YIL :1 SAYI:3

Harezmi

Nazir KARAKUZ
Sayfa 2-3
Science Academy
Hüseyin Tevfik Paşa

Seçil TONBAKLAR
Sayfa 4-5

Cahid ARF

Filiz DOĞAN
Sayfa 6-7

Ali Kuşçu
&
SaliH Zeki BEY

Hatice YAMAN
Sayfa 8-9

Kerim ERİM
&
Gelenbeyli İsmail EFENDİ

Ramazan İNCİ
Sayfa 10-11

Ömer HAYYAM

Emine BALAT
Sayfa 12-13

Erasmus Plus Science Academy

2016-1-TR01-KA219-034821_1
Science Academy

HAREZMİ(770-840):
Tam adı Muhammed Bin Musa el-Harezmi olan bu büyük bilim adamı,
Horasan’da (Özbekistan’ın Karizmi kentinde) doğmuştur.Hayatının büyük bir
bölümü Bağdat’da (Beytü’l Hikme’de) matematik, astronomi ve coğrafya konu-
larında çalışarak geçmiştir.
Cebirin kurucusu olan Harezmi’nin iki önemli matematik kitabı vardır; “Cebir”
ve “Hint Hesabı”
Harezmi ‘nin latinceye çevrilen eserlerinden olan El-Kitab ‘ul Muhtasar fi ‘l
Hesab ‘il cebri ve ‘l Mukabele adlı eserinde ikinci dereceden bir bilinmeyenli
ve iki bilinmeyenli denklem sistemlerinin çözümlerini inceler.
El Harizmi matematiğin yanısıra astronomi ve coğrafya ilimlerinde de eserler
vermiştir. Astronomik cetvellerle ilgili kitaplar yazmış ve bu eserler 12. y.y.
da Latince’ ye çevrilmiştir. Bunu yanısıra Ptolemy’nin coğrafya kitabını düzelt-
melerle yeniden yazmış, 70 tane bilim adamıyla birlikte çalışarak 830 yılında
bir dünya haritası çizmiştir. Dünyanın çevresini ve hacmini hesaplama çalışma-
larında yer almıştır. Güneş saatleri, usturlaplar ve saatler üzerine yazılmış
eserleri de vardır.
Matematik İle İlgili Eserleri
1)El-Kitab’ul Muhtasar fi’l Hesab’il Cebri ve’l Mukabele
2) Kitab al-Muhtasar fil Hisab el-Hind
3) el-Mesahat

2
Science Academy

HAREZMİ(770-840):
This great scientist, whose full name is Muhammad Bin Musa al-Harezmi, was born in
Horasan (in Karizmi, Uzbekistan). Much of his life was spent in Baghdad (Beyti'l Hik-
me) in mathematics, astronomy and geography.
Harezmi, the founder of the algebra, has two important books of mathematics;
"Algebra" and "Indian Account"
In his work Al-Kitab al Muhtasar fi 'Hesab' il Cebri and 'l Mukabele' which is one of the
works of Harezmi translated into Latin, examines the solutions of two systems of unk-
nown and two unknown systems of equations.
In addition to his mathematics, El Harizmi has also contributed works in the fields of
astronomy and geography. She wrote books on astronomical rulings and these works are
written in the 12th century. also translated into Latin. Along with this, he rewrote Pto-
lemy's geography book to correct it, and worked with 70 scientists to create a world
map in 830. It is involved in the calculation of the world's environment and its volume.
There are also works written on sun clocks, astrolets and clocks.
Works Related to Mathematics
1) Al-Kitab'ul Muhtasar fi'l Hesab'il Cebri ve'l Response
2) Kitab al-Confucius elephant Hisab al-Hind
3) el-Mesahat

