºÁõPzøu
A[Põμõ Aμ_ HØÖUöPõshx. CÆÁõÓõP ¤›miè
CμõqÁzøuz uÂºzx ÷ÁöÓ¢u A¢{¯ |õmk¨ £øhPÐ®
x¸UQ°À ÇUPÂÀø».
CxÄ® Tmho¨ £øhPÐUS GvμõP •ìuL£õ P©õ¾US
Qøhzu öÁØÔ¯õP÷Á P¸u¨£mhx. HöÚÛÀ CÁºuõß
250
Cìuõß§¼¼¸¢x á»\¢v Áøμ Q÷μUP¨£øhPøÍ AÁº
xμzva ö\ßÔ¸UQÓõº. Q÷μUPºPÐhß •ß¦ |h¢u ÷£õ›À
•ìuL£õ P©õ¾US ÂÍ®£μ® ÷uh¨£mhx ÷£õ»÷Á C¢u
•øÓ²® AÁ¸US Â›ÁõÚ ÂÍ®£μ® ÷uh¨£mhx. ]ÔuÍÄ
]¢vzuõ÷» C¢u \®£Á[PÐUS ¤ßÚo°À ¤›mhÛß
•ß÷ÚØ£õhõÚ vmh[PÒ Ch® ö£ØÔ¸UQßÓÚ Gß£øu
AÔx öPõÒÍ»õ®. CvÀ Ch® ö£ØÖÒÍ ÷£õ¼¯õÚ
\®£Á[PÒ _miUPõmkÁx GßÚöÁßÓõÀ, ©ØÓ Tmho
|õkPøÍ uÛø©¨ £kzvÂmk, uõß ©mk® x¸UQ°À
BvUP® ö\¾zu ÷Ásk® Gß£uØPõP ¤›mhß •ìuL£õ
P©õÀ ‰»©õP vmhªmk ÷©ØöPõsh u¢vμ©õÚ |hÁiU-
øPPÒ uõ÷Ú uÂμ CøÁ ÷ÁöÓõßÖªÀø»!
Aμ]¯ÀÁõvPÐ® CμõqÁ AvPõ›PÐ® Q»õL£zøu ÃÌzx-

ÁuØS GvμõP •ìuL£õ P©õø» Ga\›zuÀ
Czxhß x¸UQ°À EÒ|õmk ÂÁPõμ[PÒ öuõhº£õÚ

|hÁiUøPPÒ •iÄUS Á¢xÂmhÚ. Aø©v ÷£a_
ÁõºzøP öuõhº£õÚ ÂÁPõμzvØS ©mk®uõß CßÝ® wºÄ
Põn ÷Ási°¸¢ux. CuØQøh°À •ìuL£õ P©õÀ
Q»õL£zøu ÃÌzx® ÷|õUPzxhß ö\¯À£kQÓõº Gß£øu
Aμ]¯ÀÁõvPÐ® CμõqÁ AvPõ›PÐ® AÔ¢x
öPõshõºPÒ. C¢u •UQ¯©õÚ ÂÁPõμzvÀ ÷u]¯ ÷£μøÁ
(National Assembly) °ß ö£¸®£õßø© EÖ¨¤ÚºPÒ Pk®
Gvº¨ø£ öÁÎ¨£kzv¯÷uõk CÆÂå¯zvÀ uõ[PÒ
•ìuL£õ P©õ¾US GvμõP {Ø£uØS u¯õμõP Ç¨£øu²®
AÁ¸US EnºzvÚõºPÒ. CμõqÁ £øhPÎÀ ö£¸®£õ»õÚ
¤›ÄPÒ C¢u Âå¯zøu AÔ¢x öPõshÚ.
CμõqÁ öáÚμÀ PõÎ® Pμõ £Rº _ÀuõÛß wÂμ BuμÁõÍ-
μõP Ç¢uõº. GÚ÷Á ÷u]¯ ÷£μøÁ°À Eøμ¯õØÖ®÷£õx,
AÁº •ìuL£õ P©õø» Ga\›UøP ö\úõº. A¢u Eøμ°À
AÁº SÔ¨¤mhuõÁx, ""\mh Ÿv¯õÚ Ps÷nõmhzvÀ ¦v¯
Aμ]¯À \õ\Ú® \›¯õÚ å›¯õ \mh[PÎÀ EÒÍuõP
TÓ•i¯õx. HöÚÛÀ Cx £ØÔ |õmk ©UPÎh® B÷»õ\øÚ
÷Põμ¨£hÂÀø» Gß£÷uõk AÁºPÎß A¤¨¤μõ¯®
£ØÔ²® AÔ¢x öPõÒÍ¨£hÂÀø». GzuøP¯ Bm]•øÓ
uÚUS ÷Ásk® GßÖ E®©õ ©mk÷© •iÄ ö\´¯
251
÷Ásk®'' Cuß ¤ßÚº RÌUPsh Aa_Özx® ÁõºzøuPøÍ

PõÎ® Pμõ £Rº TÔÚõº, ""|õmiß Bm] •øÓø¯ _ÀuõÛß
Bm] •øÓ°¼¸¢x (Q»õL£z) Si¯μ_ Bm] •øÓ¯õP
©õØÖ® ÷|õUPzxhß GkUP¨£k® GzuøP¯ |hÁiUøPø¯-
²® ukzx {Özu ÷Ásk® GßÖ |õß \zv¯® ö\´v¸U-
Q÷Óß! CvÀ GzuøP¯ v¯õP® ö\´¯ ÷Ási°¸¢uõ¾®
Ax £ØÔ GÚUS PÁø»°Àø»!''
Jmkö©õzu CμõqÁzv¾® PõÎ® Pμõ £Rº ©v¨¤ØS›¯

©ÛuμõP P¸u¨£mhõº Gß£uõ¾® AÁμx AÔÄz vÓøÚ²®
Po¨¦PøÍ²® ©UPÒ £õμõmi¯÷uõk AÁº «x ªS¢u
|®¤UøP öPõsi¸¢uõ¾® uÚUS GvμõP E®©zøu²®
CμõqÁzøu²® ysiÂk® BØÓø» AÁº ö£ØÔ¸UQÓõº
Gß£øu Enº¢v¸¢uõ¾® •ìuL£õ P©õÀ EhÚi¯õP
AÁøμ \©õuõÚ¨£kzx® •¯Ø]°À Dk£mhõº. GÚ÷Á
AÁ¸US •ìuL£õ P©õÀ RÌUPshÁõÖ GÊvÚõº,
""÷u]¯¨ ÷£μøÁ Áøμ¢xÒÍ Aμ]¯À \õ\Ú® •iÁõÚ
JßÓÀ», ©õÓõP Ax SÇ¨£[PÒ CÀ»õu áÚ|õ¯P Bm]-
•øÓ°À |õmøh Bm] ö\´¯ ÷Ásk® GßÖ® Â¸®¦QÓ-
ÁºPÐUS ÁÈPõmi¯õP Ç¨£uØS Áøμ¯¨£mh £À÷ÁÖ
ö£õx Âv•øÓPøÍ EÒÍhUQ¯ Aμ]¯À \õ\Ú©õS®.
_ÀuõÛß AvPõμzøu²® Q»õL£zøu ]Öø©¨£kzuU
Thõx Gß÷Óõ AÀ»x Si¯μ_ Bm] •øÓø¯ GkzxU-
öPõÒÍ yshU Ti¯x Gß÷Óõ TÖÁuØS G¢u \mh•®
Ch® ö£ÓÂÀø». _ÀuõÛß Bm] •øÓUS £vÀ Si¯μ_
Bm] •øÓø¯ öPõsk Á¸ÁuØS |õ® Â¸®¦Q÷Óõ® GßÖ
PØ£øÚ ö\´£ÁºPÒ C¢u E»PzvÀ ÁμÂÀø». ©õÓõP
AÁºPÒ ÷ÁÖ E»PzvÀ ÁõÌQÓõºPÒ, AuõÁx AÁºPÒ
PmkU PøuPÎ¾® PØ£øÚ E»Pzv¾® ÁõÌQÓõºPÒ.''
C¢uU Piu® PõÎ® Pμõ £Rº «x® ©ØÓÁºPÒ «x® J¸

uõUPzøu HØ£kzv¯x. GÚ÷Á ¦¯À K´¢x Aø©v
HØ£mhx. ö£¸® ö\ÀÁõUøP vμmi Aøu C¢u BØÓÀ ªUP
Gvº¨£õÍºPøÍ öÁßÓõÀ JÈ¯ ußÚõÀ Si¯μ_ Bm]ø¯
{ÖÁ •i¯õx Gß£øu C¨÷£õx •ìuL£õ P©õÀ Enº¢x
öPõshõº. GÚ÷Á ußÝøh¯ •Ê BØÓø»²® ¤μ÷¯õQzx
CzuøP¯ A£›u©õÚ ö\ÀÁõUøP E¸ÁõUSÁuØS AÁº
252
•øÚ¢uõº. x¸UQ°¾® Cì»õª¯ E»Pzvß AøÚzx
¤μ÷u\[PÎ¾® ¤›mhß uÚUS E¸ÁõUQU öPõkzu
ÂÍ®£μ® C¨÷£õx AÁ¸US EÖxøn¯õP Ç¢ux. BP÷Á
uÚUS AÁ]¯©õP ÷uøÁ¨£mh ö\ÀÁõUøP vmhÁmh©õP
uõß Aøh¢v¸¨£uPõÄ® BØÓÀ ªUP CμõqÁ \UvPÎß
BuμÄ uÚUS Ç¨£uõPÄ® |®¤UøP öPõsh •ìuL£õ
P©õÀ Q»õL£zøu¨ £ØÔ¯ uÚx SÔU÷PõøÍ {øÓ÷ÁØÖ-
ÁuØS vmh® wmiÚõº. Aø©v Ehß£iUøP ÷£a_Áõºzøu
|øhö£Ö® u¸nzvÀ vmhªmk Q»õL£zøu ÃÌzvÂmk
¤ßÚº |õmiß ÂÁPõμ[PøÍ GvºöPõÒÍ»õ® GßÖ
P¸vÚõº.
253
Q»õL£zv¼¸¢x
_ÀuõÚzøu ¤›zuÀ
u Úx Aμ]¯À vmh[PøÍ {øÓ÷ÁØÔ •i¨£uØS

•ß£õPÄ® uõß Â¸®¦QÓ •iÄPÒ HØ£kÁuØS
•ß£õPÄ® CÖv¯õÚ Aø©v ÷£a_Áõºzøu ©õ|õmøh
TmkÁvÀø» GßÖ ¤›mhß P¸v¯uõP öu›QÓx.
÷©õsm÷μõì ÷£õº {Özu ÷£a_Áõºzøu öuõh[Q¯
|õÎ¼¸¢x •uÀ »õÆéõß ©õ|õk Tmh¨£mhx Áøμ
x¸UQ°À ¤›mhß ÷©ØöPõsh AøÚzx |hÁiUøPPøÍ-
²® vÓÚõ´Ä ö\úõÀ, Q»õL£zøu AÈ¨£uØS Ea\Pmh-
©õÚ AÔÄzvÓÝhß ÷©õ\©õÚ £» ö\¯À£õkPøÍ
¤›mhß ÷©ØöPõsi¸UQÓx Gß£x öuÎÁõP öu›²®.
x¸UQ°ß {»¨£μ¨¦PøÍ BUQμªzxÒÍ Tmho¨
£øhPÎß uø»ø© uÍ£v¯õP öáÚμÀ í›[Uhß Ç¢x
Á¢uõº. Cìuõß§À |Pμ•® ©ØÓ x¸UQ°ß {»¨£μ¨¦PÐ®
AÁμx •ÊU Pmk¨£õmiÀ Ç¢x Á¢uÚ. Aa\©¯zv»
©ØÓ Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PÎ¼¸¢x x¸UQ xshõh¨£mk
uÛ¯õP {ºÁQUP¨£mkU öPõsi¸¢ux. BP÷Á ¤›mhß
G¢u ÷|õUPzøu ußÛhzvÀ ÷uUQ øÁzv¸¢u÷uõ Aøu
{øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØS \õuP©õÚ {ø» Ç¢x Á¢ux.
Q»õL£zøu AÈzx ÂkÁv¾® ©ØÓ Tmho Aμ_PÍõP
L¤μõßì, Czuõ¼ ©ØÖ® Q÷μUP® BQ¯ |õkPøÍ x¸UQ-
°¼¸¢x A¢{¯¨£kzxÁv¾® ¤›mhß PÁÚ® ö\¾zv
Á¢ux. GÚ÷Á Q»õL£zøu AÈ¨£x, Tmho Aμ_PÎ¾ÒÍ
uÚx TmhõÎPøÍ x¸UQ°¼¸¢x öÁÎ÷¯ØÖÁx BQ¯
254
C¢u Cμsk Pk®£oPøÍ²® {øÓ÷ÁØÖÁx GÎuõÚ
Âå¯® Gß£øu Enº¢x öPõsh ¤›mhß AuØPõP
~m£©õÚ Aμ]¯À vmh[PÒ ÁSzxa ö\¯À£mhx.
BP÷Á Ea\Pmh Áß©zøu²® ªPU Tºø©¯õÚ ©v~m£z-

øu²® ¤μ÷¯õQzx ¤›mhß ö\¯»õØÔ¯x. £À÷ÁÖ
Aμ]¯À ö\¯À£õkPÒ ‰»©õPÄ® μõáu¢vμ vmh[PÒ
‰»©õPÄ® \ºÁ÷u\ vmh[PÒ ©ØÖ® CμõqÁ vmh[PÒ
‰»©õPÄ® EÒ|õmk ÷£õºPøÍ ysiÂkÁx ‰»©õPÄ®
x¸UQ°¼¸¢x ©ØÓ Tmho Aμ_PøÍ öÁÎ÷¯ØÖ®
|hÁiUøPPøÍ ¤›mhß ÷©ØöPõshx. Q»õL£zøu
AÈUS® |hÁiUøPPøÍ ö£õÖzuÁøμ ¤›mhß x¸UQ°À
÷|μi¯õP ö\¯À£mhx, C¢u ö\¯À£õkPÒ AøÚzøu²®
¤›miè öáÚμÀ í›[UhÝ®, ÂÀéÝ® ÷©ØöPõs-
hõºPÒ. CÆÂå¯zvÀ Aμ]¯À ö\¯À£õkPÒ ©ØÖ® \ºÁ-
÷u\ vmh[PÒ BQ¯ÁØøÓ ö\¯À£kzv¯÷uõk x¸UQ°À
EÒ|õmkU P»P[PøÍ ysiÂk® ö\¯À£õkPÐ® ÷©Ø-
öPõÒÍ¨£mhÚ. C¢u £¯[Pμ©õÚ vmhzøu {øÓ÷ÁØÖ-
ÁuØS •ìuL£õ P©õÀ ¤μuõÚ £[PÎ¨¦PøÍ ö\´x Á¢uõº.
CÁ›ß JzxøÇ¨¦ CÀø»ö¯ÛÀ ¤›mhß ÷©ØöPõsh
Aμ]¯À \vzvmh[PÒ AøÚzx® £¯ÚØÖ ÷£õ°¸US®!
¤›mhøÚa \õº¢u ]» ¤μ£»©õÚ |£ºPÐ® x¸UQ°ß

{»¨£μ¨¦PÎÀ £À÷ÁÖ ÷|μi ö\¯À£õkPÎÀ Dk£mk
Á¢uõºPÒ GßÖ öu›¯Á¸QÓx. ÷P¨hß H.H. B®ìiμõ[
Gß£Áº ¤μ£»ªÀ»õu CÍ{ø» CμõqÁ AvPõ›¯õP
Ç¢u÷£õv¾® Aa\©¯zvÀ ]» SÔ¨¤mh ö\¯À£õkPøÍ
÷©ØöPõsk Á¢uõº. •uÀ E»P¨ ÷£õ¸US \ØÖ •ßÚº
Cìuõß§¼À Ç¢u ¤›miè CμõqÁ £›ÁõμzvÀ Ch®
ö£ØÔ¸¢uõº. E»P¨ ÷£õº |h¢x öPõsi¸US®÷£õx,
Jmkö©õzu BÓõÁx £øh¨¤›Ähß AÁ¸® x¸UQ Cμõq-
ÁzuõÀ øPx ö\´¯¨£mhõº. ]øÓ°À øÁUP¨£mi¸¢u
Põ»zvÀ AÁº CμõqÁ Aø©a\º AßÁº £õåõÄhß
\¢v¨ø£ HØ£kzvU öPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ ÷ÁsiUöPõs-
hõº. AÁμx C¢u ÷Ásk÷PõÒ Ba\›¯©õÚx, HöÚÛÀ
CμõqÁ Aø©a\μõÚ AßÁº £õåõÂß øP°À Jmkö©õzu
|õmiß Pmk¨£õk® Ç¢x Á¢ux. J¸ ¤›miè øPv
255
AÁøμ \¢vUP Â¸®¦Áx Gß£x A\õuõμn Âå¯©õS®!

Ç¢u÷£õv¾® AßÁº AÁøμ \¢vzuõº. AÁºPÒ
ÇÁ¸USªøh°À }sh ÷|μ® Eøμ¯õhÀ |h¢ux. C¢u
{PÌa]°ß •iÂÀ A¢u øPvø¯ usiUS® ÂuzvÀ
AÁøμ uÛø© ]øÓ°À AøhUS®£i AßÁº EzuμÂmhõº.
AßÁº ÷Põ£¨£k® AÍÂØS C¢u øPv GßÚ ö\úõº GßÖ
CxÁøμ AÔ¯¨£hÂÀø». GÛÝ® AßÁ›ß ÷Põ£zøu
ysk® ÁøP°À AÁøμ¨ £ØÔ÷¯õ AÀ»x Q»õL£õ
Aμø\¨ £ØÔ÷¯õ A¢u øPv CÈÁõÚ ÁõºzøuPøÍ
TÔ°¸UPU Tk® GßÖ P¸u¨£kQÓx. GÛÝ® C¢u øPv
]» CμõqÁ AvPõ›PÐhß öuõhº¦ öPõsi¸¢uõº GßÖ
AÔ¯¨£kQÓx. HöÚÛÀ E»P ²zu® •iÁuØSÒ AÁº
]øÓ°¼¸¢x u¨¤zx ¤›miè CμõqÁ AvPõ›PÒ
ÇUS® ChzvØS Á¢xÂmhõº. u¨¤a ö\ÀÁuØS
CÁ¸US ¯õº EuÂ¯x Gß£x CxÁøμ AÔ¯¨£hÂÀø».
÷£õº •i¢u Eh÷Ú÷¯ ¤›miè Aμ_ CÁøμ Cìuõß§À
|PμzvØS AÝ¨¤ øÁzux. BUQμª¨¦ ÷©ØöPõsi¸¢u
CμõqÁ AvPõ›PÒ CÁ¸US £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ AvPõμ¨-
§ºÁ ö£õÖ¨¦PøÍ öPõkzx Á¢uõºPÒ. £» BskPÐUS
AÁº A[S u[Q°¸¢uõº. AUPõ» PmhzvÀ £» x¸UQ¯º-
PÐhÝ®, SÔ¨£õP •ìuL£õ P©õ¾hß ÷|μi öuõhº¦-
PøÍ HØ£kzvU öPõsi¸¢uõº. Q»õL£zøu }USÁuØS
|h¢u £À÷ÁÖ |hÁiUøPPøÍ CÁº AÔ¢v¸¢uõº. BP÷Á
•ìuL£õ P©õ¾hß Cøn¢x Q»õL£zøu AøÇ¨£-uØS
ö\¯À£mhÁºPÎÀ J¸ÁμõP C¢u |£º Ç¨£uØS
Áõ´¨¦PÒ AvP® ÇUQßÓÚ. x¸UQ ÂÁPõμzvÀ öáÚμÀ
í›[UhÝUS x¸UQ ÂÁPõμzvÀ •ußø© ö£õÖ¨¦
öPõkUP¨£mi¸¢ux. HöÚÛÀ AÁº uø»ø©z uÍ£v¯õP
Ç¢u÷uõk |õmiß AøÚzx ÂÁPõμ[PøÍ²® u©x •ÊU
Pmk¨£õmiÀ øÁzv¸¢uõº. •ìuL£õ P©õÀ CÆÂå¯z-
vÀ uÚx £[PÎ¨¦PøÍ {øÓ÷ÁØÖ® ÷£õx öáÚμÀ
í›[UhÝ® ¤μuõÚ öuõhº¦ øÁzv¸¢uõº GßÖ ÷uõßÖ-
QÓx. x¸UQ°À Ç¢uÁºPÎÀ öáÚμÀ í›[Uhßuõß
E¯º¢u AvPõμzøu ö£ØÔ¸¢u |£º GßÖ ¤›mhß P¸v¯x.
÷©¾® £À÷ÁÖ AvPõμ¨§ºÁ©õÚ BÁn[PÒ x¸UQ°À
öáÚμÀ í›[Uhß BØÔ¯ £[PÎ¨¦PÒ £ØÔ GkzxøμU-
QßÓÚ.
256
Q.¤. 1923 ¤¨μÁ› 25&À ö»ïÚßm P÷»õÛÀ v¼©õì
GßÓ ¤›miè uÍ£v ö£õx©UPÒ \ø£°À ÷£_®÷£õx,
""RÌz- v ø\ |õkPÎÀ ¤›mhÛß ¦PÌ ^º÷Pk Aøh¢v¸U-
QÓx'' GßÖ TÔÂmk ""Bº«Û¯ºPÒ Âå¯zvÀ ¤›mhß
uø»±k ö\´¯U Thõx'' GßÖ TÔÚõº. ÷©¾® x¸UQ²hß
|õ[PÒ Aø©v¯õP ÁõÌÁuØS Â¸®¦ÁuõP Bº«Û¯ºPÒ
GÊv¯ Piu[PøÍ AÁºPÒ SÔ¨¤mkU PõmiÚõº.
CuØS \õº»ì ö£m CÆÁõÖ £vÀ TÔÚõº, ""|®ø©¨
ö£õÖzu x¸UQ¯ºPÎß EnºÄ |m¦ Ÿv¯õÚx, ÷©¾® |©x
|hÁiUøPPÒ A[S öÁØÔ ö£ØÖÒÍx'' Tmho¨ £øh
uÍ£v öáÚμÀ í›[UhÛhª¸¢x Á¢u uPÁÀPÎß Ai¨-
£øh°À AÁº CÆÁõÖ TÔÚõº. BÚõÀ C¢u uPÁÀPÎß
Esø© {ø» £ØÔ AÁº GxÄ® öÁÎ¨£kzuÂÀø». Q.¤.
1940 ©õºa 24&À í›[Uhß ©μn©øh¢x Cμsk |õmPÒ
PÈzx øh®ì GßÓ |õÎuÌ J¸ Pmkøμø¯ öÁÎ°mi¸¢ux.
AvÀ CÆÁõÖ SÔ¨¤mi¸¢ux. ""Q.¤. 1921&À x¸UQ¯ºPÒ
Q÷μUPºPøÍ öÁØÔ öPõshøuz öuõhº¢x Tmho¨
£øhPÎß uø»ø©z uÍ£v¯õP Ç¢u \º \õº»ì í›[U-
hÝUS •ìuL£õ P©õ¾hß JzxøÇ¨£uØS Â›ÁõÚ
AvPõμ® AÎUP¨£mi¸¢ux.'' GÛÝ® C¢u JzxøÇ¨¦
GzuøP¯x Gß£øu¨ £ØÔ C¢uU Pmkøμ°À GxÄ®
SÔ¨¤h¨-£hÂÀø». ÷©¾® A¢u Pmkøμ°À SÔ¨¤h¨-
£mi¸¢uuõÁx, ""C»m]¯[PøÍ Aøh¯÷Ásk® GßÓ
AÁ¸øh¯ EÖv¯õÚ wº©õÚzøu Aμ]¯À «x í›[Uhß
öPõsh PõuÀ ©øÓzxÂmhx! AuØS AÁº uSv¯õÚ ©Ûuº-
uõß!'' •ìuL£õ P©õ¾hß JzxøÇ¨£uØPõP AÎUP¨£mh
Â›ÁõÚ AvPõμzvß ‰»©õP ÂÁPõμ[PÐUS •iÄPõq®
CÖvU Pmhzøu Aøh²® ÁøP°À Q»õL£zvØS ©μn Ai
öPõkUP¨£mhx. Auß ¤ßÚº, Q.¤. 1922 áüø»°À Aø©v
Ehß£iUøP ÷£a_ Áõºzøu |hzu¨£mhx. Cuß •iÁõP
L¤μõßì, Czuõ¼ ©ØÖ® Q÷μUP® BQ¯ |õkPÎß £øhPÒ
Â»UQU öPõÒÍ¨£mhÚ. ¤›miè CμõqÁzøuz uÂºzx
÷ÁöÓ¢u A¢{¯ |õmk¨ £øhPÐ® x¸UQ°À ÇUP-
ÂÀø». CuÚi¨£øh°À x¸UQ°ß ÂÁPõμ[PÎÀ
öáÚμÀ í›[Uhß ¤μuõÚ \Uv¯õP ÂÍ[QÚõº. Czu¸nz-
vÀ, •ìuL£õ P©õ¼ß ö\ÀÁõUS ©ØÖ® Aμ]¯À £»®,
257
Cì»õª¯ §ª°À Ea\{ø»°À Ç¢ux. C¢{ø»°À,

