FDU CETINJE

TEORIJA FILMA 1

PROFESOR: mr Zoran Koprivica

STUDENT: Nikola Tomić

FILM:“Svjedok“ (1985), Piter Vir

Piter Vir rođen je 1947. godine u Sidneju, Australiji. On je predvodnik generacije koja
predstavja australijski novi talas. Australijski novi talas je period u sedamdesetim i
osamdesetim godinama. Označava period popularnosti australijskih filmia koji su se oslanjali
na australijsku prirodu i istoriju. Osim Pitera Vira značajni predstavnici su Džordž Miler,
Nikolas Roug, Klod Šepisi (koji uskoro u Crnoj Gori počinje sa snimanjem filma holivudske
produkcije).

Piter Vir je višestruko nagrađivan i međunarodno priznat kao autor tematski i žanrovski
raznovrsnih filmova: Poslednji talas (drama, fantastični), tv film Vodoinstalater (horor triler o
vodoinstalateru psihopati), Galipolje (ratna drama o stradanju australijskih vojnika u prvom
svjetskom ratu), Svjedok, Društvo mrtvih pjesnika (jedna od najboljih izvedi pokojnog Robina
Vilijamsa), Trumanov šou (kritika savremenog društva, drama komedija sf), Komandant i
zapovjednik (adaptacija avanturističkog romana).

Film iz 1985, Svjedok, sa Harisonom Fordom i Keli Megilis u glavnim ulogama. Scenario su
pisali Vilijam Keli, Pamela Valas i Endi Valas. Muziku za film je radio Moris Žar, direktor
fotografije Džon Sil.

Majka i njen sin, nakon smrti muža/oca, odlaze iz svog amiškog sela u grad. Tamo dječak biva
svjedok brutalnog ubistva. Inspektor zadužen za slučaj, Harison Ford, uz dječakovu pomoć
otkriva da su ubice policajci iz njegove jedinice i da se bave kriminalnim aktivnostima
krijumčarenja droge. Kako bi zaštitio svjedoka, njegovu majku i sebe, odlazi sa njima u njihovo
amiško selo, umnogome odsječeno od civilizacije. Provodi vrijeme u nenasilnoj zajednici kao
uljez. Rađaju se emocije između njega i dječakove majke. Njihova veza je zabranjena. Kulturne
i religijske prepreke su nepremostive, što film čini tragičnomg, zabranjenom romansom. Nakon
što negativci otkriju gdje se protagonisti kriju, u finalnom obračunu uz pomoć zajednice
negativci su savladani. Harison Ford i Keli megilis, i pored ljubavi, shvataju da ne pripadaju u
zajednici ovog drugog i rastaju se.

Film je žanrovski određen prvenstveno kao triler. Krimi triler. Tako se i reklamirao tokom
prikazivanja u biskopima. Triler elementi su jasni: ubistvo, istraga, skrivanje, finalni napeti
obračun. Međutim, svesti ga samo na triler je pogrešno. U njemu postoji vrlo potentna ljubavna
drama.

Robert Mekki, autor knjige, Storytelling, o pisanju scenarija, kaže da je za dobar scenario
potrebno napraviti arhetipsku priču smještenu u potpuno netipični događaj i sredinu. Film
Svjedok smješta priču o nemogućoj ljubavi u zajednicu religijske zajednice sa krutim pravilima.

Rodžer Ibert, jedan od najpoznatijih filmskih kritičara kaže sledeće:“ U cijelom središnjem
dijelu filma, Piter Vir pokazuje čovjeka iz grada i jednostavnu Amišku ženu u kontekstu amiške
zajednice. Majstorsko stvaranje filma. Elementi trilera bi sami po sebi privlačili našu pažnju.
Ljubavna priča bi sama bila uzbudljiva. Način na koji je prikazan život u amiškoj zajednici je
takodobro obzerviran i ima osjećaj dokumentarca. Ali sva tri elementa zajedno funkcionišu
tako dobro dad se nešto organski dešava ovdje: nalazimo se unutar priče.“

Snalaženje gradskog čovjeka u seoskoj zajednici nije tretirano kao komedija (recimo film
Vitnejl i ja), već kao polazište za istraživanje karaktera i dramu.

Nijedan elemenat u filmu nije klišeiziran, već organski proizilazi iz priče: njihovih karakterra,
situacije u kojoj se nalaze, veze koja se ostvarila.

Film uopšte govori o zajednici i pojedincu unutar nje. O izopštenicima i neuklapanjima. Harison
Ford iskače iz svoje zajednice grada i nalazi se u amiškoj. Keli Megilis je pod prijetnjom
izbacivanja iz amiške zajednice zato što joj se sviđa stranac.

Amiši su religijska grupa koja se zalaže za život bez moderne tehnologije i bez nasilja, bez
uzvraćanja na zlo. Sve je testirano na kraju, kada dođu ljudi sa oružjem spremni da ubiju dijete
kako bi sebe zaštitili. Dok je čitav film bio izvrsno prikazivanje gorepomenutih elemenata kao
cjeline, u poslednjem dijelu Piter Vir majstorski fokusira ideju. U i u zlim ljudima postoji
ljudskost, pa neće ubiti cijelu zajednicu, kao što bi recimo vuk uradio sa torom punim ovaca.
Zajednica pobjeđuje.

Grad je prikazan u mraku i sijenkama, noarovski. Život na selu je sunčan i kišan, otvoren. Film
prikazuje ljude kako rade i kako se kroz taj rad zbližavaju.