3
Science Academy
HÜSEYİN TEVFİK PAŞA(1832-1901):
Vidin’de doğmuş, genç yaşta İstan-
bul’a gelmiş ve Askerî Okul’da okumuştur.
Burada, matematik derslerindeki yetene-
ğiyle Cambridge Üniversitesi’nden mezun
olmuş olan matematik hocası Tahir Pa-
şa’nın dikkatini çekmiş ve Tahir Paşa ken-
disine özel dersler vermiştir. Tahsilini
bitirdikten sonra Harbiye’ye cebir hocası
olarak atanmış, Tahir Paşa ölünce onun
matematik dersleri de Hüseyin Tevfik
Paşa’ya kalmıştır.
Matematik bilgisini geliştirmek için üni-
versiteye de devam etmiş ve Paris’te kal-
dığı iki yıl boyunca bazı makaleler yayım-
lamış ve bilimsel toplantılara katılmıştır.
1878 yılına kadar Amerika’da kalmış ve bu
süre içinde matematikle uğraşmıştır; Li-
neer Cebir adlı İngilizce kitabını bu sıra-
da yazmış ve Argand’ın kompleks sayılarla ilgili teorisinde ileri sürdüğü çarpımı üç
boyutlu uzaya uygulamanın bir yolunu bulmuştur. İstanbul’da 1892 yılında İngilizce
olarak yazdığı özgün bir eser olan “Linear Algebra” (Lineer Cebir) adlı eseri dünya
çapında çağın en önemli Matematik kitaplarından biridir.

MATRAKÇI NASUH (?-1553):

Nasuh, özellikle geometri ve matematik
alanlarında önemli bir bilim adamıydı.
Uzunluk ölçülerini gösteren cetveller
hazırlamış konuda kendinden sonra ge-
lenlere önderlik etmiştir. Matematiğe
ilişkin iki kitabı Cemâlü’l-Küttâb ve Ke-
malü’l- Hisâb ile Umdetü’l-Hisâb’ı I. Se-
lim (Yavuz) döneminde yazmış ve padi-
şaha adamıştır. Bu yapıtlardan sonuncu-
su uzun yıllar matematikçilerin elkitabı
olarak kullanılmıştır.

4
Science Academy
HÜSEYİN TEVFİK PASHA (1832-1901):
He was born in Vidin, came to Istanbul at a
young age and studied at the Military
School. Here, the mathematics teacher Ta-
hir Pasha, who graduated from Cambridge
University with his talent in mathematics
classes, paid attention and Tahir Pasha ga-
ve his own private lessons. After finishing
his education, he was appointed as an al-
gebra teacher in Harbiye and Tahir Pasha
died and his mathematics lessons were left
to Hüseyin Tevfik Pasha.
He continued his studies at the university
to improve his mathematics knowledge, and
during his two years in Paris he published
some articles and participated in scientific
meetings. He remained in America until
1878, and during this time he worked with
mathematics; He wrote his English book,
Linear Algebra, at this time, and found a way to implement the product multiplied
by Argand's theory of complex numbers. "Linear Algebra" (Linear Algebra), an ori-
ginal work written in English in Istanbul in 1892, is one of the most important Mat-
hematics books of the world.

MATRAKÇI NASUH (?-1553):

Nasuh, özellikle geometri ve matema-
tik alanlarında önemli bir bilim ada-
mıydı. Uzunluk ölçülerini gösteren
cetveller hazırlamış konuda kendin-
den sonra gelenlere önderlik etmiştir.
Matematiğe ilişkin iki kitabı Cemâlü’l-
Küttâb ve Kemalü’l- Hisâb ile Umde-
tü’l-Hisâb’ı I. Selim (Yavuz) dönemin-
de yazmış ve padişaha adamıştır. Bu
yapıtlardan sonuncusu uzun yıllar ma-
tematikçilerin elkitabı olarak kullanıl-
mıştır.

5
Science Academy

CAHİT ARF(1910-1997):
1910 yılında Selanik’te doğdu. Yüksek öğrenimini Fransa’da Ecole Normale Superieure’de ta-
mamladı (1932). Bir süre Galatasaray Lisesi’nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İs-
tanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doçent adayı olarak çalıştı. Doktorasını yapmak için Al-
manya’ya gitti. 1938 yılında Göttingen Üniversitesi’nde doktorasını bitirdi. Yurda döndüğünde
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde profesör ve ordinaryus profersörlüğe yükseldi. Bura-
da 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Koleji’nde Matematik dersleri vermeye başla-
dı.1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (Tübitak) bilim kolu başkanı ol-
du.
Daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri’nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kali-
forniya Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. 1967 yılında yurda dönüşün-
de Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyeliğine getirildi. 1980 yılında emekli oldu.
Emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK’a bağlı Gebze Araştırma Merkezi’nde görev aldı. 1985
ve 1989 yılları arasında Türk Matematik Derneği başkanlığını yaptı.
Hayatı boyunda yaptığı değerli çalışmalar ve iyi bir matematikçi olması gibi birçok özelliğin-
den dolayı 2009 yılından bu yana 10 TL’lik banknotların arka yüzünde kendisine yer verilmiş-
tir.
Cahit Arf, özellikle cebir alanındaki çalışmalarıyla tüm dünyada ün kazanmıştır. Geometri
problemlerinin pergel veya cetvel yardımıyla çözülebileceği hakkında çalışmalar yapmış ve ci-
simlerin kuadratik formlarının tasnif edilmesinde görülen değişmezlerle alakalı terimler orta-
ya çıkartmıştır. Bunlara Arf değişmezi ve Arf halkaları denen terimler matematik dünyasın-
da yer almayı başarmıştır. Bunların dışında Hasse-Arf Teoremi olarak bilinen teorileri de