P½L£õÂß Cìuõß§À Aμ_ ö£¯μÍÂÀ EÒÍ Aμ\õPÄ®
GÆÂÁPõμzv¾® AvPõμ©ØÓuõPÄ® Ç¢x Á¢ux.
HöÚÛÀ A[Põμõ Aμ]ß øP°Àuõß |õmiß •Ê
AvPõμ•® Ç¢ux. \mhzøu |øh•øÓ¨£kzxuÀ,
CμõqÁzøu Pmk¨£kzxuÀ, |õmiß ÂÁPõμ[PøÍ
÷©Ø£õºøÁ°kuÀ ÷£õßÓ EÒ|õmk ÂÁPõμ[PÒ GßÓõ¾®
AÀ»x J¨£¢u[PÎ¾® Ehß£iUøP°¾® ø¯öPõ¨£®
CkuÀ, A¢{¯ |õkPÐhß ÷£a_ Áõºzøu |hzxuÀ ÷£õßÓ
öÁÎÂÁPõμ[PÒ GßÓõ¾® •ìuL£õ P©õ¼ß A[Põμõ
Aμ_ ©mk÷© AvPõμzøu öPõsi¸¢ux.
CuØQøh°À Aμs©øÚ°¼¸¢u _Àuõß ªS¢u
©Ú÷ÁuøÚUS Em£mi¸¢uõº. HöÚÛÀ AÁ¸øh¯
PmhøÍPÐUS ö\Â \õ´¨£uØS GÁ¸® CÀ»õu {ø»°À
AvPõμ©ØÓÁμõP AÁº BUP¨£mi¸¢uõº. ¤›mhß AÁº«x
CμUP® öPõsk BÖuÀ TÔ¯÷uõk AÆÁ¨÷£õx £n-
EuÂ²® ö\´x Á¢ux. HöÚÛÀ G¢uÂu Á¸Áõ´ Buõμ[-
PÐ® CÀ»õu PõμnzuõÀ Aμ_U P¸Å»P® Põ¼¯õQ-
°¸¢ux. BP÷Á ¤›mhÛh® AÁº Aß£Î¨£õP AuõÁx
uº©©õP £n® ö£ØÖ Á¢uõº. CzuøP¯ `ÇÀ x¸UQ°À
{»Â Á¢u÷£õx Tmho Aμ_PøÍ ¤›mhß, L¤μõßì
©ØÖ® Czuõ¼ BQ¯øÁ Aø©v Ehß£iUøP°À
øPö¯õ¨£® CkÁuØPõP »õÆéõÛÀ |øhö£Ö® ÷£a_-
Áõºzøu ©õ|õmiÀ P»¢x öPõÒÐ©õÖ A[Põμõ Aμ_US Kº
AøÇ¨¤uÊ® P½L£õÂß Aμ]ØS Kº AøÇ¨¤uÊ®
AÝ¨¤°¸¢uÚ. C¢u ©õ|õk Q.¤. 1922 AU÷hõ£º 17&À |øh-
ö£ØÓx. Cμsk Aμ_PÐUS® AøÇ¨¤uÌ AÝ¨£¨-
£mi¸¢uuõÀ ÷u]¯ ÷£μøÁ ªS¢u ÷Põ£zvØS BÍõÚx.
GÚ÷Á Q»õL£zøu •Êø©¯õP AÈ¨£uØPõÚ ÷|μi¯õÚ
|hÁiUøPPÒ xÁUP¨£mhÚ. •ìuL£õ P©õ¼ß ÷u]¯¨
÷£μøÁ Aø©v¨ ÷£a_Áõºzøu ©õ|õmiØS Ç Aμ_PÐUS
AøÇ¨¦ ÂkUP¨£mh ùõmhzøuU SÔzx PÁø»
Aøh¢ux. C¢u `Ç¾US J¸ •iÄ Pmh÷Ásk® GßÖ
÷u]¯ ÷£μøÁ Â¸®¤¯x. Cμmøh Aμ\õ[P® x¸UQ°À
ÇUS® {ø»ø¯ ©õØÓ÷Ásk® GßÖ wº©õÛzux.
Q»õL£zvß PnUøP •izx AuØS J¸ •iÄ PmiÂh
258
÷Ásk® GßÖ ÷u]¯ ÷£μøÁ vmhªmhx. Cìuõß§À
Aμø\ £uÂ }UP® ö\´xÂmk •ìuL£õ P©õ¼ß
uø»ø©°À ¦v¯ Aμ_ Aø©UP¨£h ÷Ásk® GßÖ ]»
¤μv{vPÒ ÷¯õ\øÚ TÔÚõºPÒ.
CÆÂÁPõμzøu ÷u]¯ ÷£μøÁ ÂÁõvzxU öPõs-

i¸US®-÷£õx •ìuL£õ P©õÀ Cì«›À Ç¢uõº. BÚõÀ
AÁº |h¨¦ `ÇÀPøÍ²® ÂÁõu[PøÍ²® EØÖ PÁÛzxU
öPõsi¸¢uõº. |hUP ÇUS® Aø©v ÷£a_ Áõºzøu
©õ|õk £ØÔ ÂÁõv¨£uØPõP ÷£μøÁ Cμsk •øÓ
•ìuL£õ P©õ¾hß öuõhº¦ öPõshx. BÚõÀ Cì«›À
CμõqÁ A¾ÁÀPÎÀ uõß ‰ÌQ°¸¨£uõÀ ÂÁõuzvÀ
P»¢x öPõÒÁuØS Áμ•i¯õu {ø»°À Ç¨£uõP Á¸zu®
öu›Âzx, AÁº £vÀ AÝ¨¤Úõº. CuøÚz öuõhº¢x μÅL¨
£õåõÄ® ©ØÓ £À÷ÁÖ Aμ]¯ÀÁõvPÐ® Cì«º ö\ßÖ
AÁøμ \¢vzx x¸UQ°ß ¦v¯ Aμ_ £ØÔ¯ AÁμx
A¤¨¤μõ¯zøu ÷Põ›ÚõºPÒ. HöÚÛÀ Ç Aμ_PÒ Ç¨£x
Gß£x Gso¨ £õºUP •i¯õu Âå¯©õP Ç¢ux.
A[PõμõøÁ ø©¯©õPU öPõsh Aμ_ CøhUPõ» Aμ\õPÄ®,
_ÀuõÛß uø»ø©°À ÇUS® Cìuõß§À Aμ_® Auß
Aø©a\ºPÒ SÊÄ® ö£¯μÍÄUS EÒÍ Aμ\õPÄ® Ç¢x-
Á¢uÚ. C¢u Ç Aμ_PøÍ²® JßÓõP CønUP÷Ásk®
GßÖ® Aμ]¯À \õ\Úzvß AvPõμ® öPõsh _ÀuõÚõP
P½L£õÄ® ¤μu© Aø©a\μõP •ìuL£õ P©õ¾® ÇUP
÷Ásk® GßÖ® AÁºPÒ ÷¯õ\øÚ TÔÚõºPÒ. GÛÝ®
C¢uz vmhzvØS •ìuL£õ P©õÀ £vÀ Hx® TÓÂÀø».
GÚ÷Á AÁμx ÷|õUP® SÔzx AÁºPÒ \¢÷uP® öPõÒÍ
Bμ®¤zuõºPÒ. öuõhº¢x •UQ¯©õÚ £À÷ÁÖ ÷PÒÂPøÍ
GÊ¨¤ μÅL¨ £õåõ •ìuL£õ P©õø» Á¼²Özv¯ Ásn®
Ç¢uõº. CÖv¯õP AÁøμ A[PõμõÂÀ \¢vzx ÷£_ÁuõP
•ìuL£õ P©õÀ TÔÚõº.
Cuß ÂøÍÁõP ÷u]¯¨ ÷£μøÁ Tmh¨£mhx. C¢u

ÂÁPõμ® SÔzx ¤μv{vPÒ ÂÁõu® ÷©ØöPõshõºPÒ.
•ìuL£õ P©õ¼ß BuμÁõÍºPÒ TÔÚõºPÒ, ""x¸UQø¯
Põ¨£õØÖÁuØS uø»|P›¾ÒÍ Aμ_ GßÚ ö\úx? x¸UQ
J÷μö¯õ¸ Aμø\ ©mk®uõß ö£ØÔ¸UQÓx. Axuõß
259
A[Põμõ Aμ_.'' ÷u]¯ ÷£μøÁ°ß ö£¸®£õßø©

EÖ¨¤ÚºPÒ Cìuõß§À Aμ_ CμõâÚõ©õ ö\´¯ ÷Ásk®
GßÖ® •ìuL£õ P©õÀ ¦v¯ Aμø\ Aø©UP ÷Ásk®
GßÖ®, AvÀ P½L£õ Aμ]¯À \õ\Úzvß AvPõμ¨§ºÁ
_ÀuõÚõP ÇUP ÷Ásk® GßÖ® ÷¯õ\øÚ TÔÚõºPÒ.
÷£μøÁ°ß C¢u ÇÒ£hº¢u `Ç¼À ¤μv{vPÐUSÒ
|h¢u Eèn©õÚ ÁõUSÁõu[PÐUS ©zv°À •ìuL£õ
P©õÀ ÷©øhUSa ö\ßÓõº. ußÝøh¯ ÷£aø\U PÁÛUS-
©õÖ ¤μv{vPÎh® ÷Ásk÷PõÒ Âkzuõº. Cuß ¤ßÚº
Q»õL£zøu²® _ÀuõÚzøu²® ¤›zxÂh ÷Ásk® GßÖ®
Auß ‰»©õP _ÀuõÚzøu AÈzxÂmk ÁïxzwøÚ
(_Àuõß) }UQÂh ÷Ásk® GßÖ® •ìuL£õ P©õÀ
TÔÚõº. C¢u \©¯zvÀuõß Q»õL£zvØS HØ£mi¸¢u
B£zx Aa_Özx® ÁøP°À öÁÎ¨£øh¯õP öu›¢ux.
÷£μøÁ°À Ta\¾® SÇ¨£[PÐ® EUQμ©õÚ •øÓ°À
GÊ¢ux. BP÷Á uÚx BuμÁõÍºPÎÀ Gmk |£ºPÎß
BuμÄhß CÆÂÁPõμ©õP EhÚiÚ¯õP AøÁ°À
ÁõUöPk¨¦ |hzu ÷Ásk® GßÖ •ìuL£õ P©õÀ
÷Põ›Úõº. BÚõÀ öÁÎ ÂÁPõμU SÊÂß B´ÂØS C¢u
ÂÁPõμzøu ÷£μøÁ ÂmkÂmhx.
©Ö|õÒ ÁÇUPÔbºPøÍ²® \mh ÷©øuPøÍ²®

öPõsi¸¢u öÁÎ ÂÁPõμU SÊ Ti¯x. Q»õL£zv¼¸¢x
_ÀuõÚzøu ¤›US® ÂÁPõμ® öuõhº£õP £» ©o ÷|μ®
ÂÁõu® ö\´¯¨£mhx. EÖ¨¤ÚºPÒ SºBß ©ØÖ® _ßÚõ
BQ¯ å›¯õ Buõμ[PøÍ B´Ä ö\ú÷uõk £õUuõz ©ØÖ®
öP´÷μõ BQ¯ |Pμ[PøÍ uø»ø©°h©õPU öPõsk
Bm]ö\ú P½L£õUPÎß Áμ»õØÔ¼¸¢x ¡ØÖUPnUPõÚ
Euõμn[PøÍ B´Ä ö\úõºPÒ. Cuß öuõhºa]¯õP
•ìuL£õ P©õÀ ÷£μøÁ°À øÁzu C¢u vmhzøu
Jmkö©õzu©õP AÁºPÒ öÁÖzx JxUQ¯÷uõk Aøu
{μõP›zxÂmhõºPÒ.
C¢u •iøÁ Gkzu÷£õx, •ìuL£õ P©õÀ A[S Ç¢-
uõº. C¢u H÷Põ¤zu ö£õx •iÄÂß AÔÂ¨ø£ ö\Â-©kzu-
Ähß öÁÎÂÁPõμU SÊ Czvmhzøu J¸©ÚuõP {μõP›zx-
Âmhx Gß£øu Enº¢x öPõshõº. ÇUøP°¼¸¢x
260
÷Põ£©õP GÊ¢x AøÁ°ß ÂÁõuzvÀ SÖURk ö\´²®
Ásn® ¤ßÁ¸©õÖ \üªmk TÔÚõº, ""©õs¦ªS
EÖ¨¤ÚºP÷Í! Eì©õÛ¯ Aμ]ß _Àuõß ©UPÎhª¸¢x
AvPõμzøu £»Á¢u©õP A£P›zxÒÍõº. GÚ÷Á AÁ›h-
ª¸¢x £»Á¢u©õP AvPõμzøu v¸®£¨ ö£Ó÷Ásk® GßÖ
©UPÒ wº©õÛzv¸UQÓõºPÒ. Q»õL£zv¼¸¢x _ÀuõÚzøu
¤›zx Aøu •Êø©¯õP }UQÂh÷Ásk®. C¢u Âå¯zvÀ
|hUP¨ ÷£õÁöuÀ»õ® E[PÎÀ ]»μx uø»PÒ ©soÀ
E¸Í¨÷£õQÓx Gß£xuõß!''
CøuU ÷Pmh öÁÎ ÂÁõPõμUSÊ EÖ¨¤ÚºPÒ Aa\-

©øh¢uõºPÒ. AÁºPÎß PõÀPÒ |kUP® öPõshÚ. Cuß
ÂøÍÁõP C¢u ÂÁPõμzøu ÷u]¯¨ ÷£μøÁ°h®
J¨£øhzxÂmhõºPÒ!
Cuß ¤ßÚº C¢u ÂÁPõμ® öuõhº£õP ÂÁõvUP ÷u]¯

÷£μøÁU Tmh® Tmh¨£mhx. ö£¸®£õßø© ¤μv{vPÒ
Czvmhzøu {μõP›¨£uõP TÔ¯÷uõk Cuß «xÒÍ u[PÒ
öÁÖ¨ø£²® •ìuL£õ P©õÀ «xÒÍ öÁÖ¨ø£²®
AøÁ°À öÁÎ°mhõºPÒ. Czvmh® £ØÔ öÁÎ¨£øh¯õÚ
ÁõUöPk¨ø£ ÷£μøÁ°À |hzxÁuØS HØ£õkPÒ ö\´¯¨-
£mh {ø»°À ¤μv{vPÎß öÁÖ¨¦nºøÁ ¦›¢xöPõsh
•ìuL£õ P©õÀ uÚx vmh® {a\¯©õP {μõP›UP¨£h¨
÷£õQÓx Gß£øu²® ö£¸®£õßø©¯õÚ EÖ¨¤ÚºPÒ
CuØS GvμõP ÇUQÓõºPÒ Gß£øu²® AÔ¢x öPõshõº.
GÚ÷Á ußÝøh¯ uÛ¨£mh £õxPõ¨£õÍºPøÍ ußøÚa
_ØÔ ÇUS©õÖ Aø©zxU öPõshõº. ¤ßÚº ÁõUöPk¨¦
J÷μ ÷|μzvÀ |øhö£Ó÷Ásk® GßÖ ÷Põ›UøP øÁzuõº.
BÚõÀ ]» ¤μv{vPÒ CuØS ©Ö¨¦ öu›Âzx, JÆöÁõ¸
¤μv{vø¯²® uÛzuÛ¯õP ö£¯øμa ö\õÀ¼ AøÇzx
ÁõUöPk¨¦ |hzu÷Ásk® GßÖ ÷¯õ\øÚ TÔÚõºPÒ.
GÛÝ® Cøu •ìuL£õ P©õÀ HØÖUöPõÒÍÂÀø».
øPPÎÀ øPz x¨£õUQ H¢v¯ÁºPÍõP •ìuL£õ P©õ¼ß
BuμÁõÍºPÒ AÁøμa _ØÔ {ßÔ¸UP Eμzu Sμ¼À
•ìuL£õ P©õÀ ÷£]Úõº, ""C¢u¨ ÷£μøÁ GÚx ©÷\õuõøÁ
J¸©ÚuõP HØÖUöPõÒÐ® GßÖ |®¦Q÷Óß. øPPøÍ
E¯ºzvU PõmkÁß ‰»® ÁõUöPk¨¦ |h¢uõÀ ÷£õx©õÚx''
261
Cøu¯kzx ÁõUöPk¨¦ ©÷\õuõ •ßö©õÈ¯¨£mhx.

A¨÷£õx J¸]» øPPÒ ©mk®uõß E¯ºzu¨£mhÚ, GÛÝ®
ÁõUöPk¨¤ß •iÄ £ØÔ \£õ|õ¯Pº ¤ßÁ¸©õÖ AÔÂ¨¦
ö\úõº. ""C¢u¨ ÷£μøÁ ©÷\õuõøÁ J¸©ÚuõP A[RP›zx-
Âmhx.''
Cuß Põμn©õP GsnØÓ ¤μv{vPÒ ÇUøP°¼¸¢x

GÊ¢x Bº¨£õmh® ö\úõºPÒ. "Cx Esø©¯À»!' |õ[PÒ
CuØS J¨¦uÀ AÎUPÂÀø»'' GßÖ Ta\¼mhõºPÒ.
•ìuL£õ P©õ¼ß BuμÁõÍºPÒ £v¾US ""A©¸[PÒ!
Áõø¯ ‰k[PÒ'' GßÖ PzvÚõºPÒ. Auß ¤ß ÷£μøÁ°ß
Ta\¾® SÇ¨£•® AvP›zux, AøÁU Tmh® Azxhß
•iÄØÓx.
Q.¤. 1922 |Á®£º ©õu xÁUPzvÀ ußÝøh¯ Buμ-

ÁõÍºPÒ ¦øh`Ç ÷u]¯¨ ÷£μøÁ Pmih ÁÍõPzøu Âmk
•ìuL£õ P©õÀ öÁÎ÷¯ÔÚõº. »õÆéõß ©õ|õmiØS
AøÇ¨- ¤ uÌ QøhUP¨ö£ØÓ 1425 |õÎÀ C¢{PÌa] |øh-
ö£ØÓx.
C¢{PÌa] |h¢u I¢uõ® |õÒ μL¤Az £õåõ vjöμßÖ

Cìuõß§¼À CμõqÁ Áß•øÓ°ß ‰»® AvPõμzøu
øP¨£ØÖ® (Military coup) vmhzøu ÷©ØöPõshõº. B²u¨-
£øhPÎß £»® ©ØÖ® CμõqÁ AvPõμ® BQ¯ÁØøÓ
¤μ÷¯õQzx uø»|P›À Bm] AvPõμzøu øP¨£ØÔU
öPõshõº. Tmho¨ £øhPÎß uø»ø©z uÍ£v öáÚμÀ
í›[Uhß PsPÐUS •ßÚõÀ C¢{PÌa] |øhö£ØÓx.
BP÷Á _ÀuõÛß Aμø\ AÁº £»Á¢u©õP Pø»zxÂmhõº.
]» |õmPÐUS _Àuõß Hx® AÔ¯õuÁº ÷£õÀ £õ\õ[S ö\´x-
öPõsi¸¢uõº. Cuß ¤ßÚº Aμs©øÚ°¼¸¢u Cø\U
Pø»bºPÒ ‰»©õP öáÚμÀ í›[UhÝUS Cx£ØÔ uPÁÀ
AÝ¨¤Úõº. C¢u ö\´v í›[UhÛh® Áõ´ö©õÈ ö\´v-
¯õP AÔÂUP¨£mhx. AvÀ ""¤›miè uø»ø©z uÍ£v°ß
£õxPõ¨ø£²® ¤›miè Aμ]ß £õxPõ¨ø£²® _Àuõß
÷Põ¸QÓõº. HöÚÛÀ ÷©ßø© ö£õ¸¢v¯ _Àuõß uß
E°¸US Aa_ÖzuÀ Ç¨£uõP P¸xQÓõº'' GßÖ
TÓ¨£mi¸¢ux.
262
Q.¤. 1922 |Á®£º 17&US Cμsk |õmPÐUS¨ ¤ßÚº J¸
¤›miè B®¦»ßì _Àuõß Aμs©øÚUS Á¢ux, _Àuõß
ÁïxzwÝ® AÁμx ©PÝ® øP¨ö£mi²hÝ® Ti¯ J¸
EuÂ¯õÍ¸® AvÀ HØÓ¨£mhõºPÒ. ÷©¾® _ÀuõÛß
Ehø©PÐ® AvÀ HØÓ¨£mhÚ. B®¦»ßì ¦Ó¨£mk PhØ-
Pøμ°À {Özu¨£mi¸¢ £hQØS A¸QÀ ö\ßÖ {Özu¨-
£mhx. AÁºPÒ AøÚÁ¸® £hQÀ HÔ xøÓ•Pz- v À
{Özu¨£mi¸¢u ¤›miè ÷£õºUP¨£¾US ö\ßÓõºPÒ.
¤ÓS AÁºPÒ P¨£À ‰»©õP ©õÀhõ (Malta) |Pº öPõsk
ö\À»¨£mhõºPÒ.
_Àuõß Áïxzwß |õmøhÂmk öÁÎ÷¯ØÓ¨£mhøuz

öuõhº¢x ÷u]¯¨ ÷£μøÁ°ß J¨¦u÷»õk AÁμx JßÖ-
Âmh \÷Põuμº A«º A¨xÀ ©ãx •ì¼®PÎß P½L£õÁõP
{¯ªUP¨£mhõº. BP÷Á Q»õL£zvØS BuμÁõP £»º
Âøμ¢x ö\ßÖ P½L£õÄUS ø£B ö\´x u[PÒ BuμøÁ
öu›ÂzxUöPõshõºPÒ. μÅL¨ ö£Ú, hõUhº AzÚ¤ß-
ö£Ú, A¼ L¦Áõx, PõÎ® Pμõ £Rº BQ÷¯õº P½L£õøÁ
\¢vzx u[PÐøh¯ ø£Azøu £Qμ[P©õP AÔÂzuõºPÒ.
Cuß‰»©õP P½L£õÄUS uõ[PÒ CßÖ® Â_Áõ\©õP
Ç¨£øu²® Q»õL£õ CßÖ® {ø» {Özu¨£miUQÓx
Gß£øu²® E»P® AÔ¢xöPõÒÐ®£i ö\úõºPÒ. GÛÝ®
•ìuL£õ P©õÀ Q»õL£zv¼¸¢x _ÀuõÚz (P½L£õÂß
Bm] AvPõμ®) ¤›UP¨£mkÂmhx SÔzx v¸¨v Aøh¢u-
ÁμõP P½L£õÂhª¸¢x AøÚzx AvPõμ[PÐ®, }UP¨£mk-
Âmh¤ßÚº, x¸UQ°ß Jmkö©õzu Bm] AvPõμzøu²®
øP¨£ØÔU öPõshõº. Cuß ¤ßÚº Aø©v Ehß£iUøP
÷£a_Áõºzøu ©õ|õmiØS E›¯ u¯õ›¨¦PøÍ ÷©Ø-
öPõshõº.
Q»õL£zøu }UP÷Ásk® GßÖ® x¸UQ Aμø\ ©ua\õº£ØÓ

Aμ\õP BUP÷Ásk® GßÖ® Aø©v ©õ|õmiÀ ¤›mhß
{£¢uøÚ ÂvzuÀ
Q.¤. 1922 |Á®£º 20&À »õÆéõß (Laussanne) ©õ|õk |øh-
ö£ØÓx. Eì©õÛ¯ Aμ]ß \õº£õP A[PõμõÂß SÊ ©mk®-
uõß ©õ|õmiÀ P»¢xöPõshx. ¤›miè Aμ]ß
uø»ø©°À J¸ SÊ ©õ|õmiÀ P»¢x öPõshx. HöÚÛÀ
263
»õ´k áõºâß Aμ_ Q.¤. 1922 AU÷hõ£º 19&À CμõâÚõ©õ

ö\´v¸¢ux. A[Põμõ Aμ]ß ¤μv{v¯õP P»¢xöPõsh
Cì©z £õåõ E»P¨ ÷£õ›À ÷uõÀÂ²ØÓ Eì©õÛ¯ Aμ]ß
¤μv{v¯õP÷Á AvÀ P»¢xöPõshõº. ©õ|õmiß {PÌÄPÒ
xÁUP¨£mhx. A¨÷£õx ¤›miè SÊÂß uø»Áº Pºéß
¤μ¦ x¸UQ°ß _u¢vμzøu A[RP›¨£uØS •ß¦ |õßS
{£¢uøÚPøÍ x¸UQ Aμ_ {øÓ÷ÁØÓ ÷Ásk® GßÖ
{£¢uøÚ Âvzuõº. A¢u |õßS {£¢uøÚPÍõÁÚ:
Q»õL£zøu •Êø©¯õP AÈUP÷Ásk®, P½L£õøÁ

|õmøhÂmk öÁÎ÷¯ØÓ ÷Ásk®, AÁ¸øh¯ ö\õzxUPÒ
AøÚzøu²® £Ô•uÀ ö\´¯ ÷Ásk®, x¸UQ Aμø\
©u\õº£ØÓ Aμ\õP (Secular state) ©õØÓ ÷Ásk®. BQ¯øÁ-
uõß C¢u {£¢uøÚPÒ. C¢u ©õ|õmiß öÁØÔ Gß£x C¢u
|õßS {£¢uøÚPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁvÀuõß ÇUQÓx GßÖ
¤›mhß AÔÂzxÂmhx. GÛÝ® Q.¤. 1923 ¤¨μÁ› 4&À
G¢uÂu •iÄPÐ® Gmh¨£hõu {ø»°À ©õ|õk •iÄØÓ-
uõÀ Ax ÷uõÀÂ²ØÓx.
Cì©z £õåõ ©õ|õmi¼¸¢x x¸UQUS v¸®¤Úõº.

AÁøμ \¢v¨£uØPõP Âøμ¢x ö\ßÓ •ìuL£õ P©õÀ
CèQöåí›À øÁzx AÁøμ \¢vzuõº. ©õ|õmiß ÂÁμ[-
PøÍ ÷Pmk AÔ¢x öPõsh ¤ßÚº AÁ¸hß Cøn¢x
A[Põμõ v¸®¤Úõº.
A[Põμõ Cμ°À {ø»¯zvÀ ÇÁ¸® CÓ[S®÷£õx

¤μu© Aø©a\º μÅL¨ ©ØÖ® |Pμzvß ¤μv{vPÒ BQ÷¯õº
u[PøÍ Áμ÷ÁØ£uØPõP ÁμÂÀø» GßÖ AÔ¢u÷£õx
ÇÁ¸® Avºa]²ØÓõºPÒ. ÷Põ£©øh¢u •ìuL£õ P©õÀ
μÅLø£ AøÇzxÁμa ö\´x AÁμx |hÁiUøP SÔzx
ÂÍUS©õÖ TÔÚõº. Aμø\ P»¢x B÷»õ]UPõ©À CμõqÁ
Aø©a\μõP ÇUS® Cì©z £õåõøÁ ©õ|õmiØS
AÝ¨¤¯uØS® ©õ|õmi¼¸¢x v¸®¤¯ AÁøμ
CèQöåí›À \¢vUP ö\ßÓ ÷£õx® Aμø\ P»¢x
B÷»õ]UPõ©À Aμ]¯À \õ\ÚzvØS GvμõÚx GßÖ
Á¼²ÖzvU TÔ¯ μÅL¨ uÚx Gvº¨ø£ EÖv¨£kzx®
ÂuzvÀ ¤μu© Aø©a\º £uÂø¯ CμõâÚõ©õ ö\úõº.
264
Cuß ÂøÍÁõP ÷u]¯¨ ÷£μøÁ Aø©v Ehß£iUøP
©õ|õk £ØÔ ÂÁõv¨£uØPõP Ti¯x. ÷£μøÁ ¤μv{vPÒ
μÅL¦US BuμÁõP Ç¢u÷uõk AÁ¸US xøn¯õP
{Ø£uØPõP JßÖ vμshõºPÒ. ÷©¾® ö£¸®£õßø©¯õÚ
EÖ¨¤ÚºPÒ CÆÂå¯zvÀ •ìuL£õ P©õ¾US GvμõP
Ç¢uõºPÒ. AøÁ°À EUQμ©õÚ ÂÁõu® }sh Põ»zvØS
}izux. C¢u ÂÁõu® Jß£x |õmPÐUS }izux. C¢u
ÂÁõuzvß ÷£õx •uõÛ¯õÂß (Mudaniya) Gv›P÷Íõk
Cøn¢x Aø©v Ehß£iUøP ÷©ØöPõsh •ìuL£õ
P©õ¾US ¤μv{vPÒ PshÚ® öu›ÂzuõºPÒ. ÷©¾® Cøu
J¸ `Ìa] GßÖ®, CuØS £v»õP AÁº (Q÷μUPºPÎß
BUQμª¨ø£ Gvº¨£uØPõP) Cìuõß§ø» ÷|õUQ (£øh-
PøÍ |hzva) ö\ßÔ¸UP»õ® AÀ»x (Q÷μUPºPÐhß
÷£õ›kÁuØPõP) Höußì (Athens) |PºÁøμ ö\ßÔ¸UP»õ®
GßÖ® AÁºPÒ Â©º\Ú® ö\úõºPÒ.
Cuß¤ßÚº AøÁ°ß ¤μv{vPÒ Cì©z £õåõøÁ
Pkø©¯õP uõUQ¨ ÷£]ÚõºPÒ. AÁº |øh•øÓø¯ «Ô
ö\¯À£mi¸UQÓõº GßÖ® PºéÝhß ÷£a_Áõºzøu
|hzx®÷£õx ©Ú EÖvø¯ CÇ¢xÂmhõº GßÖ® AÁº «x
SØÓ® _©zvÚõºPÒ. u[PÎß J¨¦uÀ CÀ»õ©À ©õ|õmkUS
AÝ¨£¨£mi¸UQÓõº GßÖ SøÓ TÔ¯ ¤μv{vPÒ
ÁõUöPk¨¦ |hzv AÁøμ £uÂ }UP® ö\´ÁuØS®
»õÆéõß ©õ|õmkUS AÁ¸US £v»õP ©ØöÓõ¸Áøμ
AÝ¨¦-ÁuØS® uõ[PÒ •iÄ ö\´v¸¨£uõPÄ® TÔÚõºPÒ.
Cøu ÷PmhÄhß •ìuL£õ P©õÀ öÁÔöPõsh ©Ûuº
÷£õ» BQÂmhõº. Cuß ¤ßÚº Aa_Özx® Ga\›UøPPøÍ
Âk¨£ÁμõPÄ® AÚÀ£ÓUS® ÁõºzøuPøÍ TÖ£ÁμõPÄ®
BQÂmhõº. ÷©¾® Cì©z £õåõøÁ £uÂ }UP® ö\´²®
•iøÁ ukUS® ÂuzvÀ μÅL¦US GvμõP AÁº ¤μv{v-
PøÍ ysiÂmhõº. HöÚÛÀ ¤›miè Aμ_hß •ìuL£õ
P©õÀ öPõsi¸¢u öuõhºø£ {ø»{ÖzxÁvÀ Esø©-
¯õÍμõPÄ® Â_Áõ\ªUP yxÁμõPÄ® Ç¢x Á¢u÷uõk
G¢uÂu©õÚ ÷PÒÂPÐ® GÊ¨£õ©À •ìuL£õ P©õ¾US
Pmk¨£mhÁμõP Cì©z£õåõ Ç¢x Á¢uõº. BP÷Á
©õ|õmiØS Cì©z £õåõøÁz uÂμ ©ØöÓõ¸Áøμ AÝ¨¦®
£m\zvÀ Ax •ìuL£õ P©õ¼ß AøÚzx vmh[PøÍ²®
265
B£zvØS EÒÍõUQÂk® Gß£÷uõk AÁ¸US® J¸ •iøÁ

HØ£kzxÁuØS ÁÈ HØ£kzvÂk®. GÚ÷Á Cì©z
£õåõÂß £uÂ }UP® SÔzu •iøÁ Ai÷¯õk JÈUS® Áøμ
•ìuL£õ P©õÀ ÷ÁÖ ÁÈ°ßÔ ¤μv{vPÐhß Pkø©¯õÚ
•øÓ°À ÷£õμõiÚõº.
Cuß ¤ßÚº ÷u]¯ ÷£μøÁUS GvμõP \vzvmh® wmk®
•¯Ø]°À •ìuL£õ P©õÀ Dk£mhõº, HöÚÛÀ ÷£μøÁ
¤μv{vPÐUS® AÁ¸US® ©zv°À HØ£mh ÷£õμõmh®
wÂμ©øh¢ux. Czu¸nzvÀ Ph¢u |õßS Á¸h[PÍõP
•ìuL£õ P©õ¼ß ö|¸UPi ªS¢u Çsh |õmPÎÀ xøn-
¯õP {ßÔ¸¢uÁºPÎÀ ö£¸®£õßø©¯õÚ BuμÁõÍºPÒ,
μÅL¤ß uø»ø©°À C¯[Q Á¢u Gvº Ao°À Cøn¯z
öuõh[QÚõºPÒ. AÁºPÎÀ μðª, AzÚß ö£Ú, PõÎ® Pμõ
£Rº, μL¤Az £õåõ, A¼ L¦Áõx, ¡¸zwß ©ØÖ® ]»º
Ah[SÁõºPÒ. Cì©z L¨Æê ©ØÖ® ]»º ©mk÷©
•ìuL£õ P©õ¾hß Ç¢uõºPÒ. ¤μv{vPÒ J¸Áº ¤ß
J¸ÁμõP μÅL¦hß Cøn¢u÷uõk •ìuL£õ P©õ¾US
GvμõP Pkø©¯õÚ Â©º\ÚzvÀ Dk£mhõºPÒ. ÷u]¯¨
÷£μøÁ°ß ö£¸®£õßø©¯õÚ ¤μv{vPÒ •ìuL£õ
P©õ¾US GvμõP JßÔøn¢uõºPÒ. GÚ÷Á AÁº uÚx
÷uõÀÂ {a\¯® Gß£øu Enº¢xöPõshõº.
266
•ìuL£õ P©õÀ HØ£kzv¯

©μn Ai
J mkö©õzu `Ì{ø»²® uÚUS GvμõP ÇUQÓx

Gß£øu²® ÷u]¯¨ ÷£μøÁ°ß ö£¸®£õßø© ¤μv{vPÒ
uÚUS GvμõP ÇUQÓõºPÒ Gß£øu²® Enº¢x öPõsh
•ìuL£õ P©õÀ C¢u CUPmhõÚ uøhUPÀø» Eøhzx
öÁÎ÷¯ÖÁuØS ÁÈ÷uiÚõº. »õÆéõß Aø©v Ehß-
£iUøP ©õ|õmøh xÁUSÁuØS \õuP©õÚ `ÇÀ HØ£h-
ÂÀø». HöÚÛÀ ¤›miè öÁÎ ÂÁPõμ ö\¯»º Pºéß
ÂvzxÒÍ |õßS {£¢uøÚPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS ÷£μøÁ-
°ß ¤μv{vPÒ AÁ¸US AÝ©v ÁÇ[P ©ÖzxÂmhõºPÒ.
BP÷Á C¢u |õßS {£¢uøÚPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS EuÁU-
Ti¯ ÁÈPøÍz ÷ukÁx AÁ¸US Pmhõ¯©õQ- Â mhx.
Si¯μ_ Bm]ø¯ {ÖÄÁuØS® Si¯μ]ß uø»ÁμõP uõß
÷uºÄ ö\´¯¨£kÁuØS® Q»õL£zøu •Êø©¯õP AÈzx-
ÂkÁuØS® ÷£μøÁ°ß J¨¦uø» ö£ÖÁx AÁ¸US ªPU
Pmhõ¯©õP Ç¢ux. ÷£μøÁ°ß ö£¸®£õßø© ¤μv{vPÒ
AÁ¸US GvμõP Ç¨£uõ¾® uÚx vmh[PøÍ ö\¯À£kzx-
ÁuØ÷Põ AÀ»x uß÷Úõk Cøn¢x ö\¯»õØÖÁuØ÷Põ
AÁºPÒ u¯õμõP CÀø» Gß£uõ¾® ÷u]¯¨ ÷£μøÁø¯
Pø»zxÂmk uÚUS BuμÄ AÎUPU Ti¯ ußÝøh¯
SÔU÷PõÒPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS EuÁUTi¯ uõß öPõsk
Áμ ÇUS® wº©õÚ[PÐUS J¨¦uÀ AÎUPU Ti¯ uÚUS
Â_Áõ\©õP ÇUS® \PõUPøÍ ©mk® öPõsh J¸ ¦v¯
267
÷u]¯¨ ÷£μøÁø¯ Aø©zxU öPõÒÁuØPõP ©Ö ÷uºuÀ

JßøÓ |hzxÁuØS AÁº vmhªmhõº.
BP÷Á ö£¸®£õßø© BuμÄ uÚUS Qmk® GßÓ

|®¤UøP°À ÷u]¯¨ ÷£μøÁø¯ Pø»zxÂmk ©Ö÷uºuÀ
|hzxÁuØS AÁº Pk® •¯Ø] ÷©ØöPõshõº. GÛÝ®
÷uºuÀ |hzu¨£mh ¤ßÚº ¦v¯ ÷uºuÀ ‰»©õP ÷uº¢-
öukUP¨£mh ¤μv{vPÒ •ß¤¸¢uÁºPÒ ÷£õ»÷Á
AÁ¸US GvμõP Ç¢uõºPÒ. GÚ÷Á ÷u]¯¨ ÷£μøÁø¯
SÇ¨£zvÀ BÌzuÄ® Aøu ö\¯»ØÓ {ø»US Em£kzuÄ®
•ìuL£õ P©õÀ ÷£μøÁUS GvμõP \vzvmh® wmiÚõº.
ö|¸UPi JßøÓ HØ£kzv uÚUS \õuP©õP £¯ß£kzvU
öPõÒÐ® ÷|õUPz÷uõk Aμ]¯À \vzvmh® JßøÓ Aμ[-
÷PØÔÚõº. PßP¯õ |P›ß ¦Ó|Pº £Sv°¾ÒÍ uÚx ÃmiØS
Aø©a\ºPøÍ AÁº Â¸¢xUS AøÇzuõº. AvÀ A¨÷£õxÒ
Aμ]¯À `ÇÀPøÍ AÁºPÒ ÂÁõvzuºPÒ. AßøÓ¯ CμÂÀ
AÁºPÒ AøÚÁ¸® J¸ªzx •iÄ ö\úuØS Cn[P
©Ö|õÒ GÀ»õ Aø©a\ºPÐ® Aμ]¼¸¢x CμõâÚõ©õ
ö\úõºPÒ.
C¨÷£õx ¦v¯ Aμ_ JßøÓ Aø©¨£uØPõP ÷u]¯ ÷£μøÁ-

°ß Tmh® Tmh¨£mhx. BÚõÀ vmhªmhx÷£õÀ Aøu
ö\¯À£kzu •i¯ÂÀø». HöÚÛÀ ÷£μøÁ°ß ¤μv{v-
PÐUS ©zv°À HØ£mh ÁõUSÁõu® wÂμ©øh¢ux. ÷©¾®
AÁºPÒ ©zv°À ö£¸® \a\μÄ ‰skÂmhx. JÆöÁõ¸
¤μv{v²® uÚx ö\õ¢u A¤¨¤μõ¯zvØ÷P •UQ¯zxÁ®
öPõk¨£ÁμõPÄ® uÚx ö\õ¢u |»øÚ÷¯ ÷£q£ÁμõPÄ®
Ç¢uuõÀ {ø»ø© SÇ¨£zvØS EÒÍõÚx.
Cμsk |õmPÒ PÈzx •ìuL£õ P©õÀ uÚUS ªPÄ®
Â_Áõ\©õP Ç¢u ]» |s£ºPøÍ «sk® Â¸¢xUS
AøÇzuõº. AÁºPÎÀ Cì©z £õåõ, L£zî ö£Ú ©ØÖ®
P©õ¾wß BQ÷¯õº Ch® ö£ØÔ¸¢uõºPÒ. ¦v¯ Aμø\
Aø©¨£vÀ ÷uõÀÂ HØ£mkÂmh PõμnzvÚõÀ ÷u]¯¨
÷£μøÁ ö£¸® ö|¸UPiUS EÒÍõÚx SÔzx AÁºPÒ
ÂÁõvzuõºPÒ. A¨÷£õx {»Ä® `ÇÀ SÔzx u[PÒ P¸zxU-
PøÍ u[PÎøh÷¯ £›©õÔUöPõshõºPÒ. AÁºPÎß
ÂÁõuzvß •iÂÀ AÁºPÎøh÷¯ ÷£_ÁuØPõP •ìuL£õ
268
P©õÀ GÊ¢uõº. ""C¢u SÇ¨£{ø»US •ØÖ¨¦ÒÎ øÁ¨£-
uØS Cx÷Á EP¢u ÷|μ©õS®. |õøÍ |õ® Si¯μ_ Bm]
{ÖÁ¨£mhx SÔzu AÔÂ¨ø£ öÁÎ°h ÇUQ÷Óõ®.
AøÚzx ¤μa]øÚPÐUS® Axuõß J÷μ wºÁõS®. BP÷Á
L£zîö£Ú AÁºP÷Í! ÷£μøÁ°ß |hÁiUøPPøÍ
]UP¾US Em£kzx® ö£õ¸mk |õøÍ }[PÒ ¤μv{vPøÍ
J¸Á¸US GvμõP ©ØöÓõμÁøμ ysiÂk[PÒ! Cuß¤ßÚº,
P©õ¾zwß AÁºP÷Í! ÷£μøÁUS HØ£mkÒÍ ö|¸UPiø¯
wºzx Aøu £õxPõ¨£uØPõP AøÁUS •ìuL£õ P©õÀ
AøÇUP¨£h ÷Ásk® GßÓ wº©õÚzøu }[PÒ öPõsk
Áõ¸[PÒ!'' GßÖ TÔÚõº.
Q.¤. 1923 AU÷hõ£º 29&À ÷u]¯¨ ÷£μøÁ J¸ •UQ¯©õÚ
Tmhzøu |hzv¯x. TmhzvÀ ÷£_ÁuØPõP •ìuL£õ
P©õÀ ÷©øh°À HÔÚõº. ¤ÓS x¸UQø¯ Si¯μ\õP ©õØÓ¨-
÷£õÁuõP AÔÂ¨¦ ö\úõº. A¨÷£õx AÁº ¤ßÁ¸©õÖ
÷£]Úõº. ""C¢u CUPmhõÚ ö|¸UPi°¼¸¢x «m] ö£Ö-
ÁuØPõP GßøÚ AøÁUS AøÇzv¸UQÕºPÒ GßÖ® C¢u
ö|¸UPi E[PÒ ö\¯ÀPÎß ‰»©õPzuõß HØ£mi¸UQÓx.
AvPõμ® J¸Áº øP°¼¸¢x ©ØöÓõ¸Áº øPUS ©õÖÁuõÀ
C¢u ö|¸UPi HØ£hÂÀø». ©õÓõP Cx |©x Bm]
Aø©¨¤¾ÒÍ Ai¨£øh¯õÚ SøÓ£õhõS®. Bm]
AvPõμzøu²® {ºÁõP AvPõμzøu²® JßÖ÷\ºzx, ÷£μøÁ
uÚx øP°À Gkzv¸UQÓx. E[PÎ¾ÒÍ JÆöÁõ¸
¤μv{v²® Aμ_ öPõskÁ¸® wº©õÚzv¾® Aμ_z xøÓ°ß
JÆöÁõ¸ ö\¯À£õmi¾® Aø©a\ºPÒ ÷©ØöPõÒÐ®
JÆöÁõ¸ •iÂ¾® uø»±k ö\´ÁuØS ÁøP ÷ukQÕºPÒ!
©õs¦ªS ¤μv{vP÷Í! Cx ÷£õßÓ uõß {ø» ÇUP-
÷Ásk® GßÓõÀ ¤ÓS G¢u Aø©a\¸® £uÂ HØÖU-
öPõÒÍÄ® •i¯õx. G¢u ö£õÖ¨¦PøÍ²® AÁºPÍõÀ
{øÓ÷ÁØÓÄ® •i¯õx! Aμ\õ[P® Pmhø©UP¨£mkÒÍ
Ai¨£øhø¯ }[PÒ Enº¢x öPõÒÍ ÷Ásk®. CzuøP¯
Ai¨£øh «x Kº Aμ_ Pmhø©UP¨£h ÂÀø» GßÓõÀ
¤ÓS Ax Aμ\õP CÀ»õ©À SÇ¨£©õPzuõß ÇUS®! C¢u
{ø»ø¯ |õ® ©õØÓ ÷Ásk®. BP÷Á ÷uº¢öukUP¨£mh
J¸ uø»ø©°ß RÌ x¸UQø¯ J¸ Si¯μ\õP ©õØÓ÷Ásk®
GßÖ |õß •iÄ ö\´v¸UQ÷Óß.''
269
C¢u £¯[Pμ©õÚ •iøÁ ö\Â²ØÓ ¤μv{vPÒ Avºa]-

¯øh¢x ö©ÍÚ©õP BQÂmhõºPÒ! HöÚÛÀ CzuøP¯ J¸
•iøÁ AÁºPÒ Gvº£õºUPÂÀø»! C¢u ÂÁPõμ® öuõhº-
£õP ÁõUöPk¨¦ |h¢u÷£õx |õØ£u \uÃu ¤μv{vPÐUS
SøÓÁõP÷Á ÁõUöPk¨¤À P»¢xöPõshõºPÒ. GÛÝ®
ÁõUöPk¨¤ß •iÄ £ØÔ¯ wº©õÚ® •ß÷£ wº©õÛUP¨-
£mk-Âmhx. x¸UQø¯ J¸ Si¯μ\õP ©õØÖÁØS ÷£μøÁ
A[RPõμ® AÎzxÂmhx GßÖ® •ìuL£õ P©õÀ •uÀ
áÚõv£v¯õP ÷uº¢öukUP¨£mkÂmhõº GßÖ® AÔÂ¨¦
ö\´¯÷Ásk® GßÖ •ß÷£ •iÄ ö\´¯¨£mkÂmhx!
BP÷Á ÁõUöPk¨¦ •iÄ £ØÔ AøÁ°À AÔÂ¨¦

ö\úx J¸ Psxøh¨¦ uõß Gß£vÀ \¢÷uPªÀø». Cuß-
¤ßÚº Q»õL£zøu •Êø©¯õP AÈzxÂmk x¸UQø¯ J¸
©ua\õº£ØÓ Aμ\õP ©õØÖÁuØS›¯ ö\¯À£õkPøÍ
•ìuL£õ P©õÀ ÷©ØöPõshõº. ©UPÒ Cøu Enº¢x
öPõshõºPÒ. •ìuL£õ P©õ¾US GvμõP öÁSáÚU P¸zx
E¸ÁõQ AÁº «x Pkø©¯õÚ uõUSuÀPÒ GÊ¢uÚ.
A[PõμõÂß ¦v¯ Bm]¯õÍº J¸ PõL¤º GßÓ Áõºzøu
JÆöÁõ¸ Chzv¾® ¤μa\õμ® ö\´¯¨£mhx. •ìuL£õ
P©õø» uõUQ GÊu¨£mh ¤μ_μ[PÐ® AÁ¸øh¯ ÷P¼a-
]zvμ[PÐ® |õmiß AøÚzx £SvPÎ¾® wÂμ©õP
Â{÷¯õQUP¨£mhÚ. Cuß öuõhºa]¯õP GsnØÓ £õμõÐ-
©ßÓ ¤μvPÎ¾® •UQ¯©õÚ ¤μ•PºPÐ® A[Põμõ |Pøμ
Âmk öÁÎ÷¯Ô Cìuõß§À ö\ßÖ, P½L£õ A¨xÀ ©ãøua
_ØÔ SÂ¯z öuõh[QÂmhõºPÒ. x¸UQ°À Jmk- ö ©õzu
`ÇÀPÐ® •ìuL£õ P©õ¾US GvμõP v¸®¤-ÂmhÚ. Cuß
Gvöμõ¼¯õP AÁº ußÝøh¯ BuμÁõÍº- P Îß BuμøÁ
uUPøÁzxU öPõÒÍÄ® uõUSu¼ß EUQμz-v¼¸¢x ußøÚ
£õxPõzxU öPõÒÍÄ® ö£¸®£õk£mhõº.
C¢u `Ç¾US ©zv°À P½L£õÄUS Â_Áõ\©õP EÒÍÁº-

PÐUS GvμõP ¤μ÷¯õQ¨£uØS HμõÍ©õÚ B²u[PøÍ
¤›miè Aμ_ •ìuL£õ P©õ¾US ÁÇ[Q¯x. •ìuL£õ
P©õ¾US GvμõÚ |hÁiUøP°ß Ea\Pmh©õP Eì©õÛ¯
Q»õL£zvß Pso¯zøu²® •ì¼®PÎß P½L£õÂß
©õs¦PøÍ²® ©vzx |hUP÷Ásk® GßÖ ÷Põ›UøP
270
GÊ¨¤ C¢v¯ •ì¼®PÎß \õº£õP BPõPõß (Aghakhan)
©ØÖ® A«º A¼ BQ¯ ÇÁ¸® u[PÎß Gvº¨¦ Piu[PøÍ
•ìuL£õ P©õ¾US AÝ¨¤°¸¢uõºPÒ. Cì©õ±¼ æ¯õ
¤›Âß uø»ÁμõÚ BPõPõß ¤›mhÛß |s£º GßÝ®
¤›mhÛß P[Põo GßÖ® x¸UQ ©ØÖ® £» £õP[PÎ¾®
AÔ¯¨£mhÁº. GÚ÷Á C¢uU Piu® A[Põμõ Aμ_US
QøhUS® •ß÷£ Ax ö\´v FhP[PÎÀ ¤μ_›UP¨-
£mkÂmhx. Cuß öuõhºa]¯õP BPõPõÛß Ph¢uPõ»
ÁõÌUøP £ØÔ •ìuL£õ P©õÀ ÷uõsh Bμ®¤zxÂmhõº.
BPõPõß ¤›mhÛÀ ÁõÌ¢x öPõsi¸¢ux, ¤›miè
Jmh¨£¢øu¯ ø©uõÚzvÀ Svøμ \Áõ› ö\úx BQ¯
\®£Á[PøÍ •ìuL£õ P©õÀ öÁÎ¨£kzvÚõº. E»P²zu®
|h¢x öPõsi¸¢u÷£õx uÚx ¤μa\õμzvß ‰»® ¤›mhß
CÁμx A¢uìøu E¯ºzv¯x GßÖ® ÷uøÁ¨£k® ÷|μzv-
ö»À»õ® x¸UQ _ÀuõøÚ Aa_ÖzxÁuØS BPõPõøÚ
£¯ß£kzvU öPõÒÐ® ö£õ¸mk AÁº C¢v¯ •ì¼®PÎß
uø»Áº GßÖ AÁ¸UPõP ¤›mhß ¤μa\õμ® ö\úx.
GÛÝ® AÁº ¤›mhÛß øP¨£õøÁ GßÖ® •ìuL£õ
P©õÀ TÔÚõº.
P½L£õÄUS GvμõP EnºÄ¨§ºÁ©õÚ ÂÁPõμ[PøÍ
¤μ÷¯õP¨£kzxÁv¾® öÁSáÚU P¸zøu AÁ¸US GvμõP
E¸ÁõUSÁv¾® •ìuL£õ P©õÀ ÷ÁP©õP ö\¯À£mhõº.
©UPÎh® Eøμ¯õØÖ®÷£õx AiUPi CÆÁõÖ TÔÁ¢uõº.
""¤μuõÚ Gv›¯õÚ w¯ ¤›mièPõμºPÒ Q÷μUPºPÒ ‰»©õP
x¸UQø¯ AÈ¨£vÀ ÷uõÀÂ¯øh¢u÷£õx uÚx £øÇ¯
u¢vμ[PÒ ¤μ÷¯õP¨£kzxÁuØS •¯Ø]zuõºPÒ. GÚ÷Á
P½L£õÄUS BuμÄ öPõk¨£uß ‰»® x¸UQø¯ Cμsk
xskPÍõP Eøh¨£uØPõP uÚx øP¨£õøÁ¯õÚ BPõPõøÚ
FUP¨£kzxQÓõºPÒ'' Cuß ¤ßÚº ÷u]¯¨ ÷£μøÁ°ß
¤μv{vPÎß ÷Põ£zøu P½L£õÄUS GvμõP ysiÂk-
ÁuØPõP ]» |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõshõº. Cuß ÂøÍ-
ÁõP ¤μv{vPÎÀ ]» ÷£a\õÍºPÒ P½L£õÂØS GvμõPÄ®
wÛÀ £ØÖ öPõshÁºPÐUS GvμõPÄ® GvºPm] ¤μv{v-
PÐUS GvμõPÄ® Pkø©¯õP uõUQ¨ ÷£]ÚõºPÒ. ÷©¾®
x¸UQø¯ Si¯μ\õP ©õØÖÁuØS Gvº¨¦ öu›Â¨£x®
AvPõμzv¼¸¢x }UP¨£mh _ÀuõÝUS BuμÁõP ö\¯À-
271
£kÁx® ÷u\zx÷μõP©õP P¸u¨£kÁuõÀ Ax ©μn

ushøÚU-S›¯ ö\¯À GßÖ TÖ® \mh ©÷\õuõÄUS ÷£μøÁ
J¨¦uÀ AÎUS®£i •ìuL£õ P©õÀ HØ£õk ö\úõº.
Q»õL£zvß \ºÁ÷u\ A¢uìx £ØÔ ÷£μøÁ°À ]»
¤μv{vPÒ Gkzxøμzu÷£õx •ìuL£õ P©õ¼ß Buμ-
ÁõÍºPÒ FøÍ°mk Ta\À GÊ¨¤ÚõºPÒ. ÷©¾® Bº¨-
£õmh® ö\´x AÁºPøÍ ÷£\Âhõ©À AhUQÂmhõºPÒ.
Cuß¤ßÚº •ìuL£õ P©õÀ GÊ¢x ÷£]Úõº, ""Q»õL£zvß
ö£õ¸mk® Cì»õzvß ö£õ¸mk® wÛÀ £ØÖ öPõsh
©ÛuºPÎß ö£õ¸mk® Ph¢u I¢x ¡ØÓõskPÍõP
x¸UQ°ß ÂÁ\õ°PÎÀ GsnØÓÁºPÒ ÷£õ›mk u[PÒ
E°øμ CÇUPÂÀø»¯õ? C¢v¯ºPøÍ²® Aμ¤¯ºPøÍ²®
¦ÓUPozxÂmk, Cì»õª¯ ¤μ÷u\[PÐUS uø»ø©
uõ[S® ö£¸g_ø©ø¯²® ÂmkÂmk ußøÚ £õxPõzxU
öPõÒÐ® ö£õ¸mk x¸UQ uÚx |»ßPøÍ ÷£oUöPõÒ-
ÁuØS Cxuõß \›¯õÚ ÷|μ©õS®.''
Cuß¤ßÚº Q»õL£zøu •iÁõPÄ® •ØÓõPÄ®