6
Science Academy

CAHİT ARF (1910-1997):

He was born in Thessaloniki in 1910. He graduated from the Ecole Normale Superie-
ure in France (1932). After working as a mathematics teacher at Galatasaray High
School for a while, she worked as an associate professor at Istanbul University
Science Faculty. He went to Germany to do his doctor. In 1938 he finished his doc-
torate at Göttingen University. When he returned to Turkey, he became professor
and ordinaryus professor at Istanbul University Science Faculty. He worked here
until 1962. Later, he started to teach Mathematics courses at Robert College. In
1964, the Scientific and Technical Research Council of Turkey (TUBITAK) became
the head of science.
Later in the United States he went to research and studies; He served as guest
lecturer at the University of California. In 1967 he was appointed as a lecturer at
the Middle East Technical University on his return to his country. He retired in
1980. After his retirement, he worked at the Gebze Research Center of TÜBİTAK.
Between 1985 and 1989, he was chairman of the Turkish Mathematical Society.
Since 2009 he has been featured on the back of $ 10 banknotes because of his
many features, such as his valuable work in life and being a good mathematician.
Cahit Arf has gained a reputation all over the world, especially in his work in the fi-
eld of algebra. He studied the problem of solving geometry problems with the help
of a compass or a ruler and produced terms related to the invariants seen in the
classification of quadratic forms of objects. The terms Arf invariants and Arf
rings have been included in the world of mathematics. He also discovered the theo-
ries known as Hasse-Arf Theorem. Cahit Arf has a serious role in bringing the mat-
hematics of our country to the present day level.

7
Science Academy
ALİ KUŞÇU:
Ali Kuşçu, 1403 yılında Semerkand’da dünyaya
gelmiştir. 16 Aralık 1474 yılında ise, İstanbul‘da
hayata veda etmiştir. Astronom ve matematikçi
olan Ali Kuşçu birçok bilim alanında eserler ver-
miş ünlü bir ilim insanıdır. Ali Kuşçu, küçük yaştan
itibaren devrin önem-
li astronomi ve matematik hocalarından ders al-
mıştır. Osmanlı medreselerinde orta seviyeli ma-
tematik ders kitabı olarak okutulan er-Risaletu'l-
Muhammediyye fî'l-fisab adlı Arapça matematik
eseri yazmıştır.

SALİH ZEKİ BEY(1864-1921):

1864'te İstanbul'da doğdu. İlköğrenimini
bitirdikten sonra Darüşşafaka Lisesine
devam etti ve oradan mezun oldu. İki yıl,
PTT Fen Şubesinde staj yaptı. Sonra üç
yıl Paris'te okuduktan sonra elektrik mü-
hendisliğinden diploma aldı. Asrımızda ye-
tişen seçkin, müsbet ilim adamlarından
biridir. İlimler tarihi üzerindeki eserleri
önemlidir. Kamus-ı Riyaziyyat (Matematik
Ansiklopedisi) ve asar-ı Bakiye en mühim
eserlerindendir. Diğer eserleriyse: Hen-
dese, Fizik, Fonetik, Elektro-manyetizma,
Termodinamik, İhtimaller Hesabı, Dalga-
lar Teorisi, Analitik Geometri, Hey'et-i
Riyaziyye.