AÈ¨£x £ØÔ²® ÁõÌÂ¯¼¼¸¢x wøÚ¨¤›US® ©ua\õº-
¤ßø© Aμø\ E¸ÁõUSÁx £ØÔ²® CÆÂÁPõμ[PÎÀ
CμõqÁzvß {ø»¨£õk £ØÔ²® Ax AÎUS® BuμÄ
AÀ»x AuÝøh¯ Gvº¨¦ BQ¯øÁ £ØÔ²® •ìuL£õ
P©õÀ ~m£©õP B´Ä ö\´¯z öuõh[QÚõº. BP÷Á
Cì«¸US A¸QÀ |h¢u Á¸hõ¢vμ CμõqÁ AoÁS¨¤À
P»¢xöPõsk CμõqÁzvß {ø»¨£õmøh AÔ¢xöPõÒÍ
vmhªmhõº. L£Æê ö£Ú ©ØÖ® Cì©z £õåõ
BQ÷¯õ¸hß Cøn¢x CμõqÁzvÀ {»Ä® `ÇÀ £ØÔ
B´Ä ö\ú÷uõk CÍ{ø» CμõqÁ AvPõ›PÒ £ØÔ²®
÷£õºÃμºPÒ £ØÔ²® Â\õμøn ÷©ØöPõshõº. AÁ¸øh¯
vmhzvØS CμõqÁ AvPõ›PÎøh÷¯ £»©õÚ Gvº¨¦
Ç¨£øu AÔ¢xöPõshuõÀ vmhÁmh©õÚ •iÄUS
AÁμõÀ Áμ•i¯ÂÀø».
Cuß¤ßÚº £» CμÄPÒ BÌ¢x ]¢uøÚ ö\´x JÆöÁõ¸
÷Põnzv¾® C¢u vmh® £ØÔ B´Ä ö\úõº. £» CμÄPÒ
Cx öuõh º£õÚ ]¢uøÚ°À Pøμ¢x÷£õÚ ¤ßÚº, CÖv¯õP
Pøh] •¯Ø]¯õP £¯[PμÁõuzøu ¤μ÷¯õQ¨£x GßÖ •iÄ
272
ö\úõº! ÷£μøÁ°À ußøÚ Gvºzx ÷£]¯ ¤μv{v°ß
©PøÚ ¤izx AÁøμ öPõø» ö\´²®£i PmhøÍ°mhõº.
©ØöÓõ¸ ¤μv{v ÷£μøÁ°À ÷£_®÷£õx P½L£õøÁ
Bu›zx¨ ÷£]Úõº. BP÷Á Cx÷£õßÖ ©Ö£i²® ÷£]ÚõÀ
yUQÀ ÷£õkÁuõP TÔ AÁøμ £¯•ÖzvÚõº. Cuß¤ßÚº,
Cìuõß§¼¼¸¢x μÅLø£ AøÇzxÁ¢x uÚUS £uÂ¨
¤μ©õÚ® ö\´x øÁUS®£i²® ©UPÒ Pm] (People's
Party) °ß ©zv¯ SÊ •ß¦ x¸UQ Si¯μ]ØS A[RPõμ®
AÎUS®£i²® AÁøμ {º£¢u® ö\úõº. ÷©¾® Cøu
ö\´ÁuØS AÁº u¯[QÚõÀ, AÁøμ Pm]°¼¸¢x }UQ
ÂkÁuõPÄ® Aa_ÖzvÚõº. ÷©¾® öuõÊøP°ß ÷£õx
P½L£õøÁa _ØÔ ©UPÒ Tk® \®¤μuõ¯zøu Pmhõ¯®
}UQÂh ÷Ásk® GßÖ® öÁÒÎU QÇø© áü®©õ öuõÊøP
|h¢u¤ßÚº P½L£õÄUS "é»õ® ©õ¼U' TÖ® \®¤μ-
uõ¯zøu²® Pmhõ¯® }UQÂh÷Ásk® GßÖ® Cìuõß§À
BÐ|¸US Pkø©¯õÚ PmhøÍ JßøÓ ¤Ó¨¤zuõº. ÷©¾®
P½L£õøÁ GÀ»õÂuzv¾® ¦ÓUPozxÂh ÷Ásk® GßÖ
uÚx BuμÁõÍºPÐUS CÈÁõÚ PmhøÍ JßøÓ²® ¤Ó¨-
¤zuõº.
Aa_Özx® C¢u `Ç¾US ©zv°¾® uÁÓõÚ ¤μa\õμ[-

PÐ® Áu¢vPÐ® {øÓ¢u `Ç¾US ©zv°¾® ÷u]¯
÷£μøÁ Tmh® Tmh¨£mhx. CÆÁõÓõP Q.¤. 1924 ©õºa 1&®
÷uv ÷£μøÁ Ti¯x. xÁUP Eøμ°À Q»õL£zøu AÈUP-
÷Ási¯ AÁ]¯® £ØÔ ÷£\¨£mhx. CuØS Áßø©¯õÚ
Gvº¨¦ ÷£μøÁ°À QÍ®¤¯x.
Q»õL£zøu ÃÌzvÂkÁuØS® P½L£õøÁ |õmøh

Âmk öÁÎ÷¯ØÖÁuØS® ÁõÌÂ¯¼¼¸¢x wøÚ ¤›zx-
ÂkÁuØS® PmhøÍ°k® Kº Aμ\õønø¯ •ìuL£õ
P©õÀ ÷£μøÁ°ß •ß¦ \©º¨¤zuõº. ¤ßÚº ÷Põ£® öPõsh-
ÁºPÍõP Põn¨£mh ÷£μøÁ¨ ¤μv{vPÎß •ß¦ GÊ¢x
{ßÖ, ""GßÚ Âø» öPõkz÷uÝ® |õ® Si¯μ_US HØ-
£mi¸US® Aa_ÖzuÀPÎ¼¸¢x Aøu Põ¨£õØÓ ÷Ásk®.
÷©¾® vh©õÚ AÔÂ¯À AizuÍzvß «x Eu¯©õS©õÖ
ö\´¯ ÷Ásk®. P½L£õÄ® "Eì©õÛ¯ Sk®£zvß'
£μ®£øμ E›ø©PÐ® Psi¨£õP }UP¨£h ÷Ásk®.
273
]øu¢x÷£õÚ å›¯õ }v©ßÓ[PÐ® Q»õL£zvß \mh[-

PÐ® }UP¨£mk AÁØÖUS £v»õP |ÃÚ \mh[PøÍU
öPõsh }v©ßÓ[PÒ E¸ÁõUP¨£h÷Ásk®. ÷©¾®
©uÓéõUPÒ AøÚzx® Aμ]ß ©u\õº£ØÓ PÀÂU Th[PÍõP
©õØÓ® ö\´¯¨£h ÷Ásk®'' GßÖ TÔÚõº.
•ìuL£õ P©õ¼ß C¢u Eøμø¯ ö\Â©kzuÄhß EUQμ-
©õÚ ÁõUSÁõu[PÐ® P\¨£õÚ \a\μÄPÐ® öÁÎ¨£mhÚ.
BÚõÀ CÁØÓõÀ G¢u ÂøÍøÁ²® HØ£kzu •i¯ÂÀø»!
Aμ\õønø¯ B´Ä ö\´ÁuØPõP ©Ö|õÒ ©Ö£i²® ÷u]¯¨-
÷£μøÁ Ti¯x. ÷£μøÁU Tmh® CμÄ •ÊÁøu²® Ph¢x
©Ö|õÒ Põø» BÓøμ ©o Áøμ öuõhº¢x |h¢ux. AvÀ
Pkø©-¯õÚ Gvº¨¦PÐ® Eèn©õÚ •øÓ±kPÐ® GÊ¢uÚ.
Q.¤. 1924 ©õºa 3&® (îä› 1342 μá¨ 28) |õÒ Põø»°À
Q»õL£zøu }USÁøu²® Aμ]¼¸¢x ©UPÎß AßÓõh
ÁõÌÂ¯¼¼¸¢x® wøÚ ¤›zxÂkÁøu²® ÷u]¯¨ ÷£μøÁ
A[RP›zx Âmhx GßÖ AÔÂ¨¦ ö\´¯¨£mhx. A÷u |õÒ
CμÂÀ `›¯ Eu¯zvØS •ß£õP P½L£õ A¨xÀ ©ãz
x¸UQø¯ Âmk öÁÎ÷¯Ô Âh ÷Ásk® GßÖ PmhøÍ-
°k® Aμ\õønø¯ Cìuõß§À BÐ|¸US •ìuL£õ P©õÀ
AÝ¨¤Úõº. BP÷Á PõÁÀxøÓ ©ØÖ® CμõqÁ AvPõ›PÒ
BQ¯ÁØøÓU öPõsh J¸ £õxPõ¨¦ £øh²hß Cìuõß§À
BÐ|º |ÒÎμÂÀ Aμs©øÚUS ö\ßÖ £»Á¢u©õP
P½L£õøÁ J¸ ÁõPÚzvÀ HØÔ |õmiß GÀø»US A¨£õÀ
öPõskö\ßÖ AÁøμ _Âm\º»õ¢vØS AÝ¨¤ øÁzuõº.
BøhPÐ® £n•® øÁUP¨£mh J¸ øP¨ö£mi AÁ›h®
öPõkUP¨£mhx. Cμsk |õmPÒ PÈzx •ìuL£õ P©õÀ
Aμs©øÚ°¾ÒÍ P½L£õÂß Áõ›_PÍõÚ BsPøÍ²®
ö£sPøÍ²® |õmøhÂmk öÁÎ÷¯ØÔÚõº. ©õºUP Ÿv¯õÚ
ÂÇõUPÒ AøÚzx® μzx ö\´¯¨£mhÚ. ÷©¾® •ì¼®-
PÎß ÁUL¨ ö\õzxUPÒ AøÚzx® Aμ]ß ö\õzuõP BUP¨-
£mhÚ. ©uμéõUPÒ AøÚzx® PÀÂ Aø©a\Pzvß ]ÂÀ
£ÒÎU Th[PÍõP ©õØÓ¨£mhÚ.
CÆÁõÖ •ìuL£õ P©õÀ ¤›miè öÁÎÂÁPõμ ö\¯»º
Pºéß ¤μ¦ Âvzu |õßS {£¢uøÚPøÍ²® {øÓ÷ÁØÔÚõº.
Aø©v Ehß£iUøP ©õ|õmøh TmkÁuØS®, Aøu
274
öÁØÔPμ©õP BUSÁuØS® Ç¢u •mkU PmøhPÒ
AøÚzx® C¨÷£õx }UP¨£mkÂmhÚ. GÚ÷Á Q.¤. 1924
©õºa 8&À x¸UQ°ß öÁÎÂÁPõμ Aø©a\¸® ©õ|õmkU
SÊÂß uø»Á¸©õÚ Cì©z £õåõ ©õ|õmøh Tmk®£i
J¸ Piuzøu AÝ¨¤Úõº. CuØS Tmho Aμ_PÐ® \®©u®
öu›ÂzuÚ.
Q.¤.1924 H¨μÀ 23&À ©õ|õk ©Ö£i²® Ti Aø©v
Ehß£iUøPø¯ HØÖUöPõshx. éõì÷éß Ehß£iUøP
(The treaty of Laussanne) Q.¤.1924 áüø» 24&À øPö¯õ¨£®
Ch¨£mhx. Tmho Aμ_PÒ x¸UQ°ß _u¢vμzøu
A[RP›zuÚ. Cìuõß§¼¼¸¢x® á»\¢v°¼¸¢x®
¤›miè £øhPÒ Â»UQU öPõÒÍ¨£mhÚ. öáÚμÀ
í›[Uhß x¸UQ°¼¸¢x ¦Ó¨£mk ö\ßÖÂmhõº.
¤›miè £õμõÐ©ßÓ ¤μv{v J¸Áº x¸UQ |õmiØS
_u¢vμ® ÁÇ[P¨£mhuØS ö£õx©UPÒ AøÁ°À Gvº¨¦
öu›Âzuõº. A¨÷£õx AÁ¸US £v¾øμ¯õP Pºéß ¤μ¦
TÔ¯uõÁx, ""C[S |õ® PÁÛUP ÷Ási¯x •UQ¯©õÚ
Âå¯® GßÚöÁÛÀ, x¸UQ¯ ÷£μμ_ AÈUP¨£mk Âmhx
CÛ J¸÷£õx® Ax GÊ¢xÁμ C¯»õx. HöÚÛÀ |õ® Auß
E°÷μõmh©õÚ BUP \Uvø¯ (AuõÁx Cì»õª¯ Q»õL£zøu)
AÈzxÂm÷hõ®.''
CÆÁõÖ uõß Q»õL£õ AÈUP¨£mk, •Êø©¯õP
ÃÌzu¨£mkÂmhx! \mh® C¯ØÖÁuØS E®©zvØS Buõμ
‰»©õPÄ® ÁõÌUøP vmh©õPÄ® Cì»õª¯ Aμ]ß
Aμ]¯À \õ\Ú® ÇUQÓx GßÓ Ps÷nõmhzvÀ
Cì»õ•® ÃÌzu¨£mk Âmhx! ¤›miè Aμ]ß P[Põo-
¯õPÄ® Auß TmhõÎ¯õPÄ® ÂÍ[Q¯ •ìuL£õ P©õÀ
GßÓ Cì»õzvß x÷μõQ°ß xønöPõsk CÁØøÓö¯À-
»õ® ¤›mhß ö\´x •izxÂmhx! BP÷Á öuÎÁõÚ
AÔÁõØÓÀ öPõsh ©UPÒ TÖÁx ÷£õßÖ, SL¨º Aμ_PÒ
AøÚzvØS® ¤›mhß uø»ø©¯õP Ç¢x Á¢ux Gß£x
Esø©¯õS®. HöÚÛÀ Aa\©¯zvÀ ¤›mhß SL¨ºPÎß
uø»ø©¯õPÄ® Cì»õzvß ¤μuõÚ Gv›¯õPÄ®
ÂÍ[Q¯x. •ì¼®PÒ {a\¯©õP ¤›mhÛh® öÁÖ¨¦
£õμõmh ÷Ásk® Gß£÷uõk AuøÚ £ÈwºUP ÷Ásk®
GßÖ® AÁºPÒ BÁÀ öPõÒÍ ÷Ásk®.
275
ö£õxÁõP E»P •ì¼®PÒ AøÚÁ¸® Gvºzu÷£õx®,

x¸UQ¯ •ì¼®-PÎß Pkø©¯õÚ Gvº¨¦PÐUS ©zv°¾®,
SÔ¨£õP C¢v¯õÂÀ ÁõÌ¢u •ì¼®PÒ Q»õL£zøu
PmiUPõUP Pkø©¯õP £õk£mh÷£õx®, •ìuL£õ P©õÀ
GßÓ x÷μõQ°ß xøn öPõsk Q»õL£zøu²® Cì»õz-
øu²® ¤›mhß ÃÌzvÂmhx. CÆÁõÓõP AÀ»õð
A¸Î¯-ÁØøÓU öPõsk Bm] ö\´²® Q»õL£õ Aμ_ C¢u
§ª°ß ÷©Ø£μ¨¤¼¸¢x ©øÓ¢x÷£õÚx, AÀ»õð
A¸Î¯-ÁØÔØS A¢{¯©õÚÁØøÓU öPõsk Bm] ö\´²®
SL¨º Aμ_PÒ ÷uõßÔÂmhÚ. C¨÷£õx SL¨º \mh[PÒ
{ø» {Özu¨£kQßÓÚ. uõLTzv¯ \mh[PÒ E»P ©UPÒ
©zv°À BvUP® ö\¾zv Á¸Á÷uõk E»P •ÊÁv¾®
AøÁ |øh-•øÓ¨£kQßÓÚ!
276
•ì¼®PÎß ãÁõuõμ ¤μa]øÚ²®

ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh•®
• ì¼®PÎß GsoUøP £»÷Põi¯õP Ç¢u {ø»°À

PL¤ºPÒ Q»õL£zøu AÈzxÂmk Aμ]¯À Aμ[Q¼¸¢x®
©UPÎß AßÓõh ÁõÌÂ¯À ÂÁPõμ[PÎ¼¸¢x® Cì»õzøu
xøhzöuÔ¢xÂmhõºPÒ. Cì»õzvß \mh[PøÍ C¢u
§ª°¼¸¢x APØÔ ÂkÁvÀ PõL¤ºPÒ öÁØÔ ö£ØÖ-
ÂmhõºPÒ GßÓõÀ u[PÐøh¯ wøÚ²® Aμ]¯À Aμ[QÀ
u[PÎß ÁõÌøÁ²® £õxPõzxU öPõÒÁuØS •ì¼®PÒ
÷£õμõhÂÀø»¯õ? GßÖ J¸Áº ÷PÒÂ GÊ¨£»õ®.
CuØS›¯ £vÀ Cxuõß. ""B®! PõL¤ºPÒ Q»õL£zøu
AÈzxÂmk Aμ]¯À Aμ[Q¼¸¢x Cì»õzøu ªP GÎuõP
xøhzöuÔ¢x ÂmhõºPÒ! BÚõÀ •ì¼®PÒ Aøu
£õxPõ¨£uØS ÷£õμõhÂÀø»!''
÷uõÀÂø¯ GvºöPõÒÐ® {ø»°À Ç¨£Áº Pøh]

ö\õmk Cμzu® ÇUS® Áøμ ÷£õμõmhU PÍzvÀ {ßÖ
÷£õμõkÁøu¨ ÷£õ» •ì¼®PÒ ÷£õμõhÂÀø»! C¢u
¤μa]øÚø¯ •ì¼®PÒ ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxU
öPõÒÍÂÀø»! C¢u ÂÁPõμzøu •ì¼®PÒ Av•UQ¯
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP GkzxUöPõÒÍÂÀø»! Cxuõß
Q»õL£õ ÃÌzu¨£mhuØS Põμn©õS®. •ì¼® E®©õ «x
ÂÊ¢u C¢u ©μn Aiø¯ •Ô¯i¨£uØS •Êø©¯õÚ
BØÓø» ¤μ÷¯õQzx Ax ÷£õμõhÂÀø»!'' HöÚÛÀ
ußÝøh¯ ÁõÌ÷Áõk® ußÝøh¯ ©μnz÷uõk®
277
öuõhº¦øh¯ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ°À GßÚ |h¢x öPõs-

i¸UQÓx GßÓ ÂÈ¨¦nºøÁ Ax ö£ØÔ¸UPÂÀø».
CÆÁõÓõP ußÝøh¯ ÁõÌÂØS Gx Buõμ©õP ÇUQÓ÷uõ
A¢u Cì»õzvß «x {PÇ¨ ÷£õS® |õ\zøu¨ £ØÔ GÆÁõÖ
]¢vzx ÇUP ÷Ásk÷©õ AÆÁõÖ E®©õ ]¢vUPÂÀø»!
Cuß ÂøÍÁõP C¢u |õ\zøu uÚUS HØ£mh ÁõÌÄ ©μn
÷£õμõmh® GßÖ wº©õÛUP AuÚõÀ C¯»ÂÀø»! Cuß
•iÁõP PõL¤ºPÒ Q»õL£zøu ÃÌzvÂmk Cì»õzvß
ö\¯»õUP Aø©¨ø£ ( ) AuõÁx å›¯zøu E»P
Aμ[Q¼¸¢x _¸mi GÔ¢xÂmhõºPÒ!
E»Q¾ÒÍ JÆöÁõ¸ \•uõ¯zvØS® C¢u §ª°ß «xÒÍ

JÆöÁõ¸ ©UPÐUS® uÚU÷P E›zuõÚ ãÁõuõμ ¤μa]øÚPÒ
(Vital issues) Ç¢x Á¸Áøu AÁºPÎÀ E°ºÁõÊ®
EÒÐnºÄ Pmhõ¯©õUQ ÇUQÓx. C¢u ãÁõuõμ ¤μa]øÚ-
PøÍ wº¨£uØPõP JÆöÁõ¸ \•uõ¯•® ©UPÒ Tmh•®
G¢uÂu©õÚ u¯UP•ªßÔ u[PÒ E°ºPøÍ²® Cμzuzøu²®
v¯õP® ö\´¯ u¯õμõP Ç¨£õºPÒ. C¢u ãÁõuõμ
¤μa]øÚø¯ J¸ \•uõ¯ ©UPÎß ÁõÌ÷Áõk® AÁºPÎß
AÈ÷Áõk® öuõhº¦øh¯øÁ¯õP ÇUP»õ®; AÀ»x J¸
\•uõ¯zøu Auß uÛzußø©¯õÚ Aøh¯õÍ[PÎ¼¸¢x
¤›zxÂkÁ÷uõk öuõhº¦øh¯uõP ÇUP»õ®; AÀ»x J¸
\•uõ¯zvß ÁõÌÄ›ø©ø¯ £õxPõ¨÷£õk öuõhº¦øh¯uõP
ÇUP»õ®. E°º ÁõÊ® EÒÐnº÷Áõk (Survival Instincts)
öuõhº¦øh¯ C¢u ¤μa]øÚ GÀ»õ ©UPÐUS® ö£õxÁõP
JßÖ÷£õ»÷Á ÇUS®. ÷©¾® AuØS wºÄ Põs£uØS
÷©ØöPõÒÐ® |hÁiUøPPÐ® ö£õxÁõP JßÖ ÷£õ»zuõß
ÇUS®. HöÚÛÀ C¢u ¤μa]øÚPÒ PsThõP AÁºPÎß
ÁõÌÂØS Aa_Özu»õP Ç¨£øÁ¯õS®. BP÷Á E°º-
ÁõÊ® Âå¯zøu ö£õÖzuÁøμ AøÚzx ©UPÎß ãÁõuõμ
¤μa]øÚPÐ® AuØPõP ÷©ØöPõÒÐ® |hÁiUøPPÐ®
J÷μ ©õv›¯õP÷Á ÇUS®. GÛÝ® E°ºÁõÊ® EÒÐnº-
÷Áõk öuõhº¦øh¯ ÂÁPõμ[PÒ AøÚzx® ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚPøÍ²® EÒÍhUQÂhõx. GÀ»õ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ- P Ð® E°ºÁõÊ® EÒÐnº÷Áõk öuõhº¦øh¯-
uõP ©mk÷© ÇUPõx. HöÚÛÀ ]» ãÁõuõμ ¤μa]øÚPÒ
Bß«P EÒÐnº÷Áõk® (Spiritual Instincts) ]» ãÁõuõμ
278
¤μa]øÚPÒ CÚÂ¸zv EÒÐnº÷Áõk® öuõhº¦øh¯uõP
ÇUQßÓÚ. GÛÝ® J¸ \•uõ¯zvh® Ch®ö£ØÖÒÍ
ÁõÌUøP Ps÷nõmhzvß Ai¨£øh°À ãÁõuõμ
¤μa]øÚPÒ ÷ÁÖ£kQßÓÚ. AuõÁx C¢u ÁõÌUøP £ØÔ
©ÛuºPÒ GzuøP¯ P¸zøu öPõsi¸UQÓõºP÷Íõ A¢uU
P¸zvß Ai¨£øh°Àuõß ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ ©v¨¥k
ö\´¯¨£kQßÓÚ. BP÷Á ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÐ® AÁØøÓ
wº¨£uØS ÷©ØöPõÒÐ® |hÁiUøPPÐ® AÁØøÓ ©v¨¥k
ö\´²® AÍÄ÷PõÀPÐ® J¸ \•uõ¯zv¼¸¢x ©ØöÓõ¸
\•uõ¯zvØS ÷ÁÖ£kQßÓÚ. •ì¼®PÒ AøÚÁ¸® J÷μ
E®©zøua \õõ¢uÁºPÒ GßÓ Ai¨£øh°À AÁºPÐUS
£À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ AøÁPÒ E°º-
ÁõÊ® EÒÐnº÷Áõk öuõhº¦øh¯uõP Ç¢uõ¾® AÀ»x
Bß«P EÒÐnº÷Áõk öuõhº¦øh¯uõP Ç¢-uõ¾® AøÁ
•ì¼®PÎh® Ch®ö£ØÖÒÍ ÁõÌUøP Ps÷nõmhzvÀ
Ai¨£øh°À ©mk÷© ÇUP÷Ásk®. •ì¼®PÎß
ÁõÌUøP Ps÷nõmhzøu wº©õÛ¨£uØS Cì»õzvØS
©mk÷© AvPõμ® ÇUQÓx. HöÚÛÀ •ì¼® E®©zvß
AizuÍ® Cì»õ©õS®. A¢u AizuÍz-vÀ {ßÖ öPõsk-
uõß AøÚzx ¤μa]øÚPøÍ²® AÁºPÒ wº©õÛU-QÓõºPÒ.
BP÷Á •ì¼®PÎß ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ-PøÍ²® AÁØøÓ
wº¨£uØS›¯ |hÁiUøPPøÍ²® Cì»õ® ©mk÷©
wº©õÛU-QÓx.
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ GøÁ Gß£øu Cì»õ® •ì¼®-
PÐUS ÂÍUQ TÔ²ÒÍx. ÷©¾® Aøu ÁõÌÄ ©μn
÷£õμõmh©õP GkzxUöPõsk AuØS Cì»õzvß \mh[-
PÎß£i wºÄPõn ÷Ásk® Gß£øu Cì»õ® •ì¼®-
PÐUS Áõâ£õP BUQ°¸UQÓx. GÚ÷Á ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ
GøÁ Gß£øu wº©õÛUS® _u¢vμ® •ì¼®PÐUS
Qøh¯õx. Aøu Cì»õ® ©mk÷© wº©õÛUS®. Cì»õ®
GÁØøÓ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP wº©õÛUQÓ÷uõ AÁØøÓ
AÆÁõ÷Ó •ì¼®PÒ GkzxU öPõÒÍ ÷Ásk®. Ax-
÷£õ»÷Á ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚø¯ ÁõÌÄ ©μn÷£õμõmh©õP
GkzxU öPõsk AuØS wºÄ Põn÷Ásk® Gß£v¾®
•ì¼®PÐUS _u¢vμ® Qøh¯õx. HöÚÛÀ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚPøÍ wº©õÛzu ÷£õ÷u AÁØøÓ wº¨£uØPõP
279
GzuøP¯ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® Gß£øu²®

Cì»õ® wº©õÛzxÂmhx.''
HöÚÛÀ Aa_ÖzuUTi¯ £» ¤μa]øÚPøÍ Cì»õ®

Gvº öPõsi¸UQÓx. •ì¼®PÒ GßÓ •øÓ°¾® J÷μ
E®©õ GßÓ •øÓ°¾® AÁºPÎß ÁõÌÂØS Aa_Özu»õP
Ç¨£øÁPÐUS GvμõP ÷£õμõh÷Ási¯x AÁºPÐUS
uÂºUP •i¯õu Âå¯©õS®. ©ÛuºPÎß ÁõÌÂ¯¼À Ch®-
ö£ØÖÒÍ C¯UP[PÒ, SÔ¨£õP ^ºv¸zu® ÷©ØöPõÒÐ®
C¯UP[PÒ, CßÝ® SÔ¨£õP BÇ©õÚ ^ºv¸zu® ÷©Ø-
öPõÒÐ® C¯UP[PÒ, CøÁ¯øÚzx® Aa_Özx® £»
Gvº¨¦PøÍ GvºöPõs÷h¯õP ÷Ásk® Gß£x vmhÁmh-
©õÚ Âå¯©õS®. Cì»õ® Á¢uøh¢u A¢u |õÎ¼¸¢x
SL¨¸hß ÷©ØöPõskÁ¸® Auß ÷£õμõmh® Gß£x ªPU
Pkø©¯õÚ JßÓõS®. C¢u¨ ÷£õμõmh® Cì»õzvß «x®
SL¨º «x® ÂvUP¨£mh Âv¯õS®. AuõÁx SL¨¸US®
GvμõP ÷£õμõkÁx Cì»õzvß «x ÂvUP¨- £ mh Pmhõ¯
Phø©¯õS®. ©vÚõ ©õ|P›À Cì»õª¯ Aμø\ {º©õÛzu
¤ßÚº HØ£mh Cμzu® ]¢x® ÷£õμõmh[PÐ® AÔÁõº¢u
÷£õμõmh[PÐ® C¢u ãÁõuõμ ¤μa]øÚPÐUS wºÄ Põs£-
uØPõPzuõß ÷©ØöPõÒÍ¨-£mhÚ. BP÷Á •ì¼®PÐøh¯
ÁõÌÂÀ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ Ç¢x Á¸Áx uÂºUP
•i¯õuuõS®. ÷©¾® C¢u ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ ÁõÌÄ
©μn ÷£õμõmh-©õP GkzxUöPõsk AÁØÔØS wºÄ Põs£-
uØS |hÁiUøP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® Gß£x® uÂºUP
•i¯õu Âå¯- © õPÄ® ÇUQÓx. C¢u ¤μa]øÚPøÍ
GvºöPõÒÁuØPõPz- u õß ªP •UQ¯ Phø©PÎÀ JßÓõP
âíõx BUP¨-£mkÒÍx. AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ:&
""Põ›¯[PÎöÍÀ»õ® uø»¯õ¯x Cì»õ©õS®. Auß

ynõP öuõÊøP²® Auß E¯º¢u ]Pμ©õP âíõx®
ÂÍ[S-QÓx'' (Að©x)
C¢u ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ Gvº öPõÒÁuØPõPz-uõß
CÖv |õÒ Áøμ âíõx ÷©ØöPõÒÁuØS PmhøÍ°h¨-
£mkÒÍx.
280
AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ:&
""GÚx E®©zvß CÖv uø»•øÓ uäáõ¾hß âíõx

÷©ØöPõÒÐ® Áøμ âíõx ©õÓõx Gß£uØPõPzuõß
AÀ»õð GßøÚ AÝ¨¤ øÁzuõß! öPõk[÷Põ»Ûß
öPõkø©- P ÷Íõ AÀ»x }v©õÛß }v÷¯õ Aøu }UQ-
Âhõx!'' (A§uõÅx)
BP÷Á ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ GvºöPõÒÁuØPõP

|hÁiUøP ÷©ØöPõÒÁuØ÷Põ AÀ»x JÆöÁõ¸ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚPøÍ²® ÁõÌÄ&©μn ÷£õμõmh©õP GkzxU-
öPõsk AuØS wºÄ Põs£uØ÷Põ J¸ Pn® Th •ì¼®PÒ
A»m]¯® PõmhU Thõx.
BP÷Á u[PÐUS ÂvUP¨£mh Âå¯[PÐUS Aa_ÖzuÀ

HØ£mh ÷£õx Kº E®©õ GßÓ •øÓ°¾® Cì»õª¯ Aμ_
GßÓ •øÓ°¾® ]¾øÁ ²zu® HØ£mh÷£õx •ì¼®PÒ
Aøu ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxUöPõsk
|hÁiUøP ÷©ØöPõshõºPÒ. CÆÁõÓõP J¸ ¡ØÓõsk-
PÐUS ÷©»õP •ì¼®PÒ ]¾øÁ²zu PõL¤ºPÐhß
Pkø©¯õÚ ÷£õ›À Dk£mhõºPÒ. uß«x ¤μ÷¯õQUP¨£mh
Aa_Özx® ©μn Aiø¯ Cì»õª¯ E®©õ •Ô¯izux.
Ax÷£õ»÷Á Cì»õª¯ §ª°À £øhö¯kzx Á¢u
©[÷Põ¼¯ºPÐ® CÆÁõ÷Ó •ì¼® E®©zvØS ö£¸®
Aa_Özuø» HØ£kzvÚõºPÒ. C¢u £øhö¯k¨ø£ •ì¼®
E®©õ ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxU öPõsk ©[÷Põ¼-
¯ºPÐhß ÷£õ›mhx. vmhÁmh©õÚ öÁØÔ HØ£mk
÷£õ›À •iÄ u[PÐUS \õuP©õP BS® Áøμ GsnØÓ
•ì¼®PÒ G¢uÂu E»P Buõ¯zøu²® P¸uõ©À u[PÒ
CßÝ°øμ v¯õP® ö\úõºPÒ.
BP÷Á ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ GvºöPõsh ÷£õöuÀ»õ®

•ì¼®PÒ u[PÒ «x ÂvUP¨£mh Phø©ø¯ {øÓ÷ÁØÓU
Ti¯ÁºPÍõP Ç¢uõºPÒ. AuõÁx Aøu ÁõÌÄ ©μn
281
÷£õμõmh©õP GkzxUöPõsk ö\¯»õØÔÚõºPÒ. HöÚÛÀ

Cì»õ® ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ GßÖ ÂÍUQU Põmi¯ÁØøÓ
•ì¼®PÒ Esø© GßÖ P¸vÚõºPÒ. BP÷Á AuØS›¯
Phø©PÎÀ u[PøÍ CÖUP©õP ¤ønzxU öPõshõºPÒ.
C¢u ¤μa]øÚPÎß ¤ßÚo°À {øÓ¢v¸US® B£zxUPÒ
AÁºPÎß PsPÐUS öuÎÁõP öÁÎ¨£mhÚ. BP÷Á u[PÒ
wÝUS Aa_ÖzuÀ HØ£kzx® CzuøP¯ `ÇÀPøÍ AÁºPÒ
GvºöPõsh÷£õx, AÁØøÓ ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP
GkzxUöPõsk Cì»õ® Âvzu Phø©PøÍ {øÓ÷ÁØÖ®
ÁøP°À AuØS›¯ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍõ©À
A»m]¯©õP Ç¨£x Gß£x AÁºPÍõÀ Gso¨ £õºUP
•i¯õu Âå¯©õP Ç¢ux. Cì»õª¯ E®©z÷uõ AÀ»x
Cì»õª¯ Aμ÷\õ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚø¯ AÔ¢x öPõÒ-
ÁuØ÷Põ AÀ»x Aøu ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP P¸x-
ÁuØ÷Põ AÀ»x AuØS›¯ |hÁiUøPPÒ Gk¨£uØ÷Põ
J¸÷£õx® uÁÔ¯vÀø». GÛÝ® Cì»õzøu ÂÍ[QU
öPõÒÐ® vÓß |¼ÄØÖ •ì¼®PÒ ÁÈ÷PmiØS ö\À¾®
{ø» GØ£mh÷£õx®, SL¨øμ GvºöPõsh {ø»°À AuØ-
öPvμõP ÷£õμõhõ©À ö\¯»ØÖ ÇUS® AÍÂØS •ì¼®-
PÎß EÒÍ[PÎÀ uUÁõ £»ÃÚ® Aøh¢uuõÀ C¢u
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ Auß Esø©¯õÚ Ps÷nõm-
hzvÀ AÁºPÒ ÂÍ[QU öPõÒÍÂÀø». BP÷Á AøÁPøÍ
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxUöPõsk ÷£õμõh AÁºPÒ
•ßÁμÂÀø». Cuß ÂøÍÁõP E®©zvØS B£zøu
EshõUS® Aa_ÖzuÀPÒ ÷uõßÔÚ. BÚõÀ AÁØøÓ
•Ô¯iUS® Âu©õP •ì¼®PÒ u[PÒ Cμzuzøu²®
CßÝ°øμ²® v¯õP® ö\´ÁuØS uÁÔÂmhõºPÒ. GÚ÷Á
Q»õL£õ ÃÌzu¨£mhx. Cì»õzvß ö\¯»õUP Aø©¨£õÚ
å›¯õ }UP¨£mhx. Jmkö©õzu •ì¼® E®©zx® AÈÂß
ÂÎ®¤ØS ö\À¾® Aa_ÖzuÀ HØ£mkÂmhx!
BP÷Á SºBß ©ØÖ® _ßÚõÂÀ ÂvzxÒÍ£i Cì»õª¯

Ps÷nõmhzvß Ai¨£øh°À ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ
AÔ¢xöPõÒÍ ÷Ási¯x •ì¼®PÎß «x Pmhõ¯U-
Phø©¯õS®. ÷©¾® SºBß ©ØÖ® AÀ»õðÂß yu›ß
íwìPÒ BQ¯øÁ ÂvzxÒÍ Ai¨£øh°À C¢u ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚPÒ wº¨£uØPõP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ |hÁiU-
282
øPPÒ £ØÔ²® AÔ¢x öPõÒÍ ÷Ási¯x® Phø©¯õS®.
A¨÷£õx ©mk®uõß ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ £ØÔ²®
AÁØÔØPõP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ |hÁiUøPPÒ £ØÔ²®
ÂÈ¨¦nºøÁ HØ£kzu •i²® Gß£÷uõk AÁØøÓ
¦ÓUPo¨£x Gso¨£õºUP •i¯õu Âå¯® Gß£øu²®
•ì¼®PÐUS Enºzu •i²®.
283
Cì»õzvß Ai¨£øh°À
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÒ
C ì»õ® ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ wº©õÛzv¸UQÓx

Gß£øu²® AÁØÔØPõP Pmhõ¯® ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯
|hÁiUøPPøÍ wº©õÛzv¸UQÓx Gß£øu²® AÁØøÓ
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxUöPõÒÍ ÷Ásk®
Gß£øu²® SºBß ©ØÖ® _ßÚõøÁ B´Ä ö\´£ÁºPÒ
öuÎÁõP AÔ¢x öPõÒÁõºPÒ. Euõμn©õP J¸ uÛ ©Ûu÷μõ
AÀ»x J¸ SÊ÷Áõ Cì»õzv¼¸¢x öÁÎ÷¯Ô •ºzuuõP
BQÂmhõÀ Aøu ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ GßÖ Cì»õ®
P¸xQÓx. GÚ÷Á Cøu ÁõÌÄ ©μn ¤μa]øÚ¯õP Cì»õ®
BUQ°¸UQÓx. CuÚi¨£øh°À SØÓ® ¦›¢uÁº AuØPõP
£õÁ©ßÛ¨¦ ÷Põ› Cì»õzvØS «Í÷Ásk® AÀ»x ©μn
ushøÚ Aøh¯ ÷Ásk®. BP÷Á C¢u ÂÁPõμzøu
Cì»õ® ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP wº©õÛzv¸¨£÷uõk
AuØPõP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ Pmhõ¯ |hÁiUøPPøÍ²®
wº©õÛzv¸UQÓx. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔÚõºPÒ:&
""uÚx wøÚ ©õØÔU öPõÒ£Áøμ öPõßÖ Âk[PÒ''

(¦íõ›).
C¨Ý ©ìÅx AÔÂzxÒÍ íwêÀ AÀ»õðÂß
yuº TÔÚõºPÒ:&
284
""»õC»õí CÀ»À»õð GßÖ åíõuz TÔ¯

•ì¼ªß Cμzu® ‰ßÖ u¸n[PøÍz uÂºzx
(]¢u¨£kÁuØS) AÝ©v°Àø». Â£a\õμ® ö\´£Áº,
©ØöÓõ¸Áøμ öPõø» ö\´£Áº, ©ØÖ® uÚx wøÚ-
Âmk ÂmhÁμõP á©õAzøu Âmk® ¤›¢x-Âk£Áº.''
(¦íõ›)
C¢u ÂÁPõμ® •ì¼®PÐUS ªP •UQ¯ ]¢uøÚ¯õPÄ®
EÖv¯õP ¤ß£ØÓ ÷Ási¯ Esø© Âå¯©õPÄ® ÇU-
QÓx. C¢u ÂÁPõμzøu •ì¼®PÒ |øh•øÓ¨£kzv
Á¢uõºPÒ. Cì»õzøu Âmk öÁÎ÷¯Ô¯ÁºPÒ uÆ£õ ö\´x
«ÍõÂiÀ AÁºPÐUS ©μn ushøÚø¯ AÔÂzx
Á¢uõºPÒ. AÀ»õðÂß yu›ß Põ»zvÀ éíõ£õUPÒ
¯©ß ¤μ÷u\zvÀ Cøu ö\¯À£kzvÚõºPÒ. ÷©¾®
AÀ»õðÂß yuº AÁºPÎß Põ»zvØS ¤ßÚ¸®
•ì¼®PÒ Cøu ö\¯À£kzvÚõºPÒ. A§‰éõ
AÔÂzxÒÍ íwêÀ AÔÂUP¨£mi¸¨£uõÁx:&
""AÀ»õðÂß yuº A§•éõøÁ ¯©ß ¤μ÷u\z-

vØS AÝ¨¤ÚõºPÒ. Auß ¤ßÚº, •Bx C¨Ý
á£ø» ¯©ÝUS ö\ßÖ B§‰éõøÁ \¢vUS©õÖ
TÔÚõºPÒ. AÁº A[S ö\ßÓ÷£õx Svøμ°¼¸¢x
CÓ[S©õÖ A§•éõ TÔÚõº. Svøμø¯Âmk AÁº
CÓ[S® \©¯zvÀ Pmi øÁUP¨£mi¸¢u J¸ ©Ûuøμ
£õºzx ""CÁº ¯õº?'' GßÖ ÂÚÂÚõº. ""CÁº ³uμõP
Ç¢uõº; ¤ßÚº Cì»õzøu HØÖU öPõshõº, Auß
¤ßÚº ©Ö£i²® ³uμõP÷Á ©õÔÂmhõº'' GßÖ £vÀ
TÔÚõº.
285
CuØS •Bx C¨Ý á£À TÔ¯uõÁx, "CÁº öPõÀ»¨-£k®

Áøμ |õß (R÷Ç CÓ[Q) A©μ©õm÷hß, "GÁº uÚx wøÚ
Âmk® ©õÖQÓõ÷μõ AÁº öPõÀ»¨£h ÷Ási¯Áº. (¦íõ›)'
GßÖ TÔÚõº.' C¢u íwøé A§uõÅz (μð) ¤ßÁ¸©õÖ
£vÄ ö\´v¸UQÓõº.
""Cì»õzøu Âmk öÁÎ÷¯ÔÂmh J¸ ©Ûuº

A§•éõÂh® öPõskÁμ¨ £mhõº. BP÷Á AÁøμ
Ç£x CμÄPÒ uÆ£õ ö\´²®£i (AÀ»x Ax÷£õßÓ
Aºzuzv÷»õ) TÔÚõº. ¤ßÚº •Bx AÁ›h® Á¢x
uÆ£õ ö\´²®£i «sk® TÔ¯÷£õx, AÁº ©Özx-
Âmhõº. GÚ÷Á AÁº öPõÀ»¨£mhõº.''
uõμSzÛ (μð) ©ØÖ® ø£íR (μð) BQ÷¯õº RÌUPsh
íwøé £vÄ ö\´v¸UQÓõºPÒ.
""Cì»õzøu HØÖU öPõsh ¤ßÚº Aøu Âmk

öÁÎ÷¯ÔÂmh E®• SºL£õ GßÓ ö£søn uÆ£õ
ö\´x «Ð®£i A§£UPº ÷PmkU öPõshõº. BÚõÀ
AÁÒ uÆ£õ ö\´x «ÒÁuØS ©ÖzxÂmhõº. GÚ÷Á
AÁøÍ AÁº öPõßÖÂmhõº.''
÷©¾® éPõz Phø©ø¯ £» Aμ¦ CÚzuÁºPÒ ©Özu-

÷£õx Aøu Cì»õzv¼¸¢x öÁÎ÷¯Ô¯ ö\¯À GßÖ
A§£UPº P¸vÚõº. GÚ÷Á AÁºPÒ Cì»õzvß
PmkUSÒ Á¸® Áøμ°À AÁºPÐhß Áõ÷Í¢v ÷£õº
ö\úõº.
A£xÀ»õð C¨Ý åŸU AÀ Bª› uÚx u¢øu¯õ›h-

ª¸¢x AÔÂzu íwøé AÀ L£zð (μð) £vÄ ö\´v¸U-
QÓõº.
286
""A½ °h® TÓ¨£mi¸¨£uõÁx, ""©ìâz Áõ°À

A¸÷P J¸ TmhzvÚº ÇUQÓõºPÒ. AÁºPÒ E[PøÍ
u[PÍx μ¨¦ GßÖ TÖQÓõºPÒ.'' GÚ÷Á AÁºPøÍ
AøÇzxÁμa ö\´x, AÁºPÎh© A½ TÔÚõº.
""E[PÒ «x ÷Pk EshõÁuõP! }[PÒ GßÚ TÖ-
QÕºPÒ?!'' AÁºPÒ TÔÚõºPÒ. ""}[PÒuõß G[PÐøh¯
μ¨¦ G[PÐøh¯ £øh¨£õÍº; G[PÐUS ›ìU AÎ¨-
£Áº'' AÁº TÔÚõº, ""E[PÐUS ÷Pk EshõÁuõP! |õß
E[PøÍ¨ ÷£õßÓ Ai¯õÚõP ÇUQ÷Óß. }[PÒ
Es£x ÷£õß÷Ó |õÝ® EsQ÷Óß. }[PÒ A¸¢xÁx
÷£õß÷Ó |õÝ® A¸¢xQ÷Óß. |õß AÀ»õðÄUS
RÌ£i¢uõÀ AÁß GÚUS |õiÚõÀ |ØT¼ AÎ¨£õß;
|õß AÁÝUS ©õÖ ö\úõÀ AÁß GßøÚ ÷ÁuøÚ
ö\´Áõß GßÖ Ag_Q÷Óß. BP÷Á AÀ»õðøÁ
Ag]U öPõÒÐ[PÒ! uÆ£õ ö\´x- ö PõÒÐ[- P Ò!''
AÁºPÒ (uÆ£õ ö\´ÁuØS) ©Özx-ÂmhõºPÒ. ©Ö|õÒ
AÁºPÒ AøÇzx Áμ¨£mhõºPÒ. Pß£º Á¢x TÔÚõº,
""AÀ»õðÂß «x Bøn¯õP! {a\¯©õP AÁºPÒ
«sk® AÆÁõ÷Ó v¸¨¤U TÖQÓõºPÒ. ""BP÷Á A½
TÔÚõºPÒ. ""AÁºPøÍ EÒ÷Í AÝ¨¦[PÒ'' AÁºPÒ
«sk® AÆÁõ÷Ó TÔÚõºPÒ. ‰ßÓõ® |õÒ A½
AÁºPÎh® TÔÚõº, ""}[PÒ CÆÁõ÷Ó TÔÜºPÒ
GßÓõÀ |õß ÷©õ\©õÚ •øÓ°À E[PøÍ öPõßÖ-
Âk÷Áß'' «sk® AÆÁõ÷Ó (uÆ£õ ö\´¯) ©ÖzuõºPÒ.
287
BP÷Á ©ìâvß Áõ°¾US® Aμs©øÚUS® ©zv°À

J¸ ö£¸® £ÒÍ® ÷uõsk- Á uØS A½ PmhøÍ-
°mhõº. Auß ¤ÓS ÂÓS PmøhPøÍ A¢u £ÒÍzvÀ
÷£õmk w ‰mk©õÖ PmhøÍ-°mhõº. Cuß ¤ßÚº AÁº-
PÎh® TÔÚõº, ""}[PÒ uÆ£õ ö\´¯ÂÀø» GßÓõÀ |õß
E[PøÍ CvÀ ÷£õmk G›zvk÷Áß'' (uÆ£õ ö\´x)
«ÒÁuØS AÁºPÒ ©Öz-uõºPÒ. GÚ÷Á AÁºPøÍ AÁº
G›zxÂmhõº.'' C¢u ö\´vø¯ C¨Ý A¨£õì
ö\Â²ØÓ÷£õx AÁºPÒ G›UP¨£mhuØS AÁº
Bm÷\£øÚ öu›Âzuõº. ÷©¾® (©μn ushøÚ ‰»®)
AÁºPÒ öPõÀ»¨£mi¸UP ÷Ásk® GßÖ TÔÚõº.''
CU›©õ AÔÂzv¸¨£uõÁx:&
""Cì»õzøu Âmk öÁÎ÷¯ÔÂmh J¸ TmhzvÚº

A«¸À ‰LªÜß A½ °h® öPõsk Áμ¨£mhõºPÒ.
AÁºPøÍ A½ G›zxÂmhõº. C¢u ö\´vø¯ ÷PÒÂ¨-
£mh C¨Ý A¨£õì TÔÚõº, ""AÁμx ChzvÀ |õß
Ç¢v¸¢uõÀ AÁºPøÍ |õß G›zv¸UP- © õm÷hß.
HöÚÛÀ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ Cøu uøh
ö\´v¸UQÓõºPÒ. HöÚÛÀ ""AÀ»õðÂß ushøÚ-
ø¯U öPõsk usiUPõwºPÒ'' GßÖ AÁºPÒ
TÔ°¸UQÓõºPÒ. Ç¢u÷£õv¾® |õß AÁºPøÍ
öPõßÔ¸¨÷£ß.
HöÚÛÀ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ TÔÚõºPÒ:&
""GÁº ußÝøh¯ wøÚ ©õØÔU öPõÒQÓõ÷μõ AÁº

öPõÀ»¨- £ h- ÷ Ásk®.'' P½L£õ ©ðv Põ»zvÀ
•ºzuxPÒ GsoUøP²® éÚõvPõUPÎß ( )
GsoUøP²® AvP©õ°ØÖ. AÁºPøÍ P½L£õ uÆ£õ
ö\´x «Ð®£i TÖÁõº. ©Özu-ÁºPøÍ öPõø» ö\´¯U
Ti¯ÁμõP AÁº Ç¢uõº. CÆÁõÖ P½L£õ ©ðv ö£¸®
GsoUøP°»õÚ •ºzuxPøÍ öPõßÓõº.
288
BP÷Á éíõ£õUPÒ, uõ¤±ßPÒ ©ØÖ® P½L£õUPÒ
BQ÷¯õº •ºzuxPÐUS ©μn ushøÚ AÎzuõºPÒ. C¢u
Âå¯zvÀ AÁºPÒ G¢uÂu©õÚ A»m]¯•® Põmhõ©À
EÖv¯õP Ç¢uõºPÒ. GÛÝ® ¤ßÚõmPÎÀ Á¢u
P½L£õUPÒ £»ÃÚ©õÚÁõPÍõP Ç¢uõºPÒ. Cì»õzøu
ÂÍ[QU öPõÒÁv¾® ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚø¯ wº©õÛ¨£-
v¾® £»ÃÚ©õP BQÂmhõºPÒ. GÚ÷Á •ºuzxPøÍ
usi¨- £ vÀ A»m]¯® PõmiÚõºPÒ. Cuß ÂøÍÁõP
|õzvP•® ©u® ©õÖÁx® £μÁ»õP AvP›zux. ]»
•ºzuxPÒ Cøn¢x J¸ Tmhzøu E¸ÁõUQÚõºPÒ.
AÁºPÒ Cì»õzvØS A¢{¯©õÚ J¸ ©õºUPzøu ¤ß£ØÔ-
ÚõºPÒ. •ì¼®PÎß EÒÍzøu Áðß GÝ® ÷PõøÇz-
uÚ® £ØÔUöPõshuõÀ, C¢u {ø» HØ£mhx. Cx
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ GßÓ÷£õv¾® C¢u ÂÁPõμzvÀ
£›¢xøμU÷Põ AÀ»x ©ßÛ¨¤Ø÷Põ AÓ÷Á Ch® Qøh¯õx
GßÓ÷£õv¾®, ¤ØPõ»zvÀ •ì¼®PÒ AÀ»õð Âvzu
Phø©PÎ¼¸¢x uÁÔÂmhõºPÒ.
GÚ÷Á •ìuL£õ P©õÀ ÷£õßÓÁºPÒ Cì»õzvØS