8
Science Academy
ALI KUŞÇU:
Ali Kuşçu came to the world in Samarkand
in 1403. On December 16, 1474, he died in
Istanbul. Ali Kuşçu, an astronomer and mat-
hematician, is a renowned scholar who has
contributed works in many fields of scien-
ce. Ali Kuşçu has taken lessons from major
astronomy and mathematics instructors
since his young age. He wrote an arabic
mathematical work called er-Risaletu'l-
Muhammediyye fî'l-fisab, which was taught
as a medium level mathematics course book
in the Ottoman meditations.

SALİH ZEKİ BEY (1864-1921):

He was born in Istanbul in 1864. After fi-
nishing her primary education she conti-
nued to Darüşşafaka Lisesi and graduated
from there. Two years internship at PTT
Science Center. Then after three years
studying in Paris, he received a degree in
electrical engineering. The elite that grows
in our age is one of the positive scientists.
The works on the history of science are
important. Kamus-ı Riyaziyyat
(Encyclopedia of Mathematics) and asar-i
Bakiye are the most important works. Ot-
her works: Hendese, Physics, Phonetics,
Electromagnetism, Thermodynamics, Pro-
bability Account, Waves Theory, Analytic
Geometry, Hey'et-i Riyaziyye.

9
Science Academy
KERİM ERİM(1894-1952):
Kerim Erim, İstanbul Yüksek Mühendis Mektebi’ni
bitirdikten (1914) sonra Berlin Üniversitesi’nde
Albert Einstein’in yanında doktorasını yaptı (1919).
Türkiye’ye dönünce, bitirdiği okulda öğretim üyesi
olarak çalışmaya başladı. Burada Mustafa İnan gibi
önemli bilim adamlarının da hocalığını yaptı. Üni-
versite reformunu hazırlayan kurulda yer aldı. Yeni
kurulan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde
analiz profesörü ve dekan olduğu gibi Yüksek Mü-
hendis Mektebi’nde de ders vermeye devam etti.
Yüksek Mühendis Mektebi İstanbul Teknik Üniver-
sitesi’ne dönüştürülünce buradan ayrıldı ve yalnız-
ca İstanbul Üniversitesi’nde çalışmaya devam etti.
Daha sonra burada ordinaryüs profesör oldu. 1948
yılında Fen Fakültesi dekanlığına getirildi.
1940-1952 yılları arasında İstanbul Üniversitesi
Fen Fakültesi’ne bağlı Matematik Enstitüsü’nün
başkanlığını yaptı. Türkiye’de yüksek matematik
öğretiminin yaygınlaşmasında ve çağdaş matemati-
ğin yerleşmesinde etkin rol oynadı. Mekaniğin ma-
tematik esaslara dayandırılmasına da öncülük etti.
Matematik ve fizik bilimlerinin felsefe ile olan ilişkileri üzerinde de çalışmalarda bu-
lunan Erim’in Almanca ve Türkçe yapıtları bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Nazari Hesap (1931), Mihanik (1934), Diferansiyel ve İntegral Hesap (1945)

GELENBEVİ İSMAİL EFENDİ(1730-1790):

1730 yılında şimdiki Manisa’nın Gelenbe kasabasın-
da doğan Gelenbevi İsmail Efendi, Osmanlı İmpa-
ratorluğu matematikçilerindendir. Asıl adı İs-
mail’dir. Gelenbevi, eski yöntemle problem çözen
son Osmanlı matematikçisidir. Gelenbevi, Türkçe
ve Arapça olmak üzere tam otuz beş eser bırak-
mıştır. Türkiye’ye logaritmayı ilk sokan Gelenbevi
İsmail Efendi’dir.

10
Science Academy
KERİM ERİM (1894-1952):
Kerim Erim completed his Ph.D. at Istanbul Uni-
versity (1914) and then his doctorate at Albert
Einstein in Berlin University (1919). When he
returned to Turkey, he started to work as a te-
aching member at the school he finished. Here,
important scientists like Mustafa İnan also ma-
de the pious. He took part in the committee
that prepared the university reform. He conti-
nued to teach at the newly established Istanbul
University Science Faculty as a professor of
analysis and dean as well as at the Higher Engi-
neer School. After graduating from Istanbul
Technical University as a Higher Engineer, he
continued to work only at Istanbul University.
Then he became a professor at the Ordinary. In
1948, he was brought to the dean of the Fa-
culty of Science.
Between 1940 and 1952 he was chairman of the
Mathematical Institute of the Istanbul Univer-
sity Science Faculty. He played an active role in
the spread of high mathematics teaching in Turkey and in the establishment of
contemporary mathematics. He also pioneered the mechanics based on mathemati-
cal principles. Erim also has works on German and Turkish works on the relation of
mathematics and physics with philosophy. Some of these are:
Nazari Account (1931), Mihanik (1934), Differential and Integral Account (1945)