GvμõP ÷£õº AÔÂ¨¦ ö\úx Ba\›¯©õÚuÀ»! Cì»õz-
v¼¸¢x AÁº öÁÎ÷¯ÔÂmh ÷£õx® AÁº «x å›¯õøÁ
|øh•øÓ¨£kzv AÁøμ ©μn ushøÚUS Em£kzu
GÁμõ¾® C¯»ÂÀø»! HöÚÛÀ Cì»õzv¼¸¢x öÁÎ-
÷¯ÖuÀ Gß£x J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP÷Áõ ÁõÌÄ ©μn
÷£õμõmh©õP÷Áõ P¸u¨£hÂÀø»! Cxuõß •ìuL£õ
P©õÀ Âå¯zvÀ |h¢ux. BP÷Á •ºuzPÎß GsoUøP
£À»õ°μUPnUQÀ Ç¢uõ¾® AÁºPÐUS ©μn ushøÚ
öPõk¨£uß ‰»® C¢u ÂÁPõμzøu ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ-
¯õPÄ® ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õPÄ® •ì¼®PÒ GkzxU
öPõÒÍ ÷Ásk®. ÷©¾® Cøu Auß A\»õÚ {ø»US
Gkzxa ö\À» ÷Ási¯x® Pmhõ¯©õS®.
GÛÝ® J¸Áº «x \¢÷uP® ÇUQÓx GßÓ Ai¨-

£øh°À AÁøμ •ºzux GßÖ wº©õÛ¨£x uÁÓõS®.
J¸Áøμ PõL¤º Gß÷Óõ AÀ»x •ºzux Gß÷Óõ wº©õÛ¨-
£uØS •ß£õP |õ® •Êø©¯õP B´Ä ö\´¯ ÷Ásk®.
Ax£ØÔ¯ Esø© {ø»ø¯ |õ® {a\°zxU öPõÒÍ
289
÷Ásk®. AÁ›ß ÷£aø\ øÁzx 99% AÁøμ •ºuz GßÖ

Gsq® A÷u ÷ÁøÍ°À 1% AvÀ \¢÷uP® ÇUS©õÚõÀ
¤ÓS C¢u 1% \¢÷uPzvØS •UQ¯zxÁ® öPõkzx AÁøμ
•ì¼©õP P¸u ÷Ásk®, AÁøμ •ºuz GßÖ wº©õÛzx-
ÂhU Thõx. HöÚÛÀ J¸ •ì¼® Gß£Áº EÒÍ£i÷¯
•ì¼©õP ÇUQÓõº, vmhÁmh©õP •iÄ ö\´x
öPõÒÍõ©À J¸Áøμ PõL¤º Gß÷Óõ AÀ»x •ºzux Gß÷Óõ
wº©õÛzx ÂhU Thõx. Ax÷£õ»÷Á J¸Áº vmhÁmh©õP
•ºzux GßÖ {a\¯©õP wº©õÛUP¨£mhõÀ AÁ¸US
©ßÛ¨¦ ÁÇ[SÁ÷uõ AÀ»x AÁ¸US ©μn ushøÚ
AÔÂUPõ©À \õUS÷£õUS TÔUöPõsi¸¨£÷uõ Thõx.
HöÚÛÀ Cx •ì¼®PÎß ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õPÄ®
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õPÄ® ÇUQÓx.
BP÷Á J¸ •ì¼® QÔìuÁºPÐhß QÔìuÁ ÷uÁõ»-

¯[- P ÎÀ ¤μõºzuøÚ ö\´Áx ÷£õß÷Óõ AÀ»x AÁºPÒ
÷©ØöPõÒÐ® ÁnUP ÁÈ£õkPÎÀ Dk£kÁx ÷£õß÷Óõ
Cì»õzøu Âmk öÁÎ÷¯ØÔÂk® ö\¯ÀPÎÀ Dk£m-
hõ÷»õ AÀ»x SºBÛÀ TÓ¨£mkÒÍ C¨μõî® (Aø»)
AÁºPÎß ÁõÌÂÀ |h¢u \®£Á[PÒ Áμ»õØÔÀ {PÇ-
ÂÀø» GßÖ® Ax ö£õ´¯õÚ Pøu Gß£x ÷£õßÓ
Cì»õzv¼¸¢x öÁÎ÷¯ØÔÂk® ÷£a_UPøÍ ÷£]Úõ÷»õ
AÀ»x Aμ]¯¼¼¸¢x wøÚ¨ ¤›zxøÁUS® ©u\õº¤ßø©
öPõÒøP°À |®¤UøP øÁzuõ÷»õ AÀ»x Cì»õzvß
vmhÁmh©õÚ Âå¯[PÎÀ AÁ|®¤UøP öPõshõ÷»õ,
AÀ»x SºBß AÀ»õð Âß Áõºzøu CÀø» GßÖ
GsoÚõ÷»õ, AÀ»x Cx÷£õßÓ Cì»õzøu Âmk
öÁÎ÷¯ØÔÂk® G¢u ö\¯ø»÷¯Ý® ö\úõ÷»õ, AÀ»x
G¢u Áõºzøuø¯÷¯Ý® TÔÚõ÷»õ, Ax AÁº •ºuz BQ-
Âmhõº Gß£øu _miUPõmk® Âå¯- © õP ÇUS®.
CÆÁõÖ ÇUS®£m\zvÀ C¢u ÂÁPõμ® ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õPÄ® •ì¼®PÎß ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh-
©õPÄ® GkzxUöPõÒÍ¨ £h÷Ásk®. CuÚi¨- £ øh°À
AÁº uÆ£õ ö\´x «Í÷Ásk®, AuØS AÁº ©ÖUS®
£m\zvÀ AÁ¸US ©μn ushøÚ {øÓ÷ÁØÓ¨£h
÷Ásk®.
290
Cx÷£õ»÷Á •ì¼® E®©zvÀ JØÖø©ø¯²®
Cì»õª¯ Aμ]ß J¸ø©¨£õmøh²® Cì»õ® ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õP BUQ²ÒÍx. GÚ÷Á Cx •ì¼®PÎß ÁõÌÄ
©μn ¤μa]øÚ¯õP GkzxUöPõÒÍ¨£h ÷Ásk®.
Cì»õª¯ Aμ]ß J¸ø©¨£õk GßÓ ÂÁPõμzøu¨

ö£õÖzu- Á øμ Ax Cμsk u¸n[PÎÀ HØ£kQÓx.
P½L£õÂß GsoUøP JßÖUS ÷©Ø£k® {ø» HØ£kuÀ
©ØÖ® Cì»õª¯ Aμ_US GvμõP P»P® ÷©ØöPõÒÐuÀ
BQ¯ C¢u Cμsk u¸n[PÎÀ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ HØ£k-
QÓx. A¨xÀ»õð C¨Ý A®º C¨Ý Bì AÔÂzxÒÍ
íwêÀ TÓ¨£mi¸¨£uõÁx:&
""AÀ»õðÂß yuº TÔ¯øu |õß ö\Â²Ø÷Óß.

GÁ÷μÝ® J¸Áº u©x PμzuõÀ ø£B ö\´Ávß ‰»•®
u©x Cu¯zuõÀ |®¤UøP öPõÒÁvß ‰»•® C©õ•US
ø£B ö\´Áõ÷μ¯õÚõÀ AÁº ußÚõÀ C¯ßÓ AÍÄ
AÁ¸US Pmk¨£mk |hUPmk®. C¢{ø»°À ©ØöÓõ¸-
Áº Á¢x AÁ¸hß \ºaø\ ö\úõÀ AÁμx PÊzøu
xsizxÂk[PÒ.'' (•ì¼®)
÷©¾® A§é±x AÀSz› AÔÂzxÒÍ íwêÀ
TÓ¨£mi¸¨£uõÁx:&
""AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ, Cμsk P½L£õU-

PÐUS ø£B ö£Ó¨£mhõÀ CμshõÁx |£øμ öPõßÖ-
Âk[PÒ (•ì¼®).''
AÀ»õðÂß yuº P½L£õÂß GsoUøP JßÔØS

÷©À Av©õP Ç¨£uØS uøh Âvzv¸UQÓõºPÒ. J¸
P½L£õÂØS ø£B ö\´v¸UQÓ {ø»°À AÁ¸US ÷£õmi-
¯õP ©ØöÓõ¸Áº Á¢uõÀ ¤ßÁõ[QU öPõÒÐ®£i AÁ¸US
TÓ¨£h÷Ásk®. AÁº Aøu HØÖUöPõÒÍ-ÂÀø» GßÓõÀ
291
öPõÀ»¨£h÷Ásk®. CÆÁõÓõP Cì»õª¯ Aμ]ß

J¸ø©¨£õmøh AÀ»õðÂß yuº ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ-
¯õP BUQ°¸UQÓõºPÒ. Aμ¨áõ AÔÂzxÒÍ íwêÀ
TÓ¨£mi¸¨£uõÁx:& AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
TÔ¯øu |õß ö\Â²ØÖ ÇUQ÷Óß:&
""E[PÎß ÂÁPõμ[PÒ J¸Á›ß RÌ J¸[QønUP¨-

£mi¸US®÷£õx E[PÒ £»zøu Sø»zx á©õAzøu
¤ÍÄ£kzx® ÷|õUPz÷uõk GÁ÷μÝ® E[PÎhzvÀ
Á¢uõÀ AÁøμ öPõßÖÂk[PÒ (•ì¼®).''
á©õAzvÀ ¤ÍÄ HØ£k® ÷|õUPz÷uõk J¸Áº Á¸®÷£õx
Aøu ukUS® Âu©õP AÁ¸US E£÷u\® ö\´¯¨£h
÷Ásk®. AÁº AuØS ö\Â \õÚPÂÀø» GßÓõÀ,
AÁ¸US ©μn ushøÚ öPõkUP ÷Ásk® GßÖ TÔ¯uß
‰»® AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ E®©zvÀ ¤ÍÄ HØ-
£kzxÁøu íμõ©õUQ°¸UQÓõºPÒ. CÆÁõÓõP E®©zvß
JØÖø©²® Cì»õª¯ Aμ]ß J¸ø©¨£õk® AÀ»õðÂß
yuμõÀ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP wº©õÛUP¨ £mi¸U-
QßÓÚ.''
Cì»õª¯ Aμ_US GvμõP P»P® ö\´£ÁºPøÍ¨

ö£õÖzuÁøμ AÀ»õð TÖQÓõß.
""‰LªßPÎÀ Ç\õμõº u[PÐUSÒ \søh ö\´x

öPõshõÀ AÆÂ¸\õμºPÐUS ©zv°À \©õuõÚ®
HØ£kzx[PÒ. ¤ßÚº AÁºPÎÀ J¸\õμº ©ØÓÁº «x
AUQμ©® ö\úõÀ AUQμ©® ö\´£Áº AÀ»õðÂß
PmhøÍ°ß £õÀ v¸®£Ä® Áøμ°À (AÁºPÐhß) ÷£õº
ö\´²[PÒ'' (AÀíúáμõz : 9)
292
HöÚÛÀ J¸Áº •ì¼®PÎß C©õ©õP (P½L£õP) {ø»-
{Özu¨£mh {ø»°À AÁ¸US GvμõP P»P® ö\´Áx uøh-
ö\´¯¨£mi¸UQÓx. HöÚÛÀ C¢u P»P® •ì¼®-PÎh®
¤ÍøÁ EshõUPU Ti¯uõPÄ® AÁºPÎß Cμzuzøu ]¢uU-
Ti¯uõPÄ® AÁºPÎß ö\õzxUPøÍ |õ\® ö\´¯U Ti¯-
uõPÄ® ÇUQÓx. AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
TÔÚõºPÒ:&
""GÚx E®©õ JØÖø©¯õP ÇUS®÷£õx, •ì¼®-

PÎøh÷¯ ¤›ÂøÚ HØ£kzx£Áº GzuøP¯ÁμõP
Ç¢uõ¾®, ÁõøÍU öPõsk AÁ›ß PÊzøu
öÁmk[PÒ.''
BP÷Á C©õ•US GvμõP GÁºPÒ ö\¯À£kQÓõºP÷Íõ,
AÁº P»PUPõμμõP P¸u¨£kÁõº. AÁº uÚx \¢÷uPzøu
}UQUöPõsk uÆ£õ ö\´¯ ÷Ásk® ußÝøh¯ {ø»°À
AÁº ¤iÁõu©õP ÇUS®£m\zvÀ AÁº öPõÀ»¨£h-
÷Ásk®.
Cì»õª¯ Aμ]ß uø»ø© JßÖUS AvP©õP Ç¨£-
uõ¾®, Aμ]ØS GvμõP P»P® ö\´Áx® uøh ö\´¯¨-
£mi¸¨£uõ¾®, E®©zvÀ ¤›ÂøÚ HØ£kzxÁx uøh
ö\´¯¨£mi¸¨£uõ¾® Aμ]ß J¸ø©¨£õk® E®©zvß
JØÖø©²® ãÁõuõμ¨ ¤μa\øÚ¯õP BUP¨£mkÒÍx.
HöÚÛÀ \mh® C¯ØÖ£Áß Cøu ÁõÌÄ ©μn ¤μa]øÚ-
¯õP GkzxUöPõsk |hÁiUøP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk®
GßÖ Âvzv¸UQÓõß. BP÷Á CzuøP¯ SØÓzøu ¦›£Áº
JßÖ uÆ£õ ö\´x «Ó÷Ásk® AÀ»x ©μn ushøÚUS
Em£ ÷Ásk®. •ì¼®PÒ Cøu ªP •UQ¯ ¤μa]øÚ-
¯õPÄ® •UQ¯ Âå¯©õPÄ® P¸v°¸UQÓõºPÒ. C¢u
Âå¯zvÀ AÁºPÒ J¸÷£õx® ö©ßø©¯õÚ AqS-
•øÓø¯ ÷©ØöPõshvÀø». SØÓ® ¦›¢uÁº GzuøP¯-
ÁμõP Ç¢uõ¾® •ì¼®PÒ AÁ›hzvÀ J¸÷£õx®
ö©ßø©¯õP |h¢x öPõshvÀø». A½ •BÂ¯õÂh®
293
J¸÷£õx® C»SÁõP |h¢x öPõshvÀø». ÷©¾® P½L£õ

A¼÷¯õ AÀ»x Eø©¯õUP÷Íõ AÀ»x A¨£õê¯ºP÷Íõ
J¸÷£õx® Põ›â¯õUPÎh® C»SÁõP |h¢x öPõsh-
vÀø». C¢u ÂÁPõμ® öuõhº£õP vmhÁmh©õÚ
Buõμ[PÒ ÇUQßÓÚ. GÛÝ® Q»õL£õ £»ÃÚ©øh¢u-
÷£õx, Cì»õzvß ÂÍ[QU öPõÒÐ® vÓß ©[Q÷£õÚx.
Q»õL£õ Aμ]¼¸¢x Cì»õª¯ ¤μ÷u\[PÒ xshõh¨£k®-
÷£õx •ì¼®PÒ ö©ÍÚ©õP Ç¢uõºPÒ. CÆÁõÓõP
Cì»õª¯ Aμ]ß A[Pzv¼¸¢x G¢u {»¨£μ¨¦® ¤›¢x
ö\ÀÁx Gß£x ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ GßÖ ÂvUP¨-
£mi¸¢x® CuØS Põμn©õÚ P»PUPõμºPÒ SØÓzøu
Enºzx uÆ£õ ö\´x «Í÷Ásk®. AÁºPÒ «ÍõÂiÀ
GzuøP¯ E°ºa÷\u® HØ£mhõ¾® GzuøP¯ ö£õ¸m÷\u®
HØ£mhõ¾® AÁºPÐhß ÷£õº ö\´x Áõâ¨ GßÖ
ÂvUP¨£mi¸¢x® •ì¼® E®©õ «x •ìuL£õ P©õÀ
GÝ® ÷Põh› Ã\¨£mhx! AuÚõÀ Ax xsk xshõP
Eøh¢x ]uÔ¨ ÷£õÚx!
•ì¼®PÒ ©zv°À £» Aμ_PÒ Ç¢x Á¢u {ø»°À
AvÀ Kº Aμ\õP Q»õL£õ Ç¢x Á¸® {ø» HØ£mhx.
¤›¢x ö\ßÓ |õkPÐhß Q»õL£õ Aμ_ Ehß£iUøP ö\´x-
öPõÒÐ® ÁøP°À J¸ Cì»õª¯ ½U E¸ÁõP÷Ásk®
GßÖ ]» •ì¼®PÒ AøÇ¨¦ ÂkUS® AÍÂØS ÷©õ\©õÚ
{ø» HØ£mi¸¢ux. CÆÁõÖ Q»õL£õ Aμ_ AuÛhª¸¢x
¤›¢x ö\ßÓ |õkPøÍ A[RP›zu PõμnzuõÀ £» Aμ_PÒ
ÇUS® {ø» HØ£mhx. CzuøP¯ ¤›ÂøÚPøÍ Cì»õ®
íõμ©õUQ°¸¢u ÷£õv¾®, Cøu ãÁõuõμ ¤μa]øÚ¯õPÄ®
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õPÄ® Âvzv¸¢u÷£õx®, CuØS
uÆ£õ ö\´x «Í÷Ásk® AÀ»x CuØS Põμn©õÚÁºPÒ
öPõÀ»¨£h ÷Ásk® GßÖ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
öÁÎ¨£øh¯õP TÔ°¸¢u÷£õx®, Cx •ì¼®PÎß
JØÖø©°ßø©US ÁÈ ÁSzx AÁºPÒ £» TmhzvÚμõP
£» \•uõ¯zvÚμõP ¤›¢xÂkÁõºPÒ GßÖ Ga\›UP¨-
£mi¸¢u ÷£õx®, CzuøP¯ ¤›ÂøÚ •ì¼® E®©õ
©zv°À |h¢÷uÔ¯x. BP÷Á Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦-
PÎ¼¸¢x x¸UQ xshõh¨£mh AÔÂ¨ø£ •ìuL£õ
P©õÀ ¤μPhÚ¨£kzv¯x Ba\›¯©õÚ Âå¯©À»! ÷©¾®
294
Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ²® AvÀ ÁõÊ® •ì¼®PÎß
GvºPõ»zøu²® PõL¤ºPÎh® \μnøh¯ øÁUS® •iøÁ
AÁº AÔÂzuõº. BP÷Á •ì¼®PÒ «x AÈÄ HØ£mhx.
AÁºPÒ £» |õkPÍõP £» ¤›ÄPÍõP £» \•uõ¯[PÍõP
ÁõÌÁx £ØÔ PÁø» öPõÒÍõ©À A»m]¯©õP Ç¢uõºPÒ.
HöÚÛÀ E®©zvß JØÖø© C¨÷£õx ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ-
¯õPÄ® ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õPÄ® P¸u¨£hÂÀø».
BP÷Á C¢u ÂÁPõμzøu •ì¼®PÒ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP
Aøh¯õÍ® Põq®£i Auß A\À {ø»US ©Ö£i²®
Gkzxa ö\À» ÷Ási¯x Pmhõ¯©õS®. A¨÷£õxuõß
Q»õL£zvß A[Pzv¼¸¢x G¢u |õk® ¤›¢x ö\ÀÁøu
ukUP •i²®. AuØS GzuøÚ BskPÒ ÷£õ›h ÷Ási°¸¢-
uõ¾® GzuøÚ •ì¼®PÎß E°ºPÒ AvÀ v¯õP® ö\´¯¨-
£mhõ¾® \›÷¯!
Ax÷£õ»÷Á Bm]¯õÍºPÒ öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨øμ

A©À£kzxÁøu ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÎÀ JßÓõP Cì»õ®
BUQ²ÒÍx. GÚ÷Á Aøu •ì¼®PÒ ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh-
©õP GkzxUöPõsk |hÁiUøP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk®.
E®• éÀ©õ AÔÂzx •ì¼ªÀ £vÄ ö\´¯¨£mkÒÍ
íwêÀ AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ:&
""E[PÒ «x A«ºPÒ {¯ªUP¨£kÁõºPÒ. AÁºPÒ

|Øö\¯À ö\´Áøu²® w¯ ö\¯À ö\´Áøu²®
Põs¥ºPÒ. C¢u w¯ ö\¯ÀPøÍ öÁÖ¨£ÁºPÒ
Põ¨£õØÓ¨£kÁõº. CßÝ® AÁºPÎß w¯ ö\¯ÀPøÍ
HØÖU öPõÒÍõuÁ¸® £õxPõUP¨£kÁõº. ©õÓõP
AÁØøÓ HØÖUöPõÒ£Áº, AÈøÁ G´xÁõº. ""AÀ»õð-
Âß yu÷μ |õ[PÒ AÁºPÐhß ÷£õ›h ÷Áshõ©õ?''
GßÖ ÂÚÁ¨£mhx. ""CÀø»!'' AÁºPÒ E[PÒ ©zv°À
""é»õ''( )øÁ {ø»{Özx® Áøμ (÷£õ›h ÷Áshõ®)
GßÖ AÁºPÒ TÔÚõºPÒ. ©ØöÓõ¸ AÔÂ¨¤À
TÓ¨£mi¸¨£uõÁx:& ""AÀ»õðÂß yu÷μ! |õ[PÒ
AÁºPÐhß ÷£õ›h ÷Áshõ©õ?'' GßÖ ÂÚÁ¨£mhx.
295
""CÀø»!'' AÁºPÒ E[PÒ ©zv°À ""é»õ''( )øÁ

{ø»{Özx® Áøμ (÷£õ›h ÷Áshõ®.'' GßÖ
TÔÚõºPÒ . E£õuõ C¨Ý Aìéõªz AÔÂzx
¦íõ›°À £vÄ ö\´¯¨£mkÒÍ íwêÀ TÓ¨£mi¸¨£-
uõÁx:&
""AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ G[PøÍ (ø£B ö\´Á-

uØS) AøÇzuõºPÒ. GÚ÷Á Cß£zv¾® xß£zv¾®
C»SÁõÚ {ø»°¾® Pèh©õÚ {ø»°¾® |õ[PÒ
A«¸US ö\Â©k¨÷£õ® GßÖ®; Pmk¨£mk |h¨÷£õ®
GßÖ® ø£B ö\´÷uõ®. ÷©¾® AÀ»õðÂh-ª¸¢xÒÍ
öuÎÁõÚ Buõμzvß Ai¨£øh°À öÁÎ¨-£øh¯õÚ
SL¨øμ AÁºPÎh® PshõÀ JÈ¯ AvPõμ® öPõkUP¨-
£mhÁºPÎh® \ºaø\ ö\´¯©õm÷hõ® GßÖ® ø£B
ö\´÷uõ®.''
u£μõÛ°ß AÔÂ¨¤À, ""öuÎÁõÚ SL¨º'' GßÖ
AÔÂUP¨£mkÒÍx, Aí©x (μð) £vÄ ö\´¯xÒÍ
íwêÀ, ""öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨øμ AÁº
E[PÎh® HÁõu Áøμ'' GßÖ AÔÂUP¨£mkÒÍx. ÷©¾®
AÆL¨ C¨Ý ©õ¼U AÔÂzxÒÍ íwêÀ,
""E[PÒ C©õ®PÎÀ ]Ó¢uÁº ¯õº GÛÀ }[PÒ AÁºPøÍ

÷|]¨¥ºPÒ, AÁºPÐ® E[PøÍ ÷|]¨£õºPÒ. }[PÒ
AÁ¸UPõP xB ö\´ÃºPÒ. AÁºPÐ® E[PÐUPõP xB
ö\´ÁõºPÒ. CßÝ® E[PÒ C©õ®PÎÀ ÷©õ\©õÚÁº
¯õº GÛÀ AÁºPÒ E[PøÍ öÁÖ¨£õºPÒ. }[PÐ®
AÁºPøÍ öÁÖ¨¥ºPÒ. AÁºPÒ E[PøÍ \¤¨£õºPÒ,
296
}[PÐ® AÁºPøÍ \¤¨¥ºPÒ. ""AÀ»õðÂß yu÷μ
|õ[PÒ AÁºPÐhß ÷£õ›h ÷Áshõ©õ? GßÖ |õ[PÒ
ÂÚÂ÷Úõ®. ""CÀø»! E[PÒ ©zv°À AÁºPÒ
""é»õ''( )øÁ {ø»|õmk® Áøμ (AÁºPÐhß ÷£õ›h
÷Áshõ®) GßÖ TÔÚõºPÒ .
C[S ""é»õ''( )øÁ {ø» {ÖzuÀ Gß£x "wøÚ {ø»
{ÖzxuÀ' GßÓ AºzuzvÀ TÓ¨£mkÒÍx. AuõÁx
Cì»õzøuU öPõsk Bm] ¦›Áøu²® Cì»õzvß
\®¤μuõ¯[PÒ Ch® ö£ØÔ¸¨£øu²® Cx SÔUQÓx.
"öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨º' Gß£uØS Bm]¯õÍºPÒ
SL¨º ö\¯À£õkPøÍ öÁÎ¨£øh¯õP ÷©ØöPõÒÐuÀ
Gß£uõS®. AuõÁx, SL¨øμU öPõsk Bm] ö\´Áx GßÖ
Aºzu©õS®.
BP÷Á C¢u íwìPÎß P¸zx GßÚöÁßÓõÀ, Bm]-
¯õÍºPÒ Cì»õzøu {ø»{Özu uÁÔÚõ¾® Cì»õzvß
\®¤μuõ¯[PøÍ {ø»{Özu uÁÔÚõ¾® AÁºPøÍ
Pmhõ¯® |õ® umiU÷PmP ÷Ásk®. ÷©¾® AÁºPÒ SL¨º
\mh[PøÍ {ø»{ÖzvÚõÀ, AÁºPÐhß |õ® Pmhõ¯®
÷£õº ö\´¯÷Ásk®. ÷©¾® AvPõμzvÀ EÒÍÁºPÎh®
öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨øμ |õ® PshõÀ AÁºPøÍ |õ®
GvºUP ÷Ásk®. AuõÁx, AÁºPøÍ Gvºzx P»P® ö\´¯
÷Ásk®. Ax ÷£õ›À •iÄØÓõ¾® \›÷¯. AÀL£zð (μð)
TÔ°¸¨£uõÁx,
""Bm]¨ö£õÖ¨¤À EÒÍ _ÀuõÝUS Pmk¨£kÁx®