GELENBEVI İSMAİL EFENDİ (1730-1790):

Gelenbevi Ismail Efendi, born in 1730 in the
town of Manisa in the town of Manisa, is the
mathematician of the Ottoman Empire. His real
name is Ismail. Gelenbevi is the last Ottoman
mathematician who solves problems with the old
method. He left exactly thirty-five works, inclu-
ding Turkish and Arabic. İsmail Efendi Gelenbe-
vi who first introduced the logarithm to Turkey.

11
Science Academy
ÖMER HAYYAM(1048-1131):
Yaşadığı dönemde İbn-i Sina’dan sonra
Doğu’nun yetiştirdiği en büyük bilgin
olarak kabul ediliyordu. Tıp, fizik, ast-
ronomi, cebir, geometri ve yüksek ma-
tematik alanlarında önemli çalışmaları
olan Ömer Hayyam için zamanın bütün
bilgilerini bildiği söylenirdi.
En büyük eseri Cebir Risalesi’dir. On
bölümden oluşan bu kitabın dört bölü-
münde kübik denklemleri incelemiş ve
bu denklemleri sınıflandırmıştır. Mate-
matik tarihinde ilk kez bu sınıflandır-
mayı yapan kişidir. O cebiri, sayısal ve
geometrik bilinmeyenlerin belirlenmesi-
ni amaçlayan bilim olarak tanımlardı.
Matematik bilgisi ve yeteneği zamanın
çok ötesinde olan Ömer Hayyam denk-
lemlerle ilgili başarılı çalışmalar yapmış-
tır. Nitekim, Hayyam 13 farklı 3. dere-
ceden denklem tanımlamıştır. Denklem-
leri çoğunlukla geometrik metod kulla-
narak çözmüştür ve bu çözümler zekice
seçilmiş konikler üzerine dayandırılmış-
tır. Bu kitabında iki koniğin arakesitini
kullanarak 3. dereceden her denklem
tipi için köklerin bir geometrik çizimi
bulunduğunu belirtir ve bu köklerin var-
lık koşullarını tartışır.
Bunun yanısıra Hayyam, binom açılımını da bulmuştur. Binom teoerimini ve bu açılım-
daki kat sayıları bulan ilk kişi olduğu düşünülmektedir. (Pascal üçgeni diye bildiğimiz
şey aslında bir Hayyam üçgenidir).

12
Science Academy
ÖMER HAYYAM (1048-1131):
He was regarded as the greatest scho-
lar of the East, after Ibn Sinai, when he
lived. Omer Hayyam, who is an important
work in fields of medicine, physics, ast-
ronomy, algebra, geometry and high
mathematics, said he knew all the infor-
mation of the time.
His greatest achievement is the Cebir
Risalesi. In this book, which consists of
ten parts, we have studied cubic equa-
tions in four parts and classified these
equations. This is the first person to
make this classification in the history
of mathematics. It was defined as sci-
ence aiming to determine algebra, nume-
rical and geometric unknowns. Omer
Hayyam, who is far beyond mathemati-
cal knowledge and ability, has made suc-
cessful studies about equations. As a
matter of fact, Hayyam defined 13 dif-
ferent 3rd degree equations. Equations
are usually solved using geometric met-
hods and these solutions are based on
intelligently chosen tapers. This book
uses the intersection of two cones to
indicate that there is a geometric
drawing of the roots for each type of
equation from grade 3, and discusses
the conditions of existence of these roots.
In addition to this, Hayyam also found the opening of the binom. It is thought to be
the first person to find the Binomial teoerim and the number of floors in this ope-
ning. (What we know as the Pascal triangle is actually a Hayyam triangle).

13
Science Academy

14
Science Academy

15
Science Academy

16
Science Academy

17
Science Academy

18
Science Academy

19
Science Academy

20
YIL :1 SAYI:3

Science Academy

Erasmus Plus Science Academy

2016-1-TR01-KA219-034821_1