(AÁº SL¨øμ A©À£kzx®÷£õx) AÁ¸hß âíõx
ö\´Áx® Áõâ¨ Gß£vÀ \mh AÔbºPÒ
J¸ªzu P¸zx öPõsi¸UQÓõºPÒ. AÁ¸US Pmk¨-
£kuÀ Gß£x AÁøμ Gvº¨£øuÂh ]Ó¢uuõS®.
297
HöÚÛÀ CvÀ, ©UPÎß E°ºPÒ PõUP¨£kÁkÁ÷uõk

AÁºPÎß Aø©v¯õÚ ÁõÌÄUS® Cx ÁÈ HØ£kQÓx.
GÛÝ® öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨øμ |øh•øÓ¨£kzx®
_ÀuõøÚ CvÀ AÔbºPÒ ÷\ºzxU öPõÒÍÂÀø».
Bm]¯õÍºPÒ SL¨øμ A©À£kzx®÷£õx AÁºPÐUS
Pmk¨£kÁx íμ©õUP¨£mkÒÍx.
íwêÀ TÓ¨£mkÒÍx÷£õ» CzuøP¯ {ø»ø¯ Gvº

öPõÒÐ®÷£õx BØÓÀ ö£ØÖÒÍÁºPÒ AÁ¸hß ÷£õº
ö\´¯÷Ásk® "ø|¾À AÆuõº' GßÓ ¡¼À C©õ®
åÆUPõÛ (μð) TÔ°¸¨£uõÁx:&
""SØÓ® ö\´£ÁºPøÍ umiU ÷Pm£uØPõP B²u÷©¢v

÷£õμõh ÷Ási¯x Áõâ¨ GßÓ A¤¨¤μõ¯zøu
öPõsi¸¨£ÁºPÒ SºBÛ¾® _ßÚõÂ¾® Ch®
ö£ØÖÒÍ ö£õxÁõÚ Buõμ[PÎß Ai¨£øh°À
CzuøP¯ A¤¨¤μõ¯zøu öPõsi¸UQÓõºPÒ.''
CÆÁõÓõP Cì»õzøuU öPõsk Bm] ö\´¯÷Ásk®,
SL¨øμU öPõsk Bm] ö\´Áøu ukUP÷Ásk® GßÓ C¢u
ÂÁPõμ® J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õS®. HöÚÛÀ \mh®
C¯ØÖ£Áß (AÀ»õð A¦) C¢u ÂÁPõμzøu ÁõÌÄ ©μn
¤μa]øÚ¯õP GkzxU öPõsk AuØS›¯ |hÁiUøPPøÍ
÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ Âvzv¸UQÓõß. GÚ÷Á
Cì»õzøuU öPõsk Bm] ö\´¯õ©À, SL¨º ö\¯»õUP
Aø©¨ø£ (Kufr System) öPõsk Bm] ö\´£Áº GßÖ
Av¼¸¢x AÁº «Í÷Ásk® AÀ»x AÁº öPõÀ»¨£h-
÷Ásk®.
AÀ»õð A¸Î¯ÁØÔØS A¢{¯©õÚÁØøÓU öPõsk
Bm] ö\´²®÷£õx •ì¼®PÒ Aøuz ukUPõ©À Aø©v-
¯õP ÇUPU Thõx GßÖ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
PmhøÍ°mkÒÍõºPÒ. HöÚÛÀ Ax Cì»õzvß ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õS®. GÛÝ® •ì¼®PÎß EÒÍ[PÎÀ uUÁõ
£»ÃÚ¨£mk AÁºPÒ Cì»õzøu ÂÍ[QU öPõÒÐ® vÓß
298
ÃÌa]¯øh¢u PõμnzuõÀ Bm]¯õÍºPÒ H÷uÝ® J¸
ÂÁPõμzvÀ S¨Løμ ö\¯À£kzv¯÷£õx, Aøuz ukUPõ©À
Aø©v¯õP ö\¯»ØÖ Ç¨£x AÁºPÐUS C»SÁõÚ
Âå¯©õP BQÂmhx. C¢u ö\¯»ØÓ Aø©v°ß ÂøÍÁõP
vmhÁmhÁ©õÚ SL¨øμ öÁÎ¨£øh¯õP ö\¯À£kzx®
xoa\À Bm]¯õÍºPÐUS HØ£mkÂmhx. å›¯õ \mh[-
PøÍ }UQÂmk, L¨öμg_ ]ÂÀ \mh[PøÍ (French Civil
Code) GQ¨x Bm]¯õÍº A©À£kzv¯÷£õx, A[Q¸¢u
•ì¼®PÒ ö\¯»ØÖ Aø©v¯õP Ç¢uõºPÒ. Q.¤. 1909&À
Cì»õª¯ Aμ]À SL¨º \mh[PÒ Ah[Q¯ Aμ]¯À \õ\Ú®
A©À£kzu¨£mh÷£õx, •ì¼®PÒ Aø©v- ¯ õP Ç¢-
uõºPÒ. •u¼À Bm]¯õÍºPøÍ AÁºPÒ Gvºz- u õ¾®
Auß¤ßÚº Aø©v¯õP Ç¢xÂmhõºPÒ. GÚ÷Á •ìuL£õ
P©õÀ Q»õL£zøu AÈzxÂmk Cì»õzvß \mh[PÒ
AøÚzøu²® }UQÂmk SL¨º Bm]ø¯ ¤μPhÚ¨-£kzv¯-
÷£õx, •ì¼®PÒ ]»¸US CvÀ Bm÷\£øÚ Ç¢u-÷£õx®
ö£õxÁõP Cx •ì¼®PÎhzvÀ Avºa]ø¯÷¯õ Ba\›¯z-
øu÷¯õ HØ£kzuÂÀø». HöÚÛÀ •ì¼®PÒ Cøu
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP GkzxUöPõÒÍÂÀø» Gß£x-uõß!
GÚ÷Áuõß C¢u AÈÄ •ì¼® E®©zvß «x {PÌzu¨-
£mhx. C¢u öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨øμ uk¨£uØS •ì¼®PÒ
Áõ÷Í¢uõ©À Aøu ö\¯»ØÖ Aø©v¯õP¨ £õºzxU öPõs-
i¸¢-uõºPÒ. ÷©¾® SL¨øμU öPõsk Bm] ö\´¯¨£k®-
÷£õx Aøu PshÚ® ö\´¯õ©À Ç¨£x® AÁºPÐUS
C»SÁõÚ Âå¯©õP BQÂmhx! CøuÂh xº£õUQ¯©õÚ
Âå¯® GßÚöÁßÓõÀ, C¢u SL¨º Bm]ø¯ ö£¸®-
£õßø©¯õÚ ©UPÒ HØÖUöPõshõºPÒ! HöÚÛÀ Ax
AÁºPÐUS £ÇQ¨÷£õÚ Âå¯©õP ÷£õ´Âmhx! u[PÒ
Â¸¨£zxhß Cì»õª¯ \mh[PøÍ AÁºPÒ ÂmkU-
öPõkzx ÂmhõºPÒ! C¢u `Ì{ø» G¢u AÍÂØS ö\ßÖ-
ÂmhöußÓõÀ, •ì¼®-PÎÀ £»º SL¨øμ A[RP›¨£÷uõk
AuØPõP AøÇ¨¦ ÂkUS® {ø»ø¯²® CßÖ |õ®
PõsQ÷Óõ®! SL¨º \mh[PÒ u[PÒ «x Bm] ö\´Áøu
Aø©v¯õP £õºzxU-öPõsk ÇUQÓõºPÒ! AuØS GvμõP
÷£õº ö\´¯õ©À Aø©v¯õP ÇUQÓõºPÒ! SL¨øμU
öPõsk Bm] ö\úÀ Gß£x Cì»õzvß ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õPÄ® ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP ÇUQÓx
299
Gß£øu²® •ì¼®PÒ Enº¢x öPõÒÍÂÀø» Gß£xuõß

CuØS Põμn©õS®. BP÷Á £» BskPÒ ÷£õμõh ÷Ási¯
{ø» HØ£mhõ¾® £» »m\® •ì¼®PÒ Cuß ö£õ¸mk
E°º xÓUS® {ø» HØ£mhõ¾® SL¨º Aø©¨¦PøÍ ukzx
{Özv÷¯ BP÷Ásk®!
BP÷Á \mh® ÁÇ[SQÓÁÚõÚ AÀ»õð SÔ¨¤mk
Põmi²ÒÍ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ AÔ¢x öPõÒÐ®
BØÓ¾®, AÁØøÓ ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxU-
öPõsk AuØS GvμõP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ |hÁiUøP-
PøÍ AÀ»õð wº©õÛzx ÇUQÓõß Gß£øu AÔ¢x
öPõÒÐ® Buõμ•® •ì¼®PÎh® £»ÃÚ¨£mkÂmhx.
÷©¾® C¢u ÂÁPõμ[PøÍ Cì»õª¯ ARuõÄhß Cøn¢x
ÂÍ[QU öPõÒÐ® BØÓ¾® •ì¼®PÎh® ©[Q¨÷£õ´-
Âmhx. \mh® ÁÇ[SQÓÁÚõÚ AÀ»õð AÁØÔØS
AÎzv¸US® A\»õÚ A¢uìv¼¸¢x AøÁ AØ£©õÚ
{ø»US CÓUP¨£mkÂmhÚ! Cuß ÂøÍÁõP AøÁ
ãÁõuõμ ¤μa]øÚ GßÓ Aøh¯õÍzøu CÇ¢xÂmhÚ!
GÚ÷Á •ì¼®PÒ u[PÒ BØÓø» ¤μ÷¯õQzx SL¨º
\mh[PøÍ }UQÂmk Cì»õzvß \mh[PøÍ {ø»{Özu
÷Ásk® GßÓ å›¯õÂß PmhøÍø¯ {øÓ÷ÁØÓÂÀø».
CuÚi¨£øh°À Q»õL£zøu AÈzxÂmk Cì»õzvß
\mh[PøÍ }UQÂmh ÂÁPõμzøu •ì¼®PÒ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õP wº©õÛUPÂÀø». BP÷Á •ìuL£õ P©õÀ
uÚx vmh[PøÍ wÂμ©õP GkzxUöPõsk ö\¯À£mhõº.
Q»õL£zøu AÈzuõº Cì»õzvß ö\¯»õUP Aø©¨£õÚ
å›¯õøÁ E»P Aμ]¯À Aμ[Pzv¼¸¢x xøhzöuÔ¢uõº.
AÁøμ uk¨£uØS GÁ¸® B²u® H¢v ÷£õμõh •ßÁμ-
ÂÀø»! BP÷Á £» ÷Põi •ì¼®PÎß PsPÐUS GvμõP
ªP GÎuõPÄ® C»SÁõPÄ® PõL¤ºPÒ Q»õL£zøu
ÃÌzvÂmhõºPÒ! Cì»õzvß ö\¯»õUP Aø©¨¦PøÍ
(Nidaamul Islam) E»P Aμ[Q¼¸¢x }UQÂmhõºPÒ. Cx
Cì»õzvß Âv²® CvÀ Ah[Q°¸UQÓx Gß£øu²®,
CuØS Pmhõ¯©õP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ |hÁiUøP
•ìuL£õ P©õ¾US GvμõP B²u® H¢v ÷£õμõkÁxuõß
Gß£øu²®, AÆÁõÖ ö\´v¸¢uõÀ •ì¼® E®©õ «x ©μn
Ai (Fatal blow) ÂÊ¢v¸UPõx Gß£øu²®, C¢u £¯[Pμ©õÚ
300
|õ\•® ©õö£¸® x¯μ•® Cì»õzvØS HØ£mi¸UPõx
Gß£øu²® A¢u u¸nzvÀ •ì¼®PÒ Enº¢v¸UP
÷Ásk®!
GÚ÷Á C¢u ÂÁPõμzøu ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ GßÖ AÔ¢x
öPõÒÍ •ì¼®PÒ uÁÔ¯x® Aøu ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh-
©õP wº©õÛzx AuØS GvμõP ÷£õμõh uÁÔ¯x® •ì¼®
«x ÷£μÈÄ HØ£mhuØS Põμn[PÍõP ÇUQßÓÚ!
301
Q»õL£zøu {ø»|õmkÁx®
AÀ»õð A¸Î¯ÁØøÓU öPõsk
Bm] ö\´Áx® •ì¼®PÎß
«xÒÍ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õS®
C ßøÓ¯ Põ»PmhzvÀ •ì¼®PÒ Pkø©¯õÚ ÷\õuøÚ-

PøÍ²® ÷©õ\©õÚ x¯μ[PøÍ²® AÝ£Âzx Á¸QÓõºPÒ.
u[PÎß JÆöÁõ¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ²® ÁõÌÄ ©μn
÷£õμõmh©õP GkzxUöPõsk AuØS›¯ |hÁiUøPPøÍ
÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯x AÁ]¯©õ CÀø»¯õ Gß£øu
AÔ¢x öPõÒÁvÀuõß AÁºPÐUS Esø©¯õÚ {Áõμn®
ÇU- Q Óx. SÔ¨£õP C¨÷£õx |õ® ÂÁõvzxU öPõs-
i¸US® ÂÁPõμ® AøÚzx ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ²®
EÒÍhUQ°¸UQÓx Gß£øu AÔ¢xöPõÒÁx ªP
AÁ]¯©õP ÇUQÓx. •ì¼®PÎß Bß©õUPÎ¾®
AÁºPÒ `ÇÀPÎ¾® BvUP® ö\¾zx® ÁøP°À C¢u
ÂÁPõμ® AÔ¯¨£hõu Áøμ°À AÁºPÒ öuõhºa]¯õP
ÃÌa]°¾® AÈÂ¾® x¯μzv¾® Ç¢uÁõÖ ^μÈ¢xuõß
BP÷Ásk®! AÁºPøÍ J¸÷£õx® ©ØÓ \•uõ¯[PÐU-
Qøh°À E¯º¢x {ØP •i¯õx! BP÷Á u[PÎß ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚPøÍ öuÎÁõP AÔ¢x öPõÒÍ ÷Ási¯x •ì¼®-
PÐUS Pmhõ¯©õS®. ÷©¾® Aø\UP •i¯õu EÖv¯õÚ
wº©õÚzxhÝ® PmkUPh[Põu EØ\õPzxhÝ® EÖv¯õÚ
Aº¨£o¨¦hÝ® C¢u ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPøÍ ÁõÌÄ ©μn
÷©ØöPõÒÐ® ÁøP°À C¢u¨ ¤μa]øÚPÒ AÁºPÎß
Cu¯zøu²® AÁºPÎß Bß©õUPøÍ²® AÁºPÎß `ÇÀ-
PøÍ²® BvUP® ö\¾zu ÷Ásk®! Cxuõß C¨÷£õxÒÍ
302
Pmhõ¯z÷uøÁ! ÷©¾® •ì¼®PÒ CßÖ Gvº öPõskÒÍ
Esø© {ø»PøÍ \›¯õÚ •øÓ°À øP¯õÍ ÷Ásk-
ö©ßÓõÀ AÁºPÒ ÷©ØöPõÒÐ® JÆöÁõ¸ ö\¯À£õk-
PÐUS® Cxuõß Ai¨£øh¯õP ÇUP÷Ásk®!
•ì¼®PÒ CßÖ GvºöPõskÒÍ Esø© {ø»PÒ

SÔzx JÆöÁõ¸ •ì¼•® Enº¢xÒÍõº. CuØS G¢uÂu-
©õÚ ÂÍUP[PÐ®, G¢uÂu©õÚ Â›ÄøμPÐ® ÷uøÁ-
°Àø». AÁºPÎß {»¨£μ¨¦PÒ SL¨º Aø©¨¦PøÍU
öPõsk Bm] ö\´¯¨£kQßÓÚ. GÚ÷Á vmhÁmh©õP
AÁºPÎß ö\õ¢u §ª SL¨º {»¨£μ¨¦PÍõP BQÂmhÚ.
AÁºPÒ |õßQØS ÷©Ø£mh ¤›ÄPÍõP ¤›¢x QhUQÓõºPÒ.
AÁØÔÀ Aμ_PÒ (States) G©÷μmì (Emirates), _Àuõ÷Úm
(Sultanete) ©ØÖ® ÷åUh®ì (Sheikdoms) BQ¯øÁ Ah[S®.
PõL¤ºPÐUS GvμõP Gvºzx {ØP •i¯õ©À AÁºPÒ
£»ÃÚ©õP ÇUQÓõºPÒ. BøP¯õ» Cì»õª¯ E»Pz-
v¾ÒÍ JÆöÁõ¸ |õmiß ¤μuõÚ PÁø» GßÚöÁßÓõÀ,
u[PÒ ö\õ¢u §ªø¯ Cì»õª¯ {»¨£μ¨£õP ( )
BUSÁx® Auß ¤ßÚº GÀ»õ Cì»õª¯ {μ¨£μ¨¦PøÍ²®
JßÔøn¨£x©õS®. C¢u ÂÁPõμ® J¸ Av •UQ¯ ãÁuõμ¨
¤μa]øÚ¯õS®. ÷©¾® Jmkö©õzu ãÁõuõμ¨ ¤μa]PøÍ-
²® Cx EÒÍhUQ°¸UQÓx. GÚ÷Á Cøu ÁõÌÄ ©μn
÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯x ªPÄ® Pmhõ¯©õS®. GÛÝ®
SL¨º BvUPv¾ÒÍ •ì¼®PÎß {»¨£μ¨¦PøÍ
Cì»õª¯ ¤μ÷u\[PÍõP ( ) BUSÁx, Auß ¤ßÚº
•ì¼®PÎß Cuμ {»¨£μ¨¦PøÍ Cì»õª¯ ¤μ÷u\zxhß
Cøn¨£x GßÓ C¢u Av•UQ¯ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚuõß
•ì¼®PÒ Aøh¯ Â¸®¦® C»m]¯©õPÄ® JßÖ£mh
SÔU÷PõÍõPÄ® ÇUQÓx.
÷©¾® C¢u C»m]¯zøu AøhÁuØS Pmhõ¯® ÷©Ø-

öPõÒÍ ÷Ási¯ |hÁiUøPPÎß ÁÈ•øÓ Gß£x
Q»õL£zøu ©Ö£i²® {º©õo¨£uõP ÇUQÓx. BP÷Á
Q»õL£zøu Kº Bm] Aø©¨£õP {º©õÛ¨£xuõß
•ì¼®PÒ CßÖ Gvº öPõskÒÍ Av •UQ¯ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õP ÇUQÓx. Cuß ¤ßÚº •ì¼®PÒ ÁõÌ¢x
303
öPõsi¸US® ¤μ÷u\[PÒ AøÚzøu²® Cì»õª¯

¤μ÷u\[PÍõP ©õØÔ AøÁ AøÚzøu²® JßÔønUP
÷Ásk®.
GÛÝ® •ì¼®PÒ CßÖ GvºöPõskÒÍ Esø©
{ø»PÒ GßÚöÁßÖ |õ® •Êø©¯õP öuÎÄ£kzvU
öPõÒÍ ÷Ásk®. P½L£õøÁ {¯ª¨£uß ‰»® L£º¾À
QL£õ¯õøÁ {øÓ÷ÁØÖÁx ©mk® CßøÓ¯ {ø»US
÷£õx©õÚuÀ». C¨Ý E©º AÔÂzxÒÍ RÌUPsh
íwêÀ SÔ¨¤h¨£mi¸US® {ø»°¼¸¢x CßøÓ¯
•ì¼®PÎß {ø» ÷ÁÖ£mhuõS®. AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ TÔÚõºPÒ:&
""(A«¸US) ø£B ö\´¯õu {ø»°À GÁº ©μoUQÓõ÷μõ

(AÁ¸øh¯) ©μn® áõî¼¯õ ©μn©õS®.'' (•ì¼®)
C¢u íwì SÔ¨¤h¨£mkÒÍ ö\´vø¯¨ ö£õÖzuÁøμ
Ax L£ºÐ QL£õ¯õøÁ {øÓ÷ÁØÖÁx Pmhõ¯® Gß£øu
SÔ¨¤kQÓ÷u JÈ¯ •ì¼®PÎß ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚø¯¨
£ØÔ Ax SÔ¨¤hÂÀø». BÚõÀ CßÖ •ì¼®PÒ
Q»õL£zøu {º©õÛUP ÷Ási¯ {ø»°À ÇUQÓõºPÒ.
AuØS Q»õL£zøu Kº Bm]¯ø©¨£õP {ÖÁ÷Ási¯x
AÁ]¯©õS®. Q»õL£zøu {º©õÛ¨£uØS P½L£õøÁ
{¯©Ú® ö\´Áx AÁ]¯® GßÓ÷£õx C¢u Pk® £oø¯
{øÓ÷ÁØÖ® {ø»¯õÚ P½L£õøÁ {¯©Ú® ö\´ÁøuÂh
£ß©h[S PiÚ©õÚuõS®.
Q»õL£zøu {º©õÛUP ÷Ási¯x vmhÁmh©õP J¸
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP ÇUQÓx. HöÚÛÀ uõ¸À SL¨μõP
Ç¢x Á¸® Cì»õª¯ {»¨£μ¨¦PøÍ uõ¸À Cì»õ©õP
©õØÖÁuØS Cx ÁÈ•øÓ¯õP Ç¨£÷uõk ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õÚ SL¨º Aø©¨¦PøÍ (Kufr systems) AÈ¨£x®
Q»õL£zøu {º©õÛ¨£uØS J¸ ÷|õUP©õP ÇUQÓx.
HöÚÛÀ ""öÁÎ¨£øh¯õÚ SL¨øu }[PÒ
PshõÀ...'' GßÖ AÀ»õðÂß yu÷μ! TÔ°¸UQÓõºPÒ.
÷©¾® C¢u íwì SÔ¨¤h¨£mkÒÍx.
304
AÀ»õðÂß yuº AÁºP÷Í! |õ[PÒ Áõ÷Í¢v AÁºPøÍ

ukUP ÷Áshõ©õ? GßÖ ÂÚÁ¨£mhx. ""CÀø»!'' AÁºPÒ
E[PÒ ©zv°À ""é»õ''( )øÁ {ø»{Özx® Áøμ (AÆÁõÖ
ö\´¯÷Áshõ®) GßÖ CøÓz yuº TÔÚõºPÒ. ""BP÷Á
•ì¼®PÎß ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÐUS wºÄ Põs£uØS
÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ ö\¯À£õkPÎß ÁÈ•øÓ²®
{a\¯©õP •UQ¯©õÚ Âå¯®uõß. HöÚÛÀ A¢u ÁÈ•øÓ
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚUS wºÄ AÎUS® Âå¯©õP ÇUQÓx.
÷©¾® C¢u ÁÈ•øÓø¯²® å›¯õ Buõμ[PÒ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õP÷Á _miUPõmkQßÓÚ. AuõÁx Q»õL£zøu
wº©õÛUS® ]¢uøÚ J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP ÇUS®
A÷u ÷ÁøÍ°À A¢u ]¢uøÚø¯ |øh•øÓ°À
{øÓ÷ÁØÖ® ÁÈ•øÓ²® J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP÷Á
ÇUQÓx GßÖ å›¯õ _miUPõmkQÓx. BP÷Á Cì»õz-
vß ]¢uøÚPøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØS Cì»õª¯ ÁÈ-
•øÓø¯ ©mk÷© ¤ß£ØÔ ö\¯À£h ÷Ásk® Gß£x
Áõâ£õS®. ÷©¾® C¢u ÂÁPõμzøu ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh-
©õP GkzxU öPõÒÍ ÷Ási¯x® Áõâ£õS®.
GÛÝ® •ì¼®PÎß Cu¯zvÀ SL¨º BvUP® ö\¾zv
Á¸Áuõ¾®, •ì¼®PÎß {»[PÒ |¯Ág\PºPÎß øPPÎ-
¾®, •ºzuxPÎß øPPÎ¾® ÃÌ¢v¸¨£uõ¾® SL¨›ß
BvUPzøu {ø»{ÖzxÁuØS® ÷©ØPzv¯ Gá©õÚºPÎß
SL¨º Bm]ø¯²® AÁºPÎß AvPõμzøu²® {ø»{Özx-
ÁuØS®, |¯Ág\PºPÍõÚ C¢u øPUT¼PÒ K¯õx £õk£k-
ÁõºPÒ. BÚõÀ •ì¼®PÒ uõ[PÒ GvºöPõskÒÍ
ÂÁPõμ® J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ Gß£øu²® Aøu ÁõÌÄ
©μn ÷£õμõmh©õP GkzxUöPõÒÍ ÷Ásk® Gß£øuz
uÂºzx ÷ÁÖ ÁÈPÎÀ wºÄ Põn •i¯õx Gß£øu²®
Enº¢x öPõÒÍÂÀø»! GÚ÷Á J÷μ \•uõ¯® (E®©õ) GßÓ
•øÓ°À •ì¼®PÎh® C¢uz öuÎÁõÚ Ps÷nõmh®
Ch® ö£ØÔ¸UPÂÀø». Cuß ÂøÍÁõP J¸ E®©õ GßÓ
•øÓ°À CuØPõP xß£[PøÍ²® x¯μ[PøÍ²® w[SPøÍ-
²® öPõkø©PøÍ²® ]øÓÁõ\[PøÍ²® |èh[PøÍ²®
©μn[PøÍ²® GvºöPõÒÍ u¯õμõP ÇUS® {ø»
305
•ì¼®PÎh® Põn¨£hÂÀø». ÷©¾® ChºPøÍ Gvº-

öPõÒÐ® {ø»²® ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ²® Jß÷Óõk JßÖ
Cøn¢v¸¨£uõÀ, CÁØøÓ ¤›zxÂh •i¯õx. GÚ÷Á
ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÐUS wºÄ Põs£uØS •ì¼®PÒ
ö£¸® xß£[PøÍ²® x¯μ[PøÍ²® GvºöPõs÷h
BP÷Ásk® Gß£÷uõk AuØPõP ö£›¯ v¯õP[PøÍ²®
AÁºPÒ ¦›¢uõP ÷Ásk®. ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚPÐUS wºÄ
Põs£uØS u¯õμõQÂmhÁºPÒ, CzuøP¯ B£zuõÚ
{ø»PøÍ GvºöPõÒÁuØS u¯õμõP ÇUP ÷Ásk®. BP÷Á
C¢u ÂÁPõμzøu J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õPÄ® ÁõÌÄ
©μn ÷£õμõmh©õPÄ® GkzxU öPõsk •ì¼®PÒ
ö\¯»õØÓõuÁøμ AÁºPÎß •¯Ø]PÒ ÷uõÀÂ AøhÁx
uÂºUP •i¯õux®, {ºn°UP¨£mhx©õS®. ÷©¾®
AÁºPÍõÀ öÁØÔ°ß £UP® Kº AiTh Gkzx øÁUP
•i¯õx Gß£x® {a\¯©õS®!
C¢u ÂÁPõμzøu J¸ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ GßÖ ÂÍ[QU

öPõÒÁuØS BÇ©õP ]¢vUP ÷Ási¯ AÁ]¯÷©õ wÂμ©õÚ
÷ukuÀ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ Pmhõ¯÷©õ CÀø».
HöÚÛÀ å›¯õÂß vmhÁmh©õÚ Buõμ[PÐ® ( )
•ì¼®PÒ CßÖ GvºöPõskÒÍ ÃÌa]°ß Esø©
{ø»²® Cøu öuÎÄõP GkzxU PõmkQßÓÚ. BÚõÀ
AßÔ¼¸¢x CßÖÁøμ Cì»õ® Aμ]¯À Aμ[QØS
v¸®¦Áøu AuõÁx Cì»õª¯ Aμ_ Aø©Áøu PõL¤ºPÒ
J¸÷£õx® ö£õÖzxU öPõÒÍ©õhhõºPÒ! ]ÔuÍÄ BØÓÀ
Ç¢uõ¾® Aøu Cì»õzvß ©Ö©»ºa]UPõP £õk£k-
£ÁºPÒ «x ¤μ÷¯õQ¨£õºPÒ! Cì»õzøu Âmk öÁÎ÷¯Ô-
Âmh •ºuzPÐ® |¯Ág\PºPÐ® öPõkø©PøÍ²®,
AUQμ© ö\¯ÀPøÍ²® PmhÂÌzx ÂkÁvÀ SøÓ¢uÁºPÒ
AÀ»! AÀ»õð Âß \mh[PøÍ {ø»{ÖzxÁuØS®
Cì»õª¯ íúyøu (Hudud) {ø»{Özv AÀ»õð
HØ£kzv¯ Áμ®¦PøÍ ÷£qÁuØS® ¦Ûu©õÚ Âå¯[-
PøÍ £õxPõ¨£uØS® ÷£õμõiUöPõsi¸US® ‰Lªß-
PÐUS GvμõP PõL¤ºPÐ® AÁºPÍx P[PõoPÐ® AÁº-
PÍx øPUT¼PÐ® AøÚzx BØÓÀPøÍ²® {a\¯©õP
÷£õμõmhU PÍzvÀ ¤μ÷¯õQ¨£õºPÒ!
306
BP÷Á C¢u ÂÁPõμzøu ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õPÄ®,
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õPÄ® GkzxUöPõsk ö\¯À£hõu-
Áøμ u[PÒ •¯Ø]US Esø©¯õÚ G¢u £»øÚ²©
•ì¼®PÒ Aøh¢x öPõÒÍ •i¯õx. uõ[PÒ ÷£õ›mkU
öPõsi¸US® ²zu® GzuøP¯x GßÖ AÔ¢x öPõÒÍõu-
uõ¾® A¢u ²zuz÷uõk öuõhº¦øh¯ AÀ»õð Âß
\mh[PøÍ \›¯õP AÔ¢x öPõÒÍõuuõ¾® ãÁõuõμ®
¤μa]øÚUS ö£õ¸¢uõu J¸ ÁÈ•øÓø¯U öPõsk u[PøÍ
£õxPõzxU öPõÒÍ •¯Ø]UQÓõºPÒ.
BøP¯õÀuõß ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmhzvØS ÷uøÁ¨£k®
Pk® •¯Ø]ø¯ AÁºPÍõÀ ÷©ØöPõÒÍ •i¯ÂÀø».
SL¨º Aø©¨¦PøÍ (Kufr Systems - Nidaamul kufr) }USuÀ
©ØÖ® Cì»õª¯ ö\¯»õUP Aø©¨¦PøÍ (Islamic systems -
Nidaamul Islam) öPõskÁ¸uÀ ÷£õßÓ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ-
PÐUS wºÄPøÍ ÷uk®÷£õx AÁØøÓ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚPÒ GßÖ® ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh® GßÖ® AÔ¢x
öPõÒÍõu {ø»°À öÁØÔø¯ {ø»|õmh •i¯õx.
GzuøP¯ BØÓÀPøÍ ¤μ÷¯õQzu ÷£õv¾® Pk® •¯Ø]ø¯
÷©ØöPõsh ÷£õv¾® J¸÷£õx® öÁØÔ Aøh¯•i¯õx.
BP÷Á •ì¼®PÎÀ uÛ|£º GßÓõ¾® AÀ»x J¸ á©õAz
GßÓõ¾© PõL¤ºPÐUS GvμõÚ u[PÒ ÷£õμõmh[PøÍ
ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP BUQU öPõÒÁøuz uÂºzx ÷ÁÖ
ÁÈ Qøh¯õx. HöÚÛÀ •ì¼®PÒ C¨÷£õx Gvº-
öPõskÒÍ `Ç¾US CzuøP¯ öuÎÁõÚ {ø»¨£õmøh
÷©ØöPõÒÁx AÁ]¯® Gß£uØS SºBß ©ØÖ® _ßÚõ
BQ¯ÁØÔ¼¸¢x ö£Ó¨£mh å›¯õ Âv•øÓPÒ. CzuøP¯
Pkø©¯õÚ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ
PmhøÍ°mi¸UQßÓÚ.
Czxhß |©x ÂÁPõμ[PøÍ |õ® GÆÁõÖ wº©õÛUP

÷Ásk® Gß£øu AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ |©US
÷£õuøÚ ö\´v¸UQÓõºPÒ. ÷©¾® JÆöÁõ¸ ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚUS®, ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh[PÐUS E›¯
|hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk® GßÖ® |©US
PmhøÍ°mkÒÍõºPÒ. Cì»õzvß ö\´v²hß AÀ»õð
AÁºPøÍ yuμõP AÝ¨¤¯÷£õx® AÔÁõº¢u ÷£õμõm-
hzvß ‰»©õP uLÁõøÁ Gkzx ö\ÀÁuØS AÁºPÒ
307
Bμ®¤zu÷£õx® Cì»õzvß öÁØÔø¯ uÚx C»UPõP

wº©õÛ¨£xhß Aøu ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxU-
öPõsk AÁºPÒ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõshõºPÒ.
Cì»õzvß uLÁõøÁ ÂmkÂh ÷Ásk® GßÖ
SøÓæ¯ºPÒ {£¢uøÚ Âvzu÷£õx AÁºPÎß ö£›¯ u¢øu
A§uõ¼¨ TÔÚõº:&
""GßÝøh¯ £õxPõ¨ø£²® E®•øh¯ £õxPõ¨ø£²®

P¸zvÀ öPõÒÃμõP! GßÚõÀ uõ[P •i¯õu _ø©ø¯
Gß«x _©zuõ©À Ç¨¥μõP!'' CuØS £v»õP
AÀ»õðÂß yuº TÔÚõºPÒ.
""ö£›¯ u¢øu÷¯! AÀ»õðÂß «x Bøn¯õP! GÚx

Á»UPμzvÀ `›¯øÚ²® ChUPμzvÀ \¢vμøÚ²®
øÁzx C¢u Âå¯zøu |õß ÂmkÂh÷Ásk® GßÖ
AÁºPÒ TÔÚõ¾® AÀ»õð CuØS öÁØÔ AÎUS®
Áøμ Â»QU-öPõÒÍ ©õm÷hß.''
Cì»õª¯ Aμø\ ©vÚõ ©õ|P›À Aø©zx ÁõøÍU-

öPõsk âíõøu AÁºPÒ ÷©ØöPõsh-÷£õx® Cì»õz-
vß öÁØÔø¯ ©mk÷© AÁºPÒ C»UPõP öPõsh÷uõk
CÆÂÁPõμzøu AÁºPÒ ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP
GkzxUöPõsk ö\¯»õØÔÚõºPÒ.
÷©¾® AÔÂUP¨£m-i¸¨£x GßÚöÁßÓõÀ AÀ»õð-

Âß yuº AÁºPÒ u[PÒ ÷uõÇºPÐhß E®μõÄUS
ö\À¾®÷£õx ©UPõÂ¼¸¢x Cμsk PÀ £¯n yμzvÀ
ÇUS® EìL£õß GßÓ ChzvÀ AÁºPÒ u[Q-
°¸US®÷£õx £ÜPLA¨ ÷Põzvμzx ©Ûuº J¸Áøμ
\¢vzuõº. SøÓæ¯ºPøÍ¨ £ØÔ H÷uÝ® ö\´v ÇUQÓuõ
GßÖ Â\õ›zuõºPÒ.
308
""E[PÒ Á¸øP £ØÔ AÔ¢u SøÓæ¯ºPÒ ]Özøuz ÷uõÀ

Ao¢x ¦Ó¨£mkÁ¢x øuxÁõ GßÓ ChzvÀ CÓ[Q°¸U-
QÓõºPÒ. }[PÒ ©UPõÂÀ J¸÷£õx® ~øÇ¢xÂhõu£i
ukUP¨÷£õÁuõP AÀ»õðÂß «x \zv¯® ö\´v¸UQÓõºPÒ.
Põ¼z C¨Ý Á½øu AÁºPÎß Svøμ¨£øhPÐhß SμõAÀ-
P«® GßÓ ChzvØS •ßTmi÷¯ AÝ¨¤°¸UQÓõºPÒ''
GßÖ TÔÚõº. CuØS,
""SøÓæ¯ºPÐUS ÷Pk EshõÁuõP! {a\¯©õP ÷£õº

AÁºPÐUS |õ\zøu HØ£kzvÂmhx. GßøÚ²® ©ØÓ
Aμ¦PøÍ²® G[PÒ ÁÈ°À ÂmkÂkÁuõÀ AÁºPÐUS GßÚ
w[S HØ£mkÂh¨ ÷£õQÓx! AÁºPÒ GßøÚ öPõßÖÂk-
ÁõºPÒ GÛÀ AÁºPÒ |õkÁx Axuõß. AÀ»õð GÚUS
öÁØÔ AÎzuõÀ AÁºPÒ Tmh® Tmh©õP Cì»õzvØSÒ
Á¸ÁõºPÒ. AÁºPÒ AÆÁõÖ ö\´¯ÂÀø» GßÓõÀ AÁº-
PÐUS BØÓÀ ÇUS©õÚõÀ ÷£õ›kÁõºPÒ. SøÓæ¯ºPÒ
GßÚuõß GsoUöPõsi¸UQÓõºPÒ! AÀ»õð Âß «x
Bøn¯õP! GøuUöPõsk AÀ»õð GßøÚ AÝ¨¤
øÁzuõ÷Úõ AuØS öÁØÔ Qmk® Áøμ AÀ»x C¢u
""éõ¼L£õ'' ( ) xsiUP¨£k® Áøμ âíõx ÷©ØöPõÒ-
Áv¼¸¢x |õß K¯©õm÷hß'' GßÖ AÀ»õðÂß yuº
AÁºPÒ TÔÚõºPÒ. ""éõ¼L£õ'' ( ) Gß£x PÊzx¨
£Sv¯õS®. xsiUP¨£kuÀ Gß£x ©μn® HØ£kuÀ GßÖ
ö£õ¸ÍõS®. CÆÁõÖ AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ £¯n®
÷©ØöPõshõºPÒ.
309
©UPõÂÀ AÔÁõº¢u ÷£õμõmhzvß ‰»® uLÁõøÁ

Gkzxa ö\ßÓ ÷£õx® ©vÚõÂÀ âíõx ‰»® uLÁõøÁ
Gkzxa ö\ßÓ÷£õx® AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
Cì»õzvß öÁØÔø¯÷¯ C»UPõPU öPõsk A¢u ÂÁμ[-
PøÍ ãÁõuõμ¨ ¤μa]øÚ¯õP wº©õÛzuõºPÒ. GÚ÷Á C¢u
Ç {ø»PÎ¾® Aøu ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õP GkzxU-
öPõsk Pmhõ¯©õP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ |hÁiUøPPÒ
÷©ØöPõshõºPÒ. BP÷Á AÀ»õðÂß yuº AÁºPÒ
•uÀPmh uLÁõÂß ÷£õx,
""AÀ»õðÂß «x Bøn¯õP!'' GÚx Á»UPμzvÀ

`›¯øÚ²® GÚx ChUPhzvÀ \¢vμøÚ²® øÁzx C¢u
Âå¯zøu |õß ÂmkÂh ÷Ásk® GßÖ AÁºPÒ
TÔÚõ¾® AÀ»õð CuØS öÁØÔ AÎUS® Áøμ
AÀ»x GÚx PÊzx xsiUP¨£k® Áøμ Aøu |õß
Âmk Â»P©õm÷hß'' GßÖ TÔÚõºPÒ.
uLÁõÂß CμshõÁx PmhzvÀ,
""AÀ»õðÂß «x Bøn¯õP! GøuUöPõsk AÀ»õð

GßøÚ AÝ¨¤ øÁzuõ÷Úõ AuØS öÁØÔ Qmk® Áøμ
AÀ»x C¢u éõ¼L£õ ( ) xsiUP¨£k® Áøμ
âíõx ÷©ØöPõÒÁv¼¸¢x |õß K¯©õm÷hß'' GßÖ
TÔÚõº .
CÆÁõÖ C¢u ÂÁPõμzøu AÀ»õðÂß yuº ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õP BUPÂÀø» GÛÀ Aøu ÁõÌÄ ©μn
÷£õμõmh©õPÄ® P¸v |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍÂÀø»
GÛÀ AÔÁõº¢u ÷£õμõmhzvß ‰»® uLÁõ ÷©ØöPõs-
i¸¢u ÷£õv¾® Áõ÷Í¢v âíõx ‰»©õP uLÁõ ÷©ØöPõs-
i¸¢u÷£õv¾® {a\¯©õP Cì»õzvØS öÁØÔ Qøhz-
310
v¸UPõx. •ì¼®PÒ CßÖ GvºöPõskÒÍ {ø»²® Cx
÷£õßÖuõß. AÁºPÒ «x SL¨º Aø©¨¦PÒ BvUP®
ö\¾zv öPõsi¸UQßÓÚ. PõL¤ºPÎß uø»ø©zxÁ•®
|¯Ág\PºPÎß uø»ø©zxÁ•® AÁºPÒ «x BvUP®
ö\¾zvU öPõsi¸UQÓx. AÁºPÒ Cøu ãÁõuõμ¨
¤μa]øÚ¯õPÄ®, ÁõÌÄ ©μn ÷£õμõmh©õPÄ® P¸v
|hÁiUøP ÷©ØöPõÒÍõÂiÀ AÁºPÎß Pk® •¯Ø]PÒ
G¢u £»øÚ²® HØ£kzuõx Gß£÷uõk AÁºPÍõÀ G¢u
öÁØÔø¯²® {ø»|õmh •i¯õx. BP÷Á uõ¸À SL£μõP
( ) EÒÍ u[PÎß ö\õ¢u §ªø¯ uõ¸À Cì»õ©õP
( ) ©õØÖÁuØS® ¤ÓS GÀ»õ Cì»õª¯ ¤μ÷u\[-
PøÍ²® JßÔøn¨£uØS® Cì»õzøu öÁØÔ¯øh¯
øÁUS® ö£õ¸mk E»P •ÊÁuØS® Cì»õzvß uPÁø»
Gkzxa ö\õÀÁuØS® E›¯ ÁÈ•øÓ¯õP Q»õL£zøu
{º©õÛ¨£uØS £o¯õØÓ ÷Ásk® GßÖ SL¨º BvUP®
ö\¾zvÁ¸® Cì»õª¯ ¤μ÷u\[PÎÀ EÒÍ JÆöÁõ¸
•ì¼®PÐUS® |õ® AøÇ¨¦ ÂkUQ÷Óõ®! A÷u ÷ÁøÍ-
°À Esø©¯õÚ D©õ÷Úõk® AÔÁõº¢u ÂÈ¨¦nº÷Áõk®
©Ö£i²® J¸•øÓ AÀ»õðÂß yu›ß ÁõºzøuPøÍ
Á¼²Özv TÖQ÷Óõ®.
""AÀ»õðÂß «x Bøn¯õP! GÚx Á»UPμzvÀ
`›¯øÚ²® GÚx ChUPμzvÀ \¢vμøÚ²® øÁzx C¢u
Âå¯zøu |õß ÂmkÂh ÷Ásk® GßÓ AÁºPÒ
TÔÚõ¾® AÀ»õð CuØS öÁØÔ AÎUS® Áøμ
AÀ»x Cußö£õ¸mk |õß öPõÀ»¨£k®Áøμ Cøu
Âmk® |õß Â»QU öPõÒÍ©õm÷hß''
""AÀ»õðÂß «x Bøn¯õP! GøuU öPõsk AÀ»õð
GßøÚ AÝ¨¤ øÁzuõ÷Úõ AuØS öÁØÔ Qmk® Áøμ
AÀ»x C¢u éõ¼L£õ usiUP¨£k® Áøμ âíõx
÷©ØöPõÒÁv¼¸¢x |õß K¯©õm÷hß.''
•ì¼®PÎß uø»ø©zxÁ©õÚ Q»õL£õ AvÂøμÂÀ
{ÖÁ¨£mk Auß ‰»©õP •ì¼®PÎøh÷¯ JØÖø©
HØ£hÄ®, ©õÛh ©Ö©»ºa] HØ£hÄ® GÀ»õ® ÁÀ»
AÀ»õð A¸Ò£õ¼¨£õÚõP! B«ß
311
312

கிலாஃபா எவ்வாறு வீழ்த்தப்பட்டது PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

கிலாஃபா எவ்வாறு வீழ்த்தப்பட்டது PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Q»õL£õ GÆÁõÖ ÃÌzu¨£mhx

How the Khilafah was destroyed

uªÈÀ: ÷åU A§ áõL£º

μ©»õß îä› 1431

C¢¡¼À AÀSºBß Á\Ú[PÐUS Auß ö©õÈ¨ö£¯º¨¦

& _¨íõÚíú Áu B»õ

Aμ]¯À ©ØÖ® \mhŸv¯õÚ ö\¯À•øÓ

AøÚzx¨ ¦PÊ® AQ»[PÎß Av£v¯õÚ AÀ»õð

Q»õL£õ GÆÁõÖ ÃÌzu¨£mhx

"Q»õL£õ GÆÁõÖ ÃÌzu¨£mhx' GßÓ ¡ø»¨ £iz÷uß.

AÀ»õð Âß A¸möPõøh¯õÚ Q»õL£õ «sk®

AQ»[PÎß CøÓÁÚõÚ AÀ»õðÄU÷P ¦PÇøÚzx®

""£Ü Cìμõ±À \‰Pzuõøμ |¤©õºPÒ Bm] ö\¾zvU

AÁºPÐUS›¯ Phø©ø¯ AÁºPÐUSa ö\¾zv Âk[PÒ.

BP÷Á |¤ AÁºPÐUS ¤ßÚº ©UPÐUS ÁÈPõmk®

(£Ü Cìμõ±À:80) GßÖ îäμzvØS •ß •í®©x

GÛÝ® Cì»õ® Á¸øPz u¢u |õÎ¼¸¢x Aøu AÈ¨£-

öPõsk ö\¯À£mhõºPÒ. EnºÄ¨§ºÁ©õPÄ®, ©Ú EÖv-

""AÁºPÒ u® Áõ´PøÍU öPõsk AÀ»õðÂß

C ì»õ® A¸Í¨£mh |õÎ¼¸¢x Cì»õª¯ ]¢uøÚ-

öPõs÷h°¸US®! Cx vmhÁmh©õÚx®, GßÖ® ©õÓõux-

Pkø©²® EUQμ•® {øÓ¢u vmhÁmh©õÚ AÔÁõº¢u

C¢u Põ»PmhzvÀ Cì»õª¯ Aμ_ •ßÚo Aμ\õPÄ®

îä› BÓõ® ¡ØÓõsiß CÖvUPmhzv¾® (Q.¤.

•ì¼®PÐUS® ]¾øÁ²zuUPõμºPÐUS® ©zv°À

²zu® öÁSÁõP SøÓzxÂmhx. C¢u ²zuzvÀ •ì¼®PÒ

¤ØPõ»zvÀ I÷μõ¨£õÂÀ {PÌ¢u ©õØÓ[PÒ •ì¼®

Cì»õª¯ Aμ_ £»ÃÚ® Aøh¢xÂmhøuÄ® •ì¼®-

÷|õUP©õP C¸¢ux. ÷©¾® ]» ¦÷μõQu \®¤μuõ¯[PøÍ²®

Cì»õª¯ Aμ]ØS GvμõP

• ì¼®PÎß {»¨£μ¨¦PøÍ £[Rk ö\´xöPõÒÁx

Áðíõ¤PÎß ÷uõØÓ•® \Åv Aμ]ß E¸ÁõUP•®

Cì»õª¯ Aμ]ØSÒ C¸¢uÁõÖ Auß«x uõUSuÀ ÷©Ø-

CuÚi¨£øh°À, AÁºPÒ Q.¤. 1788&À SøÁz £Svø¯

Áðíõ¤ ©zí¨ Cì»õzvÀ J¸ ©zí£õPÄ® Aøu

íß£¼ ©zíø£ ¤ß£ØÔ Á¢u •í®©x C¨Ý A¨xÀ

uÚx A¤¨- ¤ μõ¯[PøÍ |øh•øÓ¨£kzxÁuØS •¯Ø]

""‰ßÖ ©ìâxPøÍ u›]¨£uØPõP ©mk÷© ¤μ¯õn®

C¢u ‰ßÖ ©ìâxUS ¤μ¯õn® ÷©ØöPõÒÁøuz

""Ph¢u Põ»zvÀ P¨¸PøÍ â¯õμz ö\´Áøu |õß uøh-

GÚ÷Á Cìuõß§À |Pμzv¾ÒÍ A¯õ÷éõL¤¯õ

ÂÀø», ©õÓõP |ßø©ø¯ |õi ‰ßÖ ©ìâxPøÍ uÂºzx

GÚ÷Á, Q.¤. 1740&CÀ •í®©x C¨Ý A¨xÀ Áðíõ¨

Q.¤. 1847&À A«º •í®©x C¨Ý \Åx, •í®©x C¨Ý

uLÁõÂß ‰»©õPÄ® AvPõμzvß ‰»©õPÄ® Áðíõ¤

AÀ Cðéõ Bm]¯õÍ¸hß {PÌ¢u ÷£õ›À A«º

PøÍ {ÖzvU öPõshuß ÂøÍÁõP C¢u £Sv°ß GÀø»U-

GÛÝ® Áðíõ¤ C¯UP® ÷uõØÓ® ö£ØÓ 41 Bsk-

Cx SÔzx AÔ¯¨£kÁx GßÚöÁßÓõÀ Áðíõ¤

¤›ÂøÚÁõuzøu²® Ai¨£øh¯õPU öPõs÷h ÷©Ø-

£» BskPÒ ö\¯»ØÓ {ø»°¼¸¢u Áðíõ¤PÒ

{PÌ¢u ²zu©õÚx Q.¤. 1818 ö\¨h®£º 9&¢÷uv- ° À

Cì»õª¯ Aμø\ uõUSÁuØS L¤μõßì ÷©ØöPõsh •¯Ø]

I ÷μõ¨¤¯ |õkPÒ SÔ¨£õP ¤›mhß, L¤μõßì ©ØÖ®

vmh[øÍ {øÓ÷ÁØÖÁvÀ PÁÚ® ö\¾zvÚ. Cìuõß§À

Q»õL£õ Aμ_US GvμõP £o¯õØÖÁvÀ ö£´¹m ø©¯zvß

Cì»õzøu²® Cì»õª¯ Aμø\²® ÃÌzxÁuØPõP

BP÷Á Q.¤. 1850&À RÌzvø\ ©ßÓ® (Eastern Association)

Q.¤. 1857&À ©ØöÓõ¸ ©ßÓ® E¸ÁõUP¨£mhx. Cx J¸

EÖ¨¤Úº-PÍõP Aμ¦ ©UPÒ ©mk÷© AÝ©vUP¨£mhõºPÒ!

Q.¤. 1875&À ö£´¹m ¤μõmhìhß PÀ¿›°ß ©õnÁºPÒ

C¢u C¯UPz- ø ua \õº¢uÁºPÒ, CμP]¯©õÚ •øÓ°À

Q»õL£õ Aμ_US GvμõP £o¯õØÖÁvÀ Cìuõß§À